LUẬN văn THẠC sỹ NGHIÊN cứu HOẠT ĐỘNG MUA lại và sáp NHẬP ( ma) của TRUNG QUỐC GIAI đoạn 2005 – 2015 và bài học KINH NGHIỆM CHO VIỆT NAM

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

HÀ THỊ LAN ANH

NGHIÊN CỨU HOẠT ĐỘNG MUA LẠI VÀ SÁP
NHẬP ( M&A) CỦA TRUNG QUỐC GIAI ĐOẠN
2005 – 2015 VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM CHO
VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ QUỐC TẾ

Hà Nội


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

HÀ THỊ LAN ANH

NGHIÊN CỨU HOẠT ĐỘNG MUA LẠI
VÀ SÁP NHẬP ( M&A) CỦA TRUNG
QUỐC GIAI ĐOẠN 2005 – 2015 VÀ BÀI
HỌC KINH NGHIỆM CHO VIỆT NAM
Chuyên ngành : Kinh tế quốc tế
Mã số : 60310106

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ QUỐC TẾ
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC : PGS.TS NGUYỄN THỊ KIM ANH
XÁC NHẬN CỦA
CÁN BỘ HƯỚNG DẪN

XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ
CHẤM LUẬN VĂN

Hà Nội


MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT...........................Error! Bookmark not defined.
DANH MỤC HÌNH..................................................................Error! Bookmark not defined.
DANH MỤC BẢNG BIỂU..................................................Error! Bookmark not defined.
LỜI MỞ ĐẦU......................................................................................................1
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu.................................................................7
1.1.1.Các cơng trình nghiên cứu ngồi nước..................................................7
1.1.2. Các cơng trình nghiên cứu trong nước............................................... 10
1.2. Cơ sở khoa học của hoạt động mua lại và sáp nhập (M&A)..................13
1.2.1 Khái niệm và đặc điểm hoạt động M&A..............................................13
1.2.2

Phân loại M&A...............................................Error! Bookmark not defined.

1.2.3 Các phương thức thực hiện M&A............Error! Bookmark not defined.
1.2.4 Tác động của M&A................................................Error! Bookmark not defined.
1.2.5. Điều kiện thực hiện thành cơng hoạt động M&AError! Bookmark not defined.

1.2.6 Tổng quan tình hình M&A trên thế giớiError! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Error! Bookmark not defined.
2.1. Qui trình nghiên cứu....................................................Error! Bookmark not defined.
2.2. Cách tiếp cận và phương pháp nghiên cứu cụ thểError! Bookmark not defined.
2.2.1. Cách tiếp cận nghiên cứu............................Error! Bookmark not defined.

2.2.2 Phương pháp nghiên cứu cụ thể...............Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 3. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG M&A TẠI TRUNG QUỐC
GIAI ĐOẠN 2005-2015..........................................................Error! Bookmark not defined.
3.1

Tổng quan thị trường M&A tại Trung QuốcError! Bookmark not defined.


3.1.1 Quá trình hình thành và phát triển M&A tại Trung QuốcError! Bookmark no
3.1.2 Môi trường đầu tư M&A tại Trung QuốcError! Bookmark not defined.
3.2 Khung khổ pháp lý và thực trạng hoạt động M&A tại Trung Quốc giai
đoạn 2005-2015 ................................................... Error! Bookmark not defined.
3.2.1 Khung pháp lý cho hoạt động M&A tại Trung QuốcError! Bookmark not def
3.2.2 Thực trạng hoạt động M&A tại Trung Quốc giai đoạn 2005-2015Error! Book
3.3. Đánh giá hoạt động M&A tại Trung Quốc .. Error! Bookmark not defined.
3.3.1 Tác động tích cực ................................ Error! Bookmark not defined.
3.3.2 Tác động tiêu cực ................................. Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 4. BÀI HỌC KINH NGHIỆM CHO VIỆT NAM TỪ VIỆC
NGHIÊN CỨU M&A TRUNG QUỐC ...............

Error! Bookmark not defined.

4.1 Tổng quan hoạt động M&A tại Việt Nam ....

Error! Bookmark not defined.

4.1.1 Khung khổ pháp lý ............................... Error! Bookmark not defined.
4.1.2 Quá trình hình thành và phát triển hoạt động M&A tại Việt NamError! Bookm
4.1.3 Nhân tố ảnh hưởng tới hoạt động M&A tại Việt Nam trong thời gian
tới ......................................................................... Error! Bookmark not defined.

