Quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo nghiên cứu bài học ở các trường tiểu học huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam đáp ứng Chương trình Giáo dục phổ thông 2018.

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

TRẦN TUẤN ANH

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN
THEO NGHIÊN CỨU BÀI HỌC Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC
HUYỆN LÝ NHÂN, TỈNH HÀ NAM ĐÁP ỨNG
CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG 2018

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI - 2021


VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

TRẦN TUẤN ANH

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN
THEO NGHIÊN CỨU BÀI HỌC Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU
HỌC HUYỆN LÝ NHÂN, TỈNH HÀ NAM ĐÁP ỨNG
CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG 2018

Ngành: Quản lý giáo
dục Mã số: 8140114

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS. DƯƠNG THỊ HOÀNG YẾN

HÀ NỘI - 2021


LỜI CAM ĐOAN
Tôi tên là Trần Anh Tuấn, học viên cao học chuyên ngành Quản lý giáo dục,
đợt 2 - 2019. Tôi xin cam đoan rằng các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận
văn này là trung thực. Những kết luận khoa học của luận văn chưa từng cơng bố
trong bất kì cơng trình nào khác.
Tác giả luận văn

Trần Tuấn Anh


LỜI CẢM ƠN
Tơi xin bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS DƯƠNG THỊ HOÀNG YẾN
người thầy đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tơi trong suốt q trình nghiên cứu và
hồn thành luận văn.
Với lịng biết ơn chân thành và sâu sắc, tôi xin trân trọng cảm ơn Ban giám
đốc, đội ngũ cán bộ, giảng viên của Học viện Khoa học Xã hội đã hết lòng giảng
dạy, tận tình giúp đỡ tơi trong q trình học tập và nghiên cứu.
Đồng thời tôi xin chân thành cảm ơn tới: Ban giám hiệu, tập thể hội đồng sư
phạm, đội ngũ giáo viên, học sinh, phụ huynh, gia đình bạn bè và đồng nghiệp ở
các trường TH huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam đã tạo điều kiện, động viên khuyến
khích, cung cấp tư liệu, đóng góp ý kiến cho tơi trong q trình học tập và hồn
thành luận văn này.
Mặc dù bản thân tôi đã rất cố gắng, nỗ lực trong quá trình nghiên cứu đề tài,
song luận văn chắc chắn khơng tránh khỏi những hạn chế thiếu sót. Tơi rất mong
nhận được ý kiến đóng góp quý báu của các quý thầy cô và các bạn đồng nghiệp để
luận văn được hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!

Hà nội, tháng12 năm 2021
Tác giả luận văn

Trần Tuấn Anh


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU....................................................................................................................1
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN
MÔN THEO NGHIÊN CỨU BÀI HỌC Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC
ĐÁP ỨNG CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG 2018.........................10
1.1. Một số khái niệm cơ bản của đề tài...........................................................10
1.2. Chương trình giáo dục phổ thơng 2018.....................................................13
1.3. Hoạt động tổ chuyên môn theo nghiên cứu bài học..................................17
1.4. Nội dung quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo nghiên cứu bài học
ở trường tiểu học.............................................................................................23
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trường TH...26
...................................................................................................................................Tiểu
kết chương 1.............................................................................................................27
Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN
THEO NGHIÊN CỨU BÀI HỌC Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN LÝ
NHÂN, TỈNH HÀ NAM ĐÁP ỨNG CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC

PHỔ

THƠNG 2018............................................................................................................28
2.1. Vài nét về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của huyện Lý Nhân,
tỉnh Hà Nam.....................................................................................................28
2.2. Khái quát về giáo dục Tiểu học huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam................29
2.3. Khái quát hoạt động khảo sát....................................................................32

2.4. Thực trạng hoạt động của tổ chuyên môn theo nghiên cứu bài học ở
các trường TH huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam..................................................34
2.5. Thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo nghiên cứu bài
học ở các trường tiểu học huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam.................................40
2.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo
nghiên cứu bài học ở các trường TH huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam................46
2.7. Đánh giá chung về thực trạng hoạt động tổ chuyên môn và quản lý hoạt
động tổ chuyên môn ở các trường TH huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam...............47
Tiểu kết chương 2.....................................................................................................49


