Cuộc đời của Pi

CuộcđờicủaPi
-YannMartel-

MụcLục
Phần1:TorontovàPondicherry
Chương1
Chương2
Chương3
Chương4
Chương5
Chương6
Chương7
Chương8
Chương9
Chương10
Chương11
Chương12
Chương13
Chương14
Chương15
Chương16
Chương17
Chương18
Chương19
Chương20
Chương21
Chương22
Chương23
Chương24
Chương25

Chương26
Chương27
Chương28
Chương29
Chương30
Chương31
Chương32
Chương33
Chương34


Chương35
Chương36
Phần2:TháiBìnhDương
Chương37
Chương38
Chương39
Chương40
Chương41
Chương42
Chương43
Chương44
Chương45
Chương46
Chương47
Chương48
Chương49
Chương50
Chương51
Chương52

Chương53
Chương54
Chương55
Chương56
Chương57
Chương58
Chương59
Chương60
Chương61
Chương62
Chương63
Chương64
Chương65
Chương66
Chương67
Chương68
Chương69
Chương70
Chương71
Chương72
Chương73
Chương74


Chương75
Chương76
Chương77
Chương78
Chương80
Chương81

Chương82
Chương83
Chương84
Chương85
Chương86
Chương87
Chương88
Chương89
Chương90
Chương91
Chương92
Chương93
Chương94
Phần3:TrạmxáBenơtJuarez,Tomatlan,Mexico
Chương95
Chương96
Chương97
Chương98
Chương99
Chương100

Phần1:TorontovàPondicherry
CuốnsáchnàyđượcYannMartelviếtvàonăm1996vàđượctặnggiải
thưởngManBooker2002.ƠngsinhraởTâyBaNhanhưnghiệnđangsống
tạiMotreal,Canada.
"Cuốnsáchlàmộtcâuchuyệnhiệnthựcsốngđộngvềsựsốngsótgiữa
biểnkhơi.Mộtmặtlàchuyệnthámhiểm,mộtminhchứngvềviệchồncảnh
cùngquẫnlàmthayđổiconngườinhưthếnào.Mặtkháclàsựsuyngẫmsâu
xa về vai trị của tơn giáo trong đời sống, về bản chất của động vật, thiên
nhiên và con người. Ngơn ngữ của ơng sống động và ấn tượng. Trí tưởng

tượngrộnglớn,khảnăngthuyếtphụcgầnnhưkhônggiớihạn.YannMartel
sẽ trở thành một trong những nhà văn Canada vĩ đại nhất" (The Hamilton
Spectator).


GhiChúCủaTácGiả
Cuốnsáchnàyrađờikhitơiđói.Sốlà,mùaxnnăm1996,cuốnthứ
haicủatơi,mộtcuốntiểuthuyếtramắtbạnđọcởCanada.Nóchẳngđiđến
đâu.Đámđiểmsáchlúngtúng,hoặckếtántửhìnhnóbằngnhữnglờikhen
nhạtnhẽo.Độcgiảphớtlờnó.Tơigiởhếtcácngónnghềvànhàolộntrong
rạp xiếc truyền thơng đại chúng, nhưng vẫn chẳng ăn thua gì. Cuốn sách
khơngnhúcnhíchđượctínào.Sáchxếptrênkệtrongcửahàngnhưbọntrẻ
đứng chờ để được chơi bóng chày hoặc bóng đá, và cuốn sách của tơi là
thằngnhócoặtoẹovàkhơngaimuốnlấyvàođộicủamình.Nóimlìmvà
nhanhchóngbiếnmất.
Thấtbạiấycũngkhơnglàmtơinaonúngnhiềulắm.Tơilạibắttayvào
viết một cuốn khác, một tiểu thuyết có khung cảnh tại Bồ Đào Nha thời
1939.Chỉcóđiều,trongbụngcứbứtrứtkhơngn.Vảlạivẫncịníttiền.
ThếlàtơiđiBombay.Việcđócũngkhơngphilílắmnếuđộcgiảhiểu
được ba điều: thứ nhất bất cứ sinh linh nào nếu muốn hết bồn chồn thì cứ
đếnấnĐộvàlàmmộtviệcgìđótrongmộtthờigiannhấtđịnh,thứhai:ởđó
cóthểsốngdàidàivớimộtmóntiềnítỏi;vàthứbalàmộttiếuthuyếtcó
khungcảnhBồĐàoNhathời1939chưachắcđãphảidínhdánggìđênBồ
ĐàoNhathời1939.
TrướcđótơiđãtừngởấnĐộ,miềnBắc,nămthángtrời.Tơihồntồn
khơngcóchuẩnbịgìchochuyếnđiđầutiênấyđếntiểulụcđịa.Thựcra,tơi
đượcchuẩnbịcómộtchữthơi.Khitơihànhunvềcácdựđịnhchochuyến
đivớimộtngườibạnbiếtnhiềuvềxứsởấy,anhtathủngthẳngnói,“ởấn
ĐộngườitanóimộtthứtiếngAnhquấylắm.Họthíchnhữngtừchẳnghạn
nhưlàbamboozle.“Tơinhớđếncâunóiấycủaanhtakhimáybaybắtđầu

giảmđộcaođểhạcánhxuốngDehli,vàtừbamboozletrởthànhsựchuẩnbị
duynhấtcủatơichocáithểgiớiđiênrồ,ầmĩ,mnmặtnhưngvầnđâura
đấy của ấn Độ. Tơi đã có dịp dùngđến cái từ ấy, và nói thực tình, nói
cũngđắclực.Tơibảomộtthấykýgaxelửa:“Chẳngnhẽgiávéđắtđếnthế
kiaà.Thầykhơngđịnhbamboozletơiđấychứ?Thầykýmỉmcười,nóinhư
hát,“Khơngđâuthưangài!Khơngcóbam-bu-zưbam-bu-ziếcgìởđâycả.
Chúngtơinóiđúnggiávéđấyạ.”
LầnthứhaiđiấnĐộ,tơibiếtđiềuhơnvềnhữnggìcóthểxảyravàbiết
mìnhmuốngì:tơisẽnvịởmộtđồnđiềntrungduvàviếtcuốntiểuthuyết
củamình.Tơimườngtượngrõràngmìnhđangngồiởbàntrongmộthàng
hiên rộng, giấy tờ ghi chép ngổn ngang, bên cạnh một tách trà nghi ngút.
Những triền đồi xanh mướt dày đặc sương mù trải dài dưới chân, và tiếng
kêulảnhlótcủacácbầykhỉsẽlấpđầymàngnhĩtơi.Khíhậusẽvừavặnlàm
sao,chỉcầnmộtáolenmỏngnhẹvàobuổisớmmaivàchiềutà,cịncảngày
cóthểmặcmộtcáigìđóngắntay.Vàtrongcảnhđó,búttrongtay,vìmột
chân lý lớn lao hơn, tơi sẽ biến Bồ Đào Nha thành một tác phẩm hư cấu.


Tiểuthuyếtlànhưvậy,làviệcbiếnđổihiệnthựcmộtcáchcóchọnlọc,đúng
khơng nào? Là việc vặn vẹo hiện thực để vắt lấy cái cốt lõi của nó, đúng
khơngnào?VậynêntơicócầngìphảiđiBổĐàoNhađúngchưanào?
Bàchủđồnđiềnsẽkểtơinghenhữngcâuchuyệnvềcuộcđấutranhđánh
đuổingườiAnh.Chúngtơisẽchọnmónchobữatrưavàbữatốingàyhơm
sau của tơi. Sau mỗi ngày viết, tôi sẽ đi dạo trên các đồi chè thoải dài lên
xuốngcủađồnđiền.
Chẳngmaychotơi,cuốntiểuthuyếtấycứngắcngangắcngứ,holênho
xuống,rồichếthẳn.LúcđótơiđangởMatheran,khơngxaBombaylàmấy,
mộttrangtrạiởtrungdu,cũngcóvàichúkhỉnhưngkhơngcóvườnchènào.
Đốivớicácvănsĩchưathànhdanh,tìnhcảnhấythậtsựkhốnkhổ.Bạncó
chủđềtốt,câuchữcũngchẳngkémgì.Cácnhânvậtbạndựnglênthậtsống

độngđếnmứcmuốnđixingiấykhaisinhchochúng.Diễnbiếntìnhtiếtcủa
câuchuyệnbạnđãvạchrahếtcả,thậtlớnlao,giảndị,vàhấpdẫn.Bạnđã
nghiêncứuhẳnhịiđâurađấy,thuthậpđủcảcácdữliệulịchsử,xãhội,khí
hậu,ẩmthực,nhữngthứsẽkhiếnchocâuchuyệncógiátrịđíchthực.Những
đoạnđốithoạicứnốinhauthậttựnhiên,lấplánh,căngthẳng.Nhữngđoạn
miêu tả bùng lên đầy màu sắc, tương phản và các chi tiết sắc sảo đầy ý
nghĩa.Thựcsựlàcâuchuyệnviếtranhưvậychỉcóthểhaymàthơi.Thếmà
tấtcảnhữngcáiđóchẳnghợpthànhmộtcáigìcả.Mặcchonhữnghứahẹn
sánglạnvàhiểnnhiêncủacâuchuyện,sẽđếnlúcbạnchợtnhậnranhữnglời
thìthầmvẫnlnthơithúcbạnviếtnórabấylâunaylạirótvàotaibạnmột
sựthậtrõràngvàkhủngkhiếp,rằngcâuchuyệnhỏngrồi.Nóthiếumộtthứ,
cáitialửacókhảnăngthổisựsốngvàomộtcâuchuyện,bấtkểlàcácdữliệu
lịchsựhoặcẩmthựccủabạnđúnghaylàsai.Câuchuyệncủabạnthếlàchết
hẳnvềmặttìnhcảmrồi,đólàmấuchốtcủavấnđề.Nhậnrasựthậtnàycũng
giốngnhưbịrơivàomộtthảmhoạtànhạilinhhồn,tơiphảinóivớibạnnhư
vậy.Khitỉnhlại,mìnhphảisốngvớicảmgiáclnlnbịđó,đếnthắtruột
thắtgan.
Từ Matheran, tôi nhét hết các giấy tờ bản thảo của cuốn tiểu thuyết
khơng thành ấy vào phong bì. Tơi gửi chúng đến một địa chỉ hư cấu ở
Siberia,vớimộtđịachỉngườigửicũnghưcấuvàquẳngcáiphongbìvào
thùngchọnthư,tơingồiphịchxuốngngayđó,chánnảnhếtsức.“Sẽrasao
đâyhởTolstoy?”,tơitựhỏi,“Màycịncóýtưởnghayhonàokhácchocuộc
đờicủamàykhơng?”
Gìthìgì,vẫncịnmộtíttiềnvàvẫncảmthấybứtrứtkhơngn,tơiđứng
dậy, bước ra khỏi nhà bưu điện và quyết định đi thám hiểm miền Namấn
Độ.
Vớinhữngngườihỏitơilàmnghềgì,tơiđãmuốntrảlời:“Tơilàđốctờ”.Trongtâmtrítơilúcấy,bácsĩlànhữngngườiphânphátphápthuậtvà
phéplạ.Nhưngtơilạitinrằngchỉquakhỏichỗqnhtrướcmặtkialàchiếc

