BÀI 21: CON NGƯỜI VÀ MƠI TRƯỜNG ĐỊA LÍ
1. Câu hỏi nhận biết
Câu 1. Thành phần tự nhiên nào bị biến đổi mạnh do hoạt động canh tác, xây dựng
các cơng trình thủy lợi của con người?
A. Khí hậu
B. Nguồn nước
C. Sinh vật
D. Địa hình
Trả lời:
Đáp án D
Hoạt động canh tác nơng nghiệp (trồng cây) và xây dựng cơng trình thủy lợi (đào
kênh dẫn nước, làm hồ chứa nước…) có tác động trực tiếp đến địa hình bề mặt
Trái Đất.
Câu 2. Hoạt động sản xuất công nghiệp diễn ra mạnh mẽ nhất ở khu vực nào sau
đây?
A. Đông Nam Á
B. Bắc Phi
C. Bắc Mĩ
D. Trung Á
Trả lời:
Đáp án C
Trên thế giới, công nghiệp phát triển mạnh nhất ở khu vực các nước phát triển
thuộc khu vực Bắc Mĩ (Hoa Kì, Canada), châu Âu, Đông Á. Đông Nam Á, Bắc Phi,
Trung là khu vực tập trung các nước đang phát triển và chậm phát triển, hoạt động
công nghiệp chưa thật sự phát triển mạnh mẽ.
Câu 3. Hoạt động sản xuất nông nghiệp của con người ở các châu lục rất đa dạng,
gồm có
A. nơng nghiệp, cơng nghiệp
B. trồng trọt và chăn nuôi
C. nông, công thương nghiệp
D. thương nghiệp, nông nghiệp
Trả lời:
Đáp án B
Hoạt động sản xuất nông nghiệp của con người ở các châu lục rất đa dạng, gồm có
trồng trọt và chăn nuôi.
Câu 4. Hoạt động nào sau đây làm gia tăng diện tích đất hoang hóa ở vùng đồi núi?
A. Cày sâu bừa kĩ
B. Cải tạo đất phèn, đất mặn
C. Chặt phá rừng bừa bãi
D. Làm ruộng bậc thang
Trả lời:
Đáp án C
Trên vùng đồi núi, con người chặt phá rừng bừa bãi làm xuất hiện nhiều vùng đất
trống, đồi núi trọc,. Khi mưa lớn trên vùng đất dốc + mất lớp phủ thực vật -> đất
đai dễ bị xói mịn, rửa trơi (do khơng có rễ cây giữ đất), làm gia tăng diện tích đất
hoang hóa, suy thối ở vùng đồi núi.
Câu 5. Sản xuất công nghiệp diễn ra chậm nhất ở khu vực nào?
A. Tây Âu
B. Bắc Phi
C. Bắc Mĩ
D. Đông Á
Trả lời:
Đáp án B
Trên thế giới công nghiệp phát triển mạnh ở khu vực có các nước phát triển như
Tây Âu, Bắc Mĩ, Đông Á và phát triển chậm ở các nước như Bắc Phi và Tây Nam Á.
Câu 6. Biện pháp nào sau đây khơng có vai trị trong hạn chế tình trạng ngập lụt và
hạn hán trong sản xuất nông nghiệp ở vùng đồng bằng?
A. Đào kênh dẫn nước
B. Xây dựng hồ chứa nước
C. Xây dựng hệ thống đê điều
D. Làm ruộng bậc thang
Trả lời:
Đáp án D
Ruộng bậc thang là phương thức canh tác phổ biến trên các sườn đồi ở vùng miền
núi phía Bắc nước ta, làm ruộng bậc thang giúp hạn chế tình trạng xói mịn, sạt lở
đất và giữ được độ phì của đất => Ruộng bậc thang khơng phải là hình thức canh
tác nông nghiệp ở vùng đồng bằng.
2. Câu hỏi thông hiểu
Câu 1. Việc xây dựng các cơng trình thủy điện có tác động lớn nhất đến thành phần
tự nhiên nào sau đây?
A. Bầu khơng khí
B. Động, thực vật
C. Dịng chảy sơng ngịi
D. Đất đai
Trả lời:
Đáp án C
Các nhà máy thủy điện được xây dựng trên hệ thống các con sông lớn, chảy trên
địa hình dốc ở miền núi. Dịng nước chảy từ trên cao xuống bị chặn lại bởi các đập
thủy điện tạo ra nguồn năng lượng lớn => năng lượng dịng chảy sơng ngịi làm
quay tuabin khí và tạo ra điện năng => Như vậy việc xây dựng các cơng trình thủy
điện có tác động lớn nhất đến dịng chảy sơng ngịi. Các hồ chứa nước của thủy
điện cũng có vai trị điều tiết lượng nước vào mưa và mùa khô, giúp hạn chế lũ lụt,
hạn hán.
Câu 2. Các hoạt động sản xuất của con người ngày nay không có đặc điểm nào?
A. Ngày càng đa dạng hơn
B. Tác động ngày càng nhiều đến tự nhiên
C. Không gây ảnh hưởng xấu đến tự nhiên
D. Thay đổi tùy theo các mơi trường địa lí
Trả lời:
Đáp án C
Cùng với sự phát triển của nền kinh tế, khoa học kĩ thuật, con người đã tác động
ngày càng nhiều vào môi trường tự nhiên và các tài nguyên. Đặc biệt công nghiệp
phát triển và dân số gia tăng ngày nay đã làm tăng nguy cơ cạn kiệt tài nguyên và
ô nhiễm môi trường do chất thải công nghiệp, chất thải sinh hoạt => Như vậy nhận
xét các hoạt động sản xuất của con người không gây ảnh hưởng xấu đến môi
trường là không đúng.
