Đề tài nghiên cứu vận dụng những chuẩn mực đạo đức trong tư tưởng hồ chí minh để xây dựng đạo đức, lối sống cho sinh viên việt nam hiện nay

ĐỀ TÀI 2:
Vận dụng những chuẩn mực đạo đức trong tư tưởng
Hồ Chí Minh để xây dựng đạo đức, lối sống cho sinh viên
Việt Nam hiện nay


MỤC LỤC
A. MỞ ĐẦU ........................................................................................................................ 1
B. NỘI DUNG .................................................................................................................... 2
Chương 1: Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức ........................................................... 2
1.1 Quan điểm về vai trò và sức mạnh của đạo đức.............................................................................. 2
1.1.1 Đạo đức là cái gốc của người cách mạng................................................................................. 2
1.1.2 Đạo đức là nhân tố tạo nên sức hấp dẫn của chủ nghĩa xã hội................................................. 3
1.2. Quan điểm về những chuẩn mực đạo đức cách mạng .................................................................... 3
1.2.1 Trung với nước, hiếu với dân ................................................................................................... 3
1.2.2 Cần kiệm, liêm, chính, chí cơng vơ tư ..................................................................................... 3
1.2.3 Thương u con người, sống có tình có nghĩa ......................................................................... 4
1.2.4 Có tinh thần quốc tế trong sáng ............................................................................................... 5
1.3 Quan điểm về nguyên tắc xây dựng đạo đức mới ........................................................................... 5
1.3.1 Nói đi đơi với làm, phải nêu gương về đạo đức ....................................................................... 5
1.3.2 Xây dựng đi đôi với chống....................................................................................................... 6
1.3.3 Phải tu dưỡng đạo đức suốt đời................................................................................................ 6
Chương 2 : Vận dụng những chuẩn mực đạo đức trong tư tưởng Hồ Chí Minh để xây dựng đạo
đức, lối sống cho sinh viên Việt Nam hiện nay. .................................................................................... 7
2.1 Thực trạng, nguyên nhân đạo đức, lối sống sinh viên Việt Nam hiện nay ..................................... 7
2.2 Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh .................................................................. 9
2.3 Liên hệ với sinh viên Thương mại ............................................................................................... 12

C.KẾT LUẬN .................................................................................................................. 14

A. MỞ ĐẦU
Hồ Chí Minh là một trong những nhà tư tưởng, một lãnh tụ cách
mạng thế giới đã bàn nhiều về vấn đề đạo đức và giáo dục đạo đức.Người
cho rằng, đối với các dân tộc phương Đông giàu tình cảm, trọng đạo lí, việc
tu dưỡng đạo đức của mỗi cá nhân, mỗi con người có vai trị vơ cùng quan
trọng.Riêng với thế hệ trẻ, việc tu dưỡng này cịn quan trọng hơn, vì họ là
“người chủ tương lai của nước nhà”1; là cái cầu nối giữa các thế hệ- “người
tiếp sức cách mạng cho thế hệ thanh niên già, đồng thời là người phụ trách
dìu dắt thế hệ thanh niên tương lai”2.Việc giáo dục đạo đức và chăm lo cho
việc rèn luyện đạo đức của sinh viên đã được Hồ Chí Minh quan tâm từ rất
sớm. Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức rất sâu sắc, phong phú, cả về lý
luận và thực tiễn, đã trở thành một bộ phận vơ giá của văn hóa dân tộc và
nhân loại, một sức mạnh to lớn làm nên mọi thắng lợi của cách mạng Việt
Nam. Chính vì vậy, việc vận dụng những chuẩn mực đạo đức trong Tư
tưởng Hồ Chí Minh để xây dựng đạo đức, lối sống cho sinh viên Việt Nam
hiện nay là rất quan trọng và cần thiết.

1. Hồ Chí Minh: Tồn tập, t.5, tr.185.
2. Hồ Chí Minh: Tồn tập, t.10, tr.488.

1


B. NỘI DUNG
Chương 1: Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức
1.1 Quan điểm về vai trò và sức mạnh của đạo đức
1.1.1 Đạo đức là cái gốc của người cách mạng
Khi đánh giá vai trò của đạo đức trong đời sống, từ rất sớm, Hồ Chí
Minh đã khẳng định đạo đức là nguồn nuôi dưỡng và phát triển con người,
như gốc của cây, ngọn nguồn của sông núi.”Người cách mạng phải có đạo

