Giáo trình gia công và lắp dựng cấu kiện thép loại nhỏ (nghề cốt thép hàn trung cấp)

TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ XÂY DỰNG
KHOA XÂY DỰNG

GIÁO TRÌNH
MƠ ĐUN: GIA CÔNG VÀ LẮP DỰNG CẤU KIỆN THÉP LOẠI NHỎ
NGHỀ: CỐT THÉP - HÀN
TRÌNH ĐỘ: TRUNG CẤP

1


TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thơng tin có thể được phép
dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh
thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
ng Bí, ngày

tháng

Người biên soạn

2

năm 20


Bài 1: Gia công và lắp dựng song hoa sắt
* Mục tiêu của bài: Học xong bài này học sinh sẽ có khả năng:
- Gia cơng được các chi tiết theo bản vẽ, tiết kiệm vật tư.
- Xác định được vị trí và kích thước của từng loại chi tiết.

- Nêu được yêu cầu kỹ thuật, trình tự các bước khi gia công lắp dựng song hoa sắt.
- Gia công và lắp dựng được các loại song hoa sắt đúng kỹ thuật, chính xác, an tồn.
* Nội dung bài:
1. Cấu tạo một số loại song hoa sắt.
* Đặc điểm chung:

Trong xây dựng, thiết kế nội thất nhà cửa, hoa văn cửa sổ sắt được lắp đặt phí trong
của khung cửa sổ. Vừa có tác dụng để đảm bảo an tồn cho gia chủ, chống trộm hiệu
quả, vừa mang đến vẻ đẹp cân xứng cho ngơi nhà.
Nói đến những tác dụng, ý nghĩa cụ thể mà các mẫu hoa văn cửa sổ sắt mang lại thì
chúng tơi có thể chỉ ra bài tác dụng nổi bật sau:
•

Tạo cho khơng gian bên trong ngơi nhà trở nên an tồn hơn, tránh sự xâm
nhập trái phép của người lạ hoặc trộm cắp.

•

Mẫu hoa sắt cửa sổ chung cư tăng độ an toàn đối với trẻ nhỏ và người già,
phòng tránh những rủi ro khơng may đến tính mạng.

•

Cửa sổ sử dụng hoa sắt nghệ thuật có thể uốn, khắc ra nhiều hình dáng, mẫu
mã khác nhau làm tăng vẻ đẹp cho không gian ngơi nhà, nâng cao giá trị thẩm
mỹ cho tồn thể kiến trúc.

•

Giá cả phù hợp với túi tiền, linh động trong các mức giá khi có thể sử dụng

nhiều loại vật liệu với các kích thước khác nhau để làm cửa sổ.

•

Sơn tĩnh điện cao cấp có khả năng chống gỉ tuyệt vời, bền bỉ với thời gian
trong mọi hoàn cảnh thời tiết khắc nghiệt.

•

Trong khơng gian của các căn biệt thự có cấu trúc cầu kỳ, đục chạm nhiều, mang
nét nghệ thuật độc đáo nổi trội. Thì bắt buộc các sen hoa cửa sổ cũng phải đảm
bảo được độ tinh xảo với nét hoa văn tương xứng với phong cách chủ đạo cả
khơng gian.

•

Những thiết kế kiến trúc mang hơi hướng tân cổ điển thì lại chuộng hơn các mẫu
hoa văn sắt đơn giản. Cũng uốn lượn, mềm mại nhưng không quá cầu kỳ, nhiều
chi tiết, chỉ cần đảm bảo tính hồi cổ mà gia chủ muốn thể hiện.

•

Những cửa sổ truyền thống khơng cịn phù hợp với sự phát triển của kinh tế –
xã hội, nhu cầu hưởng thụ của con người hiện đại nữa. Hiện nay, mọi người
3


quan tâm nhiều hơn đến cửa sổ nghệ thuật bởi chúng có thể thay thế hữu hiệu,
đồng thời đáp ứng được yếu tố tiện nghi, thoải mái cũng như nét nghệ thuật
cho khơng gian của ngơi nhà.

•

Được coi là linh hồn của ngơi nhà, cửa sổ là nơi đón sinh khí cho gia đình và là
một phần tất yếu tạo nên sự lịch lãm, cũng như phong cách kiến trúc của ngơi
nhà đó. Dĩ nhiên, nó vẫn phải đáp ứng được chức năng cơ bản là lưu thơng
khơng khí để mang đến khơng gian thơng thống và bảo vệ ngơi nhà, chống lại
sự đột nhập của kẻ trộm.

