Giáo trình chế tạo phôi hàn (nghề hàn trung cấp)

BỘ XÂY DỰNG
TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ XÂY DỰNG

GIÁO TRÌNH
MƠ ĐUN: CHẾ TẠO PHƠI HÀN
NGHỀ: HÀN
TRÌNH ĐỘ: TRUNG CẤP
Ban hành kèm theo Quyết định số:
/QĐ -… ngày…….tháng….năm .........
…………........... của Hiệu trưởng

Quảng Ninh năm 2021



LỜI NĨI ĐẦU
Để đáp ứng tình hình chuyển biến mới trong đào tạo, mở rộng và phát huy tính độc
lập trong học tập của sinh viên và tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên giảng dạy và
hướng dẫn thực hành v v...Giáo trình “Chế tạo phơi hàn” được biên soạn với nội dung
tuân theo chương trình Đào tạo đã được phê duyệt và ban hành kết hợp với điều kiện
giảng dạy hiện có, đáp ứng được nhu cầu học tập của học sinh, mang được tính hiện
đại, tính phong phú và cơ bản nhất trong lĩnh vực chế tạo, gá lắp phơi hàn nói riêng và
trong sản xuất cơ khí nói chung.
Cuốn sách gia cơng cơ khí gồm 8 bài:
Bài 1: Vận hành máy cắt
Bài 2: Cắt phôi bằng máy cắt lưỡi thẳng.
Bài 3: Cắt phôi bằng máy cắt lưỡi đĩa
Bài 4: Cắt phơi bằng ngọn lửa Ơxy - khí cháy
Bài 5: Cắt phơi bằng Plasma
Bài 6: Mài kim loại
Bài 7: Gập, uốn kim loại

Bài 8: Ghép kim loại bằng mối móc viền mép
Bố cục của giáo trình được trình bày theo thứ tự các bài trong chương trình đào tạo,
tạo điều kiện thuận lợi cho việc giảng dạy và học tập của học sinh.
Do đây là lần biên soạn đầu tiên nên không thể tránh khỏi những sai sót, rất mong
q thầy cơ và bạn đọc có ý kiến đóng góp để việc biên soạn và bổ sung cho giáo trình
được hồn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn.
Nhóm biên soạn

1



MỤC LỤC

TRANG

Lời nói đầu

1

1.

Bài 1: Vận hành thiết bị cắt kim loại …………………………………..

3

2.

Bài 2: Cắt phôi bằng máy cắt lưỡi thẳng……………………………….. 10

3.

Bài 3: Cắt phôi bằng máy cắt lưỡi đĩa………………………………….. 15

4.

Bài 4: Cắt phơi bằng ngọn lửa khí cháy………………………………... 19

5.

Bài 5: Cắt phôi bằng máy cắt Plasma…………………………………... 62

6.

Bài 6: Mài kim loại……………………………………………………..

67

7.

Bài 7: Gập, uốn kim loại………………………………………………..

73

8.

Bài 8: Ghép kim loại bằng mối móc viền mép…………………………. 78

1

GIÁO TRÌNH MƠN HỌC: GIA CƠNG CƠ KHÍ
Tên mơn học: GIA CƠNG CƠ KHÍ
Mã mơn học: MH10
- Vị trí: Mơn học Gia cơng cơ khí là mơn học chun ngành.
- Tính chất: Là mơn học thực hành chun ngành bắt buộc.
- Ý nghĩa và vai trị của mơn học: Cơng việc gia công phôi hàn là một trong những yêu
cầu bắt buộc đối với công nhân nghề Hàn. Môn học này có ý nghĩa quyết định hình
thành kỹ năng cho người học và tạo tiền đề học tiếp những kỹ năng cao hơn như: Gia
công lắp ghép kết cấu thép ở các vị trí hàn khác nhau.
Mục tiêu mơn học:
- Kiến thức:
+ Xác định đúng phương pháp gia công phôi hàn.
+ Tính tốn phơi chính xác, đúng kích thước bản vẽ.
+ Nêu được quy trình cắt phơi bằng các thiết bị cắt đơn giản.
- Kỹ năng:
+ Vận hành, sử dụng các loại dụng cụ, thiết bị gia công, gá lắp phôi hàn thành thạo.
+ Cắt, gá lắp các loại phôi tấm, phơi thanh, phơi thép định hình, gập, uốn phơi có các
hình dạng khác nhau đúng kích thước bản vẽ đảm bảo yêu cầu kỹ thuật.
+ Chuẩn bị phôi cho cơng việc hàn hợp lý, chính xác, có tính kinh tế cao.
- Năng lực tự chủ và trách nhiệm:
+ Có ý thức tự giác, tính kỷ luật cao, tinh thần trách nhiệm trong công việc, sẵn sàng
hợp tác, giúp đỡ lẫn nhau.
+ Tham gia học tập đầy đủ số giờ của mơn học.
+ Cẩn thận, tỉ mỉ, chính xác trong công việc.
Nội dung của môn học:

