luận văn: Hoàn thiện Kế toán tiêu thụ thành phẩm & xác định kết quả tiêu thụ tại Công ty Cổ phần sản xuất Vật liệu xây dựng Lý Nhân pot

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP

ĐỀ TÀI: “Hoàn thiện Kế toán tiêu thụ thành
phẩm & xác định kết quả tiêu thụ tại Công ty
Cổ phần sản xuất Vật liệu xây dựng Lý Nhân.”















Luận văn tốt nghiệp
Trần Thị Hiếu Kế toán 46C
1

Hoàn thiện Kế toán tiêu thụ thành phẩm & xác định kết quả tiêu thụ tại
Công ty Cổ phần sản xuất Vật liệu xây dựng Lý Nhân
DANH MỤC CỤM TỪ VIẾT TẮT

BQ : Bình quân
CPQLDN : Chi phí quản lý doanh nghiệp
CPBH : Chi phí bán hàng
DT : Doanh thu
DN : Doanh nghiệp
DTBH : Doanh thu bán hàng
GVHB : Giá vốn hàng bán
GTGT : Giá trị gia tăng
KT : Kế toán
KH : Khách hàng
NKC : Nhật ký chung
TK : Tài khoản
TP : Thành phẩm
Luận văn tốt nghiệp
Trần Thị Hiếu Kế toán 46C
2

DANH MỤC SƠ ĐỒ BẢNG BIỂU
STT Loại TÊN BẢNG
1 Sơ đồ 1.1 Tổ chức bộ máy quản lý Công ty
2 Sơ đồ 1.2 Bộ phận sản xuất của Công ty
3 Sơ đồ 1.3 Quy trình công nghệ sản xuất
4 Sơ đồ 1.4 Tổ chức bộ máy phòng kế toán Công ty
5 Sơ đồ 1.5 Quy trình ghi sổ kế toán theo hình thức NKC
6 Biểu 2.1 Hoá đơn GTGT
7 Biểu 2.2 Phiếu xuất kho
8 Biểu 2.3 Thẻ kho
9 Biểu 2.4 Bảng tổng hợp nhập- xuất- tồn
10 Biểu 2.5 Trích sổ NKC về bán hàng
11 Biểu 2.6 Sổ chi tiết doanh thu

12 Biểu 2.7 Sổ cái doanh thu
13 Biểu 2.8 Phiếu thu tiền mặt
14 Biểu 2.9 Sổ chi tiết phải thu khách hàng
15 Biểu 2.10 Sổ cái phải thu khách hàng
16 Biểu 2.11 Bảng tổng hợp phải thu khách hàng
17 Biểu 2.12 Sổ chi tiết giá vốn
18 Biểu 2.13 Sổ cái giá vốn hàng bán
19 Biểu 2.14 Bảng kê hoá đơn chứng từ hàng hoá bán ra
20 Biểu 2.15 Bảng kê hoá đơn chứng từ hàng hoá mua vào
21 Biểu 2.16 Sổ cái thuế GTGT đầu ra
22 Biểu 2.17 Biên bản trả lại hàng
23 Biểu 2.18 Phiếu nhập hàng bán bị trả lại
24 Biểu 2.19 Sổ cái hàng bán bị trả lại
25 Biểu 2.20 Sổ cái chi phí bán hàng
26 Biểu 2.21 Sổ cái chi phí QLDN
27 Biểu 2.22 Sổ cái xác định kết quả kinh doanh
28 Biểu 3.1 Danh sách đối chiếu công nợ
29 Biểu 3.2 Bảng phân tích công nợ
30 Biểu 3.3 Sổ chi tiết doanh thu bán hàng
31 Biểu 3.4 Sổ chi tiết doanh thu cung cấp dịch vụ
Luận văn tốt nghiệp
Trần Thị Hiếu Kế toán 46C
3

LỜI MỞ ĐẦU
Trong nền kinh tế thị trường, với quy luật cung - cầu thì sản phẩm của doanh
nghiệp sản xuất ra là để đáp ứng, thoả mãn nhu cầu của người tiêu dùng. Đồng thời
trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh thì tiêu thụ chính là giai đoạn cuối
cùng. Thông qua tiêu thụ, Công ty không chỉ thu hồi được vốn đã bỏ ra mà còn thu
được một phần thặng dư - đó chính là lợi nhuận.

Nhờ giai đoạn tiêu thụ, doanh nghiệp mới có thể bù đắp các chi phí đã chi ra
trong quá trình sản xuất, thực hiện quá trình tái sản xuất và xác định lợi nhuận kinh
doanh của doanh nghiệp. Chính vì vậy vấn đề thành phẩm và tiêu thụ thành phẩm
có ý nghĩa hết sức quan trọng tới kết quả SXKD của doanh nghiệp.
Ở Việt Nam, từ khi nền kinh tế đất nước chuyển sang cơ chế mới thì các thành
phần kinh tế được tự do phát triển, bình đẳng với nhau tạo nên sự cạnh tranh gay
gắt ở tất cả các ngành sản xuất, trong đó có ngành sản xuất vật liệu xây dựng. Công
ty CP sản xuất vật liệu xây dựng Lý Nhân là một doanh nghiệp nhà nước mới được
cổ phần hoá. Công ty đã có tuổi đời hơn 30 năm. Trải qua bao thăng trầm cùng với
những đổi thay của đất nước, quy mô hoạt động kinh doanh của Công ty ngày càng
được mở rộng. Là một Công ty đặt trên địa bàn địa phương, vì vậy em rất mong
muốn được tìm hiểu thêm về quá trình tiêu thụ tại Công ty để từ đó đề xuất các giải
pháp nhằm nâng cao tốc độ luân chuyển vốn cũng như hiệu quả sử dụng vốn. Với lý
do trên và qua một thời gian thực tế tại Công ty, em đã chọn đề tài: “HOÀN
THIỆN KẾ TOÁN TIÊU THỤ THÀNH PHẨM VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ TIÊU
THỤ TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN SẢN XUẤT VẬT LIỆU XÂY DỰNG LÝ
NHÂN”.
Luận văn tốt nghiệp
Trần Thị Hiếu Kế toán 46C
4

Luận văn gồm 3 phần chính:
PHẦN I : LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN TIÊU THỤ THÀNH PHẨM VÀ XÁC ĐỊNH KẾT
QUẢ TIÊU THỤ TRONG CÁC DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT.
PHẦN II: THỰC TRẠNG KẾ TOÁN TIÊU THỤ THÀNH PHẨM VÀ XÁC
ĐỊNH KẾT QUẢ TIÊU THỤ TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN SẢN XUẤT VẬT LIỆU XÂY
DỰNG LÝ NHÂN.
PHẦN III: PHƯƠNG HƯỚNG HOÀN THIỆN KẾ TOÁN TIÊU THỤ
THÀNH PHẨM VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ TIÊU THỤ TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN
SẢN XUẤT VẬT LIỆU XÂY DỰNG LÝ NHÂN.

