Skkn một số giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động làm quen chữ cái theo hướng lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ lớp mẫu giáo 5 6 tuổi a1 trường mầm non điền thượng, huyện bá thước – tỉnh thanh hóa

1
1. Mở đầu.

1. Lý do chọn đề tài.
Để đáp ứng nhu cầu phát triển của xã hội trong giai đoạn cơng nghiệp hóa,
hiện đại hóa đất nước và xu thế hội nhập quốc tế, đòi hỏi con người phải đa
năng, có khả năng xử lý các vấn đề phát sinh trong cuộc sống một cách hiệu
quả. Là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, ngành giáo dục mầm
non có nhiệm vụ đặc biệt quan trọng chăm sóc giáo dục trẻ, giúp trẻ phát triển
tồn diện trên 5 lĩnh vực: Thể chất, nhận thức, ngôn ngữ, thẩm mỹ, tình cảm và
kỹ năng xã hội. Nhằm hình thành và phát triển ở trẻ nhân cách toàn vẹn con
người mới xã hội chủ nghĩa.
Muốn đạt được mục tiêu giáo dục cao cả đó, việc tìm kiếm giải pháp đón
đầu những yêu cầu đổi mới của xã hội là vấn đề hết sức cần thiết. Lý luận và
thực tiễn đã chứng minh rằng, một trong những nguyên tắc cơ bản của giáo dục
mầm non hiện đại chính là giải quyết những nhu cầu phát triển bản năng xã hội
của đứa trẻ và sử dụng những năng lực nội tại của chúng vào việc hình thành
nhân cách và những giá trị của phẩm chất cá nhân. Tạo cơ hội cho mỗi đứa trẻ
có khả năng tự hồn thiện bản thân và phát triển tốt các kỹ năng sống
Để giúp trẻ làm được điều đó, giáo viên ở các cơ sở giáo dục mầm non
trong quá trình thực hiện hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ, nhất thiết phải đổi
mới phương thức dạy học, phải nâng cao hiệu quả giáo dục theo quan điểm lấy
trẻ làm trung tâm. Đây là một vấn đề cần thiết và cấp bách đặt ra ở các trường
mầm non trong nước nói chung và ở địa bàn huyện Bá Thước nói riêng.
Để giúp trẻ hoạt động có hiệu quả, giáo viên phải đáp ứng mọi nhu cầu, khả
năng, hứng thú của chúng, tạo cơ hội cho từng cá nhân phát triển theo mơ hình
riêng. Biết xây dựng mơi trường thích hợp, vừa vặn, trong mơi trường đó trẻ
phải được "đối xử" đúng theo bản ngã thực của nó, với phương châm tập trung
vào trẻ - Do trẻ - Vì trẻ - Dựa vào trẻ. Nghĩa là lấy trẻ làm trung tâm xuyên suốt
trong mọi hoạt động giáo dục, nhằm đảm bảo việc thực hiện chương trình giáo
dục có hiệu quả có chất lượng.

Tiến sĩ Maria Montessori đã từng nói: “Phát triển ngơn ngữ cho trẻ mầm
non là một phương diện quan trọng trong sự phát triển nhân cách trẻ thơ trong 6
năm đầu đời. Ngơn ngữ góp phần quyết định để trẻ hòa nhập với cộng đồng và
trở thành một thành viên trong xã hội loài người”[7]
.
Đối với trẻ mầm non, phát triển ngôn ngữ là một trong những mục tiêu
quan trọng nhất. Ngôn ngữ là công cụ để trẻ giao tiếp, học tập và vui chơi. Mà
trong đó hoạt động làm quen với chữ cái cho trẻ 5 - 6 tuổi là hoạt động quan
trọng trong việc phát triển tồn diện của trẻ, nó có tầm quan trọng rất lớn trong
việc phát triển vốn từ, phát triển ngôn ngữ, khả năng phát âm - đọc chuẩn từ,
tiếng mẹ đẻ. Ngồi ra, hình thành và phát triển các kỹ năng nghe, nói, tiền đọc,
tiền viết là rất quan trọng. Đó là nền tảng để hiểu về thế giới chữ viết và tiếp
nhận nhiều tri thức mới.
Để tạo niềm tin cho các bậc phụ huynh cũng như giúp trẻ có tâm thế tốt
bước vào lớp 1 thì cơ giáo mầm non cần làm tốt nhiệm vụ của mình đó là làm

skkn


2

thế nào để trẻ có một tâm thế sẵn sàng, tự tin để khi vào lớp 1 biết được con số,
chữ cái để không phải lúng túng ngỡ ngàng nhưng lại không nhàm chán khi trẻ
biết hết các chữ cái, phép tính đã học ở cấp học mầm non, chính vì vậy việc cho
trẻ làm quen với chữ cái ở trẻ mẫu giáo khơng phải là đưa chương trình tiếng
việt của lớp 1 vào dạy, mà ở đây trẻ mẫu giáo 5 tuổi được sử dụng các yếu tố vui
chơi và các nhiệm vụ học tập sáng tạo thông qua các hoạt động học tập. Dạy trẻ
làm quen chữ cái tức là góp phần phát triển năng lực ngơn ngữ cho trẻ vì qua bài
học làm quen chữ cái, ghi nhớ có chủ định ở trẻ được rèn luyện và phát triển, trẻ
nhận biết được chữ cái, nhớ được âm từ, âm chữ cái. Bên cạnh đó, trẻ cịn có

khả năng linh hoạt nhạy bén thơng qua các trị chơi với chữ cái, rèn nề nếp học
tập, tính đồn kết, ghi nhớ có chủ định, qua đó góp phần phát triển ở trẻ về mọi
mặt : Đức- Trí -Thể- Mỹ và đặc biệt là phát triển ngôn ngữ vốn từ cho trẻ..
Tuy nhiên trên thực tế nói chung việc tổ chức hoạt động cho trẻ làm quen
với chữ cái còn thơ cứng, khơng có sự mềm mại, chưa sáng tạo do nhiều nguyên
nhân: Cách tổ chức của giáo viên chưa linh hoạt sáng tạo, chưa chú ý dạy theo
hướng lấy trẻ làm trung tâm, cơ sở vật chất đang còn thiếu thốn… dẫn đến chưa
lơi cuốn, thu hút, kích thích trẻ tư duy, ghi nhớ và phát âm chuẩn, rõ ràng, mạch
lạc, chưa phát triển được vốn từ cho trẻ.
Vì những lí do trên chúng tơi chọn đề tài: “Một số giải pháp nâng cao chất
lượng hoạt động làm quen chữ cái theo hướng lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ
lớp mẫu giáo 5 - 6 tuổi A1 trường mầm non Điền Thượng, huyện Bá Thước –
tỉnh Thanh Hóa.
1.2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở thực tiễn giảng dạy và từ những kinh nghiệm có được trong q
trình chăm sóc, ni dưỡng giáo dục trẻ mầm non từ đó đề xuất “Một số giải
pháp nâng cao chất lượng hoạt động làm quen chữ cái theo hướng lấy trẻ làm
trung tâm cho trẻ lớp mẫu giáo 5 - 6 tuổi A1 trường mầm non Điền Thượng huyện Bá Thước - tỉnh Thanh Hóa
1.3. Đối tượng nghiên cứu
Một số giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động làm quen chữ cái theo
hướng lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ lớp mẫu giáo 5 - 6 tuổi A1 trường mầm non
Điền Thượng - huyện Bá Thước - tỉnh Thanh Hóa
1.4. Phương pháp nghiên cứu.
- Phương pháp nghiên cứu lý luận
- Phương pháp trực quan.
- Phương pháp quan sát sư phạm.
- Phương pháp dùng lời.
- Phương pháp thực hành.
- Phương pháp thống kê
- Phương pháp điều tra

- Phương pháp thực nghiệm
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm.

skkn


3

2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm.
Bộ Giáo dục và Đào tạo đã đề ra dự án SRPP (Dự án tăng cường khả năng
sẵn sàng đi học của trẻ Mầm non) nhằm giới thiệu Bộ tiêu chí thực hành áp dụng
Quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non. Bộ tiêu chí
này được xây dựng căn cứ vào những vấn đề như: Quan điểm giáo dục lấy trẻ
làm trung tâm; Đặc điểm phát triển tâm sinh lý của trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo; Đặc
điểm hoạt động của trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo; Chương trình giáo dục mầm non.
Mục đích xây dựng bộ tiêu chí nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục theo quan điểm
lấy trẻ làm trung tâm ở trường mầm non.[1]
Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là một quá trình giáo dục dựa trên nhu cầu,
hứng thú, khả năng và thế mạnh của từng cá nhân trẻ. Tin tưởng rằng mỗi đứa
trẻ đều có thể thành cơng và tiến bộ, tạo nhiều cơ hội cho trẻ học bằng nhiều
cách khác nhau gồm cả hoạt động chơi, đồng thời nó phản ánh được mức độ
phát triển của từng cá nhân trẻ và xây dựng dựa trên những gì trẻ đã biết và có
thể làm [6].
Chiến lược phát triển giáo dục mầm non đến năm 2020 đã nêu rõ: “Mục
tiêu cụ thể với giáo dục mầm non là hoàn thành mục tiêu phổ cập giáo dục mầm
non cho trẻ em 5 tuổi vào năm 2015. Đến năm 2020, có ít nhất 60% trẻ trong độ
tuổi nhà trẻ và 95% trong độ tuổi mẫu giáo được chăm sóc, giáo dục tại các cơ
sở giáo dục mầm non; tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng trong các cơ sở giáo dục
mầm non giảm xuống dưới 10%.”[12]