2

BÀI 1: VẬN HÀNH THIẾT BỊ CẮT KIM LOẠI
1. Mục tiêu
- Vận hành, sử dụng thành thạo máy cắt kim loại lưỡi thẳng, lưỡi đĩa, máy cắt Plasma.
- Lắp rắp thiết bị, dụng cụ cắt khí đảm bảo an tồn, đúng tiêu chuẩn kỹ thuật.
- Sử dụng mỏ cắt kim loại Ơxy - khí cháy thành thạo đúng quy trình.
- Rèn luyện tính cẩn thận, chính xác, làm việc độc lập, tư duy sáng tạo. Đảm bảo an
toàn cho người và thiết bị.
2. Nội dung chính
2.1. Máy cắt lưỡi thẳng

Hình 1.1. Máy cắt lưỡi thẳng
Hình 1.1: Máy cắt lưỡi thẳng
2.1.1. Cấu tạo: Gồm các bộ phận chính sau
- Thân máy
- Bàn đỡ phôi
- Thước đo cạnh
- Cữ chặn sau
- Chấu kẹp phôi
- Tấm bảo vệ tay

- Lưỡi cắt
- Bàn trượt phôi
- Hộp điện điều khiển
- Công tắc bàn đạp chân
- Mô tơ điện
- Hệ thống truyền động (Thanh truyền, buly, đai,
cam.. )

2.1.2. Nguyên lý làm việc
Dựa trên nguyên lý biến chuyển động quay thành chuyển động thẳng. Đóng cầu dao,

cơng tắc điện; động cơ hoạt động. Nhờ hệ thống liên động cơ khí lắp trong thân máy
chuyển động quay của mô tơ sẽ được truyền thành chuyển động lên xuống của lưỡi cắt
và chấu kẹp phôi.
2.1.3. Vận hành máy cắt
- Đấu máy với nguồn điện: Đấu máy với nguồn điện 220V hoặc 380V tùy vào công
suất của máy cắt.
- Mở máy: Xoay cơng tắc POWER ON/OFF về vị trí ON
3


- Chọn chế độ cắt: Điều chỉnh chế độ cắt cho phù hợp với chiều dày của phôi cắt
- Nhấn nút kiểm soát điều khiển
- Nút CONTROL: Điều khiển (khởi động, tắt) mô tơ điện màu xanh sáng làm việc ổn
định.
- Công tắc thay đổi chế độ cắt (MODE)
- AUTOMATIC: Máy tự động đưa lưỡi cắt đi lên xuống liên tục nếu ta nhấn bàn đạp
và giữ. Lưỡi cắt chỉ dừng lại khi nhả bàn đạp.
- MANUA (điều khiển thủ công): Nhấn công tắc bàn đạp lưỡi cắt đi xuống (Cắt). Sau
một hành trình lưỡi cắt sẽ dừng lại ở điểm trên cùng (về vị trí ban đầu)
* Chú ý: Cơng tắc bàn đạp khơng có tác dụng nếu nhấn lại một lần nữa trong thời gian
lưỡi cắt đang đi lên hoặc đi xuống. Nếu muốn cắt tiếp, sau khi lưỡi cắt dừng ở điểm
trên cùng tiến hành nhấc chân ra khỏi bàn đạp sau đó nhấn tiếp.
- Tắt máy:
+ Đưa lưỡi cắt về vị trí ban đầu (hành trình cao nhất)
+ Ấn nút CONTROL để dừng mô tơ.
2.2. Máy cắt lưỡi đĩa

Hình.1.2: Máy cắt lưỡi đĩa
2.2.1. Cấu tạo
1- Động cơ

5 - Ê tô

2 - Đá cắt

6 - Vật cắt

3 - Tay cầm

7 - Công tắc

4 - Nắp bảo vệ

8 - Nút cố định công tắc
9 - Dây nguồn điện

2.2.2. Nguyên lý làm việc
Động cơ điện một chiều (1) truyền chuyển động quay trực tiếp cho đá cắt (2) để tạo
ra vận tốc cắt, tay cầm (3) đưa đá cắt đi xuống cắt vật cắt (6) đã được kẹp ở trên êto
(5). Đây là loại máy cắt đơn giản, dễ sử dụng thường dùng để cắt thép tấm mỏng, thép
ống, thép V. Động cơ dẫn động trực tiếp cho đá cắt không qua bộ truyền nào nên tốc
4