Em xin chân thành cảm ơn GV. Trần Thị Phượng và các bác, các cô, chú trong
ban lãnh đạo, đặc biệt là phòng Tài chính - Kế toán của Công ty đã tận tình giúp đỡ
em hoàn thành luận văn này.
Do thời gian thực tập không nhiều và còn thiếu kinh nghiệm thực tế nên luận
văn của em không thể tránh khỏi những thiếu sót. Vì vậy em rất mong được sự góp
ý, bổ sung của cô giáo hướng dẫn, các thầy cô trong khoa cũng như cán bộ phòng
Tài chính Kế toán Công ty .
Em xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày 26 tháng 5 năm 2008
Sinh viên thực hiện
Trần Thị Hiếu
Luận văn tốt nghiệp
Trần Thị Hiếu Kế toán 46C
5

PHẦN I
LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN TIÊU THỤ THÀNH PHẨM VÀ XÁC ĐỊNH
KẾT QUẢ TIÊU THỤ TRONG CÁC DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT
I – KHÁI QUÁT CHUNG VỀ KẾ TOÁN TIÊU THỤ THÀNH PHẨM VÀ
XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ TIÊU THỤ TRONG CÁC DOANH NGHIỆP SẢN
XUẤT
1. Một số khái niệm và vai trò của tiêu thụ sản phẩm trong doanh nghiệp
1.1 Một số khái niệm
Tiêu thụ sản phẩm là giai đoạn tiếp theo của quá trình sản xuất. Đó là quá trình
người bán chuyển giao quyền sở hữu hàng bán cho người mua cùng các lợi ích và
rủi ro cho người mua theo những cam kết đã thỏa thuận và được khách hàng trả tiền
hoặc chấp nhận thanh toán.
Trong kế toán tiêu thụ thành phẩm xuất hiện những khái niệm sau :
Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ : Là tổng giá trị các lợi ích kinh tế
doanh nghiệp đã thu được trong kỳ kế toán phát sinh từ hoạt động sản xuất kinh

doanh của doanh nghiệp, làm tăng vốn chủ sở hữu.
Giá vốn hàng bán : Là tổng trị giá vốn của số sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ đã
xác định tiêu thụ trong kỳ.
Kết quả tiêu thụ sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ : Là số chênh lệch giữa doanh
thu thuần với trị giá vốn của hàng bán, chi phí bán hàng và chi phí QLDN.
1.2 Vai trò của tiêu thụ sản phẩm
Tiêu thụ sản phẩm là khâu cuối cùng của quá trình sản xuất, nó quyết định hiệu
quả của các khâu trước đó và mang tính quyết định đến sự tồn tại và phát triển của
doanh nghiệp. Quá trình tiêu thụ có thể giúp doanh nghiệp bù đắp chi phí sản xuất,
tăng nhanh vòng luân chuyển của vốn, tăng lợi nhuận nếu khâu này được thực hiện
tốt. Mặt khác, nếu sản phẩm sản xuất ra không được tiêu thụ tốt dẫn đến vốn bị ứ
Luận văn tốt nghiệp
Trần Thị Hiếu Kế toán 46C
6

đọng, doanh nghiệp không thể tái sản xuất, gây ảnh hưởng đến người lao động, gây
ra tổn thất cho các nhà sản xuất và xã hội.
Đối với doanh nghiệp, tiêu thụ không những bù đắp được toàn bộ chi phí đã bỏ
ra mà còn tạo ra lợi nhuận, quyết định sự phát triển của doanh nghiệp.
Đối với nền kinh tế, tiêu thụ tạo ra dòng luân chuyển sản phẩm, hàng hóa thúc
đẩy sản xuất và tiêu dùng do đó điều tiết hoạt động của các ngành, các lĩnh vực,
thúc đẩy nền kinh tể phát triển.
Để thực hiện tốt công tác tiêu thụ đòi hỏi bộ phận quản lý cần theo dõi, nắm
bắt được doanh thu và giá thành của các sản phẩm tiêu thụ, theo dõi chặt chẽ các
phương thức tiêu thụ để từ đó có cơ chế giá, chính sách thanh toán nhằm thu hút
khách hàng và thu hồi vốn nhanh chóng, tránh tình trạng ứ đọng vốn lâu.
2. Phương pháp xác định giá vốn thành phẩm tiêu thụ
Vì thành phẩm là hàng tồn kho tạo ra trong khâu sản xuất nên phải tuân theo
chuẩn mực kế toán Việt Nam số 02 - VAS 02 về hàng tồn kho. Theo đó, giá vốn
thành phẩm xuất kho được tính theo 1 trong 4 phương pháp sau :

- Phương pháp giá thực tế đích danh :
+ Khái niệm : Là phương pháp quản lý thành phẩm theo lô, thành phẩm xuất
kho lô thuộc lô nào thì lấy đơn giá nhập kho của lô đó.
+ Ưu điểm : Nó tuân thủ nguyên tắc phù hợp của kế toán, chi phi thực tế phù
hợp với doanh thu thực tế. Giá trị thành phẩm tồn kho theo đúng giá trị thực tế của
nó. Công việc tính giá thành phẩm xuất kho được thực hiện kịp thời và thông qua
việc tính giá thành phẩm xuất kho, kế toán có thể theo dõi được thời hạn bảo quản
của từng lô hàng.
+ Nhược điểm : Việc áp dụng phương pháp này đòi hỏi những điều kiện khắt
khe, chỉ những doanh nghiệp kinh doanh có ít loại mặt hàng, hàng tồn kho có khối
lượng lớn, mặt hàng ổn định và loại thành phẩm nhận diện được thì mới có thể áp
dụng được phương pháp này. Tốn nhiều công sức và chi phí do phải quản lý riêng
từng lô hàng .
Luận văn tốt nghiệp