xebtsẽgặptainạn,vàrồigiữatiếngkêularênrỉcủanạnnhânvàcáccặp
mắtsẽdánchặtvàotơikêucứu,tơisẽlạiphảigiảithíchrằngdanhvịđốctờ
củatơikhơngphảilàbácsĩykhoamàlàtiếnsĩluật;thếrồi,khihọxúmvào
đề nghị tơi giúp họ kiện chính phủ về vụ tai nạn, tơi sẽ lại phải phân trần
rằngbằngcấpcủatơithựcsựchỉlàcửnhântriếthọcmàthơi;tiếpđó,họsẽ
gàothétđịibiếtcáitainạnđẫmmáuấythựcsựcóýnghĩagìkhơng,vàtơi
sẽphảithúnhậnrằngtơichưahềđọcđếnKierkegaard;vânvânvàvânvân.
Thếlàtơiđànhthuithủivớidanhphậnnhàvăn,mộtsựthậttímbầmvàtủi
hổ.
Trênđường,chỗnàychỗkia,cũngcóngườiđốiđáplạicáidanhphận
nhàvănấy.Họbảo:“Mộtnhàvănư?Thậtchứ?Tơicómộtcâuchuyệncho
ơngđây.”Hầuhếtnhữngcâuchuyệnđóchỉnhỉnhhơnnhữngmẩugiaithoại
chútxíu,đềuhụthơi,thiếusứcsống.
TơiđếnthịtrấnPondicherry,mộtkhutựtrịnhỏxíutrongLiênhiệpAnh
vềphíanamMadras,ngaytrênbờbiểnTamilNadu.Vềdânsốvàdiệntích,
PondicherrylàmộtphầnđấtkhơngcónghĩalígìcủaấnĐộ(sovềdiệntích
thìđảoPriceEdwardlàmộtlãnhthổkhổnglồcủaCanada),nhưnglịchsửđã
khiếnchonónổibật.BởilẽPondicherryđãtừnglàthủphủcủalãnhthổấn
ĐộthuộcPháp,chodùlãnhthổnàychỉlàmộtbộphậnkhiêmtốnnhấttrong
cácvươngquốcthuộcđịangàyxưa.NgườiPhápchắchẳnđãrấtmuốncạnh
tranhvớingườiAnh,muốnlắm,nhưngcáilãnhthổmàhọtrầytrậtmãimới
chiếmlĩnhđượcchỉbaogồmmộtnhúmcáchảicảngnhonhỏ.Họbámvào
nhữnghaicảngnàytronggầnbatrămnăm.HọrờiPondicherrynăm1954,
bỏlạiđónhữngtồnhàtrắngxinhxắn,nhữngđườngphốrộngchạyvng
gócvớinhau,nhữngtênphốnhưruedelaMarinne,vàSaintLouis,vàdanh
từkepis,chỉloạimũlưỡitraicủacảnhsát.
TơingồitrongqncàphêcótênIndianCoffeeHouse,phốNehru.Một
gianphịngrộng,tườngmàuxanhlácây,trầncao.Quạttrầnchạyvùvùtrên
đầuđểlưuthơngbầukhơngkhíẩmướt.Qnkêchậthếtchỗcácbànhình
vng giống hệt nhau, mỗi bàn bốn ghế. Bạn ngồi được chỗ nào thì ngồi,

chungbànvớingườinàothìchịungườiấy.Càphêthìngon,lạicóbáncả
bánhmìnướnggiịn.Rấtdễbắtchuyện.Vàthếlà,mộtơnggiàquắcthước
mắtsángvớinhữnglọntóctrắngphauđangnóichuyệnvớitơi.Tơikhẳng
địnhvớiơngtarằngCanadađúnglàlạnh,rằngcónhữngvùngđúnglànói
tiếngPháp,vàrằngtơiđúnglàthíchấnĐộ,vânvânvàvânvân-mộtthứtrị
chuyệnnhẹnhàngthườngthấygiữanhữngngườibảnxứtịmịhiếukhách
với dân “balơ” ngoại quốc. Nghe tơi nói là nhà văn, ơng già trịn mắt, gật
đầu.Đếnlúcphảiđirồi.Tơigiơtay,cốvẫyrahiệuchongườihầubànđem
hóađơnratínhtiền.
Rồiơnggiàbảo:“TơicómộtcâuchuyệnsẽkhiếnanhtinvàoThượng
đế.”


Tơikhơngvẫytaynữa.Nhưngvẫnnghingại.BiếtđâulạilàdịngThánh
Chứng(1)đanggõcửa?Tơihỏi:“Chuyệncủacụxảyrahainghìnnămtrước
ởmộtnơihẻolánhtrongVươngquốcLaMãphảikhơngạ?”
“Khơng."
“BiếtđâuơnglãolạilàngườiraogiảngđạoHồi.“ThếcóxảyratạiArập
vàothếkỷthứVIIkhơngạ?”
“Khơng, khơng. Câu chuyện bắt đầu ngay ở Pondicherry này mới vài
nămtrướcđây,vàkếtthúc,tơixinnóiđểơnghay,ởngaychínhqhương
củaơng.”
“VànósẽkhiếnchotơitinvàoThượngđế?”
“Đúngnhưvậy.”
“Thếthìcaocấpq.”
”Khơngcaođếnnỗiơngkhơngvớitớiđược.”
Ngườihầubànđãđến.Tơidodựmộtgiây,rồigọitiếphaitáchcàphê.
Chúng tơi bắt đầu tự giới thiệu làm quen nhau. Tên ơng lão là Francis
Adirubasamy.Tơinói.“Nào,cụlàmơnkểcâuchuyệnđóđi.”
“Anhphảithậtchúýnghemớiđược,”ơnglãotrảlời.

“Vâng.”Tơilấybútvàsổghichép.
“Vậy,anhđãđếnthămvườnbáchthảoởđâychưa?”Ơnglãohỏi.
“Tơivừamớitớiđóhơmqua.”
“Anhcóthấycáiđườngtầuhỏagiảitríởđókhơng?”
“Dạcó.”
“Hiện vẫn cịn một tàu chạy vào ngày Chủ nhật cho trẻ con đi chơi.
Nhưngtrướcđâyngàynàocũngcótàuchạy,mỗigiờhaichuyến.Anhcóđể
ýtêngọicủacáctrạmđỗtàukhơng?”
“CómộttrạmgọilàRoseville.Ngaycạnhchỗvườnhồng.”
“Đúngrồi.Thếcịntrạmkia.”
“Tơikhơngnhớ.”
“Họ bỏ cái biển tên đi rồi. Trạm đỗ kia ngày trước gọi là Zootown.
Đườngtầuấycóhaitrạmđỗ:RosevillevàZootown.Ngàyxưacómộtvườn
thútrongkhuvườnbáchthảoPondicherry.”
Ơng lão kể. Tơi ghi chép các yếu tố của câu chuyện. “Anh phải nói
chuyệnvớicậuấy,”ơnglãobảotơi,vềnhânvậtchính.“Tơibiếtcậuấy.Bây
giờđãlàngườilớnrồi.Anhphảihỏichuyệncậuấy,vớitấtcảcácthắcmắc
củaanh.”
Sau đó, ở Toronto, trong số chín cột liệt kê các chủ hộ mang họ Patel
trong danh bạ điện thoại, tơi đã tìm ra người ấy, nhân vật chính của câu
chuyện.Timtơiđậpthìnhthịchkhiquaysốphonecủaanhta.Giọngtrảlời
rấtCanada,nhưngvẫnngheđượcâmsắcấnĐộ,nhẹthơinhưngkhơngthể
lẫnvàođâuđược,nhưmộtthốnghươngnhangtrongkhơngkhí.“Chuyện
đãlâulắmrồi,”anhnói.Nhưngrồianhvẫnđồngýgặp.Chúngtơiđãgặp


nhaunhiềulần.Anhchotơixemcuốnnhậtkýanhviếttrongthờigianxảyra
cácsựkiệncủacâuchuyện.Anhchotơixemcảnhữngmẩutin,bàicắttrên
báođãcólúckhiếnanhnổitiếng,chodùngắnngủivàmờnhạt.Anhkểcâu
chuyệncủamìnhchotơinghe.Cịntơithìghichép.Gầnmộtnămsau,khó

khănmãitơimớinhậnđựơcmộtcuốnbăngghiâmvàmộtbảntườngtrình
củaBộGiaothơngvậntảiNhậtBản.Chínhkhilắngnghecuốnbăngghiâm
đótơithấyđồngývớiơnglãoAdirubasamyrằngquảthựcđâylàcâuchuyện
sẽkhiếnchobạnđọcphảitinvàoThượngđế.
LẽtựnhiênlàcâuchuyệncủaơngPatelphảiđượckểlạichủyếulàtheo
ngơithứnhất-tứclàbằngchínhlờikểcủaơngvàtheoconmắtnhìnnhận
củaơng.Cịnmọithứsailệchhoặcnhầmlẫnsẽhồntồnlàlỗiởtơi.
Tơiphảimangơnnhiềungườitrongviệcnày.Rõrànglàtơiphảicảmơn
ơngPatelđầu tiên.Lịng biếtơncủa tơiđối vớiơngmênh mangnhư Thái
BìnhDươngvàtơihyvọngrằngviệctơikểlạicâuchuyệncủaơngsẽkhơng
làm ơng thất vọng. Tôi cũng cảm ơn cụ Adirubasamy đã dắt tôi và câu
chuyệnnày.Cịnđểgiúpchotơihồnthànhđượccâuchuyện,tơiphảicảm
ơn ba vị quan chức có phẩm chất chun nghiệp mẫu mực. Đó là các ơng
KazuhikoOda,từnglàmđạisứqnNhậtởOttawa;ơngHiroshiWatanabe
củacơngtytầubiểnOika;vàđặcbiệtlàơngTomohiroOkamoto,thuộcBộ
giaothơngvậntảiNhậtBản,giờđãnghỉhưu.Cịnvềcáitialửathổiđượcsự
sốngvàocuốntiểuthuyết,tơixinmắcnợơngMoacyrScliar(2).Cuốicùng,
tơixinbàytỏlịngbiếtơnchânthànhcủatơiđếnvớicơquanvĩđại,tứclà
Hội đồng bảo trợ nghệ thuật Canada, vì nếu khơng thể chắp nối được câu
chuyệnnày,vốnchẳngdínhdánggìđếnBồĐàoNhathời1939.Nếuchúng
ta,nhữngcơngdân,khơnghỗtrợcácnghệsỹ,thìchúngtasẽgiếttrítưởng
tượngcủamìnhlàmvậthiếntếchohiệnthựcthơthiểnđểrồichỉbiếtqua
ngàyđoạntháng,khơngbiếttinvàocáigì,vớirặtnhưnggiấcmơvơgiátrị.
---------------------------------------------------------Ghichú:
(1) Thánh chứng: Tạm dịch chữ Jehova’s Witness, tên một dòng đạo
ThiênChúa,chuntâmphổbiếntínngưỡngnàydựatrêncáccâuchuyện
chứngminhsựhiệnhữucóchứngkiếncủaChúaJesus.(ND)
(2)NhàvănBrazinđươngđại,sốngvàlàmviệcờPortoAlegre,thủphủ
tiểubangRioGrandedoSul,miềnnamBrazil.Đãxuấtbảnhơnnămmươi
tácphẩm,trongđócónhữngtiểuthuyếtnồitiếngnhưĐộiqnmộtngười,