4.2 Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam từ việc phân tích, đánh giá hoạt động
M&A tại Trung Quốc .......................................... Error! Bookmark not defined.
4.2.1 Bài học về cải cách kinh tế tại Trung QuốcError! Bookmark not defined.
4.2.2 Bài học về thu hút FDI thông qua hoạt động M&AError! Bookmark not defi
4.2.3 Bài học về xây dựng hành lang pháp lý cho hoạt động M&AError! Bookmark
4.2.4 Bài học về phương thức giao dịch M&AError! Bookmark not defined.
4.2.5 Bài học về pháp luật, văn hóa, xã hội .. Error! Bookmark not defined.


4.2.6 Bài học về nguồn nhân lực .................. Error! Bookmark not defined.
4.3 Một số hàm ý nhằm cải thiện hoạt động M&A tại Việt NamError! Bookmark not d

4.3.1 Hàm ý phát triển M&A đối với Nhà nướcError! Bookmark not defined.
4.3.2 Hàm ý phát triển M&A đối với các doanh nghiệpError! Bookmark not define

KẾT LUẬN ............................................................ Error! Bookmark not defined.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO


LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Hoạt động Mua lại và Sáp nhập (M&A) ra đời và phát triển mạnh trên
thế giới hơn một thế kỷ qua. M&A xuất hiện nửa cuối thế kỷ 19 như một sự
đa dạng về hình thức đầu tư tài chính và ban đầu nhiều nhà đầu tư vẫn còn
chưa hiểu hết giá trị của hoạt động này. Nhưng hiện nay hoạt động M&A đã
trở nên quen thuộc, phổ biến và được lan rộng ra toàn cầu, thu hút được rất
nhiều sự quan tâm của cộng đồng doanh nghiệp trên thế giới. M&A là một
kênh làm đa dạng hơn các hình thức đầu tư trực tiếp ở mỗi quốc gia, thể hiện
nhiều ưu điểm và khơng ngừng đóng góp một phần khơng nhỏ vào thu hút
nguồn vốn FDI vào các nước mở cửa cho hoạt động này bùng phát. Đồng

thời, hoạt động M&A cũng tạo ra xu thế các công ty tập trung lại nhằm tận
dụng giá trị cộng hưởng từ việc thống nhất, tập hợp các nguồn lực tài chính,
cơng nghệ, nhân lực, thương hiệu...
Trong hoạt động kinh doanh ngày nay, mặc dù tốc độ tăng trưởng ln
được duy trì ở mức cao song sức ép cạnh tranh và sự biến động không ngừng
của nền kinh tế thị trường khiến các công ty khó có thể dự đốn sự thành cơng
hay thất bại của mình. Được xem như là một cơng cụ thu hút các nguồn lực
đặc biệt là giá trị FDI và mở rộng quy mô hoạt động kinh doanh thực sự hữu
hiệu, có tác động nhanh chóng và mạnh mẽ nhất đối với sự phát triển kinh tế
của mỗi quốc gia, M&A đang được nhiều nước trên thế giới sử dụng để tham
gia vào cuộc chơi cạnh tranh khóc liệt này.
Trong những năm qua, hoạt động M&A diễn ra khá sôi động với nhiều
nước trên thế giới, không chỉ dừng lại ở châu Âu, châu Mỹ mà nhanh chóng
tràn sang khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Trung Quốc là một trong những
cường quốc kinh tế mạnh trên thế giới cũng khơng thể nằm ngồi làn

1


sóng phát triển M&A này. Từ sau năm 1978, các chính sách cải cách và mở
cửa nền kinh tế đã đưa đất nước Trung Quốc bước sang một kỷ nguyên mới
với những biến đổi sâu sắc, đặc biệt là trong lĩnh vực kinh tế. Theo số liệu từ
IMF and CIA World Factbook, từ những năm 1980 cho đến năm 2010, GDP
Trung Quốc tăng trưởng trung bình 9,9%, gấp ba lần mức độ tăng trưởng
trung bình 3,3% của thế giới và trở thành nền kinh tế đứng thứ hai trên thế
giới.
Với nền kinh tế phát triển nhanh trong những thập kỷ vừa qua, Trung
Quốc là điểm đến của đầu tư trực tiếp nước ngồi đặc biệt là thơng qua hình
thức M&A, hàng loạt các thương vụ M&A xuyên quốc gia được giao dịch
thành công. Giá trị của các thương vụ M&A xuyên quốc gia tăng mạnh qua

