phan tich gia tri nhan dao trong truyen ngan chi pheo cua nam cao

Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Đề bài: Phân tích giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Chí Phèo của Nam
Cao Ngữ văn 11
Dàn ý chi tiết
1. Mở bài
Giới thiệu về tác phẩm: Trong tác phẩm, nhà văn Nam Cao không chỉ phơi bày
nỗi khổ của con người, khổ vì đói nghèo, khổ vì tha hóa nhân cách mà cịn thể
hiện sự đồng cảm, trân trọng với những giá trị “người” bên trong những con
người đầy khổ đau, những nạn nhân đáng thương của xã hội ấy.
2. Thân bài
– Giá trị nhân đạo hiểu một cách đơn giản nhất, đó chính là sự cảm thông, đồng
cảm trước nỗi đau của con người
– Trong truyện ngắn Chí Phèo, tư tưởng nhân đạo của nhà văn Nam Cao được
thể hiện ở chỗ hướng ngòi bút khám phá đời sống bị đọa đày cả về thể xác và
tinh thần của những người lao động lương thiện.
+ Chí Phèo là anh canh điền hiền lành, lương thiện nhưng cuộc sống bất cơng
đã đẩy Chí đến con đường lưu manh hóa.
–> khi ý thức được bi kịch khủng khiếp của cuộc đời mình, khi biết khơng thể
quay lại con đường lương thiện như mình khao khát thì Chí thà lựa chọn cái
chết chứ kiên quyết không chịu làm con quỷ dữ nữa.
–> bên trong những con người bị tha hóa cả về nhân hình lẫn nhân tính như Chí
Phèo vẫn tồn tại những phần rất người
+ Thị Nở là người đàn bà xấu ma chê quỷ hờn, lại dở hơi, nhà có mả hủi nhưng
bên trong diện mạo xù xì, gớm ghiếc ấy lại là tình thương đầy ấm áp, là tấm
lòng thiện lương đáng quý.
–> sự quan tâm, thương yêu chân thành của Thị Nở đã cảm hóa và thức tỉnh
phần nhân tính cịn lại bên trong Chí Phèo.
–

tác giả Nam Cao đã cất lên tiếng kêu cứu đầy thảm thiết và phẫn uất khi giá

trị của con người bị cái đen tối, bất công của xã hội chà đạp, tha hóa.

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

– tác giả đặt ra vấn đề nhức nhối: làm thế nào để cứu con người khỏi cái xã hội
vùi dập vơ nhân tính ấy
– Tư tưởng nhân đạo của nhà văn Nam Cao còn được thể hiện thông qua thái
độ đồng cảm, trân trọng đối với giá trị của con người
+ Đó là phần lương thiện bên trong con người Chí Phèo
+ Tình thương u đáng trân trọng bên trong Thị Nở.
3. Kết bài
Có thể nói Chí Phèo là truyện ngắn mang giá trị nhân đạo sâu sắc khi hướng
đến đồng cảm, trân trọng giá trị bên trong tâm hồn của những con người bất
hạnh, nạn nhân của xã hội.
Bài làm
Nam Cao là một nhà văn lớn của dân tộc. Ơng chun viết về người nơng dân
nghèo khổ trong xã hội cũ. Họ không những nghèo mà thậm chí cịn bị đẩy vào
bước đường cùng, bị tha hóa cả nhân hình lẫn nhân tính. Điển hình trong đó là
tác phẩm Chí Phèo. Qua những biến cố nghiệt ngã trong cuộc đời Chí từ một
chàng thanh niên hiền lành chịu khó trở thành một con quỷ dữ của làng Vũ Đại,
Nam Cao khơng những nói lên sự thật cay đắng về số phận của những người
nông dân bất hạnh và bất lực dưới ách thống trị tàn ác của thực dân phong kiến,
mà còn thể hiện giá trị nhân đạo rất sâu sắc. Ông cảm thương và xót xa cho
những mảnh đời cơ cực.
Trung tâm của tác phẩm là Chí Phèo – đại diện cho những người nơng dân bị
bần cùng hóa tới mức đánh mất chính bản thân mình, lao vào con đường tội lỗi

và tối tăm. Chí dù khơng cha khơng mẹ nhưng Chí vẫn trở thành một con người
tốt. Chí làm thuê làm mướn, chịu thương chịu khó kiếm sống ni thân. Nhưng
đường đời vốn dĩ lắm trn chun, Chí bị gia đình Bá Kiến đẩy vào tù. Năm
tháng tù đày và lòng hận thù biến Chí trở thành một con người hồn tồn khác
từ ngoại hình cho đến tính cách. Chí xăm trổ những hình thù quái dị, cái đầu
trọc lốc, cái răng cạo trắng hớn… trơng gớm chết. Trước đây Chí tốt đẹp bao
nhiêu thì giờ đây lại xấu xa, tồi tệ bấy nhiêu. Con đường tha hóa của Chí tỉ lệ
thuận với sự tàn ác, bất nhân của chế độ phong kiến. Trong xã hội ấy còn rất
nhiều người giống như Chí. Chí chỉ là một nhân vật điển hình trong phần người

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

đơng đảo ấy. Họ bị như vậy khơng phải vì bản thân q yếu hèn, khơng có nghị
lực vươn lên, mà vì sự tàn ác của chế độ quá lớn. Trong khi đó họ lại chỉ là
những người nông dân thấp cổ bé họng, không tiền, không địa vị, khơng học
thức. Làm sao có thể chống lại được với giai cấp đầy quyền lực và tàn nhẫn?
Nam Cao bày tỏ sự xót thương và đồng cảm sâu sắc với Chí và những con
người bất hạnh như Chí.
Trong chuỗi ngày dài dằng dặc với những niềm cay đắng chồng chất giống như
những vết sẹo chằng chịt trên khuôn mặt trong những lần vạch mặt ăn vạ, nhà
văn đã đưa thị Nở đến với Chí. Sự kiện này đã làm Chí tỉnh thức và tìm lại
được chính mình. Sau đêm gặp thị, Chí tỉnh táo và nhận thức được mọi thứ
xung quanh mình. Cuộc sống thật giản đơn mà lại hạnh phúc đến vậy. Tiếng
mái chèo gõ cá, tiếng chim hót, tiếng người nói lao xao đi chợ, và dáng dấp của
một người đàn bà ngay cạnh bên, tất cả đã mang đến cho Chí sự quyết tâm trở
lại làm người lương thiện. Đằng sau những tiếng chửi chua ngoa, sau những
trận rượu say xỉn triền miên, ta lại thấy một Chí Phèo đầy lịng nhân ái và giàu

tình u thương. Có thể thị dở hơi nên thị khơng ý thức được điều mình đang
làm là sống cùng với một thằng không cha không mẹ, chuyên đi rạch mặt ăn vạ
nhưng Chí đang hồn tồn tỉnh táo. Trước mặt Chí là người đàn bà ế chồng,
xấu xí và ngờ nghệch nhưng điều đó có là gì khi Chí cảm nhận được tình cảm
rất chân thật và trong sáng của thị. Thị chẳng hề đắn đo suy nghĩ hay có bất kì
một thành kiến nào đối với một kẻ đi ở tù về như Chí. Thị dở nhưng tấm lịng
của thị rất thánh thiện. Bát cháo hành thị nấu được nêm gia vị bằng sự đồng
cảm, bằng tình yêu thương rất chân thật. Bát cháo ấy đã đánh thức phần người
trong Chí trỗi dậy. Chí muốn cùng thị thực hiện ước mơ ngày nào của mình: có
một gia đình nho nhỏ, chồng cày thuê cuốc mướn, vợ dệt vải thêu thùa. Ước
mơ ấy khơng chỉ của riêng Chí mà của rất nhiều người. Chí khơng chê thị dở,
lại càng khơng chê thị xấu. Có thể do tình u mù qng, nhưng ước mơ kia
của Chí là điều rất đúng đắn và nghiêm túc. Sau bao nhiêu biến cố xảy ra, sau
những vết sẹo kéo dài trên mặt, Chí lại trở về là một con người rất hiền lành,
rất tốt tính. Mối tình của Chí với thị như một ân huệ mà Nam Cao muốn dành
cho đứa con đẻ của mình, để Chí được một lần trong đời sống hạnh phúc dù chỉ
là ít ỏi. Bởi ngay sau đó, thị đã nghe lời bà cơ cự tuyệt Chí.

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Thêm lần nữa Chí chìm vào cơn say. Nhưng cơn say này khác với những cơn
say trước. Bởi nó có lẫn men rượu với hơi cháo hành thoang thoảng. Sự tuyệt
vọng và lòng hận thù lại trào dâng trong Chí, dẫn bước chân Chí tới thẳng nhà
Bá Kiến dù trong đầu xác định đến nhà thị Nở để giết chết con khọm già nhà
nó. Nhưng họ đâu có tội tình gì. Chí ra nơng nỗi này đều do Bá Kiến gây nên.
Chí giết chết hắn rồi tự tử. Chí khơng muốn sống tiếp cuộc đời đằng đẵng
những khổ đau này nữa. Ngay cả một ước mơ giản đơn nhất Chí cũng khơng

