Bài giảng Lý thuyết tài chính tiền tệ: Chương 5.1 - Nguyễn Thị Bích Nguyệt

LÝ THUYẾT TÀI CHÍNH TIỀN TỆ
MÃ HỌC PHẦN EM 3510
Nguyễn Thị Bích Nguyệt
C9.208 - Bộ mơn Kinh tế học

12/30/2021

Monetary and Financial Theories

1


NỘI DUNG HỌC PHẦN
CHƯƠNG 1 – KHÁI QUÁT CHUNG VỀ TÀI CHÍNH VÀ TIỀN TỆ
CHƯƠNG 2 – LÃI SUẤT
CHƯƠNG 3 – THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH
CHƯƠNG 4 – CÁC TRUNG GIAN TÀI CHÍNH
CHƯƠNG 5 – TÀI CHÍNH CƠNG
CHƯƠNG 6 – TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP - TÀI CHÍNH CÁ NHÂN
CHƯƠNG 7 – NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG VÀ CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ
CHƯƠNG 8 – TÀI CHÍNH QUỐC TẾ
12/30/2021

Monetary and Financial Theories

2


CHƯƠNG 5

TÀI CHÍNH CƠNG

12/30/2021

Monetary and Financial Theories

3


NỘI DUNG

5.1. KHÁI QT VỀ TÀI CHÍNH CƠNG

5.2. NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
5.3. CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH

12/30/2021

Monetary and Financial Theories

4


5.1. KHÁI QT VỀ TÀI CHÍNH CƠNG
Khái niệm tài chính cơng
Bản chất của tài chính cơng

Đặc điểm của tài chính cơng
Vai trị của tài chính cơng
Cấu trúc (nội dung) tài chính cơng
12/30/2021

Monetary and Financial Theories

5


5.1. KHÁI QT VỀ TÀI CHÍNH CƠNG
Nền kinh tế chia ra thành 2 khu vực: Khu vực công và khu vực tư
Theo Stiglitz:
- Người trực tiếp chịu trách nhiệm các cơ quan công lập được công chúng bầu ra
trực tiếp hay gián tiếp hoặc bổ nhiệm
- Các đơn vị trong khu vực công được giao 1 số quyền hạn nhất định có tính bắt
buộc, cưỡng chế mà cơ quan tư nhân khơng thể có được

12/30/2021

Monetary and Financial Theories

6


5.1. KHÁI QT VỀ TÀI CHÍNH CƠNG
Khu vực cơng

Khu vực tư

Khu vực công là khu vực phản ánh Khu vực tư là khu vực phản ánh các hoạt
hoạt động kinh tế chính trị, xã hội do động do tư nhân quyết định
nhà nước quyết định
Bao gồm:

- Hệ thống các cơ quan công quyền
- Hệ thống các đơn vị kinh tế của
nhà nước

Bao gồm:
- Doanh nghiệp tư nhân
- Các đơn vị dịch vụ tư nhân
- Cá thể và hộ gia đình
- Các tổ chức tôn giáo, xã hội khác…

Sự cưỡng chế là nền tảng hoạt động Nguyên tắc làm nền tảng cho sự vận hành
của chính phủ
của khu vực tư là trao đổi tự nguyện


5.1. KHÁI QT VỀ TÀI CHÍNH CƠNG
Ở Việt Nam, khu vực công bao gồm:
➢ Hệ thống các cơ quan công quyền:

- Hệ thống cơ quan quyền lực: Hành pháp, tư pháp và lập pháp
- Hệ thống quốc phòng, an ninh

- Hệ thống đơn vị cơng ích/dịch vụ cơng
➢ Hệ thống các đơn vị kinh tế của nhà nước:

Các doanh nghiệp nhà nước, định chế tài chính, NHTW…

12/30/2021

Monetary and Financial Theories

8


5.1. KHÁI QT VỀ TÀI CHÍNH CƠNG
5.1.1. Khái niệm tài chính cơng

-

Tài chính cơng là khoa học nghiên cứu sự tài trợ cho các khoản chi tiêu cơng
(Adam Smith)

-

Tài chính cơng là lĩnh vực kinh tế học phân tích thuế và chính sách chi tiêu

của chính phủ
(GS. Harvey Rosen)

12/30/2021

Monetary and Financial Theories

9


5.1. KHÁI QT VỀ TÀI CHÍNH CƠNG
5.1.1. Khái niệm tài chính cơng
Tài chính cơng là tổng thể các hoạt động thu, chi bằng tiền do nhà nước tiến

hành, nó phản ánh hệ thống các quan hệ kinh tế nảy sinh trong q trình tạo
lập và sử dụng các quỹ cơng nhằm phục vụ thực hiện các chức năng của nhà
nước và đáp ứng các nhu cầu, lợi ích chung của toàn xã hội.

12/30/2021

Monetary and Financial Theories

10


5.1. KHÁI QT VỀ TÀI CHÍNH CƠNG
5.1.2. Bản chất của tài chính cơng

Bản chất kinh tế: Thu chi tài chính của nhà nước được thực hiện trong bối
cảnh: Nguồn lực giới hạn (quy mô và khả năng tạo lập)

▪ Lựa chọn hành động trong sự so sánh lợi ích và chi phí
▪ Tạo lập sự cân bằng về lợi ích kinh tế với khu vực tư

Bản chất chính trị: Tài chính cơng gắn bó chặt chẽ với hệ thống quyền lực
chính trị của một quốc gia:
▪ Quyền lực chính trị của nhà nước
▪ Thực hiện các chính sách của nhà nước
▪ Ý đồ của các nhà chính trị
12/30/2021

Monetary and Financial Theories

11

5.1. KHÁI QT VỀ TÀI CHÍNH CƠNG
5.1.3. Đặc điểm của tài chính cơng
- Gắn liền với sở hữu nhà nước, quyền lực chính trị của nhà nước
- Chứa đựng lợi ích chung, lợi ích công cộng
- Hiệu quả của hoạt động thu chi tài chính cơng khơng lượng hố được
- Phạm vi hoạt động rộng

12/30/2021

Monetary and Financial Theories

12


5.1. KHÁI QT VỀ TÀI CHÍNH CƠNG
5.1.4. Vai trị của tài chính cơng
-

Tài chính cơng huy động nguồn tài chính đảm bảo hoạt động của nhà
nước và hệ thống chính trị

-

Tài chính cơng có vai trị điều tiết vĩ mơ nền kinh tế - xã hội
▪ Ổn định kinh tế xã hội
▪ Đầu tư tăng trưởng và điều chỉnh cơ cấu kinh tế
▪ Thực hiện cơng bằng xã hội

-

Vai trị kiểm tra của tài chính cơng

12/30/2021

Monetary and Financial Theories

13


5.1. KHÁI QT VỀ TÀI CHÍNH CƠNG
5.1.5. Cấu trúc (nội dung) của tài chính cơng

Ngân sách nhà
nước

Các quỹ TC
ngồi NSNN
12/30/2021

Tín dụng
Nhà nước
14