Skkn giải pháp rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh thcs thông qua các hoạt động ngoại khóa và hoạt động trải nghiệm ở trường thcs nga hải

MỤC LỤC
Mục

Nội dung

Trang

Mục lục…………………………………………………………… 1
1

Mở đầu…………………………………………………………… 2

1.1

Lí do chọn đề tài.............................................................................. 2

1.2

Mục đích nghiên cứu....................................................................... 3

1.3

Đối tượng nghiên cứu...................................................................... 3

1.4

Phương pháp nghiên cứu................................................................

3

2

Nội dung.........................................................................................

4

2.1

Cơ sở khoa học................................................................................ 4

2.1.1

Cơ sở lý luận.................................................................................... 4

2.1.2

Cơ sở thực tiễn................................................................................. 6

2.2

Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng SKKN.................................. 7

2.2.1

Đặc điểm tình hình.......................................................................... 7

2.2.2

Thực trạng....................................................................................... 8

2.3

Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề............................... 11

2.3.1

Nghiên cứu lý luận và thực tiễn....................................................... 11

2.3.2

Điều tra kỹ năng sống của học sinh trường THCS Nga Hải........... 11

2.3.3

Xây dựng kế hoạch rèn luyện kỹ năng sống.................................... 12

2.3.4

Tổ chức các hoạt động ngoại khoá, trải nghiệm.............................. 12

2.4

Hiệu quả của việc thực hiện công tác XHHGD .............................. 17

2.4.1

Hiệu quả về các kỹ năng.................................................................. 17

2.4.2

Hiệu quả về chất lượng học tập....................................................... 19

3

Kết luận và kiến nghị...................................................................... 21

3.1

Kết luận........................................................................................... 21

3.2

Kiến nghị........................................................................................

21

Tài liệu tham khảo........................................................................... 23
Danh mục SSKN đã được xếp loại................................................... 24
Phụ lục: Một số hình ảnh hoạt động ngoại khố và hoạt động trải 25
nghiệm của học sinh trường THCS Nga Hải, Nga Sơn

skkn


2

I. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài:
Xã hội hiện đại có những thay đổi về kinh tế, văn hóa, xã hội và lối sống,
một mặt sự phát triển của xã hội hiện đại làm cho chất lượng cuộc sống của con
người ngày càng tốt hơn. Song mặt khác làm nảy sinh những vấn đề mới mà trước

đây con người chưa gặp, chưa trải nghiệm, chưa biết cách đương đầu, đồng thời
mức độ phức tạp, khó khăn của những vấn đề cũ đã gặp trước đây cũng có xu
hướng tăng lên. Như vậy trong xã hội hiện đại con người càng cần có KNS (kỹ
năng sống) để thích nghi tốt hơn và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Việc học tập, trau dồi kiến thức khi còn ngồi trên ghế nhà trường là một
điều vô cùng cần thiết. Nhưng song song với điều đó, trẻ em cũng cần được rèn
luyện và nâng cao KNS để có được thành cơng trong tương lai
Trong Đề án đổi mới căn bản và toàn diện GD-ĐT, mục tiêu giáo dục
chuyển hướng từ coi trọng trang bị kiến thức sang tăng cường trang bị những năng
lực và phẩm chất cần thiết cho người học. Điều đó càng khẳng định tầm quan
trọng trong việc giáo dục KNS cho học sinh thơng qua việc tích hợp, lồng ghép
trong các mơn học chính khóa và các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.
Kĩ năng sống đã được đưa vào nhà trường để giáo dục cho học sinh trung
học cơ sở từ hơn 10 năm nay; tuy nhiên, hiệu quả giáo dục kĩ năng sống cho học
sinh chưa cao. Do đó, chúng ta cần tăng cường giáo dục kĩ năng sống cho học
sinh trung học cơ sở nhằm hình thành cho các em những hành vi, thói quen lành
mạnh, tích cực; loại bỏ những hành vi, thói quen tiêu cực trong các mổi quan hệ,
các tình huống hằng ngày, tạo cơ hội thuận lợi để học sinh thực hiện tốt quyền,
bổn phận của mình và phát triển tồn diện về thể chất, trí tuệ, tinh thần và đạo
đức.
Đứng trước sự phát triển nhanh chóng của nhiều lĩnh vực xã hội thì giáo dục thời
đại mới đã và đang phấn đấu đổi mới về nội dung, chất lượng và phương pháp sao
cho đạt được 2 mục tiêu lớn là đào tạo nguồn nhân lực và đào tạo kỹ năng sống
cho học sinh. Tuy nhiên bên cạnh những thành tựu đạt đuợc của tồn ngành thì
gần đây chúng ta thường thấy thực trạng trẻ vị thành niên có xu hướng gia tăng
về bạo lực học đường, về phạm tội, về liều lĩnh, ứng phó khơng lành mạnh, dễ
mắc các tai tệ nạn xã hội, sống ích kỷ, vơ tâm, khép mình,….Đồng thời rèn kỹ
năng thực hành, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng giải quyết vấn đề, khả năng tự phục
vụ bản thân cũng là nhu cầu cần thiết… Thời đại KHCN 4.0 phát triển địi hỏi
mỗi con người nói chung học sinh THCS nói riêng cần có nhiều kỹ năng sống để

thích ứng với cuộc sống và đặc biệt là để trở thành cơng dân tồn cầu. Khi một
cơng dân tồn cầu có kiến thức đầy đủ và một hệ tư duy đúng đắn với kỹ năng
sống được trang bị kỹ càng sẽ mang đến sự thành công và nhiều cơ hôi trong cuộc
sống
Song hiện nay học sinh trong các nhà trường nói chung, học sinh trường THCS
Nga Hải nói riêng đang thiếu kỹ năng sống, thiếu tính tự tin, tự lập, sống ích kỷ,
vơ tâm, thiếu trách nhiệm với gia đình và bản thân đang là những cản trở lớn cho

skkn


3

sự phát triển chung của thanh thiếu niên. Nhiều vị phụ huynh lo lắng trước tình
trạng con của mình thiếu tự tin, luôn tỏ ra rụt rè, không biết cách xử lý tình
huống dù là rất đơn giản như kêu gọi sự giúp đỡ từ người khác, tìm đường, khơng
dám bày tỏ quan điểm trước đám đông, không biết cách xử lý khi gặp tình huống
nguy hiểm,…
Trước những yêu cầu bức thiết của cuộc sống, của xã hội, đặc biệt trong thời
đại 4.0, tôi thiết nghĩ, rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh là một việc làm hết
sức cần thiết. Vì thế tơi đã tìm tịi, thử nghiệm một trong những giải pháp để rèn
luyện kỹ năng sống cho học sinh THCS là thông qua các hoạt động giáo dục ngồi
giờ lên lớp với mong muốn đóng góp phần nào kinh nghiệm giáo dục học sinh
nói chung, học sinh THCS nói riêng trở thành những con người tồn diện, năng
động, sáng tạo hịa nhập cùng cộng đồng, và có ích cho xã hội. Với những lý do
trên tôi chọn đề tài: “Giải pháp rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh THCS
thơng qua các hoạt động ngoại khóa và hoạt động trải nghiệm ở trường THCS
Nga Hải”
1.2. Mục đích nghiên cứu:
Mục đích của đề tài là tìm ra phương pháp rèn luyện kỹ năng sống cho học

sinh thông qua các hoạt động ngoại khóa. Cụ thể là nghiên cứu cách thức thiết kế
tổ chức, hướng dẫn học sinh thực hiện các hoạt động ngoại khóa và hoạt động
trải nghiệm với nhiều hình thức đa dạng, phong phú, có sự hấp dẫn, phù hợp với
đặc trưng lứa tuổi, với đặc điểm và trình độ học sinh, với điều kiện cụ thể của lớp,
trường và địa phương.
Chú trọng đến việc rèn luyện các kĩ năng, năng lực hành động, vận dụng
kiến thức, tăng cường thực hành và gắn nội dung bài học với thực tế cuộc sống.
1.3. Đối tượng nghiên cứu:
Đối tượng nghiên cứu là học sinh trường THCS Nga Hải trong các hoạt
động ngoài giờ lên lớp và các hoạt động trải nghiệm
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
- Tìm hiểu thực tế những kỹ năng sống của học sinh trường THCS Nga
Hải trong những năm gần đây.
- Nghiên cứu thực nghiệm những hoạt động giáo dục ngoại khóa có tác
động trực tiếp đến việc rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh ở trường THCS
Nga Hải
- Phân tích dữ liệu
- Tổng hợp tư liệu, tài liệu thông qua các hoạt động ngoại khóa, hoạt động
trải nghiệm của nhà trường trong 4 năm trở lại đây

skkn


4

2. NỘI DUNG
2.1. Cơ sở khoa học
2.1.1.Cơ sở lý luận.
2.1.1.1.Kỹ năng sống là gì?
Theo WHO (1993): Kỹ năng sống là năng lực tâm lý xã hội, là khả năng ứng phó

