Ebook Cuộc đấu tranh của C.Mác, Ph.Awngghen, V.I. Lênin chống chủ nghĩa cơ hội - Phan 2

Ch

V.I. LÊNIN

ng III

U TRANH CH NG CH NGH A C H I

I- KHÁI QUÁT THÂN TH

VÀ S

NGHI P CÁCH M NG

C A V.I. LÊNIN

Vla imia Ilích Lênin sinh ngày 22/4/1870
(nay là Ulianovsk), m t ngày 21/01/1924

Simbirsk

làng Gorki, g n

Mátxc va. V.I. Lênin tên th t là Vla imia Ilích Ulian p.
N m 1887, V.I. Lênin t t nghi p xu t s c b c Trung h c,
c tuy n th ng vào khoa Lu t c a
Kazan. T i

i h c T ng h p

ây, V.I. Lênin tham gia nhóm cách m ng

trong sinh viên. Sau khi t t nghi p khoa Lu t, Lênin làm
tr lý lu t s

Samara,

n tháng 8/1893 thì chuy n v

Xanh Pêtécbua.
Thơng qua tác ph m Nh ng ng
nào và h

u tranh ch ng nh ng ng

i b n dân là th
i dân ch

- xã

h i ra sao? (n m 1894) và S phát tri n c a ch ngh a t
b n
lãnh

Nga (n m 1899), Lênin
o c a nhóm mácxít

c th a nh n là ng

i

Nga. Mùa thu n m 1895,

Xanh Pêtécbua V.I. Lênin thành l p H i liên hi p

u
103


tranh gi i phóng giai c p cơng nhân.

êm 09/12/1895,

do b t giác, nhi u h i viên c a H i, trong ó có Lênin,
b c nh sát b t. Tháng 02/1897, Lênin b
mi n

i ày ba n m

ông Xibiri. Trong th i gian l u ày, V.I. Lênin

ã vi t xong h n 30 tác ph m.
N m 1900, th i h n l u

ày c a V.I. Lênin k t

thúc, ông ã t p h p nh ng ng
thành l p chính
Lênin s ng

th

ơng ph i ra n

i mácxít cách m ng

ng. Chính quy n Nga hồng c m
ô và các thành ph l n

Nga, do v y

c ngoài, cùng v i Plêkhan p l p ra t

báo Tia l a. N m 1903, t i
công nhân dân ch

i h i l n th

II

ng

xã h i Nga, V.I. Lênin phát bi u

ph i xây d ng m t

ng mácxít ki u m i có k

nghiêm minh, có kh n ng là ng
c a qu n chúng. Nhóm s

lu t

i t ch c cách m ng

ông ng h V.I. Lênin g i là

nh ng ng

i Bơnsêvích, nhóm s ít ch

l p

u tranh theo ki u Ngh vi n g i là nh ng

ng

ng

tr

i Mensêvích. Nh ng nguyên t c t

ch c c a

ng ki u m i này

ng thành
ng và t

t

c V.I. Lênin

ã trình

bày trong tác ph m Làm gì? (n m 1902) và M t b
ti n hai b

c lùi (n m 1904).

Tháng 4/1905, t i Luân
ng công nhân dân ch
V.I. Lênin
y ban Trung

i h i l n th

xã h i Nga

c b u là Ch t ch
ng ã

ôn,

c t

i h i. T i

III

ch c.

i h i này,

c b u ra do V.I. Lênin

Tháng 11/1905, Lênin bí m t tr v Xanh Pêtécbua
104

c

ng

u.
lãnh


o cách m ng Nga. Tháng 12/1907, Lênin
v n ti p t c

u tranh b o v và c ng c

n

c ngồi

ng ho t

ng

bí m t. Trong tác ph m Ch ngh a duy v t và ch ngh a
kinh nghi m phê phán (n m 1908), V.I. Lênin phê phán
s xét l i v m t tri t h c ch ngh a Mác,

ng th i phát

tri n nh ng c s tri t h c c a ch ngh a Mác.
Tháng 01/1912, Ng

i ch

ng cơng nhân dân ch

trì H i ngh l n th

VI

xã h i Nga t i Praha (Ti p

Kh c). Tháng 6/1912, Lênin t Pari v Krakov (Ba Lan)
lãnh

o t

Pravda (S

th t). Th i k

so n th o xong

c

Trong tác ph m Ch

ngh a

c a ch

ngh a t

khác, Lênin

ng Mácxít v

c

v n

dân t c.

qu c - giai o n t t cùng

b n (n m 1916) và nh ng tác ph m

ã phát tri n chính tr kinh t h c mácxít

lý lu n cách m ng xã h i ch
v n

này, V.I. Lênin

ngh a, ki n toàn nh ng

b n c a tri t h c mácxít (tác ph m Bút ký

tri t h c).
Sau Cách m ng Tháng Hai n m 1917,

Nga t n t i

hai chính quy n song song, là chính ph lâm th i t s n
và Xôvi t các

i bi u công nhân và binh s . Ngày

16/4/1917, V.I. Lênin

n Pêtrôgrát

c

ng Tháng T , th c ch t

c

ng l nh

ra

ây là v n ki n mang tính

ng l i giành chi n th ng cho cu c

cách m ng xã h i ch
chính quy n v

trình bày Lu n

ngh a v i kh u hi u “Toàn b

tay các xơvi t!”, H i ngh l n th

tồn Nga (tháng 4/1917) c a

VII

ng công nhân dân ch
105


xã h i Nga (Bơnsêvích)
do V.I. Lênin

ã nh t trí thông qua

ra.

u tháng 8/1917,

i h i l n th VI

dân ch xã h i Nga h p

ng công nhân

Xanh Pêtécbua, V.I. Lênin tuy

không tham d nh ng v n lãnh
thông qua

ng l i

o

i h i ti n hành và

ng l i ph i kh i ngh a v trang giành chính

quy n. Trong th i gian này, V.I. Lênin vi t cu n Nhà n
và cách m ng,

ra nhi m v

cho giai c p vô s n ph i

giành l y chính quy n b ng con
trang.

c

ng

u tranh v

u tháng 10/1917, V.I. Lênin t Ph n Lan bí m t

tr v Xanh Pêtécbua, v ch ra k
trang, sau ó

c H i ngh

ho ch kh i ngh a v

y ban trung

ng

ng công

nhân dân ch xã h i Nga thông qua.
T i 06/11/1917, V.I. Lênin
ti p ch

o cu c kh i ngh a.

toàn thành ph

n r ng sáng ngày 07/11/1917,

Xanh Pêtécbua n m trong tay nh ng

ng

i kh i ngh a.