ConNhânngưutrongvườnnhà,BàicacủaĐấngCứuthếgiảhiệu,Vũhội
của các lồi thú vật… Xuất thân trong một dịng họ Do Thái – Nga di cư
sangBraziltừcuốithếkỷtrước,từnhữngnăm1960,ơngvừahànhnghềbác
sĩvừaviếttiểuthuyếtvàlàđạibiểuxuấtsắccủadịngvănhọcDoThái–
Brazilhiệnnay.(ND)



Chương1
Đaukhổđãbiếntôithànhmộtkẻubuồn.
Dần dần, công việc học hành chữ nghĩa và tu tập tín ngưỡng đều đặn
cũngkhiếntơivuisốngtrởlại.Tơivẫnduytrìcáimànhiềungườicóthểcoi
lànhữnghànhvitínngưỡngkìlạ.Tơihọcchươngtrìnhphổthơngtrunghọc
trongmộtnăm,rồivàođạihọctổnghợpToronto,lấyhaingànhchínhtrong
chươngtrìnhcửnhân,lànghiêncứutơngiáovàđộngvậthọc.Luậnvănnam
thứtưvềtơngiáocủatơiđềcậpđếnmộtsốphươngdiệncủalíthuyếtvũtrụ
tiếnhốcủaIssacLuria,mộttínđồKabbalist(1)vĩđạihồithếkỉ16ởSafed.
Luậnvănđộngvậthọccủatơilàmộtnghiêncứuphântíchchứcnăngtuyến
nước bọt của lồi culi ba móng. Tơi chọn lồi cu li bởi tính cách khiêm
nhườngcủanó-bìnhthản,imlặngvàhướngnội-hìnhnhưđãcótácdụng
anủiphầnnàomảnhhồntannátcủatơi.
Cólồiculihaimóngvàcólồiculibamóng,phânbiệttheochântrước
củachúng,vìchânsaucủatấtcảculiđềucóbamóng.Tơucómộtmaymắn
lớn là được nghiên cứu lồi culi ba móng ngay tại mơi sinh tự nhiên của
chúngởrừngrậmnhiệtđớiBraziltrongmộtkìhè.Convậtnàyquảthậtlà
mộtsinhlinhkìbí.Thóiquenthậtsựduynhấtcủanólàthóivơvi.Nóngủ
hoặc nghĩ ngơi trung bình hai mươi tiếng một ngày. Độ nghiên cứu của
chúngtơiđã thínghiệm theodõinếp ngủcủa nămconculi bamóng bằng
cáchđặtlênđầuchúng,saukhichúngđãthiếpđivàolúcchiềutà,nhữngcái
đĩanhựamàuđỏtươiđựngđầynước.Đếnsánghơmsau,nhữngcáiđĩanày

vẫnyngun,đầynướcvàđầycácloạicơntrùngvùngvẫytrongđó.Con
culichỉbậnrộnvàolúcmặttrờiđanglặn,vớinghiãthoảimáinhấtcủatừ
bận rộn. Nó bị dọc cành cây trong tư thế lộn ngược điển hình với tốc độ
khoảngbốntrămmétmộtgiờ.Dướimặtđất,nóbịtừcâynàysangcâykia
vớitốcđộhaitrămhaimươimétmộtgiờnếucólýdochínhđáng,bốntrăm
bốnmuơilầnchậmhơntốcđộduychuyểncólídocủalồibáocheetah.Cịn
nếukocólídogì,mỗigiờchúngchỉdichuyểnđượckhoảngbốnđếnnăm
mét.
Con culi ba móng khơng biết gì mấy đến thế giới chung quanh nó. Có
thangđiểmtừhaiđếnmười,hailàmứcđộlờmờbấtthườngvàmườilàmức
linhhoạtcựcđiểm,tácgiảBeebe(1926)đãđánhgiágiácquancủalưỡi,da,
mắtvàtaicủalồiculiởmứchai,cịnmũithìỡmứcba.Nếutagặpmộtcon
culiđangngủtrongrừng,tachọchoặclaynóhaibacái,nósẽtỉnhdậy,và
cặpmắtngáingủcủanósẽnhìnquanh,nhưngkhơngthèmnhìnvềphíata.
Khơngbiếttạisaonólạicóthóiquennhìnquanhnhưthế,vìthựcraconculi
nhìncáigìthìcũngnhưmộtvệtnhnhoẹtmàthơi.Vềnghelồiculicũng
kođếnnỗiđiếclắm,màthựcralàkhơngthíchnghe.TácgiảBeebecóviết


rằngculiđangngủhoặcđangănmàtacógísúngbắnngaybêncạnhthìnó
cũngchỉhơinhúcnhíchmàthơi.Vàtacũngkonênđánhgiáqmứccái
khảnăngngửiđượcchođiểmkháhơncủaculi.Ngườitatinchúngcókhả
năngđánhhơithấyvàtránhcáccâymục,nhưngtácgiảBullock(1968)lại
tường trình rằng ơng "thường xun" thấy các con culi ngã xuống đất vẫn
bámchặtlấyđoạncànhmụcmànóđãbịlên.
Tacóthểhỏivậylàmsaomàchúngsốngđược.
Chìnhlànhờsựchạmchạpnhưvậy.Tínhcáchngủmêngủmệtcủaculi
đãgiữchochúngkhơngbịxavàovịngnguyhiểm,khơngrơivàotầmngắm
của hổ báo, cầy cáo, diều quạ. Lông culi là nơi cư trú của một loại tảo có
màunâutrongmùakhơvàmàuxanhlácâytrongmùamưa,giúpchonólẫn

lộnvàorêuláxungquanh,trơngnhưmộttổkiếnhoặctổsóc,hoặcchỉnhư
mộtphầnsầnsùicủamộtcáicây.
Con culi ba móng sống cuộc đời chay tịnh, n bình trong sự hài hồ
hồnhảovớimơitrường."Vớimộtnụcườitốtlànhthườngtrựctrênmơi",
tácgiảTirler(1966)đãviếtnhưvậy.Tơiđãtậnmấtthấynụcườiấy.Tơiko
có tính thích gán cho lồi vật những tính cách và tình cảm của con người,
nhưngđãbiếtbaolầntrongthánghèđótạiBrazil,khingướcnhìnnhữngcon
culiđangtrongtưthếnghỉngơi,tơicảmthấynhưmìnhđứngtruớcnhững
đạosĩyogaởtưthếlộnngượcđangchìmsâutrongsuytưởng,hoặcnhững
ẩn sĩ đang nguyện cầu khẩn thiết, những đấng hiền triết có cuộc sống bay
bổngđầynhữngtưởngtượnghàosảngmàtrílựcdịdẫmkiểukhoahọccủa
tơikhơngthểnàovươntớiđược.
Đơi khi tơi bị lẫn lộn hai ngành học của mình. Một số bạn học với tơi
trong môn nghiên cứu tôn giáo - những kẻ theo thuyết bất khả tri, khơng
phânbiệtđượcđâulàtrênđâulàdưới,lnghêtởmlýlẽvốnlàvàngrịng
của những người thơng sáng - khiến tơi liên tưởng đến lồi culi ba móng;
cịnconculibamóng,tiêubảnđẹpđẽcủaphéplạcuộcsống,thìlạikhiếntơi
nghĩtớiThươngĐế.
Khơngbaogiờtơigặprắcrốivớicácdồngnghiệpkhoahọc.Cáckhoa
họcgialàmộtđámngườithânthiện,vơthần,chămchỉ,thíchrượubiaváluc
khơngbậnbịuvớikhoahọcthìhọchỉquantâmđếntìnhdục,cờvuavàbóng
chày.
Tơilàmộtsinhviênốch,tơicóthểnóivậy.TạiđạihọcThánhMichael,
tơiđứngđầubảngbốnnămliền.Tơidànhđượctấtcảcácphầnthưởngcho
sinh viên của khoa Động vật học. Nếu như tôi không giành được phần
thưởngnàocủakhoanghiêncứutơngiáothìchỉđơngiảnlàkhoanàychẳng
có một phần thưởng nào dành cho sinh viên ( Chúng ta đều biết rằng các
phần thưởng cho việc nghiên cứu tín ngưỡng ko nằm trong tay đám phàm
phutụctửnhưchúngta:D)CóntấmHnchươngHọcThuậtcuangàiTổng
đốc,phầnthưởngcaoqnhấtcủaĐạihọcTorontochosinhviênphầnlớn

chỉ dành cho các công dân Canada xuất sắc; nếu ko vì cái thằng cu ấy, da
trắnghồng,anthịtbị,cổtonhưgốccây,hơnhớnầmĩrấtkhóchịu,thìtơi
đãdànhđượcnórồi.
Tơi vẫn cịn thấy đau khổ vì những chuyện nhỏ nhặt. Khi người ta đã
chịunhiềuđauđớnởđời,mỗimộtnỗiđaumớisẽvừanặngtrĩumàcũnglại
chẳnglàgì....
Cuộc đời tơi cũng giống như một bức tranh mementomori (2) troong
nghệthuậtChâuÂu:lúcnàocũngcómộtchiếcđầulâunherăngcuờibên
cạnhđểnhắcnhởtơivềnhữngphùducủahammuốnnhânsinh.Tơigiễucợt
chiếcđầulâu.Tơinhìnnóvàbảo:"Màychọnnhầmđốitượngrồi.Màycó
quyềnkotinvàocuộcđời,nhưngtaolạikotinvàosựchết.Đichỗkhác!".
Chiếcđầulâunhúcnhắcrồinhíchlạigầnhơnnhưngtơichẳngngạcnhiên.
Lídosựchếtcứbámriếtlấysựsốngnhưvậykophảilàvìnhucầusinhhọc
-đólàsựghentị.Sựsốngđẹpđếnnỗisựchếtđãphảilịngnó,mộtmốitình
tưvịđầyghentngquắpchặtlấybấtcứthứgìnócóthểđộngđến.Nhưng
sựsốngnhẹnhàngbỏqua,mấtmátvàithứchẳnggìđángkể,vànỗiubuồn
chỉ như một bóng mây bay. Thằng cu trắng hồng lại được thưởng cả học
bổng Rhodes. Tôi yêu hắn và mong cho hắn học được thật nhiều thứ tại
Oxford.NếunhưLakshmi,nữthầntàisản,cóngàynàođóbanphátchotơi
ân sủng của người thì Oxford sẽ đứng thứ năm trong danh sách các thành
phố tôi muốn viếng thăm trước khi q vãng, sau Mecca, Varanasi,
JerusalemvàParis.
Cuộcđờiđilàmcủatơichẳngcógìđángnói,chỉtrừmộtnhậnxétrằng
cà-vạtlàmộtcáithịnglọng,vàmặcdùlộnngược,nósẽtreocổnguờitađến
chếtnếukothậntrọng.
TơiuCanada.TơinhớcáinóngcủaấnĐộ,nhớcácmónăn,bọnthằn
lằnbịtrêntườngnhà,phimkịchháttrêntruyềnhình,lũbịđủngđỉnhngồi
phố,lũquạkêuqngquạc,nhớđếncảnhữngcuộcbàntánvềcáctrậnđấu