đức, khơng có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân
dân”1. Người cho rằng, làm cách mạng để cải tạo xã hội cũ thành xã hội
mới là một sự nghiệp rất vẻ vang , nhưng nó cũng là mọt niềm vui rất nặng
nề, “Sức có mạnh mới gánh được nặng và đi được xa. Người cách mạng
pải có đạo đức cách mạng làm nền tảng, mới hoàn thành được đạo đức
cách mạng vẻ vang”2.Người nói, cán bộ, Đảng viên muốn cho dân tin, dân
phục thì khơng phải cứ “ viết lên trán chữ “cộng sản” mà ta được họ yêu
mến.Quần chúng chỉ q mến những người có tư cách đạo đức”3. “Vì
muốn giải phóng cho dân tộc, giải phóng cho lồi người là một cơng việc
to tát, mà tự mình khơng có đạo đức, khơng có căn bản, tự mình hủ hóa,
xấu xa thì cịn làm nổi việc gì?”4. Trong di chúc, Người căn dặn:”Mỗi
Đảng viên và cán bộ phải thực sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự
cần kiệm liêm chính, chí cơng vơ tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch,
phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của
nhân dân”5.
Tư tưởng Hồ Chí Minh là đạo đức trong hành động, lấy hiệu quả
thực tế làm thước đo. Chính vì vậy, Hồ Chí Minh luôn đặt đạo đức bên
cạnh tài năng, gắn đức với tài, lời nói đi đơi với hành động và hiệu quả trên
thực tế.Người nói: “ Phải lấy kết quả thiết thực đã góp sức bao nhiêu cho
sản xuất và lãnh đạo sản xuất mà đo ý chí cách mạng của mình.Hãy kiên
cường chống bệnh nói sng, thói phơ trương hình thức, lối làm việc khơng
nhằm mục đích nâng cao sản xuất”6.

1. Hồ Chí Minh: Tồn tập, t.5, tr.252-253.
2. Hồ Chí Minh: Tồn tập, t.9, tr.283.
3. Hồ Chí Minh: Tồn tập, t.5, tr.552.
4. Hồ Chí Minh: Tồn tập, t.5, tr.253.
5. Hồ Chí Minh: Tồn tập, t.12, tr.498.
6. Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.10, tr.312

2


Như vậy, trong tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh, đức và tài, hồng và
chuyên, phẩm chất và năng lực thống nhất làm một.Trong đó: đức là gốc
của tài; hồng là gốc của chuyên; phẩm chất là gốc của năng lực.Tài là thể
hiện cụ thể của đức trong hiệu quả hành động.
1.1.2 Đạo đức là nhân tố tạo nên sức hấp dẫn của chủ nghĩa xã
hội
Theo Hồ Chí Minh, sức hấp dẫn của chủ nghĩa xã hội chưa phải là ở
lý tưởng cao xa, ở mức sống vật chất dồi dào, ở tư tưởng được tự do giải
phóng, mà trước hết là ở những giá trị đạo đức cao đẹp, ở phẩm chất của
những người cộng sản ưu tú, bằng tấm gương sống và hành độngcủa mình,
chiến đấu cho lý tưởng đó trở thành hiện thực.
Tấm gương đạo đức trong sáng của một nhân cách vĩ đại, song
cũng rất đời thường của Hồ Chí Minh chẳng những có sức hấp dẫn lớn lao,
mạnh mẽ với nhân dân Việt Nam mà cịn cả với nhân dân thế giới. Tấm
gương đó tư lâu, là nguồn cổ vũ động viên tinh thần quan trọng đối với
nhân dân ta và nhân loại tiến bộ đồn kết đấu tranh vì hịa bình, độc lập dân
tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hội.
1.2. Quan điểm về những chuẩn mực đạo đức cách mạng
1.2.1 Trung với nước, hiếu với dân
Đây là phẩm chất quan trọng nhất, bao trùm nhất và chi phối các
phẩm chất khác.
Từ khái niệm cũ "trung với vua, hiếu với cha mẹ" trong đạo đức
truyền thống của xã hội phong kiến phương Đông, Hồ Chí Minh đưa vào
đó một nội dung mới, phản ánh đạo đức ngày nay cao rộng hơn là “Trung
với nước hiếu với dân”. Đó là một cuộc cách mạng trong quan niệm đạo
đức.
“Trung với nước hiếu với dân, suốt đời phấn đấu hy sinh vì độc lập

tự do của Tổ quốc vì chủ nghĩa xã hội, nhiệm vụ nào cũng hồn thành, khó
khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng”. Câu nói đó của
Người vừa là lời kêu gọi hành động, vừa là định hướng chính trị-đạo đức
cho mỗi người Việt Nam không phải chỉ trong cuộc đấu tranh cách mạng
trước mắt, mà còn lâu dài về sau.
1.2.2 Cần kiệm, liêm, chính, chí cơng vơ tư
Theo Hồ Chí Minh thì:
3