4


Dạng hoa sắt uốn, bạn sẽ thấy có 2 loại: một loại là uốn dưới tác động của máy móc
nên các chi tiết hoa văn đều nhau nhưng khơng có sự đa dạng. Các hoa sắt được làm
từ máy móc chủ yếu tồn tại dưới dạng đơn giản nhất. Các mẫu hoa sắt uốn thủ cơng
mỹ nghệ địi hỏi người thợ gia cơng phải có tay nghề cao mới làm ra những bông hoa
5


sắt nghệ thuật độc đáo. Và dĩ nhiên, những mẫu hoa sắt uốn thủ cơng sẽ có độ bền
cao hơn, các kiểu dáng cũng đa dạng, đặc biệt và bắt mắt.
Mặc dù hiện nay khơng cịn nhiều đơn vị gia cơng, sản xuất loại sắt này bởi chi phí
thi cơng làm rất cao cũng như yêu cầu về kỹ thuật đối với thợ rèn cũng khắt khe hơn.
Nếu không đảm bảo kinh nghiệm, tay nghề tốt thì có thể xảy ra hiện tượng chất lượng
sản phẩm không đều, các chi tiết khơng cân xứng, hài hịa, thiếu sự tinh xảo và sản
xuất với số lượng hạn chế.
* Cáu tạo một số chi tiết hoa sắt điển hình:

6

2. Yêu cầu kỹ thuật.

* Yêu cầu kỹ thuật khi gia cơng:
- Đúng hình dáng, kích thước
- Thẳng, phẳng
- Hoa sắt đều, dẻo, khơng méo móp
- Các chi tiết hoa sắt cùng loại phải chồng khít nhau.
- Các chi tiết khung phải đúng chủng loại, mẫu mã theo thiết kế
* Yêu cầu kỹ thuật khi lắp dựng:
- Lắp dựng các chi tiết phải đúng vị trí, liên kết với các chi tiết phải chắc chắn.
- Đường hàn phải đúng theo thiết kế, không khuyết tật.
- Nếu lắp dựng nhiều song hoa trong cùng 1 cửa thì phải thẳng đứng và phẳng mặt
với nhau
3. Kỹ thuật gia công và lắp dựng.

* Kỹ thuật gia công:
- Gia công các chi tiết.
+ Đo và vạch dấu cắt cho các chi tiết: các loại hoa sắt, thanh khung đứng, thanh khung
ngang, thanh đố ngang, thanh đố đứng, …
+ Cắt các thanh bằng máy cắt đĩa để cắt các thanh theo dấu đã vạch
+ Nắn thẳng, phẳng và đánh dấu số hiệu cho các thanh
+ Gia cơng các chi tiết hoa sắt: Uốn theo hình dáng, kích thước thiết kế
* Kỹ thuật lắp dựng:
- Gá lắp các thanh khung.
+ Lắp dựng bộ gá để làm dưỡng lắp dựng khung cửa.
7


+ Đặt các thanh khung đứng và ngang và bộ gá, điều chỉnh cho đúng vị trí, vng góc.
+ Hàn gá các thanh khung với nhau tạo thành khung theo kích thước thiết kế.