...................................................................................................................................C
hương 3: ĐỀ XUẤT BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN
MÔN Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN LÝ NHÂN, TỈNH HÀ
NAM ĐÁP ỨNG CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THƠNG 2018.....51
3.1. Những nguyên tắc đề xuất biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên
môn ở các trường TH huyện Lý Nhân.............................................................51
3.2. Biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo nghiên cứu bài học
ở các trường Tiểu học huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam đáp ứng chương
trình giáo dục phổ thông 2018..........................................................................52
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp................................................................70
3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất........72
...................................................................................................................................KẾT
LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ..........................................................................................78
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................81


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết đầy đủ

Chữ viết tắt

CBQL

Cán bộ quản lý

GD&ĐT

Giáo dục và Đào tạo

GV

Giáo viên

GDPT

Giáo dục phổ thông

HT

Hiệu trưởng

NCBH

Nghiên cứu bài học

TCM

Tổ chuyên môn

UBND

Ủy ban nhân dân


DANH MỤC BẢNG, SƠ ĐỒ
Bảng 1.1: So sánh sự khác nhau giữa hoạt động tổ chuyên môn truyền thống và
shoạt động tổ chuyên môn theo nghiên cứu bài học........................................21
Bảng 2.1. Thống kê số lượng trường/lớp Tiểu học theo đơn vị hành chính năm
học 2019 - 2020 (Tính đến tháng 4 năm 2020)................................................30
Bảng 2.2. Kết quả xếp loại phẩm chất và năng lực của học sinh TH huyện Lý Nhân 31
Bảng 2.3. Kết quả xếp loại các môn học của học sinh TH huyện Lý Nhân.............32
Bảng 2.4. Khách thể khảo sát....................................................................................33
Bảng 2.5. Đánh giá của CBQL và giáo viên các trường TH huyện Lý Nhân về
tầm quan trọng của TCM trong trường TH......................................................34
Bảng 2.6. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên về tầm quan trọng
của hoạt động của TCM theo NCBH đối với phát triển nghề nghiệp của GV...35
Bảng 2.7: Thực trạng chuẩn bị các giờ dạy minh họa tại tổ chuyên môn theo
nghiên cứu bài học...........................................................................................36
Bảng 2.8: Thực trạng thực hiện dự giờ theo nghiên cứu bài học của Tổ chuyên
môn ở trường tiểu học......................................................................................37
Bảng 2.9: Thực trạng việc thảo luận, chia sẻ về bài học sau dự giờ mẫu theo
nghiên cứu bài học của tổ chuyên môn ở trường Tiểu học..............................38
Bảng 2.10: Thực trạng việc áp dụng bài học cho thực tế dạy học hàng ngày của
giáo viên ở trường Tiểu học.............................................................................39
Bảng 2.11. Đánh giá xây dựng kế hoạch TCM theo nghiên cứu bài học ở các
trường tiểu học.................................................................................................40
Bảng 2.12. Đánh giá mức độ tổ chức các hoạt động tổ chuyên môn theo nghiên
cứu bài học ở trường tiểu học...........................................................................41
Bảng 2.13. Đánh giá nội dung chỉ đạo các hoạt động sinh hoạt TCM theo

nghiên cứu bài học...........................................................................................42
Bảng 2.14. Đánh giá kiểm tra, đánh giá hoạt động tổ chuyên môn theo nghiên
cứu bài học tại tổ chuyên môn ở các trường Tiểu học trường tiểu học............44


Bảng 2.15: Thực trạng xây dựng chế độ đãi ngộ, tạo động lực cho đội ngũ tổ
trưởng chuyên môn và giáo viên ở các trường tiểu học...................................45
Bảng 2.16. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo
nghiên cứu bài học ở các trường TH................................................................46
Bảng 3.1. Sơ đồ vị trí quan sát của GV dự giờ........................................................62
Bảng 3.2. Mô tả nguyên nhân việc học của HS........................................................64
Bảng 3.3. Kết quả khảo sát tính cần thiết của 06 biện pháp quản lý hoạt động tổ
chuyên môn theo nghiên cứu bài học ở các trường Tiểu học huyện Lý
Nhân, tỉnh Hà Nam đáp ứng chương trình giáo dục phổ thơng 2018..............73
Bảng 3.4. Kết quả khảo sát tính khả thi của 06 biện pháp quản lý hoạt động tổ
chuyên môn theo nghiên cứu bài học ở các trường Tiểu học huyện Lý
Nhân, tỉnh Hà Nam đáp ứng chương trình giáo dục phổ thơng 2018..............74
Bảng 3.5. Kết quả tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện
pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo nghiên cứu bài học ở các
trường Tiểu học huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam đáp ứng chương trình giáo
dục phổ thơng 2018..........................................................................................76
Sơ đồ 3.1. Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo
nghiên cứu bài học ở các trường Tiểu học huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam.........70