Cần tức là lao động cần cù, siêng năng; lao động có kế hoạch, sáng
tạo, có năng suất cao; lao động với tinh thần tự lực cánh sinh, không lười
biếng, không ỷ lại, không dựa dẫm. Phải thấy rõ "lao động là nghĩa vụ
thiêng liêng, là nguồn sống, nguồn hạnh phúc của chúng ta".
Kiệm tức là tiết kiệm sức lao động, tiết kiệm thì giờ, tiết kiệm tiền
của của dân, của nước, của bản thân mình; phải tiết kiệm từ cái to đến cái
nhỏ, nhiều cái nhỏ cộng lại thành cái to; "khơng xa xỉ, khơng hoang phí,
khơng bừa bãi"1, khơng phơ trương hình thức, khơng liên hoan, chè chén lu
bù.
Liêm tức là "ln ln tơn trọng giữ gìn của công và của dân";
"không xâm phạm một đồng xu, hạt thóc của Nhà nước, của nhân dân".
Phải "trong sạch, khơng tham lam"2."Không tham địa vị.Không tham tiền
tài. Không tham sung sướng. Khơng ham người tâng bốc mình.Vì vậy mà
quang minh chính đại, khơng bao giờ hủ hố".
Chính, "nghĩa là khơng tà, thẳng thắn, đứng đắn". Đối với mình:
khơng tự cao, tự đại, ln chịu khó học tập cầu tiến bộ, luôn tự kiểm điểm
để phát triển điều hay, sửa đổi điều dở của bản thân mình.
Đối với người: khơng nịnh hót người trên, khơng xem khinh người
dưới, ln giữ thái độ chân thành, khiêm tốn, đồn kết thật thà, khơng dối
trá, lừa lọc.

Đối với việc: việc công lên trên, lên trước việc tư, việc nhà.
Chí cơng vơ tư, là sự công bằng, công tâm, không thiên tư, thiên vị;
làm việc gì cũng khơng nghĩ đến mình trước, chỉ biết Đảng, vì dân
tộc.Người nói: "Đem lịng chí cơng vơ tư mà đối với người, với việc". “Khi
làm bất cứ việc gì cũng đừng nghĩ đến mình trước, khi hưởng thụ thì mình
nên đi sau”; phải "lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ".
1.2.3 Thương u con người, sống có tình có nghĩa
Kế thừa truyền thống nhân nghĩa của dân tộc, kết hợp truyền thống
nhân nghĩa với chủ nghĩa nhân đạo cộng sản, tiếp thu tinh thần nhân văn
của nhân loại qua nhiều thế kỷ, qua hoạt động thực tiễn, Hồ Chí Minh đã
xác định tình yêu thương con người là phẩm chất đạo đức cao đẹp
nhất.Tình yêu thương con người trong tư tưởng Hồ Chí Minh có phạm vị
rất rộng lớn, đó là tình thương bao la dành cho những người cùng khổ,
những người lao động bị áp bức, bóc lột khơng chỉ ở Việt Nam mà cịn trên
khắp thế giới.
1,2. Hồ Chí Minh: Tồn tập, t.5, tr.636, 640.

4


Yêu thương con người là nghiêm khắc với mình, độ lượng với người
khác; phải có tình nhân ái với cả những ai có sai lầm, đã nhận rõ và cố
gắng sửa chữa, đánh thức những gì tốt đẹp trong mỗi con người.Người nói
“cần làm cho phần tốt trong con người nảy nở như hoa mùa xuân và phần
xấu mất dần đi”. Bác căn dặn, Đảng phải có tình đồng chí thương yêu lẫn
nhau, trên nguyên tắc tự phê bình và phê bình chân thành, thẳng thắn,
khơng “dĩ hồ vi q”, không hạ thấp con người, càng không phải vùi dập
con người.
1.2.4 Có tinh thần quốc tế trong sáng
Chủ nghĩa quốc tế là một trong những phẩm chất quan trọng nhất

của đạo đức cộng sản chủ nghĩa. Nó được bắt nguồn từ bản chất của giai
cấp công nhân.Nội dung của chủ nghĩa quốc tế trong tư tưởng Hồ Chí
Minh rất rộng lớn và sâu sắc.Người khẳng định: “Bốn phương vô sản đều
là anh em”; giúp bạn là tự giúp mình; thắng lợi của mình cũng là thắng lợi
của nhân dân thế giới.Người đã góp phần to lớn, tạo ra một kiểu quan hệ
quốc tế mới: đối thoại thay cho đối đầu, kiến tạo một nền văn hố hồ bình
cho nhân loại.
1.3 Quan điểm về nguyên tắc xây dựng đạo đức mới
1.3.1 Nói đi đơi với làm, phải nêu gương về đạo đức
Hồ Chí Minh coi đây là nguyên tắc quan trọng bậc nhất trong xây
dựng một nền đạo đức mới. Đối với cán bộ đảng viên Hồ Chí Minh nêu:
“…Trước mặt quần chúng không phải ta cứ viết lên trán hai chữ cộng sản
mà được họ yêu mến. Quần chúng chỉ yêu quý những người có tư cách, đạo
đức muốn hướng dẫn nhân dân mình phải làm mực thước cho người ta bắt
trước”1.
Luận điểm ấy đã khẳng định rất rõ vấn đề nêu gương có tầm quan
trọng đặc biệt trong đời sống đạo đức, nhất là đối với trách nhiệm của cán
bộ, đảng viên. Nói đi đơi với làm đối lập hồn tồn với thói đạo đức giả
của giai cấp bóc lột, nói một đằng làm một nẻo, thậm chí nói mà không
làm. Ngay sau thắng lợi của Cách Mạng Tháng Tám, Hồ Chí Minh đã chỉ
ra những biểu hiện của thói đạo đức giả ở một số cán bộ, “vác mặt làm
quan cách mạng”, nói mà khơng làm. Sau này, Người đã nhiều lần bàn đến
việc tẩy sạch căn bệnh quan liêu, coi thường quần chúng của một số cán
1. Hồ Chí Minh: Tồn tập, t.5, tr.552.