Trẻ mẫu giáo 5 tuổi khi bước vào trường tiểu học là một bước ngoặt lớn
và khó khăn đối với trẻ. Bởi vì ở mẫu giáo trẻ đang quen với vui chơi là hoạt
động chủ đạo, nhưng khi trẻ vào lớp 1 thì học tập lại là vai trò chủ đạo nên việc
cho trẻ làm quen với chữ cái ở trẻ mẫu giáo không phải là đưa chương trình
Tiếng Việt của lớp 1 vào dạy mà ở đây trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi được sử dụng các
yếu tố vui chơi và các nhiệm vụ học tập sáng tạo thông qua các hoạt động học
tập.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.
2.2.1. Tình hình địa phương.
Xã Điền Thượng có tổng dân số là 3.496 người. Trong đó 98% đồng bào
dân tộc thiểu số và đa số là dân tộc Mường, ngoài ra cịn có dân tộc Thái và dân
tộc Kinh sinh sống trên địa bàn xã. Địa bàn xă bị chia cắt bởi những đồi núi nên
dân cư không tập trung mà được chia ra thành 6 thôn bản. Kinh tế của nhân dân
trong vùng rất khó khăn, nhiều gia đình chưa quan tâm đến việc học tập và sinh
hoạt của trẻ.
2.2.2. Tình hình nhà trường.
*Thuận lợi:
- Lớp ln ln được sự quan tâm của Ban Giám hiệu nhà trường, các cấp
uỷ Đảng và chính quyền địa phương ln quan tâm chăm lo cho công tác giáo
dục.
- Lớp được trang bị bộ bàn ghế ngồi học đúng quy cách của Bộ Giáo dục
và Đào tạo đề ra, được trang bị máy vi tính thuận lợi cho việc dạy và học.

skkn


4

- Trẻ ngoan ngỗn, biết lễ phép vâng lời cơ giáo, hứng thú tích cực trong
các hoạt động.

* Khó khăn:
- Trẻ khơng có hứng thú học tập: Vì lứa tuổi mầm non cịn nhỏ nên tâm lý
chính là rào cản lớn nhất trong việc dạy trẻ học chữ cái. Thực tế, bắt ép trẻ làm
điều các em khơng thích sẽ gây phản ứng ngược, thậm chí hậu quả nghiêm trọng
như: Trẻ bị sợ khi nhắc đến việc đi học hay nhìn vào bảng chữ cái là khơng
muốn tiếp thu kiến thức. Vì vậy, giáo viên cần lắng nghe và tìm ra các cách dạy
bé học chữ cái nhanh thuộc, phù hợp với từng bé.
- Trẻ dễ mất tập trung: Trẻ càng nhỏ thì việc tập trung hoàn toàn vào một
bài giảng là điều rất khó. Trẻ ln có bản tính tị mị, trẻ dễ bị thu hút bởi các sự
vật xung quanh: Làm việc riêng, nói chuyện và trêu đùa với các bạn. Chính vì
vậy, để việc dạy trẻ mầm non học chữ cái có hiệu quả, giáo viên nên tạo ra mơi
trường học tập nghiêm túc, đưa ra nhiều quy định giúp trẻ nâng cao ý thức học
tập.
- Trẻ hay quên, nhầm lẫn: Trẻ càng nhỏ thì mức độ tiếp thu, ghi nhớ càng
nhanh. Tuy nhiên, nhớ nhanh đồng nghĩa quên nhanh. Khi trẻ tiếp thu kiến thức
quá nhanh, lượng thông tin lớn, trẻ sẽ dễ bị nhầm lẫn, bỏ quên kiến thức cũ. Do
đó, giáo viên nên ra các bài tập đơn giản, trên lớp chú trọng ôn luyện các bài
giảng cũ, đảm bảo trẻ đã học thuộc sau đó mới cho trẻ học thêm bài mới. 
- Một số trẻ cịn nói ngọng, phát âm khơng chuẩn nên có ảnh hưởng đến sự
tiếp thu kiến thức của trẻ.
- Chế độ sinh hoạt một ngày của trẻ diễn ra thường xuyên, liên tục, để bám
sát vào các hoạt động trên thì giáo viên có ít thời gian làm đồ dùng, đồ chơi tự
tạo.
- Phụ huynh chủ yếu làm nông, làm nương rẫy, công việc đi sớm về muộn
nên ít có thời gian để chăm sóc giáo dục trẻ, khi trẻ ở nhà thường để trẻ chơi tự
do, hoặc cho trẻ học nhưng không uốn nắn trẻ cách cầm bút, cách ngồi đúng tư
thế và cho trẻ học trước chương trình lớp một .
2.2.3. Thực trạng nhận thức của trẻ về hoạt động làm quen chữ cái
Kết quả khảo sát 17 trẻ lớp mẫu giáo 5 - 6 tuổi A1 đầu năm học thu được
kết quả cụ thể như sau:

S
Đạt
Chưa đạt
Số trẻ
T
Nội dung
khảo Số Tỷ lệ Số Tỷ lệ
T
sát
trẻ % trẻ %
1 Trẻ nhận biết và phát âm đúng.
7
41
10
59
2 Trẻ cầm vở, để vở, ngồi tô đúng tư thế.
6
35
11
65
3 Trẻ tô, đồ viết đúng chữ cái.
5 29,4 12 70,6
4 Trẻ hứng thú, tích cực tham gia hoạt
7
41
10
59
động làm quen chữ viết.
17
5 Biết cách cầm sách, mở sách ra xem và

7
41
10
59
quy trình đọc.
6 Trẻ ghi nhớ và “đọc” các từ có hình ảnh
6
35
11
65

skkn


5

kèm theo.
7 Trẻ nhận biết chữ cái trong từ và ghép
5 29,4 12 70,6
đúng các chữ thành từ có hình ảnh.
8 Hứng thú tích cự tham gia vào hoạt
7
41
10
59
động làm quen với chữ cái.
Nhìn vào bảng khảo sát các tiêu chí thực hiện giải pháp nâng cao chất
lượng hoạt động làm quen chữ cái theo hướng lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ nhìn
chung tỷ lệ trẻ đạt chưa cao, trong khi đó tỷ lệ trẻ chưa đạt ở các tiêu chí cịn cao
cụ thể là:Trẻ tơ, đồ viết đúng chữ cái. Trẻ nhận biết chữ cái trong từ và ghép

đúng các chữ thành từ có hình ảnh chiếm tỷ lệ 70,6%. Tiếp đến Trẻ nhận biết và
phát âm đúng.Trẻ hứng thú, tích cực tham gia hoạt động làm quen chữ viết .
Hứng thú tích cự tham gia vào hoạt động làm quen với chữ cái chiếm tỷ lệ 59%.
Còn Trẻ cầm vở, để vở, ngồi tô đúng tư thế . Trẻ ghi nhớ và “đọc” các từ có hình
ảnh kèm theo chiếm tỷ lệ 65%.
Để giải quyết khắc phục các thực trạng trên, bản thân tôi đã mạnh dạn đưa
ra: “Một số giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động làm quen chữ cái theo
hướng lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi A1 trường mầm non
Điền Thượng, huyện Bá Thước. Là cơ sở ban đầu để sau này trẻ đọc thông, viết
thạo và hiểu rõ về ngôn ngữ tiếng mẹ đẻ, mạnh dạn tự tin trong giao tiếp. Để trẻ
có được vốn từ, ngôn ngữ phong phú giúp trẻ học tốt các môn học khác và giao
tiếp tốt trong cuộc sống hàng ngày thì ngay ở lứa tuổi mầm non đặc biệt là lứa
tuổi 5 - 6 tuổi trẻ sẽ được nhận biết làm quen với 29 chữ cái, đó là tiền đề cơ bản
cho trẻ bước vào lớp 1 vì lên lớp 1 trẻ sẽ phải học kết hợp giữa chữ cái và âm,
vần. Nếu ở mẫu giáo trẻ không nắm được 29 chữ cái thì sẽ khơng tự tin và lúng
túng, không đạt được kết quả tốt khi vào lớp 1.
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
2.3.1. Giải pháp 1: Xây dựng môi trường chữ phong phú để tạo cơ hội
cho trẻ tự học.
Trước hết, tôi nhận thấy môi trường giáo dục phải đáp ứng nhu cầu phát
triển về nhận thức, thẩm mỹ, ngôn ngữ, xúc cảm, tình cảm xã hội và thể lực của
trẻ. Mơi trường phát triển ngơn ngữ phải có nhiều cơ hội thử thách, khuyến
khích, kích thích trí tưởng tượng, sự quan tâm của trẻ. Mơi trường chữ cái ở các
góc chơi cần đảm bảo kích thích sự tự khám phá ở trẻ, do vậy tôi đã thiết kế các
bài tập ở góc chơi dựa trên sự phát triển trị chơi của trẻ và nội dung trẻ đang
học.Tôi đặc biệt tôn trọng trẻ, tôn trọng ý tưởng của trẻ, tận dụng tất cả các sản
phẩm trẻ làm ra để trang trí mơi trường.
Xây dựng mơi trường có tác dụng tốt đến q trình giáo dục trẻ. Đối với trẻ
thì những gì mới lạ, đẹp mắt hấp dẫn là gây được sự chú ý của trẻ vì thế việc
Xây dựng mơi trường chữ phong phú để tạo cơ hội cho trẻ tự học. Tạo nôi