một cách có hiệu quả với những yêu cầu và thách thức của cuộc sống. Đó cũng là
khả năng của một cá nhân để duy trì một trạng thái khỏe mạnh về mặt tinh thần,
biểu hiện qua các hành vi phù hợp và tích cực khi tương tác với người khác, với
nền văn hóa và mơi trường xung quanh. Năng lực tâm lý xã hội có vai trị quan
trọng trong việc phát huy sức khỏe theo nghĩa rộng nhất về thể chất, tinh thần và
xã hội. Kỹ năng sống là khả năng thể hiện, thực thi năng lực tâm lý xã hội này.
Theo UNICEF (1995): Kỹ năng sống là khả năng phân tích tình huống và ứng xử,
khả năng phân tích các ứng xử và khả năng tránh được các tình huống. Các kỹ
năng sống nhằm giúp chúng ta chuyển dịch kiến thức “cái chúng ta biết” và thái
độ, giá trị “cái chúng ta nghĩ, cảm thấy, tin tưởng” thành hành động thực tế “làm
gì và làm cách nào” là tích cực nhất và mang tính chất xây dựng.
UNESO (2003) quan niệm: Kỹ năng sống là năng lực cá nhân để thực hiện đầy
đủ các chức năng và tham gia vào cuộc sống hằng ngày. Đó là khả năng làm cho
hành vi và sự thay đổi của mình phù hợp với tư cách ứng xử tích cực giúp con
người có thể kiểm sốt, quản lý có hiệu quả các nhu cầu và những thách thức trong
cuộc sống hằng ngày,
Theo nhóm biên soạn tài liệu giáo dục kỹ năng sống của Vụ giáo dục thể chất mà
chủ biên là Nguyễn Võ Kỳ Anh thì: “Kỹ năng sống là khả năng có được những
hành vi thích nghi và tích cực, cho phép chúng ta xử trí một cách có hiệu quả các
địi hỏi và thử thách của cuộc sống thường ngày”.
Nói một cách dễ hiểu, kỹ năng sống là tập hợp những hành vi tích cực và khả
năng thích ứng với mơi trường sống giúp cho mỗi nhân đối mặt và giải quyết
những thách thức hằng ngày. Kỹ năng sống được hình thành từ quá trình giáo
dục hay trải nghiệm trực tiếp trong đời sống. Ngày nay, có thể nói rằng, kỹ năng
sống là tiêu chí mà bất kỳ bậc phụ huynh, nhà trường hay một tổ chức nào cũng
mong muốn con em, học sinh, nhân viên của mình được trang bị tốt.
2.1.1.2.Tầm quan trọng của kỹ năng sống
Kỹ năng sống là một phần quan trọng của cuộc sống cá nhân trong xã hội hiện
đại. Kỹ năng sống giúp con người tích lũy thêm kiến thức, kinh nghiệm để có cái
nhìn tự tin, có suy nghĩ theo chiều hướng tích cực. Kỹ năng sống giúp con người

biến kiến thức, cảm xúc thành hành động thực tiễn. Kỹ năng sống giúp con người
luôn sống yêu đời, hạnh phúc, biết làm chủ cuộc sống của mình. Kỹ năng sống
đặc biệt quan trọng đối với vấn đề chăm sóc sức khỏe về thể chất và tinh thần.
Trong mơi trường sống ln có những biến động, xã hội luôn đặt ra với con người
những yêu cầu cao thì kỹ năng sống giúp con người biết cách nghĩ, ứng xử, hành
động phù hợp với hoàn cảnh, với bối cảnh văn hóa xã hội.

skkn


5

Như vậy, kỹ năng sống góp phần thúc đẩy cá nhân và xã hội, ngăn ngừa được các
vấn đề tiêu cực nảy sinh trong xã hội, bảo vệ sức khỏe và quyền con người. Các
cá nhân thiếu kỹ năng sống là một nguyên nhân nảy sinh nhiều vấn đề lệch chuẩn.
Người có kỹ năng sống biết cách bảo về mình trước những yếu tố bất lợi của cuộc
sống, biết xây dựng các mối quan hệ tốt đẹp, nhân văn và từ đó góp phần làm
giảm tệ nạn xã hội, làm cho xã hội phát triển, văn minh.
2.1.1.3 Khái niệm về hoạt động ngoại khóa và trải nghiệm
Hoạt động ngoại khóa và hoạt động trải nghiệm là các hoạt động nằm ngồi
chương trình học chính khóa, bao gồm các hoạt động thực hiện bên ngoài giờ học
liên quan đến các hoạt động văn hóa - xã hội - thể thao -giải trí. Tùy vào sở thích,
hứng thú của mỗi học sinh trong điều kiện và khả năng mà nhà trường có thể tổ
chức. Hoạt động ngoại khóa có nhiều dạng như hoạt động thể thao, hoạt động
nghệ thuật, hoạt động văn hóa hay hoạt động của trường, tổ chức cho cho học sinh
tham quan trải nghiệm,…
Tóm lại, hoạt động ngoại khóa và trải nghiệm là một thuật ngữ dùng chỉ các hoạt
động nằm ngồi chương trình học chính khóa. Đó là các hoạt động kết hợp giữa
vui chơi với dạy học, gắn với việc giảng dạy, học tập trong nhà trường với thực
tế xã hội.

2.1.2.4. Những tác dụng hoạt động ngoại khóa và hoạt động trải nghiệm
- Giải tỏa căng thẳng, áp lực học tập, Làm quen với các bạn khác cùng sở
thích, Tăng cường thể chất, thể lực, dễ hịa nhập, thích nghi với cuộc sống, tăng
khả năng sáng tạo của trẻ
- Khi tham gia các hoạt động ngoại khóa và hoạt động trải nghiệm, học sinh
được vận động thể chất, được giao tiếp và học được các kỹ năng sống. Đặc biệt
các hoạt động ngoại khóa do nhà trường tổ chức sẽ giúp học sinh rèn luyện được
ý thức tập thể, phát triển bản thân toàn diện cho bản thân.
Tóm lại, các hoạt động ngoại khóa là những hoạt động không thể thiếu
trong sự phát triển của học sinh song song với việc học tập kiến thức trên lớp. Khi
được hoạt động, vui chơi, các em sẽ cảm thấy thoải mái, vui vẻ và tự tin hơn khi
khám phá thế giới. Khi chơi các hoạt động thể chất, các em sẽ phát huy khả năng
sáng tạo tốt hơn, quan sát cuộc sống tốt hơn từ đó nâng cao trí thông minh, rèn
luyện KNS cho các em.
Cuộc sống ngày nay, khơng chỉ có phụ huynh, người lớn mới có áp lực mà học
sinh cũng có những áp lực riêng của mình. Các em phải học rất nhiều để theo kịp
chương trình, để cạnh tranh với các học sinh khác. Chương trình học của các em
học sinh hiện nay khá nặng, với rất nhiều môn học mà môn học nào cũng có nhiều
bài tập giao về nhà làm. Cùng với việc học thêm để đảm bảo chất lượng học ở
nhiều môn, học sinh cũng chịu áp lực với cả ngày dài học tập ở trường, học thêm
và học ở nhà suốt cả tuần.
Do đó, các em khơng tránh được mệt mỏi, căng thẳng, đặc biệt khi mùa thi, bài
kiểm tra sắp tới. Do đó, các hoạt động ngoại khóa, hoạt động trải nghiệm giúp học

skkn


6

sinh có thể cân bằng cuộc sống giữa các hoạt động học tập và thể chất, vui chơi

cho bản thân.
2.1.2. Cơ sở thực tiễn
Xã hội ngày càng phát triển thế giới đang bước vào kỷ nguyên mới, trong
bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, sự phát triển như vũ bão của cuộc Cách
mạng công nghiệp 4.0 đã làm thay đổi sâu sắc về cách sống, cách làm việc trong
mối quan hệ tương tác với nhau. Sự biến đổi khơng ngừng của hồn cảnh xã hội
địi hỏi mỗi con người cần phải liên tục cập nhật kỹ năng, hồn thiện mình để
thích ứng với tình hình mới.
Với những thay đổi của cuộc sống hiện đại, xã hội nói chung, ngành giáo
dục nói riêng đang từng ngày phải đối mặt với những thách thức và cần phải có
những thay đổi để phù hợp với những mục tiêu và hoàn cảnh mới, yêu cầu xã hội
đòi hỏi phải đào tạo ra những con người có tri thức khoa học, vừa có kỹ năng làm
việc, nhưng cũng phải có thái độ, hành vi tích cực trước những sự thay đơi của
mơi trường thiên nhiên, môi trường xã hội. Những biến đổi về kinh tế, xã hội đã
đem lại cho lứa tuổi thiêu niên quá nhiều thử thách, phân vân trước sự lựa chon
con đường phát triển bản thân. Do đó, con người nói chung và học sinh nói riêng
khơng thể khơng quan tâm đến việc rèn luyện kỹ năng sống nhằm thích ứng với
mọi biến động của hồn cảnh.
Lứa tuổi học sinh THCS là một giai đoạn chuyển tiếp trong sự phát triển của con
người diễn ra giữa giai đoạn trẻ em và trưởng thành. Đây là lứa tuổi có bước nhảy
vọt về thể chất lẫn tinh thần. Trong tuổi này, các em bắt đầu muốn tự mình xem
xét các sự việc, không muốn sự can thiệp của người khác, kể cả bố mẹ. Sự phát
triển của “tự ý thức” đòi hỏi thiếu niên ln muốn thốt khỏi mối quan hệ phụ
thuộc trước kia để trở thành cá thể độc lập... Nhưng giữa những mong muốn mang
tính chủ quan, cá nhân và những thách thức cuộc sống đơi lúc khơng có sự tương
ứng nên các em rơi vào trạng thái có thái độ phản kháng bằng các hình thức như
lì lợm, lạnh nhạt,... bất hợp tác thậm trí cịn tỏ thái độ bất cần đời. - Chính vì thế
việc rèn kỹ năng sống cho học sinh trong nhà trường THCS là hết sức cần thiết và
quan trọng và phải có hướng đi đúng đắn. Đây là một lĩnh vực khoa học còn khá
mới mẻ trong trường THCS đòi hỏi những người làm công tác giáo dục trong các

nhà trường cần phải quan tâm chú ý để xây dựng , đào tạo thế hệ trẻ trở thành
những chủ nhân tương lai của đất nước “Vừa hồng, vừa chuyên”.
Có rất nhiều kỹ năng sống cần có cho sự phát triển của 1 con người, đối với học
sinh THCS. Cụ thể như: Kỹ năng tự phục vụ bản thân, Kỹ năng xác lập mục tiêu
cuộc đời, Kỹ năng quản lý thời gian hiệu quả, Kỹ năng điều chỉnh và quản lý cảm
xúc, Kỹ năng tự nhận thức và đánh giá bản thân, Kỹ năng giao tiếp và ứng xử, Kỹ
năng hợp tác và chia sẻ, Kỹ năng thể hiện tự tin trước đám đông, Kỹ năng đối diện
và ứng phó khó khăn trong cuộc sống, Kỹ năng đánh giá người khác,…
Nhà trường và ngay cả phụ huynh cũng không phủ nhận tác dụng to lớn của
hoạt động ngoại khóa và hoạt động trải nghiệm đối với việc rèn luyện kỹ năng
sống cho học sinh. Song trong thực tế, nhà trường ít có điều kiện về mặt thời gian
cũng như kinh phí để thực hiện các hoạt đọng ngoại khóa. Đối với học sinh mặc

skkn


7

dù các em rất hứng thú với các hoạt động ngoại khóa nhưng do áp lực việc học
các kiến thức trong chương trình chính khóa, áp lực việc học thêm, nhiều học
sinh ngồi việc học cịn phải phụ giúp bố mẹ làm kinh tế, do đó khơng có điều
kiện tham gia các hoạt động ngoại khóa và trải nghiệm.
2.2. Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng SKKN:
2.2.1. Đặc điểm tình hình:
Trường THCS Nga Hải, nằm ở trung tâm xã Nga Hải, huyện Nga Sơn, cách
trung tâm huyện Nga Sơn khoảng 4km về phía đơng bắc. Nga Hải là một xã thuần
nông, người dân sống chủ yếu bằng nghề trồng trọt, chăn nuôi, một số hộ làm
nghề kinh doanh nhỏ lẻ và làm hàng thủ cơng. Do đó đời sống nhân dân phần lớn
cịn khó khăn, từ đó việc đầu tư thời gian, vật chất cho con em đi học cịn rất hạn
chế. Nhiều gia đình chưa quan tâm đến con em, phó mặc cho nhà trường giáo duc.