cricket(3),nhưngtơiuCanada.Mộtxứsởvĩđạituycóhơiqlạnhđối
vớingườilànhmạnh,nơicưngụcủanhữngconngườithơngminhhănghái,
nhưngđầutócđểkođượcđẹp.DùsaoPondicherrychẳngcịncócáigìđể
tơimuốnquayvề.
RichardParkervẫnỡbêntơi.Chưakhinàotơiqnđượcnó.Códám
nóitơinhớnóhaykoư?Cóđấy.Tơicónhớnó.Vẫnthấynótrongcácgiấc
mơ. Phần lớn là ác mộng nhưng là ác mơng nhuốm màu tình u. Lịng
nguời thật lạ. Tơi vẫn ko thễ hiểu nổi tại sao nó có thể bỏ tơi đi một cách
dửngdưngnhưthế,khơngmộtcửchỉchiataynào,kohềngốilạilấymột
lần.Nỗiđaunhưthểaicầmrìumàbổvàotậntimvậy.
Các bác sĩ và hộ lý trong bệnh viện tại Mexico thật tốt với tơi hết chỗ
nói.Cảcácbệnhnhâncũngvậy.Bệnhnhânungthưvànạnnhântainạnxe
cộ,mộtkhiđãnghecâuchuyệncủatơi,họchốngnạngvàlănxeđếnthăm


tơi,họvàgiađìnhhọ,mặcdầukoainóitiếngAnh,cịntơithìkobiếttiếng
TâyBaNha.Họmỉmcườivớitơi,bắttaytơi,vỗvềlênđầutơi,đểcácmón
q,thứcănvàquầnáolạitrêngiườngtơi.Họkhiếntơirơivàonhữngtrận
khóctrậncườikothễghìmlạiđược.
Chỉtrongvịngmộtngàylàtơiđãđứnglênđược,thậmchícịnđiđược
mộthaibưóc,mặcdùvẫnbuồnnơn,chóngmặtvàmệtmỏitồnthân.Xét
nghiệmmáuchothấytơithiếuhồngcầunghiêmtrọng,lượngmuốithìcao
màkiềmthìthấp.Cơthểtơibịđọngdịch,haichânphùghêgớm.Trơngtơi
nhưmộtanhbịghépđơichânvoivậy.Nướcgiảithìđục,vàngsẫmgầnnhu
nâu.Thếmàsauđóđộ1tuần,tơiđãcóthểđilạibìnhthường,vàcóthểđi
giày nếu khơng buộc giây. Da dẻ tơi lành trở lại, mặc dù có sẹo ở vai và
lưng.
Lầnđầutiêntơivặnđượcvịimáynước,dịngnướcphụtrathậtầmĩ,
phíphạmvàxảlángđếnnỗitơibịchống,ngãngấtvàotayngườihộlý.
LầnđầutơiđếnmộtqnănấnĐộởCanada,tơibốcthứcănbằngtay.

Ngườihầubànnhìntơimộtcáchnghiêmnghịvànói:"Vừađướitàumớilên
phảikhơng?".Tơitáingười.Nhữngngóntaytơi,mộtgiâytruớcđócịnnhư
nhữngbúpvịgiácđangthưởngthứcmónăntrướckhiđưachúngvàomiệng,
độtnhiênthànhrathậtbẩnthỉudướiánhmắtcủaanhta.Chúngcứngđơlại
nhưnhữngkẻtộiphạmbịbắtquảtang.Tơikhơngdámliếmchúng,tơilau
chúngbằnggiấyănnhưmộtkẻcólỗi.Anhhầubànkothểbiếtcâunóicủa
anh ta đã cứa những vết thương vào lịng tơi sâu đến thế nào. Chúng như
nhữngcáiđanhnhọnđóngngậpvàongựctơi.Tơinhặtcondaovàcáidĩa.
Tơithựcsựkonhớmìnhđãtừngdùngnhữngthứđóbaogiờchưa.Haibàn
taytơirunbắn.Dịchvịtơikhơkiệt.
------------------------------------------------------------------(1)KabalahoặcCabala:hệthốnglýthuyếtthầnhọcbítruyềndocácthầy
cảDoThái(rabbi)pháttriềnvàlêntớiđỉnhđiểmtrongcácthếkỉ12,13có
ảnh hưởng phần nào đến tư tưởng của một số triết gia Cơ Đốc giáo thời
trung cổ và phục hưng. Cốt lõi của Cabala là phương pháp diển giải kinh
sáchrấtbíhiểmmàcáctínđồtinrằnggiúphọthâmnhậpcácbímậtthiêng
liêng. Người theo thần học Cabala tin rằng mn vật đều là biến hình của
ThượngĐếvàLinhhồnđãtồntạitừcõivơcùng.(ND)
(2)Mementomori:tiếngLatin,nghĩalà"nhắctanhớđếncáichết"(ND)
(3) Cricket: Mơn thể thao ngồi trời gần giống như mơn bóng chày ờ
Mỹ,rấtphổbiếnởấnĐộ(ND).

Chương2
Anh sống ở Scarborough. Một người nhỏ nhắn, mảnh mai, cao không


qmộtthướcsáu.Tócđen,mắtđen.Bắtđầuhoarâmhaibêntháidương.
Trơng khơng thể q 40. Nước da màu cafe dễ chịu. Mới vào tiết thu đã
khốc áo chồng mùa đơng có mũ chùm lót lơng để đi ăn tối. Gương mặt
biểucảm.Nóinhanh,haitayhơutheolời.Khơngchuyệnvặt.Đãvàochuyện
làkểliền.

Chương3
Têntơilàtênmộtcáibểbơi,cũnglàchuyệnlạvìchamẹtơichẳngbơi
lộibaogiờ.Mộttorngnhữngngườicócơngchuyệnsớmnhấtvớibatơilà
ơngFrancisAdirubasamy.Ơngtrởthànhngườibạntốtcủagiađình.Tơigọi
ơnglàMamaji.TiếngTamil,mamanghĩalàbác,cịnjilàvĩđạihaydùngở
ấnĐộđểbiểulộlịngumếnvàkínhtrọng.Khiơngcịntrẻnghĩalàrấtlâu
trướckhitơirađời,MamajilàqnqnbơilộicủatồnvùngNamấn.Cả
đờitrơngơnglúcnàocũngramộtnhàqnqn.AnhRavicủatơicólần
bảorằngkhiMamaji,ơngấyvẫnđịitiếptụcthởtrongnướcđếnnỗibácsĩ,
đểcứusốngơng,đãphảitúmlấyhaichânthằngbérồiquaytrịntrênđầu
mìnhmộtlúc.
"Nhưthếnàynày!"Ravinói,tayquaytíttrênđầu."Thằngbéhosặchết
nước ra và bắt đầu thở khơng khí, nhưng máu thịt nó bị quay dồn hết lên
phầntrêncủacơthể,nênngựcnómớiđầythếvàchânnómớikhẳngkhiu
thế".
TơitinRavi.(AnhRavilàtêntrêungườilưỡinhọn.LầnanhgọiMamaji
là"ƠngCả"ngayvàomặttơi,tơiđãvứtvỏchuốivàogiườnganh.)Ngayở
tuổisáumươi,khiMamajiđãhơicịngvàthịtơngđãhơibịtrọnglựckéo
xuống dưới, ơng vẫn hàng sáng bơi đủ 30 lần chiều dài của bể bơi
AurobindoAshram(1)
Ơngcốdạychamẹtơibơi,nhưngchẳngbaogiờchamẹtiếnbộqmức
lộixuốngnướcđếnđầugốiởbãibiểnvàlàmcácđộngtáckhốttrịn.Nếu
chamẹtơiđangtậpbơiếchchẳnghạn,thìtrơngnhưhọđangđitrongrừng,
vừađivừalấytayvạchcỏtrướcmặt.Cịnnếuchamẹtậpbơisảithìtrơng
nhưhọđangchạytừtrênđồiixuốngvàcứphảivungtaychokhỏingã.Anh
Ravithìcũngkémhăngháichẳngthuagìthế.
Mamaji phải đợi đến khi tơi xuất hiện để có thể có được một mơn đệ
hănghái.Ngàytơiđếntuổibơilội,tứclàlên7,theotunbốcủaMamajivà
khiếnmẹtơiphátphiền,ơngđemtơixuốngbãibiển,khốttayvềphíachân

trờivànói:"Đâylàmónqcủatachocon."
"Rồiơngấystđểconchếtđuối".Mẹtơibảovậy.
Tơivẫntrungthànhvớithủysưphụcủamình.Dướiconmắtcanhchừng
củaơng,tơinằmtrênbãibiển,quẫychân,quạttaytrêncát,đầuquaybênnày


