Tác Động Của Ý Kiến Phản Hồi Của Sinh Viên Đến Quản Lý Đào Tạo Đại Học Ở Đại Học Quốc Gia Hà Nội.pdf

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
VIỆN ĐẢM BẢO CHẤT LƢỢNG GIÁO DỤC

VƢƠNG THỊ PHƢƠNG THẢO

TÁC ĐỘNG CỦA Ý KIẾN PHẢN HỒI CỦA SINH VIÊN
ĐẾN QUẢN LÝ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC
Ở ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

LUẬN ÁN TIẾN SĨ
ĐO LƢỜNG VÀ ĐÁNH GIÁ TRONG GIÁO DỤC

HÀ NỘI - 2019


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
VIỆN ĐẢM BẢO CHẤT LƢỢNG GIÁO DỤC

VƢƠNG THỊ PHƢƠNG THẢO

TÁC ĐỘNG CỦA Ý KIẾN PHẢN HỒI CỦA SINH VIÊN
ĐẾN QUẢN LÝ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC
Ở ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

CHUYÊN NGÀNH: ĐO LƢỜNG VÀ ĐÁNH GIÁ TRONG GIÁO DỤC
MÃ SỐ: 62140120

LUẬN ÁN TIẾN SĨ
ĐO LƢỜNG VÀ ĐÁNH GIÁ TRONG GIÁO DỤC

CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG CHẤM LUẬN ÁN NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC

PGS.TS. LÊ ĐỨC NGỌC

GS.TS LÊ NGỌC HÙNG

HÀ NỘI - 2019


LỜI CẢM ƠN
Tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến GS.TS Lê Ngọc Hùng đã
hƣớng dẫn, giúp đỡ và động viên tác giả trong quá trình học tập, nghiên cứu
và thực hiện luận án.
Tác giả xin chân thành cảm ơn các thầy cô của Viện Đảm bảo chất
lƣợng giáo dục - Đại học Quốc gia Hà Nội, các thầy cô là các chuyên gia giáo
dục đã tận tình hƣớng dẫn, giúp đỡ và chia sẻ kinh nghiệm cho tác giả trong
quá trình nghiên cứu.
Tác giả xin chân thành cảm ơn các thầy, cô cán bộ, giảng viên và sinh
viên của Đại học Quốc gia Hà Nội đã tạo điều kiện giúp đỡ và đóng góp
những ý kiến quý báu giúp tác giả hoàn thành luận án.
Tác giả xin chân thành cảm ơn các anh chị em đồng nghiệp đang cơng
tác tại Trung tâm Khảo thí Đại học Quốc gia Hà Nội đã hỗ trợ, giúp đỡ để tác
giả hoàn thành luận án.
Tác giả xin cảm ơn gia đình, bạn bè đã ln tạo điều kiện, động viên
khuyến khích tác giả trong suốt q trình học tập và nghiên cứu.

i


LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số
liệu trong luận án là trung thực. Kết quả của luận án chƣa từng đƣợc ai cơng

bố trong bất kỳ cơng trình nào khác.
Tác giả luận án

Vƣơng Thị Phƣơng Thảo

ii


MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN ................................................................................................ i
LỜI CAM ĐOAN ......................................................................................... ii
MỤC LỤC .................................................................................................... iii
MỤC LỤC CÁC HÌNH ............................................................................. viii
MỤC LỤC CÁC BẢNG BIỂU .................................................................... xi
MỤC LỤC CÁC HỘP ............................................................................... xiv
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ........................................................ viii
MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ....................................................................................... 1
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu .......................................................... 4
4. Giả thuyết khoa học .................................................................................. 4
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................ 4
6. Giới hạn của đề tài .................................................................................... 5
7. Các phƣơng pháp nghiên cứu.................................................................... 5
7.1. Phƣơng pháp thu thập thông tin ....................................................... 5
7.2. Phƣơng pháp xử lý thơng tin ............................................................ 6
8. Những đóng góp mới của luận án ............................................................. 6
9. Luận điểm bảo vệ ...................................................................................... 6
10. Cấu trúc của luận án ................................................................................ 7
Chƣơng 1. TỔNG QUAN VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN
CỨU .............................................................................................................. 8

1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu ................................................................ 8
1.1.1. Khái quát về sự phát triển của hoạt động lấy ý kiến phản hồi của
sinh viên trong trƣờng đại học ...................................................................... 8
1.1.2. Các nghiên cứu về ý kiến phản hồi của sinh viên đối với hoạt
động giảng dạy .............................................................................................. 9
iii


1.1.3. Những nghiên cứu về quản lý đào tạo đại học ........................... 20
1.2. Cơ sở lý luận về hoạt động quản lý đào tạo đại học ............................ 23
1.2.1. Khái niệm về quản lý .................................................................. 23
1.2.2. Các chức năng quản lý ................................................................ 25
1.2.3. Quản lý đào tạo đại học .............................................................. 26
1.2.4. Các yếu tố khách quan tác động đến quản lý đào tạo ................. 28
1.3. Cơ sở lý luận về hoạt động lấy ý kiến phản hồi của sinh viên về hoạt
động giảng dạy ............................................................................................ 28
1.3.1. Khái niệm ý kiến phản hồi .......................................................... 28
1.3.2. Hoạt động giảng dạy ................................................................... 29
1.3.3. Mối quan hệ giữa giảng viên và sinh viên trong hoạt động giảng
dạy ............................................................................................................... 32
1.3.4. Lấy ý kiến phản hồi của sinh viên về hoạt động giảng dạy ........ 35
1.3.5. Mục tiêu của hoạt động lấy ý kiến phản hồi của sinh viên về hoạt
động giảng dạy ............................................................................................ 36
1.3.6. Vai trò của hoạt động lấy ý kiến phản hồi của sinh viên về hoạt
động giảng dạy ............................................................................................ 37
1.3.7. Mối quan hệ giữa ý kiến phản hồi của sinh viên với hoạt động
quản lý đào tạo ............................................................................................ 38
1.4. Cơ sở lý luận về đánh giá tác động ...................................................... 40
1.4.1. Khái niệm về tác động ................................................................ 40
1.4.2. Đánh giá trong giáo dục .............................................................. 42