Rất nhiều học sinh có hồn cảnh éo le như con của gia đình mẹ đơn thân, hoặc mồ
cơi bố, mồ côi mẹ, mồ côi cả bố lẫn mẹ, bố mẹ ly hôn, bố mẹ đi làm ăn xa, gửi
con ở nhà cho ơng bà hoặc cơ, dì, chú, bác… Các em thiếu tình cảm và sự giáo
dục từ bố mẹ, thiếu kỹ năng sống, tạo nên những áp lực cho nhà trường.
Về quy mô trường lớp từ năm học 2018- 2019 đến năm học 2021-2022
- Số lớp: Các năm học số lớp đều ổn định là 8 lớp, mỗi khối có 2 lớp
- Số học sinh dao động từ 225 đến 260 học sinh/năm học.
- Số cán bộ giáo viên, nhân viên: Từ 22 – 24 người/năm
+Thuận lợi:
- Nhà trường thường xuyện tổ chức các hoạt động ngoại khóa, hoạt động
trả nghiệm cho học sinh tham gia. Các em rất hứng thú với các hoạt động ngoài
giờ lên lớp.
- Trường có Ban đại diện Hội cha mẹ học sinh nhiệt tình, tâm huyết với
cơng tác giáo dục của nhà trường, thường xuyên hỗ trợ nhà trường trong các hoạt
động ngoại khóa và hoạt động trải nghiệm.
- Đội ngũ cán bộ, giáo viên của trường nhiệt tình, có trách nhiệm và tâm
huyết trong giảng dạy cũng như trong công tác giáo dục học sinh.
- Giáo viên làm công tác đội nhiệt tình, tâm huyết, có trách nhiệm trong
việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa và hoạt động trải nghiệm cho học sinh.
+ Khó khăn:
- Để tổ chức thành cơng các hoạt động ngoại khóa và hoạt động trải nghiệm
thì cần rất nhiều kinh phí. Trong mấy năm gần đây nhà trường phải tập trung xây
dựng cơ sở vật chất để hồn thành cơng tác xây dựng trường chuẩn Quốc gia, do
vậy kinh phí để đầu tư cho các hoạt động ngoại khóa và hoạt động trải nghiệm
rất hạn hẹp.
- Rất nhiều học sinh có hồn cảnh gia đình éo le như mồ côi bố, mồ côi mẹ,
mồ côi cả bố lẫn mẹ, kinh tế eo hẹp, thiếu thốn tình cảm,…

skkn

8

- Một bộ phận giáo viên và phụ huynh chưa nhận thức đúng đắn về tâm
quan trọng của công tác rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh thông qua các hoạt
động ngoại khóa và hoạt động trải nghiệm. Vẫn còn tồn tại suy nghĩ là học sinh
đến trường chỉ cần học trong sách vở, học tốt các tiết học chính khóa là được.
2.2.2.Thực trạng:
2.2.2.1. Thực trạng xã hội
Chương trình giáo dục phổ thơng hiện nay có rất nhiều mơn học, rồi các kỳ
thi gây áp lực không nhỏ tới người học. Các em học cả ngày ở trường với một núi
bài tập phải giải quyết ở nhà, rồi nhiều gia đình cịn cho con em đi học thêm nhiều
mơn. Trẻ em ngày nay khơng có thời gian thư giãn, cảm nhận cuộc sống để nuôi
dưỡng cảm xúc, xây dựng vốn sống cho mình. Mặt khác, chính sự bao bọc, cưng
chiều quá mức của gia đình làm cho con em họ mất dần tính tự lập.
Nhiều phụ huynh đã “khốn trắng” việc giáo dục cho nhà trường. Chính thái độ
lơ là, buông lỏng này là con đường dẫn các em đến những hành động tiêu cực.
Trong khi đó, cơng tác giáo dục ở các trường thường thiên về dạy kiến thức mà
quên rằng việc rèn luyện kỹ năng cũng quan trọng khơng kém.
Trong khi đó chương trình giáo dục phổ thơng hiện hành khơng có chương
trình giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, hơn nữa với chương trình học q tải
như hiện nay, các trường cũng khơng cịn thời gian tổ chức các hoạt động ngoại
khóa bổ trợ kỹ năng sống cho học sinh.
Ngồi hai chủ thể chính là nhà trường và gia đình, giáo dục KNS cho thanh
thiếu niên cịn là nhiệm vụ của các tổ chức, đồn thể. Tuy nhiên, vai trị của các
tổ chức đồn thể cịn khá mờ nhạt trong cơng tác này, thể hiện qua hình thức tuyên
truyền cứng nhắc, chưa xây dựng được nhiều mơ hình sinh hoạt giúp thanh thiếu
niên tự rèn luyện bản thân…
Vấn đề giáo dục KNS cho thanh thiếu niên đã được thực hiện ở một số nước
phương Tây cách đây khá lâu. Riêng ở nước ta, thuật ngữ kỹ năng sống được nhắc

đến từ vài năm gần đây trong những câu chuyện giáo dục.
Trong công tác giáo dục KNS trong nhà trường, giáo viên là người đóng
vai trị hết sức quan trọng. Vậy mà hiện nay một số giáo viên cịn thiếu và yếu về
KNS. Do đó, có nhiều trường hợp chẳng những không đưa được KNS đến với
học sinh, mà cịn có nhiều hành động, cử chỉ, lời nói đi ngược với u cầu, quy
định. Thậm chí có những giáo viên đã đề xuất nhà trường hạn chế tối đa các hoạt
động ngoại khoá và hoạt động trải nghiệm để học sinh tập trung thời gian vào
việc học kiến thức trong sách vở, trong chương trình chính khố nhằm mục đích
ứng phó với các kỳ thi.
Mặt khác, gia đình cũng là nền tảng đầu tiên giúp mỗi người hình thành nhân
cách. Thế nhưng, nhiều bậc cha mẹ lại khơng ý thức làm gương cho con mình noi
theo. Theo các chuyên gia tâm lý, trong nhiều vụ bạo lực học đường, ngồi tác động
của game online, cịn có ngun nhân từ mơi trường sống trong gia đình. Những đứa
trẻ sống trong gia đình thường xuyên bị cha mẹ đánh đập có xu hướng thích sử dụng

skkn


9

bạo lực để giải quyết vấn đề. Nhiều xung đột giữa cha mẹ và con cái tạo ra những bi
kịch đau lịng trong đó có lỗi từ sự thiếu tâm lý của người lớn…
Thực tế cho thấy, giới trẻ nước ta thiếu nghiêm trọng các kỹ năng sống cần
thiết để tự tin bước ra xã hội và cọ sát với thực tế cuộc sống. Nhiều em khơng tự
tin trình bày ý kiến của bản thân, khơng có kỹ năng phản biện, tranh biện, biện
luận, làm chủ cảm xúc, không biết sử dụng ngơn ngữ để diễn đạt và trình bày
chính kiến của bản thân. Nhiều em không biết cách bảo vệ bản thân trước những
tình huống nguy hiểm, khơng có kỹ năng sơ cấp cứu ban đầu cho bản thân và cho
những người xung quanh. Hoặc một số biểu hiện như những hành vi ứng xử không
phù hợp trong xã hội, ứng xử thiếu văn hóa trong giao tiếp nơi công cộng, thiếu

lễ độ với thầy cô giáo, cha mẹ và người lớn tuổi, chưa có ý thức bảo vệ mơi trường,
giữ gìn vệ sinh nơi cơng cộng,…
Theo điều 2 của Luật giáo dục năm 2005, mục tiêu giáo dục là đào tạo con
người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, có tri thức, sức khỏe, thẩm mỹ
và nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghãi xã hội; hình
thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu
cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc.
Tuy nhiên, nội dung và phương pháp giáo dục của các nhà trường hiện nay mới
dừng lại ở việc xem trọng dạy chữ, chưa chú trọng đúng mức việc giáo dục KNS
cho học sinh, do đó các em phát triển một cách phiến diện.
2.2.2.2. Thực trạng giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở trường THCS Nga Hải
- Thực trạng về phía nhà trường và giáo viên:
Trường THCS Nga Hải những năm trước đây cũng không nằm ngồi tình
trạng chung của thực trạng chung của hệ thống giáo dục trong cả nước. Đó là mới
chỉ quan tâm đến dạy kiến thức trong chương trình SGK mà chưa quan tâm đến
giáo dục kỹ năng sống cho học sinh. Điều này có nguyên nhân khách quan và
nguyên nhân chủ quan.
Nguyên nhân khách quan là do nội dung chương trình giáo dục phổ thơng
q nặng về kiến thức, có nhiều môn học, mỗi buổi học sinh phải học 4-5 tiết học,
mà bộ môn nào cũng yêu cầu cao và quá tải về kiến thức. Đặc biệt chương trình
lớp 6 mới khơng những khơng giảm tải mà cịn nặng hơn nhiều. Nhà trường và
giáo viên có nhiều áp lực như áp lực các kỳ thi HSG, áp lực về chất lượng giáo
dục mũi nhọn, chất lượng đại trà, chất lượng đội ngũ,… rồi còn một hệ thống hồ
sơ sổ sách, các loại phần mềm trực tuyến,… những cơng việc đó đè nặng lên tâm
lý giáo viên lên người lãnh đạo, quản lý nhà trường, khơng cịn thời gian để tổ
chức các hoạt động ngoại khóa nhằm rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh.
Trong các mơn học cũng có phần rèn luyện kỹ năng cho học sinh nhưng
phần này rất ít và giáo viên cũng khơng có nhiều thời gian để thực hiện, do phần
kiến thức đã chiếm hết thời gian.

