Xác định chỉ số xà phòng hóa, chỉ số axit, chỉ số iot của chất béo để học tốt môn hóa học lớp 12 vndoc com

Xác định chỉ số xà phịng hóa, chỉ số axit, chỉ số iot của chất béo
Để học tốt mơn Hóa học lớp 12

VnDoc mời các bạn tham khảo Xác định chỉ số xà phịng hóa, chỉ số axit, chỉ số iot của chất béo. Chắc chắn tài liệu sẽ
giúp các bạn giải Hóa 12 hiệu quả hơn.

Hóa học 12: Xác định chỉ số xà phịng hóa, chỉ số axit, chỉ số iot của chất béo
A. Phương pháp và ví dụ
B. Bài tập trắc nghiệm

A. Phương pháp và ví dụ
Lý thuyết và Phương pháp giải
- Số miligam KOH dùng để trung hòa lượng axit tự do trong 1 gam chất béo gọi là chỉ số axit của chất béo.
- Chỉ số xà phòng của chất béo: là số miligam KOH cần để xà phịng hóa triglixerit (tức chất béo) và trung hòa axit béo tự do
trong gam chất béo.
- Chỉ số iot: là số gam iot có thể cộng vào 100 gam lipit. Chỉ số này dùng để đánh giá mức độ khơng no của lipit.

Ví dụ minh họa
Bài 1: Để trung hịa lượng axit béo tự do có trong 14 gam một mẩu chất béo cần 15ml dung dịch KOH 0,1M. Chỉ số axit của
mẩu chất béo trên là:
A. 6,0
B. 7,2
C. 4,8
D. 5,5

Hướng dẫn:
Theo định nghĩa: chỉ số axit của chất béo là số miligam KOH cần dùng để trung hịa hết các axit béo tự do có trong 1 gam chất
béo.
Ta có: mKOH = 0,015 x 0,1 x 56000 = 84 (mg)
⇒ Chỉ số axit là: 84/14 = 6

Bài 2: Để tác dụng hết với 100 gam lipit có chỉ số axit bằng 7 phải dùng 17,92 gam KOH. Khối lượng muối thu được là:
A. 108,265 g
B. 170 g
C. 82,265 g
D. 107,57 g

Hướng dẫn:
Ta có: mKOH cần dùng = 7 x 100 = 700 mg = 0,7 (gam)
⇒ nKOH = 0,7/56 = 0,0125 (mol)


Vậy mmuối = 100 + mKOH -

- mglixerol

= 100 + 17,92 – 0,0125 x 18 – 0,3075/3 x 92 = 108, 265 (gam)

Bài 3: Hãy tính khối lượng NaOH cần dùng để trung hịa axit tự do có trong 5 gam chất béo với chỉ số axit bằng 7.
Hướng dẫn:
Theo định nghĩa, chỉ số axit của chất béo bằng 7 nghĩa là muốn trung hòa lượng axit béo tự do trong 1 gam chất béo phải dùng 7
mg KOH. Vậy muốn trung hòa axit béo tự do trong 5 gam chất béo có chỉ số 7 thì phải dùng 5 * 7 = 35 mg KOH, hay 0,035/56
mol KOH.
⇒ 0,035/56 mol OH- ⇒ 0,035/56 mol NaOH ⇒ khối lượng NaOH cần để trung hòa axit tự do trong 5 gam chất béo có chỉ số

axit bằng 7 là:
mNaOH = 0,035/56*40g = 25(mg) = 0,025g|5g chất béo.