các năm và đạt mức đỉnh điểm là 111,5 tỷ USD vào năm 2015 (Theo số liệu
của Thomson Reuters). Hiện nay, Trung Quốc vẫn đang tiếp tục xúc tiến q
trình cải cách mở cửa, hồn thiện hành lang pháp lý thơng thống hơn, có
nhiều chính sách cởi mở, thuận lợi nhằm khuyến khích hoạt động M&A của
các doanh nghiệp trong và ngoài nước. Tuy nhiên, đứng trước nhu cầu cải
cách đổi mới, phát triển thể chế kinh tế mới thực sự thị trường cũng như trước
những ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới và cũng ngay chính
bản thân nền kinh tế Trung Quốc đang gặp phải thì hoạt động M&A của Trung
Quốc trong những giai đoạn từ 2005 -2015 có những biến động và có những
tác động đối với sự phát triển của nền kinh tế trong nước cũng như ảnh hưởng
đến các nước khác trên thế giới.
Tại Việt Nam, hình thức M&A đã được thừa nhận và từng bước phát
triển, song chưa tương xứng với tiềm năng. Hoạt động M&A bắt đầu xuất
hiện từ năm 2001, tuy nhiên, chỉ đến năm 2005, khi thị trường chứng khoán
phát triển, thị trường M&A mới thực sự bước vào hoạt động. Năm 2007, Việt
Nam chính thức trở thành thành viên của WTO và đang trên đà mở cửa để
2


hịa nhập với nền kinh tế tồn cầu. M&A chính là một trong những công cụ
hữu hiệu giúp đưa nền kinh tế Việt Nam nhanh chóng hịa nhập được với nền
kinh tế thế giới. Vì vậy, nghiên cứu hoạt động M&A tại Trung Quốc giai đoạn
2005-2015 nhằm rút ra bài học kinh nghiệm cho việc phát triển hoạt động
M&A tại Việt Nam có ý nghĩa lý luận và thực tiễn. Với lý do trên, học viên
chọn đề tài «Nghiên cứu hoạt động mua lại và sáp nhập (M&A) của Trung
Quốc giai đoạn 2005-2015 và bài học kinh nghiệm cho Việt Nam» làm luận
văn tốt nghiệp của mình.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1 Mục đích nghiên
cứu Mục đích chính :

Đề tài trên cơ sở nghiên cứu hoạt động Mua lại và Sáp nhập (M&A)
tại Trung Quốc giai đoạn 2005- 2015 nhằm rút ra bài học kinh nghiệm và đưa
ra hàm ý chính sách nhằm thúc đẩy hoạt động M&A tại Việt Nam trong thời
gian tới.
Mục tiêu cụ thể :
(i)

Hệ thống hóa cơ sở khoa học về M&A

(ii)

Phân tích được thực trạng M&A tại Trung Quốc giai đoạn 2005-

(iii)

Rút ra bài học kinh nghiệm từ việc nghiên cứu hoạt động M&A

2015
Trung Quốc
(iv)

Đưa ra một số hàm ý cho phát triển hoạt động M&A tại Việt
Nam

Đề tài sẽ giải quyết các câu hỏi nghiên cứu trọng tâm sau :
* Câu hỏi nghiên cứu chính « Thực trạng hoạt động M&A tại Trung
Quốc giai đoạn 2005 – 2015 diễn ra như thế nào và Việt Nam rút ra được bài
học kinh nghiệm gì từ hoạt động M&A tại Trung Quốc »
3

Để trả lời cho câu hỏi trọng tâm này, đề tài sẽ hướng tới trả lời một số
câu hỏi phụ liên quan :
- Khái niệm, đặc điểm hoạt động M&A là gì? Các phương thức thực
hiện M&A ? Tác động của M&A là gì ?
- Thực trạng hoạt động M&A tại Trung Quốc giai đoạn 2005-2015 diễn
ra như thế nào? Nó có tác động tích cực và tiêu cực gì tới nền kinh tế Trung
Quốc ?
- Rút ra được bài học kinh nghiệm gì cho Việt Nam từ việc phân tích
đánh giá hoạt động M&A tại Trung Quốc ?
- Hàm ý chính sách nhằm thúc đẩy hoạt động M&A tại Việt Nam là
gì ?
2.2 Nhiệm vụ nghiên cứu
Với mục đích như trên, đề tại sẽ đi sâu thực hiện các nhiệm vụ nghiên
cứu
+ Tổng quan tình hình nghiên cứu để hệ thống hóa cơ sở khoa học của
hoạt động M&A.
+ Trên cơ sở lý luận và thực tiễn, phân tích dữ liệu thứ cấp về thực
trạng M&A tại Trung Quốc nhằm đánh giá tác động tích cực, tiêu cực của
M&A đối với nền kinh tế Trung Quốc, qua đó rút ra những bài học kinh
nghiệm
+ Tổng quan tình hình M&A tại Việt Nam và đối chiếu với cơ sở khoa
học của M&A, bài học kinh nghiệm từ hoạt động M&A Trung Quốc để đưa ra
một số hàm ý nhằm thúc đẩy hoạt động M&A tại Việt Nam.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
3.1 Đối tƣợng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là hoạt động M&A tại Trung Quốc
bao gồm hoạt động M&A của các nhà đầu tư nước ngoài tiến hành tại Trung
4

