(Luận văn thạc sĩ) Phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang theo chuẩn nghề nghiệp giáo viên tiểu học

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

ĐINH QUỐC TÚ

PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TIỂU HỌC
HUYỆN YÊN SƠN, TỈNH TUYÊN QUANG THEO
CHUẨN NGHỀ NGHIỆP GIÁO VIÊN TIỂU HỌC

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI - 2017


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

ĐINH QUỐC TÚ

PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TIỂU HỌC
HUYỆN YÊN SƠN, TỈNH TUYÊN QUANG THEO
CHUẨN NGHỀ NGHIỆP GIÁO VIÊN TIỂU HỌC

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 60 14 01 14

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS DƢƠNG THỊ HOÀNG YẾN

HÀ NỘI - 2017

LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành, tơi xin trân trọng cảm ơn Ban giám hiệu, các thầy
cô giáo của Trường Đại học Giáo dục - Đại học Quốc gia Hà Nội đã truyền đạt cho
tơi những kiến thức q báu trong q trình học tập.
Đặc biệt tơi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc với PGS.TS Dƣơng Thị Hồng Yến
đã trực tiếp định hướng, giúp đỡ tơi trong q trình nghiên cứu và hồn thành luận văn.
Tơi xin chân thành cảm ơn:

- Lãnh đạo Phòng Giáo dục & Đào tạo huyện Yên Sơn;
- Các đồng chí Hiệu trưởng, Phó hiệu trưởng, giáo viên các trường tiểu học
trên địa bàn huyện Yên Sơn;

- Gia đình, bạn bè và đồng nghiệp.
Đã tạo điều kiện, động viên, khích lệ, cung cấp tư liệu, đóng góp ý kiến cho
tơi trong q trình học tập, nghiên cứu và hoàn thiện luận văn.
Mặc dù bản thân tôi đã rất cố gắng, nỗ lực trong q trình nghiên cứu, hồn
thiện đề tài, song luận văn chắc chắn khó tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế.
Kính mong nhận được những ý kiến đóng góp của các thầy giáo, cô giáo và các bạn
đồng nghiệp để luận văn được hồn thiện hơn.
Xin kính chúc các thầy cơ giáo trường Đại học Giáo dục, Lãnh đạo phịng
GD&ĐT huyện Yên Sơn, cùng gia đình, bạn bè, đồng nghiệp luôn mạnh khỏe và
thành công.
Hà Nội, tháng 12 năm 2016
Tác giả luận văn

Đinh Quốc Tú

i

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
STT

Chữ viết tắt

Ý nghĩa

1

CBGV:

Cán bộ GV

2

CSVC:

Cơ sở vật chất

3

CNTT:

Công nghệ thông tin

4

CBQLGD:

Cán bộ quản lý giáo dục

5

CNH-HĐH:

Cơng nghiệp hố - Hiện đại hố

6

ĐNGV:

Đội ngũ giáo viên

7

ĐNGVTH:

Đội ngũ giáo viên tiểu học

8

ĐTB:

Điểm trung bình

9

GV:

Giáo viên

10

GVTH:

Giáo viên tiểu học

11

GDTH:

Giáo dục tiểu học

12

GD&ĐT:

Giáo dục và Đào tạo

13

NXB:

Nhà xuất bản

14

NNGV:

Nghề nghiệp giáo viên

15

NNGVTH:

Nghề nghiệp giáo viên tiểu học

16

QLGD:

Quản lý giáo dục

17

UBND:

Uỷ ban nhân dân

ii


MỤC LỤC
Lời cảm ơn ......................................................................................................... i
Danh mục từ viết tắt .......................................................................................... ii
Danh mục các bảng ......................................................................................... vii
Danh mục các biểu đồ, sơ đồ ........................................................................... ix
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO

VIÊN TIỂU HỌC THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP GIÁO VIÊN
TIỂU HỌC ....................................................................................................... 5
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ................................................................. 5
1.2. Một số khái niệm cơ bản .......................................................................... 8
1.2.1. Giáo viên tiểu học ............................................................................... 8
1.2.2. Đội ngũ giáo viên tiểu học .................................................................. 8
1.2.3. Phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học ................................................ 10
1.2.4. Phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp ........ 14
1.3. Yêu cầu về phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề
nghiệp trong bối cảnh đổi mới giáo dục ...................................................... 17
1.3.1. Các yêu cầu của chuẩn nghề nghiệp giáo viên tiểu học ................... 17
1.3.2. Xây dựng Chuẩn nghề nghiệp giáo viên tiểu học đáp ứng yêu
cầu của bối cảnh đổi mới giáo dục ............................................................. 18
1.4. Nhiệm vụ phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học của Phòng Giáo
dục & Đào tạo trong bối cảnh đổi mới giáo dục......................................... 21
1.4.1. Vị trí, chức năng của Phòng Giáo dục và Đào tạo........................... 21
1.4.2. Phân cấp quản lý của Phòng Giáo dục và Đào tạo với Ủy ban
nhân dân cấp huyện và trường tiểu học trong phát triển đội ngũ giáo
viên tiểu học ................................................................................................ 22
1.4.3. Nội dung phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề
nghiệp trong bối cảnh đổi mới giáo dục của Phòng Giáo dục & Đào tạo .... 22
1.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học
theo chuẩn nghề nghiệp ................................................................................ 29
iii


1.5.1. Các yếu tố khách quan ...................................................................... 30
1.5.2. Các yếu tố chủ quan .......................................................................... 33
Kết luận chƣơng 1 ......................................................................................... 35
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN

TIỂU HỌC HUYỆN YÊN SƠN, TỈNH TUYÊN QUANG THEO
CHUẨN NGHỀ NGHIỆP GIÁO VIÊN TIỂU HỌC ................................. 36
2.1. Khái quát về giáo dục tiểu học của huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang...... 36
2.1.1. Khái quát chung về huyện Yên Sơn ................................................... 36
2.1.2. Giáo dục huyện Yên Sơn ................................................................... 37
2.1.3. Sơ lược về giáo dục tiểu học của huyện Yên Sơn ............................. 38
2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng ................................................................. 42
2.2.1. Mục tiêu khảo sát .............................................................................. 42
2.2.2. Nội dung khảo sát ............................................................................. 43
2.2.3. Đối tượng khảo sát ............................................................................ 43
2.2.4. Công cụ khảo sát ............................................................................... 43
2.2.5. Xử lý kết quả khảo sát ....................................................................... 43
2.3. Thực trạng đội ngũ giáo viên tiểu học huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên
Quang theo chuẩn nghề nghiệp ..................................................................... 43
2.3.1. Thực trạng phẩm chất của đội ngũ giáo viên tiểu học huyện Yên
Sơn, tỉnh Tuyên Quang theo chuẩn nghề nghiệp ........................................ 43
2.3.2. Thực trạng kiến thức của đội ngũ giáo viên tiểu học huyện Yên
Sơn, tỉnh Tuyên Quang theo chuẩn nghề nghiệp ........................................ 45
2.3.3. Thực trạng kỹ năng sư phạm của đội ngũ giáo viên tiểu học
huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang theo chuẩn nghề nghiệp ...................... 46
2.4. Thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học huyện Yên Sơn,
tỉnh Tuyên Quang theo chuẩn nghề nghiệp ................................................ 47
2.4.1. Thực trạng xây dựng quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học ... 47
2.4.2. Thực trạng tuyển dụng, sử dụng, luân chuyển đội ngũ giáo viên
tiểu học ........................................................................................................ 48
2.4.3. Thực trạng đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ
giáo viên tiểu học ........................................................................................ 49
iv

2.4.4. Thực trạng kiểm tra đánh giá đội ngũ giáo viên tiểu học................. 51
2.4.5. Thực trạng tạo động lực, tạo môi trường làm việc cho đội ngũ
giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp ................................................. 52
2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hƣởng đến phát triển đội ngũ giáo
viên tiểu học huyện Yên Sơn theo chuẩn nghề nghiệp .............................. 55
2.6. Đánh giá chung về thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên tiểu
học huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang theo chuẩn nghề nghiệp ............ 56
2.6.1. Mặt mạnh (S) ..................................................................................... 56
2.6.2. Mặt yếu (W) ....................................................................................... 56
2.6.3. Cơ hội (O) ......................................................................................... 57
2.6.4. Nguy cơ (T)........................................................................................ 57
2.6.5. Các nguyên nhân của tồn tại, hạn chế .............................................. 58
Kết luận chƣơng 2 ......................................................................................... 60
Chƣơng 3: BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TIỂU
HỌC HUYỆN YÊN SƠN, TỈNH TUYÊN QUANG THEO CHUẨN
NGHỀ NGHIỆP GIÁO VIÊN TIỂU HỌC..........................................................61
3.1. Những nguyên tắc đề xuất các biện pháp ............................................ 61
3.1.1. Đảm bảo tính kế thừa ........................................................................ 61
3.1.2. Đảm bảo tính thực tiễn và hiệu quả .................................................. 61
3.1.3. Đảm bảo tính đồng bộ ....................................................................... 61
3.2. Đề xuất biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học huyện
Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang theo chuẩn nghề nghiệp ............................... 61
3.2.1. Xây dựng kế hoạch tổng thể về phát triển đội ngũ giáo viên tiểu
học, xác định tỷ lệ giáo viên trên lớp đáp ứng với từng giai đoạn ............. 61
3.2.2. Đổi mới công tác tổ chức, đánh giá, phân loại giáo viên tiểu học
theo chuẩn nghề nghiệp .............................................................................. 66
3.2.3. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng và tự bồi dưỡng nâng cao nhận
thức chính trị và trình độ chun mơn, năng lực sư phạm cho đội ngũ
giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp............................................................... 68
3.2.4. Tuyển dụng, sử dụng, luân chuyển đội ngũ hợp lý với năng lực