skkn


10

Một bộ phận giáo viên chưa nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng của việc
trang bị KNS cho học sinh mà mới chỉ quan tâm đến việc truyền thụ kiến thức.
Một bộ phận giáo viên rất ngại tham gia với học sinh các hoạt động ngoại khóa
do nhà trường tổ chức.
Nhiều phụ huynh cũng có quan niệm chưa đúng đắn về giáo dục KNS cho
học sinh thông qua các hoạt động ngoại khóa nên khơng muốn cho con em tham
gia mà bắt các em đi học thêm rất nhiều.
Nhà trường muốn tổ chức các hoạt động ngoại khóa để rèn luyện KNS cho
học sinh nhưng thiếu kinh phí, thiếu thời gian, thiếu hướng dẫn từ cấp trên, thiếu
sự ủng hộ của phụ huynh và địa phương.
- Thực trạng về kỹ năng sống của học sinh
Học sinh THCS nói chung, học sinh trường THCS Nga Hải nói riêng, hiện
nay đang rất thiếu KNS. Thậm chí những kỹ năng tối thiểu cũng khơng có. Những
năm trước, hầu hết các em học sinh trường THCS Nga Hải thiếu những kỹ năng
như không biết cách sơ cấp cứu ban đầu cho bản thân và cho những người xung
quanh khi gặp các vấn đề như bị thương chảy máu, bị cảm, đau bụng, sốt, đau
đầu, đuối nước,… hoặc không biết lễ phép với thầy cô, với người lớn tuổi, kỹ
năng chào hỏi, kỹ năng giao tiếp với bạn bè, kỹ năng trình bày trước tập thể, kỹ
năng hợp tác, tương trợ, kỹ năng ứng phó với biến đổi thời tiết,…
Đặc biệt đa số học sinh thiếu kỹ năng trong việc giữ gìn cơ sở vật chất, thiếu kỹ
năng trong việc giữ gìn vệ sinh cá nhân, vệ sinh nơi công cộng,…
Các năm học trước học sinh ít được rèn luyện kỹ năng sống, khơng được
tham gia các hoạt động trải nghiệm, các hoạt động ngoại khóa, những hoạt động
giáo dục ngồi giờ lên lớp…
Những buổi không học ở trường, nhiều học sinh không tham gia giúp đỡ

gia đình mà tham gia vào các trị chơi vô bổ, đi đánh điện tử,… đạo đức xuống
cấp, mất nền nếp trong nhà trường,…
* Kết quả khảo sát đầu năm học 2018-2019

Khối

KN tự phục vụ
bản thân

KN
giao tiếp
ứng xử

KN hợp
tác, chia sẻ

KN phân biệt
hành vi

6 (64)

41,2 %

38,2 %

30,3 %

32,6 %

7 (56)

50,6 %

40,1 %

32,6 %

35,5 %

8 (46)

52,0 %

42,5 %

35,9 %

37,4 %

9 (58)

56,5 %

43,3 %

38,7 %

39,9 %

Bảng 1: Khảo sát khả năng vận dụng 1 số kỹ năng sống cơ bản của học sinh

trường THCS Nga Hải đầu năm học 2018-2019

skkn


11

Bảng trên chỉ điều tra 1 số kỹ năng cơ bản của học sinh trong q trình bản
thân tơi áp dụng đề tài, ngồi ra cịn rất nhiều các kỹ năng khác, song trong giới
hạn của đề tài nên không có điều kiện để điều tra hết.
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
Trong công tác quản lý, tôi luôn xác định việc rèn kỹ năng sống cho học
sinh trong trường học là hết sức quan trọng và cần thiết. Do đó đã đưa ra một số
giải pháp nhằm tăng cường công tác rèn kỹ năng sống cho học sinh nâng cao chất
lượng giáo dục toàn diện, làm chuyển biến đạo đức học sinh giúp các em có nhận
thức đúng về hành vi, ứng xử một cách khoa học hợp lý, tìm nhiều giải pháp nhằm
mục đích rèn luyện KNS cho học sinh.
Có rất nhiều giải pháp để rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ, như rèn luyện
KNS thông qua các tiết học, thông qua các hoạt động tập thể, các hoạt động giáo
dục ngoài giờ lên lớp,… song đối với trong đề tài này, tôi tập trung vào việc tổ
chức các hoạt động ngoại khóa và hoạt động tham quan trải nghiệm để rèn KNS
cho học sinh. Thực tế tôi đã thực hiện ngay sau khi về công tác tại trường (Từ
năm học 2015-2016), nhưng những năm đầu tôi chưa quan tâm nhều đến việc đúc
rút kinh nghiệm nên chưa chú ý đến việc điều tra khảo sát, thu thập số liệu. Đến
năm học 2018- 2019 tơi mới chính thức định hướng, nghiên cứu, điều tra, thu thập
số liệu, lên kế hoạch thực hiện. Sau 4 năm thực hiện tôi đã đúc rút được 1 số kinh
nghiệm và đưa ra một số giải pháp như sau:
2.3.1. Nghiên cứu lí luận và thực tiễn:
Tìm tịi, thu thập những tài liệu liên quan đến vấn đề cần nghiên cứu để
nắm chắc cơ sở lí luận cho việc rèn kĩ năng sống đối với học sinh THCS về các

mặt tâm lí, tình hình xã hội và sự thực hiện nghĩa vụ, quyền lợi đối với học sinh
THCS. Nghiên cứu thực tiễn tình hình địa phương, việc rèn luyện kĩ năng sống
học sinh THCS Nga Hải trong các giờ học, giờ chơi, các buổi hoạt động ngoại
khóa, đi thực tế, sinh hoạt ngồi giờ, tổ chức các trị chơi dân gian...
2.3.2. Điều tra kỹ năng sống của học sinh trường THCS Nga Hải
Quan sát học sinh trong các hoạt động ngoại khóa, trong các tiết học đặc
biệt giờ ra chơi và các buổi hoạt động ngoài giờ lên lớp, các buổi giao lưu văn
hóa, văn nghệ, TDTT, các buổi lao động vệ sinh, các buổi tập huấn sơ cấp cứu
ban đầu, buổi tham quan trải nghiệm,… để tìm ra các kĩ năng sống còn thiếu hoặc
chưa đầy đủ sai lệch của học sinh. Từ đó giúp các em điều chỉnh lại hành vi sửa
chữa thói quen khơng tốt, giải quyết các tình huống nảy sinh một cách đúng đắn.
Với phương pháp này các thầy, cô phải tạo ra được uy tín, tình cảm thân thiện với
học sinh, tạo cho em niềm tin, và trở thành người tư vấn tin cậy của các em qua
đó giúp các em khẳng định bản thân dám nghĩ, dám làm, dám đấu tranh với sai
trái của các bạn và có kỹ năng chia sẻ niền vui, nỗi buồn, sự thành cơng của mình
và của bạn. Đưa ra 1 số tình huống cho học sinh xử lý, sau đó tổng hợp, đánh giá,
so sánh việc xử lí các tình huống của học sinh. Từ đó phân ra các nhóm đối tượng
và đưa ra giải pháp cho từng nhóm một cách thích hợp nhằm nâng cao hiệu quả
rèn kĩ năng sống cho các nhóm đối tượng.

skkn


12

Nói đến các kỹ năng sống cần có của học sinh thì có khá nhiều, song tơi chỉ
tập trung điều tra một số kỹ năng cơ bản như: Kỹ năng quản lý thời gian; Kỹ năng
hợp tác, chia sẻ; Kỹ năng giao tiếp ứng xử; Kỹ năng quản lý cảm xúc; Kỹ năng tự
đánh giá bản thân,…
Tôi lập phiếu điều tra nhờ GVCN điều tra, sau đó tổng hợp và phân tích.

Qua thu thập số liệu điều tra cho thấy: Học sinh trường THCS Nga Hải đầu năm
học 2018-2019 về cơ bản cũng đã có những kỹ năng sống cần thiết nhưng phần
trăm chưa cao (Từ năm học 2015-2016, khi mới về trường công tác, tôi cũng đã
chú trọng đến việc rèn luyện KNS cho học sinh nên học sinh của trường cũng đã
có những KNS nhất định). Nếu được quan tâm rèn luyện đúng mức, có kế hoạch
cụ thể, chắc chắn học sinh sẽ được rèn luyện và sẽ có KNS tốt hơn.
2.3.3.Xây dựng kế hoạch rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh thông
qua các hoạt động ngoại khóa, hoạt động trải nghiệm.
Xác định được tầm quan trọng của công tác rèn luyện KNS cho học sinh
thông qua các hoạt động ngoại khóa và hoạt động trải nghiệm, do đó đầu các năm
học, nhà trường đã xây dựng một kế hoạch hoạt động ngoại khóa cho cả năm học.
Sau khi dự thảo kế hoạch, hiệu trưởng thông qua cuộc họp hội đồng sư phạm, lấy
ý kiến của các cán bộ giáo viên, của các tổ chuyên môn và của Đội thiếu niên. Sau
khi xây dựng kế hoạch, nhà trường thông qua cuộc họp phụ huynh đầu năm học
để tranh thủ sự hỗ trợ về thời gian và vât chất từ phía phụ huynh.
Để thực hiện kế hoạch phải có sự đầu tư về thời gian, về cơ sở vật chất và
về tài chính. Đặc biệt là phải có sự đồng thuận từ giáo viên, học sinh và hội phụ
huynh.
Trong các năm học, nhà trường xây dựng kế hoạch hoạt động ngoại khóa
và hoạt động trải nghiệm, chủ yếu thực hiện trong các ngày lễ, ngày kỷ niệm. Cụ
thể vào ngày khai giảng năm học mới, kỷ niệm ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11,
kỷ niệm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam 22/12, ngày thành lập Đoàn
thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh 26/3, ngày sinh nhật Bác 19/5,… tổ chức các
buổi ngoại khóa như “Ngoại khóa chương trình địa phương”, tổ chức chương trình
“Em yêu lịch sử xứ Thanh”, “Em yêu khoa học tự nhiên” “Rung chng vàng”…
Bên cạnh đó nhà trường cịn xây dựng kế hoạch cho các hoạt động trải
nghiệm như: “Chăm sóc đài tưởng niệm các anh hùng Liệt sỹ”, “Chăm sóc khu di
tích lịch sử Phủ Bái Nại”, “Chăm sóc chùa Hải Vân”, quét dọn đường làng ngõ
xóm, xây dựng và chăm sóc thư viện xanh, chăm sóc cây xanh trong lớp, tập huấn
sơ cấp cứu ban đầu, tập huấn các kỹ năng phịng chống tai nạn, thương tích… th