độ cắt cao, tránh tổn hao công suất nhưng lại khơng phịng ngừa được q tải nên khi
cắt cần phải nắm vững các thao tác tránh gặp sự cố.
2.2.3. Vận hành máy cắt lưỡi đĩa
Đóng, mở máy
- Cấp điện cho máy cắt
- Bật công tắc gắn trên động cơ

- Cho máy chạy không tải bằng cách ấn nút điều khiển ngay trên tay cầm và kiểm tra
độ an toàn của máy.
- Tắt công tắc máy.
Gá phôi
- Đưa vật cắt vào mặt làm việc của ê tô và siết với lực vừa phải. Với những thanh thép
dài phải kê cao bằng đế máy.
- Hạ thấp tay cầm cho đá chạm nhẹ vào mặt vật cắt, mép ngoài của đá trùng với đường
vạch dấu
- Siết chặt vật cắt cẩn thận tránh bị nghiêng hay di chuyển trong quá trình cắt.

Hình 1.3: Sơ đồ lắp vật cắt trước khi cắt
Tháo vật cắt
- Sau khi cắt xong, thả tay, đá trở về vị trí ban đầu nhờ lị xo hồi vị
- Tắt cơng tắc
- Nới lỏng ê tô, tháo vật cắt sau khi đá đã dừng hẳn.
Tháo đá cắt
- Tháo nắp bảo vệ đá cắt
- Dùng cờ lê tháo mũ ốc, lấy vành giữ đá ra ngoài
- Tháo đá cắt

5


Hình 1.4: Sơ đồ kết cấu phần đầu cắt
2.2.4. An toàn sử dụng máy cắt lưỡi đĩa: Máy cắt lưỡi đĩa là máy cắt tốc độ cao,
đường kính đá lớn nhưng chiều dày đá nhỏ nên khi sử dụng cần tuân thủ đúng các
bước vận hành và quy định về an toàn:
- Kiểm tra kĩ máy trước khi cắt, đặc biệt là đá cắt. Nếu thấy có dấu hiệu đá nứt cần thay
ngay
- Đeo kính bảo hộ và bao tay

- Không đứng hay ngồi đối diện với phương quay của đá
- Vận hành máy trong phạm vi công suất, lực tác dụng cho phép.
2.3. Mỏ cắt khí cháy

Hình 1.5: Các loại mỏ cắt khí
2.3.1. Cấu tạo

6


Hình 1.6: Cấu tạo mỏ cắt khí
1- Mỏ cắt; 2- Ống dẫn khí O2 cắt; 3- Van chỉnh khí O2 cắt
4 - Van chỉnh khí O2; 5 - Ống dẫn khí O2; 6 - Ống dẫn khí C2H2
7- Tay cầm; 8- Van chỉnh khí C2H2; 9 - Ống dẫn hỗn hợp khí(O2+C2H2)

2.3.2.Nguyên lý làm việc
- Mở van số 4 cho ôxi ra trước sau đó mới mở van số 8 cho khí C2H2 đi vào
buồng hỗn hợp tạo thành hỗn hợp khí C2H2 + O2 đi vào ống dẫn 9.
- Hỗn hợp khí này đi ra đầu mỏ hàn. Tại đầu mỏ hàn ta mồi lửa ngọn lửa sẽ hình
thành.
Kiểm tra tình trạng thiết bị
- Kiểm tra tình trạng làm việc của ống dẫn.
- Kiểm tra các đầu nối dẫn
- Kiểm tra rị khí van đầu bình.
Lắp dây dẫn và van giảm áp
- Dây dẫn khí ơxi màu xanh, khí cháy màu trắng hoặc đỏ. Quay cửa xả khí về phía trái

người thao tác để thổi sạch bụi bẩn.

- Vặn nút điều chỉnh áp suất trên van giảm áp ngược chiều kim đồng hồ cho đến khi

lỏng tay mới thôi
- Van ơxi khơng có ren nên phải dùng gơng, có miếng đệm bằng da để đảm bảo độ kín
- Kiểm tra các van trên mỏ cắt đảm bảo đã đóng.
- Dùng mỏ lết hoặc clê vặn từ từ mở van khóa đầu bình(ngược chiều đồng hồ) nếu
khơng thấy có tiếng xì do rị khí và kim đồng hồ áp suất cao dịch chuyển là được. Khi
thấy tiếng xì xì phải khóa van đầu bình, tháo đai ốc và làm biện pháp đảm bảo độ kín
của chỗ ghép.
- Mở dần dần van áp suất theo chiều kim đồng hồ, theo dõi đồng hồ đến khi đạt trị số
áp suất yêu cầu thì dừng lại.
- Xả thử van trên mỏ cắt.
2.3.3. Vận hành mỏ cắt
- Mở nhỏ van dẫn ôxi vào buồng hỗn hợp
- Mở van khí cháy rồi mồi lửa
7