và hoàn cảnh của giáo viên......................................................................... 72
v


3.2.5. Tạo môi trường làm việc lành mạnh, thực hiện các chế độ chính
sách đãi ngộ tạo động lực cho đội ngũ giáo viên phát triển ...................... 75
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ........................................................... 78
3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp ......... 79
3.4.1. Các bước khảo nghiệm...................................................................... 79
3.4.2. Kết quả khảo nghiệm......................................................................... 79
Kết luận chƣơng 3 ......................................................................................... 85
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 86
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 90
PHỤ LỤC ....................................................................................................... 94

vi


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1.

Thống kê số phòng học bậc giáo dục tiểu học giai đoạn
2011 - 2016 của huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang ................. 39

Bảng 2.2.

Kết quả xét hồn thành chương trình tiểu học của học sinh tiểu
học huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2011 - 2016 ...... 40

Bảng 2.3.

Tỷ lệ lên lớp, lưu ban, bỏ học học sinh tiểu học huyện Yên
Sơn, tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2011 - 2016 .......................... 41

Bảng 2.4.

Trình độ đào tạo giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp
huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2011 - 2016 ........ 41

Bảng 2.5.

Kết quả đánh giá xếp loại đội ngũ giáo viên tiểu học huyện
Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2011 - 2016................... 42

Bảng 2.6.

Kết quả xếp loại phẩm chất của đội ngũ giáo viên tiểu học
huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2011 - 2016 ........ 42

Bảng 2.7.

Thực trạng phẩm chất của đội ngũ giáo viên tiểu học huyện
Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang theo chuẩn nghề nghiệp ................ 44

Bảng 2.8.

Thực trạng kiến thức của đội ngũ giáo viên tiểu học huyện
Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang theo chuẩn nghề nghiệp................ 45

Bảng 2.9.

Thực trạng kỹ năng sư phạm của đội ngũ giáo viên tiểu học
huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang theo chuẩn nghề nghiệp ..... 46

Bảng 2.10. Thực trạng xây dựng quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên tiểu
học huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang theo chuẩn nghề nghiệp..... 47
Bảng 2.11. Thực trạng tuyển dụng, sử dụng, luân chuyển đội ngũ giáo
viên tiểu học huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang theo chuẩn
nghề nghiệp................................................................................. 48
Bảng 2.12. Thực trạng đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội
ngũ GVTH huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang theo chuẩn
nghề nghiệp ................................................................................ 49
Bảng 2.13. Thực trạng kiểm tra, đánh giá đội ngũ GVTH huyện Yên
Sơn, tỉnh Tuyên Quang theo chuẩn nghề nghiệp ....................... 51
vii


Bảng 2.14. Thực trạng tạo động lực, tạo môi trường làm việc cho đội
ngũ GVTH huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang theo chuẩn
nghề nghiệp................................................................................. 52
Bảng 2.15. Thực trạng phát triển ĐNGV huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên
Quangtheo chuẩn nghề nghiệp ................................................... 54
Bảng 2.16. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển ĐNGVTH
huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang theo chuẩn nghề nghiệp ..... 55
Bảng 3.1.

Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết của các biện pháp phát
triển ĐNGVTH huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang theo
chuẩn NN .................................................................................... 80

Bảng 3.2.

Kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp phát triển
đội ngũ giáo viên tiểu học huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang
theo chuẩn NN ............................................................................. 81

Bảng 3.3.

Mối tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các
biện pháp phát triển ĐNGVTH huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên
Quang đáp ứng chuẩn NN .......................................................... 82

viii


DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ
Biểu đồ 2.1.

Thực trạng phát triển ĐNGVTH huyện Yên Sơn, tỉnh
Tuyên Quang theo chuẩn nghề nghiệp .................................. 54

Biểu đồ 2.2.

Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển ĐNGVTH
huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang theo chuẩn nghề nghiệp ...... 55

Biểu đồ 3.1.

Mối tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của
các biện pháp phát triển ĐNGVTH huyện Yên Sơn, tỉnh

Tuyên Quang theo chuẩn NN ................................................ 83

Sơ đồ 1.1.

Phát triển nguồn nhân lực theo Leonard Nadler ................... 12

Sơ đồ 1.2.

Phát triển ĐNGVTH .............................................................. 23

ix


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
1.1. Phát triển giáo dục là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân và của
tồn xã hội, trong đó đội ngũ nhà giáo và cán bộ QLGD là lực lượng nòng
cốt, giữ vai trò quyết định trong việc bảo đảm chất lượng giáo dục. Trong
những năm qua, Nhà nước quan tâm xây dựng, phát triển đội ngũ nhà giáo và
cán bộ quản lý giáo dục theo hướng chuẩn hoá, bảo đảm đủ về số lượng, đồng
bộ về cơ cấu, nâng cao chất lượng, đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính
trị, phẩm chất đạo đức, lối sống, lương tâm nghề nghiệp và trình độ chun
mơn, nghiệp vụ của nhà giáo, đáp ứng địi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp
giáo dục trong công cuộc cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất nước.
Xác định được vị trí và tầm quan trọng của GD&ĐT, chỉ thị số 40/CTTƯ ngày 15/6/2004 của Ban Bí thư Trung ương Đảng đã chỉ rõ: “Mục tiêu
của chiến lược phát triển GD&ĐT là xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ
quản lý giáo dục được chuẩn hoá, đảm bảo chất lượng, đủ về số lượng, đồng
bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất, lối
sống, lương tâm, tay nghề của nhà giáo, thông qua việc quản lý, phát triển
đúng định hướng và có hiệu quả sự nghiệp giáo dục để nâng cao chất lượng

nguồn nhân lực, đáp ứng những đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp cơng
nghiệp hố, hiện đại hố đất nước”. Chỉ thị cũng chỉ rõ: “Nhà giáo và cán bộ
quản lý giáo dục là lực lượng nòng cốt, có vai trị quan trọng”. [3] Đại hội
Đảng tồn quốc lần thứ XI cũng đã khẳng định vai trò của phát triển đội ngũ:
“Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu. Đổi mới căn bản, toàn diện nền
giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ
hóa và hội nhập quốc tế, trong đó đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển
ĐNGV là khâu then chốt”. Đại hội Đảng lần XII, Đảng Cộng sản Việt Nam
vẫn tiếp tục khẳng định chất lượng của ĐNGV quyết định trực tiếp sản phẩm
đào tạo, xác định: “Thực hiện chuẩn hóa ĐNNG theo từng cấp học và trình
1


độ đào tạo” [15]. Do vậy phát triển ĐNGV theo chuẩn NNGV là nhiệm vụ
quan trọng của mỗi nhà trường trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay.
1.2. Hiện nay Học viên đang cơng tác tại Phịng GD&ĐT huyện Yên
Sơn, tỉnh Tuyên Quang, phụ trách quản lý bậc tiểu học. Trước thực tế và yêu
cầu về việc nâng cao chất lượng ĐNGVTH đang đặt ra hiện nay, học viên
nhận thấy nhất thiết phải có những biện pháp cụ thể, khả thi và hệ thống nhằm
quản lý, xây dựng và phát triển ĐNGVTH trên địa bàn huyện Yên Sơn, tỉnh
Tuyên Quang theo chuẩn nghề nghiệp GVTH, góp phần nâng cao chất lượng
giáo dục của địa phương, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
Với những lý do trên, học viên lựa chọn nghiên cứu vấn đề: “Phát triển
đội ngũ GVTH huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang theo chuẩn nghề nghiệp
GVTH” làm luận văn cao học chuyên ngành Quản lý giáo dục.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, khảo sát thực trạng về đội
ngũ GVTH huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang, đề xuất một số biện pháp phát
triển ĐNGVTH theo chuẩn NNGVTH nhằm nâng cao chất lượng ĐNGV tiểu
học trên địa bàn huyện, nâng cao chất lượng giáo dục và đáp ứng yêu cầu đổi