được quyền thực hiện. Chí được sinh là làm người nhưng lại sống như một con
quỷ dữ, chẳng ai dám lại gần Chí. Cho tới khi thị đến nhưng cuối cùng thị cũng
quay lưng lại với Chí. Chí cảm thấy cơ đơn và lạc lõng giữa biển người mênh
mơng. Chí sợ rằng tuổi già của mình sẽ trở nên cơ độc và đau khổ… Chí chết,
Chí sẽ khơng cịn phải tiếp tục chìm trong men say nữa, cũng chẳng phải xuất
hiện trước mặt mọi người với dáng dấp trơng gớm chết.
Dù Chí chết, nhưng cịn có một Chí Phèo con trong bụng thị Nở. Thị cúi xuống
và nghĩ tới cái lò gạch xa xa. Bá Kiến chết cịn có Lý Cường. Hắn cũng gian ác
và xảo trá như cha hắn.
Chí chết, câu chuyện kết thúc nhưng những bất cơng và những số phận bất
hạnh như Chí Phèo vẫn cịn tồn tại nhiều trong xã hội. Khơng biết rằng có bao
nhiêu thị Nở để mang đến niềm hạnh phúc dù là ít ỏi cho những cuộc đời ấy.
Qua đó, nhà văn Nam Cao muốn gửi gắm và bày tỏ niềm xót thương, sự đồng
cảm của mình đối với người nông dân cùng khổ. Đồng thời ông cũng ngợi ca
những phẩm chất tốt đẹp, những tấm lòng lương thiện cịn sót lại sau những xơ
bồ, bon chen của cuộc sống lao đao, lận đận.
Bằng nghệ thuật xây dựng nhân vật điển hình, Nam Cao đã dựng lên một Chí
Phèo mang giá trị nhân đạo vơ cùng sâu sắc.
Bài làm 2
Truyện ngắn Chí Phèo là một trong những kiệt tác của văn học hiện thực khi
viết về người nông dân trước cách mạng tháng Tám. Trong tác phẩm, nhà văn
Nam Cao không chỉ phơi bày nỗi khổ của con người, khổ vì đói nghèo, khổ vì
tha hóa nhân cách mà còn thể hiện sự đồng cảm, trân trọng với những giá trị
“người” bên trong những con người đầy khổ đau, những nạn nhân đáng thương

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

của xã hội ấy. Tinh thần nhân đạo sâu sắc cũng là một trong những giá trị nổi
bật làm nên sức sống mạnh mẽ của Chí Phèo trong lòng của mỗi độc giả.
Giá trị nhân đạo hiểu một cách đơn giản nhất, đó chính là sự cảm thông, đồng
cảm trước nỗi đau của con người, là sự nâng niu, trân trọng những nét đẹp
trong tâm hồn của những con người bé nhỏ; giá trị nhân đạo còn thể hiện trong
thái độ bênh vực con người, lên án những thế lực bạo tàn đã chà đạp, tước lên
quyền tự do, quyền sống của họ.
Trong truyện ngắn Chí Phèo, tư tưởng nhân đạo của nhà văn Nam Cao được
thể hiện ở chỗ hướng ngòi bút khám phá đời sống bị đọa đày cả về thể xác và
tinh thần của những người lao động lương thiện. Chí Phèo là anh canh điền
hiền lành, lương thiện nhưng cuộc sống bất công đã đẩy Chí đến con đường lưu
manh hóa, trở thành con quỷ dữ làng Vũ Đại. Thế nhưng, tác giả Nam Cao
khơng lên án Chí như một thứ người- vật như bao người dân làng Vũ Đại mà
ông đã hướng ngòi bút đến khám phá đến nội tâm sâu thẳm của con quỷ dữ ấy.
Bên ngoài vẻ bất cần, liều lĩnh của kẻ chỉ biết “rạch mặt ăn vạ” lại là bản chất
của một người nông dân lương thiện với những khát khao bình dị “chồng cày
thuê cuốc mướn, vợ dệt vải”. Và khi ý thức được bi kịch khủng khiếp của cuộc
đời mình, khi biết khơng thể quay lại con đường lương thiện như mình khao
khát thì Chí thà lựa chọn cái chết chứ kiên quyết không chịu làm con quỷ dữ
nữa.
Thế mới thấy bên trong những con người bị tha hóa cả về nhân hình lẫn nhân
tính như Chí Phèo vẫn tồn tại những phần rất người, đó là bản chất lương thiện
sáng trong mà hoàn cảnh đen tối của xã hội khơng thể

diệt trừ mà chỉ có thể

làm nó bị tê liệt.
Thị Nở là người đàn bà xấu ma chê quỷ hờn, lại dở hơi, nhà có mả hủi nhưng
bên trong diện mạo xù xì, gớm ghiếc ấy lại là tình thương đầy ấm áp, là tấm
lịng thiện lương đáng quý. Và cùng chính sự quan tâm, thương yêu chân thành

của Thị Nở đã cảm hóa và thức tỉnh phần nhân tính cịn lại bên trong Chí Phèo.
Cũng từ khi gặp được Thị, Chí Phèo đã nhớ về những mơ ước bình dị khi cịn
trẻ, khát khao được lương thiện và làm hòa với mọi người.
Cũng qua tấn bi kịch tha hóa của Chí Phèo, tác giả Nam Cao đã cất lên tiếng
kêu cứu đầy thảm thiết và phẫn uất khi giá trị của con người bị cái đen tối, bất
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

cơng của xã hội chà đạp, tha hóa. Từ đó tác giả đặt ra vấn đề nhức nhối: làm
thế nào để cứu con người khỏi cái xã hội vùi dập vơ nhân tính ấy, mang đến
cuộc sống chính đáng để con người được sống lương thiện. Cần phải tiêu diệt
xã hội bất cơng khơng tình người ấy để con người được sống nhân đạo hơn.
Không chỉ phơi bày bi kịch của người lương thiện khi bị chà đạp, tha hóa về
nhân hình, nhân tính tác giả Nam Cao còn lên án gay gắt hiện thực xã hội
phong kiến bạo tàn đã gây nên bao bi kịch cho con người. Đại diện cho giai cấp
thống trị ở đây chính là Bá Kiến, lão cường hào ma mãnh, xảo quyệt của làng
Vũ Đại, một tay hắn đã đẩy bao kẻ vào con đường tha hóa, phá nát bao cơ
nghiệp của những người dân bất hạnh. Đến cuối tác phẩm, tác giả Nam Cao đã
để cho Chí Phèo vung dao lên để giết chết Bá Kiến, thể hiện thái độ phẫn uất
trước sự tồn tại của cái bạo tàn, xấu xa.
Tuy nhiên, Bá Kiến chết thì vẫn cịn Lí Cường, Chí Phèo chết thì cũng sẽ cịn
bao kẻ lương thiện khác cũng có thể tiếp tục bị đẩy đến con đường lưu manh
hóa. Chỉ có thể bảo vệ cuộc sống lương thiện của con người khi xã hội phong
kiến bạo tàn, chế độ người bóc lột người bị tiêu diệt.
Tư tưởng nhân đạo của nhà văn Nam Cao còn được thể hiện thông qua thái độ
đồng cảm, trân trọng đối với giá trị của con người. Đó là phần lương thiện bên
trong con người Chí Phèo, tình thương u đáng trân trọng bên trong Thị Nở.
Nam Cao đã thể hiện thái độ trân trọng đối với những con người ở đáy sâu tăm

tối của xã hội để thấy được ánh sáng tình người bên trong con người họ.
Có thể nói Chí Phèo là truyện ngắn mang giá trị nhân đạo sâu sắc khi hướng
đến đồng cảm, trân trọng giá trị bên trong tâm hồn của những con người bất
hạnh, nạn nhân của xã hội.
Bài làm 3
Nam Cao được biết đến trong lịch sử văn học VN là một nhà văn hiện thực
xuất sắc. Ổng để lại nhiều tác phẩm văn học có giá trị trên cả hai đề tài về
người trí thức tiểu tư sản và người nơng dân nghèo. Nhưng tên tuổi của ông
vẫn gắn liền với tác phẩm Chí Phèo- Một kiệt tác của NC, một tác phẩm mang
đậm giá trị nhân đạo sâu sắc, đồng thời cũng phê phán cái xã hội thối nát bấy
giờ.

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Xây dựng nên hình tượng người nơng dân bị tha hóa trong xã hội thực dân
trước Cách mạng tháng Tám là một sáng tạo mới trong nền văn xi nước nhà
nói chung và của Nam Cao nói riêng. Nhà văn đã cảm nhận được cái vẻ đẹp
chất phác, bình dị ẩn chứa trong cái vẻ bề ngồi thơ ráp, xù xì của họ, mà tiêu
biểu là nhân vật Chí Phèo- một điển hình nghệ thuật về người nơng dân bị xơ
đẩy chà đạp đến mức tha hóa. Chí khơng may mắn khi được sinh ra trong một
gia đình khơng đàng hồng, khơng cha khơng mẹ, khơng một tấc đất cắm dùi.
Có một hồn cảnh sống tội nghiệp, nhưng Chí lớn lên khá khỏe mạnh, hiền
lành, lương thiện,... Có một ước mơ giản dị như bao người nơng dân khác: một
gia đình nhỏ, chồng cày cấy, vợ dệt vải... Vốn từng mang trong mình bản chất
của một con người đúng nghĩa, Chí phân biệt được đúng sai, tốt xấu qua hành
động bóp chân cho bà Ba- "Hắn cảm thấy nhục hơn là thích". Sống ở một cái
xã hội bình thường, người như Chí hồn tồn có thể sống một cách lương thiện

yên ổn. Nhưng cuộc đời nào có hai chữ
"bình lặng"...Bằng ngịi bút lạnh lùng nhưng đa cảm, Nam Cao đã cho thấy tất
cả nỗi thống khổ ghê gớm của nhân vật Chí Phèo . Nỗi thống khỏ đó khơng
phải là khơng cha khơng mẹ, khơng nhà khơng của, khơng họ hàng thân thích...
mà chính là Chí Phèo bị xã hội vằm nát của cả bộ mặt người, cướp đi lình hồn
người phải sống kiếp sống tối tăm của con vật lạ. Đó là nỗi thống khỏ của cá
thể sinh ra là hình hài của một con người nhưng lại không được làm người và
bị xã hội từ chối, xua đuổi. Tình trạng bi thảm này được tác giả mình chứng
cho đoạn mở đầu giới thiệu một chân dung, một tính cách "hấp dẫn", vừa hé
cho thấy một số phẩn bi đát. Dù say rượu đến điên khùng, Chí Phèo vẫn như
cảm nhận thấm thía"nơng nỗi" khốn khổ của thân phận mình. Anh chửi trời,
chửi đời rồi chuyển sang chửi tất cả làng Vũ Đại, cuối cùng ảnh chửi cái thằng
cha con mẹ nào đẻ ra thằng Chí Phèo. Khơng ai chửi lại vì rất đơn giản là
khơng ai coi anh như là một con người. Nam Cao có vài cái nhìn đầy chìu sâu
nhân đạo khi đi vào nội tâm nhân vật để phát hiện và khẳng định bản chất
lương thiện của những con người khốn khổ. Chí Phèo đến với Thị Nở trong
một đêm say rượu. Như điều kì diệu là TN khơng phải chỉ khơi dậy bản năng ở
gã đàn ơng say, mà lịng u thương mộc mạc, chân thành, sự chăm sóc giản dị
của người đàn bà xấu xí, vơ dun và ngớ ngẩn ấy đã làm thức tỉnh Chí Phèo.
Trong tâm hồn tưởng chừng như đã chai sạn, thậm chí bị hủy hoại của Chí