- Điều chỉnh van ôxi hỗn hợp để điều chỉnh chiều dài và cơng suất ngọn lửa
- Nung nóng vật cắt đến trạng thái chảy mở van ôxi cắt để tạo thành mạch cắt.
2.3.4. An tồn, phịng chống cháy nổ khi sử dụng mỏ cắt
2.3.4.1. An tồn với bình khí
- Bình khí ơxi để cách xa ngọn lửa trần ít nhất 5m
- Trước khi lắp van giảm áp, khẽ mở van đầu bình để thổi hết bụi bẩn trên đường ống
dẫn khí, việc mở van phải nhẹ nhàng trước và sau khi lắp van giảm áp vì có thể làm
hỏng màng của van giảm áp
- Tránh xa nơi để dầu mỡ, chất cháy, các chai dễ bắt lửa với bình ôxi
- Vận chuyển nhẹ nhàng, tránh va chạm mạnh.
2.3.4.2. An tồn với van giảm áp
- Khơng dùng lẫn lộn van giảm áp của ơxi với khí cháy
- Tránh lẫn bụi bẩn, dầu mỡ trên ống dẫn, đầu nối
- Khi ngừng làm việc trong thời gian ngắn phải đóng van khóa trên nguồn cấp khí.

2.4. Máy cắt Plasma
2.4.1. Cấu tạo thiết bị
Hệ thống máy cắt Plasma gồm các bộ phận chính, cơ bản như sau: Nguồn điện vào,
mạch khởi động hồ quang và miệng cắt.
Nguồn điện vào: Máy hàn cắt Plasma chuyển đổi nguồn điện 1 pha 220V hoặc 3 pha
380V thành điện áp DC ổn định để duy trì và liên tục Plasma trong suốt q trình cắt.
Dịng điện sẽ tự động điều chỉnh để phù hợp với sự biến thiên của dòng cắt (Ampe).
Việc điều chỉnh dòng cắt phụ thuộc vào yêu cầu của thợ hàn đối với vật liệu và độ dày
cần được xử lý.
Mạch khởi động hồ quang:
Súng cắt Plasma: Nó khá giống với súng hàn TIG. Cấu tạo chung của mỏ cắt plasma
bao gồm các phần như sau:

Hình 1.7. Cấu tạo mỏ cắt Plasma
8


- Thân mỏ cắt (Torch body) là nơi cấp khí plasma, khí và nước bảo vệ.
- Điện cực bép cắt (Electrode) cùng với vịi phun chuyển dịng khơng khí thành dịng
cắt Plasma.
- Sứ chia khí (Swirl ring) tạo ra dịng khí cuộn quanh điện cực.
- Vịi phun có lỗ thốt khí (Nozzle) là nơi thốt khí Plasma từ mỏ cắt (có loại đơn lỗ
hoặc loại đa lỗ tùy vào cấu tạo của súng cắt Plasma, nhìn chung, dịng cắt lớn u cầu
vịi phun có đường kính lỗ lớn và ngược lại).
- Chụp sứ (Retaining cap) giúp cố định điện cực tạo khoang kín khí quang điện cực.
- Chụp khí bảo vệ vịi phun (Shield) có chức năng bảo vệ vịi phun khỏi tiếp xúc tấm
cắt, tránh làm hư hại vòi phun.
2.4.2. Nguyên lý làm việc
Cắt Plasma là quy trình sử dụng miệng đầu phun thích hợp để làm thắt lại để làm
buồng khí ion hóa có nhiệt độ rất cao, sao cho có thể làm nóng chảy và cắt đứt kim

loại dẫn điện.
Plasma hay cịn gọi là khí dẫn điện có khả năng chuyển từ năng lượng âm được cung
cấp từ mỏ Plasma đến vật liệu cắt. Mỏ Plasma đóng vai trị là một cơng cụ lắp các phụ
tùng tiêu hao và cung cấp các chất làm mát (chất làm mát có thể là khí hoặc nước) cho
phụ tùng này. Mặt khác, đầu phun và điện cực sẽ duy trì tia Plasma.
Khi cắt, một tín hiệu khởi động được gửi tới nguồn cơng suất DC, khi đó đồng thời
xuất hiện các điện áp mạch hở (OCV) và khí phun ra mỏ.
2.4.3. Vận hành thiết bị cắt Plasma
- Đấu máy với nguồn điện: Đấu máy với nguồn điện 220V, 380V tùy yêu cầu nguồn
vào của máy
- Khởi động máy nén khí: Đảm bảo có đầy khí nén trong bình chứa

