Trường phái hội họa Pháp thế kỷ 19 ! pot

Trường phái hội họa
Pháp thế kỷ 19 !

Các họa sỹ của Trường phái hội họa Tân cổ điển thiên về
hình họa, đề cao lý tưởng theo tinh thần Hy Lạp cổ đại mà ít
chú ý đến màu sắc như bức "Lời tuyên thệ của nhà Horace"
hay bức "Những cô gái Sabin", thì đến Trường phái hội họa
Lãng mạn, các tác giả đã phản hồi lại tinh thần Hy Lạp cổ
xưa ấy và lấy nguồn cảm hứng từ các cuốn tiểu thuyết đương
thời, những trường đoạn mang nhiều kịch tính làm đề tài để
sáng tác với những hình họa linh hoạt hơn, màu sắc tươi sáng
hơn, tạo thế động và không khí sôi nổi trong tranh.

Người khởi xướng và mở đầu cho Trường phái hội họa Lãng
mạn pháp thế kỷ 19 là họa sỹ Theodore Géricanlt (1791 -
1824). Giữa lúc Trường phái hội họa Tân cổ điển đề cao
những chủ đề uy nghi, trang trọng thì bất ngờ năm 1819,
Géricanlt trưng bày bức tranh đồ sộ "Chiếc bè Méduse". Chủ
đề không phải tìm đâu xa xưa mà lại là sự kiện thời sự nóng
bỏng, đó là cái chết bi thảm của hàng trăm con người bị bọn
chỉ huy tàu Méduse bỏ rơi khi tàu đắm. Chỉ với một bức
tranh, Géricanlt làm thay đổi mọi quy tắc tạo hình mẫu mực
của hội họa chính thống, bằng bố cục tự do, bằng bảng màu
mãnh liệt, bằng rên la quằn quại của những nạn nhân đang
hấp hối vì không đủ thuyền cứu hộ. Trong thời gian Géricanlt
vẽ tác phẩm "Chiếc bè Méduse" cũng là lúc dấu hiệu bệnh
lao trong ông bắt đầu phát triển, nhưng ông vẫn quyết tâm
đem hết sức lực và tâm huyết của mình để sáng tác với 36
phác thảo và chọn ra một bức phác thảo tốt nhất để vẽ bằng

chất liệu sơn dầu.

Bức tranh được Huy chương Vàng tại Triển lãm toàn quốc vì
sự sinh động nhưng không được Nhà nước mua với lý do đề
tài của tác giả là một sự kiện thời sự nóng hổi như một sự tố
cáo tàu của Pháp bỏ rơi những người bị nạn khi bị đắm tàu.
Sau khi đi thực tế ở Anh, Géricanlt đã học được cách dùng
màu của các họa sỹ Anh quốc. Vào thời gian này, sức khỏe
của Géricanlt đã có phần giảm sút bởi căn bệnh lao quái ác
và qua đời khi ông mới 33 tuổi, độ tuổi đang sung sức.

Sau khi Géricanlt mất, Dlacroix đã kế tục sự nghiệp của ông.
. Ông có tài về âm nhạc, hội họa, văn chương, nhưng chính
niềm say mê vẽ đã thúc giục ông đi theo con đường hội họa.
Vào thời kỳ đầu sáng tác, do ảnh hưởng của Tân cổ điển nên
ông vẽ màu hơi tối nhưng hình và bố cục thì rất chặt chẽ. Ở
bức "Chiếc thuyền của Dante" được Dlacroix dựa vào phần
đầu trong trường ca tình khúc của Dante cùng Vergin đi tu
hành ở mấy thế giới. Khi đi qua địa ngục, họ thấy những
người dưới địa ngục chịu cực hình rất khốn khổ xung quanh
thuyền của Dante. Thực ra tác giả mượn tích đó để thể hiện
cái gì đó khủng khiếp ở địa ngục nhưng không giống như
chúng ta nói về Thập điện Diêm vương mà đó là những gì
gần gũi, là những con người chịu cực khổ, dằn vặt về nội
tâm. Bức tranh gây được sự xúc động lớn đối với người
xem.

Nhờ sự kích lệ ấy, Dlacroix tiếp tục vẽ bức tranh lớn, công
phu hơn, đó là bức "Cuộc thảm sát ở Chios". Bức tranh miêu
tả cảnh 2 vạn người Hy Lạp đấu tranh với sự áp bức của quân