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Phèo, phần lương thiện ngày thường bị lấp đi vẫn le lói một ánh sáng lương tri,
sẽ bừng sáng lên lúc gặp cơ hội. Lần đầu tiên khi tỉnh giấc, anh bâng khuâng
nghe tiếng chim hót, tiếng đập mái chèo đuổi cá , tiếng cười nói của những
người đi chợ, thì niềm ao ước một gia đình nhỏ lại trỗi dậy trong lòng anh sau

những tháng ngày dài chìm trong cơn say khướt. Nam Cao đã phát hiện ra ngọn
đóm đỏ đăng hắt hiu le lói, việc cuối cùng là cho nó chút mồi để nó bùng lên.
Nhưng cịn đường đời của Chí lại bị chắn đứng lại. Bà cô của TN - Nhân vật
đại diện cho suy nghĩ của dân làng Vũ Đại đã nhất quyết khơng cho cháu mình
đi lấy một "thằng chỉ có nghề là rạch mặt ăn vạ". Cánh cửa quay về lương thiện
đã đóng xập trước mặt Chí. Đau khổ CP phải cất lên tiếng thét "Tao muốn làm
người lương thiện...", "Ai cho tao lương thiện?.." Chí đã nhận thức được bản
chất con người của mình thì khơng cịn ngun cớ nào lại có thể biến anh sống
trở lại kiếp quỷ dữ, không thể tiếp tục rạch mặt ăn vạ, giết người đốt nhà. Chí
đã đâm chết bá kiến và tự kết thúc cuộc đời mình. Đó là một kết cục bi thảm
nhất, đồng thời cũng là chiếc chìa khóa giải thốt CP khỏi kiếp đời trớ trêu, cái
kiếp số muốn sống như một con người nhưng khơng thể được. Chính cái xã hội
thối nát thời bấy giờ đã tạo ra những sản phẩm như Chí Phèo-hình ảnh tiêu biểu
của người lao động lương thiện bị đẩy vào con đường lưu manh, tơi lỗi dần dần
bị tha hóa về thể xác lẫn tâm hồn. Mà đại diện cho giai cấp thống trị chính là
Bá Kiến-một tên cường hào cáo già trong nghề thống trị dân đen, được khắc
họa qua những chi tiết ngoại hình độc đáo, từ "giọng nói rất sang", lối nói ngọt
ngào đến cái cười Tào Tháo...Vì sự hờn ghen vớ vẩn của hắn đã đẩy Chí vào
con đường tù tội. Chốn lao ngục ấy của bọn thực dân đã tiếp tay cho lão cường
hào thâm độc để giết chết phần người trong Chí Phèo, biến Chí thành Phèo,
biến người nơng dân lương thiện thành quỷ dữ. Sự tha hóa ấy khơng chỉ có Bá
Kiến, nhà tù thực dân gây ra, mà còn những người dân sống ở làng Vũ Đại mà
tiêu biếu nhất là bà cô của TN- Con người đã tạo ra bức tường vơ hình ngắn
cách Chí đến với cuộc sống đích thực của một người lương thiện. Kết thúc câu
truyện là một tình tiết đầy ngụ ý, biết đâu lại chẳng có một "CP con" bước ra từ
cái lò gạch cũ vào đời để "nối nghiệp bố". Hiện tượng Chí Phèo chưa thể hết
khi xã hội tàn bạo vẫn không cho con người được sống hiền lành, tử tế, vẫn còn
những người dân lương thiện bị đẩy vào con đường lưu manh, tội lỗi. Sức
mạnh của tác phẩm là vạch ra được cái quy luật tàn bạo, bi thảm này trong cái
xã hội tối tăm của nơng thơn nước ta thời đó.

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Tác phẩm Chí Phèo mạng đậm giá trị nhân đạo đặc sắc, thể hiện tấm lòng yêu
thương của NC đối với những người khốn khổ. Chí Phèo còn là tiếng kêu cứu
thiết tha của những người bất hạnh. Hãy bảo vệ và đấu tranh cho quyền được
làm người của những con người lương thiện.
Bài làm 4
Trong dòng văn học hiện thực phê phán 1930-1945. Chí Phèo có lẽ là tác phẩm
thành công hơn cả trong việc đem lại cho người đọc những ấn tượng mạnh mẽ,
không thể quên về bức tranh đen tối ngột ngạt, bế tắc của nông thôn Việt Nam
trước Cách mạng tháng Tám, đồng thời thức tỉnh cái phần lương tri tốt đẹp nhất
của con người, khơi dậy lòng căm ghét cái xã hội vạn ác đã chà đạp lên nhân
phẩm con người, thương xót, cảm thơng với những thân phận cùng đinh bị giày
vị, tha hóa trong chế độ cũ.
Căm ghét xã hội thực dân phong kiến thối nát, phê phán mãnh liệt các thế lực
thống trị xã hội, trên cơ sở cảm thông, yêu thương trân trọng con người, nhất là
những con người bị vùi dập, chà đạp, đó là cảm hứng chung của các nhà văn
hiện thực phê phán giai đoạn 30-45. Tuy nhiên, trong tác phẩm Chí Phèo,Nam
Cao đã khám phá hiện thực ấy bằng một cái nhìn riêng biệt. Nam Cao khơng
trực tiếp miêu tả q trình bần cùng, đói cơm, rách áo dù đó cũng là một hiện
thực phổ biến. Nhà văn trăn trở, suy ngẫm nhiều hơn đến một hiện thực con
người: con người không được là chính mình, thậm chí, khơng cịn được là con
người mà trở thành một con "quỉ dữ", bởi âm mưu thâm độc và sự chà đạp của
một guồng máy thống trị tàn bạo. Với một cái nhìn sắc bén, đầy tính nhân văn,
bằng khả năng phân tích lý giải hiện thực hết sức tinh tế, bằng vốn sống dồi
dào và trái tim nhân ái, nhà văn đã xây dựng nên một tác phẩm với những giá
trị hiện thực và nhân đạo đặc sắc khơng thể tìm thấy ở các nhà văn đương thời.

Thật ra trong bất cứ tác phẩm nghệ thuật chân chính nào, giá trị hiện thực bao
giờ cũng đi liền với giá trị nhân đạo. Tác phẩm càng xuất sắc, những giá trị ấy
càng thẩm thấu, thống nhất với nhau, khó tách rời. Chí Phèo của Nam Cao
cũng khơng nằm ngồi quy luật ấy. Bởi vì nội dung phản ánh (và tiếp nhận) yêu thương, trân trọng hay căm ghét, khinh bỉ? Tách riêng ra hai giá trị là làm
phá vỡ sự gắn liền hữu cơ của một chỉnh thể nghệ thuật vốn dĩ thống nhất.

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Đọc xong tác phẩm Chí Phèo ta thấy gì? Mở đầu tác phẩm là cảnh Chí Phèo
ngật ngưởng trên đường đi vừa chửi, từ trời đến người, tiếng chửi hằn học, cay
độc và chua xót. Kết thúc là cảnh Chí Phèo giãy đành đạch giữa bao nhiêu là
máu tươi. Bao trùm lên tất cả, tác phẩm ám ảnh ta một khơng khí ngột ngạt, bế
tắc đến khủng khiếp, đầy những mâu thuẫn khơng thể dung hịa của một làng
quê Việt Nam trước Cách mạng, với bao cảnh cướp bóc, dọa nạt, giết chóc, ăn
vạ, gây gổ... trong đó Chí Phèo hiện lên như một biếm họa tiêu biểu. Hãy nghe
nhà văn miêu tả: "Bây giờ thì hắn trở thành người không tuổi rồi. Ba mươi tám
hay ba mươi chín? Bốn mươi hay là ngồi bốn mươi. Cái mặt hắn khơng trẻ
cũng khơng già; nó khơng cịn phải là mặt người: nó là mặt một con vật lạ, nhìn
mặt những con vật có bao giờ biết tuổi?. Sau khi ở tù về, hắn đã trở thành một
con quỉ dữ của làng Vũ Đại mà không tự biết. Cuộc đời hắn khơng có ngày
tháng bởi những cơn say triền miên. Hắn ăn trong lúc say, thức dậy vẫn còn say,
đập đầu rạch mặt, chửi bới, dọa nạt trong lúc say, uống rượu trong lúc say, để
rồi say nữa, say vơ tận. Chưa bao giờ hắn tỉnh và có lẽ chưa bao giờ hắn tỉnh để
nhớ hắn có ở đời. Có lẽ hắn cũng biết rằng hắn là quỉ dữ của làng Vũ Đại để tác
quái cho bao nhiêu dân làng. Hắn đâu biết hắn đã phá bao nhiêu cơ nghiệp, đập
nát bao nhiêu cảnh yên vui, đập đổ bao nhiêu hạnh phúc, làm chảy máu nước
mắt của bao nhiêu người lương thiện... Tất cả dân làng đều sợ hắn và tránh mặt

hắn mỗi lần hắn qua..."
Đoạn văn chất chứa bao nhiêu nỗi thống khổ của một thân phận đã khơng cịn
được cuộc sống của một con người. Những năng lực vốn có của một con người
- năng lực cảm xúc, nhận thức - hầu như bị phá hủy, chỉ cịn lại năng lực đâm
chém, phá phách. Chí Phèo bị phá hủy nhân tính lẫn nhân hình như thế bởi đâu?
Nhà văn không tập trung miêu tả dông dài quá trình tha hóa ấy. Ơng thiên về lí
giải phân tích cái cội nguồn sâu xa dẫn đến kết cục bi thảm của nó, chỉ bằng
một số phác thảo đơn sơ về Bá Kiến, về nhà tù, về bà cô Thị Nở, về dư luận xã
hội nói chung... Trong hàng loạt mối liên kết ấy, người đọc dễ dàng nhận ra: sở
dĩ Chí Phèo (và khơng chỉ Chí Phèo mà cả những Năm Thọ, những Binh Chức
- cả một tầng lớp được nhà văn cá thể hóa qua nhân vật Chí Phèo) từ một thanh
niên lành như cục đất hoá thành con quỉ dữ là bởi vì Chí, ngay từ thuở lọt lịng
đã thiếu hẳn tình ấp ủ u thương, và đặc biệt khi lớn lên, chỉ được đối xử bằng
rẻ khinh, thô bạo và tàn nhẫn. Thủ phạm trực tiếp là Bá Kiến được nhà văn