Quốc (Inbound M&A) và hoạt động M&A của các công ty tại Trung Quốc đối
với các tập đoàn nước ngoài (Outbound M&A)
3.2

Phạm vi nghiên cứu

Phạm vi thời gian : Giai đoạn từ năm 2005 đến 2015.
Phạm vi không gian : Trung Quốc
Về mặt nội dung, đề tài sẽ đi sâu vào nghiên cứu thực trạng, những kết
quả đạt được của hoạt động Inbound M&A và Outbound M&A Trung Quốc
trong giai đoạn 2005-2015 và căn cứ vào tác động M&A được trình bày ở
phần cơ sở lý luận để làm tiêu chí đánh giá tác động M&A tại Trung Quốc đối
với nền kinh tế trong nước cũng như ảnh hưởng đến các nước khác trên thế
giới.
4. Phƣơng pháp nghiên cứu
Đề tài sẽ sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính, cụ thể : Phân tích,
tổng hợp, thống kê mơ tả số liệu và so sánh bằng cách tập hợp các báo cáo,
phân tích các số liệu thống kê nhằm rút ra những nét nổi bật, những đặc điểm
qua các năm để nhận định và đánh giá.So sánh được dùng trong quá trình đối
chiếu thực trạng hoạt động M&A của Việt Nam so với Trung Quốc, học hỏi
những kinh nghiệm quý giá của nước bạn để đề xuất những giải pháp nhằm
đưa thị trường M&A của Việt Nam phát triển hiệu quả. (Chi tiết về các
phương pháp nghiên cứu sẽ được trình bày cụ thể tại Chương II)
5. Kết cấu của luận văn:
Phần mở đầu
Chương 1. Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở khoa học của hoạt động
mua lại và sáp nhập (M&A)
Chương 2. Phương pháp nghiên cứu
Chương 3. Thực trạng hoạt động M&A tại Trung Quốc giai đoạn 2005 – 2015

5


Chương 4. Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam từ việc nghiên cứu M&A
Trung Quốc
Kết luận

6


CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ
KHOA HỌC CỦA HOẠT ĐỘNG MUA LẠI VÀ SÁP NHẬP (M&A)
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu
Trên thế giới, các hoạt động M&A đã xuất hiện từ nhiều thế kỷ và trải
qua bao thăng trầm. Làn sóng M&A diễn ra mạnh mẽ và song hành cùng với
những giai đoạn kinh tế tăng trưởng nóng. Vì vậy hoạt động M&A đã thu hút
đông đảo các nhà khoa học ở các lĩnh vực kinh tế, pháp luật, các nhà quản lý
và các doanh nghiệp tham gia nghiên cứu. Đã có rất nhiều cơng trình nghiên
cứu về hoạt động M&A được cơng bố trên thế giới, trong đó các bài nghiên
cứu liên quan đến đề tài có thể chia làm các nhóm cơ bản như sau: các cơng
trình nghiên cứu ngồi nước và các cơng trình nghiên cứu trong nước.
1.1.1.Các cơng trình nghiên cứu ngoài nước.
Tác phẩm “China Inbound & Outbound M&A Review” (Gibson Dunn,
2014) đã đưa ra được một cái nhìn tổng quan về hoạt động M&A của các nhà
đầu tư tiến hành tại Trung Quốc và hoạt động M&A của Trung Quốc ra nước
ngoài. Tuy nhiên, tác giả chỉ đưa ra các số liệu, biểu đồ dẫn chứng cho từng
năm nghiên cứu (2012, 2013, 2014) chứ khơng phân tích các số liệu, biện
luận cụ thể về các hoạt động Inbound M&A cũng như Outbound M&A tại
Trung Quốc. Tuy nhiên, những chia sẻ trong bài viết mới chỉ dừng lại ở mức

tóm tắt, sơ lược. Tác phẩm chỉ mang tính chất giới thiệu và vẫn cịn khái qt
chung chung, chưa có sự nghiên cứu chuyên sâu.
Nghiên cứu về hoạt động M&A xuyên quốc gia tại Trung Quốc có bài
nghiên cứu “ A Practical Guide to Successful M&A in China ” (Fushing Pang,
Andrew Cainey, 2009), các tác giả đã chỉ ra lý do tại sao một số nhà đầu tư,
các công ty xuyên quốc gia (MNCs) lại chuyển hướng đầu tư trực tiếp nước
ngoài thông qua thực hiện hoạt động M&A xuyên quốc gia tại Trung Quốc.
Đồng thời bài viết cũng đã nêu lên được ba bước chính để thực hiện