M

i Nga

dân. Nhà n

n Cung i n Xmôn i tr c

êm 07/11/1917, Cách m ng Tháng

ã tồn th ng. Chính quy n
c công nông

c a giai c p vô s n lãnh

ã v tay nhân

u tiên trên th gi i do
o ã ra

toàn Nga l n th II, V.I. Lênin

i. T i

i h i Xôvi t

c b u là Ch t ch H i

ng các y viên nhân dân. Sau Cách m ng Tháng M
Nga, V.I. Lênin ã có cơng lao to l n trong vi c lãnh
cu c

u tranh c a nhân dân lao

ch ng s
106

can thi p quân s

c a n

ng

ng n

i
o

c Nga Xơvi t

c ngồi và l c l

ng

ph n cách m ng trong n
c i t o xã h i ch ngh a

c;
n

ng th i lãnh

o quá trình

c Nga.

N m 1919, V.I. Lênin ã sáng l p Qu c t C ng s n
(Qu c t

III). Mùa xuân n m 1920, V.I. Lênin vi t tác

ph m B nh u tr “t khuynh” trong phong trào c ng s n,
trình bày nh ng v n

chi n l

c và sách l

c c a

phong trào c ng s n. Th i gian này, V.I. Lênin so n th o
xong k ho ch xây d ng ch ngh a xã h i,
Chính sách kinh t
thơng qua t i

ng th i

ra

m i (NEP). N m 1921, NEP

c

i h i l n th X

Có th th y, sau khi Ph.
ch ngh a c h i

ng

ng C ng s n Nga.
ngghen m t (n m 1895),

u là E. Bécxtanh, C. Cauxki ã

l ng hành trong phong trào c ng s n và công nhân qu c
t , t n công m nh m

vào ch

ngh a Mác, làm cho

phong trào công nhân lâm vào kh ng ho ng nghiêm
tr ng. Tr

c tình hình ó,

b o v ch

ngh a Mác,

phong trào công nhân ti p t c phát tri n, V.I. Lênin ã
u tranh m t cách kiên quy t, m các cu c lu n chi n
l n

u tranh ch ng l i b n chúng. Tr i qua cu c

tranh tr

ng k , gian kh , gay g t, V.I. Lênin

p tan nh ng lu n i u hoang
c h i,
c

ã b o v và phát tri n ch

các v n

c b n nh

u

ã tri t

ng c a ch ngh a
ngh a Mác trên t t

cách m ng vơ s n và chun

chính vơ s n, các ngun lý xây d ng

ng,... góp ph n

to l n vào s phát tri n c a phong trào c ng s n và công
nhân qu c t .
107


II- V.I. LÊNIN

U TRANH CH NG CH

NGH A

BÉCXTANH

1. Vài nét v E. Bécxtanh và ch ngh a Bécxtanh
E ua Bécxtanh (1850 - 1932) là thành viên nhóm c
h i h u khuynh trong
1872, E. Bécxtanh

ng dân ch

xã h i

c. N m

ã cùng nhóm này vi t m t s

tác

ph m ph nh n s m nh l ch s c a giai c p cơng nhân,
ph

nh n vai trị cách m ng c a

C. Mác cùng Ph.

ng vô s n... và ã b

ngghen phê phán nghiêm kh c, giúp

E. Bécxtanh ít nhi u nh n ra sai l m c a mình. Sau ó,
E. Bécxtanh

ã vi t m t s tác ph m lý lu n c a phái

cách m ng và

c Ph.

ngghen

ánh giá r t cao.

Nh ng ch m t th i gian sau, E. Bécxtanh
quay l i v i nh ng quan

ã b t

u

i m ph n mácxít v i m c

nguy hi m h n và tinh vi h n.
T n m 1881
viên c a báo Ng
c a

n n m 1889, E. Bécxtanh là biên t p
i dân ch

ng Dân ch - xã h i

1898, E. Bécxtanh ã

xã h i - c quan trung

ng

c. Trong nh ng n m 1886 -

ng trên t p chí Th i m i m t lo t

bài có tính ch t lý lu n. Trong nh ng bài này, E. Bécxtanh
công khai xét l i ch ngh a Mác, ông ta ã khái quát các
quan

i m c a mình thành m t lu n

i m c

ngh a n i ti ng: “Phong trào là t t c , m c
cùng ch ng là gì c ”1.
_______________
1. V.I. Lênin: Tồn t p, S d, t.17, tr.27.

108

h i ch
ích cu i


Trong th i k chi n tranh
trên l p tr

qu c, E. Bécxtanh

ng

ng xã h i sôvanh. Nh ng n m cịn l i c a

i

mình, E. Bécxtanh ti p t c kêu g i và ng h chính sách
qu c ch ngh a, ch ng l i Cách m ng xã h i ch ngh a
Tháng M

i và Nhà n

Cu c

u tranh t

c Xôvi t.
t

ng c a phong trào công nhân

qu c t tr nên h t s c gay g t vào n a sau nh ng n m
90 c a th k XIX khi E. Bécxtanh

ng trên báo Ng

i

dân ch

xã h i m t s bài vi t d a vào l p tr

ng c i

l

phê phán và òi xét l i lý lu n c a ch

ngh a

ng

Mác. Nh ng bài vi t

u tiên c a E. Bécxtanh l y nhan

chung là Nh ng v n

c a ch ngh a xã h i ã xu t

hi n n m 1896 trên t p chí Th i m i. Trong nh ng bài
vi t này, E. Bécxtanh ph
m ng xã h i ch

