BONG BÓNG KINH tế nổi ám ẢNH TRONG đầu tư CHỨNG KHOÁN

BONG BÓNG KINH TẾ : NỔI ÁM ẢNH TRONG ĐẦU TƯ CHỨNG KHỐN
Mục lục
•

1. Bong bóng kinh t ế là gì?

•

2. Các giai đoạn của bong bóng kinh tế

•

o

2.1. Chuyển đổi

o

2.2. Bùng nổ

o

2.3. Hưng phấn

o

2.4. Thu lời

o

2.5. Hoảng loạn

3. Các vụ bong bóng kinh tế tiêu biểu
o

3.1. Bong bóng hoa tulip t ại Hà Lan

o

3.2. Đại khủng hoảng năm 1929

o

3.3. Bong bóng dotcom

•

4. Ảnh hưởng của bong bóng kinh t ế đến thị trường chứng khốn

•

5. Kết luận

Bong bóng kinh tế: Nỗi ám ảnh trong đầu tư chứng khoán
Khái niệm bong bóng kinh t ế thường được nhắc đến như là một lời cảnh báo
mỗi khi có một cơn sốt giá hàng hóa. Hiểu về hiện tượng này sẽ giúp bạn lựa
chọn được thời điểm đầu tư phù hợp hơn. Vậy bong bóng kinh tế là gì? Ảnh
hưởng của hiện tượng này đến thị trường chứng khoán như th ế nào?


Bong bóng kinh tế là gì?

Bong bóng kinh tế là gì?
Bong bóng kinh tế là tình trạng giá hàng hóa hoặc tài sản nào đó cao hơn rất
nhiều so với giá trị thực tế của chúng. Mức giá sẽ được đẩy lên cao đến một
mức vô lý, thường là do sự tin tưởng thái quá, mù quáng c ủa các nhà đầu tư
vào giá trị tương lai của tài sản này. Việc giá của một tài sản được đẩy lên
cao càng khiến cho nhiều người sẵn sàng mua chúng với giá cao và bán lại
cho người khác với giá cao hơn. Khi m ức giá không thể cao hơn nữa, sẽ có
một cú giảm giá đột ngột, hay cịn đư ợc gọi là sự sụp đổ của thị trường. Lúc
này, bong bóng kinh t ế sẽ vỡ.
Thơng thường, rất khó để xác định rằng bong bóng kinh t ế đang diễn ra. Vì
ln có sự tranh cãi giữa các nhà đầu tư về đâu là giá trị thực hợp lý cho một
loại hàng hóa hay tài sản. Trong giai đoạn đầu của bong bóng, mọi người có
thể chú ý đến sự tăng giá đột biến của hàng hóa nhưng đ ều tìm ra những lý do
để “biện hộ” cho hiện tượng này. Chỉ đến khi bong bóng kinh t ế đã vỡ và giá
thị trường giảm xuống, người ta mới có thể nhìn lại và xác định rằng đã có
một bong bóng diễn ra.


Nhiều người thường coi bong bóng kinh t ế và bong bóng tài chính là m ột.
Tuy nhiên, nhìn chung bong bóng kinh t ế có phần rộng hơn. Nó đề cập đến cả
các vấn đề ở phương diện sản xuất, nhân lực,… thay vì chỉ nói về nguồn tiền
như bong bóng tài chính.
Các giai đoạn của bong bóng kinh t ế
Chuyển đổi
Sự thay đổi xảy ra khi các nhà đầu tư bị cuốn vào một mơ hình mới. Ví dụ
như một công nghệ đột phá hay một ưu đãi suất thấp chưa từng có. Họ nhận
thấy đây là một cơ hội đầu tư đầy tiềm năng và bắt đầu vào tiền.
Bùng nổ
Sau sự thay đổi ban đầu, giá tài sản bắt đầu tăng nhẹ sau đó được đẩy dần lên
khi nhiều người tham gia đầu tư hơn. Trong giai đo ạn này, truyền thông cũng