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
1.1. Đất nước chúng ta đang bước vào hội nhập, bước vào một kỉ nguyên mới,
kỉ nguyên đánh dấu một thời kì cả dân tộc đẩy mạnh cơng nghiệp hố, hiện đại hố
nhằm thực hiện mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn

minh”. Đại hội Đảng X chỉ rõ: “Giáo dục phải nhằm đào tạo những con người Việt
Nam có lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, có phẩm chất tốt đẹp của dân
tộc, có năng lực, bản lĩnh để thích ứng với những biến đổi của xã hội trong kinh tế thị
trường, những yêu cầu mới của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”. Đến Đại hội
XI của Đảng nhấn mạnh: “Giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ có sức mạnh
nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, góp phần quan trọng
phát triển đất nước, xây dựng nền văn hóa và con người Việt Nam. Phát triển giáo dục
và đào tạo cùng với sự phát triển khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu; đầu tư
cho giáo dục và đào tạo là đầu tư cho sự phát triển” [2].
Đối với giáo dục và đào tạo cũng như giáo dục TH , yếu tố then chốt là chất
lượng giáo dục, yếu tố có tính quyết định trực tiếp đến chất lượng giáo dục là công
tác quản lý chỉ đạo hoạt động chuyên mơn của các nhà trường nói chung và trong
trường TH nói riêng.
1.2. Có thể nói, hoạt động chủ yếu trong nhà trường là hoạt động chuyên môn.
Các tổ chuyên môn là tổ chức quan trọng và nòng cốt trong các nhà trường nói chung,
nhà trường TH nói riêng. Tổ chuyên mơn là đơn vị cơ sở gắn bó với người giáo viên
giảng dạy, ở đây diễn ra mọi hoạt động có liên quan đến tồn bộ hoạt động nghề
nghiệp của người giáo viên, tổ chuyên môn cũng là nơi người giáo viên có thể chia sẻ
mọi tâm tư, nguyện vọng cũng như những vấn đề có liên quan đến nghề nghiệp, đời
sống vật chất và tinh thần của mình. Tổ chun mơn là mắt xích quan trọng trong cơ
cấu tổ chức của nhà trường. Hoạt động của tổ chuyên môn trong nhà trường có vai trị
quyết định cho sự phát triển của nhà trường nói riêng và sự phát triển giáo dục nói
chung. Việc triển khai nghiên cứu bài học (Lesson Study) tại tổ chun mơn góp
phần đắc lực hình thành năng lực nghề nghiệp của giáo viên thông qua nghiên cứu,
cải tiến các hoạt động dạy học các bài học cụ thể, qua đó cải tiến chất lượng của học
sinh. Vì vậy, quản lí có hiệu quả hoạt động nghiên cứu bài học tại tổ chuyên môn là
một trong những công tác trọng tâm và thường xuyên của hiệu trưởng để thực hiện
nhiệm vụ quản lí nhà trường, nâng cao chất lượng dạy học và giáo dục. Do đó, quản lí