1.4.3. Đánh giá tác động ....................................................................... 43
1.4.4. Phƣơng pháp đánh giá tác động .................................................. 45
1.5. Khung lý thuyết nghiên cứu của luận án ............................................. 48
1.6. Kết luận chƣơng 1 ................................................................................ 50
Chƣơng 2. THIẾT KẾ VÀ TỔ CHỨC NGHIÊN CỨU ............................. 51
2.1. Quy trình tổ chức nghiên cứu............................................................... 51
iv


2.2. Thiết kế công cụ nghiên cứu ................................................................ 52
2.2.1. Xây dựng tiêu chí đánh giá ......................................................... 52
2.2.2. Xây dựng cơng cụ khảo sát ......................................................... 54
2.3. Chọn mẫu điều tra khảo sát .................................................................. 56
2.4. Đánh giá thang đo và hoàn thiện công cụ ............................................ 56
2.4.1. Phiếu khảo sát đánh giá thực trạng hoạt động quản lý đào tạo ở
Đại học Quốc gia Hà Nội ............................................................................ 56
2.4.2. Phiếu khảo sát đánh giá tác động của ý kiến phản hồi của sinh
viên về hoạt động giảng dạy đến quản lý đào tạo đại học .......................... 58
2.5. Kết luận chƣơng 2 ................................................................................ 69
Chƣơng 3. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ ĐÀO TẠO .......... 70
ĐẠI HỌC VÀ LẤY Ý KIẾN PHẢN HỒI CỦA SINH VIÊN ................... 70
VỀ HOẠT ĐỘNG GIẢNG DẠY Ở ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI ..... 70
3.1. Thông tin chung về Đại học Quốc gia Hà Nội .................................... 70
3.1.1. Lịch sử hình thành và quá trình phát triển .................................. 70
3.1.2. Cơ cấu tổ chức ............................................................................ 72
3.2. Thực trạng hoạt động quản lý đào tạo ở Đại học Quốc gia Hà Nội .... 73
3.2.1. Quản lý mục tiêu đào tạo ............................................................ 73
3.2.2. Phân cấp tổ chức và quản lý đào tạo ........................................... 74
3.2.3. Thực trạng hoạt động quản lý đào tạo ở Đại học Quốc gia Hà Nội
..................................................................................................................... 77

3.2.4. Đánh giá chung về hoạt động quản lý đào tạo ở Đại học Quốc gia
Hà Nội ......................................................................................................... 90
3.3. Thực trạng hoạt động lấy ý kiến phản hồi của sinh viên về hoạt động
giảng dạy ở Đại học Quốc gia Hà Nội ........................................................ 92
3.3.1. Mục đích của việc lấy ý kiến phản hồi của sinh viên ................. 93
3.3.2. Nội dung đánh giá ....................................................................... 93
3.3.3. Công cụ đánh giá ........................................................................ 94
v


3.3.4. Thực trạng thực hiện lấy ý kiến phản hồi của sinh viên về hoạt
động giảng dạy ............................................................................................ 94
3.4. Kết luận chƣơng 3 ................................................................................ 96
Chƣơng 4. TÁC ĐỘNG CỦA Ý KIẾN PHẢN HỒI CỦA SINH VIÊN
ĐẾN QUẢN LÝ ĐÀO TẠO VÀ MỘT SỐ ĐỀ XUẤT ............................. 98
4.1. Thông tin chung về mẫu khảo sát ........................................................ 98
4.1.1. Thông tin khảo sát đối với sinh viên ........................................... 98
4.1.2. Thông tin khảo sát đối với cán bộ, giảng viên .......................... 104
4.2. Tác động của hoạt động lấy ý kiến phản hồi của sinh viên đến quàn lý
chƣơng trình đào tạo ................................................................................. 112
4.2.1. Kết quả đánh giá của sinh viên ................................................. 112
4.2.2. Kết quả đánh giá của cán bộ, giảng viên .................................. 114
4.3. Tác động của hoạt động lấy ý kiến phản hồi của sinh viên đến quản lý
hoạt động học tập của sinh viên ................................................................ 117
4.3.1. Kết quả đánh giá của sinh viên ................................................. 117
4.3.2. Kết quả đánh giá của cán bộ, giảng viên .................................. 120
4.4. Tác động của hoạt động lấy ý kiến phản hồi của sinh viên đến quản lý
hoạt động giảng dạy của giảng viên .......................................................... 123
4.4.1. Kết quả đánh giá của sinh viên ................................................. 123
4.4.2. Đánh giá của cán bộ, giảng viên ............................................... 126

4.5. Tác động của hoạt động lấy ý kiến phản hồi của sinh viên đến quản lý
các hoạt động hỗ trợ đào tạo ..................................................................... 130
4.5.1. Kết quả đánh giá của sinh viên ................................................. 130
4.5.2. Kết quả đánh giá của cán bộ, giảng viên .................................. 132
4.6. Đánh giá chung về hài lòng của sinh viên, cán bộ, giảng viên .......... 136
4.6.2. Kết quả đánh giá của cán bộ, giảng viên .................................. 138
4.7. Phân tích hồi quy yếu tố tác động của ý kiến phản hồi của sinh viên
đến hoạt động quản lý đào tạo .................................................................. 140
vi