bên kia để thở theo mỗi động tác. Chắc hẳn trơng tơi như một thằng nhóc
đanglàmmìnhlàmmẩymộtcáchchậmchạprấtlạ.Dướinước,ơnggiữcho
tơinổivàtơihếtsứcbơi.Khóhơnnhiềusovớitậptrêncạn.NhưngMamaji
kiêntrìvàđầykhíchlệ.
Khiơngthấytơitiếnbộrồi,chúngtơibắtđầuchấmdứtnhữngcuộcchạy
nhảy nơ rỡn với những làn sóng xanh biếc sủi bọt của bờ biển và bắt đầu
việcluyệntậpquicủ(vàphảitrảtiền)trongcáiphẳngphiunghiêmtúccủa
hồbơicưxá.
Mỗi tuần ba lần, vào Thứ Hai, Thứ Tư và Thứ Sáu, trong suốt những
nămthơấu,tơiđãđivớiơngđếnbểbơivàosángsớmvàthựchiệnmộtthứ
nghilễchínhxácvàđềuđặnnhưmộtcỗmáyđồnghồcủabàiluyệntậpbơi
sải.TƠicịnnhớnhưinhìnhảnhsinhđộngcủaơnggiàđángkínhđangbắt
đầukhoảthânbêncạnhtơi,cơthểơnglơradần,vàcuốicùngchỉhơiquay
điđểgiữthểdiệnvớibộquầnbơicủavậnđộngviênchínhcốngnhậpkhẩu
đẹp tuyệt. Ơng đứng thẳng người trong tư thế sẵn sàng. Hình ảnh ấy thật
giản dị và hùng tráng. Học bơi, rồi tập bơi, thật cực nhọc nhưng có niềm
khốilạcsâuxakhicảmthấymỗiđộngtáccủatangàycàngnhẹnhàngvà
đưatalướttớinhanhchónghơn,nhanhhơnnữa,chotớilúcnhưmêđi,và
khốinướcnặngnhưchìtrởthànhmộtchấtlỏngnhẹbổng.
Từấytơilẻntrởlaibiểnmộtmình,mộtkhốilạctộilỗi,đáplạisựmời
mọccủanhữngngọnsónghùngvĩàoạtđổvàobờđểrồilạikhiêmtốnlăn
tănchạyđếnvớitơi,nhữngvịngtaydịudàngchồnglấythằngbéấnĐộtự
nguyệnđếnvớichúng.
Món q tơi tặng Mamaji một dịp sinh nhật, lúc đó chắc tơi mười ba

mườibốntuổigìđó,là2vịngbơibuớmhồnchỉnh.Tơiđếnđíchmệtđến
nổikhơnggiơnổitayđểchàovẫyơngnữa.
Bêncạnhviệcbơilộicịncóviệcnóivềnónữa.Chatơirấtthíchnóiđến
bơi.Chacàngkhơngchịutậpbơibaonhiêuthìcàngthíchbơibấynhiêu.Bơi
lộilàchuyệnxảhơicủaơngmỗikhikonóichuyệncơngviệchàngngàycủa
ơngtạivườnthú.Nuớckocóhàmãcóvẻdễcaiquảnhơnnhiềusovớinước
cóhàmã.
MamajiduhọcParishainăm,nhờcóchínhsáchthựcdân.Đólàthờikì
đángnhớnhấtcủaơng.Dạoấylàđầunhữngnăm1930,lúcngườiPhápvẫn
cịn cố đồng hố Pondichery, củng như người Anh đang cịn cố đồng hố
nhữngvùngcịnlạicủaấnĐộ.TơikonhớrõMamajihọcgì.Hìnhnhưcó
dínhdángđếnthươngmại.Ơnglàngườikễchuyệntuyệtvờinhưnglạiqn
sạchcáccâuchuyệnhọchànhcủamình,cũngchẳngnhớgìđếnthápEiffel,
cungdiệnLourve,hoặccácqncafedọcđạilộChampsElysees.Tấtcảcác
câuchuyệnơngkểđềulàvềcáchồbơivàcáccuộcthibơi.Vídụ,cóPiscine
Deigny(1),bểbơicổnhấtcủakinhthành,cótừnăm1796,làmộtcáixàlan
neotạibếntàuOrsayvàlànơidiễnracáccuộctranhtàibơilộitrongthếvận


hộiOlympics1990.Nhưngkocókỉlụcnàotrongbểbơinàyđượcliênđồn
BơilộiQuốctếcơngnhânvìhồnàydàihơnkíchthướctiêuchuẩn6m.Nước
trongbểlấythẳngtừsơngSeine,chẳnglọcmàcũngchẳngsưởi."Vừalạnh
vừabẩn,"Mamajikể,"nướcấyđãchảyquakhắpthànhphốthànhrarấtbẩn.
Rồiđámngườixuốngbơilạilàmchonóbẩnđếnphátkhiếplênđược."Với
giọngthìthầmđầyâmmưuvàđưaranhữngchitiếtkinhkhủngđểchứng
minh, ơng đảm bảo với tơi là người Pháp có những tiêu chuẩn vệ sinh rất
thấp. "Deligny đã bẩn thế rồi, mà bể bơi Royal, một cái nhà tiêu nữa trên
sơngSeine,lạicịnbẩnhơn.DùsaothìởDelignyngườitacũngchịukhóvớt
nhữngconcáchếtvứtrangồi."Nhưnggìthìgì,mộtbểbơiOlympicvẫncứ
làmộtbểbơiOlympic,đãtừngđuợcvinhquangbấthủ.Chonêncóbẩnnhư

mộtcáibểphốtđichăngnữathìMamajivẫnnhắcdếnDelignyvớinụcười
âuyếm.
DễchịuhơnlàcácbểbơiởChateau-Landon,Rouvet,hoặcởđạilộNhà
ga.Đólàcácbểbơitrongnhàcómái,xâytrênđấtliền,vàmởcửaquanh
năm.Nuớcbểlấytừnguồnngưngđọngtrongcácđộngcơhơinuớccủacác
nhàmáyquanhđó,sạchhơnvàấmhơn.Nhưngchúngvẫnlànhữngbểbơi
tốitămvàthưịngqđơngđúc."Nuớcởđấylềnhphềnhrấtnhiềuđờmdãi,"
Mamajichặclưỡi,"cứnhưbơigiữađámsứa."
Các bể bơi Hebert, Ledru-Rollin và Butteuxa-Caillé thì sáng sủa. hiện
đại,rộngrãi,vàdùngnướctừnhữnggiếngkhoansâu.Chúnglàtiêuchuẩn
cho các bể bơi đơ thị. Tất nhiên cịn có Piscine des Tourelles, một bể bơi
OlympicnữacủathànhphốkhaitrươngtrongthếvậnhộiParisnăm1924.
Vàcịnnhiềubểkhácnữa,rấtnhiều.
NhưngtrongmắtMamaji,kocóbểbơinàosánhđượcvẻhuyhồngcủa
PiscineMolitor.Đólàvuơngmiệnchonhữngvinhquangbơilộicủakinh
thànhParis,vàquảthật,tồnthểnhânloạivănminh.
" Đến các đấng thần linh cũng phải sung sướng khi đuợc bơi ở đấy.
MolitorcócâulạcbộthiđấubơilộixuấtsắcnhấtParis.Có2bể,mộttrong
nhà,mộtngồitrời.Cảhaiđềumênhmơngnhưcáctiểuđạidương.Bểtrong
nhà ln có hai làn dành riêng cho những người luyện tập bơi đương dài.
Nướcbểsạchvàtrongđếnđộtacóthểlấynóphacafebuổisáng.Cácphịng
thayđồbằnggỗ,sơnxanhnuớcbiểnvàtrắng,nằmxungquanhbểthành2
tầng.Tacóthểnhìnxuốngvàthấytồncảnhbểbơi,chẳngsótvậtgì.Những
ngườiphụcvụdùngphấnđánhdấufịngthayđồđểmoingườibiếttađang
ngựtrongđó.Họlàcácơnggiàchânđikhậpkhiễng,thânthiệnvớimộtvẻ
dễcáubẳn.Họphớtlờnhữnglahétvàhànhvingốcnghếchcủamọingười.
Nướctắmtừcácvịihoasennónghổivàdễchịuvơcùng.Cócảphịngtắm
hơivàphịngthểdục.Bểngồitrờithìmùađơngtrởthànhsântrượtbăng.
Cómộtquầyruợu,mộtqncafe,mộthiênnằmphơinắng,thậmchícócả2
bãitắmnhỏtrãicáttựnhiên.Tấtcảcácviêngạchmen,đồđồngvàđồgỗ

đềubónglống.Đólà...đólà...
ĐólàbểbơiduynhấtkhiếnchoMamajirơivàoimlặng,kíứcơngphải
bơiqxađểcóthểbiếthếtvềnó.
Mamajinhớnó.Chatơimơvềnó.
Vìvậymàcuốicùng,khitơirađời,banămsauanhRavi,mộtthànhviên
nữađượccảnhàmongmỏi,tơiđãđượcđặttênlàPiscineMolitorPatel.
-------------------------------------------------(1) Ashram là danh từ chỉ một khu trường trại của nhửng người theo
cùngmộttínnguỡnghoặcgiáophái.Aurobindo(1872-1950)làmộthọcgiả
vàlãnhtụtơngiáonổitiếngcủaấnĐộ.
(1)Piscine,tiếngPháp,nghĩalàbểbơi(nhântạo),độcgiảcứđọctiếpsẽ
hiểutạisaochúngtơikhơngdịchtừnàyratiếngViệt(ND)...

Chương4
Dântộcgiànuavàtốtđẹpcủachúngtơiđượctrịn7tuổitrongthểchế
cộnghồthìlớnthêmravớimộtlãnhthổnhỏ.Pondicherry gia nhập Liên
minhấnĐộngày1tháng11năm1954.Thànhtựudânsựnàydẫnđếnmột
thành tựu dân sự khác. Một phần đất củ vuờn bách thảo Pondicherry được
chínhquyềnkhoanhriêngra,tạomộtcơhộilàmănmới,lạikophảitrảthuế
thổtrạch,vàthếlà,nhumộtphéplạ,ấnĐộlạicómộtvuờnbáchthúmới
toanh,thiếtkếvàquảnlýtheonhữngnguntắcsinhhọclànhmạnhvàhiện
đạinhất.
Đólà1vuờnbáchthúkhổnglồkobiếtlàbaonhiêudiệntíchđất,đến
nổiphảicóhẳnmộtđườngtầuhỏađểchongườixemđichohết,mặcdùkhi
lớnlêntơicũngthấynócứnhỏdần,kểcảđồntàu.Giờthìnónhỏđếnđộ
nằmvừaxoẳntrongđầutơi.Hãymườngtuợngmộtvùngnóngẩmtrànngập
ánhnắngvàrựcrỡmàusắc.Hoanởliênmiên,àoạt.Câycaobụithấp,và
dâyleoxoắnxtđủcácloại,nếukocócácbảngtênrõrànggắndướigốc
chúngthìchẳngaicóthểbiếtđượcchúnglàcâygì.

