(Luận án tiến sĩ) vai trò của đoàn thanh niên cộng sản hồ chí minh trong tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho thanh niên từ thực tiễn thành phố hồ chí minh

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

TÀO MỸ NHÀN

VAI TRỊ CỦA ĐỒN THANH NIÊN CỘNG SẢN
HỒ CHÍ MINH TRONG TUYÊN TRUYỀN, PHỔ BIẾN
PHÁP LUẬT CHO THANH NIÊN TỪ THỰC TIỄN
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ
LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH

HÀ NỘI – 2020
1

luan an


VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

TÀO MỸ NHÀN

VAI TRỊ CỦA ĐỒN THANH NIÊN CỘNG SẢN
HỒ CHÍ MINH TRONG TUYÊN TRUYỀN, PHỔ BIẾN
PHÁP LUẬT CHO THANH NIÊN TỪ THỰC TIỄN
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính
Mã số: 8.38.01.02

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
TS. LÊ BÍ BO

HÀ NỘI – 2020

luan an


LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan Luận văn “Vai trị của Đồn Thanh niên Cộng
sản Hồ Chí Minh trong tun truyền, phổ biến pháp luật cho thanh niên từ
thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh” là cơng trình nghiên cứu khoa học của
riêng tôi được thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của TS. Lê Bí Bo.
Các tài liệu tham khảo được trình bày trong luận văn là trung thực,
các thơng tin trích dẫn có nguồn gốc cụ thể, xuất xứ rõ ràng.

Tác giả

Tào Mỹ Nhàn

luan an


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ............................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN VỀ VAI TRỊ CỦA ĐỒN TNCS HỒ CHÍ MINH
TRONG TUN TRUYỀN, PHỔ BIẾN PHÁP LUẬT CHO THANH
NIÊN. ..................................................................................................................... 7
1.1. Lý luận về tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho thanh niên. ......................... 7

1.2. Vai trị của Đồn TNCS Hồ Chí Minh trong tuyên truyền, phổ biến pháp
luật cho thanh niên. ..............................................................................................14
1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến vai trị của Đồn TNCS Hồ Chí Minh trong tuyên
truyền, phổ biến pháp luật cho thanh niên ở Thành phố Hồ Chí Minh. ..............20
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VAI TRỊ CỦA ĐỒN TNCS HỒ CHÍ
MINH TRONG TUYÊN TRUYỀN, PHỔ BIẾN PHÁP LUẬT CHO
THANH NIÊN TỪ THỰC TIỄN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH. ...............27
2.1. Hoạt động của Đồn TNCS Hồ Chí Minh Thành phố Hồ Chí Minh trong
tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho thanh niên. ................................................27
2.2. Đánh giá kết quả thực hiện vai trò của tổ chức Đồn TNCS Hồ Chí Minh
Thành phố Hồ Chí Minh trong tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho thanh niên.
..............................................................................................................................37
CHƯƠNG 3: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO VAI TRÒ
CỦA ĐỒN TNCS HỒ CHÍ MINH TRONG TUN TRUYỀN, PHỔ
BIẾN PHÁP LUẬT CHO THANH NIÊN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH .44
3.1. Những quan điểm cơ bản về bảo đảm vai trò của Đồn TNCS Hồ Chí Minh
Thành phố Hồ Chí Minh trong tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho thanh niên.
..............................................................................................................................44
3.2. Các giải pháp nâng cao vai trị của Đồn TNCS Hồ Chí Minh trong tuyên
truyền, phổ biến pháp luật cho thanh niên Thành phố Hồ Chí Minh...................49
KẾT LUẬN .........................................................................................................69
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..........................................................72

luan an


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài.
Để xây dựng thành công Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của
nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân, bên cạnh việc xây dựng hệ thống pháp