Hình 1.6: Máy nén khí
- Nối dây dẫn khí vào hộp nguồn và dây điện từ hộp nguồn vào mỏ cắt.
+ Nối ống dẫn khí từ máy nén khí đến hộp nguồn
+ Nối dây dẫn từ hộp nguồn đến mỏ cắt và vật cắt

9


Hộp nguồn

Máy nén khí

Mỏ cắt

Dây dẫn
Hình 1.7: Sơ đồ máy plasma
- Kiểm tra điện vào máy và tình trạng thơng khí:
Kiểm tra nguồn điện tạo dịng điện một chiều mà điện áp khơng tải khoảng

300 ÷ 400V.
- Gây hồ quang và cắt thử

4.5. Gây hồ quang và cắt thử

Hình 1.8: Cắt đường thẳng

Hình 1.9: Cắt đường trịn bằng compa

10


Hướng dẫn thực hành
QUY TRÌNH VẬN HÀNH THIẾT BỊ CẮT KIM LOẠI
TT

NỘI DUNG THỰC
HIỆN

1

Cấu tạo, nguyên lý làm
việc
- Máy cắt lưỡi thẳng

YÊU CẦU KỸ
THUẬT

THIẾT BỊ DỤNG
CỤ

Đảm bảo đúng
yêu cầu kỹ thuật

- Máy cắt lưỡi thẳng

- Máy cắt lưỡi đĩa

An toàn và
- Máy cắt đột liên hợp vệ sinh lao
động
- Máy cắt lưỡi đĩa

- Mỏ cắt khí

- Mỏ cắt khí

- Máy cắt Plasma

- Máy cắt Plasma

- Khí O2, C2H2, Gas, Ar

- Khí O2, C2H2, Gas,
Ar.

- Máy cắt đột liên hợp

- Xưởng thực hành
2

CHÚ Ý

Trình tự thực hiện
- Máy cắt lưỡi thẳng

- Vận hành máy cắt lưỡi
thẳng

- Thực hiện đúng
trình tự

- Vận hành máy cắt đột
liện hợp

- Đảm bảo an
toàn cho người và
- Mỏ cắt khí
thiết bị.
- Máy cắt Plasma

- Vận hành máy cắt lưỡi
đĩa

An toàn và
- Máy cắt đột liên hợp vệ sinh lao
động
- Máy cắt lưỡi đĩa

- Khí O2, C2H2, Gas.

- Vận hành mỏ cắt khí
- Vận hành máy cắt
Plasma.
3

Vệ sinh công nghiệp
- Thiết bị cắt
- Dụng cụ cắt

- Ngăn lắp, gọn
gàng

- Thiết bị cắt
- Dụng cụ cắt

CÂU HỎI ÔN TẬP BÀI 1
1. Thực hiện vận hành máy cắt lưỡi thẳng?
2. Thực hiện vận hành máy cắt lưỡi đĩa?
3. Thực hiện vận hành mỏ cắt khí?

11

Thiết bị an
tồn và vệ
sinh xưởng


PHIẾU ĐÁNH GIÁ QUÁ TRÌNH LUYỆN TẬP
Ngày kiểm tra: …………………………………………………………………………

Họ và tên học sinh: ……………………………………………………………………
Lớp: …………………………………………………………………………………...
Tên bài thực hành:
BÀI 1: SỬ DỤNG THIẾT BỊ CẮT KIM LOẠI

TT

Nội dung đánh giá

Điểm
chuẩn

Tiêu chí đánh giá

1

Chuẩn bị

Chuẩn bị đầy đủ thiết bị,
dụng cụ nghề

0,5đ

2

Thao tác

- Sử dụng các loại thiết bị
cắt kim loại

2,5đ

Điểm đạt
được

Ghi
chú

- Sử dụng các dụng cụ
nghề
3

Kỹ thuật

Vận hành thành thạo các
loại thiết bị cắt kim loại

6đ

4

Thời gian

Vận hành các loại thiết bị
cắt kim loại trong thời
gian 30'

1đ

Tổng điểm:

10 điểm

Chú ý: Nếu để xảy ra mất an toàn, tai nạn cho người và làm hư hỏng thiết bị thì
khơng tính điểm, khơng đánh giá q trình luyện tập.
Ngày …… tháng …… năm ……
GIÁO VIÊN HD

………………….