giáo viên về dạy học sinh khiêu vũ, tổ chức các hoạt động múa hát sân trường, thể
dục trên nền nhạc,…
2.3.4.Tổ chức các hoạt động ngoại khóa, hoạt động trải nghiệm
2.3.4.1. Tổ chức các hoạt động ngoại khóa
Trong các năm học, nhà trường đã tổ chức nhiều hoạt động ngoại khóa. Qua
các buổi ngoại khóa đã rèn luyện cho học sinh nhiều kỹ năng như kỹ năng điều

skkn


13

chỉnh và quản lý cảm xúc, kỹ năng tự nhận thức và đánh giá bản thân, kỹ năng
giao tiếp và ứng xử, kỹ năng hợp tác và chia sẻ, kỹ năng thể hiện tự tin trước đám
đông, kỹ năng đối diện và ứng phó khó khăn trong cuộc sống.
Các hoạt động ngoại khóa mà nhà trường đã tổ chức:
- Tổ chức phần Hội trong buổi lễ khai giảng năm học mới:
Bên cạnh phần lễ, trong lễ khai giảng năm học mới ở tất cả các năm học,
nhà trường rất quan tâm đến việc tổ chức phần hội để học sinh tham gia và có cơ
hội thể hiện mình, từ đó rèn luyện KNS cho các em. Phần Hội gồm các tiết mục
văn nghệ do chính các em biểu diễn ở đầu buổi lễ, các trò chơi dân gian như nhảy
bao bố, kéo co, đi xe đạp chậm, cướp cờ và một số trị chơi hiện đại như mang
bóng bay bằng lưng bỏ vào giỏ, ngậm thìa vào miệng xúc bóng bàn bỏ vào giỏ,
đổ nước vào chai,…Qua phần hội các em được rèn luyện kỹ năng sống như kỹ
năng hợp tác, kỹ năng thể hiện năng lực bản thân, kỹ năng thể hiện sự tự tin trước
đám đơng,…tạo sự đồn kết gắn bó giữa các cá nhân trong một tập thể,…đặc biệt
tạo ra sự hứng thú, yêu trường, yêu lớp cho các em ngay trong ngày đầu tiên đi
học.
- Tổ chức hoạt động ngoại khóa trong dịp kỷ niệm ngày Nhà giáo Việt Nam
20/11 hàng năm:

Trong tất cả các năm học, nhà trường đều tổ chức các hoạt động ngoại khóa
để học sinh có điều kiện rèn luyện KNS cho bản thân. Tùy từng năm học để nhà
trường tổ chức các hoạt động phù hợp với từng thời điểm.
Năm học 2018-2019, nhà trường tổ chức Hội thi “Rung chuông vàng”. Qua
hội thi, ngồi việc học sinh ơn luyện kiến thức, tìm hiểu kiến thức về khoa học tự
nhiên, kiến thức xã hội, các em còn được rèn luyện các kỹ năng mạnh dạn, tự tin,
kỹ năng hợp tác,…
Năm học 2019-2020, nhà trường tổ chức cho học sinh làm báo ảnh, sau đó
cho học sinh thuyết trình tờ báo của lớp mình. Trong quá trình làm báo học sinh
đã được rèn luyện thêm về kỹ năng hợp tác, tương trợ, đoàn kết để cùng nhau
hồn thành nhiệm vụ. Khi thuyết trình học sinh được rèn luyện về kỹ năng thể
hiện năng lực bản thân, kỹ năng thể hiện sự tự tin trước đám đơng. Bên cạnh đó
cịn tổ chức giao lưu văn nghệ giữa các lớp (có cả phụ huynh cùng tham gia),
trong đó khuyến khích các tập thể lớp xây dựng các tiểu phẩm có nội dung giáo
dục ý thức đạo đức cho các em. Yêu cầu tất cả các lớp đều phải có phụ huynh
cùng tham gia với các con, với mục đích tạo sự gắn kết giữa gia đình và nhà
trường, đó là cơ hội để phụ huynh hiểu hơn về con mình, thấy được các hoạt động
của nhà trường và của các con từ đó có sự đồng cảm, chia sẻ và có thêm kinh
nghiệm giáo dục các em.
Năm học 2020-2021, nhà trường tổ chức Lễ kỷ niệm 55 năm ngày thành
lập trường và đón bằng cơng nhận trường chuẩn Quốc gia. Trong lễ kỷ niệm, học
sinh đã được tham gia nhiều các hoạt động, từ đó rèn luyện thêm các KNS cho
các em như sự tự tin, kỹ năng hợp tác, kỹ năng xử lý tình huống,…

skkn


14

Năm học 2021-2022, nhà trường tổ chức hội thi văn nghệ và tổ chức 1 số

trò chơi, tạo cho học sinh rèn luyện kỹ năng hợp tác, kỹ năng tự tin trước đám
đơng, tinh thần đồn kết,…mặc dù trong điều kiện dịch covid nhưng nhà trường
vẫn tổ chức các hoạt động tập thể cho học sinh và giáo viên trong điều kiện cho
phép, vừa tổ chức ngoại khoá vừa kết hợp tun truyền việc thực hiện cơng tác
phịng chống covid, do đó qua sau các hoạt động nhà trường vẫn đảm bảo an toàn
nhưng học sinh vẫn được tham gia các hoạt động.
- Tổ chức các hoạt động ngoại khóa trong dịp kỷ niệm ngày thành lập Quân
đội nhân dân Việt Nam 22/12, ngày thành lập Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí
Minh 26/3 và ngày sinh nhật Bác 19/5.
Trong các ngày kỷ niệm này, hàng năm nhà trường đã tổ chức phong phú
các hoạt động ngoại khóa như tổ chức cho học sinh giao lưu thể dục thể thao, tổ
chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, tổ chức cho các em nghe nói chuyện truyền
thống về anh bộ đội cụ Hồ, tổ chức ngày hội “Thiếu nhi vui khỏe, tiến bước lên
Đoàn”, tổ chức đồng diễn khiêu vũ, đồng diễn thể dục trên nền nhạc, tổ chức đại
hội cháu ngoan Bác Hồ,…Qua các buổi ngoại khóa học sinh đã hiểu thêm về sự
hy sinh mất mát của các thế hệ đi trước để các em có được cuộc sống n bình,
ấm no hơm nay, từ đó hun đúc thêm tinh thần dũng cảm, ý chí quyết tâm vượt khó
để học hành tiến bộ, bồi dưỡng thêm tình u quê hương đất nước cho các em.
Ngoài ra các em được rèn luyện về thể lực qua các hoạt động thể thao, có cơ hội
thể hiện sự tự tin qua các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao.
- Tổ chức các chương trình ngoại khóa như “Ngoại khóa chương trình địa
phương”, chương trình “Em u lịch sử xứ Thanh” “Em yêu khoa học tự nhiên”,
“Rung chuông vàng”…bổ trợ cho các mơn học trong giờ chính khóa
Để bổ trợ cho các mơn học trong giờ chính khóa như môn Lịch sử, địa lý,
Ngữ văn, các môn khoa học tự nhiên,…nhà trường đã quan tâm đến việc tổ chức
các chương trình ngoại khóa trong các năm học mà khơng phải nhân dịp kỷ niệm
các ngày lễ lớn trong năm. Bên cạnh mục đích bồi dưỡng thêm kiến thức mơn
học cho các em, cịn nhằm mục đích rèn luyện thêm KNS. Các chương trình này
chủ yếu cho học sinh tham gia thi thể hiện sự hiểu biết của các em về lịch sử, địa
lý, văn học địa phương Thanh Hóa, các kiến thức về khoa học tự nhiên. Khuyến

khích học sinh thể hiện các tiểu phẩm dựa trên các tác phẩm văn học, lịch sử, địa
lý. Qua buổi ngoại khóa, rèn luyện thêm cho học sinh kỹ năng thuyết trình trước
đám đông, kỹ năng hợp tác, tương trợ, bồi dưỡng tinh thần đoàn kết cho các em.
Trên thực tế, học sinh rất hứng thú, thể hiện hết mình và các buổi ngoại khóa đó
đã thực sự là sân chơi bổ ích cho các em. Cũng qua đó các em hiểu biết thêm về
các kiến thức về khoa học tự nhiên, về cội nguồn dân tộc, bồi dưỡng thêm tình
yêu quê hương đất nước, lòng tự hào về mảnh đất địa linh nhân kiệt xứ Thanh.
2.3.4.2. Tổ chức các hoạt động trải nghiệm.
Bên cạnh các buổi ngoại khóa, nhà trường cũng rất quan tâm tổ chức các
hoạt động trải nghiệm cho các em. Các hoạt động trải nghiệm mà nhà trường đã
tổ chức như:

skkn


15

- Chăm sóc đài tưởng niệm các anh hùng Liệt sỹ:
Nhà trường đã xây dựng kế hoạch, phân công học sinh quét dọn quanh đài
tưởng niệm ở tất cả các ngày trong tuần, trồng thêm cây hoa, chăm sóc cây xanh
xung quanh đài tưởng niệm. Qua hoạt động trải nghiệm này đã rèn luyện thêm
cho học sinh KNS như kỹ năng bảo vệ mơi trường, giữ gìn vệ sinh nơi cơng cộng,
u lao động,…
Ngay bên cạnh phía Tây Nam của trường THCS Nga Hải là đài tưởng niệm
các anh hùng Liệt sỹ của xã, đây là điều kiện thuận lợi để học sinh nhà trường
thực hiện hoạt động trải nghiệm. Trước khi vào buổi lễ khai giảng năm học mới,
năm nào nhà trường cũng đều tổ chức cho 1 lớp có nhiều thành tích trong năm
học trước diễu hành ra đài tưởng niệm dâng hương, báo công với các anh hùng
liệt sỹ. Hoạt động này được thực hiện thành nếp ở tất cả các năm học. Qua hoạt
động này đã bồi đắp cho học sinh lòng biết ơn các anh hùng liệt sỹ đã hy sinh vì