luật đồng bộ, đầy đủ thì cần phải đưa pháp luật vào thực tế xã hội nói chung,
các thành phần, tầng lớp xã hội nói riêng, để họ hiểu được những quy định
của pháp luật, từ đó sử dụng pháp luật như cơng cụ để bảo vệ quyền và lợi ích
hợp pháp của mình.
Thế hệ thanh niên ln có vai trị đặc biệt quan trọng trong công cuộc
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Nhìn chung, số đơng thanh niên sống có lý
tưởng, có ước mơ, hoài bão tốt đẹp. Mặt khác, cũng tồn tại một bộ phận lớp
trẻ thiếu bản lĩnh, ham hưởng thụ, dễ bị lơi kéo kích động. Một vấn đề nổi lên
trong thời gian qua khiến nhiều người rất quan tâm, đó là tình trạng vi phạm
pháp luật trong thanh thiếu niên gia tăng. Nguyên nhân của tình trạng vi phạm
pháp luật trong thanh niên trước hết là do thiếu hiểu biết về pháp luật, do vốn
sống và hiểu biết xã hội của thanh niên còn hạn chế, khả năng tiếp nhận thơng
tin nhanh nhưng ít chọn lọc và dễ bị lơi kéo, lợi dụng đã có tác động xấu đến
lối sống của một bộ phận thanh niên trong việc chấp hành pháp luật. Tất cả
những vấn đề đó đang trở nên bức xúc, đòi hỏi sự quan tâm nhiều hơn nữa
của các cấp, các ngành, toàn xã hội và mỗi gia đình trong nhiệm vụ tuyên
truyền, giáo dục pháp luật cho thanh niên.
Đồn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là tổ chức chính trị - xã hội
của thanh niên Việt Nam, là thành viên của hệ thống chính trị, hoạt động
trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật; Đoàn phối hợp với các cơ quan nhà
nước, các đoàn thể và gia đình chăm lo, giáo dục và bảo vệ thanh thiếu nhi.
Trong chương trình cơng tác của Đồn, bên cạnh cơng tác giáo dục như chính

1

luan an


trị tư tưởng; đạo đức lối sống; truyền thống, giáo dục pháp luật cũng là một
trong những nhiệm vụ quan trọng.

Từ thực tiễn trong cơng tác Đồn, có điều kiện gắn bó với đồn viên,
thanh niên, bản thân nhận thấy cịn một bộ phận khơng nhỏ đồn viên, thanh
niên hiểu biết pháp luật hạn chế, khi vi phạm pháp luật vẫn không biết nên
tiếp tục vi phạm; cho rằng hành vi của mình khơng ảnh hưởng gì và sẽ khơng
bị truy cứu trách nhiệm. Điều này xuất phát từ nhiều nguyên nhân trong đó có
nguyên nhân từ việc tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên
chưa đạt hiệu quả cao. Vì vậy, để có thể đạt được những kết quả như mong
muốn, công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên cần
nhận được sự quan tâm, đầu tư và tham gia tích cực, chủ động của tồn xã
hội, trong đó có tổ chức Đồn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh. Các hoạt
động cần được triển khai thực chất, có kế hoạch và có thước đo hiệu quả, thể
hiện bằng ý thức chấp hành pháp luật của thanh niên.
Nhận thấy tầm quan trọng của việc phải nâng cao hiểu biết pháp luật
cho với thanh niên, tơi chọn đề tài “Vai trị của Đồn Thanh niên Cộng sản
Hồ Chí Minh trong tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho thanh niên từ
thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh” làm đề tài luận văn của mình.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài.
Tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho nhân dân nói chung và cho
thanh niên nói riêng là một vấn đề mang tính cấp thiết, đã và đang được các
nhà nghiên cứu khoa học pháp lý quan tâm và có nhiều cơng trình nghiên cứu,
bài viết đăng trên các tạp chí chuyên ngành. Nhiều cơng trình nghiên cứu có
thể như sau:
- Nguyễn Tất Viễn (2006) Hướng dẫn nghiệp vụ phổ biến, giáo dục
pháp luật, Nxb Tư pháp.

2

luan an

- Luận văn thạc sĩ, tác giả Bùi Thị Diễm Trang (2007) Hoạt động phổ
biến giáo dục pháp luật đối với đoàn viên thanh niên trên địa bàn thành phố
Hà Nội trong tiến trình hội nhập và phát triển đất nước.
- Ngọ Văn Nhân (2012) Phổ biến, giáo dục pháp luật hay ý thức pháp
luật?, Tạp chí Nhà nước và pháp luật.
- Nguyễn Huy Hòa (2013) Mối liên hệ giữa chính sách pháp luật và ý
thức chấp hành pháp luật, Tạp chí Dân chủ và pháp luật – Bộ Tư pháp.
- Luận văn thạc sĩ, Thiều Thị Tuyết Trinh (2015) Xây dựng ý thức pháp
luật cho thanh niên Việt Nam hiện nay.
- Luận văn thạc sĩ, Trần Thị Bích Hạnh (2016) Phổ biến, giáo dục pháp
luật cho thanh niên ở đô thị - Từ thực tiễn thành phố Hà Nội.
- Đề tài nghiên cứu khoa học, Huỳnh Ngô Tịnh (2018) Thực trạng cơng
tác giáo dục pháp luật của Đồn TNCS Hồ Chí Minh trên địa bàn Thành phố
Hồ Chí Minh trong giai đoạn hiện nay.
Nội dung cơ bản của các nghiên cứu trước là nêu nhiều vấn đề về lý
luận và thực tiễn trong hoạt động tuyên truyền, phổ biến pháp luật nhưng lại
chưa nghiên cứu đầy đủ và có hệ thống về vai trị của Đồn TNCS Hồ Chí
Minh trong tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho thanh niên, đặc biệt là ở
Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay. Do đó, sẽ có ý nghĩa lý luận và thực tiễn
khi triển khai nghiên cứu vấn đề này, góp phần tăng cường pháp chế xã hội
chủ nghĩa, phòng chống tội phạm trong thanh niên.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu.
Mục đích nghiên cứu là tìm hiểu, đánh giá vai trị của Đồn TNCS Hồ
Chí Minh trong tun truyền, phổ biến pháp luật cho thanh niên; tìm ra những
thành cơng, hạn chế và nguyên nhân, xác định phương hướng, đề xuất giải
pháp tăng cường vai trị của tổ chức Đồn trong tuyên truyền, phổ biến pháp
luật cho thanh niên thời gian tới.
3