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

miêu tả là một con cáo già "khơn róc đời", "ném đá giấu tay", "già đời trong
nghề đục khoét", biết thế nào là "mềm nắn rắn buông", "Hay ngấm ngầm đẩy
người ta xuống sông, nhưng lại dắt nó lên để nó đền ơn. Hay đập bàn đập ghế
đòi cho được 5 đồng, nhưng được rồi lại vứt trả lại 5 hào vì thương anh túng
q!". Chính hắn đã lập mưu đẩy Chí Phèo vào chỗ tù tội oan uổng và sau đó
sử dụng Chí Phèo như một tay sai đắc lực phục vụ cho lợi ích và mưu đồ đen
tối của mình. Khơng có Bá Kiến thì khơng có Chí Phèo, nhưng Chí Phèo khơng
chỉ là sản phẩm của sự thống trị mà thậm chí là phương tiện tối ưu để thống trị:
"khơng có những thằng đầu bị thì lấy ai mà trị mấy thằng đầu bị". Chính Bá
Kiến đã rút ra cái kết luận mà theo hắn rất chí lí ấy. Là một tội nhân, nham

hiểm, nhẫn tâm, nhưng Bá Kiến lại hiện ra bề ngoài như một kẻ ơn hịa, xởi lởi,
biết điều, khiến người đời phải nhìn bằng cặp mắt "kính cẩn"... Vì thế mà hắn
đã lường gạt được bao nhiêu dân chất phác lương thiện. Chí Phèo trở thành tay
chân đắc lực của hắn; thật sự biến thành công cụ, phương tiện thống trị cho kẻ
thù của mình mà khơng tự biết. Bá Kiến hiện ra trong tác phẩm Chí Phèo như
một nhân vật điển hình, sống động và cá biệt, tiêu biểu cho một bộ phận của
giai cấp thống trị, được miêu tả, khám phá dưới một ngòi bút bậc thầy. Cùng
với hắn là Lý Cường, là chánh Tổng, là đội Tảo... Chính bọn chúng đem lại
khơng khí ngột ngạt khó thở cho nông thôn Việt Nam thành cái thế "Quần ngư
tranh thực" (bọn đàn anh chỉ là một đàn cá tranh mồi, chỉ trực rình rập tiêu diệt
nhau). Chính chúng là thủ phạm gây ra bi kịch của những Chí Phèo... Số phận
của Năm Thọ, Binh Chức, tuy chỉ được nhắc qua tác phẩm, nhưng cũng góp
phần chỉ ra tính hệ thống và phổ biến của phương cách tha hóa người dân trong
sự thống trị của chúng. Đằng sau những Bá Kiến, Lý Cường, Chánh Tổng...
như một sự hỗ trợ gián tiếp nhưng tích cực là hệ thống nhà tù dã man, bẩn thỉu
- cả một điều kiện môi trường bất hảo. Q trình Chí Phèo ở tù khơng được
miêu tả trực tiếp, chỉ biết rằng khi vào tù Chí Phèo là người hiền lành lương
thiện. Ra khỏi tù, hắn trở về với cái vẻ hung đồ, cái thói du cơn ương ngạnh
học được từ đấy. Nhà văn chỉ nói có thế. Nhưng như thế với bạn đọc thông
minh cũng đã quá đủ!
Bằng bút pháp độc đáo, tài hoa linh hoạt, giàu biến hóa, Nam Cao khi tả, khi kể
theo một kết cấu tâm lý và mạch dẫn dắt của câu chuyện với một cách thức bề
ngoài tưởng chừng như khách quan, lạnh lùng và tàn nhẫn, nhưng chất chứa

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

bên trong biết bao nỗi niềm quằn quại, đau đớn trước thân phận đau đớn của

kiếp người. Lồng vào bức tranh hiện thực trên kia là thái độ yêu ghét, là cách
phân tích và đánh giá những vấn đề về hiện thực mà nhà văn đặt ra. Ngay việc
lựa chọn một nhân vật cùng đinh thống khổ nhất của xã hội làm đối tượng miêu
tả và gởi gắm biết bao thơng cảm, suy tư thương xót... tự nó đã mang nội dung
nhân đạo. Nhưng giá trị nhân đạo của tác phẩm thể hiện tập trung nhất ở cách
nhìn nhận của nhà văn đối với nhân vật bị tha hóa đến tận cùng. Nam Cao vẫn
phát hiện trong chiều sâu của nhân vật bản tính tốt đẹp vốn dĩ, chỉ cần chút tình
thương chạm khẽ vào là có thể sống dậy mãnh liệt, tha thiết. Sự xuất hiện của
nhân vật Thị Nở trong tác phẩm có một ý nghĩa thật đặc sắc. Con người xấu
đến "ma chê quỉ hờn", kỳ diệu thay, lại là nguồn ánh sáng duy nhất đã rọi vào
chốn tối tăm của tâm hồn Chí Phèo thức tỉnh, gợi dậy bản tính người nơi Chí
Phèo, thắp sáng một trái tim đã ngủ mê qua bao ngày tháng bị dập vùi, hất hủi.
Sau cuộc gặp gỡ ngắn ngủi với Thị Nở, Chí Phèo giờ đây đã nhận ra nguồn ánh
sáng ngoài kia rực rỡ biết bao, nghe ra một tiếng chim vui vẻ, tiếng anh thuyền
chài gõ mái chèo đuổi cá, tiếng lao xao của người đi chợ bán vải... Những âm
thanh ấy bao giờ chả có. Nhưng hơm nay Chí mới nghe thấy. Chao ơi là buồn,
trong cái phút tỉnh táo ấy, Chí Phèo như đã thấy tuổi già của hắn, đói rét, ốm
đau và cơ độc - cái này cịn sợ hơn đói rét và ốm đau. Cũng may Thị Nở mang
bát cháo hành tới. Nếu khơng, hắn đến khóc được mất trong tâm trạng như thế...
Nhìn bát cháo bốc khói mà lịng Chí Phèo xao xuyến bâng khuâng: Hắn cảm
thấy lòng thành trẻ con, hắn muốn làm nũng với thị như làm nũng với mẹ... Ôi
sao mà hắn hiền! "Hắn thèm lương thiện - Hắn khát khao làm hòa với mọi
người"... Từ một con quỉ dữ, nhờ Thị Nở, đúng hơn nhờ tình thương của Thị
Nở, Chí thực sự được trở lại làm người, với tất cả những năng lực vốn có. Một
chút tình thương, dù là tình thương của một con người dở hơi, bệnh hoạn, thơ
kệch, xấu xí,... cũng đủ để làm sống dậy cả một bản tính người nơi Chí Phèo.
Thế mới biết sức cảm hóa của tình thương kỳ diệu biết nhường nào!
Bằng chi tiết này, Nam Cao đã soi vào tác phẩm một ánh sáng nhân đạo thật
đẹp đẽ - Nhà văn như muốn hòa vào nhân vật để cảm thông, chia sẻ những giây
phút hạnh phúc thật hiếm hoi của Chí Phèo...

Nhưng, bi kịch và đau đớn thay, rốt cuộc thì ngay Thị Nở cũng khơng thể gắn
bó với Chí Phèo. Chút hạnh phúc nhỏ nhoi cuối cùng vẫn không đến được với
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Chí Phèo. Và thật là khắc nghiệt, khi bản tính người nơi Chí Phèo trỗi dậy,
cũng là lúc Chí Phèo hiểu rằng mình khơng cịn trở về với lương thiện được
nữa. Xã hội đã cướp đi của Chí quyền làm người và vĩnh viễn khơng trả lại.
Những vết dọc ngang trên mặt, kết quả của bao nhiêu cơn say, bao nhiêu lần
đâm chém, rạch mặt ăn vạ... đã bẻ gãy chiếc cầu nối Chí với cuộc đời. Và, như
Đỗ Kim Hồi nói, "một khi người được nếm trải chút ít hương vị làm người thì
cái xúc cảm người sẽ không thể mất... Đấy là mối bi thảm tột cùng mà cách
giải quyết chỉ có thể là cái chết". (Tạp chí Văn học số 3-1990)
Cái chết bi thảm của Chí Phèo là lời kết tội đanh thép cái xã hội vô nhân đạo, là
tiếng kêu cứu về quyền làm người, cũng là tiếng gọi thảm thiết cấp bách: Hãy
cứu lấy con người! Hãy yêu thương con người!
Đó là tư tưởng, tình cảm lớn mang giá trị nhân đạo và hiện thực sâu sắc mà
người đọc rút ra được từ những trang sách giàu tính nghệ thuật của Nam Cao.
Sự kết hợp giữa giá trị hiện thực sắc bén và giá trị nhân đạo cao cả đã làm cho
tác phẩm Chí Phèo bất tử, mãi mãi có khả năng đánh thức trí tuệ và khơi dậy
những tình cảm đẹp đẽ trong tâm hồn người đọc mọi thời đại.
Bài làm 5
Là nhà văn trung thành với chủ nghĩa chân thực, cũng như các cây bút tả chân
đương thời, Nam Cao quan tâm trước hết tới việc đi sâu thể hiện tình cảm khốn
khổ của người nghèo bị áp bức, trong đó có tác phẩm Chí Phèo. Tác phẩm
tượng đậm nét về bức tranh đời sống xã hội nơng thơn. Đó là hệ thống trật tự
của làng Vũ Đại: là ấn tượng về tình trạng khép kín của làng xã phong kiến.
Đặc biệt nó đã phơi bày các mối quan hệ xã hội phức tạp của hiện thực đã miêu