+ Đo và vách dấu vị trí các thanh đố ngang trên thanh cái đứng.
+ Lắp các thanh đố ngang và hàn gá
+ Đo và vạch dấu thanh đố đứng trên thanh khung ngang và đố ngang
+ Lắp các thanh đố đứng và hàn gá
+ Điều chỉnh sao cho thẳng, phẳng mặt
- Gá lắp các chi tiết huỳnh, hoa sắt tráng trí.
+ Đo và vách dấu vị trí các chi tiết huỳnh, hoa sắt trang trí
+ Lắp các chi tiết huỳnh, hoa sắt trang trí và hàn gá
+ Điều chỉnh sao cho thẳng, phẳng mặt
- Hàn hoàn thiện các mối hàn liên kết.
+ Kiểm tra lại vị trí các chi tiết của khung hoa sắt. Chỉnh lại các chi tiết chưa chuẩn.
+ Hàn chắc chắn các mối hàn liên kết. Mối hàn phải đảm bảo các yêu cầu kỹ thuật.
+ Chú ý: Phải vam giữ khung cửa để tránh biến dạng về nhiệt khi hàn
+ Vệ sinh sạch sẽ các mối hàn
- Sơn song hoa sắt.
+ Vệ sinh sạch sẽ tồn bộ song hoa (khơng dính bụi bẩn, dầu mỡ, gỉ sét, …).
+ Sơn một lớp sơn chống gỉ toàn bộ song hoa sắt, sấy hoặc phơi khô.
+ Sơn 2 lớp sơn mầu, lớp trước khô mới được sơn lớp sau.
- Chú ý:
+ Nếu gia công và lắp dựng nhiều khung cửa có kích thước giống nhau, thì gia cơng
và lắp dựng một song hoa sắt thật chuẩn để làm cữ gia công và lắp dựng các song hoa
tiếp theo. Nhằm làm tăng năng xuất lao động.
+ Gia cơng hàng loạt các chi tiết có kích thước giống nhau, sau đó đánh dấu và sếp
theo mã hiệu.
4. An tồn lao động khi gia cơng, lắp dựng song hoa sắt.
* Nắn thẳng thép
- Nguy cơ : Thép văng bắn vào người
- Biện pháp : Phải sử dụng máy nắn chuyên dụng và tuân thủ đúng quy định an toàn khi vận
hành.
* Cắt thép

- Điện giật (cắt bằng máy) ; Cắt vào tay ;
8


-

Bị thép văng, đập vào người, vấp ngã.

-

Biện pháp:

+ Kiểm tra thiết bị, dụng cụ cắt trước khi làm việc ;
+ Sử dụng kẹp khi cắt các đoạn thép ngắn ;
+ Thép gia công xong phải được xếp gọn gàng đúng nơi quy định.
+ Vệ sinh bàn uốn, bàn cắt bằng bàn chải chuyên dụng không dùng tay, miệng để thổi bụi.
* Lắp dựng:
- Đổ, sập khung cửa thép đè vào người khi cẩu chuyển.
- Bị các tai nạn liên quan đến hàn điện, hàn hơi khi hàn thép.
- Sập đổ kết cấu khi chất quá nhiều khung thép lên cùng một chỗ.
* Các lưu ý khác
- Phải sử dụng các thiết bị chuyên dụng khi gia công và lắp dựng khung cửa thép;
-

Trước khi gia công phải kiểm tra tình trạng thiết bị máy móc;

-

Tn thủ đúng quy định khi vận hành máy và hướng dẫn của tổ trưởng tổ thợ;

-

Khi cẩu chuyển lắp dựng khung cửa thép cần kiểm tra kỹ các nút buộc, mối hàn.

Câu hỏi ôn tập
1. Hãy trình bày cấu tạo của các loại hoa sắt?
2. Hãy trình bày kỹ thuật gia cơng và lắp dựng song hoa sắt?

9


Bài 2: Gia công và lắp dựng khung cửa, lan can thép
* Mục tiêu của bài: Học xong bài này học sinh sẽ có khả năng:
- Gia cơng được các chi tiết theo bản vẽ, tiết kiệm vật tư.
- Xác định được vị trí và kích thước của từng loại chi tiết.
Nêu được yêu cầu kỹ thuật, trình tự các bước khi gia công lắp dựng khung cửa, lan can
thép.
- Gia công và lắp dựng được các loại khung cửa, lan can thép đúng kỹ thuật, chính xác, an
tồn.
* Nội dung bài:
1. Cấu tạo một số loại khung cửa và lan can.

- Khung cửa thép là một bộ phận của ngơi nhà, nằm ở phần thân nhà, được bố trí trong
các bức tường có tác dụng làm lối đi lại, bảo vệ, che chắn, thơng gió, lấy ánh sáng vào
trong nhà. (Có thể làm cổng cho ngơi nhà)
- Khung cửa có dạng hình chữ nhật, vng, được làm bằng thép hình (thép hộp, thép
V, …).
- Khung cửa thép có các ổ goong, bản lề để liên kết với tường, trụ hoặc khuôn cửa.
- Phần ô trống bên trong khung cửa thường được hàn các tấm huỳnh bằng thép tấm
(tấm tôn), hoặc các song hoa sắt, vừa để trang trí vừa để bảo vệ, che chắn.

