Đề án tốt n “tăng cường công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên quận ngũ hành sơn, thành phố đà nẵng giai đoạn 2017 2021”

i
MỤC LỤC

Phần 1: MỞ ĐẦU............................................................................................1
1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ ÁN...........................................................................1
1.2. MỤC TIÊU CỦA ĐỀ ÁN.......................................................................3
1.2.1.Mục tiêu.............................................................................................3
1.3. NHIỆM VỤ CỦA ĐỀ ÁN......................................................................3
1.3.1. Ý nghĩa khoa học..............................................................................3
1.3.2. Ý nghĩa thực tiễn..............................................................................4
1.4 GIỚI HẠN CỦA ĐỀ ÁN.........................................................................4
1.4.1. Đối tượng nghiên cứu của Đề án......................................................4
1.4.2. Phạm vi nghiên cứu..........................................................................4
1.4.2.1. Phạm vi về không gian...............................................................4
1.4.2.2. Phạm vi về thời gian..................................................................4
Phần 2. NỘI DUNG.........................................................................................5
2.1 CĂN CỨ XÂY DỰNG ĐỀ ÁN...............................................................5
2.1.1. Căn cứ khoa học, lý luận..................................................................5
2.1.1.1. Một số khái niệm cơ bản...........................................................5
2.1.1.2. Quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về vai trò của giáo dục lý
tưởng cách mạng, đạo đức lối sống cho thanh niên Việt Nam trong giai
đoạn hiện nay..........................................................................................9
2.1.2. Cơ sở chính trị, pháp lý....................................................................12
2.1.2.1. Căn cứ Hiến pháp và Luật của Quốc hội, Điều lệ Đoàn..........12
2.1.2.2. Căn cứ Nghị quyết của Đảng về thanh niên và công tác thanh niên,
các Văn kiện của Đảng Cộng sản Việt Nam, Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ
Chí Minh................................................................................................12
2.1.2.3. Căn cứ Văn bản của Thủ tướng Chính phủ..............................12
2.1.3. Cơ sở thực tiễn................................................................................13
2.1.3.1. Khái quát chung về Quận Ngũ Hành Sơn................................14
2.1.3.2 Tình hình thanh niên Quận Ngũ Hành Sơn, thành phố Đà Nẵng

...............................................................................................................14


ii
2.1.3. Thực trạng công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức lối sống
cho thanh niên của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Quận Ngũ Hành Sơn thời
gian qua.....................................................................................................17
2.1.3.1 Những kết quả đạt được và nguyên nhân..................................17
2.1.3.2 Những hạn chế, bất cập và nguyên nhân..................................18
2.2. NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA ĐỀ ÁN CÔNG TÁC GIÁO DỤC LÝ
TƯỞNG CÁCH MẠNG, ĐẠO ĐỨC LỐI SỐNG CHO THANH NIÊN CỦA
ĐỒN TNCS HỒ CHÍ MINH QUẬN NGŨ HÀNH SƠN...........................20
2.2.1. Thực trạng trong công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối
sống cho thanh niên ở Quận Ngũ Hành Sơn trong giai đoạn hiện nay........22
2.2.2. Nội dung cụ thể đề án cần thực hiện..............................................24
2.2.2.1. Đổi mới nội dung giáo dục của Đoàn......................................24
2.2.2.2 Đổi mới phương thức giáo dục của Đoàn.................................25
2.2.2.3 Nhiệm vụ của đề án...................................................................26
2.2.3. Các giải pháp, biện pháp để giải quyết vấn đề công tác giáo dục lý
tưởng cách mạng, đạo đức lối sống cho thanh niên của Đoàn TNCS Hồ Chí
Minh Quận Ngũ Hành Sơn.......................................................................28
2.2.3.1. Giáo dục thế hệ trẻ thơng qua phong trào hành động cách
mạng của Đồn TNCS Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp Thanh niên và Hội
đồng Đội Quận Ngũ Hành Sơn.............................................................28
2.2.3.2 Phát hiện, bồi dưỡng, nêu gương, nhân rộng điển hình người tốt,
việc tốt...................................................................................................28
2.2.3.4. Đẩy mạnh công tác báo cáo viên, tuyên truyền viên...............29
2.2.3.5. Nâng cao chất lượng hoạt động báo chí, xuất bản trong cơng
tác tuyên truyền, giáo dục thế hệ trẻ.....................................................30
2.2.3.6. Đẩy mạnh sử dụng mạng xã hội và các phương tiện truyền