trường cho trẻ hoạt động tạo điều kiện cho trẻ học bằng chơi, chơi mà học, trẻ sẽ
lĩnh hội chữ cái dễ nhất và thoải mái nhất.
Để trẻ được làm quen với chữ cái ở mọi góc trong lớp tôi luôn cố gắng tạo
môi trường thật đẹp sinh động để luôi cuốn và thu hút trẻ. Ở lớp tôi trang trí các

skkn


6

góc chơi bằng chính các sản phẩm của cơ và trẻ. Để trẻ tự do làm các bài tập
theo khả năng sở thích của mình, tơ, vẽ theo trí tưởng tượng sáng tạo.
Tơi xây dựng ở lớp của mình góc thông điệp của bé: Tôi tạo ra những chiếc
bảng đơn giản như bảng 2 mặt và bảng mi-ca để trẻ có thể vẽ hoặc “viết” lên đó.
Dành hẳn một mảng tường lớn phủ mặt giấy trắng của những tờ lịch cũ hoặc tờ
rơ - ky trắng, khuyến khích trẻ “viết chữ cái” lên đó những thơng điệp mà trẻ
thích.

(Hình ảnh trẻ viết vẽ theo ý thích trên bảng hai mặt)
Xây dựng hòm thư: Lập một hòm thư trong lớp và khu vực ngồi viết thư:
Khuyến khích trẻ viết thư cho nhau, cho cơ giáo hoặc người thân, sau đó “ký
tên” mình và “viết” tên người nhận rồi bỏ vào thùng thư. Thứ sáu hàng tuần cả
lớp cùng nhau mở hòm thư. Dựa vào tên trên bì, biết ai là người nhận và ai là
người gởi rồi đọc cho nhau nghe.

(Hình ảnh trẻ viết thư và bỏ vào hòm thư của lớp)
Ghi tên các đồ vật, góc chơi trong lớp, ghi tên trẻ ở các kệ, tủ đồ dùng cá
nhân,tôi cũng thường xuyên mang bảng tên vào giờ lên lớp

skkn

7

(Hình ảnh từng loại đồ chơi trong các góc lớp được dán tên cụ thể)
Để tạo cho trẻ hứng thú với các mảng hoạt động và tạo điều kiện cho trẻ
nhận biết nội dung của các hoạt động đó, tơi đã tập trung trẻ cùng tham gia thảo
luận dưới dạng kể chuyện sáng tạo. Cuối cùngcô và trẻ đã đi đến thống nhất
chọn tên của từng góc chơi mỗi khi chuyển chủ đề mới. Thường xuyên thay đổi
môi trường chữ ở lớp (theo chủ đề trẻ đang học). Các chữ viết tuân theo quy tắc
ngữ pháp, chính tả, ngắn gọn, xúc tích, tơi dùng chữ viết và chữ in thường để tạo
môi trường chữ trong lớp học. Khi thay đổi chữ, tôi chỉ cho trẻ xem và đọc cho
trẻ nghe.
Giáo viên dành thời gian vừa đọc sách vừa chỉ vào chữ cho trẻ xem. Khi tổ
chức hoạt động này, tôi thường chỉ thực hiện với một nhóm nhỏ từ 1-3 trẻ để trẻ
nào cũng có cơ hội được trị chuyện và bày tỏ suy nghĩ, cảm xúc của mình về
những diễn biến trong sách, đặt câu hỏi và khuyến khích trẻ thảo luận. Đối với
truyện kể, giáo viên luôn đọc nhiều lần một câu chuyện vì trên thực tế có những
cuốn sách u thích trẻ nhanh chóng tìm hiểu những gì xảy ra trong câu chuyện
và sẽ háo hức để nói về những gì mình biết nên sử dụng cách đọc lặp đi lặp lại
để kéo dài cuộc trò chuyện về những câu chuyện .
Làm sách tranh, làm album:Tôi tổ chức theo nhóm trẻ.Tơi cùng trẻ vẽ một
số nhân vật mà trẻ u thích trong một câu chuyện nào đó đã được học hoặc bất
kỳ nhân vật nào trẻ thích. Cho trẻ mô tả nhân vật, lời thoại của nhân vật, sau đó
cơ cùng trẻ viết lời thoại cho tranh đã vẽ (lời thoại cần ngắn gọn, đủ ý, chữ phải
to.
Khơng chỉ là ở góc học tập mà ở tất cả các mảng tường trống của lớp, tôi
cũng bổ sung các bài tập, các trò chơi về chữ cái cho trẻ tự hoạt động
Khi trang trí tên gọi các góc, tơi thường lựa chọn cỡ chữ cho phù hợp
với góc, dán chữ ở độ cao vừa tầm nhìn của trẻ để trẻ dễ nhìn thấy. Đặc biệt

kiểu chữ phải chuẩn, hầu hết các chữ này tôi đều để ở dạng chữ in thường, với
màu sắc đẹp phù hợp với mảng hoạt động và hình ảnh minh họa của góc. Cịn
mảng hoạt động của trẻ ở phía dưới tơi thường gài nhựa trong, các chữ rời với
mẫu chữ khác nhau như chữ in thường.

skkn


8

(Hình ảnh trẻ chơi ở các góc)
Trẻ trong lớp được khuyến khích tham gia xây dựng mơi trường chữ (tơ
màu, đồ chữ viết, tự sao chép tên mình,..).Sử dụng mơi trường chữ một cách tích
cực.
Khuyến khích trẻ nhận biết chữ hằng ngày thông qua việc theo dõi trẻ
cách tự chọn ca, khăn và sách vở, đồ dùng đúng ký hiệu của mình,của bạn.

(Hình ảnh trẻ tự nhận biết đồ dùng cá nhân của mình)
2.3.2. Giải pháp 2: Nâng cao hoạt động làm quen với chữ cái thông qua
việc cô và trẻ làm các đồ dùng đồ chơi tự tạo.
Đối với trẻ ở lứa tuổi mầm non mọi thứ mở ra trước mắt trẻ đều mới lạ,
muôn màu, muôn sắc trẻ rất tị mị, ham muốn được tìm hiểu, khám phá và khẳng
định mình. Vì vậy việc tổ chức cho trẻ mẫu giáo tự làm đồ dùng đồ chơi trong
trường là một hoạt động hấp dẫn, phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ. Đây
là một hình thức trải nghiệm có hiệu quả trong q trình giáo dục trẻ giúp hình
thành và rèn luyện cho trẻ những phẩm chất tốt đẹp như tích cực, chủ động, kiên
trì, sáng tạo.
Việc làm tuy nhỏ bé nhưng nó cũng tạo được cơ hội cho trẻ thể hiện bản
thân mình trước cơ giáo và các bạn trong lớp. Mặt khác, nó cịn giúp cho q
trình nhận thức của trẻ hoạt động tích cực và tác động lên các giác quan của trẻ,

phát huy trí tưởng tượng, tạo cho trẻ cơ hội học tập kỹ năng tương tác với đồ vật
mà trước đây trẻ nghĩ là “ Vơ nghĩa”. Vì vậy, ngồi việc bản thân tự làm thêm