nh n s

c n thi t c a cách

ngh a, th m chí ơng ta cịn cho r ng

khơng nên làm cách m ng xã h i ch
nh r ng nh ng hi n t
ch

ngh a t

ph n ch

b n

ã m

ngh a và kh ng

ng m i trong s phát tri n c a
ra kh

n ng “th c hi n m t

ngh a xã h i” trong khuôn kh xã h i t

b n

hi n hành.
E. Bécxtanh

ã trình bày m t cách

y

quan ni m c a mình trong cu n sách Nh ng ti n
ch

ngh a xã h i và nh ng nhi m v

c a

xã h i, xu t b n n m 1889. Nh ng quan
E. Bécxtanh g m nh ng v n
M t là, E. Bécxtanh kh ng
ch u

nh ng
c a

ng dân ch
i m

ó c a

c b n sau:
nh lý lu n mácxít khơng

c s th thách c a th i gian. E. Bécxtanh ch ng
109


minh “tính mâu thu n” và “tính vơ c n c ” c a quan ni m
duy v t v quá trình phát tri n c a l ch s

nh m b o v

s t n t i v nh vi n c a ch ngh a t b n.
E. Bécxtanh cho r ng, lý lu n v giá tr th ng d c a
C. Mác không th dùng

gi i thích b n ch t c a s bóc

l t cơng nhân d

t

i ch

b n

c, r ng lu n

i m

mácxít v vi c t p trung c a c i trong tay m t s ít các
nhà t b n v qu n chúng nhân dân lao
b vô s n hóa ã khơng

ng ngày càng

c ti n trình phát tri n xã h i

xác nh n. Ông ta cho r ng, không th lu n ch ng m t
cách khoa h c cho ch

ngh a xã h i, mà theo lý gi i c a

E. Bécxtanh thì ch ngh a xã h i ang tr thành m t ph m
trù

o

c, th hi n nh ng ý ni m tr u t

b ng, bình

ng, nhân

o”...

E. Bécxtanh cho r ng,
hồn tồn t

ng v “công

ng Dân ch

- xã h i ph i

b các m c tiêu cách m ng, t

b vi c giai

c p cơng nhân giành chính quy n v i s m nh th c hi n
công cu c c i t o xã h i m t cách tri t

. Ông ta cho r ng,

ng Dân ch - xã h i ph i tr thành

ng c i l

ng xã

h i ch ngh a dân ch . Ph nh n h c thuy t mácxít ã coi
Nhà n

c là cơng c th ng tr c a giai c p, Bécxtanh gán

cho ch

dân ch t s n tính siêu giai c p, coi ó là bi u

hi n l i ích c a toàn xã h i. T i
n m 1907,

Stutgart, trong khi các

chính sách xâm l
n

c thu c

thu c
110

c c a ch

ngh a

i h i c a Qu c t II
i bi u mácxít lên án
qu c

i v i các

a thì E. Bécxtanh l i bênh v c chính sách

a c a ch ngh a

qu c. Ông ta cho r ng, ch


thu c

a có th t n t i và nên t n t i

ch ngh a “khai hóa v n minh” cho các n
chí, theo h thì nh ng ng
th c hi n “chính sách thu c

các n

ct b n

c l c h u; th m

i xã h i c ng có th và c n
a xã h i ch ngh a”.

Hai là, E. Bécxtanh ph nh n vai trò cách m ng c a
giai c p vô s n ch ng l i giai c p t s n và ch ngh a t
b n. Th c ch t, h c thuy t xét l i c a E. Bécxtanh là s
“ph nh n kh n ng ch ng minh, theo quan i m duy v t
l ch s , r ng ch

ngh a xã h i là m t t t y u, không th

tránh kh i; ông ta ph

nh n tình tr ng b n cùng ngày

càng t ng, ph

vơ s n hóa và tình tr ng nh ng

nh n s

mâu thu n t b n ch ngh a ngày càng tr m tr ng; ông ta
tuyên b r ng ngay c quan ni m v “m c ích cu i cùng”
c ng khơng v ng ch c gì và kiên quy t bác b t
chun chính vô s n; ông ta ph

nh n s

t

ng

i l p v

nguyên t c gi a ch ngh a t do và ch ngh a xã h i; ông
ta ph nh n lý lu n
áp d ng

u tranh giai c p, cho là khơng th

c lý lu n ó vào m t xã h i th c s dân ch ,

c qu n lý theo ý chí c a a s ...”1. Do ch ng minh r ng
“không c n” làm cách m ng và có th c i t o xã h i b ng
nh ng cu c cách m ng riêng bi t, E. Bécxtanh ã g

ng

ép

nh

em c i cách

i l p v i cách m ng và kh ng

r ng, ch ngh a Mác nói chung ã ph nh n m i s quan
tâm c a giai c p công nhân trong vi c ti n hành các cu c
c i cách trong khuôn kh ch ngh a t b n.
_______________
1. V.I. Lênin: Toàn t p, S d, t.6, tr.8-9.

111


E. Bécxtanh ã cơng kích gay g t h c thuy t c a C. Mác
v chun chính vơ s n. Ơng ta tun b r ng, giai c p
cơng nhân hồn tồn khơng

c chu n b

giành chính

quy n và th c hi n quy n l c chính tr . E. Bécxtanh
kh ng

nh: vì giai c p vơ s n khơng

ng nh t cho nên

h khơng th có ý th c giai c p th ng nh t, l p tr
c p th ng nh t. T

ó, E. Bécxtanh i

c p công nhân s ti n lên ch

ng giai

n k t lu n, giai

ngh a xã h i không ph i

b ng cách m ng mà b ng con

ng “chuy n hóa d n

d n”, và chun chính vơ s n là s “th t lùi v chính tr ”
c n xóa b .
M t khác, E. Bécxtanh cho r ng,
là con

i bi u công nhân trong Ngh vi n

s n thì cách m ng vơ s n nh t
ng ti n lên ch

nh th ng l i. Con

ngh a xã h i không ph i b ng

tranh c a qu n chúng mà b ng cách t ng s gh
trong ngh tr
nh h

i bi u

i m c b n trên c a E. Bécxtanh

ng không nh
c s

ã

n phong trào công nhân qu c

c bi t là phong trào công nhân

E. Bécxtanh

u

ng.