tả trung thực những quan hệ thực. Đồng thời là tình thương đối với những con
người bị xã hội đẩy vào con đường tha hóa, bị hắt hủi... Đó chính là giá trị hiện
thực và nhân đạo của Chí Phèo.
Nam Cao được coi là Nhà văn của nơng dân trước hết vì có tác phẩm Chí Phèo
Tác phẩm có phạm vi phản ánh hiện thực trải ra cả bề rộng không gian và bề
dài thời gian. Làng Vũ Đại trong tác phẩm chính là hình ảnh thu nhỏ của xã hội
nơng thơn Việt Nam đương thời. Ngòi bút Nam Cao tỏ ra sắc sảo khi vạch ra
mối quan hệ thực trong nội bộ bọn cường hào. Chẳng phải vì đất làng Vũ Đại
có cái thế quần ngư tranh thực như lời ơng thầy địa lí nói nên bọn cường hào
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

chia năm bè bảy cánh đối nghịch nhau, mà do chúng là một đàn cá tranh mồi,
mồi thì ngon đây, nhưng năm bè bảy mối. Ngồi mặt tử tế với nhau nhưng
trong bụng muốn cho nhau lụn bại. Đây là hiện tượng có tính quy luật ở nông
thôn, ảnh hưởng sâu sắc tới đời sống xã hội - ruồi muỗi phải chết oan uổng khi
trâu bò húc nhau.
Dựng nên bức tranh xã hội ở nông thôn, trước hết Nam Cao tập trung làm nổi
bật xung đột giai cấp giữa địa chủ cường hào với người nông dân bị áp bức phản ánh hiện thực nông thôn trên bình diện mâu thuẫn giai cấp. Nó làm nên
giá trị nhận thức và sức mạnh phê phán to lớn. Nam Cao đã xây dựng hình
tượng điển hình về giai cấp thống trị ở nông thôn: Bá Kiến - lão cường hào cáo
già với giọng quát rất sang, cái cười Tào Tháo cho thấy bản chất gian hùng,
khơn róc đời. Và tư cách nhem nhuốc của cụ tiên chỉ thói ghen tuông. Bá Kiến
nghiền ngẫm về nghề thông trị, rút ra phương châm: mềm nắn, rắn bng, bám
thằng có tóc, ai bám thằng trọc đầu, thứ nhất sợ kẻ anh hùng, thứ nhì sợ kẻ cố
cùng liều thân... Với chính sách: lấy thằng đầu bò trị thằng đầu bò, thu dụng
những thằng bạt mạng, không sợ chết, không sợ đi tù.
Nam Cao không đi vào nạn sưu thuế, tô tức, tham nhũng mà ở Chí Phèo Nam

Cao đi vào phương diện: người nông dân bị xã hội tàn phá về tâm hồn hủy diệt
về nhân cách, bị phủ nhận tư cách làm người. Nỗi thống khổ của Chí Phèo
khơng phải ở chỗ cuộc đời Chí Phèo chỉ là số khơng: Khơng nhà cửa, khơng
cha mẹ, khơng họ hàng thân thích, khơng tấc đất cắm dùi... mà chính ở chỗ Chí
Phèo bị xã hội rạch nát bộ mặt, cướp đi linh hồn, bị loại khỏi xã loài người,
sống kiếp quỷ dữ.
Mở đầu tác phẩm là hình ảnh Chí Phèo ngật ngưỡng vừa đi vừa chủi. Nhưng
đằng sau chân dung gã say rượu cái gì như là sự vật vã của một linh đau đớn,
tuyệt vọng. Tiếng chửi của Chí Phèo khơng hẳn là bâng quơ. Tuy nhưng vẫn
mơ hồ thấm thìa nỗi khổ của thân phận. Chí Phèo là điển hình một bộ phận cố
nông bị đẩy vào con đường lưu manh hóa. Chí Phèo trước hết hiện tượng có
tính quy luật của tình trạng áp bức bóc lột tàn bạo ở nơng thơn Việt Nam lúc
bấy giờ. Đó là hiện tượng những người nông dân bị đè nén thái quá đã chống
trả lại để tồn tại bằng việc bán cả nhân phẩm đã trở thành lượng mù quáng dễ
dàng bị bọn thống trị lợi dụng.

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Vì thế, Chí Phèo từ chỗ liều chết với bố con lão, chỉ cần lời nói và mấy hào chỉ
trở thành tay say mới lão. Sức mạnh tố cáo to lớn của hình tượng Chí Phèo
trước hết đã làm nổi hình tượng có tính quy luật diễn ra ở nơng thơn - hiện
tượng lưu manh hóa. Song ý nghĩa khái qt của hình tượng Chí Phèo cịn ở
cấp độ cao hơn: sự hủy diệt nhân tính trong xã hội độc ác, không cho con người
được làm người. Tác phẩm Chí Phèo khơng dừng ở đó mà với câu chuyện về
mối tình Chí Thị, bằng giọng vẫn bơng lơn, có lúc như chế giễu chuyện tình
của hạng nửa người nửa ngợm thì đây vẫn là chuyện có nội dung nghiêm túc,
chứa đựng tư tưởng nhân đạo mới mẻ.

Giữa lúc cả làng Vũ Đại không chấp nhận giao tiếp, xem Chí như quỷ dữ thì
một người đàn bà thuộc dòng giống mả hủi, xấu đến ma chê quỷ hờn lại có tấm
lịng vàng, thấy Chí hiền lành, Thị Nở chính là chiếc cầu nối đưa Chí ở đáy sâu
của tha hóa thức tỉnh bản chất người lao động. Bằng sự chăm sóc giản dị, tình
u thương mộc mạc mà chân thành của người đàn bà khốn khổ đã khơi dậy
linh hồn Chí Phèo. Chí nghe thấy những âm thanh cuộc sống thường ngày mà
bây lâu nay vùi trong những cơn say nên Chí khơng biết đến. Nó vang động sâu
xa trong lịng Chí, trở thành tiếng gọi cuộc sống khẩn thiết, làm Chí nhớ đến
ước mơ ngày nhỏ ngày xưa.
Có lẽ đây là lần đầu tiên sau bao nhiêu năm Chí tỉnh táo để tự ý thức về thân
phận. Để rồi nhận ra sự tác oai, tác quái của mình bấy lâu nay. Và mong muốn :
giá cứ thế này mãi thì thích nhỉ?... Hay mình sang ở với tớ một nhà cho vui?
Khi Thị Nở bê bát cháo hành đến hắn ngạc nhiên bởi đây là lần thứ nhất hắn
được một người đàn bà cho. Hắn nhận ra hương cháo hành - hương vị tình yêu
thương chân thành, hạnh phúc giản dị mà có thật. Hắn thèm lương thiện, làm
hịa với mọi người. Tình u của Thị Nở cũng sẽ hé ra cho hắn con đường trở
lại tình u chân chính đã nhân đạo hóa con người. Chẳng phải tình u có
phần thơ lỗ của người đàn bà xấu xí đã gọi dậy linh hồn người trong con quỷ
dữ đó sao?
Giá trị nhân đạo cịn thể hiện ở tấn bi kịch tinh thần của Chí Phèo: bi kịch của
con người bị từ chối không được làm người. Khi hiểu ra xã hội khơng cơng
bằng với mình, bà cơ Thị Nở - định kiến xã hội đã không chấp nhân cho cháu
bà đến với Chí. Chí vật vã đau đớn. Hắn càng uống càng tỉnh , hắn ơm mặt
khóc rưng rức. Chí quằn quại, đau đớn vì tuyệt vọng, thấm thìa về tội ác kẻ thù.
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Chí Phèo trợn mắt chỉ tay vào Bá Kiến đòi quyền làm người, đòi lại bộ mặt

người đã bị vằm nát. Kẻ thù bị đền tội, và sau đó Chí tự sát. Chí phải chết vì ý
thức nhân phẩm đã trở về, không chấp nhận kiếp thú vật. Chí Phèo chết giữa
ngưỡng cửa trở về cuộc sống. Chí chết quằn quại trong vũng máu, trong khao
khát được làm người lương thiện. Ai cho tao lương thiện là lời nói đanh thép,
phẫn nộ, làm người đọc sững sờ và day dứt. Đó vẫn là một câu hỏi lớn khơng
lời đáp.
Chí Phèo của Nam Cao được đánh giá cao chính ở giá trị tố cáo. Thơng qua số
phận Chí Phèo, Nam Cao phản ánh sâu sắc hiện thực xã hội Việt Nam lúc bây
giờ thực trạng người nông dân bị đày đọa, đề nén và âm thầm chịu đựng nỗi
tuyệt vọng, liều lĩnh phản ứng cực đoan. Nam Cao cũng bày tỏ niềm cảm thơng,
tình thương u đối với người nông dân bị đẩy vào con đường lưu manh hóa,
phát hiện ràn chất tốt đẹp vốn có của họ. Song cũng như các nhà văn hiện thực
đồng thời, chưa tìm được cho nhân vật của mình lối thốt. Sau này, bằng con
đường cách nạng. Tơ Hồi, Kim Lân đã tìm cho nhân vật mình một hướng đi
riêng.
Bài làm 6
Nhắc đến Nam Cao, người ta nhớ đến một ngòi bút hiện thực phê phán xuất sắc
của văn học Việt Nam những năm trước và sau Cách mạng tháng Tám. Đọc
văn Nam Cao, đơi lúc người ta khơng khỏi rùng mình bởi cái sắc lạnh trong
ngôn ngữ, trong miêu tả, trong cách nhìn nhận sự việc. Nhưng đằng sau đó lại
ln ẩn chứa một tấm lịng nhân đạo sâu sắc, xót thương con người, xót thương
số phận từ đó mơ ước về một cuộc sống mới tốt đẹp hơn. ông như chiếc phích
nước nóng đã được người đời mệnh danh, ngồi lạnh, mà trong thì ln ấm
nóng tình người. Đọc “Chí Phèo”, tác phẩm thực sự đánh dấu sự nghiệp văn
học và định hướng sáng tác của nhà văn, dõi theo cuộc đời và số phận của các
nhân vật trong chuyện, ta cảm nhận được một cách thật sâu sắc tấm lòng nhân
đạo cao cả ấy.
Nhân đạo là đạo đức thể hiện ở sự thương yêu, quí trọng và bảo vệ con người.
Giá trị nhân đạo trong một tác phẩm văn học thường thể hiện ở việc tác phẩm
ấy quan tấm như thế nào đến vấn đề con người? Nó ngợi ca gì? Phê phán gì?