4.7.1. Kết quả đối với đánh giá của sinh viên ..................................... 140
4.7.2. Kết quả đánh giá của cán bộ, giảng viên .................................. 142
4.8. Đối sánh kết quả đánh giá tác động giữa cán bộ, giảng viên và sinh
viên ............................................................................................................ 145
4.8.1. Kết quả đối sánh chung ............................................................ 145
4.8.2. Kết quả đối sánh theo từng nội dung hoạt động quản lý đào tạo
................................................................................................................... 146
4.9. Một số kiến nghị giải pháp ................................................................. 149
4.9.1. Đối với hoạt động lấy ý kiến phản hồi của sinh viên ............... 149
4.9.2. Đối với hoạt động quản lý đào tạo ............................................ 151
4.10. Kết luận chƣơng 4 ............................................................................ 152
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................. 154
1. Kết luận ................................................................................................. 154
1.1. Về lý luận ..................................................................................... 154
1.2. Về thực tiễn .................................................................................. 154
2. Kiến nghị về hƣớng nghiên cứu tiếp theo ....................................... 155
DANH MỤC CƠNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CƠNG BỐ
CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN .......................................................... 156
TÀI LIỆU THAM KHẢO......................................................................... 157

PHỤ LỤC ................................................................................................. PL1
PHỤ LỤC 1 .............................................................................................. PL1
PHỤ LỤC 2 .............................................................................................. PL5
PHỤ LỤC 3 .............................................................................................. PL8
PHỤ LỤC 4 ............................................................................................ PL13
PHỤ LỤC 5 ............................................................................................ PL24
PHỤ LỤC 6 ............................................................................................ PL26

vii


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Ký hiệu

STT

Nguyên nghĩa

1

CB

Cán bộ

2

CTĐT

Chƣơng trình đào tạo

3

CSGD

Cơ sở giáo dục

4

CSVC

Cơ sở vật chất

5

ĐBCLGD

Đảm bảo chất lƣợng giáo dục

6

ĐHCN

Đại học Công nghệ

7

ĐHGD

Đại học Giáo dục

8

ĐHKT

Đại học Kinh tế

9

ĐHKHTN

Đại học Khoa học Tự nhiên

10

ĐHNN

Đại học Ngoại ngữ

11

ĐHQGHN

Đại học Quốc gia Hà Nội

12

ĐHKHXH&NV Đại học Khoa học Xã hội & Nhân văn

13

ĐTB

Điểm trung bình

14

GD&ĐT

Giáo dục và Đào tạo

15

GV

Giảng viên

16

HĐGD

Hoạt động giảng dạy

17

HTĐT

Hỗ trợ đào tạo

18

KTĐG

Kiểm tra đánh giá

19

QLĐT

Quản lý đào tạo

20

SV

Sinh viên

21

YKPH

Ý kiến phản hổi
viii


DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 1.1. Các nội dung quản lý đào tạo đại học ............................................... 27
Hình 1.2. Mơ hình cấu trúc cơ bản hoạt động giảng dạy ................................ 31
Hình 1.3. Sơ đồ cấu trúc các thành tố hoạt động giảng dạy ........................... 32
Hình 1.4. Sơ đồ tƣơng tác giữa giảng viên và sinh viên trong hoạt động dạy
học ................................................................................................... 33

Hình 1.5. Mối quan hệ thầy - trị trong q trình dạy học ................................ 35
Hình 1.6. Mối quan hệ giữa ý kiến phản hồi của sinh viên với hoạt động ..... 40
Hình 1.7. Quy trình đánh giá tác động ............................................................ 48
Hình 1.8. Khung lý thuyết nghiên cứu của luận án ........................................ 49
Hình 2.1. Sơ đồ biến số trong nghiên cứu khảo sát ........................................ 54
Hình 3.1. Sơ đồ cơ cấu tổ chức của Đại học Quốc gia Hà Nội ...................... 72
Hình 3.2. Sơ đồ tổ chức quản lý đào tạo trong Đại học Quốc gia Hà Nội ..... 75
Hình 3.3. Kết quả khảo sát cán bộ, giảng viên tổng quát hoạt động quản lý
đào tạo đại học tại ĐHQGHN ......................................................... 77
Hình 3.4. Đánh giá tổng quát của sinh viên về hoạt động quản lý đào tạo
đại học ở Đại học Quốc gia Hà Nội ................................................ 84
Hình 3.5. So sánh kết quả đánh giá chung của sinh viên và cán bộ, giảng
viên về thực trạng quản lý đào tạo .................................................. 89
Hình 4.1. Tỷ lệ phân bố giới tính đối với nhóm khảo sát sinh viên đang
học ................................................................................................... 98
Hình 4.2. Tỷ lệ phân bố năm học của sinh viên tham gia khảo sát ................ 99
Hình 4.3. Tỷ lệ sinh viên của các đơn vị đào tạo tham gia trả lời khảo sát .. 100
Hình 4.4. Tỷ lệ sinh viên tham gia lấy ý kiến phản hồi về hoạt động giảng
dạy ................................................................................................. 100
Hình 4.5. Đánh giá của sinh viên về triển khai hoạt động lấy ý kiến phản
hồi của sinh viên theo kế hoạch của các đơn vị đào tạo ............... 101
Hình 4.6. Đánh giá của sinh viên về mức độ cần thiết và tác động của việc
lấy ý kiến phản hồi của sinh viên đến chất lƣợng đào tạo ............... 102

ix


Hình 4.7. Đánh giá của sinh viên về mức độ thay đổi các hoạt động liên
quan đến chất lƣợng quản lý đào tạo ............................................ 103
Hình 4.8. Tỷ lệ phân bố giới tính đối với nhóm khảo sát cán bộ, giảng

