Cảm giác và tri giác pdf

CHƯƠNG IV
CẢM GIÁC VÀ TRI GIÁC
Nguyễn Thị Hà- Học viện Hành chínhChương IV. Cảm giác và tri giác 2
I. CẢM GIÁC
Nguyễn Thị Hà- Học viện Hành chínhChương IV. Cảm giác và tri giác 3
VÍ DỤ MINH HOẠ
Đặt một vật vào lòng
bàn tay của người bạn
một vật bất kì với yêu
cầu trước đó người
bạn phải nhắm mắt lại,
bàn tay không được
nắm lại hay sờ bóp thì
chắc chắn người bạn
sẽ không biết chính
xác đó là vật gì, mà
chỉ có thể biết được
vật đó nặng hay nhẹ,
nóng hay lạnh…
Tôi là ?
Nguyễn Thị Hà- Học viện Hành chínhChương IV. Cảm giác và tri giác 4
1. Khái niệm cảm giác
Cảm giác là
quá trình tâm lý
Phản ánh
một cách riêng lẻ
Từng
thuộc tính
của sự vật,
hiện tượng
Đ

a
n
g
t
r
ự
c

t
i
ế
p
t
á
c

đ
ộ
n
g
Các giác quan
của chúng ta
Nguyễn Thị Hà- Học viện Hành chínhChương IV. Cảm giác và tri giác 5
2. Đặc điểm của cảm giác
- Cảm giác là một quá trình tâm lý
Kết thúcNảy sinh Diễn biến
Nguyễn Thị Hà- Học viện Hành chínhChương IV. Cảm giác và tri giác 6
Cảm giác chỉ phản ánh từng thuộc tính riêng lẻ
của sự vật, hiện tượng thông qua hoạt động của
từng giác quan riêng lẻ.

Ví dụ: Thầy bói xem voi
Nguyễn Thị Hà- Học viện Hành chínhChương IV. Cảm giác và tri giác 7
- Cảm giác phản
ánh hiện thực
khách quan một
cách trực tiếp.
VD:
Ta không cảm thấy
đau khi người khác
bị chó cắn.
Nguyễn Thị Hà- Học viện Hành chínhChương IV. Cảm giác và tri giác 8
- Bản chất xã hội
của cảm giác người
Cảm giác
Cơ chế sinh lí Mức độ
Phương
thức tạo
ra cảm
giác
Sự
vận
động
trong
tự
nhiên
Hệ
thống
tín
hiệu
thứ

nhất
Hệ
thống
tín
hiệu
thứ hai
Mức
độ sơ
đẳng
Chịu ảnh
hưởng
của nhiều
hiện
tượng tâm
lí cao cấp
của con
người
Sự vật
hiện
tượng
do lao
động
loài
người
tạo ra
Được
tạo ra
theo
phương
thức đặc

thù xã
hội
Những đặc điểm khác biệt giữa con người và con
vật Bản chất xã hội của cảm giác con người
Đối tượng
phản ánh
Nguyễn Thị Hà- Học viện Hành chínhChương IV. Cảm giác và tri giác 9
Vai
trò
của
cảm
giác
Hình thức định hướng đầu tiên cho hoạt động
Cung cấp nguyên vật liệu cho nhận thức lý tính
Là điều kiện đảm bảo, bảo vệ trạng thái hoạt
động của hệ thống thần kinh và não bộ
3.Vai trò của cảm giác
3.Vai trò của cảm giác
•
Là con đường nhận thức hiện thực khỏch
quan đặc biệt quan trọng đối với những
người bị khuyết tật.
Nguyễn Thị Hà- Học viện Hành chínhChương IV. Cảm giác và tri giác 10
Thính giác
Thị giác
Khứu giác
Vị giác
Mạc giác
4. Các loại cảm giác
4.1. Những cảm giác bên ngoài

Nguyễn Thị Hà- Học viện Hành chínhChương IV. Cảm giác và tri giác 11
Cảm giác
vận động
và cảm giác
sờ mó
Cảm giác
thăng bằng
Cảm giác
rung
Cảm giác
cơ thể
4.2. Những cảm giác bên trong
5. CÁC
QUY LUẬT
CƠ BẢN
CỦA
CẢM GIÁC
Nguyễn Thị Hà- Học viện Hành chínhChương IV. Cảm giác và tri giác 13
Quy luật
thích ứng
cảm giác
Quy luật
tác động
lẫn nhau
Quy luật
ngưỡng
cảm giác
Quy luật
cơ bản
cảm giác