mới giáo dục hiện nay.
3. Đối tƣợng, khách thể nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu: Đội ngũ giáo viên tiểu học.
3.2. Đối tượng nghiên cứu: Phát triển ĐNGVTH huyện Yên Sơn, tỉnh
Tuyên Quang theo Chuẩn NNGVTH trong giai đoạn hiện nay.
4. Phạm vi nghiên cứu
+ Nghiên cứu và khảo sát thực trạng phát triển đội ngũ GVTH huyện
Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang theo Chuẩn NNGVTH từ 2011 đến 2016.
+ Chủ thể quản lý: Phòng GD&ĐT.
+ Địa bàn nghiên cứu: Các trường Tiểu học trên địa bàn huyện Yên
Sơn, tỉnh Tuyên Quang.

2


5. Câu hỏi nghiên cứu
Cần dựa vào lý luận nào trong quản lý đội ngũ giáo viên để đề xuất
biện pháp phát triển đội ngũ GVTH huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang theo
chuẩn NNGVTH hiện nay?
6. Giả thuyết nghiên cứu
Hiện nay, năng lực nghề nghiệp của ĐNGVTH huyện Yên Sơn, tỉnh
Tuyên Quang mới đạt được ở mức độ trung bình. Vì vậy, nếu dựa vào lý
thuyết phát triển nguồn nhân lực để xác định hệ thống các biện pháp quản lý
nhằm phát triển đội ngũ GVTH theo chuẩn nghề nghiệp GVTH và phù hợp
với thực tiễn, thì sẽ góp phần nâng cao mức độ đạt được về phẩm chất, năng
lực, kỹ năng nghề nghiệp cho ĐNGVTH huyện Yên Sơn, góp phần nâng cao
chất lượng giáo dục tiểu học của địa phương và đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo
dục phổ thông hiện nay.
7. Nhiệm vụ nghiên cứu
7.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về phát triển ĐNGVTH theo chuẩn nghề

nghiệp GVTH.
7.2. Nghiên cứu thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến thực trạng phát
triển đội ngũ GVTH huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang theo chuẩn NNGVTH.
7.3. Đề xuất biện pháp phát triển ĐNGVTH huyện Yên Sơn, tỉnh
Tuyên Quang theo chuẩn nghề nghiệp GVTH.
8. Phƣơng pháp nghiên cứu
8.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận
Tìm hiểu, phân tích và tổng hợp các tư liệu, tài liệu lý luận, văn bản có
liên quan đến vấn đề nghiên cứu của đề tài. Nghiên cứu chủ chương của
Đảng, Nhà nước, của Bộ GD&ĐT trong chiến lược phát triển giáo dục nói
chung và GDTH nói riêng.
8.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp khảo sát bằng phiếu hỏi.
- Phương pháp phỏng vấn.
3


- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm quản lý giáo dục.
- Phương pháp chuyên gia.
8.3. Phương pháp thống kê toán học
Sử dụng các cơng thức thống kê tốn học như: Số trung bình cộng, hệ số
tương quan để định lượng kết quả nghiên cứu nhằm rút ra các kết quả khoa học.
9. Những đóng góp của đề tài
9.1. Đóng góp về mặt lý luận
Luận văn góp phần khẳng định sự cần thiết phát triển ĐNGV theo
hướng chuẩn hóa dựa trên chuẩn nghề nghiệp GVTH.
9.2. Đóng góp về mặt thực tiễn
Luận văn đưa ra những biện pháp quản lý nhằm góp phần nâng cao
chất lượng ĐNGVTH trên địa bàn huyện Yên Sơn, đồng thời đây cũng có
thể là cơ sở để các Huyện khác trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang tham khảo

tìm ra biện pháp phù hợp để phát triển ĐNGVTH theo chuẩn nghề nghiệp
của Bộ GD&ĐT.
10. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần Mở đầu; Kết luận, Khuyến nghị và Phụ lục; luận văn được
trình bày trong 3 chương chính:
Chương 1: Cơ sở lý luận về phát triển ĐNGVTH theo chuẩn nghề
nghiệp giáo viên tiểu học;
Chương 2: Thực trạng phát triển ĐNGVTH huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên
Quang theo chuẩn nghề nghiệp giáo viên tiểu học;
Chương 3: Biện pháp phát triển ĐNGVTH huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên
Quang theo chuẩn nghề nghiệp giáo viên tiểu học.