Trần Thị Hiếu Kế toán 46C
7

+ Điều kiện áp dụng : Phương pháp này chỉ có thể áp dụng với những loại
hàng tồn kho có giá trị cao, chủng loại mặt hàng ít, dễ phân biệt giữa các mặt hàng.
Trong doanh nghiệp kinh doanh thương mại như doanh nghiệp kinh doanh vàng,
bạc, đá quý, đồ lông thú, kinh doanh ô tô …
- Phương pháp nhập trước – xuất trước (FIFO)
+ Khái niệm : Phương pháp này giả thiết rằng hàng tồn kho nào nhập kho
trước sẽ được xuất kho trước, xuất hết số nhập trước mới đến số nhập sau.
+ Ưu điểm : Giá trị hàng tồn kho cuối kỳ chính là giá trị thành phẩm vào kho
sau cùng. Cho phép kế toán có thể tính giá xuất kho kịp thời.
+ Nhược điểm : Phải tính giá theo từng lô hàng và phải hạch toán chi tiết thành

phẩm tồn kho theo từng loại giá nên tốn nhiều công sức. Phương pháp này còn làm
cho chi phí kinh doanh của doanh nghiệp không phản ứng kịp thời với giá thị
trường.
+ Điều kiện áp dụng : Phương pháp này thích hợp với doanh nghiệp có ít danh
điểm thành phẩm, số lần nhập kho của mỗi danh điểm không nhiều.
- Phương pháp nhập sau – xuất trước (LIFO)
+ Khái niệm : Phương pháp này giả thiết rằng hàng tồn kho nào nhập kho sau
cùng sẽ được xuất kho trước tiên.
+ Ưu điểm : Khắc phục được nhược điểm của phương pháp FIFO. Phương
pháp này đảm bảo được sự phù hợp giữa doanh thu và chi phí. Cụ thể là các chi phí
mới phát sinh sẽ phù hợp với doanh thu cũng vừa được các hàng tồn kho này tạo ra.
Điều này sẽ dẫn đến việc kế toán sẽ cung cấp những thông tin đầy đủ và chính xác
hơn về thu nhập của doanh nghiệp trong kỳ.
+ Nhược điểm : Giá trị hàng tồn kho không phản ánh chính xác giá trị thực tế
của nó.
+ Điều kiện áp dụng : Thích hợp trong trường hợp giá cả thị trường có xu
hướng tăng lên hoặc lạm phát.
Luận văn tốt nghiệp



Trần Thị Hiếu Kế toán 46C
8

- Phương pháp giá bình quân : Theo phương pháp này, căn cứ vào giá thực
tế thành phẩm tồn đầu kỳ và nhập kho trong kỳ, kế toán xác định được giá bình
quân của một đơn vị thành phẩm xuất bán như sau :

Trong đó đơn giá bình quân có thể tính theo một trong những phương pháp:
 Đơn giá bình quân cả kỳ dự trữ :

Trị giá TP tồn kho ĐK + Trị giá TP nhập kho trong kỳ
Đơn giá BQ
cả kỳ dữ trữ
=
Số lượng TP tồn kho ĐK + Số lượng TP nhập kho trong kỳ
+ Ưu điểm : Đơn giản, dễ làm, chỉ cần tính toán một lần vào cuối kỳ. Không
mang tính áp đặt chi phí cho từng đối tượng cụ thể như một số phương pháp hạch
toán hàng tồn kho khác. Hơn nữa, những người áp dụng phương pháp này đều cho
rằng thực tế là các doanh nghiệp thường không thể đo lường một cách chính xác về
quá trình lưu chuyển của hàng nhập, xuất trong doanh nghiệp và do vậy nên xác
định giá trị thực tế hàng xuất kho theo phương pháp bình quân. Điều này càng mang
tính thuyết phục với những loại hàng tồn kho mà chúng có tính đồng đều, không
khác nhau về bản chất.
+ Nhược điểm : Độ chính xác không cao, công việc tính toán bị dồn vào cuối
kỳ gây ảnh hưởng đến công tác kế toán nói chung, các phần hành kế toán khác nói
riêng. Hơn nữa, phương pháp này chưa đáp ứng yêu cầu kịp thời của các thông tin
kế toán ngay tại thời điểm phát sinh nghiệp vụ .
+ Điều kiện áp dụng : Thích hợp với những doanh nghiệp có ít loại thành
phẩm nhưng số lần nhập, xuất của mỗi thành phẩm nhiều.
 Giá đơn vị bình quân cuối kỳ trước :
Giá thực tế của TP tồn đầu kỳ(cuối kỳ trước)
Đơn giá BQ
cuối kỳ trước

=
Số lượng TP tồn kho ĐK (cuối kỳ trước)
+ Ưu điểm : Đơn giản, dễ tính toán nên giảm nhẹ khối lượng tính toán.
Giá thực tế
TP xuất
bán

Số lượng
TP xuất
bán
Giá đơn vị
bình quân


X
=
Luận văn tốt nghiệp



Trần Thị Hiếu Kế toán 46C
9

+ Nhược điểm : Trị giá hàng xuất không chịu ảnh hưởng của sự thay đổi giá cả
trong kỳ hiện tại nên làm cho chỉ tiêu trên báo cáo kết quả kinh doanh không sát với
giá thực tế.
+ Điều kiện áp dụng : Thích hợp trong trường hợp giá cả ổn định hoặc có xu
hướng biến động không đáng kể.
 Giá đơn vị bình quân sau mỗi lần nhập :
Giá thực tế của TP tồn kho sau mỗi lần nhập
Đơn giá BQ sau
mỗi lần nhập
=
Số lượng TP tồn kho sau mỗi lần nhập
+ Ưu điểm : Chính xác, phản ánh kịp thời tình hình biến động giá cả của thành
phẩm trong kỳ.
+ Nhược điểm : Công việc tính toán nhiều, phức tạp, tốn nhiều công sức