- Cửa có lắp các ổ khóa, hoặc chốt để cài cửa và khóa cửa.
- Cửa thép có thể 1 cánh hoặc nhiều cánh, mở về 1 bên hoặc 2 bên. Cũng có thể cửa
đẩy ngang bằng hệ thống ray, bánh xe và hộp dẫn hướng.
- Nếu cửa làm cánh cổng thì cịn có thể gắn các mũi mác ở phía trên để bảo bệ
- Cửa làm bằng thép chủ yếu là dùng phương pháp hàn để liên kết các chi tiết, bộ
phận với nhau.

10


11


12


1

2
2
1

1

3

3
2

2

13


- Khung cửa bằng thép hình thường tùy theo chiều cao, chiều rộng của cửa mà thép có
kích thước khác nhau. Thơng thường thép hộp có kích thước từ 60x30x2 trở lên; thép
trịn có đường kính 30x3 trở lên; thép góc có kích thước 40x3 trở lên.
- Liên kết giữa các chi tiết với nhau bằng phương pháp hàn.
- Goong cối hoặc goong lá, bản lề gắn tường, khuôn cửa
2. Yêu cầu kỹ thuật gia công và lắp dựng.

* Yêu cầu kỹ thuật khi gia cơng:
- Đúng hình dáng, kích thước
- Thẳng, phẳng
- Liên kết hàn chắc chắn ổn định
- Các goong, bản lề phải đúng vị trí.
- Các chi tiết khung phải đúng chủng loại, mẫu mã theo thiết kế
* Yêu cầu kỹ thuật khi lắp dựng:
- Lắp dựng các chi tiết phải đúng vị trí, liên kết với các thanh phải chắc chắn.
14


- Liên kết các goong, bản lề với các thanh khung đứng phải đúng vị trí, thẳng
hàng.
- Đường hàn phải đúng theo thiết kế, không khuyết tật.
- Nếu lắp dựng nhiều cánh trong cùng 1 cửa thì phải thẳng đứng và phẳng mặt với
nhau
3. Kỹ thuật gia công và lắp dựng.

* Kỹ thuật gia công:

- Gia công các thanh.
+ Đo và vạch dấu cắt cho các thanh: thanh cái đứng, thanh cái ngang, thanh đố ngang,
thanh đố đứng, …
+ Cắt các thanh bằng máy cắt đĩa để cắt các thanh theo dấu đã vạch
+ Nắn thẳng, phẳng và đánh dấu số hiệu cho các thanh
- Gia công các goong, bản lề cối.
+ Đo và vạch dấu cắt, tiện các cối goong, bản lề cối; (Goong, bản lề cối thường được
làm bằng thép tròn trơn)
+ Dùng máy cắt đĩa để cắt theo dấu đã vạch
+ Dùng máy tiện để tiện các trục goong, bản lề cối, dùng máy khoan bàn để khoan các
cối.
* Kỹ thuật lắp dựng:
- Gá lắp các thanh.
+ Lắp dựng bộ gá để làm dưỡng lắp dựng khung cửa.
+ Đặt các thanh khung đứng và ngang và bộ gá, điều chỉnh cho đúng vị trí, vng góc.
+ Hàn gá các thanh khung với nhau tạo thành khung theo kích thước thiết kế.
+ Đo và vách dấu vị trí các thanh đố ngang trên thanh cái đứng.
+ Lắp các thanh đố ngang và hàn gá
+ Đo và vạch dấu thanh đố đứng trên thanh khung ngang và đố ngang
+ Lắp các thanh đố đứng và hàn gá
+ Điều chỉnh sao cho thẳng, phẳng mặt
- Gá lắp các chi tiết huỳnh, hoa sắt tráng trí.
+ Đo và vách dấu vị trí các chi tiết huỳnh, hoa sắt trang trí
+ Lắp các chi tiết huỳnh, hoa sắt trang trí và hàn gá
+ Điều chỉnh sao cho thẳng, phẳng mặt
- Gá lắp các goong, bản lề.
+ Đo và vạch dấu vị trí các goong, bản lề trên các thanh cái đứng
15