4


Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TIỂU
HỌC THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP GIÁO VIÊN TIỂU HỌC
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
Những năm cuối thập niên 60 của thế kỷ XX, khi các khái niệm “vốn
con người” (Human capital), “nguồn lực con người” (Human resources) xuất
hiện ở Hoa Kỳ và sau đó thịnh hành trên thế giới thì vấn đề phát triển đội ngũ
giáo viên cũng được giải quyết với tư cách là phát triển một nguồn lực của
một ngành, lĩnh vực. Tuy nhiên, nội dung và cách giải quyết vấn đề có sự
khác nhau ở nhiều mức độ và phụ thuộc rất lớn vào điều kiện thực tế ở mỗi
quốc gia và mỗi giai đoạn lịch sử. Từ năm 1980 nhà xã hội học người Mỹ
Leonard Nadle đã đưa ra sơ đồ quản lý nguồn nhân lực để diễn tả mối quan hệ
và các nhiệm vụ của công tác quản lý nguồn nhân lực. Theo ơng thì quản lý
nguồn nhân lực phải gồm 3 nhiệm vụ chính (cùng các nhiệm vụ thành tố) là:
1) Phát triển nguồn nhân lực (gồm giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng, phát

triển, nghiên cứu, phục vụ);
2) Sử dụng nguồn nhân lực (gồm tuyển dụng, sàng lọc, bố trí, đánh
giá, đãi ngộ, kế hoạch hố sức lao động);
3) Mơi trường nguồn nhân lực (gồm mở rộng chủng loại việc làm,
mở rộng quy mô làm việc, phát triển tổ chức).
Kết quả nghiên cứu của Leonard Nadle đã được nhiều nước trên thế
giới sử dụng. Ở Việt Nam, cũng đã có một số cơng trình nghiên cứu khá
chun sâu về phát triển con người và phát triển nguồn nhân lực. Mỗi cơng
trình đề cập đến những khía cạnh khác nhau nhưng đều có điểm chung là:
Khẳng định vai trị của nguồn nhân lực trong phát triển kinh tế - xã hội.
Thống nhất cơ bản với các nghiên cứu của thế giới về nội dung quản lý, phát
triển nguồn nhân lực và đề xuất sự vận dụng, với những giải pháp sáng tạovào
hoàn cảnh thực tế của nước ta. Khi đề cập đến phát triển đội ngũ giáo viên
5


ngoài sự thống nhất về nội dung các nhiệm vụ với phát triển nguồn nhân lực,
thời gian gần đây các nghiên cứu đều đề cao việc thúc đẩy phát triển bền vững
và thích ứng nhanh của mỗi GV và của cả đội ngũ. Trong đó, sự xuất hiện của
các cơng nghệ dạy học mới, sự phát triển nhanh của thế giới ngày nay, yêu
cầu thay đổi vai trò và phương pháp của người thầy càng trở nên cấp thiết.
Thuật ngữ “Phát triển nghề nghiệp giáo viên” ở Việt Nam mới được sử
dụng trong thời gian gần đây khi áp dụng quản lí GV theo chuẩn. Chuẩn nghề
nghiệp GV xác định ở mức độ tay nghề của GV trong suốt quá trình lao động
nghề nghiệp của họ, do đó, người GV phải được liên tục phát triển nghề
nghiệp nhằm nâng cao mức độ đáp ứng của bản thân với chuẩn nghề nghiệp.
Vì lý do đó, những cơng trình nghiên cứu về phát triển nghề nghiệp GV ở
Việt Nam không nhiều và thiếu tính hệ thống.
Những năm gần đây, dưới sự chỉ đạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo,
nhiều giải pháp để phát triển ĐNGV đã được nghiên cứu và áp dụng. Đặc biệt