luan an

Để đạt được mục đích đặt ra, nhiệm vụ của luận văn là khái quát lý luận
về thanh niên, về tuyên truyền, phổ biến pháp luật; đánh giá thực trạng và kết
quả của Đồn TNCS Hồ Chí Minh ở Thành phố Hồ Chí Minh trong cơng tác
tun truyền, phổ biến pháp luật cho thanh niên; đề xuất phương hướng, giải
pháp để phát huy vai trị của Đồn trong tun truyền, phổ biến pháp luật cho
thanh niên.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.
Công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật là trách nhiệm của tồn xã
hội. Các tổ chức có nhiệm vụ giáo dục pháp luật cho thành viên trong tổ chức
mình. Do đó, nhiều đơn vị đã tun truyền, phổ biến pháp luật cho các đối
tượng với hình thức khác nhau và đạt được kết quả khác nhau. Luận văn này
chỉ tập trung nghiên cứu thực trạng và đề xuất giải pháp tăng cường vai trị
của tổ chức Đồn trong tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho thanh niên, đặc
biệt là ở Thành phố Hồ Chí Minh trong giai đoạn từ năm 2015 đến nay.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu.
Luận văn được xây dựng trên cơ sở lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin và
tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước và pháp luật, tuyên truyền, phổ biến pháp
luật cho thanh niên. Phương pháp nghiên cứu là phương pháp duy vật biện
chứng và các phương pháp nghiên cứu khoa học cụ thể như:
- Phương pháp xã hội học pháp luật nghiên cứu quan điểm, tư tưởng
của thanh niên, nguyện vọng, nhu cầu của thanh niên về tuyên truyền, phổ
biến pháp luật.
- Phương pháp tổng hợp, thống kê, so sánh, phân tích được sử dụng
trong xử lý các số liệu, thông tin thu thập, phân tích trong q trình thực hiện
đề tài.

4

luan an


- Phương pháp lịch sử cụ thể nghiên cứu về thực hiện vai trị của tổ
chức Đồn trong tun truyền, phổ biến pháp luật cho thanh niên trong từng
hoàn cảnh lịch sử, từng thời điểm cụ thể.
Bên cạnh đó, người viết cũng tham khảo ý kiến các cán bộ, đồng
nghiệp trưởng thành từ hoạt động thực tiễn, có q trình sâu giá sát thực tiễn
về phát huy vai trò của tổ chức Đoàn trong tuyên truyền, phổ biến pháp luật
cho thanh niên.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn.
Luận văn là sản phẩm nghiên cứu về vai trò của tổ chức Đoàn trong
việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho thanh niên; từ đó làm rõ đặc thù về
vai trị của tổ chức Đoàn trong tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho thanh
niên, đề xuất phương hướng và giải pháp nhằm tiếp tục tuyên truyền, phổ biến
pháp luật cho thanh niên.
Các kiến nghị của luận văn sẽ góp phần tích cực vào việc phát huy vai
trị của tổ chức Đồn trong cơng tác tun truyền, phổ biến pháp luật cho
đồn viên thanh niên, góp phần đẩy lùi tội phạm và tệ nạn xã hội trong thanh
niên.
7. Kết cấu của luận văn.
Luận văn gồm phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và
3 chương với nội dung như sau:
Chương 1: Lý luận về vai trị của Đồn TNCS Hồ Chí Minh trong
tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho thanh niên.
Chương 2: Thực trạng vai trị của Đồn TNCS Hồ Chí Minh trong
tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho thanh niên từ thực tiễn Thành phố Hồ
Chí Minh.