5


bộ, đảng viên “miệng thì nói “dân” chủ, nhưng làm việc thì họ theo
lối“quan” chủ. Miệng thì nói “phụng sự quần chúng”, nhưng họ làm trái

ngược với lợi ích của quần chúng, trái ngược với phương châm và chính
sách của Đảng và Chính phủ”1, làm tổn hại uy tín của Đảng và Chính phủ
trước nhân dân.
Nêu gương về đạo đức là một nét đẹp của truyền thống văn hố
phương Đơng. Nói đi đơi với làm phải gắn liền với noi gương về đạo đức.
Hồ Chí Minh đã có lần chỉ rõ: “Nói chung thì các dân tộc phương Đơng
đều giàu tình cảm, và đối với họ một tấm gương sống cịn có giá trị hơn
một trăm bài văn tun truyền”2.
1.3.2 Xây dựng đi đơi với chống
Theo Hồ Chí Minh trong đời sống hàng ngày cái tốt, cái xấu, đạo
đức, phi đạo đức ln ln đan xen lẫn nhau. Chính vì vậy vừa phải xây
dựng đạo đức mới, vừa phải chống cái phi đạo đức.Muốn xây phải chống,
chống nhằm mục đích cho xây. Cũng vì vậy Hồ Chí Minh căn dặn toàn
Đảng: "Phải cương quyết quýet sạch chủ nghĩa cá nhân nâng cao đạo đức
cách mạng bồi dưỡng tư tưởng tập thể, tinh thần đồn kết, tính tổ chức và
kỷ luật"3. Khi xây dựng, bồi dưỡng phẩm chất đạo đức mới phải gắn liền
chống lại cái xấu, cái sai, cái vô đạo đức thường diễn ra hàng ngày.
Để xây và chống có kết quả để tạo thành phong trào quần chúng
rộng rãi. Muốn xây dựng đạo đức mới, chung quy lại phải chống cho được
chủ nghĩa cá nhân. Trong tác phẩm: Nâng cao đạo đức cách mạng quýet
sạch chủ nghĩa cá nhân được công bố vào ngày 3/2/1969, nhân kỷ niệm lần
thứ 39 ngày thành lập Đảng cộng sản Việt Nam đã mang ý nghĩa xây đi đôi
với chống. Muốn nêu cao đạo đức cách mạng phải quét sạch chủ nghĩa cá
nhân.
1.3.3 Phải tu dưỡng đạo đức suốt đời.
Một nền đạo đức mới chỉ có thể được xây dựng trên cơ sở sự tự giác
tu dưỡng đạo đức của mỗi người. Hồ Chí Minh chỉ ra rằng, phải làm thế
nào đó để mỗi người tự nhận thấy sâu sắc việc trau dồi đạo đức cách mạng
là một việc “sung sướng vẻ vang nhất trên đời”. Người nhắc lại luận điểm
của khổng tử “chính tâm, tu thân…” Và chỉ rõ “Chính tâm, tu thân tức là

cải tạo. Cải tạo cũng phải trường kỳ gian khổ, vì đó là một cuộc cách mạng
1. Hồ Chí Minh: Tồn tập, t.6, tr.292.
2. Hồ Chí Minh: Tồn tập, t.1, tr.263.
3.Hồ Chí Minh: Tồn tập, t.12, tr.439.

6


trong bản thân mỗi người. Bồi dưỡng tư tưởng mới để đánh thắng tư tưởng
cũ, đoạn tuyệt con người cũ để trở thành con người mới không phải là một
công việc dễ dàng… Dù khó khăn gian khổ nhưng muốn cải tạo thì nhất
định thành cơng”1.
Đạo đức cách mạng là đạo đức dân thân, đạo đức trong hành động vì
độc lập tự do của dân tộc, hạnh phúc của nhân dân. Chỉ có trong hành
động, đạo đức cách mạng mới bộc lộ rõ giá trị của mình. Do vậy, đạo đức
cách mạng đòi hỏi mỗi người phải tự giác rèn luyện thông qua hoạt động
thực tiễn, trong công việc, trong các mối quan hệ của mình, phải nhìn thẳng
vào mình, không tự lừa dối, huyễn hoặc; phải thấy rõ cái hay, cái tốt, cái
thiện của mình để phát huy và thấy rõ cái dở, cái xấu, cái ác của mình để
khắc phục; phải kiên trì rèn luyện, tu dưỡng suốt đời như cơng việc rửa mặt
hàng ngày. Hồ Chí Minh đưa ra một lời khuyên rất dễ hiểu: “Đạo đức cách
mạng khơng phải trên trời xa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ
hàng ngày mà phát triển và củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng,
vàng càng luyện càng trong”2.
Chương 2 : Vận dụng những chuẩn mực đạo đức trong tư tưởng
Hồ Chí Minh để xây dựng đạo đức, lối sống cho sinh viên Việt Nam
hiện nay.
2.1 Thực trạng, nguyên nhân đạo đức, lối sống sinh viên Việt
Nam hiện nay