viên ................................................................................................ 104
Hình 4.9. Thống kê số lƣợng cán bộ, giảng viên ở từng vị trí cơng tác ....... 105
Hình 4.10. Tỷ lệ cán bộ, giảng viên của từng đơn đào tạo tham gia khảo
sát .................................................................................................. 105
Hình 4.11. Tỷ lệ phân bố thâm niên cơng tác đối với nhóm khảo sát cán
bộ, giảng viên ................................................................................ 106
Hình 4.12. Đánh giá mức độ quan tâm của cán bộ, giảng viên đến hoạt
động lấy ý kiến phản hồi của sinh viên......................................... 106
Hình 4.13. Điểm trung bình mức độ hiểu biết của cán bộ, giảng viên về .... 108
Hình 4.14. Mức độ thay đổi về quản lý chƣơng trình đào tạo khi triển khai
hoạt động lấy ý kiến phản hồi của sinh viên qua đánh giá của
sinh viên ........................................................................................ 113
Hình 4.15. Mức độ thay đổi quản lý chƣơng trình đào tạo khi triển khai
hoạt động lấy ý kiến phản hồi của sinh viên qua đánh giá của cán
bộ, giảng viên................................................................................. 114
Hình 4.16. Mức độ thay đổi về quản lý hoạt động học tập qua đánh giá
của sinh viên ................................................................................. 118
Hình 4.17. Mức độ thay đổi trong quản lý hoạt động học tập qua đánh giá 120
Hình 4.18. Mức độ thay đổi trong quản lý hoạt động giảng dạy của giảng
viên qua đánh giá của sinh viên .................................................... 124
Hình 4.19. Mức độ thay đổi trong quản lý hoạt động giảng dạy của giảng
viên qua đánh giá của cán bộ, giảng viên ..................................... 127
Hình 4.20. Mức độ thay đổi trong quản lý các hoạt động hỗ trợ đào tạo .... 130
Hình 4.21. Đánh giá chung về hài lòng của sinh viên đối với hoạt động
lấy ý kiến phản hồi của sinh viên về hoạt động giảng dạy ở đơn
vị đào tạo ....................................................................................... 137

x

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Bảng 1.1. Ảnh hƣởng của ý kiến phản hồi của sinh viên khi đánh giá hoạt
động giảng dạy vào cuối kỳ ........................................................... 11
Bảng 2.1. Quy trình tổ chức nghiên cứu ......................................................... 51
Bảng 2.2. Hệ số độ tin cậy Cronbach‟s Alpha đối với phiếu khảo sát sinh
viên ................................................................................................. 58
Bảng 2.3. Kết quả phân tích độ tin cậy Cronbach‟s Alpha đối với phiếu
khảo sát sinh viên ........................................................................... 59
Bảng 2.4. Hệ số phân tích nhân tố đối với phiếu khảo sát sinh viên .............. 61
Bảng 2.5. Kết quả phân tích nhân tố đối với phiếu khảo sát sinh viên ........... 61
Bảng 2.6. Hệ số độ tin cậy Cronbach‟s Alpha đối với phiếu khảo sát cán
bộ, giảng viên ................................................................................. 63
Bảng 2.7. Kết quả phân tích độ tin cậy Cronbach‟s Alpha đối với phiếu
khảo sát cán bộ, giảng viên ............................................................ 63
Bảng 2.8. Hệ số phân tích nhân tố đối với phiếu khảo sát cán bộ, giảng
viên ................................................................................................. 67
Bảng 2.9. Kết quả phân tích nhân tố đối với phiếu khảo sát cán bộ, giảng
viên ................................................................................................. 67
Bảng 3.1. Thống kê kết quả khảo sát của cán bộ, giảng viên về mục tiêu đào
tạo ................................................................................................... 78
Bảng 3.2. Thống kê kết quả khảo sát của cán bộ, giảng viên về quản lý
chƣơng trình đào tạo ...................................................................... 79
Bảng 3.3. Thống kê kết quả khảo sát của cán bộ, giảng viên về quản lý
hoạt động giảng dạy của giảng viên ............................................... 80
Bảng 3.4. Thống kê kết quả khảo sát của cán bộ, giảng viên về quản lý
hoạt động học tập của sinh viên ..................................................... 81
Bảng 3.5. Thống kê kết quả khảo sát của cán bộ, giảng viên về quản lý
hoạt động hỗ trợ đào tạo................................................................. 83

xi

Bảng 3.6. Thống kê kết quả khảo sát của sinh viên về quản lý chƣơng
trình đào tạo.................................................................................... 85
Bảng 3.7. Thống kê kết quả khảo sát của sinh viên về quản lý hoạt động
giảng dạy của giảng viên ................................................................ 86
Bảng 3.8. Thống kê kết quả khảo sát của sinh viên về quản lý hoạt động học
tập ................................................................................................... 87
Bảng 3.9. Thống kê kết quả khảo sát của sinh viên về quản lý các hoạt
động hỗ trợ đào tạo ........................................................................ 88
Bảng 4.1. Thống kê mô tả về mức độ thay đổi trong công tác quản lý
đào tạo đại học ............................................................................. 108
Bảng 4.2. Tƣơng quan mức độ hiểu biết hệ thống văn bản với mức độ
thay đổi trong hoạt động quản lý đào tạo của cán bộ, giảng viên 109
Bảng 4.3. Tƣơng quan mức độ thay đổi trong hoạt động quản lý đào tạo ... 110
Bảng 4.4. Kiểm định mức độ thay đổi trong quản lý hoạt động học tập ...... 119
Bảng 4.5. Kiểm định mức độ thay đổi trong quản lý hoạt động học tập xét
theo đặc điểm cá nhân cán bộ, giảng viên ................................... 122
Bảng 4.6. Kiểm định mức độ thay đổi trong quản lý hoạt động giảng dạy .. 125
Bảng 4.7. Kiểm định mức độ thay đổi trong quản lý hoạt động giảng dạy
của giảng viên xét theo đặc điểm cá nhân cán bộ, giảng viên ....... 128
Bảng 4.8. Kiểm định mức độ thay đổi trong quản lý các hoạt động hỗ trợ . 131
Bảng 4.9. Thống kê mô tả mức độ thay đổi trong quản lý hoạt động hỗ
trợ đào tạo qua đánh giá của cán bộ, giảng viên .......................... 133
Bảng 4.10. Kiểm định mức độ thay đổi trong quản lý hoạt động hỗ trợ đào
tạo xét theo đặc điểm cá nhân cán bộ, giảng viên........................ 134
Bảng 4.11. Đánh giá của cán bộ, giảng viên về tác động của hoạt động lấy
ý kiến phản hồi của sinh viên về hoạt động giảng dạy tại đơn vị
đào tạo .......................................................................................... 138