5

luan an


Chương 3: Phương hướng và giải pháp nâng cao vai trị của Đồn
TNCS Hồ Chí Minh trong tun truyền, phổ biến pháp luật cho thanh niên
Thành phố Hồ Chí Minh.

6

luan an


CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN VỀ VAI TRỊ CỦA ĐỒN TNCS HỒ
CHÍ MINH TRONG TUYÊN TRUYỀN, PHỔ BIẾN PHÁP LUẬT CHO
THANH NIÊN.
1.1. Lý luận về tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho thanh niên.
1.1.1. Khái niệm thanh niên.
Trong quá trình phát triển của con người, từ khi sinh ra đến khi trưởng
thành, con người trải qua nhiều giai đoạn với các thời kỳ lứa tuổi. Trong mỗi
lứa tuổi, con người có thể chất, tâm lý và nhân cách theo những quy luật
riêng. Thanh niên là khái niệm dùng để chỉ một nhóm nhân khẩu với độ tuổi
xác định, có tâm sinh lý đặc thù và có vai trị quan trọng trong các lĩnh vực
của đời sống xã hội. Thanh niên là lớp người đang phát triển về thể chất, tâm
lý tinh thần, trí tuệ, có ước mơ và lý tưởng, có tư duy và dần hình thành
những định hướng cuộc sống, hình thành tính cách.
Thanh niên là một nhóm nhân khẩu xã hội, chiếm số đông trong dân cư,
đan xen trong các giai tầng. Thanh niên không phải là một giai cấp nhưng lại
bị ảnh hưởng bởi các quan hệ giai cấp, lối sống cộng đồng và dư luận xã hội.
Thanh niên là lực lượng lao động dự trữ của xã hội, là tài nguyên vô giá

của quốc gia, là lực lượng tích cực tham gia vào q trình phát triển kinh tế,
văn hóa, xã hội.
Thanh niên là một thuật ngữ được sử dụng rộng rãi trong đời sống hằng
ngày cũng như trong các lĩnh vực khoa học. Tùy vào góc độ tiếp cận mà có
các khái niệm khác nhau về thanh niên.
- Các nhà nghiên cứu sinh học coi thanh niên là một giai đoạn xác định
trong quá trình phát triển của cơ thể, là giai đoạn thấy rõ sự cường tráng về
thể lực, phát triển về trí tuệ.
- Dưới góc độ tâm lý học, thanh niên là giai đoạn chuyển từ phụ thuộc
7

luan an


sang hoạt động độc lập, trở thành một công dân, có tâm lý đặc trưng là sự tự ý
thức, tự khẳng định, sự sáng tạo và hăng say hoạt động.
- Ở góc độ xã hội học, thanh niên bao gồm các cá thể ở trong độ tuổi từ
15 đến 30, là bộ phận dân cư của một quốc gia. Tiêu chí độ tuổi là cách để
phân biệt “thanh niên” với các bộ phận dân cư khác. Điều đó cho thấy “thanh
niên” là một nhóm xã hội - dân cư “động”, khơng phải là nhóm “tĩnh”, khơng
ổn định.
- Các nhà kinh tế học nhìn nhận thanh niên là lực lượng lao động xã hội
hùng hậu, rất nhạy bén và năng động, gắn bó với tiến trình phát triển xã hội,
đi đầu trong đổi mới sáng tạo, là nguồn lực bổ sung cho đội ngũ lao động trên
tất cả các lĩnh vực, là bộ phận quan trọng cấu thành lực lượng sản xuất.
Như vậy, chúng ta cần tổng hợp, nghiên cứu ở nhiều khía cạnh, có tính
đến những quy luật của sự phát triển về thể chất và tinh thần của thanh niên
mới có khái niệm tồn diện nhất về thanh niên.
Độ tuổi thanh niên được mỗi nước quy định khác nhau tùy vào đặc
điểm phát triển kinh tế, chính trị, xã hội, truyền thống, tuổi thọ bình quân...

Các nước trên thế giới hầu như đều chọn 15 hoặc 16 là độ tuổi bắt đầu tuổi
thanh niên. Ở Việt Nam, điều 1 Luật thanh niên quy định "Thanh niên là công
dân Việt Nam từ đủ mười sáu tuổi đến ba mươi tuổi" [17, tr.1].
Theo Khoản 2, Điều 1 Điều lệ Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí
Minh "Thanh niên Việt Nam tuổi từ 16 đến 30, tích cực học tập, lao động và
bảo vệ Tổ quốc, được tìm hiểu về Đồn và thừa nhận Điều lệ Đoàn, tự
nguyện hoạt động trong một tổ chức cơ sở của Đồn, có lý lịch rõ ràng đều
được xét kết nạp vào Đoàn" [7, tr.1].
Như vậy, thanh niên là khái niệm dùng để chỉ một nhóm nhân khẩu –
xã hội có độ tuổi từ 16 đến 30, có vai trị quan trọng trong các lĩnh vực của
8