Thực trạng
Đạo đức, lối sống

Không thể phủ nhận những gì thanh niên học sinh sinh viên đã và
đang làm được, nhưng bên cạnh những cái được là sự xuống dốc của đạo
đức và trong lối sống, cách sinh hoạt của giới trẻ hiện nay. Đánh nhau,
tham gia vào các tệ nạn xã hội, thậm chí lập các băng đảng xã hội nằm
ngồi tầm kiểm sốt của pháp luật; tình trạng sống bng thả, khơng coi
trong thuần phong mỹ tục, sự gia tăng tỉ lệ sống thử trước hôn nhân của
sinh viên, tỉ lệ nạo phá thai và nhiễm các bệnh truyền nhiễm; nhẹ hơn là
khơng có văn minh công cộng, không biết tôn trọng mọi người và sự “ thần
tượng” mộng mị không đáng quá của giới trẻ.

1. Hồ Chí Minh: Tồn tập, t.7, tr.148.
2. Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.9, tr.293.

7




Thái độ học tập

Một thực tế đáng báo động là hiện nay ngày càng đơng sinh viên
Việt Nam chưa có thái độ nhận thức đúng đắn với việc học tập.
Báo cáo của giáo sư tiến sĩ Phạm Công khanh, trường đại học sư
phạm hà nội cho thấy 55% sinh viên khơng có hứng thú với chuyện học
trên giảng đường, vơ lễ với giáo viên, coi giảng đường đại học là chỗ “ ăn

chơi” của tuổi trẻ.



Nguyên nhân:
Do sự phát triển của nền kinh tế:

Kinh tế nước ta trong thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã hội, với đa
dạng hóa các thành phần kinh tế, các loại hình kinh doanh. Một bộ phận gia
đình khá giả chiều chuộng con cái về mặt vật chất mà bỏ rơi tinh thần và
trách nhiệm hay những bậc phụ huynh mải làm ăn kinh tế mà lơ là con cái
trước những cám dỗ và tác động xấu của thời kì bùng nổ thơng tin. Ở
những vùng nông thôn hẻo lánh hay vùng sâu vùng xa với điều kiện kinh tế
chưa phát cao như ở thành thị song vấn đề đạo đức của thanh thiếu niên
vẫn bị ảnh hưởng do sự truyền bá, lan truyền những thói hư tật xấu kết hợp
với văn hóa yếu kém.Những tiêu cực mà hằng ngày phải chứng kiến tạo
thành nếp, gương xấu thì tạo ra nét sống, nét văn hóa khơng đẹp. Chính sự
vơ tâm của cha mẹ tạo ra thói sống khơng cảm xúc ở thanh niên, thậm chí
sự quan tâm thái quá lại thúc đẩy sự li thốt gia đình hay sự ỷ lại của sinh
viên. Sự phát triển kinh tế kéo theo những hệ quả không thể tránh khỏi,
nhưng tác động của nó đến giới trẻ là rất lớn.


Do sự không nghiêm của pháp luật

Người làm luật còn vi phạm luật, vậy học sinh sinh viên cũng coi
thường luật. Dù cho luật pháp được thắt chặt hơn, hình phạt gắt gao hơn,
nhưng vẫn có cách lách luật và có người khơng sợ luật, nhầ dột từ phía trên
vậy sao mà khơng ướt hết, mối mọt từ trụ cột trỏ đi, sao mà không đổ nhà.


Lỗ hổng trong cơng tác giáo dục và quản lí giáo dục

Trong tất cả các cấp bậc giáo dục đều có mơn giáo dục đạo đức cho
học sinh sinh viên, Nhưng đó là những kiến thức giáo điều, không sát với
thực tiễn, nặng về lí thuyết và khá nhàm chán, khơng thu hút được sự quan

8


tâm của giới trẻ như các chuyện của sao, phim truyền hình, các loại hoạt
động vui chơi giải trí khác.

Sự lơi kéo hay lây nhiễm thói quen xấu, đặc biệt là đối với
sinh viên, những người trẻ vừa bước ra khỏi sự quản lí của cha mẹ, gia
đinh, những cái đầu cịn non kinh nghiệm và thiếu chín chắn.
2.2 Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
Được ví như mùa xuân của xã hội, nhiệm vụ của thanh thiếu niên
không chỉ là học tập, rèn luyện, mà còn phải biết cống hiến và hy sinh.
Trong bài nói chuyện tại buổi lễ khai mạc trường Đại học nhân dân Việt
Nam, Hồ Chí Minh đã ân cần chỉ bảo: "Nhiệm vụ của thanh niên không
phải là hỏi nước nhà đã cho mình những gì. Mà phải tự hỏi mình đã làm gì
cho nước nhà! Mình phải làm thế nào cho ích lợi nước nhà nhiều hơn?
Mình đã vì lợi ích nước nhà mà hy sinh phấn đấu chừng nào?".Lời nói của
Người tuy giản dị mà thật sâu sắc biết bao. Ngày nay, còn nhiều bạn trẻ
đang mải mê theo đuổi những giá trị vật chất thấp kém, tầm thường mà
quên đi trách nhiệm, nghĩa vụ lớn lao của mình đối với Tổ quốc, với non
sơng đất nước.
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh: "Thanh niên cần phải có tinh thần và
gan dạ sáng tạo, cần phải có chí khí hăng hái và tinh thần tiến lên, vượt mọi