12


BÀI 2: CẮT PHÔI BẰNG MÁY CẮT LƯỠI THẲNG
1. Mục tiêu:
- Nêu được quy trình cắt kim loại bằng máy cắt lưỡi thẳng.
- Cắt kim loại bằng máy cắt lưỡi thẳng đúng kích thước bản vẽ, ít pa via.
- Rèn luyện tính cẩn thận, tỉ mỉ, chính xác làm việc độc lập, tư duy, sáng tạo, tiết kiệm
nguyên vật liệu đảm bảo an toàn cho người và thiết bị.
2. Nội dung chính:
2.1. Chuẩn bị phơi cắt
2.1.1. Đọc bản vẽ
- Bản vẽ tổng thể
- Bản vẽ chi tiết
2.1.2. Khai triển, vạch dấu phôi
- Dùng thước đo, dùng mũi vạch để vạch dấu trên phôi, vạch dấu phải nhỏ và rõ nét
đúng với hình dạng và kích thước trong bản vẽ, tiết kiệm được phơi

Hình 2.1: Vạch dấu phơi
2.2. Kỹ thuật cắt

2.2.1. Vận hành máy cắt: Đóng áp tơ mát điện xoay cơng tắc POWER ON/OFF về vị
trí "I" (ON
2.2.2. Đặt vị trí cữ chặn: Khoảng cách chiều rộng của phơi cần cắt
2.2.3. Đưa vật liệu lên bàn đỡ phôi: Đưa phôi cần cắt lên bàn đỡ của máy.
2.2.4. Đẩy phôi vào lưỡi cắt chạm cữ chặn: Điều chỉnh đường vạch dấu trùng với
lưỡi cắt
2.2.5. Cắt: Nhấn công tắc cắt phôi
2.2.6. Tắt máy: Ấn nút CONTROL để dừng mô tơ.
+ Xoay công tắc POWER ON/OFF tới vị trí 0 (OFF) để tắt nguồn điện của máy.
+ Ngắt áp tô mát trong hộp điện.

13


a. Trình tự cắt phơi bằng máy cắt lưỡi thẳng

§ãng áp
úng
ỏp tô
tụmát
mỏtđiện
in

I
0

Xoay công
ON/OFF
Tớiv
vị trí

Xoay
cụngtắc
tcPOWER
POWER
ON/OFF
v "I"
trớ(ON)
"I" (ON)
AUTOMATIC
Lựachn
chọn ch
chế
độ ct
cắt (MODE)
(MODE)
La

Nhấn
soátsoỏt
điềuiu
khiển)
Nhn nút
nỳtCONTROL(
CONTROLKiểm
(Kim
khin)

Đặtvvịtrớ
trí c
cữ chn

chặn (chiều
t
(Chiurộng
rngcắt)
ct)

Đưavt
vật liu
liệu lên
a
lờn bàn
bn đỡ
phôi
phụi

Đẩyphụi
phôi vo
vào li
luỡi cắt
y
ctchạm
chmcữ
cchặn
chn

Cắt
Ct

Tắt mỏy
máy

Tt

14

1

MANUAL
0

2


b. Trình tự cắt phơi bằng máy cắt đột liên hợp

Đóng áp tơ mát điện
Đưa phơi vào giữa 2 lưỡi cắt

Điều chỉnh đường cắt trùng với mép lưỡi cắt

Cố định phôi (Gá kẹp)

Ấn tay gạt (Cắt)

Tắt máy
3. Sai hỏng thường gặp nguyên nhân và cách khắc phục
- Cắt phôi không đúng kích thước
* Ngun nhân:
- Điều chỉnh cữ chặn khơng chính xác
- Điều chỉnh đường cắt khơng trùng mép lưỡi cắt,
* Cách khắc phục:

- Điều chỉnh cữ chặn chính xác
- Điều chỉnh đường cắt trùng mép lưỡi cắt hiệu chỉnh cơ cấu chặn phôi đủ lực kẹp.

15


Hướng dẫn thực hành
QUY TRÌNH CẮT PHƠI BẰNG MÁY CẮT LƯỠI THẲNG
TT
1

NỘI DUNG THỰC
HIỆN

YÊU CẦU KỸ
THUẬT

THIẾT BỊ DỤNG CỤ

CHÚ Ý

- Bản vẽ

- Đọc đúng bản vẽ

- Bản vẽ chi tiết

- Phôi cắt

- Phôi cắt đảm bảo

yên cầu kỹ thuật

- Phôi cắt

An toàn và
vệ sinh lao
động

Chuẩn bị

- Máy cắt lưỡi thẳng
- Thước lá, thước
vuông, vạch dấu.
2

- Máy cắt hoạt
động tốt

- Máy cắt lưỡi
thẳng
- Thước lá, thước
vng, vạch dấu.