luan an


đời sống xã hội và có tâm sinh lý đặc thù. Căn cứ đặc điểm nghề nghiệp, môi
trường hoạt động, có thể chia thanh niên thành các nhóm khác nhau như thanh
niên lực lượng vũ trang, thanh niên công nhân, thanh niên trí thức, thanh niên
thành thị, thanh niên nơng thôn, thanh niên học sinh - sinh viên…
1.1.2. Khái niệm tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho thanh niên.
Theo Điều 10 của Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật năm 2012 thì
tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật là hoạt động truyền đạt thông tin,
nội dung pháp luật, bao gồm (1) Quy định của Hiến pháp và văn bản quy
phạm pháp luật về dân sự, hình sự, hành chính, hơn nhân và gia đình, bình
đẳng giới, đất đai, xây dựng, bảo vệ môi trường, lao động, giáo dục, y tế,
quốc phịng, an ninh, giao thơng, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân,
quyền hạn và trách nhiệm của cơ quan nhà nước, cán bộ, công chức, các văn
bản quy phạm pháp luật mới được ban hành; (2) Các điều ước quốc tế mà
nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên, các thỏa thuận quốc
tế; (3) Ý thức tôn trọng và chấp hành pháp luật; ý thức bảo vệ pháp luật; lợi

ích của việc chấp hành pháp luật; gương người tốt, việc tốt trong thực hiện
pháp luật [18, tr.4].
Tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật có thể khái quát khái niệm
như sau:
Tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật là giới thiệu tinh thần văn
bản pháp luật; truyền bá pháp luật nhằm nâng cao tri thức, tình cảm, niềm tin
pháp luật cho đối tượng, từ đó nâng cao hiểu biết pháp luật, ý thức tôn trọng
pháp luật, nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật của đối tượng.
Tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật là hoạt động định hướng
thơng qua các hình thức giáo dục, thuyết phục, nêu gương... nhằm hình thành
ở đối tượng tri thức pháp lý, tình cảm và hành vi xử sự phù hợp với các yêu
cầu của hệ thống pháp luật.
9

luan an


Trong phạm vi của luận văn, người viết tán đồng khái niệm tuyên
truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên là hoạt động có định
hướng, có tổ chức, có dự định của chủ thể tuyên truyền, phổ biến, giáo dục
pháp luật tác động lên đối tượng tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật
một cách có hệ thống và thường xuyên, nhằm hình thành ở họ tri thức pháp
lý, tình cảm và hành vi phù hợp với yêu cầu của pháp luật.
1.1.3. Mục đích của tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho thanh niên.
1.1.3.1. Nâng cao hiểu biết pháp luật cho thanh niên.
Pháp luật của Nhà nước không phải khi nào cũng được thanh niên trong
xã hội biết đến, tìm hiểu, đồng tình và thực hiện. Tuy rằng bản chất pháp luật
của Nhà nước ta là tốt đẹp, phản ánh ý chí, nguyện vọng, mong muốn của
đơng đảo thanh niên trong xã hội; nhưng quy định pháp luật dù tốt đẹp đến
đâu mà không được thanh niên biết đến thì vẫn là lý thuyết.

Từ nhu cầu của cuộc sống, một số thanh niên sẽ tìm hiểu, quan tâm và
nắm bắt pháp luật, nhưng số lượng đối tượng này khơng nhiều. Trong điều
kiện dân trí cịn chưa cao, đời sống kinh tế của phần lớn thanh niên cịn khó
khăn, số đơng thanh niên trong xã hội chưa có điều kiện tiếp cận với pháp luật
thì tuyên truyền, phổ biến pháp luật chính là phương tiện truyền tải thơng tin,
u cầu, nội dung và các quy định pháp luật đến thanh niên.
1.1.3.2. Hình thành lịng tin vào pháp luật ở thanh niên.
Chỉ khi thanh niên tin tưởng vào những quy định của pháp luật thì pháp
luật mới có thể được thực hiện nghiêm chỉnh. Pháp luật được xây dựng là để
bảo vệ cho quyền và lợi ích của người dân nói chung và thanh niên nói riêng,
đảm bảo cơng bằng và đảm bảo lợi ích chung của cộng đồng. Cần kết hợp
nhiều yếu tố mới có thể tạo niềm tin vào pháp luật trong thanh niên.
Pháp luật không phải lúc nào cũng thỏa mãn hết đầy đủ nguyện vọng,
mong muốn của tất cả thanh niên trong xã hội. Lợi ích của đông đảo thanh
10