sự nghiệp bảo vệ Tổ Quốc, từ đó rèn đúc thêm ý thức vươn lên trong học tập, trở
thành con ngoan trò giỏi, đội viên tốt.
- Chăm sóc khu di tích lịch sử Phủ Bái Nại và Chùa Hải Vân
Phủ Bái Nại là di tích đã được xếp hạng di tích lịch sử cấp tỉnh. Hiện Phủ
Bái Nại đang trong thời kỳ sủa chữa và tôn tạo.
Chùa Hải Vân thuộc thôn Cầu Hải xã Nga Hải nằm sát cạnh phía Bắc của
nhà trường, chùa cũng đang trong thời gian xây dựng và tôn tạo.
Trong các năm học, nhà trường đã xây dựng kế hoạch phân cơng cho 2
lớp chun chăm sóc. Một lớp chun chăm sóc Phủ Bái Nại, một lớp chuyên
chăm sóc Chùa Hải Vân. Công việc của các em là quét dọn và làm cỏ trong khu
vực chùa Hải Vân cũng như Phủ Bái Nại. Qua hoạt động trải nghiệm này đã giúp
các em rèn luyện kỹ năng như tinh thần hợp tác, kỹ năng lao động, thấy được giá
trị của lao động, bồi dưỡng tình yêu quê hương, trân trọng những di tích lịch sử
của quê hương. Học sinh được tiếp cận với những hoạt động truyền thống lễ hội
của địa phương để giáo dục ý thức truyền thống cách mạng và tính gắn bó cộng
đồng hình thành nên nhân cách tương thân, tương ái hướng thiện.
- Quét dọn đường làng ngõ xóm
Trong các năm học, nhà trường đã phối hợp với Đoàn xã giao cho học sinh
nhà trường thường xuyên quét dọn 1 đoạn đường. Cụ thể trường THCS Nga Hải
được phân công quét dọn đoạn đường trước cổng UBND xã đến trường Tiều học.
Nhiệm vụ này được thực hiện 1 lần/tháng vào chiều thứ 7 tuần cuối tháng. Hoạt
động này cũng đã góp phần rèn kỹ năng lao động, kỹ năng hợp tác cho học sinh.
Đồng thời rèn cho học sinh ý thức giữ gìn vệ sinh chung, ý thức bảo vệ môi trường,
ý thức trách nhiệm trong cộng đồng dân cư…học sinh nhận thức đầy đủ về lao
động, u q người lao động. Từ đó có đạo đức tốt trong cộng đồng dân cư. Các
em được trực tiếp tham gia các buổi lao động cơng ích, vệ sinh trường lớp, thấy
được ý nghĩa của việc mình làm cho lớp, cho khu dân cư từ đó hình thành cho các

skkn

16

em kỹ năng lao động nhóm, sự cố gắng vươn lên hồn thành cơng việc một cách
có trách nhiệm với tập thể.
- Xây dựng và chăm sóc thư viện xanh, chăm sóc cây xanh trong lớp.
Từ năm học 2017-2018 khi UBND xã xây dựng xong dãy nhà 2 tầng, 8
phòng lớp học, nhà trường đã giao cho các lớp tự trang trí phịng học bằng các giỏ
cây xanh. Từ năm học 2019-2020, khi sân trường được hoàn thiện, nhà trường đã
lên kế hoạch xây dựng thư viện xanh, giao cho mỗi lớp 1 gốc cây, các lớp tự trang
trí thư viện xanh bằng các giỏ cây, hàng ngày mang giá sách di động ra treo ở gốc
cây để các giờ ra chơi các bạn tranh thủ đọc sách. Các giỏ cây được các em sử
dụng các phế liệu như vỏ chai nước, vỏ chai cocacola, can nhựa đựng dầu ăn, can
nhựa đựng nước giặt, vỏ lon bia, các con lợn nhựa đã mổ, các lẵng hoa đã qua sử
dụng,…Các em lấy đất vào và đi tìm các loại cảnh trồng vào đó. Hàng ngày các
em tưới và chăm sóc cây. Để trang trí cho thêm sinh động các em tận dụng những
bông hoa nhựa đã qua sử dụng cắm thêm vào các giỏ cây, hoặc tạo hình các vỏ
lon, vỏ chai cho đẹp mắt. Hàng tuần, đội thiếu niên đi kiểm tra và chấm điểm cây
xanh trong lớp, cây xam ở thư viện xanh, chấm điểm về ý thức đọc sách ở thư
viện các lớp. Qua hoạt động trải nghiệm này đã rèn cho học sinh thói quen đọc
sách trong các giờ ra chơi, làm cho học sinh thêm yêu trường, yêu lớp, thêm gắn
bó với trường lớp, rèn kỹ năng hoạt động sáng tạo trong việc trang trí lớp, trang
trí thư viện xanh. Đồng thời rèn cho các em kỹ năng làm việc nhóm, làm việc độc
lập,… tạo cảnh quan trường, lớp xanh- sạch- đẹp.
- Tập huấn sơ cấp cứu ban đầu, tập huấn các kỹ năng phòng chống tai nạn,
thương tích…
Trong các năm học, nhà trường đều xây dựng kế hoạch và giao cho ĐộiHội CTĐ tổ chức các buổi tập huấn sơ cấp cứu ban đầu, tập huấn kỹ năng phịng
chống tai nạn, thương tích,… cho học sinh.
Nhà trường đã mời cán bộ trạm y tế xã sang để tập huấn cho học sinh, sau
khi tập huấn về lý thuyết và được xem các cán bộ trạm y tế làm mẫu, học sinh đã

được thực hành trải nghiệm. Cụ thể là thực hành băng bó vết thương, băng bó gãy
xương hở, gãy xương kín chi trên, chi dưới, thực hành sơ cứu người bị đuối nước,
điện giật, lốc sét,…thực hành sơ cứu người bị cảm nắng, cảm lạnh, trúng gió, ngất
xỉu,…
Tập huấn cho học sinh kỹ năng thốt hiểm khi giơng tố, lốc, sét, lũ, hỏa
hoạn xảy ra. Sau các buổi tập huấn, học sinh có thêm các kỹ năng phịng chống
tai nạn, thương tích, thốt nạn khi có thiên tai, hỏa hoạn xảy ra, có kỹ năng tự bảo
vệ mình và kỹ năng hỗ trợ những người xung quanh, có kỹ năng sơ cấp cứu khi
họ gặp tai nạn, ốm đau,…
2.3.4.3. Tổ chức hoạt động tham quan, dã ngoại.
Bên cạnh các hoạt động ngoại khóa, các hoạt động trải nghiệm, trong năm
học 2020-2021, nhà trường đã tổ chức cho học sinh đi tham quan, dã ngoại. Đây
là một hoạt động rất mới mẻ đối với học sinh vùng nơng thơn. Các nhà trường
thường thì lo ngại việc không quản lý được học sinh, sợ không may có những tai

skkn


17

nạn rủi ro khi di chuyển trên đường hoặc trong lúc các em đi dã ngoại, ngoài ra
hầu hết phụ huynh cũng lo ngại về sự mất an toàn với các con, do các em thiếu
kinh nghiệm, thiếu kỹ năng sống trong hoạt động này. Hơn nữa đa số phụ huynh
vùng nơng thơn khi nói đến kinh phí để học sinh tham gia hoạt động này đều ít
hưởng ứng. Song nhận thấy tầm quan trong của hoạt động tham quan, dã ngoại
đối với việc rèn luyện KNS cho học sinh trong xã hội hiện đại, nhà trường đã
mạnh dạn lên kế hoạch, trao đổi, xin ý kiến thống nhất từ phía phụ huynh, hợp
đồng với cơng ty du lịch Đất Việt để tổ chức cho học sinh tham gia.
Qua 1 ngày tham gia hoạt động tham quan, dã ngoại, học sinh rất phấn khởi
và thu được kết quả tốt đẹp hơn dự kiến. Công ty du lịch Đất Việt đã tổ chức được

1 chuyến đi đầy ý nghĩa và bổ ích. Trong chuyến đi, các hướng dẫn viên du lịch
đã tổ chức các trò chơi trên xe, rèn cho học sinh kỹ năng xử lý tình huống một
cách nhanh nhạy, thơng minh, rèn kỹ năng làm việc nhóm, kỹ năng tương tác, kỹ
năng tự tin thể hiện ý kiến trước đám đông, kỹ năng vượt qua những trở ngại trong
cuộc sống, kỹ năng tìm kiếm sự hỗ trợ, kỹ năng tự chăm sóc bản thân, kỹ năng
giao tiếp,… (Giao tiếp với bạn bè, với thầy cô giáo, với hướng dẫn viên du lịch,
với những người trong đoàn tham quan khác,…)
2.4. Hiệu quả của việc rèn luyện KNS cho học sinh thơng qua hoạt động
ngoại khóa và hoạt động trải nghiệm ở trường THCS Nga Hải qua các năm
học
2.4.1. Hiệu quả về các kỹ năng
Thơng qua các hoạt động ngoại khóa, hoạt động trải nghiệm phù hợp với
tâm sinh lý học sinh, qua việc sinh hoạt nhóm tập thể đã giúp các em nhận thức
được bản thân tự đánh giá được điểm mạnh, điểm yếu của mình và có hướng phấn
đấu để sửa chữa, nhiều em từ chỗ có biểu hiện tự kỷ đã dần dần hòa nhập được
cộng đồng. Một số học sinh chưa ngoan đã có ý thức tu dưỡng hơn. Thơng qua sự
giao việc cho các em, hình thành kỹ năng làm việc theo nhóm để tạo cơ hội cho
các em khắc phục khó khăn làm việc đạt hiệu quả và đạt được mục tiêu của công
việc. Thông qua những việc làm đó các em được trao đổi với bạn bè thầy cô được
phát biểu ý kiến của mình, được đề đạt phương án giải quyết cơng việc mà khả
năng tư duy của các em. Đối với học sinh THCS với tâm sinh lý đang phát triển
sự nhận thức về xã hội còn nhiều vấn đề cần phải quan tâm để giúp các em hiểu
thêm về xã hội nhà trường đã chú trọng vấn đề rèn kỹ năng giao tiếp bằng ngôn
ngữ. Thông qua các hoạt động xã hội như: chăm sóc di tích lịch sử, di tích văn
hóa, các phong trào của khu dân cư, vệ sinh đường làng ngõ xóm đã tạo cho các
em rèn kỹ năng lao động, kỹ năng hợp tác. Đồng thời rèn cho học sinh ý thức giữ
gìn vệ sinh chung, ý thức bảo vệ môi trường, ý thức trách nhiệm trong cộng đồng
dân cư…các em nhận thức đầy đủ về lao động, u q người lao động. Từ đó có
đạo đức tốt trong cộng đồng dân cư. Hình thành cho các em kỹ năng lao động
nhóm, sự cố gắng vươn lên hồn thành cơng việc một cách có trách nhiệm.