skkn


9

đồ chơi cho trẻ thì tơi cịn tổ chức và hướng dẫn cho trẻ tự làm một số đồ chơi
vừa với khả năng nhận thức cũng như sự khéo léo của trẻ điều đó góp phần giúp
trẻ được thực hành trải nghiệm nhiều hơn.
Để tổ chức cho trẻ tham gia làm đồ dùng đồ chơi thì đầu tiên giáo viên
phải xác định được các nguyên vật liệu cần thiết như: Bìa catton, mẫu gỗ, lá cây,
vỏ nghêu, sị, que kem,vải vụn,vỏ chai nhựa, hộp bánh, hộp kem, các viên sỏi,
các hột hạt, các hộp nhựa, các loại quả khô cũng như các bước hướng dẫn trẻ
phù hợp dễ hiểu. Nguyên vật liệu cho trẻ làm đồ chơi đảm bảo vệ sinh và an
toàn cho trẻ, đồ chơi phải dể làm phù hợp với khả năng của trẻ. Chọn vật liệu
nên đảm bảo an tồn khơng q cứng, q mềm….với ngun vật liệu đó tơi
nghiên cứu suy nghĩ ngun liệu này làm được đồ dùng gì? làm như thế nào? làm
được đồ dùng đồ chơi gì và đồ chơi đó làm ra nhằm mục đích gì? Sau đó tơi lên
kế hoạch cho từng chủ đề để làm đồ dùng cho phù hợp.
+Ví dụ : Từ những que kem đã qua sử dụng tôi và trẻ sơn mầu nước, cùng
trẻ vẽ tạo thành những hình ảnh như các loại hoa, quả, cây ..cho trẻ ghép lại thành
bức tranh bên dưới hình ảnh có cụm từ chỉ tên các loại cây, hoa, quả đó đồng thời
đánh số từng que kem giúp trẻ ghép tranh dễ dàng hơn,sau khi ghép được cơ cho
trẻ tìm rút chữ cái mà trẻ đã được làm quen trước đó và chữ cái trẻ vừa được làm
quen trong chủ đề.

(Hình Ảnh :Trẻ ghép chữ cái từ que kem)
Hay từ những vật liệu phế thải như xốp, lốp xe..hay những nguyên liệu sưu

tầm như đá ,sỏi..tôi đã tạo ra những đồ chơi cho trẻ chơi các trò chơi chữ cái.

skkn


10

(Hình Ảnh:Đồ chơi tự tạo)
+ Ví dụ: Với trị chơi vặn nắp chai có chứa chữ cái tương ứng tơi thực
hiện như sau:
*Chuẩn bị:
- 26 chai nhựa đã qua sử dụng.
- 1 miếng gỗ hoặc 1 tấm bảng.
- Dao.
- Keo sữa hoặc keo nến.
- Bút viết bảng.
+Cách làm:
- Bước 1: Cắt tất cả miệng của các chai nhựa ra, cắt sát miệng như hình.
- Bước 2: Viết các chữ cái lên nắp chai cho đến khi đầy đủ bảng chữ cái.
- Bước 3: Tương ứng hãy viết bảng chữ cái lên miếng gỗ hay tấm bảng,
nhớ dãn cách các chữ cái hợp lý để đủ chỗ cho những nắp chai.
- Bước 4: Tách tất cả các nắp chai khỏi miệng chai rồi lần lượt dùng keo
dính các miệng chai vào các vị trí tương ứng với các chữ cái đã được viết trên
bảng.

(Hình ảnh đồ dùng làm bằng nắp chai nhựa)
- Các chai nhựa tôi huy động phụ huynh và trẻ mang tới, sau đó phân loại
các chai nhựa, rửa sạch và cắt các miệng chai, giao cho từng nhóm hoặc các
nhân trẻ tự sơn màu theo ý thích, sau đó trẻ có thể ghi chữ cái trên các nắp chai,

skkn


11

nếu trẻ khơng ghi được cơ có thể giúp. Và tùy vào điều kiện thời gian mà mỗi
trẻ có thể có một bảng trị chơi vơ cùng đơn giản và cũng không kém phần thú vị
để học với chữ cái
*Lưu ý:Trị chơi này có thể sử dụng thùng cát tơng và các que rà lưỡi để
trẻ chơi.
Cách làm lại khá đơn giản, giáo viên tìm kiếm các thùng cát tơng ngun
văn, (tốt nhất là thùng catong khơng có hình ảnh). Sau đó viết hoặc in các chữ
cái lên giấy thơm (giấy màu) sau đó cắt chữ cái dán lần lượt theo hàng trên
thùng cattong, trên mỗi que rà lưỡi giáo viên cũng dán chữ cái. Giáo viên dùng
dao rạch các đường kẻ phía trên chữ cái trên thùng cattong, sau cho cắm được
que rà lưỡi mà không bị tuột. Khi tổ chức cho trẻ chơi giáo viên yêu cầu trẻ tìm
chữ cái trên que cắm đúng với chữ cái dán trên thùng cattong.

(Hình ảnh đồ dùng làm từ bìa cát tông)
Với cách làm đồ dùng, đồ chơi như vậy tôi thấy có những hiệu quả đáng
kể. Trước hết là giảm sự đầu tư của nhà trường cũng như giáo viên trong điều
kiện kinh tế eo hẹp và cái được lớn nhất ở đây là trẻ vô cùng hứng thú khi tham
gia làm đồ dùng đồ chơi, trẻ sôi nổi hơn vì mình có phần trong đó. Khi hướng
dẫn trẻ làm đồ dùng đồ chơi thường thay đổi, sáng tạo về cả hình dạng, màu sắc,
kích thước thực tế của nó. Kết quả từ việc cô và trẻ cùng chuẩn bị làm đồ dùng
học tập, tôi thấy trẻ hứng thú hơn vào tiết học, bản thân cô giáo lên lớp tự tin
hơn, gần gũi với trẻ hơn và ít tốn kém về kinh tế hơn, đó là bước thành cơng
trong việc dạy học lấy trẻ làm trung tâm.
2.3.3. Giải pháp 3: Phát huy tính tích cực trong hoạt động làm quen
với chữ cái cho trẻ thông qua các hoạt động trong ngày.

Như chúng ta đã biết, ở lứa tuổi mẫu giáo “Trẻ học bằng chơi, chơi mà
học” ghi nhớ của trẻ khơng chủ định, trẻ chóng nhớ nhưng mau qn. Do đó
muốn nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với chữ cái không dừng lại trên tiết
học mà phải thường xuyên cho trẻ làm quen ở mọi lúc mọi nơi, các hoạt động
trong ngày để cho trẻ làm quen với chữ cái một cách hợp lý. Cụ thể như:
+Giờ đón trẻ :

skkn


12

Khi trẻ đến lớp có thể cho trẻ tìm các chữ cái gắn lên góc “Bé đến lớp, Bé
vui học chữ ” hoặc các từ thiếu trong các cụm từ cơ đã chuẩn bị ở góc chơi học
tập, hay cho trẻ chơi các trị chơi nhận biết chữ cái thơng qua các đồ dùng đồ
chơi cô và trẻ đã chuẩn bị trước đó.
+Giờ hoạt động học:
Khơng chỉ riêng trong tiết hoạt động cho trẻ làm quen với chữ cái trẻ mới
được học chữ cái mà tơi đã khéo léo tích hợp vào các mơn học khác.
*Ví dụ: Trong hoạt động phát triển vận động: “Trò chơi ghi nhớ bước
chân”.
+Mục tiêu: Giúp trẻ ghi nhớ các chữ cái có trong các hình.
+Chuẩn bị: Giáo viên chuẩn bị các hình học, trên mỗi hình dán chữ cái lên
+ Cách chơi: Cơ cho trẻ xếp thành 3 đội hoặc tổ chức chơi theo nhóm
- Cô để các chữ cái theo hàng dọc, sắp xếp theo đường dich zắc, khoảng
cách đủ để trẻ bật vào các hình.
- Khi cơ u cầu bật vào hình có chữ cái nào thì trẻ bật vào hình có chữ
cái đó
+ Luật chơi: Phải đi vào đúng ơ hình chữ cái theo yêu cầu, hiệu lệnh của
cô. Ai đi sai phải quay trở lại và nhường lượt chơi cho đội bạn. Đội nào hết

người trước là đội thắng cuộc
Hay trong hoạt động làm quen văn học, cô dạy trẻ đọc thơ, thì khi cho trẻ
đọc thơ qua tranh chữ to, ghi nội dung tiêu đề bài thơ, cô đọc qua tranh chữ to
sau đó cho trẻ đọc, việc làm này cũng giúp trẻ trẻ nhớ được một số chữ cái
+Giờ chơi hoạt động các góc:
Các góc chơi đều có mơi trường chữ cái, cơ cho trẻ tự tìm hiểu như làm
các bài tập gắn, viết và cài chữ theo mẫu. Như góc học tập trẻ gắn những chữ cái
đã học và cùng phát âm.Tô chữ cái rỗng hoặc xếp chữ cái từ các chấm trịn.
Trong giờ hoạt động góc tơi cũng lồng ghép chữ cái vào một cách nhẹ
nhàng như chơi nối chữ, ghép chữ, xếp hột hạt, ghép tranh, các trò chơi sử dụng
từ nguyên vật liệu phế thải hoặc cho trẻ thi nhau gạch chân chữ cái vừa học
trong hoạt động góc.
Ví dụ: Ở chủ điểm “Nghề nghiệp” bé gạch chân rồi đếm xem đoạn thơ
sau có bao nhiêu chữ “u”, chữ “ư”:
“Trên dịng sơng trắng
Cầu mới dựng lên
Nhân dân đi bên
Tàu xe chạy giữa
Tu tu xe lửa
Xình xịch qua cầu…”
+ Giờ chơi ngồi trời:
Cơ cho trẻ xếp các hột hạt, hòn sỏi thành các chữ đã học, hay dùng phấn
viết lên sân những chữ đã học rồi cùng phát âm.
Khơng những thế trong giờ hoạt động ngồi trời tôi thường xuyên cho trẻ
đọc thơ ca, để rèn luyện phát âm cho trẻ.