luan an


niên trong xã hội sẽ là tiêu chí, thước đo trong q trình điều chỉnh pháp luật.
Tuy nhiên, sẽ có một số ít bộ phận khơng được thoả mãn. Do đó, cơng tác
tun truyền, phổ biến pháp luật để thanh niên hiểu đúng pháp luật, đồng tình
ủng hộ pháp luật càng cần thiết. Như vậy mới làm cho đông đảo thanh niên
trong xã hội hình thành lịng tin vào pháp luật.
1.1.3.3. Nâng cao ý thức tự giác chấp hành pháp luật của thanh niên.
Khi công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho thanh niên được tiến
hành thường xuyên, kịp thời và có tính thuyết phục thì ý thức tự giác chấp
hành pháp luật của thanh niên có thể được nâng cao. Tuyên truyền, phổ biến
pháp luật không phải chỉ tuyên truyền các văn bản pháp luật mà còn bao gồm
việc lên án các hành vi vi phạm pháp luật, đồng tình ủng hộ các hành vi đúng

pháp luật.
Tuyên truyền, phổ biến pháp luật nhằm nâng cao sự hiểu biết của thanh
niên đối với các văn bản pháp luật và các hiện tượng pháp luật trong đời sống,
từ đó nâng cao ý thức tự giác chấp hành pháp luật, củng cố tình cảm tốt đẹp
của thanh niên với pháp luật.
1.1.4. Vai trò của tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho thanh niên.
Công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật ln có vị trí và vai
trị quan trọng, là trách nhiệm của tồn bộ hệ thống chính trị, dưới sự lãnh đạo
của Đảng Cộng sản Việt Nam, sự tổ chức thực hiện của các cơ quan nhà nước
và các tổ chức, đoàn thể; là yếu tố quan trọng để chủ trương, chính sách của
Đảng, pháp luật của nhà nước đi vào cuộc sống, đi vào ý thức, hành động của
thanh niên.
Tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho thanh niên có những vai trị sau:
- Tun truyền, phổ biến pháp luật giúp tăng cường sự hiểu biết pháp
luật, khuyến khích thói quen ứng xử theo pháp luật. Tuyên truyền, phổ biến
pháp luật giúp cho thanh niên có hiểu biết pháp luật, tình cảm pháp luật đúng
11

luan an


đắn và hành vi hợp pháp, tạo tiền đề cho việc sử dụng quyền lực nhà nước,
tăng cường pháp chế, phát huy dân chủ và quyền tự do của mỗi thanh niên,
góp phần tăng cường trật tự, kỷ cương xã hội; phịng ngừa có hiệu quả các
hành vi vi phạm pháp luật của thanh niên. Tuyên truyền, phổ biến pháp luật
cho thanh niên giúp củng cố tình cảm tốt đẹp của thanh niên với pháp luật,
nâng cao sự hiểu biết của thanh niên với pháp luật và các hiện tượng pháp luật
trong đời sống, từ đó nâng cao ý thức tự giác chấp hành pháp luật của thanh
niên.
- Tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho thanh niên góp phần nâng cao

hiệu lực và hiệu quả quản lý nhà nước, quản lý xã hội. Vai trò nâng cao hiệu
lực và hiệu quả quản lý nhà nước, quản lý xã hội của công tác tuyên truyền,
phổ biến pháp luật cho thanh niên bắt nguồn từ chính vai trị và giá trị xã hội
của pháp luật, là phương tiện hàng đầu để quản lý nhà nước, quản lý xã hội.
Tuyên truyền, phổ biến pháp luật giúp cho thanh niên có hiểu biết pháp luật,
tình cảm pháp luật đúng đắn và hành vi hợp pháp, tạo tiền đề cho việc sử
dụng quyền lực nhà nước, tăng cường pháp chế, phát huy dân chủ và quyền tự
do của mỗi người.
Tuyên truyền, phổ biến pháp luật cũng tạo ra khả năng đổi mới các
quan hệ xã hội trong môi trường quản lý nhà nước bằng pháp luật, hình thành
các điều kiện thuận lợi cho quá trình quản lý nhà nước, quản lý xã hội; tạo ra
khả năng phát hiện và loại trừ những hiện tượng tiêu cực, chống đối pháp luật
trong quá trình quản lý.
1.1.5. Đặc điểm của hoạt động tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho
thanh niên.
- Tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho thanh niên là tuyên truyền, phổ
biến pháp luật cho đối tượng có độ tuổi trẻ, có thể ở độ tuổi đi học - khoảng từ
16 đến 23 tuổi, có thể đang trong giai đoạn tìm việc làm hoặc đã bắt đầu
12