là từ khi chúng ta thực hiện đổi mới nội dung chương trình, sách giáo khoa thì
nhiều dự án và cơng trình khoa học liên quan đến ĐNGV ở tất cả các cấp, bậc
học đã được thực hiện. Có thể kể đến các cơng trình và tác giả theo từng chủ
đề nghiên cứu như sau:
Trong bài viết “Nghề và Nghiệp của người GV”, tác giả Nguyễn Thị
Mỹ Lộc đã nhấn mạnh đến vấn đề “lí tưởng sư phạm” - cái tạo nên động cơ
cho việc giảng dạy của GV, khuyến khích GV sáng tạo, khơng ngừng tự học,
học hỏi, nâng cao trình độ. Tác giả đề xuất cần phải xây dựng tập thể sư phạm
theo mơ hình “đồng thuận” để trong quan hệ giữa GV với nhau có sự chia sẻ
“bí quyết nhà nghề”. Theo đó, năng lực chun mơn của GV là nền tảng của
mơ hình đào tạo GV thế kỉ XXI: sáng tạo và hiệu quả [26].
Trong bài viết “Chất lượng GV và những chính sách cải thiện chất
lượng GV”, tác giả Trần Thanh Hoàn đã đưa ra khái niệm chất lượng GV
bằng cách phân tích kết quả nghiên cứu về chất lượng của các nước thành
viên OECD. Theo đó, đặc điểm và năng lực đặc trưng của GV có năng lực
6


qua sự phân tích 22 năng lực cụ thể trên góc độ tiếp cận năng lực giảng dạy
và giáo dục. Đồng thời, tác giả cũng đã đề cập những chính sách cải thiện và
duy trì chất lượng GV ở cấp vĩ mô và vi mô; nhấn mạnh 3 yếu tố quyết định
chất lượng GV là bản thân người GV, nhà trường và mơi trường chính sách
bên ngồi. [22]
Tác giả Phạm Mạnh Tuân (2009): “Phát triển ĐNGV huyện Ý Yên, tỉnh
Nam Định đáp ứng chuẩn nghề nghiệp GVTH” (Luận văn Cao học chuyên
ngành Quản lý giáo dục tại Đại học Giáo dục) đã trình bày cơ sở lý luận về
phát triển ĐNGV, tổng quan về thực trạng và đề xuất các biện pháp phát triển
ĐNGV địa bàn huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định. [36]
Tác giả Nguyễn Hồng Sơn (2006)“Các biện pháp quản lý đội ngũ
GVTH ở huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo

dục tiểu học trong giai đoạn hiện nay” (Luận văn cao học Quản lý giáo dục
tại Đại học Giáo dục) đã trình bày cơ sở lý luận về phát triển ĐNGV, tổng
quan về thực trạng và đề xuất các biện pháp phát triển ĐNGV địa bàn
huyện Lục Nam. [35]
Tác giả Vi Văn Hạ (2014): “Quản lý phát triển ĐNGV tiểu học huyện
Lộc Bình, tỉnh Lạng Sơn hiện nay” (Luận văn cao học Quản lý giáo dục tại
Đại học Giáo dục Quản lý giáo dục tại Đại học Giáo dục) đã trình bày cơ sở
lý luận về quản lý phát triển ĐNGV, tổng quan về thực trạng và đề xuất các
biện pháp phát triển ĐNGV tiểu học trên địa bàn huyện Lộc Bình. [17]
Tác giả Vũ Văn Ninh (2014): “Quản lý phát triển ĐNGV tiểu học ở
thành phố Nam Định tỉnh Nam Định theo chuẩn nghề nghiệp” (Luận văn cao
học ngành Quản lý giáo dục, đại học Sư phạm Hà Nội) đã trình bày cơ sở lý
luận về quản lý phát triển đội ngũ GVTH theo chuẩn nghề nghiệp, tổng quan
về thực trạng và đề xuất các biện pháp phát triển ĐNGV tiểu học địa bàn
Thành phố Nam Định. [31]
Ngồi ra cịn một số bài viết về quản lý đội ngũ giáo viên cũng đã đề
cập đến cơ sở lý luận của việc xây dựng và phát triển ĐNGV theo hướng
7


chuẩn hóa, hoặc chuẩn nghề nghiệp của từng bậc học. Các bài viết, cơng trình
nghiên cứu khoa học trên đều đánh giá cao vai trò quan trọng của nguồn nhân
lực và vấn đề đào tạo, bồi dưỡng, phát triển đội ngũ giáo viên - nguồn nhân
lực trong lĩnh vực giáo dục nói chung và trong các nhà trường nói riêng.
Tuy nhiên, cho đến nay chưa có cơng trình nghiên cứu nào về phát triển
đội ngũ GVTH huyện Yên Sơn theo hướng chuẩn NNGVTH. Vì vậy việc tìm
hiểu thực trạng nhằm đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ GVTH huyện
Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang phù hợp với tình hình phát triển kinh tế xã hội
của địa phương trong giai đoạn hiện nay là rất quan trọng.
1.2. Một số khái niệm cơ bản