bắt đầu dành sự quan tâm cho thị trường này. Sự chú ý được đẩy lên biến đây
trở thành một món hời khơng thể bỏ qua. Mọi người đều tin rằng đầu tư vào
đây sẽ tạo ra lợi nhuận rất lớn. Người không tham gia sẽ là kẻ thua cuộc.
Hiệu ứng sợ bị bỏ lỡ (FOMO) khiến nhà đầu tư liên tục chen chân vào cuộc
chơi.
Hưng phấn
Ở giai đoạn này, từ sự bùng nổ lúc trước, giá tài sản bắt đầu tăng chóng mặt
đến mức cao hơn cả giá trị thực tế. Tuy nhiên, dù có như v ậy, vẫn ln có
những người mua sẵn sàng chi tiền cho chúng với niềm tin rằng họ có thể thu
được một món hời lớn từ sự đầu tư này. Bắt đầu có những người giàu lên nhờ
lựa chọn đầu tư lúc đầu. Nhờ thế mà hiệu ứng FOMO ngày càng m ạnh mẽ
hơn. Tất cả mọi người đều cố gắng tham gia vào cuộc cho dù phải đi vay vốn
với lãi cao.


Có những người giàu lên nhờ lựa chọn đầu tư đúng lúc
Ví dụ, vào thời kỳ đỉnh điểm của bong bóng bất động sản Nhật Bản năm
1989, diện tích văn phòng cao cấp ở Tokyo được bán với giá 139.000
USD/m2. Tương tự, vào thời kỳ đỉnh điểm của bong bóng dotcom vào tháng
3/2000, tổng giá trị của tất cả các cổ phiếu công nghệ trên Nasdaq cao hơn
GDP của hầu hết các quốc gia.
Thu lời
Trong giai đoạn này, những nhà đầu tư giàu kinh nghiệm bắt đầu chốt lời. Họ
dần nhận ra rằng giá đã được thổi phồng lên tới đỉnh. Việc họ cần làm là nên
chốt lời trước khi giá đảo chiều giảm sút. Lúc này, giá tài s ản cũng bắt đầu
chững lại hay thậm chí là giảm nhẹ. Đây là dấu hiệu bong bóng sắp vỡ. Tuy
nhiên, không phải tất cả mọi người đều kịp thu lợi nhuận. Việc xác định điểm
vỡ của bong bóng khơng hề dễ dàng.
Hoảng loạn
Giai đoạn này xảy ra khi nhà đầu tư bắt đầu bán tháo tài sản mà mình nắm

giữ. Mọi người ồ ạt bán ra với mong muốn thoát hàng và k ịp thời chốt lãi.


Nguồn cung trở nên lớn hơn cầu nhiều lần. Giá tài sản bắt đầu đảo chiều và
lao dốc nghiêm trọng.
Tới đây, bong bóng đã hồn tồn b ị vỡ. Tài sản được đưa về đúng với giá trị
thực của nó. Tuy nhiên, sau cơn s ốt ban đầu, nhiều nhà đầu tư sẽ phải đối mặt
với món nợ lớn cịn tồn lại khi chạy theo thị trường và tình trạng giá trị tài
sản giảm sút nhanh chóng.
Các vụ bong bóng kinh t ế tiêu biểu
Bong bóng hoa tulip t ại Hà Lan
Vào thế kỷ 17, hoa tulip đã tạo ra một cơn sốt trên tồn châu Âu nói chung và
Hà Lan nói riêng. Lồi hoa đư ợc coi như sự tượng trưng cho quy ền lực và địa
vị, đã được săn đón ác liệt. Giá hoa tulip nhanh chóng đư ợc đẩy lên mức cao
chưa từng có. Một củ hoa tulip đã tăng giá gấp hơn 10 lần, từ 125
florin/pound đến 1.500 florin vào năm 1637. Các ch ợ bán hoa tulip m ọc lên
như nấm. Người ta sẵn sàng bán xe cộ, nhà cửa đi để đầu cơ tích trữ củ hoa
với hy vọng làm giàu nhanh chóng.

Cơn sốt hoa tulip tại Hà Lan


Đến tháng 2/1637, cuối cùng bong bóng hoa tulip cũng nổ khi các nhà đầu cơ
lớn quyết định bán tháo, khi ến cho giá hoa giảm không phanh. Giá củ hoa rơi
về mức chỉ còn 1% giá trị làm cho mọi người hoảng loạn xả sạch kho dự trữ.
Thiệt hại của cơn sốt giá hoa tulip đã đưa nền kinh tế Hà Lan rơi vào suy
thoái trong nhiều năm sau đó.
Đại khủng hoảng năm 1929
Bong bóng kinh tế năm 1929 diễn ra ở Mỹ và đã nhanh chóng t ạo nên một
cuộc khủng hoảng trên toàn c ầu. Mọi chuyện bắt đầu từ sự thăng hoa của thị

trường chứng khoán Mỹ trong giai đoạn 1920 – 1929. Người Mỹ sẵn sàng
thực hiện các giao dịch ký quỹ, vay tiền từ ngân hàng và các cơng ty ch ứng
khốn để đầu tư. Khơng chỉ các cá nhân mà thậm chí các ngân hàng cũng đ ổ
tiền gửi của khách hàng vào th ị trường chứng khốn mà khơng tn th ủ các
quy định.

