Bài giảng Dân số học - Chương 1: Đại cương dân số học

1

Học phần:

DÂN SỐ HỌC


GIỚI THIỆU MÔN HỌC
2

1. Tên học phần: Dân số học
2. Số tín chỉ: 01
3. Trình độ: Đại học
4. Phân bố thời gian
Lên lớp: 15 tiết
Thực hành: 0 tiết


TÀI LIỆU THAM KHẢO CHÍNH
3

Tài liệu học tập:
Nguyễn Thị Diệu – Dân số
Giáo trình:
1. Dân số học, Trần Chí Liêm, NXB Y học,
Hà Nội, 2009.
2. Nguyễn Nam Phương, Dân số và phát
triển, NXB Đại học kinh tế quốc dân, Hà Nội,
2011.
3. Nguyễn Nam Phương – Ngô Quỳnh An,
Dân số và phát triển với quản lý, NXB Đại học

kinh tế quốc dân, Hà Nội, 2019.
4. Tổng cục Dân số - KHHGĐ, Dân số học,
Hà Nội, 2011.


MỤC TIÊU HỌC PHẦN
4

Nhằm trang bị cho sinh viên những kiến
thức cơ bản về: mức sinh, chết, kết hôn, và di
dân; các yếu tố ảnh hưởng tới các vấn đề đó
và mối quan hệ giữa các vấn đề trên đối với
các điều kiện kinh tế, văn hóa, xã hội, lịch sử.


NỘI DUNG HỌC PHẦN
5

Gồm 8 chương
Chương 1: Đại cương dân số học.
Chương 2: Quy mô, phân bố và cơ cấu dân số.
Chương 3: Mức chết
Chương 4: Bảng sống
Chương 5: Chuẩn hoá dân số
Chương 6: Mức sinh
Chương 7: Di dân và dự báo dân số.
Chương 8: Chính sách và chiến lược dân số ở
Việt nam.

6

Chương 1:

ĐẠI CƯƠNG DÂN SỐ HỌC


1.1. CÁC KHÁI NIỆM VÀ ĐỐI TƯỢNG
CỦA
DÂN SỐ HỌC
7
1.1.1. Các khái niệm về Dân cư,
Dân số và Dân số học
Dân  cư  (inhabitant):  của  một  vùng  là  tập 
hợp những con người cùng cư trú trên một lãnh 
thổ nhất định. 
Dân số (population): là dân cư được xem
xét, nghiên cứu ở góc độ: quy mô, cơ cấu, phân
bố và chất lượng dân số.
KN Dân số hẹp so với KN Dân cư


1.1. CÁC KHÁI NIỆM VÀ ĐỐI TƯỢNG
CỦA
DÂN SỐ HỌC
8
Dân số học
- Thuật ngữ Dân số học hay Nhân khẩu học Demography có nguồn gốc từ tiếng Latin.
- Một số định nghĩa về dân số học
Theo các nhà khoa học của tám nước Mỹ, Anh, Pháp,

Đức, Italia, Thụy Điển, Brazil, Ấn Độ trong quyển Nghiên
cứu dân số, 1953.
Liên hiệp Quốc, 1958:
Theo tự điển Dân số học đa ngữ của Vande Walle,
1982:
Theo tự điển Dân số học (The Dictionary of
Demography) do Pressat chủ biên, 1985.


1.1. CÁC KHÁI NIỆM VÀ ĐỐI TƯỢNG
CỦA
DÂN SỐ HỌC
9
         Dân

số học là mơn khoa học xã hội độc lập, nghiên
cứu tính quy luật của tái sản xuất dân số thông qua các chỉ
báo về quy mô, phân bố, cơ cấu và chất lượng dân số.
Hai trạng thái nghiên cứu trong dân số học:
- Trạng thái tĩnh (tại một thời điểm điều tra hoặc tổng
điều tra dân số nhất định).
Biến động tự nhiên
- Trạng thái động:

(theo thời gian)

Biến động cơ học
Biến động xã hội

1.1. CÁC KHÁI NIỆM VÀ ĐỐI TƯỢNG
CỦA
DÂN SỐ HỌC
10
1.1.2. Đối tượng nghiên cứu của Dân số học


1.2. NHIỆM VỤ CỦA DÂN SỐ HỌC
11


1.3. Ý NGHĨA THỰC TIỄN CỦA MÔN 
HỌ
12C
Quyết định
đến sự tồn
tại và phát
triển xã hội

Rất cần thiết để xây dựng chính sách
dân số hợp lý, góp phần phát triển xã hội.


1.4. CÁC PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
CỦA
DÂN SỐ HỌC
13
Phương pháp thống kê
Phương pháp tốn học

Theo đồn hệ

Phương pháp phân tích, tổng hợp
Theo thời
khoảng
Phương pháp bản đồ
Các phương pháp nghiên cứu của xã hội học


14