1

hoạt động chuyên môn là nhiệm vụ hàng đầu, là trọng tâm trong q trình quản lí của
người hiệu trưởng.[ 6]
Chất lượng hoạt động của tổ chuyên môn trong nhà trường phụ thuộc rất nhiều
vào q trình quản lí của người hiệu trưởng đối với tổ. Các tổ chuyên môn trong nhà
trường do hiệu trưởng thành lập và ra quyết định công nhận để giúp hiệu trưởng thực
hiện nhiệm vụ năm học, thực hiện chương trình đào tạo của nhà trường. Sự quản lý
của hiệu trưởng đối với tổ chuyên môn là kim chỉ nam cho hoạt động của tổ để nâng
cao chất lượng dạy học.
1.3. Thực tế chất lượng giáo dục tiểu học của huyện Lý nhân nói riêng và của
tỉnh Hà Nam nói chung đã đạt được những kết quả tương đối nổi bật, tuy nhiên so với
yêu cầu Chương trình giáo dục phổ thơng 2018 thì cịn bộc lộ những bất cập như:
Giáo viên còn lúng túng trong thực hiện chương trình phổ thơng 2018, sinh hoạt tổ
chun mơn chưa hiệu quả, cịn có biểu hiện nhàm chán, tổ trưởng chun mơn chưa
phát huy được vai trị chun mơn, Hiệu trưởng chưa có biện pháp quản lý hoạt động
tổ chuyên môn trường TH hiệu quả... Các bất cập đó thể hiện vai trị của tổ trưởng
chun mơn cịn mờ nhạt, tổ trưởng chun mơn trong nhà trường không được đào
tạo quản lý về lý luận và nghiệp vụ nên trong quá trình chỉ đạo thực tiễn, nảy sinh
hình thức “trăm hoa đua nở” chưa có sự quy kết hội tụ. Mặt khác giải pháp quản lý
của hiệu trưởng và tính độc lập sáng tạo của các tổ trưởng chưa đạt đích yêu cầu.
Với những lý do trên, bản thân là hiệu trưởng trường TH huyện Lý Nhân trong
q trình chỉ đạo chun mơn tại nhà trường nhận thấy vấn đề này cần thiết phải được
đặt ra nghiên cứu một cách nghiêm túc, theo một hệ thống khoa học. Vì vậy tơi chọn đề
tài: “Quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo nghiên cứu bài học ở các trường tiểu
học huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam đáp ứng Chương trình Giáo dục phổ thơng 2018”
làm đề tài nghiên cứu Luận văn tốt nghiệp Thạc sĩ chuyên ngành quản lý giáo dục.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
2.1. Nghiên cứu ở nước ngoài
Một số tác giả nước ngồi có các cơng trình nghiên cứu về quản lý hoạt động

tổ chuyên môn như M.I. Kônđacốp [22] và Harlđ - Koontz [18] đã được dịch ra tiếng
Việt. Các tác giả đều khẳng định vai trò lãnh đạo và quản lý toàn diện của người HT
đối với hoạt động chuyên môn trong nhà trường.
Tác giả Darling - Hammond (1998) nêu “sự phát triển chuyên môn kết nối
với việc học của HS và đổi mới chương trình phải được lồng sâu vào trong đời sống

2


hằng ngày của trường học”. Khi nghiên cứu về mối quan hệ giữa các tổ chuyên môn
trong trường học, tác giả Ainscow (1998) đã nói“giáo viên thường có xu hướng thảo
luận vấn đề trong biên giới tổ chuyên môn dẫn đến khơng trao đổi tự nhiên với đồng
nghiệp ngồi tổ chuyên môn. Bởi vậy họ bị cô lập và dễ dẫn đến nhà trường bị chia
rẽ”. Nói về học tập của GV trong tổ chuyên môn, tác giả Goodson và Hargreaves
(1996) viết “phát triển cảm giác có chung một cộng đồng chun mơn giữa nhóm GV
hay bộ mơn nhất định trong các trường học để việc chia sẻ, đối thoại về việc dạy học
có thể diễn ra và GV có thể bắt đầu cải thiện nó”.
Nghiên cứu bài học được phát triển tại Nhật Bản như một chỉ dẫn cho phương
pháp dạy nâng cao từ thế kỉ XIX. Theo truyền thống, có hai loại nghiên cứu bài học:
phương pháp nghiên cứu từ chung tới riêng (nó phổ biến những thơng tin giáo dục và
phương pháp nền tảng, nó cải cách những kĩ năng sư phạm bởi xem xét lại cách dạy) và
học thông qua những thảo luận và quan sát của giáo viên.
Theo tác giả Manabu Sato - Đại học Gakushuin, Đại học Tokyo và Masaaki Sato
- Chuyên gia tư vấn nghiên cứu bài học Nhật Bản “lấy định hướng đổi mới nhà trường
thành cộng đồng học tập trên cơ sở đổi mới, cải tạo toàn bộ các hoạt động chuyên môn
cũng như tổ chuyên môn trong mỗi nhà trường là cách đổi mới toàn diện nhà trường từ
bên trong hiệu quả nhất…”[33]. Từ năm 1995, nhóm các nhà giáo dục Eisuke Saito Học viện Giáo dục quốc gia Singapore, chuyên gia giáo dục Nhật Bản Atsushi Tsukui
đã chú trọng nghiên cứu đổi mới sinh hoạt tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài
học. Các nghiên cứu trên đã triển khai trên 1000 trường học tại Nhật Bản và mang lại
nhiều thành công. Hiện nay, SHCM đã triển khai tại rất nhiều nước như Nhật Bản, Hàn