Trình tự thực hiện
- Chính xác, an
tồn

- Máy cắt lưỡi
thẳng

- Thực hiện đúng
trình tự

- Thước lá, thước
vng, vạch dấu,
búa

- Kích thước

- Đúng kích thước
bản vẽ

- Thước lá, thước
vuông

- Mạch cắt

- Thẳng

- Thước lá

- Vận hành máy cắt
- Đặt vị trí cữ chặn
(chiều rộng phơi)
- Đưa vật cắt lên bàn
đỡ phơi

An tồn cho
người và
thiết bị

- Đẩy phôi vào lưỡi
cắt chạm cữ chặn
- Tiến hành tắt
- Tắt máy .
3

4

Kiểm tra sản phẩm

Vệ sinh công nghiệp
- Thiết bị, dụng cụ
- Xưởng thực hành

- Ngăn nắp, gọn
gàng

- Máy cắt lưỡi
thẳng, dụng cụ

Thiết bị,
dụng cụ an
toàn và vệ
sinh xưởng

CÂU HỎI ƠN TẬP BÀI 2
Câu hỏi ơn tập lý thuyết
Câu 1: Nêu quy trình cắt phơi bằng máy cắt lưỡi thẳng?
Bài tập thực hành

Bài 1: Thực hiện cắt phôi bằng máy cắt lưỡi thẳng kích thước (500 x 200 x 2).
Bài 2: Thực hiện cắt phôi bằng máy cắt đột liên hợp kích thước (200 x 100 x 3).

16


PHIẾU ĐÁNH GIÁ QUÁ TRÌNH LUYỆN TẬP
Ngày kiểm tra: …………………………………………………………………………
Họ và tên học sinh: ……………………………………………………………………
Lớp: …………………………………………………………………………………...
Tên bài thực hành:
BÀI 2: CẮT KIM LOẠI BẰNG MÁY CẮT LƯỠI THẲNG
TT

Nội dung đánh giá

Tiêu chí đánh giá

Điểm
chuẩn

1

Chuẩn bị

- Chuẩn bị đầy đủ thiết bị,
dụng cụ, vật tư

0,5đ

2

Thao tác

- Đo, lấy dấu

2,5đ

Điểm đạt
được

Ghi
chú

- Gá kẹp phơi
- Cắt phơi
3

Kỹ thuật

- Phơi cắt đúng kích thước

6đ

- Mép cắt thẳng
4

Thời gian

Cắt kim loại bằng máy cắt

lưỡi thẳng hoàn chỉnh
trong thời gian 10'
Tổng điểm:

1đ

10 điểm

Chú ý: Nếu để xảy ra mất an toàn, tai nạn cho người và làm hư hỏng thiết bị thì
khơng tính điểm, khơng đánh giá quá trình luyện tập.
Ngày …… tháng …… năm ……
GIÁO VIÊN HD

………………….

17


BÀI 3: CẮT PHÔI BẰNG MÁY CẮT LƯỠI ĐĨA
1. Mục tiêu:
- Nêu được quy trình cắt phơi bằng máy cắt lưỡi đĩa.
- Cắt được phôi bằng máy cắt lưỡi đĩa đảm bảo yêu cầu kỹ thuật và định mức thời
gian.
- Rèn luyện tính cẩn thận, chính xác làm việc độc lập, tư duy, sáng tạo, tiết kiệm
nguyên vật liệu đảm bảo an toàn cho người và thiết bị.
2. Nội dung chính:
2.1. Chuẩn bị phơi cắt
2.1.1. Đọc bản vẽ
- Bản vẽ tổng thể
- Bản vẽ chi tiết

2.1.2. Vạch dấu
Máy cắt lưỡi đĩa chủ yếu cắt các chi tiết dạng thanh, dạng ống, dạng hộp nên khi cắt
vạch dấu theo đường thẳng. Đường vạch thẳng, rõ ràng chính xác.
2.2. Kỹ thuật cắt phôi
2.2.1. Bắt đầu cắt
Khi cắt, phoi vụn bay ra nhiều nên trước khi cắt phải đeo kính bảo vệ mắt, găng tay
bảo hộ. Ngồi hoặc đứng ở vị trí bên trái tránh hướng đá quay là tốt nhất. Muốn cắt liên
tục thì ấn nút cố định cơng tắc.

Hình 3.1: Vị trí người thợ khi cắt
2.2.2. Tiến hành cắt
Hạ thấp tay cầm, bắt đầu cắt một cách từ từ và quan sát, không tác dụng lực quá nhanh
và mạnh để tránh vỡ đá. Khi thấy mạch cắt gần đứt cần nới lỏng tay để giảm tốc độ
cắt.