khó khăn, gian khổ để tiến mãi không ngừng". Dù trong bất cứ hoàn cảnh
nào, người thanh niên cũng phải sống xứng đáng với truyền thống vẻ vang
của dân tộc. Trong bối cảnh hội nhập và mở cửa hiện nay, đất nước đang
đứng trước những thời cơ và những thử thách lớn lao, hơn bao giờ hết, vai
trò và trách nhiệm của thanh niên, của tuổi trẻ lại càng vinh dự và nặng nề.
Tương lai của đất nước, của dân tộc đang nằm trong tay thế hệ trẻ. Chúng
ta có thể sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không? Chúng ta
có thể đi tắt, đón đầu thời đại được hay khơng?Chúng ta có thể vượt ra khỏi
đói nghèo, tụt hậu để trở thành một quốc gia giàu có, vững mạnh, phát triển
về mọi mặt được hay không?Tất cả đang trơng chờ vào ý chí, nghị lực và
bản lĩnh của tuổi trẻ, tất cả đang được quyết định bởi những việc làm,
những hành động cụ thể của tuổi trẻ hôm nay. Chúng ta không thể quên lời
căn dặn thiết tha của Người: "Thanh niên ta có vinh dự to thì cũng có trách
nhiệm lớn. Để làm trịn trách nhiệm, thanh niên ta phải nâng cao tinh thần
làm chủ tập thể, trừ bỏ chủ nghĩa cá nhân”. Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt
niềm tin lớn vào thế hệ trẻ, quan tâm đặc biệt đến sự phát triển toàn diện
của họ, trong đó có sự phát triển về thể chất. Người đã nêu một tấm gương
9


sáng về rèn luyện thể dục, thể thao, đồng thời kêu gọi mọi người, nhất là
thanh niên, phải thường xuyên rèn luyện sức khoẻ, coi đó là trách nhiệm và
bổn phận của thanh niên. Họ cần có những hoạt động vui chơi lành mạnh:
"Thanh niên phải chuyên tâm học hành và cơng tác, nhưng cũng cần có vui
chơi. Vui chơi lành mạnh là một bộ phận trong sự sinh hoạt của thanh
niên”. Rõ ràng, trong bối cảnh ngày nay, lời nhắc nhở đó của Bác có ý
nghĩa rất quan trọng. Có lẽ, một phần do thiếu những sân chơi lành mạnh,
bổ ích mà khơng ít bạn trẻ đã và đang lao vào những trị chơi dại dột, vơ
cùng nguy hiểm, như đua xe trái phép, cá độ bóng đá, cờ bạc, nghiện ngập,
hút xách. Hoặc có khơng ít nam nữ thanh niên mải mê truy tìm những cảm

giác xa lạ trên sàn nhảy, vũ trường với đủ các loại thuốc kích thích.Vui
chơi, giải trí là điều khơng thể thiếu được đối với lứa tuổi thanh niên, song
các hoạt động đó phải mang tính giáo dục, tính văn hố và lành mạnh.Vui
chơi để có thêm niềm tin và ý chí trong học tập, rèn luyện. Hổ Chí Minh đã
từng nhắc nhở: "Trong vui chơi cũng có giáo dục. Cần có những thú vui
chơi văn hố, thể dục có tính chất tập thể và quần chúng".
Để giáo dục thế hệ trẻ, Hồ Chí Minh rất chú trọng tới vai trị của nhà
trường, của ngành giáo dục - đào tạo.Có thể nói, trường học là môi trường
thuận lợi nhất để giáo dục thanh niên trên mọi phương diện. Nhà trường là
nơi tuổi trẻ tiếp thu những tri thức, những kinh nghiệm để chuẩn bị bước
vào đời, trau dồi đạo đức ý chí, luyện rèn những phẩm chất cần thiết cho
một tương lai tươi sáng. Trong Đời sống mới, Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh
vai trò của nhà trường trong chế độ mới: "Cốt nhất là phải dạy học trò biết
yêu nước, thương nòi, phải dạy cho họ ý chí tự lập tự cường, quyết không
chịu thua kém ai, quyết không chịu làm nô lệ"
Hiện nay, do hoàn cảnh kinh tế của đất nước cịn nhiều khó khăn,
do cơ chế, chính sách chưa thực sự hoàn thiện, đồng bộ nên trong bản thân
các trường học, các cơ quan, bộ phận của ngành giáo dục - đào tạo vẫn còn
tồn tại những hạn chế, thiếu sót. Những căn bệnh phổ biến, như "bệnh
thành tích", hiện tượng tiêu cực, bất công, gian lận trong thi cử, ngồi
"nhầm" chỗ, "nhầm" lớp… vẫn chưa được khắc phục một cách triệt để.
Trong điều kiện hiện nay, chúng ta càng phải qn triệt tư tưởng có tính chỉ
đạo của Hồ Chí Minh: dù khó khăn đến đâu cũng phải quyết tâm dạy thật
tốt, học thật tốt.
Bên cạnh trường học, tổ chức Đồn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí
Minh cũng có vai trò quan trọng đối với việc giáo dục, bồi dưỡng thanh
niên. Đồn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là một tổ chức cách mạng
10