Thể hiện tình cảm thương yêu, quí trọng con người, hướng tới việc phản ánh

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

ước mơ, nguyện vọng của con người ra sao? Nói tóm lại, một tác phẩm nhân
đạo là một tác phẩm hướng tới, đề cao, trần trọng, bảo vệ những giá trị thuộc
về con người, xây dựng một cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn. ớ mỗi thời kì
khác nhau, về mặt bản chất, chủ nghĩa nhân đạo khơng có gì thay đổi nhưng có
nhiều những biểu hiện không giống nhau.
Nếu như trong văn học dân gian, nhân đạo là phát hiện ra vẻ đẹp con người, đề
cao và ca ngợi người dân lao động cùng những ước mơ, khát vọng của họ thì
trong văn học thời chiến, nhân đạo còn thể hiện ở thái độ lến án, tố cáo, chống
lại kẻ thù. Thời bình, nhân đạo là quan tâm đến đời sống thường ngày, không
xa lạ, hoa mĩ mà gần gũi, chân thực của con người, hiểu và cảm thông cho
những bi kịch do thời đại mang lại của họ. Là một tác phẩm ra đời trong thời kì
trước Cách mạng tháng Tám, khi dân tộc ta cịn đang chìm trong “đêm trường
nơ lệ”, cuộc sống nhân dân khổ cực, tối tăm, bế tắc, “Chí Phèo” của Nam Cao
đã diễn tả sâu sắc bi kịch của người nơng dân trên con đường bị bần cùng hố,
bị tha hố cả về nhân hình và nhân tính từ đó lớn tiếng phê phán và tố cáo xã
hội sâu sắc.
Trước hết, tác phẩm dựng lên một bức tranh hiện thực về cuộc đời và số phận
nhân vật bất hạnh. Tất cả những người nông dân trong tác phẩm đều là những
người bất hạnh. Bà cơ Thị Nở khổ vì cảnh “gái già”, khơng chồng, khơng con,
o ép mình trong những định kiến xã hội. Thị Nở khổ vì có một hình hài khơng
bình thường, thậm chí là dưới mức bình thường, khổ vì là một người đàn bà dở
người... Và hơn tất cả, Chí Phèo nổi bật lên là một điển hình cho những nỗi khổ
chung của người nơng dân trong xã hội ấy. Chí Phèo bất hạnh ngay từ khi sinh

ra: Người ta nhặt được hắn trần truồng, tím ngắt trong cái lị gạch bỏ khơng.
Rồi Chí bị chuyền hết từ tay người này sang tay người khác và cuối cùng năm
hai mươi tuổi thì trở thành canh điền nhà Bá Kiến.
Ra khỏi cảnh lang thang, Chí lại rơi vào tay một con cáo già nham hiểm. Vì
ghen, Bá Kiến đẩy Chí Phèo vào trong nhà tù, bước đầu q trình lưu manh hố,
biến hình một anh thanh niên trước đó vốn hiền lành như đất thành một con
quỹ. Bằng tình thương và lịng nhân đạo sâu sắc của mình, Nam Cao đã phát
hiện ra ở nhân vật một thân phận đầy bi kịch. Đầu tiên, đó là bi kịch của một
người bị đẩy vào cảnh bần cùng hoá. Chí Phèo cũng từng là một người nơng

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

dân có thân phận nghèo hèn như bao người nông dân khác trong làng Vũ Đại.
Hắn phải đi ở dợ, đi làm thuê cho nhà giàu để kiếm cớ sinh nhai.
Nhưng nếu như Chị Dậu bị đẩy vào cảnh bị bần cùng hoá đến cảnh phải bán
con, bán chó, gia đình khơng cịn gì có thể bán được nhưng vẫn cịn có một mái
nhà để chui ra chui vào. Anh Pha của Nguyễn Công Hoan bị đẩy từ một người
có chút máu mặt trong làng, có ruộng, có vườn trở thành một kẻ vơ sản. Bi kịch
bần cùng hố của Chí Phèo cịn đau đớn hơn. Chí Phèo bị bần cùng đến mức
phải doạ nạt, phải cướp giật, phải đập phá của người ta mới có cái để ăn, mới
có nơi để sống. Bi kịch đầu tiên đã đầy đau xót nhưng bi kịch thứ hai cịn đau
đớn hơn gấp nhiềú lần. Đó là bi kịch của một con người bị tha hoá, biến chất,
biến thành con quỉ dữ của làng Vũ Đại.
Từ một người lương thiện, Chí Phèo bị nhà tù thực dân lưu manh hố. Rồi Bá
Kiến, bằng sự nham hiểm của mình hồn thiện nốt q trình tha hố thằng lưu
manh ấy thành con quỉ dữ. Một con người mà bị xã hội của mình gạt ra ngồi
lề, một người bị cơ độc đến tuyệt đối và cách giao tiếp duy nhất có thể là qua

tiếng chửi nhưng đáp lại cũng chỉ là mấy con chó, cịn dân làng thì “khơng ai
chịu ra Ịời”; Một kẻ mà người ta tránh như tránh một con vật nào đó rất đáng
sợ như Chí cũng thật đáng thương. Nhưng khơng chỉ dừng lại ở đó, Nam Cao
cịn khiến người ta xót xa hơn cho Chí Phèo bởi hắn làm tất cả những việc đó
trong lúc say.
Chí Phèo say tràn từ hết cơn say này sang cơn say khác. Và “hắn say thì hắn
làm bất cứ việc gì mà người ta sai hắn làm”, “hắn đã phá đi bao nhiêu cơ
nghiệp, đạp đổ bao nhiêu hạnh phúc, làm đổ máu và nước mắt của biết bao
người lương thiện”. Hắn trở thành con quỉ dữ trong mắt mọi người. Chí Phèo
trở thành nạn nhân của những mưu mơ xảo quyệt, thành nạn nhân của chính xã
hội ây. Vì hắn say nên hắn gây tội ác. Và cũng chính vì hắn say nên hắn làm tất
cả những điều đó một cách vô thức. Hắn trở thành một công cụ trong tay người
khác, càng đáng sợ bao nhiêu hắn lại càng đáng thương bấy nhiêu. Ngòi bút
của Nam Cao cứ thế, lạnh lùng, miêu tả một cách chân thực mà không bộc lộ
một thái độ chủ quan nào nhưng đọc lên người ta vẫn thấy một tâm hồn cũng
đang đau đớn, quằn quại trong những bi kịch của chính các nhân vật của mình.

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Nhà văn từng quan niệm: “Đơi mắt của người nghệ sĩ hồn tồn khơng phải là
đơi mắt ráo hoảnh" của phường ích kỉ mà là đơi mắt của tình thương, đơi mắt
của lịng nhân đạo”. Và ơng đã dùng đôi mắt ấy để phát hiện, cảm thông cho bi
kịch của con người. Đằng sau cái thằng Chí Phèo ngật ngưỡng say rượu tưởng
chừng chỉ biết rạch mặt ãn vạ, đánh đập, dọa nạt người khác, Nam Cao phát
hiện ra vẫn tồn tại tính người, tồn tại cái mà người ta gọi là lương thiện. Phải có
một lịng thương yêu và niềm tin sâu sắc vào con người ông mới có thể khám
phá ra trong tâm hồn tưởng chừng như đã thành sỏi đá ấy nhịp đập thoi thóp

của một trái tim ấm nóng. Thằng Chí Phèo của hiện tại đã từng là một anh Chí
nơng dân, hiền lành, nhút nhát, bị bà Ba gọi lên bóp chân cịn thấy run.
Anh nơng dân ấy đã từng sống lương thiện bằng chính sức lao động của mình,
cũng đã từng có những ước mơ lương thiện: “Chồng cuốc mướn cày th, vợ
dệt vải..”.. Khơng ai có thể tin hay nghĩ rằng cop quỉ dữ ấy có thể một lần lột
xác trở lại làm người. Vậy mà Nam Cao lại tin điều đó. ơng đã để cho một điều
kì diệu xảy ra, dù ngắn ngủi, dù bát thường nhưng là một điều kì diệu vĩ đại,
điều kì diệu có hể thay đổi một con người. Cuộc gặp gỡ giữa Chí Phèo và Thị
Nở không chỉ đơn giản là một cuộc đụng chạm về xác thịt. Đó chỉ là khởi đầu.
Buổi tối bên bờ sống trong cái rười rượi của trăng chỉ làm khơi dậy thứ tình
u mang tính bản năng con người. Trận ốm lúc nửa đêm mới thực sự bắt đầu
cho những dấu hiệu của sự thức tỉnh. Lần đầu tiên, sau bao nhiêu lâu khơng rõ,
Chí Phèo khơng say. Lần đầu tiên, hắn cảm nhận được những âm thanh của
cuộc sống: “Mặt trời đã lên cao và nắng bên ngồi chắc là rực rỡ.
Cứ nghe chim ríu rít bên ngồi là đủ biết. (...) Tiếng chim hót ngồi kia vui vẻ
quá! Có tiếng cười nói của những người đi chợ. Anh thuyền chài gõ mái chèo
đuổi cá. Những tiếng quen thuộc ấy hơm nào chẳng có. Nhưng hơm nay hắn
mới nghe thấy..”. Và cũng lần đầu tiên, sau bao ngày chìm trong men say, hắn
biết thế nào là buồn. Một người bắt đầu biết suy nghĩ về cuộc sống có nghĩa là
cũng đã biết tự chiêm nghiệm về mình. Và hắn đau đớn khi nhận ra rằng: Hắn
là một kẻ trắng tay. Đứng ở bên kia dốc cuộc đời, hắn biết mình đã già, “Ngồi
bốn mươi tuổi đầu..”.. Dầu sao, đó khơng phải tuổi mà người ta mới bắt đầu
sửa soạn, rằng những ước mơ lương thiện từng có ở một anh nông dân lương
thiện đã không thể nào thực hiện được, dù chỉ là một phần rất nhỏ.