+ Điều kiện áp dụng : Phương pháp này chỉ sử dụng được ở những doanh
nghiệp có ít loại thành phẩm và số lần nhập của mỗi loại thành phẩm không nhiều.
Ngoài các phương pháp nêu trên, các DN còn có thể áp dụng phương pháp giá
hạch toán (một loại giá ổn định trong cả kỳ mang tính chủ quan của DN). Đến cuối
kỳ, để ghi sổ tổng hợp và lập các báo cáo tài chính, kế toán phải chuyển đổi giá
hạch toán thành giá thực tế căn cứ hệ số chênh lệch giá :
Giá thực tế tồn kho ĐK + Giá thực tế nhập kho trong kỳ
Hệ số giá

=
Giá hạch toán của TP tồn kho ĐK +Giá hạch toán của TP nhập kho
trong kỳ

+ Ưu điểm : Giảm bớt khối lượng cho công tác kế toán nhập, xuất thành phẩm
hàng ngày, không phụ thuộc vào số danh điểm thành phẩm, số lần nhập xuất mỗi
loại nhiều hay ít.
+ Nhược điểm : Việc tính giá không cập nhật, độ chính xác không cao.
Giá thực tế
TP xuất
bán
Giá hạch
toán của
TP bán ra

H
ệ
s
ố
giá

X
=
Luận văn tốt nghiệp



Trần Thị Hiếu Kế toán 46C
10

+ Điều kiện áp dụng : Áp dụng cho những DN có nhiều chủng loại thành phẩm,
nhập xuất kho TP diễn ra thường xuyên và đội ngũ kế toán có trình độ chuyên môn
cao.
3. Các phương thức tiêu thụ thành phẩm
Tiêu thụ thành phẩm có rất nhiều phương thức khác nhau, việc lựa chọn áp
dụng linh hoạt các phương pháp góp phần thúc đẩy khả năng tiêu thụ của DN. Các
phương thức tiêu thụ chủ yếu sau :
Phương thức tiêu thụ trực tiếp : Là phương thức giao hàng cho người mua
trực tiếp tại kho hay tại các phân xưởng sản xuất( không qua kho) của DN. Sản
phẩm sau khi bàn giao cho khách hàng được chính thức coi là tiêu thụ và đơn vị mất
quyền sở hữu về số hàng này.
Phương thức chuyển hàng theo hợp đồng : Là phương thức bên bán chuyển
hàng cho bên mua theo địa điểm ghi trong hợp đồng. Số hàng chuyển đi này vẫn
thuộc quyền sở hữu của DN và được hạch toán vào TK 157 – Hàng gửi bán, doanh
thu, giá vốn chưa được ghi nhận. Khi được bên mua thanh toán hoặc chấp nhận
thanh toán về số hàng chuyển giao(1 phần hoặc toàn bộ) thì số hàng này được coi là
tiêu thụ.
Phương thức bán hàng đại lý, ký gửi : Là phương thức mà bên chủ hàng(gọi
là bên giao đại lý ) xuất hàng giao cho bên nhận đại lý ( gọi là bên đại lý) để bán.
Bên đại lý sẽ được hưởng thù lao đại lý dưới hình thức hoa hồng chênh lệch giá.

Cũng giống như phương thức chuyển hàng chờ chấp nhận, số hàng gửi đại lý chưa
được coi là tiêu thụ mà được hạch toán vào TK 157- Hàng gửi bán. Khi nhận được
thông báo về việc bán hàng của bên đại lý, số hàng gửi bán mới được coi là tiêu thụ.
Phương thức bán hàng trả góp, trả chậm : Là phương thức khi giao hàng
cho người mua thì lượng hàng chuyển giao được coi là tiêu thụ, người mua sẽ thanh
toán lần đầu ngay tại thời điểm mua một phần. Số tiền còn lại người mua sẽ trả dần
và phải chịu một tỷ lệ lãi suất nhất định. Thông thường số tiền trả ở các kỳ bằng
nhau, trong đó bao gồm một phần doanh thu gốc và một phần lãi suất trả chậm.
Luận văn tốt nghiệp



Trần Thị Hiếu Kế toán 46C
11

Phương thức hàng đổi hàng : Là phương thức tiêu thụ mà trong đó người
bán đem sản phẩm, vật tư, hàng hóa của mình để đổi lấy vật tư, hàng hóa của người
mua. Giá trao đổi là giá bán của hàng hóa, vật tư đó trên thị trường. Theo phương
thức này, khi xuất bán sản phẩm đem trao đổi, sản phẩm được coi là tiêu thụ ngay.
Phương thức tiêu thụ nội bộ : Là phương thức tiêu thụ sản phẩm giữa đơn vị
chính với đơn vị trực thuộc hay giữa các đơn vị trực thuộc với nhau trong cùng một
Tập đoàn, Tổng công ty, Liên hiệp, Ngoài ra, các trường hợp DN xuất dùng vật tư,
sản phẩm để sử dụng nội bộ, khuyến mại, quảng cáo, trả lương hay phục vụ sản
xuất kinh doanh cũng được coi là tiêu thụ nội bộ. Kế toán hạch toán vào TK 512-
DT tiêu thụ nội bộ.
Trên đây là khái quát chung về các phương thức tiêu thụ thành phẩm. Đi vào
cụ thể, kế toán tiêu thụ thành phẩm được thực hiện theo các công việc cụ thể của kế
toán chi tiết và kế toán tổng hợp.
II - KẾ TOÁN TIÊU THỤ THÀNH PHẨM
1. Kế toán chi tiết tiêu thụ thành phẩm

1.1 Nhiệm vụ hạch toán
- Phản ánh kịp thời, chính xác tình hình xuất bán thành phẩm; tính chính xác
doanh thu, các khoản giảm trừ và thanh toán với ngân sách các khoản thuế phải nộp.
- Tính toán chính xác các chi phí phát sinh trong quá trình tiêu thụ TP.
- Xác định chính xác, trung thực kết quả hoạt động tiêu thụ sản phẩm.
1.2 Chứng từ sử dụng
Kế toán tiêu thụ TP sử dụng hệ thống danh mục chứng từ kế toán của Quyết
định số 15/2006/QĐ-BTC, bao gồm:
- Hóa đơn GTGT hoặc hóa đơn bán hàng
- Phiếu xuất kho thành phẩm
- Phiếu xuất kho hàng gửi đại lý
- Phiếu xuất kho kiêm vận chuyển nội bộ
- Biên bản kiểm kê
- Các chứng từ khác : Bảng kê mua hàng, hợp đồng kinh tế…
Luận văn tốt nghiệp