do chính Hồ Chủ tịch và Đảng Cộng sản Việt Nam sáng lập, rèn luyện, là
đội ngũ của những người thanh niên Việt Nam ưu tú. Trong suốt quá trình
cách mạng Việt Nam, Đồn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đã cónhững
đóng góp to lớn vào sự nghiệp cách mạng của dân tộc. Để phát huy vai trò
của tuổi trẻ, Hồ Chí Minh căn dặn: "Trung ương Đồn cần phải tăng cường
hơn nữa việc giáo dục tinh thần yêu nước, giác ngộ giai cấp và đạo đức
cách mạng cho đoàn viên và thanh niên". Trong bối cảnh ngày nay, lời nhắc
nhủ đó của Người lại càng có ý nghĩa hơn bao giờ hết.
Con người Việt Nam vĩ đại nhất, tiêu biểu nhất cho tinh thần và ý
chí đó chính là Chủ tịch Hồ Chí Minh. Là nhà ái quốc vĩ đại, cuộc đời cao
cả của Người chính là tấm gương sáng ngời cho thế hệ trẻ hôm nay noi
theo và học tập. Việc giáo dục tuổi trẻ thông qua những tấm gương cách
mạng là một vấn đề hết sức quan trọng. Hồ Chí Minh là người rất thấu hiểu
điều này và Người đã từng nhắc nhở: "Có số thanh niên tưởng xây dựng
chủ nghĩa xã hội ngày nay là trên trời rơi xuống, không biết sự gian nan,
cực khổ cũ. Các đồng chí già phải kể lại cho họ nghe.Đó là một cách giáo
dục thanh niên". Đối với những tấm gương anh hùng cách mạng, với những
chiến công của các anh hùng dũng sĩ đã lập nên trong công cuộc cứu nước
và giữ nước, Người căn dặn: "Chúng ta phải ghi chép và thường nhắc lại
những sự tích ấy… để giáo dục thanh niên ta rèn luyện một ý chí kiên quyết
quật cường, một tâm lý quả cảm xung phong, tin tưởng vào tương lai tươi
sáng của Tổ quốc".
Người thanh niên có giáo dục phải là người "uống nước nhớ nguồn,
ăn quả nhớ kẻ trồng cây". Đạo lý này được lưu giữ từ nghìn đời nay và đã
trở thành một lẽ sống q quý báu của dân tộc ta. Với những anh hùng liệt sĩ
đã cống hiến máu xương mình cho Tổ quốc, chúng ta phải đời đời ghi nhớ
công ơn của họ. Trong “Di chúc" để lại cho đồng bào cả nước, Hồ Chí
Minh căn dặn: "Đối với các liệt sĩ mỗi địa phương (thành phố, làng xã) cần
xây dựng vườn hoa và bia kỷ niệm ghi sự hy sinh anh dũng của các liệt sĩ,
để đời đời giáo dục tinh thần yêu nước cho nhân dân ta".

Những tư tưởng quý báu của Chủ tịch Hồ Chí Minh về giáo
dục thanh niên sẽ mãi mãi tỏa sáng trong suốt hành trình lịch sử của dân
tộc Việt Nam. Trong bối cảnh thời đại và quốc tế ngày nay, những tư tưởng
đó lại càng có giá trị hơn bao giờ hết.Thấm nhuần và quán triệt một cách
sâu sắc những lời dạy đó sẽ giúp thanh niên có thêm niềm tin và sức mạnh.
Đó cũng là biểu hiện sinh động của phong trào tồn dân, trong đó có thanh
niên "sống, chiến đấu, lao động và học tập theo gương Bác Hồ vĩ đại".
11


2.3 Liên hệ với sinh viên Thương mại
Tư tưởng và đạo đức Hồ Chí Minh là sự kết tinh những truyền thống
tốt đẹp của dân tộc ta và tinh hoa văn hóa của nhân loại, là tài sản vơ giá và
là tấm gương sáng để người Việt Nam học tập và noi theo. Vậy sinh viên
Đại học Thương Mại vận dụng những chuẩn mực trong tư tưởng Hồ Chí
Minh như thế nào? Nhận thức của họ về vấn đề này ra sao? Một cuộc điều
tra thăm dò với 100 sinh viên đã được thực hiện để tìm hiểu với các nội
dung sau:
ĐIỀU TRA VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẠO ĐỨC VỚI SINH VIÊN
THƯƠNG MẠI
Câu 1: Đạo đức có vai trị như thế nào với bạn?
A. Rất quan trọng
B. Quan trọng
C. Khơng có vai trị gì
Câu 2: Mức độ hiểu biết của bạn về tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức?
A. Hiểu biết đầy đủ toàn diện
B. Biết sơ sơ
C. Không nắm rõ
Câu 3: Theo bạn tu dưỡng đạo đức theo các phẩm chất Hồ Chí Minh là đúng hay sai?
A. Đúng