skkn


13

Ví dụ: Luyện phát âm “r”, tơi cho cháu đọc bài đồng dao: "Rềnh rềnh ràng
ràng" hoặc để luyện cho trẻ phát âm đúng chữ “n” tôi cho trẻ chơi trị chơi “Nu
na nu nống”.
Các hoạt động ngồi giờ học cũng góp phần rất lớn vào việc cho trẻ làm
quen với chữ cái. Việc làm quen với chữ cái ở đây nhằm thoả mãn nhu cầu giải
trí cho trẻ, bổ sung nhiều mặt về kiến thức của các tiết học trên lớp, giúp trẻ hiểu
sâu và nhớ lâu các chữ cái đã làm quen, biết cách phát âm đúng, không nói
ngọng, khơng nói tiếng địa phương. Từ đó giúp trẻ trau dồi kiến thức chữ cái
của mình.

(Hình ảnh trẻ dạo chơi ngồi trời)
+ Giờ ăn :
Khi đến giờ ăn tơi giới thiệu các món ăn và giải thích các món ăn như
món cá gồm có hai chữ cái ghép lại đó là chữ c và a và dấu sắc. Đọc các bài thơ,
đồng dao luyện phát âm các từ láy như: Lung linh, nắng nóng, trống trường,
chong chóng.
+ Giờ ngủ:
Trước khi ngủ cơ có thể ngâm thơ, kể chuyện cho trẻ nghe để trẻ có thể
phát triển lời nói .
+ Giờ hoạt động theo ý thích:
Cơ cho trẻ tơ chữ in mờ, chữ in chữ rỗng và tìm cắt chữ trong hoạ báo dán
thành sách làm bộ sưu tập.
+Thông qua lúc dạo chơi, tham quan:
Khi dạo chơi tôi cho trẻ quan sát các đồ vật cây cối xung quanh trường và
cho trẻ nhận biết gọi tên của các đồ vật cây cối đó.
*Ví dụ: Quan sát chiếc xe máy thì cho trẻ đọc từ “xe máy”, hỏi trẻ trong
từ “xe máy có bao nhiêu chữ cái, cơ và trẻ cùng phát âm chữ cái đó.
Ngồi ra tơi cũng thường xun quan sát trẻ, ghi chép vào sổ để theo dõi,
đánh giá quá trình phát triển những kĩ năng cần thiết chuẩn bị cho việc đọc, viết

của trẻ nhằm điều chỉnh các biện pháp giáo dục đối với từng cá nhân trẻ qua các
hoạt động hàng ngày cho phù hợp.
2.3.4. Giải pháp 4: Ứng dụng công nghệ thông tin vào trong hoạt động
làm quen chữ cái.

skkn


14

Việc ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy có từ rất lâu, trước
đây khi tổ chức hoạt động cho trẻ làm quen với chữ cái tôi cũng đã thực hiện
ứng dụng công nghệ thông tin trong bài giảng của mình.
Dựa vào chương trình khung của tổ tơi đã lập kế hoạch cụ thể cho mỗi
tháng, lập kế hoạch chi tiết cho mỗi hoạt động học theo từng tuần cụ thể dựa vào
nội dung của tháng, lập kế hoạch chi tiết cho từng hoạt động làm quen với chữ
cái, từ đó tơi suy nghĩ, phác thảo ra các trị chơi để có thể tìm kiếm tư liệu thiết
kế hợp với từng nhóm chữ. Việc lập kế hoạch giúp tôi định hướng được các
công việc cần làm, cụ thể như sau: Phần mềm PowerPoint cùng sự hỗ trợ của
các phần mềm công cụ  khác như Phần mềm Adobe Presenter để thu âm thanh,
thu tiếng, lời nói để chèn vào các Slide trong trò chơi. Phần mềm paint để vẽ
tranh, cắt, chỉnh sửa hình ảnh, phần mềm Flash để tạo hiệu ứng bay nhảy, đi lại,
gật đầu, ngốy đi mềm mại thiết kế các trò chơi:
Cách thiết kế các trò chơi:
Cách làm trò chơi:
Sử dụng phần mềm PowerPoint đổ màu nền cho các Slide: kích chuột vào
Design chọn Backgound styles/Format Backgound/gradientfill/ presetcolors/
chọn bảng màu mình thích Applytoall. Sau đó Vào  mục Insert/ Picture/ kích
chuột vào tranh cần chèn /open. Vậy là đã chèn xong tranh ảnh mình cần.Tiếp
tục vào  insert/ sound fomfile/mở file ghi âm cần chèn mà mình đã thu sẵn

/chọn/open. Vậy là đã chèn xong âm thanh cho bức tranh. Tương tự như vậy có
thể chèn bài hát vào slide.
Tiếp theo chọn Textbox viết  từng chữ cái là tên của bức tranh  ở phía dưới
tranh hoặc trên các hình học, các khối, trên các quả, trên các bơng hoa…sau đó
click chuột vào từng chữ cái làm hiệu ứng cho chữ bay nhảy, xuất hiện, biến
mất, to ra, nhỏ đi  hay đổi màu bằng cách vào mục  Animations/ custom
animations/ chọn biểu tượng ngôi sao màu xanh là những hiệu ứng xuất hiện,
ngôi sao màu đỏ là những hiệu ứng biến mất, ngôi sao màu vàng là những hiệu
ứng thay đổi, ngôi sao màu trắng là bay nhảy lên, xuống, sang trái, sang phải.
Làm các bước như vậy là đã được hiệu ứng chữ như ý muốn. 
Tổ chức các trò chơi trên máy tính:
Tơi nhận thấy trẻ rất hào hứng và tham gia rất nhiệt tình, tất cả trẻ đều chú
ý và tập trung học, tích cực giơ tay trả lời và ghi nhớ rất nhanh bài học thông
qua việc trả lời câu hỏi có các đáp án gợi ý.

skkn


15

(Hình ảnh thiết kế bài giảng chữ cái trên powepoit)
Tơi nghĩ rằng việc ứng dụng công nghệ thông tin vào trong hoạt động làm
quen với chữ cái hay trong tất cả các hoạt động khác là một việc làm hết sức cần
thiết, thiết thực bởi cơng nghệ thơng tin có rất nhiều tính ưu việt như: Hình ảnh
trên máy tính ti vi với màu sắc đẹp,âm thanh vui nhộn nội dung thường có hình
ảnh “ động” sẽ thu hút sự hứng thú tích cực của trẻ. Bởi với trẻ để tiếp thu bài
học hiệu quả thì cần phải có hình ảnh trực quan sinh động. Đồng thời khi ứng
dụng công nghệ thông tin vào trong hoạt động làm quen chữ cái thì giáo viên có
thể tiết kiệm được rất nhiều về thời gian, công sức cũng như tiền bạc để làm đồ
dùng đồ chơi cho trẻ. Việc chuẩn bị tranh tốn kém về kinh tế, thời gian nhưng

đồng thời lại không hấp dẫn bằng việc để trẻ được trực tiếp xem các hình ảnh ấy
trên ti vi, máy tính trình chiếu bằng các slile.
Việc ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động làm quen chữ cái đã
mang lại cho trẻ hứng thú và kích thích trẻ tham gia vào hoạt động một cách tích
cực hiệu quả. Bởi trên máy có các hình ảnh xuất hiện và đi kèm theo các hiệu
ứng mới lạ hấp dẫn theo ý muốn của cô giáo. Và trẻ sẽ tập trung chú ý trước
những điều mới lạ, sinh động luôn thu hút được sự hứng thú của trẻ để tiết học
càng đạt hiệu quả cao hơn
2.3.5. Giải pháp 5: Sử dụng một số trò chơi tạo sự hứng thú và phát
huy được tính tích cực chủ động của trẻ trong hoạt động làm quen với chữ
cái
Trẻ mầm non học mà chơi, chơi mà học vì vậy nếu trẻ chỉ ngồi một chỗ
nghe cơ giáo truyền đạt và thực hiện theo yêu cầu của cô thì trẻ sẽ rất nhàm
chán, khơng hứng thú và tích cực hoạt động cùng cơ. Chính vì vậy trong bất cứ
hoạt động nào thì trị chơi là yếu tố xun suốt và khơng thể thiếu trong q
trình truyền đạt kiến thức đến với trẻ đặc biệt với hoạt động làm quen với chữ
cái thì càng tổ chức nhiều trị chơi mới lạ hấp dẫn thì càng thu hút trẻ, bởi với
hoạt động này thì có phần giống nhau thì truyền đạt kiến thức (trẻ nhận biết
tranh, đọc chữ dưới tranh, tìm chữ cái đã học, làm quen chữ cái mới). Các bước
dạy chữ cái nó theo một barem như vậy nên nếu giáo viên khơng biết thay đổi
tình huống, sáng tạo các trò chơi mới lạ mà đồng thời phải phù hợp với chủ đề
chủ điểm thì kết quả giờ học sẽ khơng cao. Chính vì vậy, sau nhiều năm dạy
học, và đứng lớp mẫu giáo lớn, tôi luôn sưu tầm học hỏi trên internet, từ đồng