1.2.1. Giáo viên tiểu học
1.2.1.1. Khái niệm giáo viên
Theo Luật Giáo dục 2005: “Nhà giáo là người làm nhiệm vụ giảng dạy,
giáo dục trong nhà trường, cơ sở giáo dục khác”, “Nhà giáo ở các cơ sở giáo
dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp gọi là giáo viên”.
Như vậy, giáo viên là tên gọi chỉ nhà giáo thực hiện hoạt động dạy học và
giáo dục tại các cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục
chuyên nghiệp và dạy nghề. [34]
1.2.1.2. Khái niệm giáo viên tiểu học
GVTH là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục học sinh trong trường
tiểu học và cơ sở giáo dục khác thực hiện chương trình giáo dục tiểu học. 6
Một cách tiếp cận khác lại cho rằng “GVTH là nhà giáo tổng thể,
người đại diện toàn quyền của nhà trường tiểu học tổ chức quá trình phát
triển của trẻ em. GVTH giữ vị trí then chốt và là người quyết định sự thành
bại của giáo dục ở lớp mình phụ trách” 20.
1.2.2. Đội ngũ giáo viên tiểu học
1.2.2.1. Khái niệm đội ngũ
Trong từ điển Tiếng Việt thì Đội ngũ là một khối đơng người được tập
hợp và tổ chức thành một lực lượng chiến đấu. Đội ngũ là một tập hợp gồm
8


số đông người cùng chức năng hoặc nghề nghiệp, hoặc nghề nghiệp, thành
một lực lượng. 38
Tuy có nhiều định nghĩa khác nhau về đội ngũ nhưng ta có thể hiểu:
Đội ngũ là tập hợp người gắn bó với nhau, có sự sắp xếp nhất định, có cùng lý
tưởng, cùng mục đích, làm việc theo sự phân cơng hay theo một kế hoạch,
được gắn bó với nhau bởi các lợi ích về vật chất và tinh thần.
Khi xem xét, phân tích ĐNGV, ta cần xem xét các yếu tố liên quan đến
phát triển về số lượng, về chất lượng và cơ cấu như: Tuyển chọn bổ sung đủ

số lượng đáp ứng quy mơ, cơ cấu, tính chất ngành nghề chun mơn của
ĐNGV phù hợp với cơ cấu ngành nghề đào tạo, bố trí sắp xếp, sử dụng một
cách hợp lý, kiểm tra, đánh giá để sử dụng có hiệu quả, đào tạo bồi dưỡng
nâng cao trình độ chun mơn, nghiệp vụ sư phạm, năng lực hoạt động giảng
dạy và tạo môi trường thuận lợi để phát triển ĐNGV.
1.2.2.2. Khái niệm đội ngũ giáo viên
ĐNGV là một tập hợp những người làm nghề dạy học - giáo dục được
tổ chức thành một lực lượng (có tổ chức) cùng chung một nhiệm vụ là thực
hiện các mục tiêu giáo dục đã đề ra cho tập hợp đó, tổ chức đó. Họ làm việc
có kế hoạch và gắn bó với nhau thơng qua lợi ích về vật chất và tinh thần
trong khuôn khổ quy định của pháp luật, thể chế xã hội. Họ chính là nguồn
lực quan trọng trong lĩnh vực giáo dục mầm non, phổ thông và giáo dục nghề
nghiệp. Để tạo thành đội ngũ trước hết phải có số lượng GV nhất định. Việc
xác định số lượng GV cần thiết không phải tùy tiện theo ý muốn chủ quan mà
phải xuất phát từ nhiệm vụ dạy học và các qui định của cấp trên và việc tổ
chức lao động sư phạm của mỗi nhà trường. [9, tr.28]
Để có một ĐNGV đồng bộ phải một cơ cấu hợp lý, bao gồm cơ cấu về
độ tuổi, thâm niên giảng dạy, trình độ học vấn, loại hình. Đây là một nội dung
quan trọng của việc xác định biện pháp phát triển ĐNGVTH huyện Yên Sơn.
Nếu trong ĐNGV không bảo đảm sự kế thừa, chuyển tiếp giữa các độ tuổi thì
sẽ dẫn đến sự hẫng hụt. Do đó, cần phải bảo đảm cơ cấu về độ tuổi và thâm
9