7


thành công các thương vụ M&A xuyên quốc gia tại Trung Quốc cũng như rút
ra được những bài học kinh nghiệm thông qua việc thực hiện các hoạt động
M&A tại Trung Quốc đó là (i) Phải có sự chuẩn bị tốt (am hiểu kiến thức và
hiểu biết về hoạt động M&A, thay đổi chính sách phù hợp với luật pháp tại
nước sở tại, phải chuẩn bị tốt các quyết định quản trị…) (ii) Năm giải pháp
thực tế trên thế giới (tìm được người lãnh đạo đúng đắn, cân nhắc giữa thuận
lợi và khó khăn, tiến hành thẩm định giá, cạnh tranh công bằng và khách
quan, thiết lập một bộ phận quản lý tất cả các hoạt động hàng ngày của cơng
ty) (iii) Hạn chế những ảnh hưởng từ q trình hội nhập (cần phải có sự am
hiểu về văn hóa địa phương, hiểu đối tác hợp tác, giữ cho mục tiêu của mình
thành hiện thực).
Bài nghiên cứu « Chinese Overseas M&A Performance and the Go
Global Policy » của nhóm tác giả Lulu Gua and W. Robert Reed vào năm
2010. Bài nghiên cứu đã đánh giá hoạt động M&A xuyên quốc gia của các
doanh nghiệp nội địa Trung Quốc đồng thời cũng đánh giá tổng quát về chính
sách Go Global (Vươn ra thế giới) của chính phủ Trung Quốc nhằm khuyến
khích các hoạt động đầu tư ra nước ngoài của các doanh nghiệp Trung Quốc.
Nhóm tác giả đã tiến hành kiểm chứng 145 thương vụ M&A xuyên quốc gia

của các doanh nghiệp mua lại Trung Quốc giai đoạn 1994-2008. Bằng phương
pháp nghiên cứu sự kiện là một trong những phương pháp nghiên cứu định
lượng, nhóm tác giả hướng đến quan sát tác động lên giá cổ phiếu của thông
tin mua bán sáp nhập bằng cách quan sát và đo lường suất sinh lợi bất thường
của cổ phiếu, thơng qua đó đánh giá được ảnh hưởng của các hoạt động
OMAs. Bên cạnh đó, nhóm tác giả cũng phân tích những tác động của chính
sách «Go Global » mà chính phủ Trung Quốc thực hiện. Thứ nhất, chính sách
Go Global nới lỏng hạn chế về hoạt động OMAs, nó cho phép gia tăng việc
mua lại các doanh nghiệp nước ngoài nhằm theo đuổi mục tiêu lợi

8


nhuận. Thứ hai, nó cũng có thể giúp tái định hướng đầu tư đối với ngành cơng
nghiệp có giá trị chiến lược quan trọng, chẳng hạn như tài nguyên và các
ngành công nghiệp công nghệ. Điểm hạn chế của bài viết là mới chỉ tập trung
vào phân tích hoạt động OMAs của doanh nghiệp Trung Quốc đi mua lại của
các doanh nghiệp nước ngồi trong khi đó chưa nghiên cứu đến hoạt động
M&A xuyên quốc gia của các công ty nước ngoài cũng như ngay trong bản
thân hoạt động M&A nội địa tại Trung Quốc. Bên cạnh đó, nhóm tác giả mới
chỉ chú trọng phân tích đến chính sách « Go Global » của chính phủ Trung
Quốc trong khi đó đối với từng hoạt động M&A thì cần phải có một cái nhìn
bao hàm, tổng qt hơn về các chính sách và chiến lược cụ thể.
« Mergers and acquisitions in China : Structuring and valuing M&As
on the Mainland » (China Briefing, 2010). Đây là một tạp chí của China
Briefing Daily News với tổng hợp ba bài nghiên cứu bao gồm (i) Cấu trúc
M&A tại Trung Quốc, (ii) Định giá hoạt động hợp nhất, (iii) Thị trường M&A
tại Trung Quốc. Trong đó, nhóm tác giả tập trung phân tích vào các vấn đề
chủ yếu sau : cấu trúc của hoạt động M&A tại Trung Quốc, liệt kê những khó
khăn và thuận lợi của một số loại hình hợp nhất doanh nghiệp đối với các nhà