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Và rồi, Thị Nở lại sang. Thị sang mang theo cho hắn bát cháo hành, mang cho
hắn sự quan tầm chăm sóc chân thành, mang cho hắn tình u và từ đó nhen
nhóm lại trong hắn giấc mơ được trở lại kiếp người lương thiện. Tình người
cùng với hương cháo hành đã dẫn dắt tính người quay lại trong hình hài của
một con quỉ dữ, đánh thức khát khao, đánh thức ước mơ, đánh thức niềm mong
muôn được trở về với xã hội loài người. Và hắn hi vọng: “Trời ơi! Hắn thèm
lương thiện, hắn muôn làm hoà với mọi người biết bao! Thị Nở sẽ mở đường
cho hắn. Thị có thể sống yên ổn với hắn thì sao người khác lại khơng thể được.
Họ sẽ nhận thấy rằng hắn cũng có thể khơng làm hại ai. Họ sẽ nhận lại hắn vào
cái xã hội bằng phẳng, thân thiện của những người lương thiện”.
Chí Phèo đâu có hoàn toàn đáng sợ như người ta tưởng. Hắn đáng sự chỉ vì bởi
ngườỉ ta đã lợi dụng để biến hắn thành như vậy. Bản tính lương thiện vẫn tồn
tại trong con người Chí Phèo và giờ đây, khi được một tình người chân thành
cảm hố, nó được khơi dậy thành một khát khao mãnh liệt. Tấm lòng nhân đạo
cao cả của nhà văn đã khiến ta thâm thía rằng: “ Chao ơi! Đốì với những người
ở quanh ta, nếu ta khơng cố tìm mà hiểu họ, thì ta chỉ thấy họ gàn dở, ngu ngốc,
bần tiện, xấu xa, bỉ ổi... tồn những cớ để cho ta tà nhẫn; khơng bao giờ ta thấy
họ là những người đáng thương, không bao giờ ta thương”. Nhưng khi lương
thiện và tính người trở về thì cũng là lúc bi kịch được đẩy lên đến đỉnh điểm
chỉ còn cách giải quyết cuối cùng là cái chết.
Đến đây, khi lương thiện và ý thức về cuộc đời đã quay trở lại, Chí khơng thể
tiếp tục cuộc đời của một con quỉ dữ nhưng cũng khơng thể trồ lại làm người.
Và Chí Phèo đã đâm chết Bá Kiến rồi tự kết liễu đời mình. Bằng tấm lòng yêu
thương cao cả và ngòi bút nghệ thuật đặc sắc của mình, Nam Cao đã diễn tả
một cách sâu sắc diễn biến tâm lí của Chí Phèo từ hi vọng, đến thất vọng đau
đớn, phẫn uất và cuối cùng là tuyệt vọng. Chí Phèo quằn quại trong vũng máu
cũng là quằn quại trong bi kịch của chính mình. Người ta thấy thương xót cho
số phận Chí Phèo cịn nhiều hơn là ghét, giận.
Yêu thương con người, phát hiện và trân trọng những ước mơ, khát vọng của
họ, thể hiện niềm tin vào cái “thiên lương” trong sáng trong tâm hồn con người,

Nam Cao cũng lớn tiếng lên án, tố cáo xã hội tàn ác chà đạp lên quyền sống,
quyền làm người, quyền hạnh phúc của con người. Lưu manh hố Chí Phèo là
nhà tù thực dân, cịn tha hoá và biến hắn thành con quỉ dữ là Bá Kiến. Chế độ
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

thực dân và phong kiến đã cùng nhau thống trị, đẩy người dân vào cảnh “một
cổ hai trịng”, khơng thể nào ngóc đầu lên được. Làng Vũ Đại là mảnh đất
“quần ngư tranh thực” mà ở đó người dân chỉ là những miếng mồi béo bở đế
bọn cường hào địa chủ tranh giành, cắn xé.
Bá Kiến có hẳn cả một kho kinh nghiệm để thống trị người ta, để biến người ta
thành tay sai của mình, để áp bức, bóc lột. Trong khi hắn chiêm nghiêm, tâm
đắc với “đường lối” sáng suốt của mình thì biết bao người dân vô tội vẫn tiếp
tục bị đẩy vào cảnh bần cùng, tha hố. Đã có những Binh Chức, Năm Thọ, Chí
Phèo, và khơng biết sẽ cịn bao nhiêu những “Chí Phèo con” sẽ ra đời. Cái chết
của Chí Phèo và Bá Kiến ở cuối truyện là kết quả tất yếu của những mâu thuẫn
đã được đẩy lên đến cao trào. Nó thể hiện lịng nhân đạo rộng lớn của nhà văn.
Chí Phèo chết là một sự giải thốt, cịn Bá Kiến chết là một sự trừng phạt. Tuy
tất cả chỉ mang tính tự phát và tương lai phía trước vẫn cịn mờ mịt, nhưng nó
đã ẩn chứa trong đó khát khao mãnh liệt của Nam Cao về sự thay đổi xã hội,
hướng tới xã hội mới tốt đẹp hơn.
Đọc tồn bộ tác phẩm, khơng thấy xuất hiện một lời bình luận, nhận xét hay
thương cảm về số phận nhân vật và những bi kịch trong xã hội. Nam Cao đã
miêu tả tất cả với một thái độ lạnh lùng của một ngòi bút sắc lạnh. Nhưng vượt
lên trên tất cả, người ta vẫn cảm nhận được ỗ đó tình thương yêu con người sâu
sắc. Tất cả làm nên giá trị nhân đạo của tác phẩm nghệ thuật đích thực: “vượt
lên bên trên tất cả bờ cõi và giới hạn”, “là một tác phẩm chung cho cả lồi
người. Nó phải chứa đựng một cái gì lớn lao, mạnh mẽ, vừa đau đớn lại vừa

phấn khởi. Nó ca tụng lịng thương, tình bác ái, sự cơng bình... Nó làm cho
người gần người hơn...”
Bài làm 7
Giữa những bộn bề phức tạp của buổi chợ phiên văn chương , giữa những náo
nhiệt đông đúc của gian hàng hiện thực phê phán, Nam Cao được nhận là một
chủ cửa hàng khác đặc biệt với tấm lịng nhân đạo và tình thương dành cho
những người nông dân trước cách mạng tháng Tám năm 1945. Nhà văn đã đưa
người đọc đi sâu khám phá cái đẹp ẩn sâu bên trong của những số phận bất
hạnh, những con người “cùng hơn cả dân cùng”. Tiêu biểu cho cuộc hành trình
gian truân vất vả ấy là truyện ngắn “Chí Phèo” . Đọc tác phẩm ta sẽ thấy rõ

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

được tư tưởng nhân đạo cao cả cùng tình thương và nam cao dành cho nhân vật
của mình.
Quả khơng sai khi nói rằng, mỗi tác phẩm văn học là kết quả được nhào nặn từ
đời sống. Nếu tác phẩm văn học chỉ là sản phẩm của hư cấu và tưởng tượng mà
không mang hơi thở đời sống thì sẽ khơng chuyển được cảm hứng đến với bạn
đọc, văn học bao giờ cũng là chuyện cuộc đời mang trong mình sứ mệnh cao cả
của một nhà văn khi sáng tạo nghệ thuật. Nam Cao đã khẳng định được vai trị,
vị trí của mình trong nền văn học Việt Nam hiện đại thơng qua các tác phẩm
của mình, đồng thời tìm ra cho mình một lối đi riêng khác hẳn với những nhà
văn cùng thời đầu. Đọc tác phẩm “Chí Phèo” của Nam Cao ta sẽ thấy rõ được
điều đó. Đây là một trong những truyện ngắn đặc sắc của Nam cao được viết
năm 1941. Đầu tác phẩm có tên “cái lị gạch cũ”, sau đó Nhà xuất bản tự ý đổi
thành “đôi lứa xứng đôi”, đến năm 1946 nhà văn quyết định đặt tên tác phẩm là
“Chí Phèo”.