Quốc, Singapore, Việt Nam, Đài Loan, Ấn Độ, Trung Quốc. Tư tưởng xuyên suốt của
SHCM là trách nhiệm của hiệu trưởng trong đổi mới nhà trường sao cho tất cả học sinh
được học và học đượcError! Reference source not found..
Nghiên cứu bài học tại Hoa Kì: Xem xét những điểm số thấp của học sinh trong
những xu hướng nghiên cứu toán học và khoa học quốc tế so sánh với những điểm số
cao của học sinh Đông Á, Hiebert and Stigler (2000) đã đề cập tới vấn đề liên quan tới
sự rèn luyện sư phạm ở Hoa Kì. Họ khẳng định rằng, mặc dù đã có những hoạt động
nhóm và giảng viên đều tin tưởng vào hướng đi theo xu hướng xã hội của giáo dục, sự
thật thì khơng nhiều thay đổi chú ý trong cách học của đứa trẻ.
Nghiên cứu bài học được miêu tả như một quá trình bao gồm những bước sau:
(1) Cùng nhau lên kế hoạch nghiên cứu bài học; (2) thực hiện nghiên cứu bài học, thảo

3


luận về

4


nghiên cứu bài học; (3) xem xét lại kế hoạch đề ra (không bắt buộc); (4) giảng dạy theo
bài học mẫu (không bắt buộc); (5) chia sẻ những đánh giá về mẫu bài học ôn tập [26].
Sự phát triển chuyên môn của giáo viên là một hoạt động đại diện của đổi mới
giáo dục. Gần đây, trong lĩnh vực phát triển chuyên môn, NCBH đã thu hút được sự
quan tâm của các nhà giáo dục và học giả trên toàn thế giới, trong đó có Hoa Kỳ;
Vương quốc Anh và Úc. NCBH là một hoạt động phát triển chuyên môn có nguồn gốc
ở Nhật Bản vào thế kỷ XIX. Nó đã được mô tả trong nhiều tài liệu quốc tế là một quá
trình gồm các bước sau: (1) Hợp tác lập kế hoạch một bài học, (2) Quan sát việc thực
hiện một bài học, (3) Thảo luận về bài học, (4) Sửa đổi kế hoạch bài học (tuỳ chọn), (5)
Dạy các phiên bản sửa đổi của bài học (tuỳ chọn) và (6) Chia sẻ ý kiến và quan điểm về

các phiên bản sửa đổi của bài học.
Nhiều nhà giáo dục và nhà nghiên cứu đã quan tâm đến NCBH nhận ra rằng nó
dần dần sẽ giúp thay đổi thực tiễn giảng dạy của giáo viên, học tập của trẻ em và văn
hoá trường học. NCBH đã được giới thiệu ở nhiều nước châu Á như Brunei, Inđônêxia,
Malaysia, Thái Lan và Việt Nam.
1.2. Nghiên cứu ở Việt Nam
Ở Việt Nam, dự án ban đầu được lên kế hoạch và thực hiện với mục tiêu thúc
đẩy việc trẻ em làm trung tâm giáo dục trong các trường học. Bộ Giáo dục và Đào tạo
Việt Nam và cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) thực hiện dự án này từ tháng 10
năm 2004 và tháng 8 năm 2007, với 5 trường, trong nghiên cứu này đóng vai trị là
trường thí điểm. Đội ngũ tư vấn tương tác với Sở Giáo dục và Đào tạo thành phố Hà
Nội với tư cách là tổ chức đối tác. Nhóm đối tác trong các Sở GD&ĐT được gọi là
“Nhóm làm việc”, bao gồm các lãnh đạo từ Sở GD&ĐT, các Phòng Giáo dục và Đào
tạo của các quận, các giáo viên giàu kinh nghiệm và Ban giám hiệu một số trường [6].
Bộ Giáo dục và Đào tạo, Sở GD&ĐT và JICA cùng nhau quyết định giới thiệu
các hoạt động đổi mới trường học từ tháng 6 năm 2006 bao gồm một trường thí điểm
trong mỗi quận.
Sở GD&ĐT giới thiệu các trường có thể tiến hành thí điểm, các thành viên
trong nhóm tư vấn JICA đã đến thăm các trường này và cả hai cùng nhau thảo luận để
quyết định chọn các trường thí điểm. Kết quả lựa chọn đã được báo cáo với Bộ
GD&ĐT. Các tiêu chí lựa chọn dựa trên mức độ sẵn sàng của các trường để thực hiện
đổi mới và dễ dàng truy cập từ các trường. Tất cả các trường thí điểm đều là các