Trần Thị Hiếu Kế toán 46C
12

1.3 Các phương pháp hạch toán chi tiết tiêu thụ thành phẩm
- Phương pháp thẻ song song :
+ Ở kho, thủ kho dựa vào phiếu nhập, phiếu xuất và những chứng từ khác để
mở thẻ kho(sổ kho)(mở theo từng danh điểm) và chỉ ghi theo số lượng.
+ Phòng kế toán : Kế toán mở sổ chi tiết TP ghi theo số lượng và giá trị.
+ Cuối kỳ, kế toán tiến hành : Đối chiếu số liệu trên sổ chi tiết thành phẩm với
thẻ kho, đối chiếu số liệu trên Bảng tổng hợp nhập- xuất- tồn thành phẩm với số liệu
trên sổ kế toán tổng hợp nhập xuất thành phẩm.
Ưu điểm : Đơn giảm, dễ kiểm tra, dễ phát hiện sai sót.

Nhược điểm : Ghi chép trùng lặp
Điều kiện áp dụng : Doanh nghiệp có ít chủng loại thành phẩm
- Phương pháp sổ đối chiếu luân chuyển : Căn cứ vào phiếu nhập, kế toán
lập “Bảng kê nhập thành phẩm”. Căn cứ vào bảng kê xuất, kế toán lập “Bảng kê
xuất thành phẩm”. Cuối kỳ, dựa vào 2 bảng kê này để vào sổ đối chiếu luân chuyển.
Cuối kỳ, kế toán đối chiếu :
+ Số lượng thành phẩm trên Sổ đối chiếu luân chuyển với Thẻ kho
+ Đối chiếu số tiền trên Sổ đối chiếu luân chuyển với Sổ kế toán tổng hợp
Ưu điểm : Giảm khối lượng ghi chép của kế toán
Nhược điểm: Dồn công việc vào cuối kỳ nên công việc kiểm tra, đối chiếu sẽ
gặp khó khăn nếu số lượng chứng từ nhập xuất của từng danh điểm TP nhiều.
Điều kiện áp dụng : DN có nhiều chủng loại TP, số lượng chứng từ nhập xuất
không nhiều.
- Phương pháp sổ số dư :Theo phương pháp này, thủ kho ngoài việc ghi thẻ
kho, cuối kỳ còn phải ghi số lượng TP tồn kho từ thẻ kho vào Sổ số dư. Tại phòng
kế toán, định kỳ kế toán căn cứ vào các chứng từ nhập xuất ghi vào Bảng lũy kế
nhập xuất tồn. Cuối kỳ, kế toán tính tiền trên Sổ số dư và tiến hành đối chiếu số liệu
trên Sổ số dư và Bảng lũy kế nhập xuất tồn. Từ Bảng lũy kế nhập xuất tồn, kế toán
lập Bảng tổng hợp nhập-xuất-tồn TP và đối chiếu với sổ kế toán tổng hợp.
Ưu điểm : Tránh ghi chép trùng lặp, phân bố đều công việc trong kỳ.
Luận văn tốt nghiệp



Trần Thị Hiếu Kế toán 46C
13

Nhược điểm : Khó kiểm tra, đối chiếu, phát sinh sai sót.
Điều kiện áp dụng : DN có nhiều chủng loại TP, số lần nhập xuất của mỗi loại
nhiều.

2 Kế toán tổng hợp tiêu thụ thành phẩm
2.1 Tài khoản sử dụng
Để hạch toán quá trình tiêu thụ thành phẩm theo các phương thức khác nhau kế
toán sử dụng các tài khoản sau :
 TK 155 - Thành phẩm : Dùng để hạch toán tình hình tăng, giảm và tồn
kho thành phẩm.
 TK 157- Hàng gửi bán : Dùng để theo dõi giá vốn sản phẩm tiêu thụ
theo phương thức chuyển hàng hoặc gửi đại lý, ký gửi.
 TK 511- DT bán hàng và cung cấp dịch vụ: Phản ánh tổng số doanh thu
bán hàng thực tế của doanh nghiệp trong kỳ và các khoản giảm DT
 TK 512- DT bán hàng nội bộ: Phản ánh doanh thu của hàng hóa, sản
phẩm, dịch vụ tiêu thụ trong nội bộ.
 TK 521- Chiết khấu thương mại : Phản ánh khoản chiết khấu thương
mại mà DN đã giảm trừ với những khách hàng mua hàng với khối
lượng lớn theo thỏa thuận.
 TK 531- Hàng bán bị trả lại : Phản ánh doanh thu của số hàng hóa, sản
phẩm đã tiêu thụ nhưng bị khách hàng trả lại.
 TK 532- Giảm giá hàng bán : Phản ánh khoản giảm giá hàng bán cho
khách hàng trên giá bán đã thỏa thuận.
 TK 632- Giá vốn hàng bán : Dùng để theo dõi trị giá vốn của hàng hóa,
sản phẩm xuất bán trong kỳ.
2.2 Kế toán tiêu thụ theo phương pháp kê khai thường xuyên (KTTX)
Phương pháp KKTX là phương pháp theo dõi một cách thường xuyên tình
hình hiện có, biến động tăng giảm thành phẩm trên các TK phản ánh chúng. Nghĩa
là tất cả các nghiệp vụ nhập, xuất thành phẩm khi phát sinh đều được ghi chép ngay
vào các TK hàng tồn kho. Trên cơ sở đó xác định số tồn cuối kỳ :
Luận văn tốt nghiệp