Khơng giống như “chị Dậu”, trong Tắt Đèn của Ngô Tất Tố, anh Pha trong
“Bước đường cùng” của Nguyễn Công Hoan phải chịu nỗi đau về mặt vật chất
bị cái nghèo đầy đọa, nhưng vẫn giữ được danh dự nhân phẩm, Chí Phèo trong
truyện ngắn cùng tên của Nam Cao lại phải chịu nỗi đau đớn về mặt tinh thần
bị mọi người đẩy ra khỏi xã hội, cự tuyệt quyền cơ bản nhất đó là quyền làm
người. Đọc tác phẩm chúng ta sẽ khơng khỏi xót xa với những nỗi khổ đau Chí
Phèo phải chịu đựng, để từ đó chúng ta cảm nhận được tấm lòng nhân đạo, sâu
sắc và Nam cao dành cho Chí Phèo từ đó cứu rỗi linh hồn đầy tội lỗi, rồi đây
khao khát được làm người nơi Chí Phèo.
Cả cuộc đời Chí Phèo vốn là một con số 0 trịn trĩnh, khơng cha, khơng mẹ,
khơng nhà cửa, không tấc đất cắm dùi, ngay từ khi sinh ra chí đã bị cha mẹ
ruồng bỏ quân hắn vào cái váy đụp rách bỏ ở cái lò gạch cũ vắng người qua lại,
may mắn thay một anh thả ông ln đi qua nhìn thấy hắn từ đó chị lớn lên
trong tình thương và sự cưu mang của cả dân làng Vũ Đại. Năm 18 tuổi Chí
làm canh điền cho nhà lý kiến. Khi đó hắn là một anh nơng dân hiền lành,
chăm chỉ, hắn cũng đã từng mơ về một ngơi nhà ở đó vợ chồng hạnh phúc bên
nhau, vợ dệt vải nuôi tằm, chồng cuốc mướn cày thuê, rồi chúng bỏ một con
lợn ra ni khá giả thì mua dăm ba sào ruộng. Nhưng có ai ngờ thân phận nơ lệ
đâu để cho hắn n khi thói dâm dục của bà 3 ý kiến nổi lên cùng thói ghen
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

tng của lão cũng là lúc Chí Phèo bị đẩy vào tù để rồi 7, 8 năm sau ra tù chí
đã trở thành con quỷ dữ của cả làng vũ đại bị mọi người xa lánh, sợ hãi.
Hắn về lớp này trông khác hẳn không ai nhận ra Chí là ai, cái đầu cạo trọc lốc,
cái răng cao trắng hơn, cái mắt đen lại rất cơn cơn trông đặc như thằng răng đá,
hắn mặc cái quần đen, cái áo tay vàng, cái ngực phanh để lộ những hình chạm
trổ rồng phượng, cái chân hình một ơng tướng cầm trùy trông gớm chết. Không

chỉ thay đổi về nhân hình, chí cịn thay đổi cả về nhân tính, hắn về hôm trước,
hôm sau đã thấy hắn ngồi uống rượu với thịt chó từ trưa đến chiều say là hắn
chửi. Hắn chửi trời, chửi đất, chửi cả dân làng Vũ Đại nhưng chẳng ai đáp lại
tức mình hắn chỉ đứa chết mẹ nào đẻ ra thằng Chí Phèo. Khơng phải ngẫu
nhiên mà mở đầu tác phẩm, Nam Cao đã bắt đầu bằng tiếng chửi của chí, tiếng
chửi của chí thể hiện sự khát khao muốn được giao hòa, giao cảm với con
người với cuộc đời. Nhưng đáp lại tiếng chửi của chí chỉ là tiếng của ba con
chó giữ, là con người vậy mà chỉ có 3 con chó dữ đáp lại tiếng hắn. Vậy chẳng
khác nào hắn đã bị đánh tụt từ hàng con người xuống hàng con vật, chính trong
cơn say ấy ý chí đã bị Bá Kiến lợi dụng biến hắn trở thành tay sai đắc lực của
lão từ khi hắn đã trở thành con quỷ dữ của làng vũ đại, phá nát biết bao gia
đình.
Đọc tác phẩm ta cứ tưởng rằng cuộc đời của chí sẽ trượt dài trên con đường của
sự tha hóa và biến chất, nhưng với tấm lòng nhân đạo cao cả, Nam Cao khơng
hề trách giận Chí Phèo và ngược lại ngịi bút của ông hướng về nhân vật vẫn
tràn đầy yêu thương. Ơng đã cho Chí Phèo gặp Thị Nở để rồi cuộc gặp gỡ ngẫu
nhiên nhưng định mệnh này đã khơi gợi tính người nơi Chí Phèo, với lại ở Chí
Phèo khát khao được làm người, ban đầu chí phèo gặp Thị Nở chỉ bằng bản
tính thú vật của một gã say rượu nhưng nào ngờ Thị Nở người đàn bà xấu như
ma chê quỷ hờn ấy lại là nguồn ánh sáng duy nhất đã nhói vào trái tim đã cằn
cỗi, u mê của Chí Phèo để đưa Chí Phèo trở về thoát khỏi tội lỗi. Sau đêm ăn
nằm với Thị Nở, lần đầu tiên sau những cơn say Chí hoàn toàn tỉnh táo.
Hắn cảm thấy như mặt trời đã lên cao và nắng vàng rực rỡ, người hắn nghe
thấy tiếng của những người đi chợ về, tiếng của anh thuyền chài có mái chèo
đuổi cá . Những âm thanh này hơm nào mà chẳng có nhưng hơm nay hắn mới
nghe thấy . Những âm thanh quen thuộc bỗng chắp cánh cho ước mơ ngày xưa
quay về để Chí Phèo chìm đắm trong hồi tưởng với ước mơ về một căn nhà nhỏ,
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188

Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

một gia đình hạnh phúc. Đọc đến đây ta bỗng nhớ đến những tiếng sáo trong
‘Vợ Chồng A Phủ” của Tơ Hồi . Chính tiếng sáo trong đêm tình mùa xuân đã
khiến khao khát sống với Mị được trỗi dậy mãnh liệt… Tỉnh bơ trong dòng suy
nghĩ Chí như thấy được tuổi già ốm đau bệnh tật nhưng sợ nhất vẫn là sự cô
độc. May mà Thị Nở bước vào khơng thì Thị khóc lên được mất. Thị cắp một
cái rổ bên trong có đựng một nồi gì đậy vung, đó chính là nồi cháo hành thơm
phức.
Thị Nở múc cháo ra bát cho Chí Phèo cầm lấy bát cháo hành trên tay Chí Phèo
húp thật ngon lành, hắn chợt nhận ra cháo hành rất ngon và đây là lần đầu tiên
hắn được một người đàn bà cho mà khơng cần phải cướp giật. Chí Phèo cảm
thấy u Thị Nở và mong muốn Thị sẽ là cây cầu đưa Chí Phèo trở về làm
người. Đã có ý kiến nhận xét Thị Nở chính là vị thiên sứ mà Nam Cao phải đến
để thức tỉnh Chí Phèo. Thiên sứ ấy khơng có đơi cánh của thiên thần nhưng lại
có bàn tay ấm áp như ngọn gió, ngọn lửa, ngọn gió thổi bay lớp bụi u mê nơi
trái tim cịn ngọn lửa thiêu đốt lớp vỏ quỷ dữ cho Chí Phèo trở về làm con
người lương thiện. Cùng với đôi bàn tay ấm áp, bát cháo hành cũng là một yếu
tố quan trọng lay tỉnh Chí Phèo, nó như một liều thuốc giải độc vượt giữa lớp
men rượu đánh thức tâm hồn đầy tội lỗi của Chí Phèo, thế nhưng cuộc đời thật
trớ trêu khi mà xã hội còn đầy rẫy những định kiến thì khao khát trở về với
cuộc sống của mỗi con người thực sự là rất khó khăn.
Thị Nở cùng tình yêu của thị giống như một cây cầu vồng lung linh bảy sắc,
xuất hiện rồi biến mất sau cơn mưa, chí chưa bước chân lên cầu thì cây cầu đã
rút ván. Những lời cay độc của bà cơ mà Thị Nở trút lên đầu chí phèo đã khiến
hắn hiểu ra mọi chuyện. Chỉ trong chốc lát mọi hi vọng mọi ước mơ đều vỡ
vụn quá đau khổ Chí Phèo lại tìm đến rượu nhưng rượu đã khơng cịn đủ sức để
làm mờ lý trí, rồi hắn ơm mặt khóc rưng rức. Phẫn uất , Chí Phèo xách dao đi
trả thù miệng thì nói là đến nhà Thị nở để đâm chết con đĩ Nở, con khọm già.
Nhưng chân lại đưa hắn đến nhà bá kiến .Có lẽ lúc này hơn ai hết Chí Phèo đã

hiểu ai mới là kẻ đã xóa tên mình ra khỏi cuốn sổ của những con người lương
thiện trong cuộc đời tăm tối của Chí Phèo.
Giây phút hắn vung dao lên để kết liễu tên cáo già Bá Kiến là những giây phút
rực rỡ nhất . Chí cũng đã phải quyên sinh , một cái chết quằn quại đau đớn trên
vũng máu tươi trở về làm người. Câu hỏi của Chí “ai cho tao lương thiện? Làm
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

thế nào để mất đi những vết mảnh trai trên mặt này” vút lên đầy đau đớn đánh
thẳng vào bộ mặt xã hội đầy bất công lúc mấy giờ để lại nhiều trăn trở cho bạn
đọc. Có lẽ Nam Cao chưa thực sự tìm ra lối thốt cho nhân vật của mình nhưng
cái chết của Chí Phèo đã thể hiện tấm lòng nhân đạo sâu sắc của Nam Cao. Nhà
văn để nhân vật của mình chết đi là mong muốn chí phèo có thể giữ lại chút
lương thiện cuối cùng của mình.
Với cách xây dựng nhân vật độc đáo, ngơn ngữ sắc lạnh giàu tính khẩu ngữ,
câu văn giàu hình ảnh, giàu tính biểu cảm đã cho ta thấy được cuộc đời đầy đau
khổ của những người nông dân trước cách mạng tháng 8 phải chịu và sự đồng
cảm yêu thương trân trọng mà tác giả dành cho họ.
Chí Phèo đã chết nhưng vẫn cịn đó những câu hỏi đầy ai ốn khơng có lời giải
đáp, cùng với chị Dậu, anh Pha, Chí Phèo đã khẳng định phải có một cuộc cách
mạng để thay đổi cuộc sống lúc bấy giờ. Đồng thời những nhân vật ấy nhắc
nhở chúng ta phải biết trân trọng hơn những hạnh phúc mà mình đang có, đồng
thời phải biết cống hiến để xây dựng cuộc sống ngày một tốt đẹp hơn./.
Xem thêm các bài tiếp theo tại: />
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188