chiếm đóng Thổ Nhĩ Kỳ, bọn chiếm đóng tiến hành vụ thảm
sát ở chân đảo Chios. Về mặt nghệ thuật, Dlacroix càng nhấn
mạng theo hướng phá rào của Gericault với bố cục phóng
túng, bút pháp tự do, bảng màu dữ dội và đặc biệt là chất
sống bi tráng hừng hực của những con người này. Cả đời của
Dlacroix có hai chuyến đi quan trọng, ảnh hưởng đến sáng
tác của ông. Năm 1825, sau bức "Cuộc thảm sát ở Chios" do
tiếp xúc với nền hội họa Anh với nhân vật Bonitant nên
Dlacroix phát hiện được cách dùng màu của người Anh một
cách tươi sáng trong khi tranh của mình trước đây vẫn bị tối
tăm. Sau chuyến đi Anh, màu sắc của Dalacroix thay đổi hẳn.
Và ông áp dụng cách dùng màu đó vào bức "Cái chết của
Sacdanapale". Sacdanapale là một vị Hoàng đế vào thời cổ
đại ở Irắc, trước là Triều đại Acxêri. Vị Hoàng đế này do
chính sách cai trị không phù hợp nên bị thất bại trong một
cuộc giao tranh và buộc phải đầu hàng. Nhưng vì ông có quá
nhiều cung tần mỹ nữ nên trước khi chết, ông bắt những tùy
tùng của ông hành quyết tất cả số cung nữ có trong triều. Bức
tranh thực sự gây xúc động bởi sự rực rỡ lồng lộng, gợi
những cảm hứng về cái đẹp, gây ấn tượng hào hùng về sự
hủy diệt cái đẹp, thể hiện tính kịch rõ rệt, điểm phát xuất của
Chủ nghĩa Lãng mạn. Kể từ đó, Dlacroix được những người
đi theo phong cách của ông tôn trọng làm người khởi xướng
Chủ nghĩa Lãng mạn ở Pháp. Ông luôn quan niệm, hình họa
không cần quan tâm nhiều vì lý do con người luôn luôn trong
trạng thái động, mà nếu quá chú ý sẽ thành tĩnh mất. Nó chỉ
là dáng mà không là sự sống, màu sắc mới là quan trọng, vì
cảnh vật, con người đều biểu lộ một vẻ đẹp, đáng chú ý nhất
là về thiên nhiên, y phục.

Năm 1830 là năm sung sức của Dlacroix, lúc đó ông 32 tuổi.
Cũng giống như Géricault, Dlacroix bị dày vò bởi căn bệnh
lao đang bào mòn dần sức khỏe, nhưng ông vẫn tiếp tục sáng
tác. Bức tranh được coi là tiêu biểu của họa sỹ là bức "Chiến
lũy" hay "Thần tự do hướng dẫn nhân dân". Bức tranh miêu
tả một người phụ nữ tay cầm cờ tiến lên cùng hình ảnh một
chú bé hăng hái, nhiệt tình, được Vích to Huy gô miêu tả
trong tác phẩm "Những người khốn khổ". Và ai đã từng đọc
tác phẩm "Những người khốn khổ" và xem bức tranh này sẽ
thấy được sự trùng lặp về cách miêu tả cuộc Cách mạng trên
chiến lũy năm 1850. Do ảnh hưởng sau chuyến đi thực tế ở
Anh nên màu sắc trong bức "Chiến lũy" có phần tươi sáng
hơn, kết hợp với những con người linh hoạt, tạo thế động
trong tranh. Tác phẩm thực sự hấp dẫn người xem bởi màu
sắc và bố cục được Dlacroix thể hiện trong tranh.

Năm 1852, ông đi Bắc Phi, chuyến đi này của ông đem lại
kết quả tốt đẹp vì là lần đầu tiên, ông tiếp xúc với Phương
Đông, ông thấy cái gì cũng lạ, làm việc hăng hái và ghi chép
cẩn thận để có một số phác thảo, ký họa đem về. Sau đó, ông
lần lượt thể hiện những phác thảo đó như bức "Đám cưới
người Maroc", "Những người phụ nữ Angiê ở trong nhà"
Những bức này ông vẽ theo trí nhớ, tài liệu ghi chép nên mới
trông thì có vẻ sinh động, thoáng đạt, nhưng xem kỹ thì thấy
có nhiều nhược điểm, đúng như ý kiến của Ingle trong cuộc
tranh luận với Dlacroix là không quan tâm đến hình họa thì
không có sự lôi cuốn bởi cái đẹp của hội họa là hình mà hình
không tốt thì cũng giống như trong văn học lời lẽ, từ ngữ
dùng không chính xác.

Theo chủ trương của Dlacroix thì nghệ thuật phải là sự ứng
tác. Làm sao mình suy nghĩ, mình cảm thì thể hiện được
ngay, còn phải chuẩn bị để cho đủ điều kiện rồi mới sáng tác
thì nguồn cảm hứng sẽ cạn. Bên cạnh đó, cách sử dụng màu
của Dlacroix chịu ảnh hưởng của Ruben, cộng với sự quan
sát thiên nhiên, đó cũng là khởi điểm cho cuộc thử nghiệm
cách dùng màu bổ sung và đặt kề nhau. Cách dùng này đã tạo
khiếu trừu tượng cho tác giả. Như vậy, tinh thần hào hòa để
ghi nhận thiên nhiên bằng màu, chứng tỏ người nghệ sỹ đã
phải quan sát thiên nhiên một cách kỹ càng. Ông đặt cả thiên
nhiên vào bức vẽ mà trong đó sáng tối phải như thật.

Eugene Dlacroix qua đời ngày 13/08/1863, để lại cho nền
lịch sử hội họa thế giới hơn 800 bức tranh tường và tranh
đơn, hơn 600 hình họa và 100 tranh in trên đá, một gia tài đồ
sộ cho nền hội họa Pháp nói riêng và hội họa thế giới nói
chung. Ông thực sự là một người khổng lồ của thời đại, xứng
đáng xếp vào hàng những họa sỹ tài năng nhất của thế kỷ 19.
Và tới mãi sau này, những ảnh hưởng của hội họa lãng mạn
Pháp vẫn được nhiều họa sỹ của các trường phái khác áp
dụng.