Nh ng quan
t ,

ng

ng d n t i th ng l i c a cu c cách m ng. Ông ta

kêu g i: ch c n 50%
t

u tranh ngh tr

c. Ho t

ng c a

ng h c a các trào l u c h i ch

ngh a trong phong trào cơng nhân

m t s n

Chính nh ng quan

h i ch

i m lý lu n c

c khác.

ngh a c a

E. Bécxtanh và nh ng ho t

ng c h i th c ti n c a các

nhà xã h i ch ngh a ã d n

n s ph n b i tr c ti p các

112


quy n l i c a giai c p công nhân, kìm hãm phong trào
cơng nhân và khi n cho Qu c t II s p
2. Cu c

hoàn toàn.

u tranh c a V.I. Lênin ch ng ch

ngh a Bécxtanh
Nh n rõ tính ch t nguy hi m, ph n

ng c a ch

ngh a c h i Bécxtanh, V.I. Lênin ã kiên quy t phê phán
nh ng lu n i m c b n c a ông ta. Nh ng phân tích, phê
phán c a V.I. Lênin

c trình bày t p trung trong tác

ph m Ch ngh a Mác và ch ngh a xét l i (n m 1908). V
c b n các lu n i m mà V.I. Lênin ã

a ra ch ng ch

ngh a c h i E. Bécxtanh xoay quanh các v n
thuy t

v h c

u tranh giai c p trong cách m ng xã h i ch

ngh a, v tính t t y u c a cách m ng vơ s n, chun chính
vơ s n, vai trị c a chính

c t s n và thi t l p b máy nhà

p tan b máy nhà n
n

ng vô s n, v s c n thi t ph i

c c a giai c p vô s n.
Th nh t, V.I. Lênin

ã ph nh n lý lu n

u tranh v ch tr n E. Bécxtanh

u tranh giai c p.

Trong h c thuy t xét l i c a mình, E. Bécxtanh cho
r ng: trong xã h i t

b n hi n

i, c a c i v t ch t làm

ra ngày càng nhi u mà “giai c p t
c a chúng” không th chi m h u h t

s n cùng v i tơi t
c, do ó, phúc l i

xã h i c a giai c p vô s n s t ng lên, t c là, l i ích kinh
t c a giai c p vô s n

c

áp

ng; m t khác, ch

ngh vi n t s n và quy n ph thông

u phi u làm cho
113


các giai c p
y u t

c bình

ng v quy n l i chính tr . Hai

ó làm cho “c s c a

u tranh giai c p b xóa

b ”. E. Bécxtanh c ng “ch ng minh” r ng: trong m t xã
h i “th c s dân ch ” và “

c qu n lý theo ý chí c a a

s ”, mâu thu n giai c p s ngày càng gi m i,

giai c p s khơng cịn c s
r ng: th c ch t là “h

u tranh

t n t i. V.I. Lênin ch ra

a ra nh ng m u lý lu n l c h u

và tuyên truy n cho giai c p vô s n không ph i lý lu n
u tranh mà là th lý lu n nh
thù

ng b

i v i nh ng k

c ác nh t c a giai c p vô s n, t c là các chính ph

và các chính

ng t s n”1.

Theo V.I. Lênin, trong xã h i t

b n ch

ngh a hi n

i, “tình tr ng b n cùng hóa, áp b c, nô l , khu t ph c...

ngày càng t ng” làm cho nh ng mâu thu n giai c p ngày
càng thêm sâu s c, i u này

c lý gi i: trong vài th p

niên g n ây, n n kinh t t b n ch ngh a phát tri n r t
m nh nh ng ó ch là s phát tri n và n

nh t m th i

giai o n gi a c a hai cu c kh ng ho ng và “kh ng ho ng
v n là b ph n c u thành không th tránh kh i c a ch
t

b n ch

ngh a”2. Gánh ch u h u qu

c a nh ng cu c

kh ng ho ng y, khơng ai khác mà chính là giai c p vơ
s n

chính qu c và nhân dân các n

c thu c

a. B i v y,

c sau m i cu c kh ng ho ng c a ch ngh a t b n, tình

_______________
1. V.I. Lênin: Tồn t p, S d, t.4, tr.231.
2. V.I. Lênin: Toàn t p, S d, t.17, tr.25.

114


tr ng b n cùng, nghèo ói l i t ng lên cao
b ph n dân c

chính nh ng

s n xu t ra c a c i v t ch t ni s ng

tồn xã h i - nh ng ng
phát tri n thì m c

i vơ s n. Ch ngh a t b n càng

bóc l t c a nó càng l n, hình th c

bóc l t c a nó càng tinh vi, kho ng cách gi a giai c p t
s n và giai c p vô s n ngày càng dỗng ra mà khơng gì có
th ng n c n n i, V.I. Lênin cho r ng: “V i th t do c a
ch ngh a t b n “dân ch ”, thì nh ng khác bi t v kinh
t không nh ng không gi m b t, mà còn t ng thêm và
tr m tr ng thêm”1.
Bên c nh

ó, xu h

ng

c quy n ngày càng phát

tri n làm cho vi c phân ph i và

nh o t giá c c a hàng

hóa hồn tồn ch n m trong tay m t s nhà

c quy n, và

ng nhiên là n n kinh t t b n ch ngh a hoàn toàn b
các t ch c

c quy n này chi ph i.