Trần Thị Hiếu Kế toán 46C
14

Tồn cuối kỳ = Tồn đầu kỳ + Nhập trong kỳ - Xuất trong kỳ
Ưu điểm của phương pháp này là : Theo dõi, phản ánh một cách liên tục,
thường xuyên các thông tin về hàng tồn kho một cách kịp thời và cập nhật, đem lại
độ chính xác cao.
Phương pháp này được áp dụng cho các DN kinh doanh các mặt hàng có giá trị
lớn.
Khi thành phẩm được xác định là tiêu thụ thì kế toán ghi nhận doanh thu trên
các TK 511, 512. Đồng thời, kế toán ghi nhận giá vốn của số hàng đã tiêu thụ.
2.2.1 Hạch toán giá vốn hàng bán
Giá vốn của số TP xuất bán trong kỳ được hạch toán vào TK 632- GVHB.
TK này có kết cấu như sau :
Bên Nợ : Trị giá vốn của hàng hóa, thành phẩm, dịch vụ đã tiêu thụ trong kỳ.
Bên Có : Kết chuyển giá vốn hàng tiêu thụ trong kỳ vào TK xác định kết quả.
Phương pháp hạch toán như sau :

Sơ đồ hạch toán giá vốn hàng bán theo phương pháp KKTX

TK 154, 155 TK 157 TK 632
TK 155, 157
Xuất kho TP
gửi bán
Hàng gửi bán đã
xác định tiêu thụ
Xuất kho TP tiêu thụ trực tiếp
GVHB bị trả lại
TK 159
Lập DP giảm giá HTK
Hoàn nhập DP giảm giá HTK
TK 1381
Xử lý hao hụt mất mát HTK
TK 911
Cuối kỳ, K/ C GVHB
Luận văn tốt nghiệp



Trần Thị Hiếu Kế toán 46C
15

2.2.2 Hạch toán doanh thu tiêu thụ
Quá trình tiêu thụ thành phẩm trong doanh nghiệp có thể tiến hành theo nhiều
phương thức khác nhau, chẳng hạn : Tiêu thụ trực tiếp, chuyển hàng theo hợp đồng,
giao hàng cho đại lý, bán hàng trả góp…, vì vậy phương pháp hạch toán doanh thu
tiêu thụ cũng khác nhau theo các phương thức tiêu thụ.
Phương thức tiêu thụ trực tiếp :

Sơ đồ hạch toán doanh thu tiêu thụ theo phương thức tiêu thụ trực tiếp
Trường hợp khách hàng được hưởng chiết khấu thanh toán, số chiết khấu đã
chấp nhận cho khách hàng được tính vào chi phí hoạt động tài chính :
Nợ TK 635 : Tổng số chiết khấu khách hàng được hưởng
Có TK 111, 112, 131, 338
Phương thức chuyển hàng theo hợp đồng : Phương pháp hạch toán doanh
thu tương tự như phương thức tiêu thụ trực tiếp.
Phương thức tiêu thụ qua các đại lý(ký gửi):
- Hạch toán tại các đơn vị có hàng ký gửi :
Đơn vị giao đại lý là đơn vị chủ hàng. Sản phẩm khi giao cho các đại lý vẫn
thuộc sở hữu của đơn vị, chưa xác định tiêu thụ, chỉ khi nào bên nhận đại lý báo cáo
hàng bán đại lý thì số hàng xuất ra mới chính thức được coi là tiêu thụ. Do đó trình
tự hạch toán giống phương thức tiêu thụ chuyển hàng theo hợp đồng. Riêng số tiền
hoa hồng phải trả bên đại lý được ghi nhận chi phí bán hàng trong kỳ.
Trình tự hạch toán tại đơn vị giao đại lý như sau:
TK 511
TK 111, 112, 131…
TK 33311
TK 911
TK 521,531,532
K/C DT bán hàng thuần
DT bán SP, HH
K/C giảm DT

VAT đầu ra
Luận văn tốt nghiệp



Trần Thị Hiếu Kế toán 46C

16


Sơ đồ hạch toán doanh thu tiêu thụ theo phương pháp gửi bán
tại đơn vị giao đại lý
- Hạch toán tại đơn vị nhận đại lý:
Đơn vị nhận đại lý là đơn vị bán hộ hàng để được hưởng hoa hồng và tiền hoa
hồng được ghi nhận vào doanh thu của hoạt động đại lý, theo quy định bên đại lý
phải kê khai và phản ánh thuế GTGT của hàng bán đại lý và thuế GTGT của hoa
hồng đại lý.
Để theo dõi hàng nhận đại lý, kế toán sử dụng TK 003 “Hàng hóa nhận bán hộ,
ký gửi”. Trình tự hạch toán của bên nhận đại lý được khái quát theo sơ đồ 1.7








TK 511
TK
131

TK
641

TK
3331

TK 1331
Doanh thu bán hàng
VAT đầu ra
Hoa hồng đại lý
VAT đầu vào
TK
111, 112

Đại lý thanh toán
Luận văn tốt nghiệp



Trần Thị Hiếu Kế toán 46C
17



Sơ đồ hạch toán doanh thu theo phương thức hàng gửi bán đại lý
tại đơn vị nhận đại lý
Phương thức bán hàng trả góp
Trình tự hạch toán được tiến hành theo sơ đồ 1.8
TK 133
TK 511
TK 33311
TK 331
TK 111, 112
Khi bán hàng đại lý
Nhận được hóa
đơn bên giao ĐL

K/C thuế GTGT
đầu vào
Thanh toán tiền hàng cho bên giao ĐL
Hoa hồng ĐL
TK 003

Nhận hàng
giao ĐL
Hàng đã
bán, trả lại
Luận văn tốt nghiệp



Trần Thị Hiếu Kế toán 46C
18


Sơ đồ hạch toán doanh thu tiêu thụ theo phương thức trả góp

Phương thức tiêu thụ hàng đổi hàng
Trình tự hạch toán như sơ đồ

Sơ đồ hạch toán doanh thu tiêu thụ theo phương thức hàng đổi hàng
TK 511
TK
131

TK 152, 153, 211, 156
TK 3331

TK 111, 112
TK 1331
Doanh thu TP đem đi trao đổi
VAT đầu ra
Giá trị hàng nhận về
VAT đầu vào
Số tiền thừa khi đổi hàng
Số tiền thiếu khi
đ
ổ
i hàng

TK 511
TK 3331
Doanh thu tính theo
thời điểm giao hàng
VAT đầu ra
TK 515
TK 3387
TK
111, 112