5


trường hàng đầu của quận và là nơi thường xuyên diễn ra các đợt tập huấn giáo viên
của quận.
Qua thông tin cơ bản về các trường được lựa chọn, cho ta thấy lúc đầu hầu hết
giáo viên ở các trường được lựa chọn thí điểm đều từ chối một cách quyết liệt hoặc

tham gia thì cũng tham gia một cách miễn cưỡng. Đối với các nhà quản lý ở các trường
nêu trên thì có 3/8 trường khơng tham gia. Tuy nhiên sau khi kết thúc dự án thì giáo viên ở
các trường nói trên kể cả giáo viên ở những trường khi dự án được triển khai mà họ từ chối
khơng tham gia thì nay họ đã chủ động và tham gia một cách tích cực mặc dù cán bộ
quản lý (CBQL) khơng mấy quan tâm. Điều đó nói lên ý nghĩa và tầm quan trọng của
NCBH ở tổ chuyên môn là một sự lựa chọn đúng đắn, là cơ sở cho việc đổi mới PPDH
và kiểm tra đánh giá [6].
Một số tác giả đã có những cơng trình NCBH như Vũ Thị Sơn, Ngưyễn Duân,
2010, “Nghiên cứu bài học” - một cách tiếp cận năng lực nghề nghiệp của giáo viên
[28]. Nguyễn Mậu Đức, Lê Huy Hoàng, ĐHSP ĐH Thái Nguyên, 2012, “Phương
pháp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho GV, SV sư phạm thơng qua mơ hình
NCBH” [12].
Nghị quyết số 29- NQ/TW ngày 4/11/2013 của Ban chấp hành Trung ương về
đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng u cầu cơng nghiệp hóa,
hiện đại hóa đất nước trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa
và hội nhập quốc tế đã nêu “Đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo là đổi
mới những vấn đề lớn, cốt lõi, cấp thiết từ quan điểm, tư tưởng chỉ đạo đến mục tiêu,
nội dung, phương pháp, cơ chế, chính sách, điều kiện bảo đảm thực hiện; đổi mới từ
sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước đến hoạt động quản trị của các cơ sở
giáo dục - đào tạo và việc tham gia của gia đình, cộng đồng, xã hội và bản thân người
học. ” [2].
Mục đích của GD ngày nay khơng đơn thuần là truyền thụ cho HS những tri
thức mà loài người đã tích luỹ được qua nhiều thế hệ mà cịn phải bồi dưỡng cho HS
biết làm chủ bản thân, độc lập trong suy nghĩ, tích cực tìm tịi phát hiện ra cái mới
trong học tập và nghiên cứu; biết tự giải quyết những vấn đề mới nảy sinh trong các
hoạt động hàng ngày của bản thân. Đó chính là GD đã trang bị cho họ những năng
lực cần thiết của người lao động mới- lao động có trí tuệ: Năng lực tự học, tự nghiên
cứu; năng lực phát hiện và giải quyết các vấn đề mới nảy sinh; năng lực giao tiếp, khả
năng sáng tạo…Để làm được việc này ngành GD nói chung và các nhà QLGD nói

6


riêng đã tích cực tìm ra được những giải pháp phù hợp để nâng cao chất lượng GD.

7


Và một trong những giải pháp đó chính là đổi mới cơ chế QLGD từ cấp vĩ mô đến
cấp vi mô là các nhà trường. Các nhà nghiên cứu đều đã thống nhất chung một quan
điểm là làm công tác QLGD phải không ngừng cải tiến nâng cao chất lượng điều
hành và QL của mình để qua đó tác động một cách có hiệu quả vào q trình cải tiến
chất lượng ở các khâu, các bộ phận của hệ thống GD. Đặc biệt việc QL HĐGD trong
nhà trường có vai trò quyết định đến chất lượng GD của nhà trường. Mà việc QL
HĐGD của nhà trường chính là QL HĐ của đội ngũ GV trong nhà trường. Chính
trong các cơng trình nghiên cứu của các nhà nghiên cứu về QL GD Xơ Viết đã khẳng
định: “Kết quả tồn bộ hoạt động của nhà trường phụ thuộc rất nhiều vào việc tổ
chức đúng đắn và hợp lý các HĐ của đội ngũ GV”.
Các nhà khoa học giáo dục đã chú ý nghiên cứu về mặt lý luận của công tác
quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong nhà trường phổ thông trong đó tập trung về
quản lý và chức năng của quản lý, về các phẩm chất cần có của người quản lý, về vai
trò của người HT trong các nhà trường phổ thông…các nghiên cứu cũng đã đưa ra
các biện pháp cụ thể để người HT trường phổ thơng có thể chỉ đạo và quản lý tốt các
hoạt động của tổ chun mơn. Một số cơng trình nghiên cứu cơng phu của các tác giả
như Hồ Ngọc Đại, Hà Sỹ Hồ, Đặng Quốc Bảo, Nguyễn Hữu Châu… đã chỉ rõ các
vấn đề tổng quan về công tác quản lý hoạt động chuyên môn.
Bên cạnh các tài liệu nghiên cứu về mặt lý luận, chúng ta cịn gặp các cơng
trình biên soạn tài liệu tập huấn công tác TTCM các trường trung học cơ sở, trung
học phổ thơng của nhóm các tác giả Hoàng Đức Minh, Trần Thị Minh Hằng,
Nguyễn Thị Minh Phương, Nguyễn Thị Tuyết Hạnh…Trong các tài liệu này, tác