B. Bài tập trắc nghiệm
Bài 1: Để xà phịng hóa hồn tồn 2,52 gam một lipit cần dùng 90ml dung dịch NaOH 0,1M. Chỉ số xà phòng của lipit là:
A. 210

B. 150
C. 187
D. 200

Đáp án: D
Ta có: nKOH = nNaOH = 0,09 x 0,1 = 0,009 (mol)
⇒ mKOH = 0,009 x 56 = 0,504 (gam) = 504 (mg)

1 gam lipit cần: 504/2,52 = 200 (mg) KOH
Vậy chỉ số xà phòng là 200

Bài 2: Khi trung hòa 2,8 gam chất béo cần 3 ml dung dịch KOH 0,1M. tính chỉ số axit chủa chất béo đó.
A. 6
B. 5
C. 7
D. 8

Đáp án: A
Ta có: nKOH = 0,1 .0,003 = 0,0003 (mol)
⇒ mKOH = 0,0003 .56 = 0,0168(gam) = 16,8 (mg)

Vậy chỉ số axit = 16,8/2,8 = 6

Bài 3: Muốn trung hòa 5,6 gam một chất béo X đó cần 6ml dung dịch KOH 0,1M. Hãy tính chỉ số axit của chất béo X và tính
lượng KOH cần trung hịa 4 gam chất béo có Y chỉ số axit bằng 7.
A. 5 và 14mg KOH
B. 4 và 26mg KOH


C. 3 và 56mg KOH

D. 6 và 28mg KOH

Đáp án: D

Trung hòa 4g chất béo cần mKOH = 4.7 = 28 (mg)

Bài 4: Chỉ số iot của triolein có giá trị bằng bao nhiêu?
A. 26,0
B. 86,2
C. 82,3
D. 102,0

Đáp án: B
Phản ứng: (C17H33COO)3C3H5 + 3I2 → (C17H33COOI2)3C3H5
⇒ Chỉ số iot là: (3 × 254)/884 x 100 = 86,2

Bài 5: Số miligam KOH trung hòa hết lượng axit tự do và xà phịng của chất béo. Tính chỉ số xà phịng hóa của mẫu chất béo có
chỉ số axit bằng 7 chứa tritearoylglixerol còn lẫn một lượng axit stearic.
A. 175
B. 168
C. 184
D. 158

Đáp án: A
Khối lượng KOH trung hòa axit : 0,007 (gam)
nKOH = 0,007/56 = 0,125.10-3 (mol)
Khối lượng C17H35COOH trong 1 gam chất béo là:
0,125.10-3.890 = 0,11125 (gam)
Khối lượng tristearoyl glixerol trong 1 gam chất béo là: 0,8875 (gam)
≈0,001 (mol) ⇒ nKOH = 0,003(mol) ⇒ mKOH = 0,168(gam)

Chỉ số xà phòng hóa là: 168 + 7 = 175.

Bài 6: Để xà phịng hóa 63 mg chất béo trung tính cần 10,08 mg NaOH. Xác định chỉ số xà phòng của chất béo đem dùng.
A.112
B. 124
C.224
D.214

Đáp án: C

Chỉ số xà phòng = 14,112/0,063 = 224
Mời các bạn tham khảo thêm các bài viết dưới đây của chúng tơi:
Lý thuyết Este: Tính chất hóa học, Tính chất vật lí, Cấu tạo, Điều chế, Ứng dụng


Lý thuyết Lipit: Tính chất hóa học, Tính chất vật lí, Cấu tạo, Điều chế, Ứng dụng
Lý thuyết Chất giặt rửa
Lý thuyết Các phản ứng hóa học của Este, Lipit
Lý thuyết luyện tập: Mối liên hệ giữa hiđrocacbon và một số dẫn xuất của hiđrocacbon
Tính chất hóa học và tên gọi của Este
Các phản ứng hóa học của Este
Cách điều chế, nhận biết Este
Bài toán về phản ứng đốt cháy Este
Trên đây VnDoc đã giới thiệu tới các bạn Xác định chỉ số xà phịng hóa, chỉ số axit, chỉ số iot của chất béo. Để có kết quả cao
hơn trong học tập, VnDoc xin giới thiệu tới các bạn học sinh tài liệu Giải bài tập Toán lớp 12, Giải bài tập Hóa học lớp 12, Giải
bài tập Vật Lí 12, Tài liệu học tập lớp 12 mà VnDoc tổng hợp và đăng tải.