đầu tư nước ngoài. Tiếp theo, các tác giả đưa ra các bước định giá doanh
nghiệp khi thực hiện hoạt động hợp nhất. Bởi vì nền kinh tế tương đối trẻ của
Trung Quốc vẫn còn thiếu độ tin cậy, chất lượng thông tin về các doanh
nghiệp tiềm năng, tác giả đã mô tả ngành công nghiệp định giá tài sản hoạt
động như thế nào tại Trung Quốc. Cuối cùng, tác giả kết luận vấn đề bằng
cách đưa ra một cái nhìn tổng quan về thị trường M&A hiện tại Trung Hoa
Đại lục.
Ngoài ra, trên thế giới, các nghiên cứu về hoạt động M&A tại Trung
Quốc khác phải kể đến những nghiên cứu của các tác giả như Frankfurt am
Main (2005) với “ An analysis of the M&A Market in Mainland China ”,
9


Chris Devonshire-Ellis, Andy Scott, Sam Woollard (2011) “ Mergers &
Acquisition in China ”, “ 2015 Greater China Outbound M&A Spotlight” của
nhóm tác giả Deloitte Global Chinese Services Group and China M&A
Services Team (2015), “ China M&A Market 2010 Review and Outlook for
2011 and Beyond” của Robert W. Baird, 2011...
1.1.2. Các cơng trình nghiên cứu trong nước
Cho đến nay, ở Việt Nam cũng đã có nhiều cuốn sách, bài báo, tạp chí,
chuyên đề của một số tác giả trong nước nghiên cứu về mặt lý luận cũng như
thực tiễn về thực trạng hoạt động mua bán và sáp nhập tại Trung Quốc cũng
như nêu và phân tích những bài học kinh nghiệm nhằm cải thiện hoạt động
M&A tại Việt Nam.
Nghiên cứu hoạt động M&A của Trung Quốc có bài luận văn thạc sỹ
« Thực trạng và giải pháp đẩy mạnh hoạt động mua bán và sáp nhập (M&A)
trong nền kinh tế Việt Nam hiện nay » của tác giả Nguyễn Ngọc Mỹ Duyên,
bảo vệ năm 2011, tại trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh. Tác
giả đã đưa ra được một cái nhìn tổng quan về hoạt động M&A thông qua việc
đánh giá lại thực trạng hoạt động M&A ở Việt Nam hiện nay thơng qua đặc

điểm, khó khăn trong nước; nghiên cứu thành công và thách thức của một
nước có hoạt động M&A phát triển thành cơng trong khu vực Châu Á là
Trung Quốc và qua đó rút ra được những kinh nghiệm quý báu áp dụng cho
nước ta để thúc đẩy hoạt động M&A của Việt Nam. Tuy nhiên, phần nghiên
cứu về Trung Quốc đã tiến hành thành công hoạt động M&A thông qua một
số bài học kinh nghiệm và dự báo viễn cảnh hoạt động M&A tại Trung Quốc
trong ngắn hạn cũng như dài hạn chỉ là một phần trình bày nghiên cứu trong
chương I (Tổng quan về hoạt động mua bán và sáp nhập) để làm cơ sở cho đề
tài chứ chưa phải là một nghiên cứu tổng thể, mang tính chun sâu. Vì vậy

10


phần nghiên cứu về M&A Trung Quốc vẫn còn rất hạn chế, mang tính khái
qt chung.
Luận văn « Kinh nghiệm của M&A của Trung Quốc và bài học cho Việt
Nam » (Thiều Thị Hồng Vân, 2009) đã đưa ra một số cơ sở lý luận cũng như
thực tiễn về hoạt động M&A tại Trung Quốc từ giai đoạn 1990-2008, từ đó
đưa ra những kiến nghị cho sự phát triển của hoạt động M&A tại Việt Nam.
Bài viết đã tập trung phân tích cụ thể hoạt động M&A tại Trung Quốc theo
từng giai đoạn lịch sử có tính hệ thống, khoa học, đánh giá, rút ra được những
cơ hội, thách thức của các nhà đầu tư khi tham gia vào hoạt động M&A tại
Trung Quốc cũng như chỉ ra được những thành công, hạn chế và nguyên nhân
của những hạn chế khi thực hiện hoạt động M&A tại Trung Quốc. Bài viết tuy
có sự đầu tư nghiên cứu kỹ lưỡng nhưng điểm hạn chế của bài viết này là ở
phần đánh giá thực trạng thị trường M&A tại Việt Nam, tác giả vẫn chưa đánh
giá được thực trạng hoạt động M&A xuyên quốc gia tại Việt Nam mà chỉ đưa
ra những thông số, đặc điểm rất chung chung về hoạt động M&A nói chung
tại Việt Nam; từ đó chưa đề xuất được giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt
động M&A xuyên quốc gia của Việt Nam như một kênh thu hút vốn đầu tư