Thơng qua các hoạt động ngoại khóa, các hoạt động trải nghiệm các em đã
có được kỹ năng thuyết trình trước đám đơng, các em biết cách khắc phục khó
khăn, tạo được niềm vui và hứng thú trong học tập. Thông qua các cuộc trải

skkn


18

nghiệm do nhà trường tổ chức giúp các em xử lí các tình huống trong cuộc sống,
gắn bó, đồn kết cùng nhau làm việc. Các hoạt động thể dục thể thao, tổ chức các
trị chơi, đã có tác động mạnh mẽ đến việc hình thành các kĩ năng vận động khéo
léo, kìm nén bản thân và ý tưởng vươn lên đạt được kết quả tốt hơn đồng thời hình
thành cho các em kĩ năng quản lý thời gian biết cách thư giãn nghỉ ngơi phù hợp
mang lại hiệu quả cao trong cuộc sống. Qua các hoạt động văn hóa, văn nghệ,
cuộc thi báo ảnh... đã giúp học sinh nhận thức đầy đủ về văn hóa bản sắc dân tộc,
có lịng nêu cao tinh thần truyền thống, có ý thức giữ được bản sắc văn hóa Việt
Nam. Hoạt động chăm sóc đài tưởng niệm các anh hùng Liệt sỹ, chăm sóc đền,
phủ, chùa chiền giúp học sinh tiếp cận với những hoạt động truyền thống lễ hội
của địa phương để giáo dục ý thức truyền thống cách mạng và tính gắn bó cộng
đồng hình thành nên nhân cách tương thân, tương ái hướng thiện. Các buổi tập
huấn sơ cấp cứu ban đầu giúp các em có thêm kỹ năng tự sơ cấp cứu cho bản thân
cho bạn bè khi có những tai nạn thương tích xảy ra. Việc tổ chức các hoạt động
ngoại khóa và trải nghiệm cho học sinh đã động viên được các em tham gia trong
các hoạt động, mạnh dạn chia sẻ kinh nghiệm, kiến thức với các bạn, các thầy cô
và các thầy cô đã trở thành những người tư vấn, giải quyết giúp các em các khó
khăn trong các ứng xử, tạo điều kiện thuận lợi cho các em tự đánh giá được bản
thân mình và biết kiềm chế bản thân có niềm tin trong cuộc sống. Thơng qua
chương trình các hội thi như “Rung chng vàng”, “Em u lịch sử xứ Thanh”,
“Ngoại khóa chương trình địa phương”, “Em yêu khoa học tự nhiên”,…bằng hệ

thống các câu hỏi gợi mở, những câu hỏi tình huống đã giúp các em xử lý sự việc,
sự vật xảy ra một cách nhanh nhạy, ứng xử thông minh, đáp ứng yêu cầu của
ngành giáo dục đào tạo con người toàn diện cho xã hội. Với việc chú trọng rèn kỹ
năng sống cho học sinh đã có tác dụng tích cực, mang lại những kết quả khả quan.
Học sinh đã nhận thức tốt về mối quan hệ thầy trò, thầy giáo cô giáo là những
người cho ta kiến thức, dạy ta cách làm người, học sinh phải luôn luôn tôn trọng,
lễ phép. Khi giao tiếp các em đã biết thưa gửi, biết thể hiện các hành động tôn
trọng thầy cô giáo, lịng biết ơn cơng lao người dạy bảo mình mong cho mình tiến
bộ. Đồng thời nhiều em đã biết phê phán những hành vi chưa đúng đắn của các
bạn. Mối quan bạn bè cùng trường, cùng lớp các em đã hịa đồng hơn, gần gũi,
thân thiện, đồn kết, biết giúp đỡ lẫn nhau khi gặp khó khăn, biết chia sẻ niềm vui
với nhau, vui trước thành công của bạn, nhưng các em cũng đã mạnh dạn chỉ ra
những khuyết điểm khi bạn mắc sai lầm. Các em đã biết kiềm chế, giảm đáng kể
việc gây gổ, đánh nhau trong và ngồi nhà trường. Với các nhóm giải pháp rèn kỹ
năng sống cho học sinh đã tác động đến tâm lý các em giúp các em biết lắng nghe.
Đứng trước một việc định làm các em đã biết suy nghĩ cân nhắc trước khi hành
động. Đứng trước một tình huống các em đã biết suy nghĩ để giải quyết, ứng xử
hợp lý, thể hiện được bản lĩnh cá nhân. Trong sinh hoạt tập thể, sinh hoạt nhóm
đã có ý thức trách nhiệm, phối kết hợp với thành viên để hoàn thành công việc tốt
hơn. Các em học sinh ngoan hơn, biết chào hỏi, lễ phép hơn, các vụ việc mâu
thuẫn dẫn đến đánh, chửi nhau rất ít khi xảy ra, có nhiều chuyển biến tốt về đạo
đức. Học sinh đã mạnh dạn hơn đã có chính kiến của bản thân trong việc học tập
và trong các hoạt động, các em đã phát huy được tính tích cực, tự giác, chủ động,

skkn


19

sáng tạo, rèn luyện thói quen và có khả năng tự học, tinh thần tự giác. Từ đó có

ý thức vận dụng kĩ năng, kiến thức vào các tình huống trong học tập cũng như
trong thực tiễn.
Kết quả đó đã được chứng minh rõ nét qua Hội thi giáo viên dạy giỏi cấp
huyện được Phòng GD- ĐT huyện Nga Sơn tổ chức tại trường THCS Nga Hải.
Sau Hội thi nhà trường đã nhận được nhiều lời khen từ các thầy cô giáo tham gia
thi tại trường. Cụ thể các thầy cô đã nhận xét: Học sinh trường THCS Nga Hải
ngoan, mạnh dạn, có kỹ năng giao tiếp tốt, có kỹ năng xử lý các tình huống nhạy
bén,…Việc rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh cũng góp phần lớn vào việc tạo
cho học sinh nhà trường những nền nếp, những thói quen tốt. Chẳng hạn thói quen
tắt các thiết bị điện khi ra khỏi phòng, nền nếp dọn vệ sinh trường lớp, giữ gìn vệ
sinh chung, giữ gìn bàn ghế, cơ sở vật chất,…Nhờ có các thói quen và các nền
nếp tốt, bàn ghế của nhà trường mua từ năm học 2015-2016 đến nay nhìn vẫn như
mới, quang cảnh nhà trường lúc nào cũng xanh, sạch, đẹp, hệ thống cây cảnh, cây
xanh trong lớp, cây xanh ở thư viện xanh lúc nào cũng xanh tốt và được trang trí
đẹp mắt…
2.4.2. Hiệu quả về chất lượng học tập
Từ việc học sinh được rèn luyện về KNS, các em đã có chuyển biến rõ nét
về chất lượng học tập. Những năm trước đây, chất lượng mũi nhọn và chất lượng
đại trà của học sinh rất thấp, luôn đứng tốp cuối của huyện. Những năm học gần
đây, chất lượng đại trà cũng như chất lượng mũi nhọn từng bước được nâng lên.
Khi các em có thêm kỹ năng sống thì đồng nghĩa với việc các em sẽ có ý thức hơn
trong học tập và rèn luyện. Ý thức tự học khác nhau thì kết quả học tập cũng khác
nhau. Qua việc rèn luyện KNS nhiều em đã trở nên cần cù, chịu khó hơn và có
chuyển biến tốt trong ý thức, vươn lên trong học tập. Những năm học gần đây,
chất lượng mũi nhọn của nhà trường đã vươn lên tốp 5-10 của huyện, chất lượng
đại trà nằm trong tốp 5. Học sinh giỏi tăng lên cả về số lượng và chất lượng, có
nhiều học sinh giỏi huyện và có học sinh giỏi tỉnh. Chất lượng học sinh thi vào
lớp 10 luôn đứng trong tốp đầu. Nhà trường liên tục đạt danh hiệu tập thể lao động
tiên tiến. Năm học 2020-2021 nhà trường đạt danh hiệu tập thể lao động tiên tiến
xuất sắc.

Từ kết quả đó đã tạo được niềm tin lớn trong phụ huynh và học sinh, trong
lãnh đạo địa phương và nhân dân. Phụ huynh tin tưởng gửi gắm con em vào nhà
trường. Cán bộ giáo viên nhà trường đã hoàn tồn tin tưởng và n tâm cơng tác,
nỗ lực phấn đấu và cống hiến cho sự nghiệp giáo dục của nhà trường.
Sau 5 năm áp dụng sáng kiến rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh, đến
cuối năm học 2021-2022, qua điều tra về khả năng vận dụng một số kỹ năng sống
vào thực tế của học sinh tại trường THCS Nga Hải đã thu được kết quả khá khả
quan, cụ thể như sau:

skkn


20

Khối

KN tự phục vụ
bản thân

KN
giao tiếp
ứng xử

KN hợp
tác, chia sẻ

KN phân biệt
hành vi

6 (52)

60,5%

65,3%

62,5%

59,7%

7 (72)

65,6 %

72,2 %

68,4 %

62,4 %

8 (56)

70,7 %

75,5 %

78,7 %

68,5 %

9 (65)