Có những chiếc ghế dài. Trên những chiếc ghế dài ấy ta thấy những
người nằm ngủ duỗi dài, hoặc những cặp trai gái, những đơi trẻ măng vẫn
cịnthẹnthịđầumàycuốimắtvàgiậtmìnhkhitaychạmphảitay.Bấtthình
lình trong đám cây cao mảnh dẻ trước mắt, ta nhận ra một cặp hươu cao
cổđangnhìntachămchú.Chưahết,chỉngaysauđấythơi,tagiậtnảymình
vìnhữngtiếngkêuvángóccủamộtđànkhỉbấtthầnởđâuàotới,quệnlẫn
vớinhữngâmthanhlảnhlótđinhtaicủacáclồichimgìnữachẳngbiết.Ta
đếnchỗsốtvé,lơđãngtrảmộtmóntiềnnhỏ,rồiđitiếp.Tathấymộtbức
tuờngthấp.Cóthểthấygìsaudãytườnglètèấy?Chẳngnhẽlạilàchuồngtê
giác?ấythếmàlàchuồngtêgiácthật,haicontêgiácấnĐộhùngvỉtrong


mơthốđấtnơng.Khitaquaysangbênthìthấyngaymộtconvoi,đãlùlùở
đótừbaogiờnhưngvìtoqmàtakonhìnra.Rồithìtanhậnranhữngcon
hàmãđangbậpbềnhngaydướiao.Càngnhìncàngthấy.Hếtcảnhnàyđến
cảnhkhác.TathựcđangởvuờnbáchthúcócáitênZootown(1).
Truớc khi dọn đến Pondicherry, cha tơi quản lí một khách sạn lớn ở
Madras.Lịngưathíchđộngvậtkhiếnộngchuyểnquanghềvuờnthú.Một
bướcqđộtựnhiên,tacóthểnghĩvậy.Nhưngcũngkohẳnthế.Vềnhiều
phương diện, cai quản một vuờn thú là cơn ác mộng của 1 người quản lí
kháchsạn.Nàynhé:Kháchtrọkobaogiờrờiphịngđiđâucả,chúngđịihỏi
kophảichỉmộtnơitrúchân,màthựcsựlànơiănchốnởhẳnhoi,chúnglại
ln ln có khách đến thăm, lắm bọn rât ồn ào và bừa bãi. Muốn dọn
chuồngchochúng,taphảichờlúcchúngqbộrangồibaolơn,rồilạiphải
chờchochúngcháncảnhngồibaolơn,quayvàobuồngrồithìmớilạiqt
dọnbaolơnchochúngđược.Phảidọndẹpliênmiên,vìkháchtrọđứanào
cũngbẩnthỉunhưbọnnghiệnrượucả.Khácnàocũngđịihỏimộtchếđộăn
uốngriêng,suốtngàykêucalàphụcvụchậm,vàtuyệtđốikobaogiờcho
tiềnboa.Nóithậttình,nhiềukháchtrọcịnlàbọnbệnhhoạntìnhdục,hoặc
bị nhịn q mà thỉnh thoảng lại lên những cơn động cỡn điên cuồng, hoặc

công khai bậy bạ khiến những cuộc mây mưa đá lở đất long khơng khn
phépgìhếtvàcảnhữngvụloạnlncơngkhaiầmĩ.Cóailàmkháchsạn
màmuốncónhữnglaọikháchnhưthếkochứ?VườnbáchthúPondicherry
là nguồn vui thú và cũng là nguồn đau đầu của ơng Santosh patel, người
sánglập,chủsởhữu,giámđốc,ơngchủvủanămmươibangườilàmcơng,
vàlàchatơi.
Vớitơi,nólàchốnđịađàng.Tơichỉcónhữngkíứcđángucủaqng
đờilớnlêntrongvuờnbáchthúđó.Tơisốngcuộcsốngcủa1ơnghồng.Có
đứacontrainàocủamộtvịvươnggiảnàocóđượcmộtsânchơimênhmơng
vàxumxnhưthế?Lâuđàinàomàcóđượcmộtbầythúnitrongnhà
nhưthế?Suốtthờiniênthiếu,bầysưtửđãlànhữngchiếcđồnghồbáothức
củatơi.ChẳngcầnđếnnhữngđồnghồThuỵSĩlàmgì.Sángnàocũngthế,
khibầysưtửcấttiếngầmvangdộicủachúng,ấylàđãđến5rưỡi6giờrồi.
Bữađiểmtâmdiễnratrongnhữngtiếngkêulảnhlótvàkéodàicủabầykhỉ
tomồm,cáclồiyểng,sáovàlũvẹtMoluccan.Tiễntơiđihọckophảichỉcó
ánhmắtdịuhiềncủamẹ,màcịncónhữngcáinhìnlưuluyếncủabọndáicá
mắt sáng như sao, con bò rừng Châu Mỹ khổng lồ, và đám khỉ độc đang
vuơnvaiduỗichânvàngápngắnngápdài.Tơiphảitrơngchừngkhichạy
quadướiđámcâycủabầychimcơngvìchúngrấthaythíchphónguếxuống
ngườitơi.Tốtnhấtlàchạyquadướirặngcâycủabọndơirừngvìgiờđósẽ
chỉ có tiếng chí ch chói tai của chúng mà thơi. Trên đường ra tơi có thể
dừnglạichỗnicáclồitrêncạnđểngắmnhữngconếchnhưđuợctráng
menxanhbiếc,hoặcvàngvớixanhnướcbiểnsẫm,hoặcnâuvớixanhlácây


nhạt. Cũng có khi bọn chim ở đó khiến tơi phải để mắt đến chúng: những
conhồnghạcmàuhồngrực,đànthiênngađen,bầyđàđiểumộtmào,hoặc
nhữngconchimnhỏhơnnhưbọnbồcâulơngbạc,nhữngcontìnhđiểucó
bộmặtgiốngnhưtráiđàotơ,hoặcđànvẹttomồmcónhữngđámlơngmàu
dacamtrướcngực.

Rấtítkhithấyđámvoi,hổbáo,gấuhoặchảicẩudậyvàogiờsángsớm
đó,nhưngkhibọnkhỉđầuchó,vuợnbạcmá,vuợnđítđỏ,huơunai,huơu
caocổvàcácconlama(1)lànhữngbọndậysớm.Sángnàocũngvậy,tơi
buớcrakhỏicổngchínhvớimộtấntượngcuốicùngvừabìnhdịvừakothể
nàoqn.Đócóthểlàhìnhảnhbầyrùaxếplênnhauthànhmộtkimtựtháp,
cáimõmóngánhcủamộtconkhỉđầuchó,dángimlìmoaivệcủamộtcon
hươucaocổ,cáimiệngbéomỡvàvàngóngđangháracủamộtconhàmã,
mộtconvẹtmacawđangdùngmỏvàchântừngbuớcleolênhàngrào,tiếng
chépmiệnglanhlảnhcủamộtconlạcđà.Tấtcảnhữnghìnhảnhvàấntuợng
ấykéoquatâmtrítơithậtnhanhchóng.Chỉlúctừtrườngtrởvề,tơimớicó
thờigiankhámphátừtừnhữngcảmgiáckhiđượcmộtchúvoihítngửikhắp
ngườimộtcáchthânthiệnnhưthểmúnxinmộtvàicủlạccóthểcótrongtúi
tơi,hoặckhimộtchúkhỉđộcvầnvịtìmchấytrênđầutơi,kếtthúcbằngmột
tiếngthởdàikhichẳngthấymóngìchénđuợc.Giámàtơicóthểtruyềnđạt
đượccáihồnhảocủamộtconhảicẩutruờnmìnhxuốngnướchoặccủamột
conkhỉnhệntungnguờiđutừchỗnàysangchỗkia,hoặcchỉđơnthuầnlà
cáivẻquayđầucủamộtconsưtử.Ngơnngữkothểtruyềnđạtnỗinhữngcái
đó.Tốthơncảlàkhinàongườitamúncảmlạiđuợcsựhàonhảoấy,tahãy
tuởngtuợnglạiđúngnhữngcảnhđóởtrongđầu.
Trong vườn thú cũng như ngoài thiên nhiên, thời gian tốt đẹp nhất để
thăm viến là bình minh và chiều tà. Đó là lúc hầu hết các lồi vật trở nên
sinhđộngnhất.Chúngđộngcựavàrờinơiẩnnấpcủamìnhđểrónrénđến
những mép nuớc. Chúng khoe lơng khoe cánh. Chúng hát những khúc hát
riêngcủamình.Chúngtìmđếnnhauvàcữhànhcácnghilễcủagiốnglồi.
Phầnthưởngchonhữngaibiếtngắmnhìnvàlắngnghethậtlớnlao.Tơiđã
có những giờ phút triền miên ko thễ đếm được chỉ để im lặng chứng kiến
nhữngbiểuhiệnphongphúvàđẹpđẽcựckỳcủasựsốngđãđemphúclành
chohànhtinhcủachúngta.Đólàmộtcáigìthậttươisáng,vangdội,kìbívà
tinhtếkhiếnchocácgiácquancủataphảitêdại.
Tơi đã nghe nhiều chuyện phi lí về các vườn thú, cũng nhiều như các

chuyện phi lí về Thượng Đế và các tơn giáo. Những người có thiện chí
nhưng bị thơng tin sai lầm tưởng rằng các lồi vật hoang dã ngoài thiên
nhiên sống rất "hạnh phúc" bởi vì chúng đuợc "tự do". Khi nói vậy, họ
thường nghĩ đến một con thú to lớn và đẹp,ví dụ như sư tử hoặc li báo
cheetah(đờisốngcủamộtconsơnduơnghoặcmộtconthúănkiếnmõmdài
thìtícóaimuờngtuợnglàmgì).Họtưởngtuợngcảnhconthúhoangdãđó


đangthảbộsaukhiđãănhếtconmồivừangoanngỗnchấpnhậnsốphận
bịănthịtcủamình,hoặcđangchạynhịpnhàngtrongtưthếluyệntậpđểgiữ
chocơthểthonthảsaumộtbữaănqđà.Họtuởngtuợngnhưconthúấy
coisócbầyconcủanómộtcáchdịudàngđầytựhào,cảgiađìnhđangcùng
nằm trên những cành cây và thoả mãn ngắm nhìn cảnh mặt trời đang lặn.
Cuộcsốngcủaloàivậthoangdãthậtgiảndị,caothuợngvàđầyýnghĩa,họ
tuởngtuợngvậy. Thếrồi nhữngconvật ấybị bọnngườixấu bắtnhốt váo
nhữngchuồnglồngnhỏxíu."Hạnhphúc"củachúngbịtiêutan.Chúngkhao
khát "tự do" và tìm đủ mọi cách để chạy trốn. Bị chối bỏ "tự do" q lâu,
chúngtrởthànhnhưnhữngcáibóngcủachínhmình,tinhthầnchúngbịbẻ
gẫy.Mộtsốngườiđãtuởngtượngthế.
Thựctếkhơngphảivậy.
Cáclồithúhoangdãcómộtđờisốngkhắcnghiệtđểsinhtồntorngmột
kỉcươngxãhộikokhoannhuợngvàmộtmơitruờngtrongđónguồnsợhãi
thìnhiềumànguồnthứcănthìít,vàchúngphảilnlnbảovệlãnhđịa
củamình,suốtđờichịucảnhrỉaróicủacáclồikísinh.Tựdocónghĩagì
tronghồncảnhấy?Thựctếcáclồithúhoangdãkohềđuợctựdotrongko
gian,thờigian,vàcảtrongcácquanhệgiữachúngvớinhau.Lýthuyếtmà
nói,mộtconvậtcóthểbỏbầyđànmàđi,phớtlờtấtcảnhữnglềthóixãhội
vànhữngcươngtoảvốncócủagiốnglồi.Nhưngchuyệnđóhiếmhơncả
khi ta so với chính chúng ta, ví dụ như chuyện một người chủ tiệm chẳng
hạn,vớitấtcảnhữngràngbuộcbìnhthuờng-vớigiađình,bạnbè,xãhội-tự