luan an


khẳng định mình trong cơng việc. Tun truyền, phổ biến pháp luật đối với
thanh niên là hướng vào một nhóm đối tượng đa dạng về nghề nghiệp, trình
độ nhận thức, văn hóa, dân tộc, tơn giáo, mơi trường sống... Cơ cấu thanh
niên là rất đa dạng nên nhu cầu thông tin, kiến thức pháp luật cũng khác nhau,
để cung cấp những thơng tin pháp luật phù hợp thì phải phân loại đối tượng
theo trình độ, văn hóa, nghề nghiệp. Là một bộ phận của cơng tác giáo dục
chính trị, tư tưởng, công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho thanh niên

là trách nhiệm của tồn bộ hệ thống chính trị, dưới sự lãnh đạo của Đảng
Cộng sản Việt Nam và sự tổ chức thực hiện của các cơ quan nhà nước và các
tổ chức đồn thể. Trong q trình xây dựng Nhà nước xã hội chủ nghĩa hiện
nay, việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật đối với thanh niên có vị trí và vai
trị rất quan trọng, là khâu then chốt để pháp luật đi vào cuộc sống xã hội, đi
vào ý thức, hành động của mỗi thanh niên.
- Tuyên truyền, phổ biến pháp luật đối với thanh niên có mối liên hệ
chặt chẽ với cơng tác xây dựng, thực hiện pháp luật. Tuyên truyền, phổ biến
pháp luật là giải pháp để chuyển tải pháp luật vào cuộc sống. Pháp luật của
Nhà nước không phải khi nào cũng được hiểu biết, được ủng hộ và nghiêm
chỉnh thực hiện. Tuyên truyền, phổ biến pháp luật chính là phương tiện truyền
tải quy định pháp luật đến thanh niên, giúp thanh niên hiểu biết, nắm bắt pháp
luật kịp thời. Ở độ tuổi thanh niên - lứa tuổi cịn chưa có sự nhận thức chín
chắn, hành động đơi khi cịn theo cảm tính, nông nổi, dễ bị lôi kéo; tuyên
truyền, phổ biến pháp luật giúp cho thanh niên có những nhận thức đúng đắn
để tránh vi phạm pháp luật.
- Phương pháp, hình thức tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho thanh
niên đòi hỏi phải phù hợp với trình độ dân trí, đặc điểm về nhận thức, lối
sống, văn hóa của thanh niên, đáp ứng đúng nhu cầu của thanh niên. Với
thanh niên - những người chủ tương lai của đất nước, rất năng động, sáng tạo,
13

luan an


nhanh chóng tiếp thu tiến bộ của khoa học cơng nghệ thì cần quan tâm giáo
dục, rèn luyện để trở thành những con người phát triển tồn diện, có kiến thức
pháp luật và trách nhiệm công dân. Cần tăng cường các phương pháp tuyên
truyền, phổ biến pháp luật hiện đại, có sử dụng cơng nghệ để tác động nhanh
vào nhận thức của thanh niên.

1.2. Vai trị của Đồn TNCS Hồ Chí Minh trong tuyên truyền, phổ
biến pháp luật cho thanh niên.
1.2.1. Khái qt về Đồn TNCS Hồ Chí Minh.
Theo Điều lệ Đồn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Đồn là tổ chức
chính trị - xã hội của thanh niên Việt Nam do Đảng Cộng sản Việt Nam và
Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập, lãnh đạo và rèn luyện. Đồn bao gồm những
thanh niên tiên tiến, phấn đấu vì mục đích, lý tưởng của Đảng là độc lập dân
tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, dân giàu, nước mạnh, dân chủ, cơng bằng,
văn minh.
Đồn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là đội dự bị tin cậy của Đảng
Cộng sản Việt Nam; là lực lượng xung kích cách mạng; là trường học xã hội
chủ nghĩa của thanh niên; đại diện chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp,
chính đáng của tuổi trẻ; phụ trách Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh;
là lực lượng nịng cốt chính trị trong phong trào thanh niên và trong các tổ
chức thanh niên Việt Nam.
Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là thành viên của hệ thống
chính trị, hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và Pháp luật của nước Cộng
hịa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam. Đồn phối hợp với các cơ quan Nhà nước,
Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể, tổ chức kinh tế, xã hội, các tập thể
lao động và gia đình chăm lo giáo dục, đào tạo và bảo vệ thanh thiếu nhi; tổ
chức cho đồn viên, thanh niên tích cực tham gia vào việc quản lý nhà nước
và xã hội.
14

luan an


Đồn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đồn kết, phát triển quan hệ
hữu nghị, hợp tác bình đẳng với các tổ chức thanh niên tiến bộ, thanh niên và
nhân dân các nước trong cộng đồng quốc tế phấn đấu vì hịa bình, độc lập dân

tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội, vì tương lai và hạnh phúc của tuổi trẻ.
1.2.2. Vai trị của Đồn TNCS Hồ Chí Minh trong tuyên truyền, phổ
biến pháp luật cho thanh niên.
Công tác chăm lo, bồi dưỡng thanh niên và tuyên truyền, phổ biến pháp
luật đối với thanh niên luôn được Đảng và Nhà nước ta quan tâm; vai trị của
tổ chức Đồn TNCS Hồ Chí Minh trong phối hợp với các cơ quan nhà nước
tuyên truyền, phổ biến pháp luật đối với thanh niên cũng được đánh giá cao.
Công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho thanh niên luôn là nội dung
quan trọng trong cơng tác Đồn và phong trào thanh thiếu nhi của Đồn
TNCS Hồ Chí Minh.
Vai trị của Đồn TNCS Hồ Chí Minh trong cơng tác tun truyền, phổ
biến pháp luật cho thanh niên được thể hiện như sau:
1.2.2.1. Xuất phát từ chức năng, nhiệm vụ của tổ chức Đồn TNCS Hồ
Chí Minh.
- Đồn TNCS Hồ Chí Minh là trường học xã hội chủ nghĩa của thanh
niên, Đồn có trách nhiệm định hướng những chuẩn mực đạo đức, chuẩn mực
xã hội tiến bộ cho thanh niên. Đoàn cần tuyên truyền, phổ biến những kiến
thức pháp luật thiết yếu và hướng dẫn các thủ tục pháp lý để thanh niên thực
hiện tốt quyền và nghĩa vụ của công dân cũng như trách nhiệm của công dân
đối với xã hội. Thông qua xử lý những tình huống pháp luật thường gặp,
tuyên truyền, phổ biến pháp luật giúp thanh niên có kỹ năng ứng xử phù hợp,
phòng tránh rủi ro, hậu quả pháp lý do thiếu hiểu biết.
- Đồn TNCS Hồ Chí Minh đại diện chăm lo và bảo vệ quyền lợi hợp
pháp, chính đáng của tuổi trẻ, Đồn cần nắm bắt tâm tư, nguyện vọng, nhu
15

luan an


cầu trợ giúp pháp lý của thanh niên để kịp thời có biện pháp hỗ trợ. Để thanh

niên thực hiện quyền lợi hợp pháp và tự bảo vệ khi lợi ích bị xâm phạm,
Đoàn cần giới thiệu, hướng dẫn thanh niên những quy định pháp luật, thủ tục
pháp lý cần thiết, hỗ trợ thanh niên học tập, lao động việc làm và các hoạt
động khác trong quá trình lập thân, lập nghiệp. Không những là chỗ dựa tin
cậy của thanh niên mà Đồn cịn là tổ chức đứng ra can thiệp, bảo vệ kịp thời
khi quyền lợi của thanh niên bị xâm phạm.
- Đồn TNCS Hồ Chí Minh là lực lượng xung kích cách mạng, là đội
dự bị tin cậy của Đảng, Đồn có trách nhiệm tun truyền, vận động thanh
niên nhằm hình thành thói quen, ý thức sống và làm việc theo pháp luật; vận
động thanh niên gương mẫu thực hiện pháp luật và vận động những người
xung quanh tuân thủ quy định pháp luật; tổ chức cho thanh niên tham gia các
phong trào tuyên truyền và vận động thực hiện chủ trương của Đảng, pháp
luật của Nhà nước.
Như vậy, vai trị của Đồn TNCS Hồ Chí Minh trong tuyên truyền, phổ
biến pháp luật đối với thanh niên thể hiện ở vị trí của Đồn trong hệ thống tổ
chức công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật đối với nhân dân nói chung và
đối với thanh niên nói riêng; chức năng, nhiệm vụ của Đoàn trong lĩnh vực
này và tác dụng, hiệu quả hoạt động của Đoàn trong tuyên truyền, phổ biến
pháp luật đối với thành viên của tổ chức mình.
1.2.2.2. Đồn TNCS Hồ Chí Minh là chủ thể chính trong tuyên truyền,
phổ biến pháp luật đối với thanh niên.
Ngay từ rất sớm, Đảng và Nhà nước đã giao nhiệm vụ cho Đồn TNCS
Hồ Chí Minh trong việc giáo dục pháp luật đối với thanh niên thơng qua
nhiều hình thức khác nhau. Quốc hội khóa IX đã thơng qua Luật Thanh niên bước ngoặt quan trọng trong việc quản lý nhà nước về công tác thanh niên,

16

luan an