18


Hình 3.2: Máy cắt lưỡi đĩa
2.2.3. An tồn sử dụng máy cắt lưỡi đĩa
Máy cắt lưỡi đĩa là máy cắt tốc độ cao, đường kính đá lớn nhưng chiều dày đá nhỏ nên
khi sử dụng cần tuân thủ đúng các bước vận hành và quy định về an toàn:
- Kiểm tra kĩ máy trước khi cắt, đặc biệt là đá cắt. Nếu thấy có dấu hiệu đá nứt cần
thay ngay
- Đeo kính bảo hộ và găng tay
- Khơng đứng hay ngồi đối diện với phương quay của đá
- Vận hành máy trong phạm vi công suất, lực tác dụng cho phép.

19

Hướng dẫn thực hành
QUY TRÌNH CẮT PHƠI BẰNG LƯỠI CẮT LƯỠI ĐĨA
TT
1

NỘI DUNG THỰC
HIỆN

YÊU CẦU KỸ
THUẬT

- Bản vẽ

- Đọc đúng bản vẽ

- Phôi cắt

- Phôi cắt đảm bảo - Phôi cắt
yên cầu kỹ thuật
- Máy cắt lưỡi
thẳng
- Máy cắt hoạt
động tốt
- Thước lá, thước

- Thước lá, thước
vuông, vạch dấu, nguồn
điện

3

4

CHÚ Ý

Chuẩn bị

- Máy cắt lưỡi đĩa, đá
cắt

2

THIẾT BỊ DỤNG CỤ
- Bản vẽ chi tiết

An tồn và
vệ sinh lao
động

vng, vạch dấu.

Trình tự thực hiện
- Đọc bản vẽ

- Đọc đúng bản vẽ

- Bản vẽ

- Vạch dấu phơi

- Đúng kích thước

- Tiến hành cắt

- Đúng trình tự

- Thước, vạch
dấu

An tồn cho
người và
thiết bị

- Máy cắt, đá cắt

Kiểm tra sản phẩm
- Kích thước

- Chính xác

- Thước các loại

- Mạch cắt

- Thẳng, phẳng

- Thước các loại

- Ngọn gàng, ngăn

lắp

- Dụng cụ nghề

Vệ sinh công nghiệp
- Dụng cụ
- Thiết bị

- Máy cắt, đá cắt

Thiết bị,
dụng cụ an
tồn và vệ
sinh lao động

CÂU HỎI ƠN TẬP BÀI 3
Câu hỏi ơn tập lý thuyết
Câu 1: Nêu an tồn khi sử dụng máy cắt lưỡi đĩa?
Bài tập thực hành
Bài 1: Thực hiện cắt phôi dạng hộp vuông trên máy cắt lưỡi đĩa có kích thước như sau:
(20 x 40 x 1,4 x 500)
Bài 2: Thực hiện cắt phôi dạng hộp vng trên máy cắt lưỡi đĩa có kích thước như sau:
(50 x 1,4 x 1000)
Bài 3: Thực hiện cắt phôi dạng ống trên máy cắt lưỡi đĩa có kích thước như sau:
(90 x 3 x 100)
20


PHIẾU ĐÁNH GIÁ QUÁ TRÌNH LUYỆN TẬP
Ngày kiểm tra: ……………………………………………………………………….

Họ và tên học sinh: …………………………………………………………………
Lớp: …………………………………………………………………………………
Tên bài thực hành:
BÀI 3: CẮT KIM LOẠI BẰNG MÁY CẮT LƯỠI ĐĨA
TT

Nội dung đánh
giá

Điểm
chuẩn

Tiêu chí đánh giá

1

Chuẩn bị

- Chuẩn bị đầy đủ thiết bị,
dụng cụ, vật tư.

0,5đ

2

Thao tác

- Sử dụng các dụng cụ nghề

2,5đ

Điểm đạt
được

Ghi
chú

- Sử dụng máy cắt lưỡi đĩa
3

Kỹ thuật

- Phôi cắt đúng kích thước

6đ

- Mép cắt thẳng
4

Thời gian

Cắt kim loại bằng máy cắt
lưỡi đĩa trong thời gian 15'
Tổng điểm:

1đ

10 điểm

Chú ý: Nếu để xảy ra mất an toàn, tai nạn cho người và làm hư hỏng thiết bị thì

khơng tính điểm, khơng đánh giá q trình luyện tập.
Ngày …… tháng …… năm ……
GIÁO VIÊN HD
………………….

21