ây là bi u hi n rõ

ràng nh t c a tình tr ng vơ chính ph trong s n xu t c a
ch ngh a t b n.
s ng không

i u này

ng ngh a v i “tình tr ng

i

m b o c a giai c p vô s n và ách áp b c c a

t s n ngày càng t ng tr m tr ng thêm m t cách rõ r t, do
ó, làm cho nh ng mâu thu n giai c p gay g t

nm c

ch a t ng th y”2.
M t khác, quy n ph thông

u phi u luôn

i kèm

v i nh ng i u ki n v kinh t mà ch có giai c p t s n
m i

áp

ng

c, cịn

i

a s nh ng ng

i lao

ng

_______________
1, 2. V.I. Lênin: Toàn t p, S d, t.17, tr.26, 25.

115


trong xã h i thì ch ng bao gi

c h

ng cái quy n ó

theo úng ngh a c a nó, ngh a là, s khác bi t v l i ích
chính tr gi a giai c p t
càng l n. Cịn ch

s n v i giai c p vơ s n ngày

ngh vi n t s n, tuy th c ch t ch

là m t th công c áp b c v m t nhà n

c do giai c p t

s n l p ra, nh ng v hình th c nó l i là “c quan

i bi u

c a nhân dân tồn qu c” vì nó là “k t qu ” c a vi c “th c

hi n quy n ph

thơng

bình

ó, nh ng chính sách áp b c tr ng tr n

ng”. Do

c a giai c p t s n
nhân dân các n

u phi u m t cách dân ch

i v i giai c p vô s n trong n

c thu c

và
c và

a m t khi (mà ch c ch n)

c ngh vi n “thông qua” s tr thành “h p pháp”. K t
qu

c a vi c th c hi n nh ng chính sách “h p pháp”

“theo ý chí c a

lao

a s ” y là tình tr ng ki t s c do ph i

ng quá s c, s nghèo ói do b bóc l t th m t , b nh

t t ngày càng nhi u, v n hóa ngày càng t t h u... c a
giai c p vơ s n
n

c thu c

chính qu c và

c bi t là

nhân dân các

a.

B n ch t là công c áp b c giai c p v m t nhà n
c a ngh vi n t

s n

c

c ph i bày m t cách h t s c t

nhiên mà khơng gì có th che gi u n i, và do ó “Ch

i

ngh khơng nh ng khơng làm m t, mà còn làm b c l rõ
th c ch t c a nh ng ch

c ng hòa t s n dân ch nh t,

là nh ng c quan áp b c giai c p”1. B i v y,

u tranh giai

c p không nh ng s t t y u di n ra mà ngày càng gay g t.
_______________
1. V.I. Lênin: Toàn t p, S d, t.17, tr.26.

116


“Quy n ph thông

u phi u” và “ch

th c ch t ch là m t s

ngh vi n t s n”

th a hi p giai c p, m

giai c p t s n áp b c, bóc l t các giai c p lao

h n mà thơi. Vì th , c s c a
m t

ng cho
ng tàn b o

u tranh giai c p s không

i mà ch c ch n là v n còn t n t i, lý lu n v

tranh giai c p c a C. Mác và Ph.

u

ngghen trong xã h i t

b n hi n v n còn nguyên giá tr .
Th
ph

hai, V.I. Lênin

u tranh phê phán E. Bécxtanh

nh n tính t t y u c a cách m ng vơ s n, chun

chính vơ s n và vai trò cách m ng c a
E. Bécxtanh cho r ng:
c s

ng vô s n.

u tranh giai c p khơng cịn

t n t i thì cách m ng vơ s n s khơng xu t hi n,

chun chính vô s n là phi lý, vi c c n ph i làm là chi m
m t s gh trong ngh vi n t

s n,

b ng nh ng kh u hi u ơn hịa
hi n nh ng c i cách
con

ịi giai c p t s n th c

ti n lên ch

ngh a xã h i b ng

ng hịa bình. Gi ng v i nh ng quan

Xt ruvê -

i m này,

i bi u c a “Phái mácxít h p pháp” trong

phong trào cơng nhân Nga

ch

u tranh hịa bình

u th k XX, là “con

”c a

ngh a E. Bécxtanh c ng “kiên quy t và tuy t

i

không tán thành r ng cách m ng b o l c là t t h n cu c
c i cách có tính ch t hịa bình”.
u tranh v i nh ng lu n

i u c

h i nguy hi m

trên, V.I. Lênin ch ra r ng: “

ng Dân ch - xã h i cách

m ng tuy hoàn tồn khơng t

ch i vi c s

cu c c i cách nh m m c

ích phát tri n

c p cách m ng, song tuy t

i không

d ng nh ng
u tranh giai

em nh ng kh u
117


hi u c i l

ng - t

s n có tính ch t n a ch ng “làm

thành c a mình””1, vì cái g i là “ch
hi n

i” v i nh ng

dân ch

t

s n

c i m c h u v b n ch t c a nó

s ln l y l i ích t i cao c a giai c p t

s n làm m c

tiêu ph c v nên s ch ng có m t s c i cách nào kh d
em l i l i ích cho giai c p vô s n mà “m i cu c c i cách
trong xã h i t b n
m t s

nh

u có tính ch t hai m t. C i cách là

ng b c a giai c p c m quy n

làm y u và d p t t cu c
tán l c l

kìm hãm,

u tranh cách m ng,

phân

ng và ngh l c c a các giai c p cách m ng,

làm lu m ý th c c a h , v.v..”2.
Quy n ph thơng

s n -

i n hình c a s

c a giai c p t
t

ng v m t s

m t n n dân ch

u phi u và ch

ngh vi n t

c i cách mang tính ch t ti n b

s n - b n thân nó

ã gây ra nh ng

o

th a hi p giai c p. Th c ch t nó ch là
“d i trá”, là b

c

i c n thi t

“h p

pháp hóa” s áp b c, bóc l t ngày càng n ng n c a giai
c p t

s n

i v i nh ng giai t ng lao

và nhân dân thu c
bi n l i th v s l
l

a. Nh ng ng

ch a nói

i vơ s n khơng th

s n. Vì v y, vi c ho ch

“nh ng nhân t xã h i ch

t o ra

ngh a” trong lịng xã h i t

l i E. Bécxtanh nói là khơng t

_______________

1, 2. V.I. Lênin: Tồn t p, S d, t.15, tr.126.