xii


Bảng 4.12. Mối tƣơng quan giữa tác động của ý kiến phản hồi của sinh
viên về hoạt động giảng dạy đến các yếu tố quản lý đào tạo qua
đánh giá của sinh viên................................................................... 140
Bảng 4.13. Các yếu tố quản lý đào tạo chịu ảnh hƣởng của ý kiến phản
hổi qua đánh giá của sinh viên ..................................................... 141
Bảng 4.14. Mơ hình tuyến tính mơ tả tác động của ý kiến phản hồi của
sinh viên đến quản lý đào tạo ....................................................... 142
Bảng 4.15. Mối tƣơng quan giữa tác động của ý kiến phản hồi của sinh
viên đến các yếu tố quản lý đào tạo qua đánh giá của cán bộ,
giảng viên ..................................................................................... 143
Bảng 4.17. Mơ hình tuyến tính mơ tả tác động của ý kiến phản hồi của
sinh viên qua đánh giá của cán bộ, giảng viên............................. 145

xiii


DANH MỤC CÁC HỘP
Hộp 4.1. Ý kiến phỏng vấn cán bộ, giảng viên về hoạt động lấy ý kiến
phản hồi của sinh viên .................................................................. 111
Hộp 4.2. Ý kiến phỏng vấn cán bộ, giảng viên về quản lý chƣơng trình đào
tạo ................................................................................................. 116
Hộp 4.3. Ý kiến phỏng vấn cán bộ, giảng viên về hoạt động lấy ý kiến
phản hồi của sinh viên tác động đến quản lý hoạt động học tập
của sinh viên ................................................................................. 122
Hộp 4.4. Ý kiến phỏng vấn cán bộ, giảng viên về hoạt động lấy ý kiến
phản hồi của sinh viên tác động đến quản lý hoạt động giảng
dạy của giảng viên ........................................................................ 129

Hộp 4.5. Ý kiến phỏng vấn cán bộ, giảng viên về hoạt động lấy ý kiến
phản hồi của sinh viên tác động đến quản lý các hoạt động hỗ
trợ đào tạo..................................................................................... 135

xiv


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Giáo dục và đào tạo hiện nay đã đang có những thay đổi tích cực về
mục tiêu, nội dung, chƣơng trình, phƣơng thức tổ chức đào tạo, phƣơng pháp
và cách thức KTĐG, điều đó có tác động mạnh mẽ đến đội ngũ học sinh, SV,
GV và các nhà quản lý giáo dục. Mục đích của đổi mới giáo dục đại học
nhằm đảm bảo và nâng cao chất lƣợng đào tạo, ngƣời học sau khi tốt nghiệp
phải đáp ứng đƣợc các yêu cầu của nghề nghiệp, địi hỏi của cơng việc và
ngƣời sử dụng lao động. Quá trình đổi mới diễn ra liên tục, ở tất cả các khâu,
các yếu tố của hoạt động giáo dục và ln có tác động đến ngƣời học.
Nghị quyết số 29-NQ/TW Hội nghị Trung ƣơng 8 khóa 11 của Đảng
Cộng sản Việt Nam về Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng
yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trƣờng định
hƣớng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế đã xác định rõ mục tiêu của giáo dục
đào tạo: “Tạo chuyển biến căn bản, mạnh mẽ về chất lượng, hiệu quả giáo dục,
đào tạo; đáp ứng ngày càng tốt hơn công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và nhu
cầu học tập của nhân dân. Giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện và
phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân... Xây dựng nền
giáo dục mở, thực học, thực nghiệp, dạy tốt, học tốt, quản lý tốt; có cơ cấu và
phương thức giáo dục hợp lý, gắn với xây dựng xã hội học tập; bảo đảm các
điều kiện nâng cao chất lượng; chuẩn hóa, hiện đại hóa, dân chủ hóa, xã hội
hóa và hội nhập quốc tế hệ thống giáo dục và đào tạo; giữ vững định hướng
xã hội chủ nghĩa và bản sắc dân tộc. Phấn đấu đến năm 2030, nền giáo dục

Việt Nam đạt trình độ tiên tiến trong khu vực” [13].
Để thực hiện mục tiêu đó, địi hỏi ngành giáo dục phải đổi mới căn
bản, tồn diện và đồng bộ, trƣớc hết là đổi mới chất lƣợng quản lý giáo dục,
đổi mới giáo dục cần gắn liền với tiếp thu và sử dụng YKPH của các bên liên