skkn


16

nghiệp và sáng tạo cải biên một số trò chơi chữ cái mà theo tơi nó thơng dụng và

rất phù hợp với chương trình hiện nay. Tơi xin dẫn chứng một vài ví dụ sau:
*Ví dụ 1:Chủ đề động vật sống dưới nước - Hoạt động: Làm quen chữ
cái m,n
- Khi tổ chức cho trẻ làm quen chữ cái m, n tôi tạo hứng thú đầu tiên cho
trẻ thông qua trị chơi “Những con chữ thơng minh”
+ Luật chơi: Trong thời gian 1 phút, đội nào xếp các chữ cái thành một
cụm từ có nghĩa như mẫu đã xem trước thì sẽ giành chiến thắng và được tuyên
dương.
+ Cách chơi: Cho trẻ tự chia về các nhóm, mỗi nhóm 6 bạn. Cô phát cho
mỗi đội 1 rổ các thẻ chữ lớn. Cơ cho trẻ xem hình ảnh con mực và từ “con mực”
trên máy vi tính. Khi có hiệu lệnh bắt đầu trò chơi, trẻ ở các đội tùy ý chọn một
chữ cái bất kỳ trong số chữ cái cô đã chuẩn bị và cầm trước ngực (Cháu chọn
chữ cái nào thì đóng vai con chữ ấy). Các “con chữ” thơng minh tự đi tìm “bạn”
trong đội của mình để ghép thành từ và cụm từ có nghĩa theo mẫu đã được giới
thiệu. Sau 1 phút, các con chữ thông minh dừng lại, cô cùng cháu kiểm tra kết
quả và chọn ra đội thắng cuộc.
- Những con chữ thông minh của chúng ta đã xếp được cụm từ gì đây
nào?
- Cô giới thiệu từ: “con mực” cho cả lớp làm quen và phát âm theo.
Sau khi trẻ được làm quen nhận biết chữ cái m, n tôi tổ chức một số trò
chơi nhằm giúp trẻ nhận biết chữ cái, ghi nhớ chữ cái đã học.
*Ví dụ 2: Trị chơi “xúc sắc diệu kỳ”
- Trị chơi này có thể sử dụng cho tất cả các chủ đề.
+ Chuẩn bị: Cô chuẩn bị một con xúc sắc 6 mặt, trên mỗi mỗi xúc sắc cơ
gắn các chữ cái trẻ đã học.
- Trị chơi này cô tổ chức cho cả lớp chơi tập thể
*Cách chơi:
- Cô và trẻ lắc lư nhún nhảy theo tiếng nhạc, sau đó cơ tung xúc sắc, xúc
sắc rơi xuống dừng lại ở mặt có chữa cái nào thì trẻ đọc to chữ cái đó sau đó
nhanh chân tìm kiếm xung quanh lớp các từ có chứa chữ cái giống với chữ cái

trên mặt xúc sắc.
Hoặc có thể yêu cầu 3 đội sẽ về 3 góc tìm các nét rời gắn lên bảng sao cho
các nét rời đó ghép lại thành chữ cái giống với chữ cái trên mặt xúc sắc.
Sau thời gian một bản nhạc, nếu đội nào ghép các nét rời thành chữ cái
giống trên mặt xúc sắc nhiều nhất thì đội đó sẽ chiến thắng.
*Ví dụ 3 :Chủ đề động vật :Trò chơi : “Câu cá”.
+ Chuẩn bị :
- 3 hoặc 4 ao cá, trong ao có một số con cá, trên mỗi con cá có gắn chữ cái
vừa học và 1 số chữ cái khác.
- 3 hoặc 4 cần câu có gắn nam châm cho các đội.
+ Cách chơi:
- Cô cho trẻ tự chia về 4 đội chơi (có thể về 4 góc hoặc đứng theo 4 hàng

skkn


17

dọc tùy cách sắp xếp của giáo viên)
- Khi tiếng nhạc vang lên thì các bạn trong nhóm thay phiên nhau câu cá,
câu đúng con cá có chữ cái mà giáo viên yêu cầu (có thể chia nhóm 1 và 3 câu
cùng 1 con cá có chữ cái giống nhau, nhóm 2 và nhóm 4 câu cùng một con cá có
chữ cái giống nhau)
- Khi câu được ra khỏi ao thì sẽ được tính điểm và để các vào giỏ.
- Khi tiếng nhạc dừng hoặc giáo viên kết thúc thời gian chơi thì đại diện 4
nhóm trưởng đem cá lên.
+Luật chơi:
- Cơ và trẻ cùng đếm số lượng cá có chữ cái mà cô đã yêu cầu, cá không
đúng chữ cái bị loại.
- Đội nào câu được nhiều cá đúng chữ cái nhất đội đó chiến thắng.

*Ví dụ 4: Chủ đề thực vật - Trò chơi : hái táo
+ Chuẩn bị:
- Cô chuẩn bị 3 cây táo, trên mỗi cây táo có rất nhiều quả, mỗi quả có gắn
chữ cái trẻ đã học.
- 3 vạch cản hoặc 3 cái vòng.
+ Cách chơi:
Cơ chia lớp làm 3 đội, khi có hiệu lệnh thì lần lượt các thành viên của mỗi
đội sẽ bật qua vật cản và lên hái táo có chữ cái theo yêu cầu của cô, hái xong bỏ
vào rổ của mình, sau đó chạy về đập vào tay bạn và đứng cuối hàng, bạn tiếp
theo cũng thực hiện tương tự.
+ Luật chơi:
Khi hết thời gian, cô và trẻ cùng kiểm tra số táo trẻ mang về, đếm xem
mỗi đội hái được bao nhiêu quả táo có chữ cái mà cô yêu cầu, cô và trẻ cùng
phát âm đọc to chữ cái. Đội nào hái được nhiều táo nhất đội đó chiến thắng
*Ghi chú: Trị chơi này cũng giống như trị chơi “hái quả”, hái nấm …
giáo viên có thể thay đổi để phù hợp với chủ đề mà mình dạy trẻ.
*Ví dụ 5: Trị chơi :“ Tìm bóng”
Cơ có thể sử dụng bóng bay hoặc bóng nhựa
+ Cách chơi:
- Với quả bóng bay, cơ có thể treo các quả bóng từ góc này qua góc khác
vừa tầm với của trẻ, trẻ mỗi quả bóng cơ gắn các chữ cái trẻ đã học.
Cơ để 3 rổ đựng bóng cho 3 đội. Các đội sẽ cùng cô nhảy lắc lư theo tiếng
nhạc, khi cơ u cầu trẻ tìm bóng có chữ cái nào thì trẻ sẽ bật lên với tay và lấy
quả bóng đó, sau đó bỏ vào rổ của đội mình, cứ thực hiện đến khi hết thời gian
+ Luật chơi:
Cô và 3 đội cùng kiểm tra và đếm số bóng có chữ cái theo u cầu của cơ.
Đội nào nhiều bóng đúng u cầu thì đội đó chiến thắng.
*Trị chơi này địi hỏi trẻ phải khéo léo để bóng khơng bị nổ
- Tương tự với những quả bóng nhựa cơ cũng gắn các chữ cái trên quả
bóng và để bóng vào giỏ lớn, yêu cầu 3 đội bật qua vật cản tìm quả bóng có chữ

cái theo u cầu của cơ và để vào rổ. sau đó về đập tay bạn và đứng cuối hàng
bạn tiếp theo lại lên tìm bóng .