118

nh

n vi c ngh vi n có thơng qua hay

khơng) cái g i là “chính sách xã h i ch ngh a”
b n - nh

c

ng trong xã h i thành l i th v s

ng trong ngh vi n t

(ch

ng trong n

ng. Ch có


nh ng chính sách áp b c, bóc l t m i n ng n h n do giai
c pt s n

a ra và

thông qua m i là s

c ngh vi n t s n ngay l p t c
th t hi n nhiên. Bên c nh

ó, vi c

nh ng ng

i “có chân” trong ngh vi n t s n v i t cách

là ng

i di n c a giai c p vô s n s

i

ch

s quy n l i v kinh t , chính tr do giai c p t
cho mà nh ng ng

ng m t
s n ban

i vô s n khác khơng h có ã gây ra

s phân hóa trong hàng ng giai c p vơ s n, s phân hóa
này ngày m t sâu s c h n. Nh ng ng

i b giai c p t

s n mua chu c s làm tay sai cho chúng
nh ng ng
theo h

i vô s n c ng nh

làm mê ho c

lái phong trào công nhân

ng mà giai c p t s n có th ki m sốt

c, làm

cho phong trào cơng nhân - n u khơng có ng

i có b n

l nh và trình

ng ra chèo ch ng - s r i vào cái vịng

lu n qu n và khơng em l i k t qu nh

mong

i, gây

ra tâm lý lo âu, chán n n, gi m sút tinh th n và ý chí

chi n

u

m t b ph n giai c p vô s n, làm suy y u

phong trào cơng nhân.

ó là “tính ch t hai m t” c a

nh ng c i cách trong xã h i t b n.
u tranh hịa bình b ng cách

a ra nh ng kh u

hi u ơn hịa ịi giai c p t s n th c hi n nh ng c i cách
rõ ràng khơng ph i là con

ng có th

i lên ch ngh a xã

h i. Khi mà nh ng mâu thu n giai c p trong xã h i t b n
hi n

i không nh ng v n t n t i mà ngày càng sâu s c

thêm thì cách m ng vơ s n và chun chính vơ s n là con
ng t t y u và g n nh duy nh t
xã h i. Tuy nhiên, nói nh

ti n lên ch ngh a

th khơng có ngh a là nh ng
119


ng

i mácxít ph nh n hồn tồn m i cu c c i cách trong

xã h i t

b n. V.I. Lênin cho r ng: nh ng c i cách trong

xã h i t b n là h t s c c n thi t và là k t qu c n ph i
t

c (ch

cu c

không ph i là m c tiêu cu i cùng) trong

u tranh cách m ng c a giai c p vô s n.

l i d ng
ch nên

c nh ng cu c c i cách y, theo V.I. Lênin thì

a nh ng kh u hi u th c hi n nh ng c i cách có

l i m t cách ch c ch n cho cu c
t ng c

có th

u tranh cách m ng và

ng m t cách ch c ch n tính

và kh n ng chi n

c l p, s

u c a giai c p vô s n, v n

ph i bi t cách l i d ng nh ng phong trào

giác ng
là

u tranh

ch
òi

c i cách.
V.I. Lênin c ng nh n m nh: “giai c p cơng nhân
mong mu n giành l y chính quy n b ng nh ng bi n

pháp hịa bình”1, nh ng “bi n pháp hịa bình”
khơng ph i là “

u tranh hịa bình”

th c hi n nh ng c i cách - nh

òi giai c p t

ây
s n

E. Bécxtanh v n hi u,

mà là “bi n pháp hịa bình” trên c s s c m nh c a m t
cu c cách m ng vô s n. Khi giai c p vơ s n có t ch c và
c rèn luy n trong

u tranh giai c p, khi giai c p t

s n hèn y u và kh ng ho ng c c

, lúc ó, tình th cách

m ng xu t hi n và s c ép c a cu c cách m ng d n lên
giai c p t s n th ng tr là r t l n, bu c chúng ph i t b
quy n l c th ng tr

giai c p vô s n thay vào v trí ó

mà khơng ph i dùng b o l c cách m ng.
_______________
1. V.I. Lênin: Toàn t p, S d, t.4, tr.333.

120

ng nhiên,


nói nh th khơng có ngh a là giai c p vô s n s ch ng i
m t ch và ch

i cho i u ó x y ra. Trên th c t , kh

n ng giành chính quy n b ng bi n pháp hịa bình là r t
q nh ng r t hi m. V.I. Lênin k t lu n: “n u giai c p vô
s n t

ch i vi c giành l y chính quy n b ng con

cách m ng, thì th t là iên r , xét c v ph
lu n, l n v ph

ng ch lãnh

o nh ng cu c

ng c i l

n thu n, mà ph i là m t

th c s

cách m ng do giai c p vô s n lãnh

ngh a Mác làm n n t ng t t
ng ch y u

ng -

u tranh òi “c i

cách”

làm con

ng di n lý

ng di n chính tr và th c ti n”1. Lãnh

o cu c cách m ng ó khơng th là m t
xã h i,

ng

ng dân ch

- xã h i
o, l y ch

ng, l y b o l c cách m ng

hoàn thành giai o n th nh t

c a cu c cách m ng xã h i ch ngh a. Tuy nhiên, V.I. Lênin
c ng l u ý v l c l

ng làm cách m ng xã h i ch ngh a:

n u giai c p nh ng ng

i b n cùng nh ng không tr c

ti p s n xu t ra c a c i v t ch t thì khơng th làm cách
m ng vơ s n, mà “ch có giai c p nh ng ng

i vơ s n

ni s ng tồn th xã h i m i có th ti n hành cu c cách
m ng xã h i”2.
Th ba, V.I. Lênin
nh n vi c c n thi t ph i

u tranh ch ng E. Bécxtanh ph
p tan b máy nhà n

Theo E. Bécxtanh: nhà n
i

c t s n.

