Văn hóa Nõ Nường : Quan niệm về cặp lưỡng hợp âm dương potx

Văn hóa Nõ Nường :
Quan niệm về cặp lưỡng
hợp âm dương

Trích cuốn “Văn hóa Nõ Nường” – Dương Đình Minh Sơn

Người Phương Nam – Bách Việt, trung tâm là người Văn
Lang – Giao Chỉ quan niệm về cặp
lưỡng hợp – âm dương xuất hiện rất sớm. Chúng ta hiểu được
điều đó qua những hiện vật có từ
thời đồ đá do ngành khảo cổ học khai quật đem lại. Từ những
viên đá hình 2 mấu, 4 mấu, hình
dẹt đều phân đôi, đến hoa văn hình chữ S đều thể hiện hai
đầu như nhau (hình a, b) và dụng cụ
như nồi niêu cũng phân làm hai nửa (hình c).


Hình a, b



Hình c


Hình a: Nhiều tác giả, Văn hóa học đại cương và cơ sở văn
hóa Việt Nam, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội,
1996 – Hà Văn Tấn, Giao lưu văn hóa ở người Việt cổ,
hình 8, tr 181

Hoàng Xuân Chinh: Hình c. Các nền văn hóa cổ Việt
Nam, Nxb Lao động xã hội, 2005, trang 257, trích bản
vẽ 27 đồ gốm Đông Sơn.

Những con vật biểu tượng cũng được tiến hành theo cặp, theo
đôi đực cái. Như đôi chim đứng
trên nóc ngôi nhà sàn sống võng ở hoa văn trống đồng (hình
d), hoặc đôi rồng trên thạp đồng
Đào Thịnh và tang trống đồng Đông Sơn (hình e), hoặc rắn:
ông Cụt, ông Dài, đá ông Chồng bà
Chồng, rùa đội bia đá, trống đực trống cái, áo kép áo đơn
v.v…

Do quan niệm cặp lưỡng hợp âm dương ấy của người phương
Nam, trung tâm là người Văn
Lang – Giao Chỉ, cho nên khi con voi biểu tượng Rồng của
người Ấn Độ truyền vào vùng văn
hóa của cư dân phương Nam, cũng thành con voi có hai đầu
(hình f).


Hình d



Hình e



Hình f

Tóm lại, chỉ điểm qua một số ví dụ, chúng ta thấy quan niệm
về lưỡng hợp âm dương đã hằn sâu
trong tiềm thức của người phương Nam – Bách Việt. Ở đây
xin dẫn về người Lạc Việt – Giao
Chỉ.

Nhận thức về cặp lưỡng hợp âm dương của người Văn Lang
– Giao Chỉ xuất hiện rất sớm, có từ
thời đồ đá, được để lại dấu ấn trong các di chỉ khảo cổ, như
hiện vật ở di chỉ Gò Mun (Tứ Xã,
Phú Thọ), hoặc hiện vật đồ gốm ở di chỉ Đồng Đậu (Vĩnh
Phúc). Các hiện vật gồm: nồi, niêu,
độc, chum v.v Những hiện vật này đều tạo hình phân đôi.

Qua những hiện vật phân đôi này, chúng ta hiểu được sự
phân đôi người trong cùng một dân tộc
ở người phương Nam. (xem thêm kỳ 4 Lý giải Thái Trắng,
Thái Đen qua văn hóa của họ)