thông hiện đại trong công tác giáo dục thế hệ trẻ.................................30
2.2.3.7. Sử dụng hiệu quả các thiết chế văn hóa để giáo dục và phục vụ
nhu cầu vui chơi, giải trí lành mạnh của thanh thiếu nhi......................30
2.2.3.8. Tăng cường sự phối hợp giữa Đồn thanh niên với các cấp
chính quyền, các ngành, đồn thể, gia đình, nhà trường.......................30
2.3. TỔ CHỨC THỰC HIỆN ĐỀ ÁN.........................................................32


iii
2.3.1. Cơ quan chủ trì, phối hợp thực hiện...............................................32
2.3.1.1 Quận Đồn Ngũ Hành Sơn.......................................................32
2.3.1.2. Phịng Nội vụ có trách nhiệm...................................................32
2.3.1.3 Phịng Giáo dục và Đào tạo Quận có trách nhiệm....................33
2.3.1.4. Phịng Tài chính có trách nhiệm..............................................33
2.3.1.5. Phịng Tư pháp có trách nhiệm................................................33
2.3.1.6. Phòng Lao động - Thương binh và xã hội có trách nhiệm.......33
2.3.1.7. Cơng an Quận có trách nhiệm..................................................33
2.3.1.8. Ban Chỉ huy Quân sự Quận có trách nhiệm.............................33
2.3.1.9. Trung tâm Y tế, Trung tâm Dân số - Kế hoạch hóa gia đình
Quận có trách nhiệm.............................................................................34
2.3.1.10. Đài truyền thanh Quận có trách nhiệm..................................34
2.3.1.11. Phịng Văn hóa thơng tin, Trung tâm Văn hóa thể thao Quận
có trách nhiệm.......................................................................................34
tạo điều kiện cho thanh niên tham gia sinh hoạt, phát triển thể chất và
tinh thần.................................................................................................34
2.3.1.12. Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Quận và các tổ chức thành viên
khác của Mặt ........................................................................................34
2.3.2. Kinh phí thực hiện đề án................................................................34
2.3.3. Tiến độ thực hiện đề án..................................................................35
2.4. DỰ KIẾN HIỆU QUẢ CỦA ĐỀ ÁN...................................................36

2.4.1. Sản phẩm thu được từ việc thực hiện các nhiệm vụ của Đề án:.....36
2.4.2. Tác động và ý nghĩa của đề án.......................................................36
Phần 3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.........................................................37
3.1. KẾT LUẬN...........................................................................................37
3.2. KIẾN NGHỊ VỚI CÁC TỔ CHỨC VÀ CÁ NHÂN ĐỂ THỰC HIỆN
ĐỀ ÁN CÔNG TÁC GIÁO DỤC LÝ TƯỞNG CÁCH MẠNG, ĐẠO ĐỨC
LỐI SỐNG CHO THANH NIÊN CỦA ĐỒN TNCS HỒ CHÍ MINH QUẬN
NGŨ HÀNH SƠN.........................................................................................38
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................40


iv
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT
BC

: Báo cáo.

BCHTW : Ban Chấp hành Trung ương.
BTCTW

: Ban Tổ chức Trung ương.

CNH

: Cơng nghiệp hóa.

CNXH

: Chủ nghĩa xã hội

DBHB

: Diễn biến hịa bình

HĐH

: Hiện đại hóa

HĐND

: Hội đồng Nhân dân.

HTCT

: Hệ thống chính trị.

KH

: Kế hoạch.

KL

: Kết luận.

KT-XH

: Kinh tế - xã hội.

NQ

: Nghị quyết.

NXB

: Nhà xuất bản.

QĐ

: Quyết định.

TB

: Thông báo.

TU

: Thành ủy.

TW

: Trung ương.

UBND

: Ủy ban nhân dân

XHCN

: Xã hội chủ nghĩa.