Câu 3. Hoạt động nông nghiệp nào phổ biến ở những quốc gia có khí hậu ơn đới?
A. Trồng lúa mì, chăn ni cừu
B. Trồng lúa gạo, chăn ni trâu bị
C. Trồng cây cơng nghiệp, chăn ni trâu bị
D. Trồng lúa gạo và lúa mì
Trả lời:
Đáp án A
Lúa mì và cừu là những sinh vật có phù hợp với điều kiện sinh thái ở vùng ơn đới
với khí hậu lạnh, khô. Đây là loại cây trồng vật nuôi phổ biến ở vùng ơn đới. Lúa mì
được trồng nhiều để sản xuất bột mì làm nguyên liệu bánh, cừu ni nhiều ở vùng
ơn đới lục địa nhằm mục đích chính là lấy lơng.
Câu 4. Hoạt động nơng nghiệp ở các nước phát triển thường có đặc điểm là
A. Sử dụng cơng cụ thơ sơ
B. Sử dụng máy móc hiện đại
C. Sản xuất trên quy mô nhỏ
D. Sản xuất để tự cung cấp nông sản
Trả lời:
Đáp án B
Hoạt động công nghiệp ở các nước phát triển thường có đặc điểm là sản xuất nơng
nghiệp hàng hóa theo phương thức hiện đại, sử dụng nhiều máy móc cơng cụ hiện
đại, sản xuất quy mô lớn và áp dụng nhiều tiến bộ khoa học kĩ thuật trong sản xuất
nhằm mang lại năng suất chất lượng lớn.
Câu 5. Chặt phá rừng bừa bãi không mang lại hậu quả nào sau đây?
A. Gia tăng diện tích đất hoang hóa vùng đồi núi
B. Mở rộng diện tích sản xuất nơng nghiệp
C. Mất lớp phủ thực vật vùng đồi núi
D. Thu hẹp nơi cư trú của các loài động vật hoang dã
Trả lời:
Đáp án B
Chặt phá rừng bừa bãi mang lại những hậu quả như: làm gia tăng diện tích đất
hoang hóa vùng đồi núi; làm mất lớp phủ thực vật trên các vùng đồi núi và nó cịn
làm thu hẹp nơi cư trú của các loài động vật hoang dã => B chưa chính xác.
Câu 6. Thành phần tự nhiên nào quan trọng nhất để các nhà máy thủy điện hoạt
động?
A. Đất
B. Sơng ngịi
C. Khí hậu
D. Khơng khí
Trả lời:
Đáp án B
Thành phần tự nhiên quan trọng nhất để các nhà máy thủy điện hoạt động đó
chính là dịng chảy sơng.
3. Câu hỏi vận dụng
Câu 1. Xu thế phát triển của ngành nơng nghiệp hiện nay là gì?
A. Sản xuất ít các sản phẩm nông sản
B. Sử dụng ngày càng nhiều máy móc và phân bón
C. Sản xuất tự cung tự cấp nông sản
D. Sản xuất không gây ảnh hưởng đến tự nhiên
Trả lời:
Đáp án B
Nông nghiệp ngày càng tạo ra sản phẩm với năng suất, sản lượng lớn và chất lượng
tốt, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của con người và các ngành chế biến thực phẩm.
Đó là nhờ việc áp dụng các tiến bộ khoa học kĩ thuật vào sản xuất như sử dụng
nhiều phân bón có giá trị dinh dưỡng tốt, các giống mới cho năng suất cao; sử dụng
nhiều máy móc hiện đại trong các khâu chăm sóc và thu hoạch.
Câu 2. Phát triển cơng nghiệp bền vững cần đi đôi với
A. phát triển nông nghiệp
B. phát triển dịch vụ, du lịch.
C. bảo vệ môi trường và tài nguyên
D. nâng cao đời sống cho người lao động
Trả lời:
Đáp án C
Phát triển bền vững là sự phát triển của hôm nay đảm bảo được cho sự phát triển
của ngày mai. Do vậy để sản xuất công nghiệp bền vững cần đi đôi với việc bảo vệ
môi trường và tài nguyên thiên nhiên => tránh làm tổn hại ô nhiễm môi trường
đất, nước, khơng khí và suy giảm tài ngun thiên nhiên.
Câu 3. Tác nhân chính gây nên hiện tượng hiệu ứng nhà kính và tình trạng biến đổi
khí hậu là do
A. Hoạt động sản xuất nông nghiệp
B. Hoạt động sản xuất công nghiệp
C. Hoạt động sinh hoạt của con người
D. Hoạt động của các phương tiện giao thông vận tải
Trả lời:
Đáp án B
Hoạt động sản xuất công nghiệp thải ra khơng khí hàm lượng các chất khí CO2 và
CFCS… vượt quá nồng độ cho phép: khí C02 hấp thụ nhiệt làm cho Trái Đất tỏa nhiệt
chậm và tăng nhiệt độ -> gây nên hiện tượng hiệu ứng nhà kính, mặt khác các chất
khí độc hại khác như H2SO4 cùng tạo nên các trận mưa axit độc hại; chất khí CFCs là
nhân tố làm giảm lượng ơ dơn trong bầu khí quyển khiến tia cực tím xuyên thẳng
xuống Trái Đất gây nên các căn bệnh ung thư da.
=> Như vậy hoạt động sản xuất cơng nghiệp là ngun nhân chính gây nên hiện
tượng hiệu ứng nhà kính và biến đổi khí hậu.