nước ngoài quan trọng trọng trong bối cảnh hội nhập kinh tế sâu rộng như
hiện nay. Bên cạnh đó, tác giả chỉ dừng lại ở việc nghiên cứu hoạt động M&A
Trung Quốc giai đoạn lịch sử từ năm 1990-2008, trong khi đó với bối cảnh
nền kinh tế phát triển nhanh chóng cũng như đứng trước nhu cầu cải cách đổi
mới và nhu cầu phát triển thể chế kinh tế mới thực sự thị trường thì hoạt động
M&A tại Trung Quốc trong những giai đoạn tiếp theo sẽ có những biến động
tích cực và tiêu cực như thế nào. Đó là điều mà đề tài nghiên cứu trên vẫn
chưa cập nhật, dự báo tình hình, triển vọng phát triển hoạt động M&A tại
Trung Quốc trong thời gian tới.

11


Nghiên cứu về những hàm ý, giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt
động M&A tại Việt Nam trên cơ sở đúc rút những bài học kinh nghiệm từ các
nước lớn trên thế giới có bài viết « M&A tại Việt Nam : Thực trạng và giải
pháp cơ bản » (Nguyễn Hịa Nhân, Tạp chí Khoa học, số 5 (34).2009). Trên
cơ sở phân tích những cơ hội và thách thức làm cơ sở cho định hướng giải
pháp hoạt động M&A tại Việt Nam, tác giả đã tập trung đưa ra được những
giải pháp cơ bản như : kiện toàn hệ thống pháp luật điều chỉnh hoạt động
M&A ; cập nhật kiến thức và hiểu biết về hoạt động M&A đặc biệt là đối với
các doanh nghiệp Việt Nam giúp họ nhận thức rõ được điểm mạnh, điểm yếu
của doanh nghiệp mình trong thời kỳ hội nhập; đối với các nhà trung gian thì
cần nâng cao trình độ của đội ngũ nhân sự, phát triển hệ thống cơ sở dữ liệu…
để trở thành nhà thiết lập “thị trường” cho bên mua và bên bán gặp nhau được
thuận tiện cũng như nâng cao chất lượng dịch vụ cung cấp cho các bên; đối
với các công ty tham gia M&A cần phải am hiểu các nghiệp vụ và quy định
pháp luật về M&A, phải xây dựng các kế hoạch, dự án có hiệu quả, phải
chuẩn bị tốt các quyết định quản trị… Bài viết tuy đã nêu lên được các giải
pháp để cải thiện hiệu quả hoạt động M&A nhưng vẫn chưa đầy đủ và chưa

có tính hệ thống.
Bài luận văn thạc sỹ “Giải pháp đẩy mạnh hoạt động M&A ở Việt
Nam” của Phạm Thị Minh Hà, bảo vệ năm 2013 tại trường Đại học Đà Nẵng.
Luận văn đã hệ thống hóa một cách khoa học các giải pháp thiết thực, cụ thể
trong việc xúc tiến, nâng cao hiệu quả hoạt động M&A trong thời gian tới, các
giải pháp từ phía nhà nước cũng như từ phía các nhà doanh nghiệp. Tuy nhiên
đề tài chưa đề cập đến những giải pháp nhằm tăng cường thu hút đầu tư trực
tiếp nước ngồi (FDI) thơng qua phát triển hoạt động M&A tại Việt Nam.