nhiên bỏ tất cả để ra đi với vài đồng bạc lẻ trong túi và bộ quần áo trên
người.nếumộtconngười,làlồivậtthơngminhvàmạnhdạnnhất,cịnko
muốn lang thang làm lữ thứ, làm kẻ lạ mặt trong thiên hạ để chẳng có ai
mongaiđợi,thìmộtconthúhoangdãmuốnthếlàmgì,nhấtlàkhitanghĩ
rằnglồivậtbaogiờcũngbảothủhơnnhiềusovớilồingười.QUảthậtlồi
vậtbảothủ,cịncóthểnóilàphảnđộngnữa.Chỉmộtthayđổinhỏxíuthơi
cũngkhiếnchúnglosợrồi.Chúngchỉmongmọithứcứyngunnhưthế,
ngàynàyquangàykhác,thángnàyquathángkhác.Nhữngđiềungạcnhiên
trongcácquanhệvềkhơnggiancủachúng.Mộtconvậtchiếmcáichỗởcủa
nó,chodútrongvuờnthúhayngồihoangdã,,cũnggiốngnhưmộtqncờ
chiếm cái chỗ của mình trên bàn cờ, nghĩa là rất trọng đại. Vị trí của con
tướng trên bàn cờ ra sao, thì chỗ ở đó của một con thằn lằn, một con gấu
hoặcmộtconhuơucũngnhưvậy,kohềcótítựdolựachọnnàotrongviệc
này.Cảqncờvàconvậtđềubịràngbuộcbởitìnhthếvàmụcđích.Trong
hoang dã, các con vật đi theo những đuờng nhất định vì những lý do bắt
buộc,mùanàyquamùakhác.Trongvườnthú,nếumộtconvậtkocóchỗ
bìnhthườngcủanó,vớidángđiệumànóvẫncóvàogiờđó,thìtứclàđãcó
chuyện.Cóthểchỉlànhữngphảnứngcủaconvậtđốivớimộtthayđổirất
nhỏ trong mơi truờng. Một đoạn ống nuớc cuộn trịn bị qn ở ngồi kia


khiếnchoconvậtlosợ.Mộtvũngnướcvừađọnglàmchonókoyên.Cái
bóng của một cái thang. Nhưng cũng có thể là một nguyên nhân gì kách
nghiêm trọng hơn. Mà sợ nhất đối với một người chủ vuờn thú đó có thể
thựcsựlàmột"triệuchứng",phảikiểmtraphânconvậtngay,phảihỏikĩ
người chăm sóc con vật đó về mọi chi tiết, phải mời bác sĩ thú y. Tất cả
nhữngcáinàychỉvìmộtconcịkhơngthấyđứngởchỗnóvẫnthườngđứng
Nhưnggượmđã,hãychophéptơitiếptụcđềcậpđếnchỉmộtkhíacạnh
củavấnđềmàtađangbànbạc
Nếunhưtavàomộtnhànọ,phácửatrước,rồiđuổimọingườitrongnhà

rangồiphốvànói"Điđi!Cácngườiđuợctựdo!Tựdonhưchimtrời!Đi!
Đi!" - Liệu họ có nhảy nhót vui mừng hay ko? Làm gì mà có chuyện đó.
Chimchócđâucótựdo.Nhữngngườimàtavừagiảiphóngấysẽcựlại"
Cácngườicóquyềngìmàđuổichúngta?Đâylànhàta.Tasỡhữunó.Tađã
sống ở đây bao nhiêu năm rồi. Ta sẽ gọi cảnh sát. Chúng mày là đồ lưu
manh!"
Chúngtachẳngcócâu,''Chẳngđâubằngởnhàmình''đấyư?Đócũng
chínhlàcảmthứccủalồivật.Chúngcóýthứcsâusắcvềlãnhthổ.Lãnh
thổ là chìa khóa để hiểu các hành vi của chúng. Chỉ có một lãnh thổ quen
thuộcmớichophépchúngđápứngđượchaiđịihỏithườngtrựccủacuộc
đờihoangdã:nétránhkẻthùvàkiếmđượcthứcănnướcuống.Mộtkhn
viênvườnthúlànhmãnhvềsinhhọc-chodùđólàmộtcáichuồng,mộtcái
hố,mộthịnđảonhântạo,mộtbãithả,mộthồnước-cũnglàmộtlãnhthổ,
chỉkhácvềkíchthướcvàsựgầncậnvớilãnhthổcủalồingười.Việcnórất
nhỏsovớihoangdãcũngchẳngcóýnghĩagì.Cáclãnhthổtronghoangdã
rộnglớnkhơngfảidothịhiếumàlàvìbắtbuộc.Trongmộtvườnthú,talàm
chocácconvậtđiềumàtalàmchochínhchúngtaởnhà:tađemvàotrong
một khơng gian nhỏ hẹp những thứ nằm rải rác ở khắp thế giới hoang dã.
Ngàyxưavớichúngtachẳnghạn,cáihangthìởđây,dịngsơngthìởđàng
kia,chỗsănbắnthìfảiđihàngdặm,nơirìnhmồiởgầnđó,rừngdâuthìlạiở
mộtnơikhác-mànơinàocũngđầyrẫysưtử,rắnrết,kiến,đỉavàláđộccịnbâygiờthìconsơngchảylnquavịinướccóthểvớitalàđếnvàtacó
thểtắmrửangaycạnhchỗnằmngủ,ănngaynơinấunướng,cóthểràokín
tấtcảbằngmộtbứctườngbảovệ,giữlãnhthổcủatasạchsẽvàấmáp.Mỗi
ngơinhàlàmộtlãnhthổthunhỏtrongđócácnhucầucơbảncủatađược
thỏa mãn an tồn và gần gụi. Một khn viên trong vườn thú lành mạnh
cũnglàmộtngơinhànhưthếđốivớiconvậtởtrongđó(nhưngkocónhững
thứnhưlàlịsưởichẳnghạn).Tìmthấytrongđấytấtcảnhữnggìnócầnmộtnơiđểcanhchừng,mộtchỗđểnghỉ,đểăn,uống,tắm,chảichuốt...-và
thấy ko cịn cần fải săn mồi nữa vì thức ăn ngày nào cũng có, con vật sẽ
chiếmlĩnhmộtkhơnggianmớitronghoangdã,thămdịvàđánhdấukhơng
gianấytheocáchthườnglàmcủagiốnglồimình,chẳnghạnnhưđánhdấu

bằngnướcgiải.Mộtkhicáinghilễdọnvàođóđãxongvàconvậtđãởn,
nósẽkocảmthấynhưmộtkẻthnhàhồihộp,càngkonhưmộttùnhân,
mànhưmộtchủnhàhẳnhoi,vànósẽhànhxửnhưhệtkhinóởngồihoang
dã,nghĩalàsẽbảovệcáilãnhthổấycủanóchođếncùngnếubịxâmphạm.
Chủquanmànói,mộtkhnviênnhưthếkotốthơnmàcũngchẳngtồihơn
so với một lãnh thổ của con vật ngồi hoang dã. Chừng nào cịn đáp ứng
đượccácnhucầucủaconvật,thìmộtlãnhthổ,hoangdãhaynhântạo,chỉ
đơnthuầnlàmộtthựctế,kofảiđánhgiágìhết,cũngnhưnhữngchấmđen
trêndaconbáomàthơi.Tacũngcóthểlíluậnrằngnếumộtconvậtcóthể
ựachọnbằngtríkhơn,nónhấtđịnhsẽchọncuộcsốngtrongvườnthú,vìcái
khácbiệtchínhgiữamộtvườnthúvàthếgiớihoangdãlàvườnthúthìvừa
ko có kí sinh và kẻ thù lại vừa thừa thãi thức ăn, cịn ngồi hoang dã thì
ngượclại.Cứthửnghĩmàxem,.thàởkháchsạnRitzvớicácdịchvụkomất
tiềnvàthahồgọibácsỹcịnhơnlangthangkonhàvàchẳngcómanàođể
mắtđếnmình.Nhưngcácconvậtthìkhơngcókhảnăngfânbiệtđượcnhư
thế.Trongnhữnghạnchếcủabảnchấtmình,chúngthỏamãnvớinhữnggì
chúngcómàthơi.
Mộtvườnthútốtlàmộtchungcưđượctổchứcchuđáo:nơimàconvật
bảochúngta''Đừngcóvào!''bằngdấuhiệunuớcgiảihoặcbàitiếtkhác,thì
chúngtacũngbào''Đừngcóra!''bằngcácloạiràochắncủachúngta.trong
điềukiệnnhưvậycủamộtnềnngoạigiaohồbình,tấtcảcácconvậtđều
hàilịngvàchúngtacóthểntâmnhìnngắmlẫnnhau.
Córấtnhiềunhữngcâuchuyệntrongsáchvởvềcácconvậtcóthểtrốn
chạykhỏivườnthúmàlạikotrốn,hoặctrốnrồilạiquaytrởvề.Cótrường
hợpmộtconkhỉđộc,cửachuồngcủanóngườitaqnkokhóavàđểmở
toang.Conkhỉlolắngđếnnỗikêugàothảmthiếtvàbắtđầulấytaydậpcánh
cửaầmầm,chođếnkhingườicoichuồng,được1kháchthămgọi,vộichạy
đếnkhóacửachuồnglạichonó.Mộtđànhươusaotrong1vườnthúchâu

Âu kéo nhau ra khỏi khi trại vì cửa rào ko đóng. Những người khách làm
chochínghoảng sợchạy vào1khu rừnggần đó.Trongkhu rừngcũng có
hươusaosốngvàcóthểnidưỡngđượcđànhươunày.Thếmàđànhươu
vườnthúlạinhanhchóngtìmđườngvềtrạicủamình.Trongmộtvườnthú
khác,mộtngườilàmcơngđangđiđếnchỗlàmcủamìnhvàolúcsángsớm,
vác theo các tấm gỗ, thì thình lình thấy 1 con gấu từ đám sương mù buổi
sớmbướcravàđithẳngvềfíaanhta.Ngườiấyvấtcáctấmgỗxuốngvàùté
chạytrốn.Lậptứcngườitabổđitìmcongấuxổngchuồng.Hothấynóđã
lạiởtrongchuồng,thìranóleoraleovàonhờmộtcànhcâymớigẫy.Chắc
làtiếngcáctấmgỗrơixuốngđấtđãlàmcongấusợvàvộiquaylạichỗởcủa
nó.
Nhưng tôi ko dám khăng khăng đâu. Tôi ko định bảo vệ các vườn thú
đâu.Nếumuốnthìtacứviệcđóngcửatấttậtchúnglại(vàhyvọnglàcác


lồivậthoangdãcóthểsốngsóttrongnhữnggìcịnlạicủathiênnhiênngày
nay).Tơibiếtrằngcácvườnthúkocịnlàniềmvuicủaconngườinữa.Tơn
giáocũngđangđốimặtvớivấnđềnày.Cónhữngảotưởngnhấtđịnhvềtự
dođanggiếtchếtcảhai.
VườnthúPondicherrykocịnnữa.Ngườitađãlấphếtcáchốni,tháo
dỡhếtcácchuồngtrại.Giờđây,tơichỉthámhiểmnótạimộtnơiduynhất
cịnlạilàkíứccủatơimàthơi.
------------------------------------------------(1)Nghĩalà"thànhphốbáchthú"(ND)
(1)Lama:tenmộtlồilừacólơnggiốngnhưlơngcừu,cổdài,đầunhỏ,
gốcgácởvùngnúicaoPeru,NamMỹ.