82,5 %

80,6 %

82,1 %

72,8 %

Bảng 2: Điều tra khả năng vận dụng một số kỹ năng vào thực tế cuộc sống của
học sinh trường THCS Nga Hải năm học 2021-2022 (Tháng 4/2022)
Bảng này chỉ điều tra 1 số kỹ năng cơ bản của học sinh trong q trình bản
thân tơi áp dụng đề tài, ngồi ra còn rất nhiều các kỹ năng khác, song trong giới
hạn của đề tài nên khơng có điều kiện để điều tra hết.
So sánh kết quả bảng 1 với bảng 2, cho thấy qua 4 năm sử dụng các giải
pháp rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh, các em học sinh trường THCS Nga
Hải đã có được những kỹ năng sống nhất định. Đa số các em đã tự tin trong việc
giao tiếp ứng xử, biết hợp tác, chia sẻ với bạn bè, thầy cô; biết phân biệt các hành
vi đúng, sai; có kỹ năng tự phục vụ bản thân, tự giải quyết các vấn đề khó khăn
trong cuộc sống, biết kìm chế cảm xúc; có kỹ năng sơ cấp cứu ban đầu khi bản
thân hoặc bạn bè gặp các tình huống như bị thương chảy máu, gãy chân, tay, đau
đầu chóng mặt,…
Khơng những thế, từ các hoạt động ngoại khố, trải nghiệm, đã tạo ra sự
đồn kết giúp đỡ nhau trong học tập, lao động. Đặc biệt tạo ra cho các em một sân
chơi bổ ích “Học mà chơi, chơi mà học”, làm cho các em thêm yêu trường lớp,
gắn bó các em trong một ngơi nhà chung. Các em tự cảm nhận được “Mỗi ngày
đến trường là một ngày vui” là thực tế chứ không chỉ dừng lại là 1 câu khẩu hiệu.
Những em học sinh đã ra trường hàng năm vẫn quay về thăm trường vào các dịp
20/11, hay buổi lễ tổng kết năm học. Khi trở về các em có cảm giác như mình vẫn
đang được học tập trong ngôi trường THCS Nga Hải.

skkn


21

3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ:
3.1. Kết luận:
Kỹ năng sống chính là nhịp cầu giúp con người biến kiến thức thành thái
độ, hành vi và thói quen tích cực, lành mạnh. Chính vì vậy việc thực hiện giáo
dục và rèn kỹ năng sống cho học sinh là vô cùng cần thiết của người lớn đối với
thế hệ trẻ. Trong quá trình nghiên cứu và áp dụng đề tài vào thực tiễn tại trường
THCS Nga Hải, đã thu được nhiều kết quả đáng khích lệ. Có thể nói thơng qua
việc quan tâm giúp đỡ học sinh rèn các kỹ năng sống đã góp phần tích cực trong
việc hồn thành nhiệm vụ các năm học và có tác dụng rất lớn trong cơng tác giáo
dục tồn diện của nhà trường. Kỹ năng sống của HS đã được thay đổi đáng kể,
HS năng động, tích cực trong các hoạt động của nhà trường cũng như hoạt động
ở nơi các em sinh sống. Đặc biệt là khả năng giao tiếp hoạt ngôn và thái độ sống
cởi mở, thân ái, có trách nhiệm của các em được bộc lộ rõ nét.
Để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện thế hệ trẻ, đáp ứng nguồn nhân
lực phục vụ sự nghiệp cơng nghiệp hố, hiện đại hoá đất nước, đáp ứng yêu cầu
hội nhập quốc tế và nhu cầu phát triển của người học, giáo dục phổ thông đã và
đang được đổi mới mạnh mẽ theo bốn trụ cột của giáo dục thế kỉ XXI, mà thực
chất đó là cách tiếp cận kỹ năng sống, đó là: Học để biết, Học để làm việc, Học
để tự khẳng định mình và Học để cùng chung sống. Để đạt được mục tiêu đó,
trong thời gian tới, tơi sẽ tiếp tục nghiên cứu tìm thêm nhiều biện pháp mới, phối
hợp chặt chẽ với các đoàn thể tại địa phương, với hội cha mẹ học sinh và học hỏi
thêm kinh nghiệm của đồng nghiệp để công tác giáo dục kỹ năng sống cho học
sinh bậc THCS đạt hiệu quả cao hơn nữa.
Tóm lại, Hoạt động ngồi giờ lên lớp và hoạt động trải nghiệm có vai trị quan

trọng trong việc hình thành và phát triển KNS cũng như nhân cách cho HS. Điều
này địi hỏi nội dung, các hình thức và phương pháp tổ chức của hoạt động ngoại
khóa và hoạt động trải nghiệm phải được tổ chức đa dạng, phong phú, mềm dẻo,
linh hoạt, mở về không gian, thời gian, quy mô, đối tượng và số lượng,… để học
sinh có nhiều cơ hội trải nghiệm, từng bước tự hồn thiện nhân cách.
Nội dung giáo dục KNS cho học sinh trong nhà trường THCS tập trung vào các
kĩ năng tâm lý – xã hội là những kĩ năng được vận dụng trong những tình huống
hàng ngày để tương tác với người khác và giải quyết hiệu quả những vấn đề,
những tình huống của cuộc sống. Việc hình thành những kĩ năng này không loại
bỏ mà ngược lại phải gắn kết và song hành với việc hình thành các kĩ năng học
tập. Cần tăng cường giáo dục kĩ năng sống để học sinh có thể thích ứng với những
hồn cảnh, tình huống và điều kiện khác nhau của đời sống xã hội, cung cấp cho
học sinh những thông tin về nghề nghiệp, định hướng và tư vấn nghề nghiệp cho
học sinh. Nội dung giáo dục KNS cần được vận dụng linh hoạt tùy theo từng lứa
tuổi, cấp học, môn học, hoạt động giáo dục và điều kiện cụ thể. hợp.
3.2. Kiến nghị:
Trong công cuộc đổi mới hiện nay của đất nước ta khi yếu tố con người
được coi trọng về tiềm năng trí tuệ cùng với sức mạnh tinh thần. Nhân cách của

skkn


22

con người càng được đề cao và phát huy mạnh mẽ trong mọi lĩnh vực xã hội. Do
vậy ngành giáo dục- Đào tạo các cấp cần quan tâm hơn nữa đến vấn đề giáo dục
kỹ năng sống cho học sinh. Cụ thể là đưa giáo dục kỹ năng sống cho học sinh vào
chương trình giáo dục, có kế hoạch, bố trí thời gian hợp lý, tạo điều kiện để các
nhà trường thực hiện công tác giáo dục kỹ năng sống cho học sinh. Trong chương
trình các mơn học của lớp 6 năm học 2021-2022 có thêm mơn: Hoạt động trải

nghiệm nhưng nội dung môn học vẫn nghiêng về lý thuyết sách vở, khó thực hiện
trong điều kiện thực tế của các nhà trường, các địa phương.
Các cấp, ngành cần quan tâm tạo điều kiện về mặt kinh phí để các nhà
trường thực hiện tốt công tác rèn luyện KNS cho học sinh thơng qua các hoạt động
ngoại khóa và hoạt động trải nghiệm.
Ngành giáo dục cần tổ chức các chuyên đề truyền thụ và chia sẻ kinh
nghiệm để giáo viên trang bị thêm kinh nghiệm trong công tác giáo dục kỹ năng
sống cho học sinh.
Trên đây là một số kinh nghiệm của tôi trong việc rèn luyện kỹ năng sống
cho học sinh thơng qua các hoạt động ngoại khóa và hoạt động trải nghiệm ở
trường THCS Nga Hải. Trong quá trình thực hiện chắc chắn sẽ cịn nhiều thiếu
sót, rất mong nhận được từ đồng nghiệp, ban giám khảo những ý kiến đóng góp
chân thành để tơi bổ sung, sửa chữa, hoàn chỉnh hơn, vận dụng tốt hơn nữa vào
thực tế của nhà trường.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG
ĐƠN VỊ
PHÓ HIỆU TRƯỞNG

Nga Sơn, ngày 10 tháng 4 năm 2022
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết,
khơng sao chép nội dung của người khác.
Người thực hiện

Mai Thế Khanh

Ninh Thị Hoa

skkn

23

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Rèn kỹ năng sống cho học sinh THCS ( Tác giả Nguyễn Thanh Lâm,
Nguyễn Tú Phương – NXB ĐH QGHN, 2014).
2. Rèn kỹ năng sống dành cho học sinh ( Tác giả Lệ Nguyễn Khánh Hà –
NXB ĐHSP, 2016).
3. Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ ( Tác giả Thùy Chi – NXB Lao động năm,
2009)
4. Tủ sách kỹ năng sống dành cho học sinh ( Dịch giả Nguyễn Thu Hương
- NXB Đại học Sư phạm, năm 2016
5. Kỹ năng sống để làm chủ bản thân( Tác giả Phương Liên, Minh Đức – NXB
Trẻ, năm 2006)
6. Một số tài liệu về Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.

skkn


24

DANH MỤC
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN KINH
NGHIỆM NGÀNH GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN, TỈNH VÀ CÁC
CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Ninh Thị Hoa
Chức vụ và đơn vị công tác: Hiệu trưởng trường THCS Nga Hải

TT

Tên đề tài SKKN

1.

Bài tập về phép liên kết câu

2.

Dạy một tiết Ngữ văn 6 theo
phương pháp phát huy tính
tích cực của học sinh
Dạy một bài cung cấp kiến
thức mới bằng phương pháp
đi từ bài tập đến khái niệm
Sử dụng bản đồ tư duy để dạy
một bài ôn tập phân môn
Tiếng Việt lớp 9 ở trường
THCS Nga Liên
Đổi mới công tác kiểm tra,
đánh giá giáo viên và học
sinh ở trường THCS Nga
Liên
Một số biện pháp đổi mới
cơng tác bồi dưỡng giáo viên
góp phần đổi mới công tác
quản lý ở trường THCS Nga
Liên
Biện pháp nâng cao chất
lượng đội ngũ ở trường
THCS Nga Hải

Biện pháp huy động xã hội
hóa giáo dục, tăng cường cơ
sở vật chất để xây dựng
trường chuẩn quốc gia ở
trường THCS Nga Hải

3.

4.

5.

6.

7.

8.

Cấp đánh giá
xếp loại
(Ngành GD cấp
huyện/tỉnh;
Tỉnh...)
Cấp Tỉnh

Kết quả
đánh giá
xếp loại
(A, B,
hoặc C)

A- C

1989-1999

Cấp tỉnh

A- B

2002-2003

Cấp tỉnh

A- C

2001-2002

Cấp Huyện

A

2007-2008

Cấp huyện

A

2011-2012

Cấp huyện/ tỉnh

A- C

2012-2013

Cấp huyện

B

2015-2016

Cấp huyện/ tỉnh

A-B

2018-2019

skkn

Năm học
đánh giá
xếp loại


25

HỌC SINH THAM GIA MÚA LÂN TRONG TẾT TRUNG THU- 2021

skkn