12


Nhìn chung, các cơng trình, bài viết dù viết ở gốc độ nào cũng chỉ tập
trung vào những mảng vấn đề chính như: đưa ra một cái nhìn tổng quan về
thực trạng hoạt động M&A tại Trung Quốc bao gồm hoạt động M&A nội địa
và M&A xuyên Quốc gia tại những giai đoạn lịch sử khác nhau, phân tích
được những cơ hội và thách thức cho các nhà đầu tư khi tham gia hoạt động
M&A tại Trung Quốc đồng thời cũng rút ra những bài học kinh nghiệm để các
nước khác trên thế giới tiếp thu và vận dụng đối với nền kinh tế của nước
mình. Tuy nhiên các bài nghiên cứu vẫn cịn mang tính tổng qt, chưa có
tính hệ thống.
Trên cơ sở kế thừa có chọn lọc những thành cơng của các cơng trình
nghiên cứu trước đó, đề tài sẽ nghiên cứu về thực trạng hoạt động M&A tại
Trung Quốc trong vòng mười năm kể từ năm 2005 – 2015, phân tích những
thành cơng và hạn chế của hoạt động M&A đồng thời rút ra nguyên nhân của
những hạn chế, đánh giá những mặt tích cực cũng như tiêu cực của M&A đối
với nền kinh tế Trung Quộc. Thơng qua đó, rút ra bài học kinh nghiệm cho
Việt Nam từ việc phân tích đánh giá thực trạng hoạt động M&A tại Trung
Quốc. Trên cơ sở đúc rút được những kinh nghiệm đề tài sẽ đưa ra một số
hàm ý giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động M&A tại Việt Nam đặc

biệt là chính sách thu hút FDI thông qua hoạt động M&A xuyên quốc gia tại
Việt Nam.
1.2. Cơ sở khoa học của hoạt động mua lại và sáp nhập (M&A)
1.2.1 Khái niệm và đặc điểm hoạt động M&A
1.2.1.1 Khái niệm M&A
Thuật ngữ “mua lại và sáp nhập” được dịch từ thuật ngữ tiếng anh
“Mergers and Acquisitions” hay viết tắt là M&A hiện nay khơng cịn q mới
mẻ trên thế giới. Trong thời gian gần đây, với bối cảnh kinh tế toàn cầu biến
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
13


I.

Tài liệu Tiếng Việt

1. Nguyễn Ngọc Mỹ Duyên, 2011. Thực trạng và giải pháp đẩy mạnh
hoạt động mua bán và sáp nhập (M&A) trong nền kinh tế Việt Nam
hiện nay, Luận văn thạc sĩ. Trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí
Minh.
2. Đặc san báo Đầu tư, 2011. Tồn cảnh thị trường Mua bán - Sáp nhập
doanh nghiệp Việt Nam 2011, Báo Đầu tư.
3. Phạm Thị Minh Hà, 2013. Giải pháp đẩy mạnh hoạt động M&A ở Việt
Nam, Luận văn thạc sĩ. Trường Đại học Đà Nẵng.
4. Nguyễn Việt Khôi, Đặng Xuân Minh và Phạm Tiến Đạt, 2012. Hoạt
động M&A tại Việt Nam 2011 - 2012: Năm của kỷ lục và cảm xúc.
Toàn cảnh thị trường mua bán - sáp nhập doanh nghiệp Việt Nam
2012, trang 70-74.
5. Luật Cạnh tranh 2004.
6. Luật Doanh nghiệp 2005.

7. M&A Forum Vietnam, 2014. Báo cáo hoạt động M&A Việt Nam năm
2013 và triển vọng 2014-2018.
8. Nguyễn Hòa Nhân, 2009. M&A tại Việt Nam : Thực trạng và giải pháp
cơ bản. Tạp chí Khoa học, số 5, trang 34.

II.

Tài liệu Tiếng Anh
14


1. Baird, 2011. China M&A Market 2010 Review and Outlook for 2011 and
Beyond, Robert W. Baird & Co.
2. Dezan Shira & Associates, 2010. Mergers and acquisitions in China :

Structuring and valuing M&As on the Mainland. China Briefing.
3. Deloitte, 2015. 2015 Greater China outbound M&A spotlight : China

outbound momentum unabatedespite economic uncertainty. August
2015.
4. David L.Scott, 2003. Wall Street Words : An A to Z Guide Investment

Terms for Today’s Investor.
5. Fushing Pang & Andrew Cainey, 2009. A pratical guide to successful

M&A in China, Booz&Co.
6. Gibson Dunn, 2014. China Inbound & Outbound M&A Review. [pdf]
Available at:
< />pt2014.pdf> [Accessed 20 August 2016].
7. KPMG International Cooperative, 2015. China Outlook 2015. October

2015.
8. Lulu Gua, W. Robert Reed, 2010. Chinese Overseas M&A Performance

and the Go Global Policy. [pdf] Available at :
/>mance.pdf [Accessed 20 August 2016].
9. Steven C.Lee, CFA , 2011. China’s Cross-Border M&A deals, Smithstreet
Solution .

15