Ngày thứ Ba đen tối đánh dấu sự lao dốc của thị trường chứng khoán
Tới cuối năm 1929, giá chứng khốn tăng v ới tốc độ khơng tưởng, khiến cho
nền kinh tế không theo kịp đà tăng của thị trường chứng khoán. Hậu quả là
“Ngày thứ Ba đen tối” – ngày 29/10/1929 đã chứng kiến sự lao dốc của các
chỉ số chứng khoán. Nhà đầu tư hoảng loạn bán tháo khiến bảng điểm của các


sàn chứng khốn phố Wall khơng thể cập nhật kịp. Sự đổ vỡ của bong bóng
chứng khốn phố Wall đã dẫn đến sự sụp đổ của hơn 4.000 ngân hàng vào
năm 1933. Đà suy thối khơng ch ỉ dừng lại ở Mỹ mà đã lan ra châu Âu và gây
hậu quả nặng nề cho nền kinh tế toàn cầu trong suốt một thập kỷ sau đó.
Bong bóng dotcom
Cuối những năm 1990 đã chứng kiến sự ra đời hàng loạt các cơng ty internet
có “dotcom” trong tên mi ền trang web. Những công ty này đã tạo ra một cơn
sốt trên thị trường chứng khoán Mỹ, khiến nhà đầu tư đua nhau mua vào c ổ
phiếu của các công ty dotcom mà không quan tâm đ ến sản phẩm hay lợi
nhuận của cơng ty đó. Giá chứng khốn đã tăng v ọt cho đến năm 2001, một
số công ty internet đã cơng b ố tình hình kinh doanh thua l ỗ. Bong bóng
dotcom đã vỡ khi các nhà đầu tư tranh nhau bán tháo, d ẫn đến giá cổ phiếu
sụt giảm liên tục.

Bong bóng dotcom là một trong những sự kiện bong bóng kinh tế lớn nhất
Ảnh hưởng của bong bóng kinh t ế đến thị trường chứng khoán

Nếu một vụ bong bóng kinh tế diễn ra do sự tăng giá của các cổ phiếu như
“Đại khủng hoảng năm 1929” hay “bong bóng dotcom” thì nh ững nhà đầu tư
chứng khoán sẽ bị thiệt hại nặng nề nhất. Khi bong bóng v ỡ, sự giảm giá của
những cổ phiếu bị thổi phồng sẽ dẫn đến một đợt sụt giảm nghiêm trọng của
thị trường chứng khoán. Tài sản của nhiều nhà đầu tư sẽ bị bốc hơi nhanh
chóng. Tác động của nó có thể kéo dài đến nhiều năm sau này, kh iến cho thị
trường khó có thể hồi phục.
Cho dù bong bóng kinh t ế khơng bắt nguồn từ chứng khốn thì đây cũng là
kênh đầu tư bị thiệt hại nhiều nhất. Thị trường chứng khoán thư ờng phản ánh
tình trạng nền kinh tế. Bong bóng kinh tế bị vỡ dẫn đến suy thoái kinh tế kéo
dài, điều này cũng làm cho th ị trường chứng khoán bước vào thời kỳ giảm
giá.
Kết luận
Qua bài viết này, mong rằng bạn đã hiểu hơn về bong bóng kinh t ế. Từ đó,
bạn có thể rút ra cho mình bài học cho mình để cẩn trọng hơn khi đầu tư. Nếu
thấy giá một loại tài sản hay hàng hóa tăng cao đ ột biến, tốt nhất là không
nên đầu tư vào chúng ngay l ập tức mà phải tìm hiểu xem sự tăng giá này có
hợp lý khơng. Nếu khơng cẩn thận, tài sản bạn đầu tư có thể chỉ là bong bóng
và có nguy cơ sẽ vỡ bất kỳ lúc nào.