giả đã đưa ra khá đầy đủ, rõ ràng nội dung, biện pháp mang tính thực tiễn giúp ích
rất nhiều cho công tác quản lý các TTCM của người CBQL.
Trong nhà trường phổ thông, đội ngũ GV lại được sắp xếp theo từng tổ CM nên
việc QL HĐ của đội ngũ GV đối với người HT chính là QL HĐ của TCM trong nhà
trường. Suy cho cùng, mục đích của cơng việc QL này là nhằm hồn thành tốt nhiệm vụ
chính trị của nhà trường: nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường.
Trong những năm gần đây, đã có nhiều đề tài luận văn thạc sĩ, nhiều tác giả
nghiên cứu về quản lý nâng cao chất lượng hoạt động của tổ chuyên môn, chẳng hạn:
Tác giả Nguyễn Thị Thúy Hằng (2015), trên cơ sở tổng thuật các vấn đề nghiên
cứu luận văn đưa ra lý luận về hoạt động tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học
ở trường trung học cơ sở từ đó khảo sát đánh giá thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên

8


môn theo hướng nghiên cứu bài học. Qua việc đánh giá chung thực trạng luận văn đưa
ra các hạn chế và đề ra được 6 biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng
nghiên cứu bài học ở trường trung học cơ sở Tây Tựu, quận Nam Từ Liêm, thành phố
Hà Nội nhằm nâng cao hiệu quả sinh hoạt tổ chuyên môn [15].
Tác giả Lưu Thị Thanh Thảo (2017), quản lý tổ hoạt động chuyên môn ở
trường THPT Trung Giã - Sóc Sơn - Hà Nội theo hướng nghiên cứu bài học, trên cơ
sở tiếp cận theo chức năng quản lý, tác giả đã khảo sát thực trạng quản lý hoạt động
tổ chuyên môn ở trường THPT Trung Giã - Sóc Sơn - Hà Nội theo hướng nghiên cứu
bài học, từ đó đề xuất 6 biện pháp quản lý tổ hoạt động chuyên môn ở trường THPT
Trung Giã - Sóc Sơn - Hà Nội theo hướng nghiên cứu bài học nhằm tạo điều kiện cho
tất cả giáo viên trong nhà trường nâng cao năng lực chuyên môn, phát huy năng lực
tiềm ẩn của mỗi cá nhân để nâng cao chất lượng giáo dục nhà trường [25].
Tuy nhiên với huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam là một trong những đơn vị có chất
lượng giáo dục tốt so với các huyện thị khác, tuy nhiên só với yêu cầu của Chương
trình giáo dục phổ thơng 2018 cịn bộc lộ nhiều yếu kém. Một trong những nguyên