c t s n có kh n ng bi n

phát tri n, quy n ph thông

u phi u và ch

_______________
1. V.I. Lênin: Toàn t p, S d, t.4, tr.333-334.
2. V.I. Lênin: Toàn t p, S d, t.16, tr.85.

121


ngh vi n là

nh cao c a n n dân ch hi n

nên xây d ng nhà n
máy nhà n

i, vì th , ch

c m i trên c s k th a tồn b “b

c có s n” - nhà n

c

c hình thành trên c

s “khơng c n cách m ng” - ó ch khơng ph i là
nó

r il ib t

ul it m t

pv

ng g ch v n. Th c ch t

quan i m này c a E. Bécxtanh là bi n h cho ch ngh a
t

b n và h

ng phong trào công nhân i vào con

th a hi p, th m chí là “

u tranh”

ng

l i “quay v ” ch

t b n ch ngh a.
bác l i quan i m c h i trên, V.I. Lênin ã nh c
l i quan i m c a C. Mác và Ph.

ngghen trong “L i t a”

n m 1872 vi t cho Tuyên ngôn c a
c p công nhân không th ch
nhà n

c có s n và s

ng C ng s n: “giai

n gi n chi m l y b máy

d ng nó nh m nh ng m c

ích

c a riêng mình... Ý c a C. Mác là: giai c p công nhân
ph i phá h y, ph i
không th ch
nhà n

c có s n” và

n gi n chi m l y b máy y”1. “B máy

c có s n” y t n t i v i t

tay giai c p t
t i

p tan “b máy nhà n

cách là công c

s n th ng tr chi m thi u s

trong

ph c v

a cho vi c áp b c, bóc l t các giai t ng lao

ng

chi m a s trong xã h i. Nó khác v b n ch t so v i b
máy nhà n

c c a giai c p vô s n - b máy nhà n

vi c ph c v

l i ích cho a s ng

cl y

i trong xã h i làm lý

do t n t i c a mình và c ng là b máy nhà n

c mà giai

c p vô s n c n ph i xây d ng sau khi ã l t

s th ng

_______________
1. V.I. Lênin: Toàn t p, S d, t.33, tr.45-46.

122


tr c a giai c p t
hai nhà n

s n. S

khác nhau v b n ch t gi a

c ó khi n cho vi c t n t i c a nhà n

ph i trên c s s p

c a nhà n

c kia, t c là, n u giai

c p vô s n mu n xây d ng nhà n
nhà n
nhà n

c c a riêng mình -

c khơng có áp b c v i a s ng

thì nh t thi t ph i
c áp b c

i trong xã h i -

p tan “b máy nhà n
a s ng

c này

c có s n” -

i trong xã h i - ch

khơng

cịn cách nào khác.
V.I. Lênin ti p t c kh ng
c p vô s n không th ch
nhà n
c

nh: “Mác ã d y r ng giai

n gi n giành l y chính quy n

c hi u theo ý ngh a là chuy n b máy nhà n

sang tay nh ng ng

i khác, mà ph i

c

p tan, ph i

phá h y b máy y i, và thay nó b ng m t b máy m i”1.
ng nhiên, nh ng ng

i vô s n ph i bi t

o t l y

nh ng “ch c n ng h p lý” c a nó, ti p thu và h c t p
nh ng “h t nhân h p lý” c a nó v
o, qu n lý c s v t ch t, k

kinh nghi m lãnh

thu t... và “ em nh ng

ch c n ng y giao cho các cơng b c có trách nhi m c a xã
h i”2. Nh ng giai c p vô s n không bao gi
r ng:
n

p tan “b máy nhà n

c quên

c có s n” - b máy nhà

c c a giai c p t s n - là m t t t y u khách quan

xây d ng b máy nhà n

c m i - b máy nhà n

c c a

giai c p vơ s n.
Có th

nói,

u tranh ch ng ch

Bécxtanh là m t yêu c u khách quan

ngh a c

h i

i v i s t n t i và

_______________
1, 2. V.I. Lênin: Toàn t p, S d, t.1, tr.139, 63.

123


phát tri n c a ch ngh a Mác c ng nh t

ng lai c a ch

ngh a xã h i. Chi n th ng c a V.I. Lênin trong cu c

u

tranh này ã k p th i ng n ch n s lây lan và nh h

ng

c a m t h c thuy t c h i h t s c nguy hi m trong phong
trào công nhân qu c t .

ng th i, qua ó góp ph n c ng

c và phát tri n nh ng nguyên lý c b n c a ch

ngh a

Mác trong giai o n m i, góp ph n ch n ch nh l i phong
trào công nhân qu c t , c ng c l i v trí x ng áng
có và t ng c

ng

nh h

ng c a ch

c

ngh a Mác trong

phong trào công nhân.
III- V.I. LÊNIN
CH

U TRANH CH NG

NGH A C

H I CAUXKY

1. Vài nét v C. Cauxky và ch ngh a Cauxky
Cácl
Dân ch

Cauxky (1854 - 1938) là th
- xã h i

ình trí th c

l nh c a

ng

c. C. Cauxky sinh ra trong m t gia

Praha (Ti p Kh c). Trong nh ng n m

1874 - 1879, Cauxky h c tri t h c và khoa h c xã h i t i
Tr

ng

i h c T ng h p Viên. Tháng 01/1875, C. Cauxky

ã gia nh p

ng Dân ch

C. Cauxky l i gia nh p

- xã h i Áo.

n n m 1880,

ng Dân ch - xã h i

c. Vào

th i k này, quan i m c a C. Cauxky là m t s h n h p

gi a ch

ngh a Látxan, ch

ngh a Mantt m i và ch

ngh a vơ chính ph . Sau ó nh s tác
Ph.

ngghen, C. Cauxky

chuy n sang l p tr
124

ng c a C. Mác và

ã ti p thu ch

ng xã h i ch ngh a.

ngh a Mác,


Trong khi làm ch bút t p chí Th i m i c a
ch - xã h i

c, C. Cauxky ã giúp Ph.

t p, xu t b n t p IV b

T

ng Dân

ngghen biên

b n c a C. Mác. Trong

kho ng th i gian h n 20 n m, t

n m 1885

n n m

1910, C. Cauxky ã vi t nhi u tác ph m v tri t h c, kinh
t h c, ch ngh a xã h i và s h c nh H c thuy t kinh t
c a Các Mác (n m 1886), Gi i thích C
(n m 1892), V n

ru ng

h i (n m 1902),

o

(n m 1908), Con

ng l nh Écphuya

t (n m 1899), Cách m ng xã

c và ch

ngh a duy v t l ch s

ng giành chính quy n (n m 1909)...