1


quan trong đó có YKPH của ngƣời học về quá trình đào tạo nói chung và
HĐGD của GV nói riêng.
Trong mỗi cơ sở GDĐH hoạt động QLĐT có vai trị chủ đạo, ảnh
hƣởng trực tiếp đến chất lƣợng đào tạo. Do vậy, mọi hoạt động liên quan đến
quá trình đào tạo trong nhà trƣờng sẽ có những ảnh hƣởng khơng nhỏ đến
hoạt động quản lý đào tạo. SV và GV là hai chủ thể chính của q trình đào
tạo, trong đó SV đóng vai trị là trung tâm của hoạt động giáo dục thì YKPH
của SV về HĐGD có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong hoạt động quản trị
trƣờng học nói chung hay hoạt động QLĐT nói riêng.
Thơng tin phản hồi của SV nhằm hoàn thiện ngƣời dạy và thỏa mãn
nhu cầu của ngƣời học, giúp cho lãnh đạo cơ sở GDĐH có cái nhìn tồn diện
hơn, khách quan hơn về các mục tiêu đã xây dựng và quá trình triển khai thực
hiện các kế hoạch của quá trình đào tạo. Thông tin phản hồi của SV về
HĐGD giúp GV điều chỉnh nội dung và phƣơng pháp giảng dạy cho phù hợp
với mục tiêu của ngành học, môn học hay nói cách khác là giúp GV cải thiện
và nâng cao chất lƣợng giảng dạy; nâng cao tinh thần trách nhiệm của GV
trong việc thực hiện mục tiêu đào tạo. Việc cung cấp thông tin phản hồi về
HĐGD của GV, sẽ tăng cƣờng tinh thần trách nhiệm của SV với quyền lợi,
nghĩa vụ học tập, rèn luyện của bản thân; tạo điều kiện để SV đƣợc phản ánh
tâm tƣ, nguyện vọng, đƣợc thể hiện chính kiến của mình về HĐGD của GV.
Thông tin phản hồi của SV sẽ giúp các nhà quản lý giáo dục đƣa ra đƣợc
những chính sách quản lý phù hợp để phát triển đội ngũ, đồng thời cải tiến,

thay đổi nội dung chƣơng trình đào tạo cũng nhƣ các nguồn lực hỗ trợ quá
trình đào tạo. HĐGD là một trong những nội dung quan trọng trong công tác
quản lý đào tạo của mỗi trƣờng học, do vậy, những thay đổi trong HĐGD khi
thực hiện đánh giá qua việc lấy YKPH của SV sẽ tạo nên những thay đổi
trong quản lý đào tạo.

2


Là cơ sở giáo dục đại học hàng đầu trong hệ thống giáo dục Việt Nam
với cơ chế hoạt động tự chủ, tự chịu trách nhiệm cao, ĐHQGHN đã chủ động,
tiên phong đi đầu trong công cuộc “Đổi mới căn bản và tồn diện giáo dục
đào tạo” thơng qua các hoạt động đảm bảo chất lƣợng. Hoạt động lấy YKPH
của SV về môn học và các hoạt động hỗ trợ đào tạo là một trong những kênh
thơng tin hữu ích nhằm đảm bảo và không ngừng nâng cao chất lƣợng đào tạo
[54]. ĐHQGHN đã giao cho Viện Đảm bảo chất lƣợng giáo dục nhiệm vụ chủ
trì, hƣớng dẫn các các đơn vị đào tạo trong việc triển khai, thiết kế nội dung,
công cụ đánh giá HĐGD của GV một cách đầy đủ, khách quan để lấy YKPH
từ SV.
Đánh giá hoạt động lấy YKPH của SV đối với HĐGD là vô cùng cần
thiết đối với mỗi cơ sở giáo dục đào tạo. Đánh giá để thấy đƣợc hiệu quả hay
ảnh hƣởng của hoạt động này đến quá trình đào tạo, đặc biệt là công tác
QLĐT, một hoạt động xƣơng sống, tác động chính đến chất lƣợng đào tạo.
Hoạt động đánh giá HĐGD qua YKPH của SV đã đƣợc các đơn vị
đào tạo của ĐHQGHN thực hiện từ nhiều năm nay, nhƣng việc đánh giá
hiệu quả của hoạt động này vẫn chƣa đƣợc các đơn vị đào tạo hay
ĐHQGHN thực hiện.
Vì vậy, việc thực hiện một nghiên cứu nhằm đánh giá tác động của
việc lấy YKPH của SV đối với quản lý đào tạo đại học của ĐHQGHN là
rất cần thiết, qua đó đề xuất một số giải pháp với các cấp quản lý để nâng

cao chất lƣợng đào tạo ở ĐHQGHN.
2. Mục đích nghiên cứu
Đánh giá tác động của YKPH của SV (về HĐGD của GV) đến các nội
dung của hoạt động quản lý đào tạo đại học ở ĐHQGHN để tìm hiểu mức độ
tác động và hiệu quả của hoạt động lấy YKPH của SV đối với hoạt động

3


QLĐT ở ĐHQGHN. Qua kết quả đánh giá tác động tác giả đề xuất một số
giải pháp nhằm cải tiến, phát huy tác động tích cực, nâng cao chất lƣợng, hiệu
quả hoạt động lấy YKPH của SV ở ĐHQGHN và hoạt động QLĐT đại học ở
ĐHQGHN.
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
- Khách thể nghiên cứu: hoạt động QLĐT đại học ở ĐHQGHN.
- Đối tƣợng nghiên cứu: Tác động của YKPH của SV về HĐGD của
GV đối với các nội dung quản lý đào tạo ở ĐHQGHN.
4. Giả thuyết khoa học
Hoạt động lấy YKPH của SV về HĐGD đƣợc các đơn vị đào tạo
thuộc ĐHQGHN triển khai thực hiện theo đúng mục đích và yêu cầu của
ĐHQGHN và Bộ GD & ĐT, do đó đã có những tác động tích cực đến hoạt
động QLĐT ở ĐHQGHN. Tuy nhiên, mức độ tác động này còn khác nhau ở
từng nội dung của hoạt động QLĐT. Việc xác định mức độ tác động đối với
từng nội dung hoạt động QLĐT sẽ giúp các đơn vị đào tạo và ĐHQGHN điều
chỉnh, cải tiến nâng cao chất lƣợng hoạt động lấy YKPH của SV, HĐGD và
QLĐT trong ĐHQGHN.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
1) Nghiên cứu cơ sở lý luận về QLĐT đại học, YKPH của SV đối với
HĐGD của GV và đánh giá tác động trong giáo dục.
2) Nghiên cứu thực trạng QLĐT đại học và hoạt động lấy YKPH của

SV về HĐGD ở ĐHQGHN.
3) Đánh giá tác động của việc lấy YKPH của SV về HĐGD đến hoạt
động QLĐT đại học ở ĐHQGHN và kiến nghị một số giải pháp góp phần
nâng cao chất lƣợng, hiệu quả hoạt động QLĐT đại học, lấy YKPH của SV về
HĐGD để nâng cao chất lƣợng đào tạo ở ĐHQGHN.