Chương5
Cáitêntơichưaphảilàkếtcụccủacâuchuyệnvềcáitêntơi.Khitênta
là Bob, ko ai fải hỏi cái tên ấy viết thế nào. Nhưng với cái tên Piscine
MolitorPatelthìlàchuyệnkhác.

NhiềungườitưởngđólàP.Singh(1)vànghĩtơilàngườiSikh,vàhọlấy
làmlạsaotơikođộikhăncuốnlênđầu.
KhicịnhọcĐạihọctơicóđếnMontreal1lầnvớimấyngườibạn.Có1
đêmđếnlượttơifảiđặtmuapizza.TơiđãfátchánmỗilầnnghegiọngPháp
trên dây nói qt hỏi tên tơi là gì, nên khi người bán hàng hỏi: ''Thưa ơng
chobiếttínhdanh'',tơinói''IamwhoIam.''(2)Nửatiếngsaungườitamang
haicáipizzađếnchoong''IanHoolihan''.
Sựthựclànhữngngườitagặpcóthểthayđổicuộcđờita,nhiềukhisâu
sắcđếnmứctatrởthành1ngườikháchẳn,kểcảchínhcáitêncủata.Cứ
xemthìthấy:SimontrởthànhthánhPeter,ơngthánhMatthewthìcịncótên
làLevi,NathanielcũnglàBartholomew,Judas,kofảiIscariot,saunàycịn
lấytênlàThaddeus,SimeonthìđộitênNiger,SaulthìthànhraPaul.(3)
TênlínhLaMãcủatơiđứngtrongsântrườngmộtsángnọkhitơi12tuổi
(4).Tơivừamớiđến.Hắnthấytơivàmộttiasángthiêntàimaquỉchợtlóe
lêntrongcáitrínãođầnđộncủahắn.hắngiơtaychỉvàotơivàhétlên:''Này
làthằngPissingPatel!''(5)
Tronggiâyláymọingườiđềucườivánglên.ngườitachỉthơicườikhi
đãxếphàngvàolớp.Tơiđicuốihàng,vịnggainhọnthíttrênđầu.(6)
Chẳngailạgìtínhtànáccủatrẻcon.Nàotơicótrêuchọcgìchúng,có
làmcáigìkhiếnchúngfảiđểýđếntơiđâu,màsaokhắpsântrườngchỗnào
tơi cũng nghe thấy chúng hị hét, nào là ''Thằng Pissing đây rồi, tao fải đi
đây'', rồi ''Mày đang đứng úp mặt vào tường thế kia, có fải mày là thằng
Pissingkohở?'',đạiloạithế.Tôichỉbiếtrùmngườimộtchỗ,hoặcfảitảnglờ


nhưkonghethấygì.Nhữngtiếnghịhétấyrồicũngquađi,nhưngnỗiđau
đọnglại,nhưmùikhaicủabãinướcđáiđãkhơ.
Rồiđếnlượtcácthầygiáo.Chắctạitrờinóngq.Càngvềchiều,bàiđịa
líbuổisángcịnchắcgọnnhưốcđảobắtđầunhãodàiranhưsamạcThar;
bàilịchsử,sinhđộnglàthếlúcmởđầunaycũngthànhkhơnẻvàbốcbụi;

bàihọctốn,lúcđầuchínhxáclàthế,naythànhbebétlầylội.trongcơnmệt
mỏibuổichiều,khihọmãidùngkhăntaylaumồhơitránvàgát,cácthầy
qncảcáiâmhưởngđầynướcmắttrongcáitêncủatơi,vàbắtđầuvơtình
xuntạcnóthậmtệ.Tơicóthểnghethấysựthayđổitrongcáchfátâmcó
nhữnguốnéohầunhưkonghethấyđccủahọ.Tưởngchừngnhưlưỡicác
thầy là các chiến binh đang fải cầm cương các cỗ chiến xa do bầy ngựa
hoangkéo.Họcóthểfátâmrõcáiâmtiếtđầu,âm''Pit'',nhưngrồivìnóng
nực gia tăng, họ ko kiểm soát đc lũ ngựa sùi bọt mép kia và ko thể kiềm
cương để chúng leo lên cái âm tiết thứ 2, âm ''Xin''. Thế là họ đâm nhào
xuốngâm''Xinh'',vàthếlàhết.Mỗilầntơigiơtayxinfátbiểu,họsẽbảo
''Nào,mờiemPit-xinh.''Phầnlớnhọcũngchẳngbiếtvừagọitơilàgìnữa.
Sau1lúckothấytơinóinănggì,họsẽnémvàotọi1cáinhìnmệtmỏi.Và
nhiềukhi,nhưthểkiệtsứcvìnóngnực,cảlớpcũngchẳngcóphảnứnggì.
Ko ai cười, chẳng ai thì thào trêu ngươi gì hết. Thế mà tơi vẫn ln ln
nghethấy1cáigìđónhư1lờimiệtthị.
NămcuốicùngởtrườngSaintJoseph,tơicảmthấynhưmìnhlànhàtiên
triMohammadđangbịhànhhạởthànhMecca,cầuchoNgàiđcnnghỉ.
NhưngcũnggiốngnhưviệcNgàichuẩnbịtrốnvềvùngMedina,chuyếndu
hànhsẽtrởthànhsựkhởiđầucủathờiđạiHồigiáo,tơicũngchuẩnbịcho
cuộctrốnchạycủamìnhvàkhởiđầu1giaiđọanmớichocuộcđờitơi.
HọcxongởtrườngSaintJoseph,tơivàotrườngpetitSeminaire,trường
trunghọctưthụcdùngtiếngAnhtốtnhấtởPondicherry.Ravi đang học ở
đó,vànhưsốfậncủatấtcảcácđứaemtraikhác,tơifảichịucựchìnhcủa
việcnoitheodấuchâncủa1ơnganhnổitiếng.Ravilà1nhàthểthaocủa
thếhệanhtạiPetitSeminaire,mộttaybowler(1)đángsợvà1taybóngchày
khiếpđảm,giữchânthủqncủađộituyểnbóngchàyhaynhấtthànhphố.
Việctơilà1taybơicừkhơichẳnggâyđượctiếngtămgìhết.Hìnhnhưcó1
thứquyluậtlàsốngởbiểnthìngườitanghingờnhữngaibiếtbơi,cũngnhư
sốngởnúithìngườitanghingờnhữngaibiếttrèo.Nhưngtơikotínhđến
việc trốn chạy bằng một cái tên nào khác với ''Pit-xinh'', thậm chí đội tên

''EmthằngRavi''cũngxong.Tơicó1kếhoạchhayhơnthế.
Vàtơitriểnkhainóngayngàyđầuởtrường,ngaytrongtiếthọcđầutiên.
NgồiquanhtơilànhữnghọcsinhkháccũngtừSaintJoseph đến. Tiết học
bắt đầu như tất cả các tiết học mới khác, nghĩa là bằng việc điểm danh.
Chúngtơilầnlượtxướngtênmìnhtạichỗ.
''GanapathyKumar,''GanapathyKumarnói.


''VipinNath'',VipinNathnói.
''ShamshoolHudha'',ShamshoolHudhanói.
''PeterDharmaraj'',PeterDharmarajnói.
Mỗicáitênxướnglênlà1cáiđánhdấuvàodanhsách,kéotheomộtcái
nhìnchịngchọccủaơngthầy.Tơihồihộpkhủngkhiếp.
''AjithGiadson'',AjithGiadsonnói,cáchtơibốnbàn...
''SampathSaroja'',SampathSarojanói,cáchbabàn...
''StanleyKumar'',StanleyKumarnói,cịncóhaibàn...
''SylvesterNaveen'',SylvesterNaveennói,ngaytrướcmặttơi.
Rồiđếnlượttơi.ĐãđếnlúcgiếtquỷSatan.Medinahỡi,tađếnđâyrồi.
Tơi đứng dậy và bước vội lên bảng đen. Trước khi ơng thầy kịp mở
miệng,tơiđãnhặtcụcphấnvàvừanóivừaviết:
Têntơilà
PiscineMolitorPatel
Thườnggọilà
tơigạchđít2lầnhaichữđầutiêncủatêntơi
PiPatel
Đểchochắcăn,tơiviếtthêm:
Pi=3,14
rồitơivẽ1vịngtrịntotướng,chia1nhátthành2fầnvới1đườngkính
thẳngbăng,đểnhắcđếnbàihìnhhọccơbản.
Cảlớpimphăngphắc.Ơngthầydánmắtlênbảng.Tơinínthở.rồiơng

nói:''Đượcrồi,Pi,emngồixuống.Lầnsaufảixinphéptrướckhilênbảng.''
''Thưathầy,vângạ.''
Ơngđánhdấutêntơi.Rồiđưamắtđếnthằngtiếptheo.
''MansoorAhamad'',MansoorAhamadnói.
Tơithốtrồi.
''GauthamSelvaraj'',GauthamSelvarajnói.
Tơithởđượcrồi.
''ArunAnnaji'',ArunAnnajinói.
Mộtsựkhởiđầumớiđãđến.
Tơilàmlạicáitrịấyvớitấtcảcácthầygiáo.Lặpđilặplạilàđiềuwan
trọngtrongviệchuấnluyệnkonhữngvớisúcvậtmàcảvớiconngười.Xen
giữa2thằghọcsinhmangnhữngcáitêntầmthường,tơichạyàolênbảngvà
bốclửa,cókhicịnnghethấycảtiếngphấnkenkéttrênbảng,vớinhữngchi
tiếtcủacuộctáisinhchochínhmình.Đếnnỗisaumộtvàilầnnhưthế,bọn
trẻbắtđầuvàohùanhưháttheosựchỉhuycủatơi,vàtiếngchúngvanglên
caotràokhitơigạchđítcáinốtchính,vàtêntơiđchátlênđẹpđẽchẳngkém
gìniềmvinhhạnhchobấtkì1nhàchỉhuyđồngcanàokhác.Mộtvàithằng
cịntheosáttơi,khẩntrương,''Ba!Phẩy!Một!Bốn!''tronglúctơiviếtconsố
ấy,vàtơikếtthúcbàicacủamìnhbằng1nétchémchiađơivịngtrịn,mạnh