nhân là do quản lý hoạt động tổ chun mơn cịn nhiều bất cập, mặt khác cũng chưa
có nhiều đề tài nghiên cứu về vấn đề này. Vì vậy tơi rất trăn trở làm thế nào để đưa
chất lượng giáo dục của quận phát triển với yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay. Do
vậy, đề tài này tôi đi sâu nghiên cứu và đánh giá thực trạng, đề xuất các biện pháp
quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường TH huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1 Mục đích nghiên cứu: Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng hoạt
động của tổ chuyên môn ở các trường TH huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam, luận văn đề
xuất một số biện pháp quản lý của hiệu trưởng nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của
tổ chun mơn trong q trình dạy.
3.2 Nhiệm vụ nghiên cứu:
- Hệ thống hóa cơ sở lí luận về hoạt động tổ chuyên môn theo nghiên cứu bài
học ở các trường TH đáp ứng yêu cầu Chương trình giáo dục phổ thơng 2018.
- Khảo sát phân tích và đánh giá thực trạng hoạt động tổ chuyên môn và quản
lý hoạt động tổ chuyên môn theo nghiên cứu bài học ở các trường TH huyện Lý
Nhân, tỉnh Hà Nam , từ đó tìm ra những nguyên nhân cũng như những yếu tố ảnh
hưởng đến quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường TH.
- Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo nghiên cứu
bài học ở các trường TH huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam và khảo sát tính cấp thiết và
khả thi của các biện pháp đề xuất.

9


4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường TH huỵen Lý Nhân,
tỉnh Hà Nam
4.2. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động tổ chuyên môn trong các trường TH huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam

4.3. Phạm vi nghiên cứu
Do điều kiện thời gian đề tài chỉ nghiên cứu các biện pháp quản lý hoạt động
tổ chuyên môn theo nghiên cứu bài học của hiệu trưởng 06 trường TH huyện Lý
Nhân, tỉnh Hà Nam
- 13 cán bộ quản lý của 06 trường TH huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam ( chọn
ngẫu nhiên )
- 22 tổ trưởng, tổ phó chuyên môn của 06 trường huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam
- 120 giáo viên trong 6/11 trường TH huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam
- Các trường nghiên cứu khảo sát được lựa chọn ngẫu nhiên.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Cơ sở lý luận nghiên cứu
- Nghiên cứu tiếp cận chức năng quản lý; Quản lý từ cấp vĩ mô đến cấp vi mô
đều thực hiện theo các chức năng quản lý bao gồm: chức năng lập kế hoạch; chức
năng tổ chức, chức năng chỉ đạo và chức năng kiểm tra, đánh giá hoạt động
- Nghiên cứu tiếp cận theo hoạt động: Hoạt động của tổ chuyên mơn là một
q trình hoạt động bao gồm các khâu, các nội dung hoạt động, vì vậy trong nghiên
cứu luận văn tiếp cận quá trình hoạt động
5.2. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu lí luận: Phân tích, nghiên cứu các tài liệu có liên
quan: văn bản chỉ đạo về công tác quản lý, các tài liệu tham khảo khác...để xây dựng
khung lý luận của vấn đề nghiên cứu.
- Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Điều tra khảo sát bằng bảng hỏi các
khách thể nghiên cứu, tổng kết kinh nghiệm, phương pháp chuyên gia.
- Các phương pháp toán thống kê: Dùng một số cơng thức tốn thống kê để xử
lí kết quả nghiên cứu nhằm phân tích về định lượng và định tính vấn đề nghiên cứu
một cách khoa học.

10

6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
6.1 Ý nghĩa lý luận
Luận văn hệ thống hóa các vấn đề lý liên quan đến hoạt động của tổ chuyên
môn, lý luận nghiên cứu bài học và xác định các u cầu thực hiện Chương trình giáo
dục phổ thơng 2018 để xác định các nội dung hoạt động tổ chuyên môn các trường
tiểu học trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay. Nghiên cứu cũng xác định các yếu
tố ảnh hưởng đến hoạt động tổ chuyên môn và quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo
nghiên cứu bài học ở các trường TH.
6.2 Ý nghĩa thực tiễn
Trên cơ sở lý luận luận văn đã xây dựng phiếu tổ chức khảo sát thực trạng,
phân tích bức tranh thực trạng về quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo nghiên cứu
bài học đáp ứng chương trình giáo dục phổ thơng 2018 ở các trường TH huyện Lý
Nhân, tỉnh Hà Nam. Từ đó xây dựng các biện pháp quản lý hoạt động tổ chun mơn
có hiệu quả.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài các phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, phụ lục, nội dung chính
của luận văn được trình bày trong 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo nghiên cứu
bài học ở các trường TH đáp ứng Chương trình giáo dục phổ thông 2018 .
Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo nghiên cứu bài
học ở các trường TH huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam đáp ứng Chương trình giáo dục
phổ thơng 2018.
Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo nghiên cứu bài
học ở các trường TH huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam đáp ứng Chương trình giáo dục
phổ thơng 2018

11