TK 131
Đkỳ K/C
lãi tr
ả
ch
ậ
m

Lãi trả
chậm
Thu tiền
hàng kỳ
Số tiền còn
ph
ả
i thu

Số tiền thu lần đầu tiên
Luận văn tốt nghiệp



Trần Thị Hiếu Kế toán 46C
19

Các trường hợp tiêu thụ khác:
Ngoài các phương thức tiêu thụ chủ yếu trên, các doanh nghiệp còn sử dụng
phương thức tiêu thụ nội bộ, nghĩa là DN sử dụng thành phẩm để thanh toán tiền
lương, tiền thưởng cho cán bộ công nhân viên, để biếu tặng, quảng cáo, chào hàng,
hay sử dụng sản phẩm phục vụ SX - KD, để trao đổi lấy hàng hoá khác… Về
phương pháp hạch toán cũng tương tự như hạch toán tiêu thụ bên ngoài, chỉ khác số
doanh thu tiêu thụ được ghi nhận ở TK 512- Doanh thu tiêu thụ nội bộ.
Phương pháp hạch toán như sơ đồ:

Sơ đồ hạch toán doanh thu tiêu thụ theo phương thức tiêu thụ nội bộ
2.3 Kế toán tiêu thụ theo phương pháp kiểm kê định kỳ(KKĐK)
Phương pháp KKĐK không theo dõi một cách thường xuyên, liên tục tình hình
biến động của thành phẩm trên các TK hàng tồn kho, mà chỉ theo dõi TP nhập kho

theo nghiệp vụ( ghi theo giá thành sản xuất) và TP xuất kho được xác định trên cơ
sở kiểm kê, đánh giá cuối kỳ( tồn kho), kiểm kê chứng từ (tồn gửi bán).
KKĐK thường áp dụng ở những doanh nghiệp có nhiều loại sản phẩm có quy
cách và mẫu mã khác nhau, giá trị thấp và được xuất thường xuyên.
Trình tự hạch toán tiêu thụ không khác so với phương pháp KKTX về các bút
toán phản ánh doanh thu và các bút toán kết chuyển mà chỉ khác trong các bút toán
phản ánh GVHB bán ra.
TK 512
TK 334
TK 431
TK 627, 641, 642
Xuất trả lương CNV
Xuất TP biếu, tặng, khen thưởng
Xuất phục vụ sản xuất, bán hàng, QLDN
TK 3331
Luận văn tốt nghiệp



Trần Thị Hiếu Kế toán 46C
20

Phương pháp này tính toán đơn giản hơn, ít tốn công sức nhưng độ chính xác
không cao. Trị giá vốn sản phẩm bán ra trong kỳ được tính như sau:

Trị giá vốn của thành phẩm tiêu thụ trong kỳ được hạch toán vào TK 632. TK
này có kết cấu như sau :
Bên Nợ : Trị giá vốn của thành phẩm tồn kho đầu kỳ và sản xuất trong kỳ.
Bên Có : - Giá trị hàng hóa, thành phẩm tồn kho cuối kỳ
- Kết chuyển trị giá vốn của hàng đã tiêu thụ trong kỳ vào TK xác

định kết quả
Hạch toán tiêu thụ theo phương pháp KKĐK như sau:

Sơ đồ hạch toán tiêu thụ theo phương pháp KKĐK
3. Kế toán các khoản giảm trừ doanh thu
3.1 Hạch toán chiết khấu thương mại
DT bán hàng
TK 155, 157
TK 631
TK 632
TK 911
TK 111, 131 …
TK 3331
TK 511
TK 521, 531, 532
K/C GVHB K/C DTT
K/C giảm
DT

K/C trị giá TP
SX trong k
ỳ


K/C trị giá
HTK Đk
ỳ


K/C trị giá HTK Cuối kỳ

VAT đầu ra
Trị giá
vốn TP
xuất bán
trong kỳ
Trị giá
TP tồn
đầu kỳ
Trị giá
TP sản
xuất
trong kỳ
Trị giá
TP tồn
cuối kỳ
=

+

_

Luận văn tốt nghiệp



Trần Thị Hiếu Kế toán 46C
21

* Chiết khấu thương mại là khoản tiền chênh lệch giữa hoá đơn và giá niêm
yết mà người mua được hưởng khi mua hàng với số lượng lớn, hoặc thường xuyên.

* TK sử dụng là TK 521 dùng để theo dõi toàn bộ các khoản chiết khấu thương
mại đối với hàng hoá, sản phẩm tiêu thụ.
Tài khoản này có kế cấu như sau:
Bên Nợ : Số chiết khấu thương mại đã chấp nhận thanh toán cho khách hàng.
Bên Có : Kết chuyển số chiết khấu thương mại sang TK 511- Doanh thu bán
hàng và cung cấp dịch vụ để xác định doanh thu thuần của kỳ kế toán.
Tài khoản này cuối kỳ không có số dư.
* Phương pháp hạch toán : (Sơ đồ hạch toán các khoản giảm trừ doanh thu )
3.2 Hạch toán hàng bán bị trả lại
* Hàng bán bị trả lại là số sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ đã tiêu thụ bị khách
hàng trả lại do các nguyên nhân như vi phạm hợp đồng kinh tế, hàng bị mất, kém
phẩm chất, không đúng chủng loại, quy cách.
Trị giá của số hàng bán bị trả lại tính theo đúng đơn giá bán ghi trên hoá đơn
Trị giá của số hàng bán bị trả lại = Số lượng hàng bị trả lại * Đơn giá bán
Các chi phí khác phát sinh liên quan đến việc hàng bán bị trả lại này mà doanh
nghiệp phải chịu được hạch toán vào tài khoản 641- Chi phí bán hàng. Trong kỳ, trị
giá của hàng bán bị trả lại được phản ánh vào TK 531- Hàng bán bị trả lại. Cuối kỳ,
tổng giá trị hàng bán bị trả lại được kết chuyển sang tài khoản doanh thu bán hàng
để xác định doanh thu thuần về bán hàng.
* TK này có kết cấu:
Bên Nợ : Doanh thu của số hàng đã tiêu thụ bị trả lại, đã trả lại tiền cho người
mua hoặc trừ vào số phải thu của khách hàng về số sản phẩm đã bán ra.
Bên Có : Kết chuyển doanh thu của số hàng đã tiêu thụ bị trả lại vào TK 511-
Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ.
* Phương pháp hạch toán : (Sơ đồ hạch toán các khoản giảm trừ doanh thu )
3.3 Hạch toán giảm giá hàng bán
* Giảm giá hàng bán là khoản tiền được người bán chấp nhận một cách đặc
biệt trên giá đã thỏa thuận vì lý do hàng bán kém phẩm chất hay không đúng quy
Luận văn tốt nghiệp