+ Hàn gá các goong, bản lề vào vị trí đã vạch dấu.
+ Điều chỉnh cho các goong, bản lề sao cho thẳng, phẳng
- Hàn hoàn thiện các mối hàn liên kết.
+ Kiểm tra lại vị trí các chi tiết của khung cửa. Chỉnh lại các chi tiết chưa chuẩn.
+ Hàn chắc chắn các mối hàn liên kết. Mối hàn phải đảm bảo các yêu cầu kỹ thuật.
+ Chú ý: Phải vam giữ khung cửa để tránh biến dạng về nhiệt khi hàn
+ Vệ sinh sạch sẽ các mối hàn
- Sơn khung cửa.
+ Vệ sinh sạch sẽ toàn bộ khung cửa (khơng dính bụi bẩn, dầu mỡ, gỉ sét, …).
+ Sơn một lớp sơn chống gỉ tồn bộ vì kèo, sấy hoặc phơi khô.
+ Sơn 2 lớp sơn mầu, lớp trước khô mới được sơn lớp sau.
- Chú ý:
+ Nếu gia cơng và lắp dựng nhiều khung cửa có kích thước giống nhau, thì gia cơng
và lắp dựng một khung cửa thật chuẩn để làm cữ gia công và lắp dựng các khung cửa
tiếp theo. Nhằm làm tăng năng xuất lao động.
+ Gia cơng hàng loạt các chi tiết có kích thước giống nhau, sau đó đánh dấu và sếp
theo mã hiệu.
4. An tồn lao động khi gia cơng và lắp dựng khung cửa, lan can thép.
* Nắn thẳng thép
- Nguy cơ: Thép văng bắn vào người
- Biện pháp: Phải sử dụng máy nắn chuyên dụng và tuân thủ đúng quy định an toàn khi vận
hành.
* Cắt thép
- Điện giật (cắt bằng máy); Cắt vào tay;
-

Bị thép văng, đập vào người, vấp ngã.

-

Biện pháp:

+ Kiểm tra thiết bị, dụng cụ cắt trước khi làm việc;
+ Sử dụng kẹp khi cắt các đoạn thép ngắn;
+ Thép gia công xong phải được xếp gọn gàng đúng nơi quy định.
+ Vệ sinh bàn uốn, bàn cắt bằng bàn chải chuyên dụng không dùng tay, miệng để thổi bụi.
* Lắp dựng:
- Đổ, sập khung cửa thép đè vào người khi cẩu chuyển.
- Bị các tai nạn liên quan đến hàn điện, hàn hơi khi hàn thép.
16


- Sập đổ kết cấu khi chất quá nhiều khung thép lên cùng một chỗ.
* Các lưu ý khác
- Phải sử dụng các thiết bị chuyên dụng khi gia công và lắp dựng khung cửa thép;
-

Trước khi gia công phải kiểm tra tình trạng thiết bị máy móc;

-

Tn thủ đúng quy định khi vận hành máy và hướng dẫn của tổ trưởng tổ thợ;

-

Khi cẩu chuyển lắp dựng khung cửa thép cần kiểm tra kỹ các nút buộc, mối hàn.

Câu hỏi ơn tập
1. Hãy trình bày cấu tạo của khung cửa, lan can?
2. Hãy trình bày kỹ thuật gia cơng và lắp dựng khung cửa, lan can?

17


Bài 3: Gia cơng và lắp dựng vì kèo thép
* Mục tiêu của bài: Học xong bài này học sinh sẽ có khả năng:
- Gia cơng được các chi tiết theo bản vẽ, tiết kiệm vật tư.
- Xác định được vị trí và kích thước của từng loại chi tiết.
- Nêu được yêu cầu kỹ thuật, trình tự các bước khi gia cơng lắp dựng vì kèo thép.
- Gia cơng và lắp dựng được các loại vì kèo thép đúng kỹ thuật, chính xác, an tồn.
* Nội dung bài:
1. Đặc điểm chung và nguyên tắc cấu tạo.

* Đặc điểm chung:
- Vì kèo thép là một bộ phận của mái nhà, có tác dụng chống đỡ, kết nối mái nhà với
những bộ phận khác của ngôi nhà, giúp cho mái nhà ổn định vững chắc.
- Vì kèo có thường có dạng hình tam giác để đỡ hai mái dốc về 2 phía.
- Vì kèo có các mắt để liên kết các thanh chống đứng, chống chéo thông qua các bản
mã

18


19


* Nguyên tắc cấu tạo:

- Cấu tạo vì kèo thép bằng thép hình. Kèo thường có độ dốc từ 5% đến 15%
- Kèo được liên kết với cột thông qua các bản mã có lắp sẵn các bu lơng.