skkn


18

Đây là một số trò chơi vừa giúp trẻ hứng thú và ghi nhớ các chữ cái trẻ đã
học đồng thời giúp trẻ vận động thân thể giúp phát triển thể chất.
Bên cạnh đó tơi cịn cải biên một số trò chơi dân gian vào hoạt động vui
chơi ở mọi lúc mọi nơi để trẻ ôn luyện và ghi nhớ chữ cái.
2.3.6. Giải pháp 6: Phối hợp với phụ huynh để nâng cao chất lượng
hoạt động làm quen với chữ cái cho trẻ.
- Thơng qua giờ đón, trả trẻ cơ ln tun truyền các hình thức cho trẻ làm
quen với chữ cái. Hướng cho các bậc phụ huynh kết hợp với nhà trường để dạy
trẻ học chữ cái như: Gia đình có thể gợi ý hỏi trẻ kể lại chuyện ở trường, chuyện
cổ tích, truyện tranh, chuyện sinh hoạt hàng ngày.
- Trao đổi với phụ huynh về cách phân nhóm 29 chữ cái tiếng Việt được
chia thành 12 nhóm gồm 2 - 3 chữ cái có đặc điểm gần giống nhau, cụ thể:
o,ô,ơ; a,ă,â; e,ê; u,ư; i,t,c; b,d,đ; l,m,n; h,k; p,q; g,y; s,x;v,r
         Ví dụ: nhóm e - ê
        Trước hết, phụ huynh cho trẻ nhận biết chữ cái “e”: phụ huynh phát âm
mẫu “e” 3 lần, chú ý phát âm mẫu rõ ràng, trịn tiếng, khơng kéo dài. Sau đó u
cầu trẻ phát âm lại 2-3 lần, nếu trẻ phát âm chưa chuẩn thì phụ huynh làm mẫu
và yêu cầu trẻ phát âm lại.
        Ngoài cho trẻ làm quen mẫu chữ in thường ra, phụ huynh giới thiệu thêm
cho trẻ mẫu chữ in hoa và chữ viết thường. Nhấn mạnh để trẻ nhớ, cả 3 mẫu chữ
này dù hình thức khác nhau nhưng đều phát âm là “e”. Yêu cầu trẻ phát âm lại
lần nữa.

 
Sau khi làm quen xong chữ “e”, phụ huynh chuyển sang cho trẻ làm quen
chữ “ê” quy trình tương tự.
Cuối cùng, để giúp con luyện tập củng cố các chữ cái vừa học, bố mẹ cho
trẻ chơi trò chơi với các chữ cái. Các trò chơi đơn giản mà phụ huynh có thể
thực hiện ở nhà như:      
+ Tìm chữ cái trong mơi trường xung quanh: Đố trẻ tìm trong sách vở,
truyện, tờ lịch các chữ cái e, ê
+ Gạch chân chữ cái trong bài thơ, truyện. Phụ huynh in các bài thơ, câu
chuyện ra giấy A4 cho trẻ chơi gạch chân chữ cái vừa học. chú ý in chữ size lớn
cho trẻ dễ nhìn
 
* Cách phát âm một số chữ cái hay bị sai:  l- n- m  (đọc là "lờ - "nờ - mờ",
không đọc "em nờ" hay "en mờ") b - d- đ (đọc là "bờ - dờ - đờ", không đọc "bê dê - đê") h - k (đọc là - hờ - ca"); p - q (đọc là "pờ - cu"); v - r (đọc là "vờ rờ"); s-x (đọc là "sờ- xờ ").
Ngồi ra tơi cịn vận động cha mẹ trẻ trong việc hỗ trợ ngun vật liệu sẵn
có dễ tìm kiếm ở địa phương để cơ và trẻ có thể cùng làm ra những đồ chơi, đồ
dùng phong phú phục vụ cho hoạt động dạy và học đem lại hiệu quả cao. Mặt
khác tơi cịn trao đổi với phụ huynh mua thêm cho trẻ các sách tranh, truyện hay
đĩa: “ Trò chơi với chữ cái”, để dạy cho trẻ khi ở nhà, để việc phối kết hợp giữa
giáo viên và phụ huynh đạt hiệu quả cao tôi đã dán kế hoạch hoạt động từng
tuần ngoài cửa lớp để phụ huynh tiện theo dõi trong việc chương trình chăm sóc
giáo dục trẻ.
Một số lưu ý đối với phụ huynh khi dạy trẻ làm quen với chữ cái:

skkn


19

        - Bố mẹ phát âm phải chuẩn, phát âm rõ và trịn tiếng.

        - Mỗi lần chỉ học 1 nhóm chữ cái, chơi các trò chơi với chữ cái, luyện tập
đến khi nào trẻ nhớ hết các chữ cái nhóm đó mới chuyển sang nhóm khác.
- Tận dụng mọi lúc mọi nơi để luyện tập cho trẻ chứ không nhất thiết phải
ngồi vào bàn học.
 - Mỗi lần học chỉ tối đa 30 - 35 phút, không bắt trẻ học quá lâu sẽ gây áp
lực và nhàm chán cho trẻ.
- Xen kẽ các ngày học chữ cái - học đếm, chữ số - rèn kỹ năng để tránh trẻ
bị nhàm chán.
       2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
*Đối với trẻ:
Khi thực hiện một số giải pháp này đã nâng cao được sự hiểu biết của trẻ
về ngôn ngữ của trẻ như kỹ năng nghe, nói, phát âm và nhận biết, phân biệt
được các âm khó, vốn từ của trẻ được nâng cao, hình thành năng lực hoạt động
tư duy, óc sáng tạo của trẻ thông qua các hoạt động làm quen chữ cái, trẻ tham
gia sôi nổi hào hứng, trẻ nhận biết phân biệt và phát âm đúng, nhanh các chữ cái
qua các trò chơi tăng lên rất cao.
Trẻ ngày càng hứng thú say mê học môn làm quen với chữ cái, khả năng
nhận biết và phát âm đúng, chuẩn các chữ cái khá cao.Căn cứ vào những tiêu chí
để khảo sát về nhận thức của trẻ đầu năm học sau khi thực hiện các giải pháp
giáo dục về nâng cao chất lượng hoạt động làm quen chữ cái theo hướng lấy trẻ
làm trung tâm cho trẻ lớp mẫu giáo 5 - 6 tuổi A1 trường mầm non Điền Thượng,
huyện Bá Thước và đạt được kết quả cụ thể như sau:
Bảng khảo sát trẻ cuối năm học:
S
Số
Đạt
Chưa đạt
T
Nội dung
trẻ Số Tỷ lệ Số Tỷ lệ

T
khảo trẻ % trẻ %
sát
1 Trẻ nhận biết và phát âm đúng
16
94
1
6
2 Trẻ cầm vở, để vở, ngồi tô đúng tư thế
15
88
2
12
3 Trẻ tô, đồ viết đúng chữ cái
15
88
2
12
4 Trẻ hứng thú, tích cực tham gia hoạt động
17 100
0
làm quen chữ viết
5 Biết cách cầm sách, mở sách ra xem và
16
94
1
6
17
quy trình đọc.
6 Trẻ ghi nhớ và “đọc” các từ có hình ảnh

16
94
1
6
kèm theo
7 Trẻ nhận biết chữ cái trong từ và ghép
15
88
2
12
đúng các chữ thành từ có hình ảnh
8 Hứng thú tích cự tham gia vào hoạt động
17 100
0
0
làm quen với chữ cái
Từ những kết quả như trên cho thấy tỉ lệ giải pháp giáo dục về nâng cao
chất lượng hoạt động làm quen chữ cái theo hướng lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ

skkn


20

mẫu giáo 5 - 6 tuổi A1 cho trẻ tăng lên rất cao cụ thể như sau: Trẻ Hứng thú
tích cự tham gia vào hoạt động làm quen với chữ cái. Trẻ hứng thú, tích cực tham
gia hoạt động làm quen chữ viết từ 41% tăng lên 100%. Tiếp đến trẻ Trẻ biết
cầm vở, để vở, ngồi tô đúng tư thế từ 35% đã tăng lên 65%. Và Trẻ tô, đồ viết
đúng chữ cái. Trẻ nhận biết chữ cái trong từ và ghép đúng các chữ thành từ có
hình ảnh từ 29,4% đã tăng lên 88%. Và trẻ Biết cách cầm sách, mở sách ra xem

và quy trình đọc từ 41% đã tăng lên 94%.Trẻ ghi nhớ và “đọc” các từ có hình
ảnh kèm theo từ 35% tăng lên 94%.
* Đối với giáo viên:
- Mở rộng vốn hiểu biết và khả năng sáng tạo. Giáo viên có ý thức nghiên
cứu, tìm tịi học hỏi để nâng cao chất lượng giảng dạy.
- Giáo viên vận dụng linh hoạt các phương pháp để truyền thụ kiến thức
đến trẻ một cách nhẹ nhàng, hiệu quả.
- Biết ứng dụng công nghệ thông tin vào tiết dạy tạo được hứng thú say mê
vào giờ học của trẻ.
- Kết nối, trao đổi, chia sẻ kiến thức cùng với trẻ một cách nhẹ nhàng,
không áp đặt, vui vẻ, gần gũi nhất.
- Tạo được sự tin yêu từ phụ huynh với giáo viên.
- Công tác phối kết hợp với phụ huynh đạt kết quả cao, chất lượng chăm sóc
giáo dục được nâng cao tạo niềm tin tưởng cho các bậc phụ huynh. Được nhà
trưởng tin tưởng phân công những nhiệm vụ quan trọng .
*Đối với phụ huynh.
Phụ huynh rất hài lịng tin tưởng giáo viên và khơng cịn tâm lý nơn nóng
cho con đi học dự thính như trước đây nữa. Khi ở nhà cũng đã làm các trị chơi
giúp trẻ ơn luyện ghi nhớ chữ cái.
3. Kết luận
3.1. Kết luận
Để đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của giáo dục hiện nay đòi hỏi
người giáo viên nói chung phải khơng ngừng học hỏi nâng cao trình độ chuyên
môn để theo kịp với su thế phát triển của giáo dục. Đặc biệt đối với cấp học mầm
non thì việc học hỏi nâng cao trình độ lại càng quan trọng hơn rất nhiều. Chính vì
vậy cần phải có những cải tiến trong từng mơn học nói chung và mơn làm quen
với chữ cái nói riêng. Vì đây là nền tảng giúp trẻ học tập một cách có hiệu quả,
tạo trí tuệ ban đầu và là nền tảng giúp trẻ tự tin và thông minh khi bước vào các
giai đoạn học tiếp theo.
Qua quá trình áp dụng các biện pháp nêu trên tôi nhận thấy để giúp trẻ