4


6. Giới hạn của đề tài
- Phạm vi nghiên cứu: trong mỗi cơ sở giáo dục đại học, SV có thể
tham gia YKPH đối với nhiều hoạt động nhƣ: HĐGD của GV, nội dung
CTĐT, cơ sở vật chất phục vụ đào tạo... Tuy nhiên, hoạt động lấy YKPH của
SV về HĐGD đƣợc Bộ GD&ĐT chính thức hƣớng dẫn các cơ sở giáo dục đại
học thực hiện từ năm 2010 và đối với ĐHQGHN hoạt động lấy YKPH ngƣời
học về HĐGD cũng đƣợc triển khai thực hiện tại các đơn vị đào tạo từ năm
2010. Vì vậy, luận án giới hạn nghiên cứu, đánh giá tác động của hoạt động
lấy YKPH của SV về HĐGD của GV đến một số nội dung của hoạt động
QLĐT đại học ở ĐHQGHN.
- Phạm vi khảo sát: đề tài tập trung nghiên cứu, khảo sát trên cơ sở lấy
ý kiến đánh giá của CB, GV và SV đại học chính quy (SV năm thứ hai đến
năm thứ tƣ) tại 06 trƣờng đại học thành viên (ĐHCN, ĐHGD, ĐHKT,
ĐHKHTN, ĐHNN và ĐHKHXH&NV) và 03 khoa trực thuộc (Khoa Luật,
Khoa Y Dƣợc, Khoa Quốc tế) về tác động của việc lấy YKPH của SV về
HĐGD đối với hoạt động QLĐT ở ĐHQGHN.
7. Các phương pháp nghiên cứu
7.1. Phương pháp thu thập thông tin
Trong nghiên cứu, luận án sử dụng 2 nhóm phƣơng pháp thu thập
thơng tin.
- Phương pháp thu thập thơng tin định tính:

Các phƣơng pháp nghiên cứu lý luận: hệ thống hố, phân tích, đánh giá
các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, văn bản pháp quy của Nhà nƣớc, chủ
trƣơng, chính sách của ngành GD; các tài liệu, sách, tạp chí và báo cáo khoa
học trong nƣớc và nƣớc ngồi có liên quan đến đề tài nhằm làm rõ tầm quan
trọng và sự cấp thiết của đề tài, tìm hiểu tổng quan về vấn đề nghiên cứu, tìm

5


hiểu về lý luận và thực tiễn về hoạt động QLĐT đại học, hoạt động lấy YKPH
của SV, lý luận và phƣơng pháp đánh giá tác động trong giáo dục.
- Điều tra bằng phỏng vấn, hỏi ý kiến cán bộ, giảng viên thuộc các đơn
vị đào tạo của ĐHQGHN để làm rõ kết quả nghiên cứu, khảo sát về những
thay đổi trong hoạt động QLĐT, HĐGD và lấy YKPH của SV.
- Phương pháp thu thập thông tin định lượng:
Điều tra bằng phiếu hỏi để thu thập ý kiến của cán bộ quản lý, giảng
viên, sinh viên thuộc các đơn vị đào tạo trong ĐHQGHN về thực trạng hoạt
động QLĐT và sự thay đổi trong hoạt động QLĐT khi triển khai hoạt động
lấy YKPH của SV về HĐGD.
7.2. Phương pháp xử lý thông tin
Sử dụng thống kê mô tả các số liệu điều tra khảo sát và thống kê suy
luận bằng excel và phần mềm SPSS để đánh giá thực trạng hoạt động QLĐT,
phân tích, làm rõ sự thay đổi trong hoạt động QLĐT khi triển khai hoạt động
lấy YKPH của SV.
8. Những đóng góp mới của luận án
Luận án góp phần hệ thống hóa những lý luận cơ bản về thông tin phản
hồi của SV đối với HĐGD, QLĐT và phƣơng pháp đánh giá tác động trong
giáo dục. Luận án cũng đánh giá đƣợc mức độ tác động của YKPH của SV về
HĐGD đến từng nội dung hoạt động QLĐT đại học ở ĐHQGHN. Từ đó kiến
nghị một số giải pháp phù hợp với thực tiễn để góp phần nâng cao chất lƣợng,

hiệu quả hoạt động QLĐT đại học, lấy YKPH của SV về HĐGD của
ĐHQGHN, nhằm nâng cao chất lƣợng đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng thị
trƣờng lao động trong bối cảnh hiện nay.
9. Luận điểm bảo vệ
1) Hoạt động lấy YKPH từ ngƣời học đang đƣợc các đơn vị đào tạo
thuộc ĐHQGHN triển khai theo đúng yêu cầu và mục đích của Bộ Giáo dục