Nh ng tác ph m này tuy không tránh kh i sai l m, nh ng
v

c

b n d a trên th

gi i quan mácxít. Ph.

ngghen

ánh giá ó là nh ng tác ph m khơng t i trong vi c ng
d ng quan i m duy v t l ch s

vào vi c nghiên c u l ch

s ; V.I. Lênin coi nh ng tác ph m này mãi mãi là
nh ng m u m c c a ch

ngh a Mác, nó có ý ngh a

v i vi c tuyên truy n ch
tác ph m

ngh a Mác,

ng th i nh ng

ó v n s mãi mãi là tài s n c a giai c p vô

s n. Các nhà cách m ng c a nhi u n
tác ph m này làm sách v
Mác.

i

lòng

c t ng l y nh ng
h c t p ch

ng th i, C. Cauxky c ng là ng

ngh a

i ch trích các

quan i m xét l i c a E. Bécxtanh trên báo Th i m i.
Tuy nhiên, do không v ng vàng v l p tr
chi ph i b i nh ng trào l u t t
ã t b l p tr
tr

ng, l i b

ng phi mácxít, C. Cauxky

ng c a giai c p vô s n, chuy n sang l p

ng ch ngh a c h i v i t cách là phái gi a. T i

h i Stutgart (n m 1907) c a Qu c t II, các

i

i bi u th o
125


lu n xoay quanh v n

thu c

a, lên án chính sách c a

ch

ngh a

tr

ng c h i xét l i v i t cách là phái gi a. Chính vì am

hi u ch

qu c thì C. Cauxky

ã chuy n sang l p

ngh a Mác nên C. Cauxky

o n r t tinh vi

ã dùng nh ng th

ch ng l i h c thuy t Mác, ph n b i l i

l i ích c a phong trào cơng nhân qu c t và trên nh ng
v n

c b n nh t C. Cauxky ã hoàn toàn o n tuy t v i

ch ngh a Mác.
V lý lu n, C. Cauxky

a ra lý thuy t “siêu

qu c”

nh m b o v cho ch ngh a t b n. Ông ta vi t: ““N u
cs

th a hi p gi a các dân t c, vi c tài gi m binh b

và m t n n hịa bình lâu dài, thì lúc
nhân xâu xa mà tr
o

t

c c a xã h i t

c chi n tranh

ó nh ng nguyên

ã gây ra s

suy

i

b n trên nh ng quy mơ l n, s có

th b m t i”. Giai o n m i d nhiên s

a l i “nh ng

tai h a m i” cho giai c p vô s n... nh ng “t m th i”, “ch
ngh a siêu

qu c” “có th t o ra m t k nguyên nh ng

hy v ng m i và nh ng s hy v ng m i và s mong

im i

trong khuôn kh c a ch ngh a t b n””1.
Trong cu n sách Chun chính vơ s n, C. Cauxky ã ra
s c xuyên t c h c thuy t c a C. Mác v

nhà n

c và

chuyên chính vô s n, bi n các h c thuy t ó tr thành h c
thuy t t do ch ngh a t m th
th ti p thu

c. Khi

ng mà giai c p t s n, có

nh ngh a v chuyên chính vơ s n,

ơng ta ã che gi u n i dung c n b n c a khái ni m này
_______________
1. V.I. Lênin: Toàn t p, S d, t.26, tr.282-283.

126


t c là b o l c cách m ng. Ông ta nói m t cách vu v r ng,

chuyên chính vơ s n sinh ra t trong “dân ch nói chung”
ho c “dân ch
“b u c

thu n túy” b ng ph

ng pháp “hịa bình”,

dân ch ” và trách nh ng ng

i Bơnsêvích ã s

d ng b o l c, trách chun chính vơ s n Nga ã “làm t n
h i n n dân ch ”, “tiêu di t n n dân ch ” m t cách “hồn
tồn khơng có lý do”. C. Cauxky l i d ng quan ni m c a
Ph.
b

ngghen v dân ch
c ti n phi th

t

s n (dân ch

ng trong l ch s )

s n và bi n t t

t

s n là m t

cao dân ch

t

ng này thành dân ch t s n thu n túy

ch ng l i ch ngh a Mác. Th c ch t lu n i u vu v

ó

c a C. Cauxky là l y dân ch t s n, t c là chuyên chính
t s n,

ch ng l i chuyên chính vơ s n.

Sau Cách m ng Tháng M

i Nga, C. Cauxky

ã

công khai ch ng l i cách m ng vơ s n, chun chính vơ
s n, ch ng l i chính quy n Xơvi t. Có th nói, cùng v i
Bécxtanh, nh ng quan
Cauxky

i m c

ã hoành hành trong

h i ch
ng Dân ch

ngh a c a
- xã h i

c, trong Qu c t II và phong trào công nhân trên th
gi i lúc b y gi .
2. Cu c

u tranh c a V.I. Lênin ch ng ch

ngh a Cauxky
V.I. Lênin cho r ng, “ch ngh a C. Cauxky” m t m t
là k t qu

c a s

tan rã và th i nát c a Qu c t II, là

s n v t t t nhiên c a t
thiên ki n t

t

ng ti u t

s n b nh ng

s n b t làm tù binh, m t khác là s n
127