Nguyễn Thị Hà- Học viện Hành chínhChương IV. Cảm giác và tri giác 14
Bạn hãy ngắm bầu trời đầy sao
Nguyễn Thị Hà- Học viện Hành chínhChương IV. Cảm giác và tri giác 15
5.1. Quy luật ngưỡng cảm giác
Ngưỡng cảm giác là cái giới
hạn mà ở đó cường độ kích
thích (tối thiểu hoặc tối đa)
vẫn còn đủ để gây ra cảm
giác cho con người
Nguyễn Thị Hà- Học viện Hành chínhChương IV. Cảm giác và tri giác 16
5.1. Quy luật ngưỡng cảm giác
Cường độ kích thích
tối thiểu để gây được
cảm giác
Vùng cảm
giác được
Cường độ kích thích tối
đa vẫn gây được
cảm giác
Ngưỡng cảm
giác phía dưới
Ngưỡng cảm
giác phía trên
Nguyễn Thị Hà- Học viện Hành chínhChương IV. Cảm giác và tri giác 17
Ngưỡng sai biệt
•
Theo định luật Weber: ∆I / I= K
•
Trong đó: ∆I = Lượng phải thêm vào
I = cường độ gốc

K= ngưỡng sai biệt
Theo Teghtsoonian ngưỡng sai biệt:
- Trọng lượng: K = 0.02
- Cường độ ánh sáng: K= 0.08
- độ dài: K= 0.03
Nguyễn Thị Hà- Học viện Hành chínhChương IV. Cảm giác và tri giác 18

Giác quan Mức ngưỡng tuyệt đối
Thị giác Nhìn thấy lửa của ngọn nến từ khoảng cách 30 dặm (1
dặm =1.6km) trong một đêm tối trời không có sương
mù
Thính giác Nghe thấy tiếng tích tắc của đồng hồ từ khoảng cách
35feet (1feet=35cm) trong một căn phòng yên tĩnh
Vị giác Cảm nhận được vị ngọt của một thìa đường hòa vào
2galon nước (1galon = 3,8lit)
Khứu giác Ngửi thấy mùi một giọt nước hoa lan tỏa trong sáu căn
phòng rộng
Xúc giác Cảm nhận được cánh của con ruồi khi rơi xuống má
bạn từ độ cao 1cm
Nguyễn Thị Hà- Học viện Hành chínhChương IV. Cảm giác và tri giác 19
5.2. Quy luật thích ứng cảm giác
Thích ứng là khả
năng thay đổi độ
nhạy cảm cuả cảm
giác cho phù hợp
với sự thay đổi của
kích thích
Thích ứng là khả
năng thay đổi độ
nhạy cảm cuả cảm

giác cho phù hợp
với sự thay đổi của
kích thích
Mức độ thích ứng
là khác nhau
ở mỗi cảm giác
Cảm giác
con người
có khả năng
thích ứng
với kích thích
Cường độ kích thích
tỉ lệ nghịch
với độ nhạy cảm
Nguyễn Thị Hà- Học viện Hành chínhChương IV. Cảm giác và tri giác 20
Các loại thích ứng
Cảm giác
mất hoàn
toàn khi kích
thích kéo dài
và cường độ
không thay
đổi.
Giảm tính
nhạy cảm
của cảm giác
khi kích thích
mạnh.
Tăng tính
nhạy cảm

của cảm giác
khi kích thích
yếu.
Nguyễn Thị Hà- Học viện Hành chínhChương IV. Cảm giác và tri giác 21
5.3. Quy luật tác động lẫn nhau của cảm giác
•
Các cảm giác không tồn tại độc lập mà luôn tác
động qua lại lẫn nhau theo các quy luật.
Kích thích
Yếu Mạnh
Cơ quan phân tích Cơ quan phân tích
Tăng độ nhạy
cảm của cơ quan
phân tích khác
Giảm độ nhạy
cảm của cơ quan
phân tích khác
Nguyễn Thị Hà- Học viện Hành chínhChương IV. Cảm giác và tri giác 23
1. Khái niệm tri giác
Tri giác
là một
quá trình tâm lý
Phản ánh
một cách trọn vẹn
Các thuộc tính
bên ngoài
của sự vật
hiện tượng
Đ

a
n
g
t
r
ự
c

t
i
ế
p
t
á
c

đ
ộ
n
g
Các giác quan
của chúng ta
Nguyễn Thị Hà- Học viện Hành chínhChương IV. Cảm giác và tri giác 24
2. Đặc điểm của tri giác
CẢM GIÁC TRI GIÁC
GIỐNG
NHAU
- Là một quá trình tâm lý
- Cùng phản ánh hiện thực khách quan một cách trực
tiếp

- Cùng chỉ phản ánh thuộc tính bề ngoài của sự vật,
hiện tượng
KHÁC
NHAU
- Phản ánh sự vật, hiện
tượng một cách riêng lẻ
- Phản ánh sự vật, hiện
tượng một cách trọn vẹn
- Phản ánh sự vật, hiện
tượng theo những cấu
trúc nhất định
- Là quá trình tích cực,
gắn liền với hoạt động của
con người
Nguyễn Thị Hà- Học viện Hành chínhChương IV. Cảm giác và tri giác 25
Q
u
a
n
h
ệ
Cảm giác là cơ sở cho tri giác
Tri giác quy định chiều hướng
lựa chọn các cảm giác thành
phần, mức độ và tính chất của
các cảm giác thành phần.