B. Sai
Câu 4: Bạn đã hưởng ứng như thế nào với cuộc vận động “ học tập và làm theo tấm
gương đạo đức Hồ Chí Minh”?
A. Hưởng ứng nhiệt tình
B. Có hưởng ứng
C. Khơng quan tâm
Câu 5: Ý kiến của bạn về các cuộc vận động, các cuộc thi tìm hiểu hay các hoạt động liên
quan tới vấn đề tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức ở Đại học Thương Mại?
A. Hiệu quả cao
B. Có hiệu quả
C. Hiệu quả thấp
12


Kết quả của cuộc điều tra cho thấy 100/100 sinh viên đều cho rằng
đạo đức có vai trị rất quan trọng đối với họ, tuy nhiên lại chỉ có 57/100
sinh viên hiểu biết sơ sơ và 43/100 sinh viên không nắm rõ hay kém hiểu
biết về tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức. 83/100 sinh viên trả lời rằng họ
đã hưởng ứng rất nhiệt tình với cuộc vận đơng: “ học tập và làm theo tấm
gương đạo đức Hồ Chí Minh”, 15/100 sinh viên có hưởng ứng và 2/100
sinh viên không quan tâm. 95/100 sinh viên nhận xét rằng: ở trường Đại
học Thương Mại, các cuộc vận động, các cuộc thi tìm hiểu và các hoạt
động có lien quan đến tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức đều đạt hiệu quả
cao và 5/100 sinh viên còn lại cho rằng có hiệu quả. Một điều nữa là
100/100 sinh viên đều đồng ý rằng tu dưỡng đạo đức theo các phẩm chất
đạo đức của Hồ Chí Minh là đúng đắn.
Như vậy, bởi vì đã có những nhận thức đúng đắn về vấn đề này cho
nên trong những năm gần đây sinh viên Thương Mại đã tổ chức và tham
gia vào rât nhiều các hoạt động bổ ích, cụ thể và tích cực. Đó là các hoạt
động như: Tổ chức các phong trào các diễn đàn “ Thanh niên làm theo lời

bác” có nội dung mang tính giáo dục sâu sắc, hưởng ứng và thực hiện nhiệt
tình cuộc vận động “học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí
Minh”, đẩy mạnh các phong trào tình nguyện, hiến máu cứu người “ ngày
chủ nhật đỏ năm 2010”, diễu hành cổ đơng: “ tồn dân khơng vứt rác, đổ
rác ra đường, phố và nơi cơng cộng”, tình nguyện: vì một cổng trường an
tồn giao thơng. Tóm lại, sinh viên Thương Mại có tấm lịng nhân đạo sâu
đậm, u thương con người, luôn sẵn sàng giúp đỡ người khác, biết quan
tâm chia sẻ giữa những người bạn với nhau, tham gia vào các câu lạc bộ
tình nguyện như C25 Việt Nam, câu lạc bộ máu, một số hội đồng hương
nhằm giúp đỡ và hỗ trợ và làm những hành động giúp ích rất nhiều cho
cộng đồng. Tuy nhiên, vấn đề nào cũng có hai mặt của nó, bên cạnh những
người tốt cịn có những người chưa tốt mặc dù chỉ chiếm một số lượng rất
nhỏ.Một số sinh viên chưa thực sự cố gắng tu dưỡng đạo đức hoàn thiện
bản thân, xuất hiện lối sống thực dụng, chạy theo đồng tiền mà quên đi đạo
lí phải trái, đề cao lợi ích cá nhân lên trên hết, không biết chia sẻ quan tâm
người khác,…điều đó thật là đáng buồn.
Kết luận, sinh viên Thương Mại đã và đang vận dụng rất hiệu quả tư
tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức qua các hành động thiết thực, hữu ích và
giúp ích cho cộng đồng. Góp phần xây dựng một cộng đồng lành mạnh văn
minh, góp cơng vào công cuộc xây dựng và phát triển đất nước.

13


C.KẾT LUẬN

Tóm lại, những chuẩn mực đạo đức trong Tư tưởng Hồ Chí
Minh là tấm gương sáng, là bài học lớn để sinh viên Việt Nam nói
riêng và cả dân tộc nói chung học tập và làm theo. Chúng ta cần gìn
giữ và phát huy những giá trị đạo đức cao đẹp, chăm lo rèn luyện đạo

đức, bồi dưỡng trí tuệ, xứng đáng là những chủ nhân tương lai của đất
nước.

14


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Hồ Chí Minh: Tồn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002.
2. Giáo trình tư tưởng Hồ Chí Minh, Nxb. Giáo dục, Hà Nội, 2011.
3. />4. />5. />
15