6


& Đào tạo và ĐHQGHN, đã tạo ra những tác động tích cực đến các nội dung
của hoạt động QLĐT đại học trong ĐHQGHN. Mức độ tác động tích cực này
có sự khác nhau ở từng nội dung QLĐT.
2) Các kiến nghị một số giải pháp đƣợc đề xuất trong luận án sẽ góp
phần nâng cao chất lƣợng, hiệu quả hoạt động QLĐT đại học, lấy YKPH của
SV về HĐGD, qua đó nâng cao chất lƣợng đào tạo ở ĐHQGHN.
10. Cấu trúc của luận án
Ngoài phần mở đầu, kết luận, kiến nghị, các cơng trình khoa học của
tác giả liên quan đến luận án, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, luận án
gồm có 4 chƣơng:
Chƣơng 1. Tổng quan và cơ sở lý luận của vấn đề nghiên cứu
Chƣơng 2. Thiết kế và tổ chức nghiên cứu
Chƣơng 3. Thực trạng hoạt động quản lý đào tạo đại học và lấy ý kiến
phản hồi của sinh viên về hoạt động giảng dạy ở Đại học Quốc gia Hà Nội
Chƣơng 4. Tác động ý kiến phản hồi của sinh viên về hoạt động giảng
dayh đến hoạt động quản lý đào tạo đại học ở Đại học Quốc gia Hà Nội và
một số kiến nghị.

7

Chương 1. TỔNG QUAN VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ
NGHIÊN CỨU
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu
1.1.1. Khái quát về sự phát triển của hoạt động lấy ý kiến phản hồi của
sinh viên trong trường đại học
Các cơ sở giáo dục đại học trên thế giới thực hiện thu thập YKPH của
SV về các dịch vụ mà họ nhận đƣợc, đó là những đánh giá của SV về việc học
tập, giảng dạy, các điều kiện hỗ trợ cho học tập và giảng dạy (thƣ viện), môi
trƣờng học tập (giảng đƣờng, phịng thí nghiệm), khơng gian sống và học tập
(ký túc xá, cơ sở y tế, dịch vụ xã hội…). Trong đó, hoạt động lấy YKPH của
SV về HĐGD đƣợc các trƣờng đại học đặc biệt quan tâm.
Việc sử dụng đánh giá của SV về HĐGD bắt nguồn ở Mỹ, ngay từ những
năm 1920 tại trƣờng đại học Washington. Tiếp những năm sau đó từ 1960 1970 thì hầu hết các trƣờng ở Bắc Mỹ đều sử dụng hình thức đánh giá này.
Từ những năm 1970, ngày càng có nhiều trƣờng đại học và cao đẳng sử
dụng các Bảng đánh giá chuẩn trong đánh giá giảng dạy, và hầu hết các
trƣờng đại học ở Châu Âu và Hoa Kỳ đã sử dụng 3 phƣơng pháp sau để đánh
giá hiệu quả giảng dạy: đồng nghiệp đánh giá, chủ nhiệm khoa đánh giá và
SV đánh giá, trong đó các thơng tin thu đƣợc từ Bảng đánh giá của SV đƣợc
công nhận là quan trọng nhất [dẫn theo 33].
Ngày nay, chỉ cần vào trang Web bất kỳ của một trƣờng đại học thuộc
một nƣớc nói tiếng Anh trên thế giới, chúng ta cũng có thể tìm đƣợc cẩm
nang hƣớng dẫn thực hiện thu thập ý kiến của SV sau mỗi môn học nhằm lấy
thông tin phản hồi về HĐGD của GV.

8


Ở Việt Nam, việc sử dụng ý kiến của SV đánh giá HĐGD vẫn còn
khá mới mẻ. Trƣớc năm 2008, việc đánh giá này không bắt buộc đối với các

trƣờng đại học, nên các trƣờng có thể thực hiện hoặc không thực hiện.
Ngày 20/02/2008, lần đầu tiên Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành
Công văn số 1276/BGDĐT/NG về việc “Hƣớng dẫn tổ chức lấy YKPH từ SV
về HĐGD của GV" và cụm từ Lấy ý kiến từ SV về HĐGD đƣợc chỉ việc đánh
giá HĐGD của GV thông qua SV [5].
Công văn hƣớng dẫn số 1276/BGDĐT-NG đƣợc gửi các trƣờng đại
học tham gia thí điểm việc triển khai lấy YKPH từ ngƣời học về HĐGD của
GV, qua đó có 37 cơ sở giáo dục đại học gửi báo cáo về Bộ GD&ĐT. Căn cứ
vào kết quả báo cáo, Bộ đã tổng hợp và xây dựng phiếu đánh giá sử dụng để
SV đánh giá HĐGD của GV với 30 tiêu chí. Phiếu đánh giá này đƣợc triển
khai thử nghiệm tại 4 cơ sở giáo dục đại học: Trƣờng Đại học Thái Nguyên,
Trƣờng Đại học Sƣ phạm TP. Hồ Chí Minh, Trƣờng Đại học Đồng Tháp và
Trƣờng Đại học Sƣ phạm Huế.
Ngày 20/5/2010, Bộ GD& ĐT đã chính thức ban hành công văn số
2754/BGDĐT-NGCBQLGD gửi các đại học, học viện, các trƣờng đại học,
các trƣờng cao đẳng trong toàn quốc về việc hƣớng dẫn lấy YKPH từ ngƣời
học về HĐGD của GV [6]. Theo đó, từ năm học 2010-2011, các cơ sở giáo
dục đại học triển khai lấy YKPH từ ngƣời học về HĐGD của tất cả GV thuộc
cơ sở giáo dục đại học.
1.1.2. Các nghiên cứu về ý kiến phản hồi của sinh viên đối với hoạt
động giảng dạy
1.1.2.1. Các nghiên cứu trên thế giới
Các nghiên cứu về YKPH của SV đối với HĐGD có thể đƣợc chia
thành các nhóm sau:
 Các nghiên cứu về mục đích của việc lấy YKPH từ SV đối với HĐGD

9