học tốt hoạt động làm quen chữ cái thì giáo viên cần rút ra bài học kinh nghiệm
sau:
- Giáo viên phải thực sự tâm huyết với nghề, say sưa học hỏi, tìm tịi,
nghiên cứu tài liệu để nắm chắc mục đích u cầu, nội dung nhiệm vụ của từng
môn học.
- Giáo viên phải luôn năng động, ứng dụng hiệu quả công nghệ thơng tin
vào giảng dạy, tìm tịi, ứng dụng phương pháp mới linh hoạt hơn trong giảng dạy.

skkn


21

- Thường xuyên theo dõi, kiểm tra về chất lượng trên trẻ để có biện pháp
bồi dưỡng cho từng trẻ.
- Tạo môi trường chữ viết trong lớp đẹp mắt hấp dẫn cho trẻ.
- Phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và các ban ngành trong xã để
giúp trẻ học tốt.
- Lựa chọn, ứng dụng các trò chơi hay, phù hợp, hấp dẫn vào tiết học tạo
hứng thú, phát huy trí thơng minh cho trẻ.
- Cơ giáo sử dụng ngôn ngữ sư phạm mẫu mực, phát âm, sử dụng từ ngữ
chuẩn xác, khơng nói ngọng.
- Khơng ngừng bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ để học hỏi, trao dồi kinh
nghiệm với các bạn đồng nghiệp để đưa ra những hình thức tổ chức mới, sáng tạo
áp dụng trong công tác chăm sóc và giảng dạy được tốt.
3.2. Kiến nghị:
*Đối với phòng giáo dục:
Phòng Giáo dục và Ðào tạo cần quan tâm hơn nữa đến việc đầu tư cơ sở
vật chất, trang thiết bị để giáo viên mầm non có điều kiện tốt hơn trong việc tổ
chức các hoạt động cho trẻ trong nhà trường.

*Đối với nhà trường:
Nhà trường cần phối hợp chặt chẽ hơn với các bậc phụ huynh trong
công tác “Xã hội hóa giáo dục” nhằm giúp con em mình có điều kiện để học tập
và trải nghiệm nhiều hơn./.
Trên đây là“Một số giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động làm quen
chữ cái theo hướng lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ lớp mẫu giáo 5 - 6 tuổi A1
trường mầm non Điền Thượng, - huyện Bá Thước – tỉnh Thanh Hóa’’ .Rất mong
được sự chia sẻ, góp ý của các cấp lãnh đạo và các đồng nghiệp để tơi có nhiều
kinh nghiệm hơn trong cơng tác chăm sóc giáo dục trẻ .
Tơi xin chân thành cảm ơn!
Điền Thượng, ngày 31 tháng 05 năm 2022
XÁC NHẬN CỦA
Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến kinh
HIỆU TRƯỞNG
nghiệm của mình viết, không sao chép nội
dung của người khác.
NGƯỜI VIẾT
Hà Thị Trang

TÀI LIỆU THAM KHẢO

skkn


22

1. Bộ GDĐT, dự án SRPP, dự án tăng cường khả năng sẳn sàng đi học cho
trẻ mầm non năm 2013.
2. Dự án xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm, Bộ GDĐT.
3. Đào Thanh Âm, Trịnh Dân, Giáo dục học mầm non, tập 3 NXB, ĐHQG

Hà Nội.
4. Đoàn Thanh Âm (chủ biên) Giáo dục học MN - NXB ĐHSP năm 2007.
5. Đảng cộng sản Việt Nam, nghị quyết số 29 của BCH TW Đảng.
6. Đặng Văn Soa, Tiếp cận một số phương pháp GDMN tiên tiến trên thế
giới, để dẫn hội thảo khoa học, Hà Nội năm 2017.
7. M.MontessoRi, Trẻ thơ trong gia đình, Trịnh Xuân Tuyết và Nghiêm
Phương Mai dịch - NXB trí thức năm 2014.
8. Trịnh Thị Xim, tổng quan về các phương pháp GDMN tiên tiến trên thế
giới, Báo cáo hội thảo khoa học, Hà Nội năm 2017.
9. Vũ Thị Thu Hằng, tổ chức hoạt động vui chơi cho trẻ Mẫu giáo, tái biên
BDTX 2014 - 2015 NXB giáo dục Việt Nam.
10. Hướng dẫn tổ chức thực hiện chương trình giáo dục mầm non 5-6 tuổi
Vụ Giáo Dục Mầm Non.
11. Hướng dẫn tổ chức thực hiện các hoạt động GD trong trường MN theo
chủ đề (trẻ 3 - 6 tuổi) - Lê Thu Hương (Chủ biên)- Nhà xuất bản Giáo dục Việt
Nam
12. Hướng dẫn thực hành quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong
trường mầm non - Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam
13. Trò chơi với chữ cái và phát triển ngôn ngữ -Tác giả: Đặng Thu quỳnhNhà xuất bản giáo dục
14. Giáo án mầm non hoạt động làm quen với chữ viết-Tác Giả: Hồ Quang
Minh, Trịnh Thị Thanh Hoa
15. Các nguồn tham khảo khác trên internet.

DANH MỤC
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN KINH

skkn


23

NGHIỆM NGÀNH GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN, TỈNH VÀ CÁC
CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN

T
T
1

2

3

4

5

6

7

Họ và tên tác giả: Hà Thị Trang.
Chức vụ và đơn vị công tác: Giáo viên trường mầm non Điền Thượng.
Cấp đánh giá Kết quả
xếp loại
đánh giá Năm học
Tên đề tài SKKN
(Ngành GD
xếp loại
đánh giá
cấp

(A, B,
xếp loại
huyện/tỉnh)
hoặc C)
Một số kinh nghiệm nhằm nâng
cao hiệu quả hình thành biểu
tượng kích thước trẻ 5 tuổi theo Ngành giáo
C
2015 - 2016
hướng tích hợp ở trường mầm dục cấp huyện
non Điền Thượng huyện Bá
Thước
Một số biện pháp giáo dục thẩm Ngành giáo
B
mỹ cho trẻ mẫu giáo thơng qua dục cấp huyện
hoạt động tạo hình ở trường
2016 - 2017
mầm non Điền Thượng huyện Ngành giáo
C
Bá Thước
dục cấp tỉnh
Một số biện pháp hình thành Ngành giáo
B
biểu tượng thời gian cho trẻ mẫu dục cấp huyện
giáo 5 - 6 tuổi ở trường mầm
2017 - 2018
non Điền Thượng, Huyện Bá Ngành giáo
C
Thước.
dục cấp tỉnh

Một số kinh nghiệm tăng cường Ngành giáo
B
tiếng Việt cho trẻ mầm non 5 - 6 dục cấp huyện
2018 - 2019
tuổi ở trường mầm non Điền Ngành giáo
B
Thượng huyện Bá Thước
dục cấp tỉnh
Một số biện pháp phát triển kĩ Ngành giáo
B
năng tiền đọc viết cho trẻ 5 - 6 dục cấp huyện
tuổi ở trường mầm non Điền
2019 - 2020
Thượng huyện Bá Thước
Ngành giáo
C
dục cấp tỉnh
“Một số biện pháp đảm bảo an
tồn tính mạng cho trẻ lớp Ngành giáo
mẫu giáo 5 - 6 tuổi A1, trường dục cấp huyện
B
2020 - 2021
mầm non Điền Thượng, huyện
Bá Thước, tỉnh Thanh Hóa”.
Ngành giáo
B
dục cấp tỉnh
B
2021 - 2022
“Một số giải pháp nâng cao Ngành giáo

chất lượng hoạt động làm quen dục cấp huyện
chữ cái theo hướng lấy trẻ làm

skkn


24

trung tâm cho trẻ lớp mẫu giáo
5 - 6 tuổi A1 trường mầm non
Điền Thượng, huyện Bá Thước
– tỉnh Thanh Hóa

skkn