- Có khả năng thích ứng và điều chỉnh cao
- Có chi phí bảo dưỡng, bảo trì thấp
- Cấu tạo đơn giản, gọn nhẹ, dễ thi cơng và an tồn
- Giá thành thấp, tiết kiệm chi phí, tuổi thọ cao, chắc chắn ổn định
2. Yêu cầu kỹ thuật gia công và lắp dựng.

* u cầu kỹ thuật khi gia cơng:
- Đúng hình dáng, kích thước
- Thẳng, phẳng
- Đúng độ dốc mái theo thiết kế
- Chắc chắn ổn định
- Các bản mã phải đúng vị trí.
* Yêu cầu kỹ thuật khi lắp dựng:
- Lắp dựng các bản mã phải đúng vị trí, liên kết bản mã với các thanh phải chắc
chắn.
- Liên kết các thanh với bản mã đúng vị trí, thẳng, phẳng
- Liên kết với các cột, xà gồ chắc chắn ổn định
- Hệ thống giàn giáo phải chắc chắn, ổn định
20


- Đảm bảo an toàn cho người và thiết bị
3. Kỹ thuật gia công và lắp dựng.

* Kỹ thuật gia công:
- Gia công các thanh.
+ Đo và vạch dấu cắt cho các thanh: Thanh bụng, thanh kèo, chống đứng, chông chéo.
+ Cắt các thanh bằng máy cắt đĩa đối với các thanh có kích thước nhỏ (V, hộp, U), cắt
bằng khí đối với các thanh có kích thước lớn (U, I)
+ Nắn thẳng, phẳng và đánh dấu số hiệu cho các thanh

- Gia công các bản mã.
+ Đo và vạch dấu cắt cho các bản mã: Các bản mã mắt đầu kèo, mắt giữa kèo và các
bản mã tại các mắt trung gian.
+ Dùng máy cắt đĩa hoặc cắt bằng khí để cắt theo dấu đã vạch
- Gia cơng các bản mã.
+ Nắn thẳng, phẳng và đánh dấu số hiệu cho các bản mã
+ Đo, vạch dấu các lỗ bu long liên kết tại các bản mã đầu kèo.
+ Khoan lỗ bu lơng theo dấu đã vạch (lỗ thường có đường kính từ 14 trở lên)
* Kỹ thuật lắp dựng:
- Gá lắp các bản mã.
+ Đo và vạch dấu vị trí các bản mã trên các thanh kèo và thanh bụng
+ Hàn gá các bản mã lên các thanh tại các vị trí đã vạch dấu
+ Điều chỉnh cho các bản mã đúng vị trí
- Gá lắp các thanh.
+ Đo và vạch dấu vị trí các thanh trên các tấm bản mã
+ Hàn gá các thanh kèo với bản mã của thanh bụng tại mắt đầu kèo
+ Điều chỉnh cho các thanh đúng vị trí
+ Hàn gá các thanh chống đứng với các bản mã tại các mắt giữa kèo, mắt trung gian
+ Hàn gá các thanh chống chéo với các bản mã tại các mắt giữa kèo, mắt trung gian
+ Điều chỉnh cho đúng vị trí, thẳng, phẳng
- Gá lắp các bọ đỡ.
+ Đo và vạch dấu khoảng cách các thanh xà gồ ( vị trí các bọ đỡ)
+ Hàn gá các bọ đỡ theo dấu đã vạch
+ Điều chỉnh cho đúng vị trí, thẳng, phẳng
21


- Hàn hoàn thiện các mối hàn liên kết.
+ Kiểm tra lại vị trí các chi tiết của vì kèo. Chỉnh lại các chi tiết chưa chuẩn.
+ Hàn chắc chắn các mối hàn liên kết. Mối hàn phải đảm bảo các yêu cầu kỹ thuật.