Trần Thị Hiếu Kế toán 46C
22

cách theo quy định trong hợp đồng kinh tế. Chỉ phản ánh các khoản giảm giá do
việc chấp nhận giảm giá ngoài hóa đơn, tức là sau khi có hóa đơn bán hàng. Không
phản ánh số giảm giá đã được ghi trên hóa đơn bán hàng và đã được trừ vào tổng trị
giá bán ghi trên hóa đơn.
* Các khoản giảm giá hàng bán được phản ánh vào TK 532- Giảm giá hàng
bán.
TK này có kết cấu như sau :
Bên Nợ : Các khoản giảm giá hàng bán được chấp nhận
Bên Có : Kết chuyển toàn bộ số giảm giá hàng bán trừ vào doanh thu.
TK 532 không có số dư cuối kỳ.
* Phương pháp hạch toán : (Sơ đồ hạch toán các khoản giảm trừ doanh thu )

Sơ đồ hạch toán các khoản giảm trừ doanh thu
Với hàng bán bị trả lại, đồng thời ghi :
TK 632
TK 155
Trị giá vốn hàng bán bị trả lại
TK 641
TK 111, 112, 131 TK 521, 531, 532 TK 511
TK 3331
CKTM, HBBTL,
GGHB phát sinh
Cuối kỳ, K/C giảm
doanh thu
VAT đ

ầ
u ra

TK111, 112,141
CP PS liên quan đến
CKTM, HBBTL, GGHB

VAT đ
ầ
u vào

TK 1331
Luận văn tốt nghiệp



Trần Thị Hiếu Kế toán 46C
23

3.4 Hạch toán thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế xuất khẩu, thuế GTGT tính theo
phương pháp trực tiếp phải nộp
3.4.1 Hạch toán thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB)
* Thuế TTĐB là một loại thuế gián thu được được thu trên giá bán của một số
hàng hóa, dịch vụ mà Nhà nước hạn chế tiêu dùng như : Rượu, bia, thuốc lá …
* Căn cứ tính thuế TTĐB là giá tính thuế của hàng hóa, dịch vụ chịu thuế và
thuế suất
Thuế TTĐB = Giá tính thuế TTĐB * Thuế suất thuế TTĐB
Giá bán hàng hóa, dịch vụ chưa thuế GTGT
Giá tính thuế
TTĐB

=
1 + Thuế suất thuế TTĐB
* Kế toán thuế TTĐB sử dụng TK 3332- Thuế TTĐB.
* Phương pháp hạch toán :
Khi nhận được thông báo của cơ quan thuế về số thuế TTĐB của hàng hóa,
dịch vụ sản xuất trong nước, kế toán ghi :
Nợ TK 511, 512
Có TK 3332
3.4.2 Thuế xuất khẩu
Thuế xuất khẩu là loại thuế phát sinh trong quá trình tiêu thụ sản phẩm mà sản
phẩm được xuất qua cửa khẩu, biên giới Việt Nam .
Căn cứ tính thuế xuất khẩu là số lượng từng mặt hàng xuất khẩu, giá tính thuế
và thuế suất của từng mặt hàng.

* Kế toán thuế xuất khẩu sử dụng TK 3333- Thuế xuất khẩu.
*Phương pháp hạch toán :
Khi xác định được số thuế xuất khẩu phải nộp, kế toán ghi giảm doanh thu bán
hàng của doanh nghiệp, ghi :
Nợ TK 511
Có TK 3333
Thuế xuất
kh
ẩ
u ph
ả
i n
ộ
p

SL mặt hàng chịu thuế ghi

trong t
ờ
khai hàng hóa

Giá tính
thu
ế

Thuế
su
ấ
t

=
x x
Luận văn tốt nghiệp



Trần Thị Hiếu Kế toán 46C
24

3.4.3 Thuế GTGT phải nộp theo phương pháp trực tiếp
* Thuế GTGT là loại thuế đánh trên phần giá trị tăng thêm của sản phẩm.
* Xác định thuế GTGT phải nộp theo phương pháp trực tiếp:


* Kế toán thuế GTGT đầu ra phải nộp sử dụng TK 33311.
* Phương pháp hạch toán :
Khi bán thành phẩm, hàng hóa, kế toán phản ánh doanh thu bán hàng, ghi :

Nợ TK 111, 112, 131,: Tổng giá thanh toán ( bao gồm cả thuế GTGT)
Có TK 511, 512
Cuối kỳ xác định số thuế GTGT đầu ra phải nộp theo phương pháp trực tiếp
Nợ TK 511, 512
Có TK 33311
Khi nộp cho Nhà nước :
Nợ TK 33311 :
Có TK 111, 112
III – KẾ TOÁN XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ TIÊU THỤ THÀNH PHẨM
1. Khái niệm về kết quả tiêu thụ và phương pháp xác định kết quả tiêu
thụ
Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh là số chênh lệch giữa doanh thu thuần
và trị giá vốn hàng bán, chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp.
Kết quả đó được tính theo công thức sau đây :

GTGT của
hàng hóa,
dịch vụ
Giá thanh toán của hàng
hóa, dịch vụ bán ra
Giá thanh toán của hàng
hóa, dịch vụ mua vào
=
-
Số thuế GTGT
ph
ả
i n
ộ
p

Giá trị gia tăng của hàng
hóa, d
ị
ch v
ụ
ch
ị
u thu
ế

Thuế suất
GTGT

=
x
Kết quả
tiêu thụ
TP
DTT về
tiêu thụ
TP

GVHB
Chi phí
bán hàng
Chi phí
QLDN
= - - -