+ Chú ý: Phải vam giữ khung vì kèo để tránh biến dạng về nhiệt khi hàn
+ Vệ sinh sạch sẽ các mối hàn
- Sơn vì kèo.
+ Vệ sinh sạch sẽ tồn bộ vì kèo (khơng dính bụi bẩn, dầu mỡ, gỉ sét, …).
+ Sơn một lớp sơn chống gỉ tồn bộ vì kèo, sấy hoặc phơi khô.
+ Sơn 2 lớp sơn mầu, lớp trước khô mới được sơn lớp sau.
- Chú ý: Nếu gia công và lắp dựng nhiều vì kèo có kích thước giống nhau, thì gia cơng
và lắp dựng một vì kèo thật chuẩn để làm cữ gia công và lắp dựng các vì kèo tiếp theo.
Nhằm làm tang năng xuất lao động.
+ Gia cơng hàng loạt các chi tiết có kích thước giống nhau, sau đó đánh dấu và sếp
theo mã hiệu.
+ Lắp dựng một khung vì kèo thật chuẩn, sau đó làm cữ để gá lắp các vì kèo tiếp theo,
bằng cách sếp chồng các chi tiết lên vì kèo làm cữ để gá lắp.
4. An toàn lao động khi gia cơng và lắp dựng vì kèo thép.
* Nắn thẳng thép
- Nguy cơ : Thép văng bắn vào người
- Biện pháp : Phải sử dụng máy nắn chuyên dụng và tuân thủ đúng quy định an toàn
khi vận hành.
* Cắt thép
- Điện giật (cắt bằng máy) ; Cắt vào tay ;
- Bị thép văng, đập vào người, vấp ngã.
- Biện pháp:
+ Kiểm tra thiết bị, dụng cụ cắt trước khi làm việc ;
+ Sử dụng kẹp khi cắt các đoạn thép ngắn ;
+ Thép gia công xong phải được xếp gọn gàng đúng nơi quy định.
+ Vệ sinh bàn uốn, bàn cắt bằng bàn chải chuyên dụng không dùng tay, miệng để thổi
bụi.
* Lắp dựng:
- Đổ, sập khung vì kèo thép đè vào người khi cẩu chuyển.
22

- Ngã cao khi leo trèo lên các khung thép, các vị trí treo leo khi buộc thép như thép
cột, vách, dầm…
- Bị các tai nạn liên quan đến hàn điện, hàn hơi khi hàn nối cốt thép.
- Sập đổ kết cấu khi chất quá nhiều khung thép lên cùng một chỗ.
* Các lưu ý khác
- Phải sử dụng các thiết bị chuyên dụng khi gia công và lắp dựng vì kèo thép;
- Trước khi gia cơng phải kiểm tra tình trạng thiết bị máy móc;
-

Tn thủ đúng quy định khi vận hành máy và hướng dẫn của tổ trưởng tổ thợ;

- Khi cẩu chuyển lắp dựng vì kèo thép cần kiểm tra kỹ các nút buộc, mối hàn.
Câu hỏi ôn tập
1. Hãy trình bày nguyên tắc cấu tạo của vì kèo thép?
2. Hãy nêu các yêu cầu kỹ thuật đối với vì kèo thép?
2. Hãy trình bày kỹ thuật gia cơng và lắp dựng vì kèo thép?

23


Bài 4: Gia công và lắp dựng cột thép
* Mục tiêu của bài: Học xong bài này học sinh sẽ có khả năng:
- Gia cơng được các chi tiết theo bản vẽ, tiết kiệm vật tư.
- Xác định được vị trí và kích thước của từng loại chi tiết.
- Nêu được yêu cầu kỹ thuật, trình tự các bước khi gia cơng lắp dựng vì kèo thép.
- Gia cơng và lắp dựng được các loại vì kèo thép đúng kỹ thuật, chính xác, an tồn.
* Nội dung bài:
1. Đặc điểm chung và nguyên tắc cấu tạo.

* Đặc điểm chung:
- Cột thép là một bộ phận của thân nhà, có tác dụng chống đỡ, kết nối với vì kèo, dầm,
sàn và những bộ phận khác của ngôi nhà, giúp cho ngôi nhà ổn định vững chắc.
- Cột thép có thường có dạng cột rỗng hoặc cột đặc để đỡ các vì kèo hoặc dầm sàn
bên trên.
- Cột thép là một bộ phận của thân nhà, có tác dụng chống đỡ, kết nối với vì kèo, dầm,
sàn và những bộ phận khác của ngôi nhà, giúp cho ngôi nhà ổn định vững chắc.
- Cột có các mắt để liên kết các thanh ngang, chéo thông qua các bản mã (cột rỗng),
bản mã đầu cột, chân cột để liên kết với móng và vì kèo hoặc dầm

24


25