1
Phần 1: MỞ ĐẦU
1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ ÁN
Thanh niên là một lực lựợng xã hội đặc biệt, có vai trò rất quan trọng trong
lịch sử, trong các giai đoạn cách mạng cũng như trong hiện tại và tương lai. Trong
quá trình lãnh đạo đất nước, Đảng và Nhà nước ta ln đề cao vai trị, vị trí của
thanh niên đối với sự nghiệp cách mạng của dân tộc, xác định thanh niên là lực
lượng xung kích cách mạng, Đồn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh là đội dự bị
tin cậy của Đảng; công tác thanh niên là vấn đề sống cịn của dân tộc. Chủ tịch Hồ
Chí Minh đã chỉ rõ: "Thanh niên là người chủ tương lai của nước nhà. Thật vậy,
nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do các thanh niên" . Chính
vì vậy, Đảng ta đã đề ra nhiều chủ trương giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng, phát huy
tính xung kích, sức sáng tạo và tiềm năng to lớn của thanh niên trong việc tham gia
phát triển kinh tế - xã hội, tổ chức thanh niên thành lực lượng hùng hậu, trung
thành, kế tục sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc.
Công cuộc đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo đã và đang đem lại
những kết quả to lớn trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Những thành tựu
phát triển kinh tế, xã hội đã và đang tạo điều kiện, cơ hội cho thanh niên được rèn
luyện, phấn đấu và khẳng định mình. Song, bên cạnh những chuyển biến tích cực
đó, thì vẫn cịn khơng ít thanh niên sống khơng có lý tưởng làm nảy sinh lối sống
ích kỷ, vụ lợi, những thói hư tật xấu, làm rạn nứt những khn mẫu, những giá trị
đạo đức, huỷ hoại nét đẹp văn hoá truyền thống. Ảnh hưởng của kinh tế thị trường
đã tạo ra trong xã hội một lớp người không nhỏ trong đó có thanh niên chạy theo lối
sống thực dụng, bng thả, phai nhạt lý tưởng bất chấp những quy phạm đạo đức,
truyền thống văn hoá tốt đẹp của dân tộc. Hàng loạt vấn đề đặt ra đối với thanh niên
là, làm thế nào để thanh niên trong tương lai đủ sức đáp ứng yêu cầu của đất nước
đặt ra? Làm thế nào để họ có thể tự định hướng đúng, có lập trường, tư tưởng chính
trị vững vàng; hình thành và rèn luyện phẩm chất đạo đức, lối sống trong đời sống
kinh tế thị trường hiện nay? Làm thế nào để những ảnh hưởng tiêu cực không làm

suy giảm nguồn lực trẻ...? Do vậy, việc giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối
sống cho thế hệ trẻ là một vấn đề quan trọng trong chiến lược phát triển con người
của Đảng được toàn xã hội quan tâm. Yêu cầu của sự nghiệp đổi mới, từng bước
thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh đã khách
quan hố tầm quan trọng và tính bức thiết của việc giáo dục đạo đức cho thanh niên.


2
Với chức năng là trường học xã hội của thanh niên, việc giáo dục lý tưởng cách
mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên là công tác quan trọng, thường xun, liên tục
của Đồn TNCS Hồ Chí Minh. Trong những năm gần đây, các cấp bộ Đoàn đã chú
trọng đổi mới phương thức giáo dục lý tưởng, đạo đức, lối sống cho thanh thiếu niên.
Trong đó, đẩy mạnh hơn việc giáo dục thông qua phong trào hành động cụ thể, lấy môi
trường thực tiễn để bồi dưỡng, rèn luyện, vun đắp những giá trị tốt đẹp cho đoàn viên
thanh niên.
Tuy nhiên, công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống của
Đồn Thanh niên hiện nay vẫn cịn những tồn tại, hạn chế nhất định. Đó là, Đồn
Thanh niên chưa cụ thể hóa nội dung giáo dục phù hợp với các đối tượng thanh
thiếu nhi; việc đổi mới phương thức giáo dục chưa đáp ứng được yêu cầu, nhiều
hoạt động giáo dục chỉ đến với thanh niên tích cực. Cơng tác nắm bắt tình hình tư
tưởng và dư luận trong thanh niên chưa kịp thời, còn nhiều yếu kém. Việc tổ chức
các phong trào hành động cách mạng tuy diễn ra sơi nổi, đều khắp nhưng có những
nơi cịn mang tính hình thức, thiếu hiệu quả. Việc phát huy vai trị của các cơ quan
báo chí, xuất bản của Đồn, các phương tiện truyền thơng hiện đại vào công tác
giáo dục chưa hiệu quả; các ấn phẩm, tài liệu phục vụ cơng tác tun truyền cịn
thiếu, chưa sinh động, hấp dẫn. Chưa phát huy hết các điều kiện, nguồn lực, thiết
chế văn hóa phục vụ cho cơng tác giáo dục; chưa thực sự tạo ra những trào lưu mới,
tích cực trong thanh niên.
Quận Ngũ Hành Sơn Thành phố Đàn Nẵng là một trong 7 địa phương trên
địa bàn thành phố Đà Nẵng có số lượng dân cư khơng lớn , 61.441 người, trong đó

thanh niên trong độ tuổi từ 16 đến 30 hiện có 21.504 người, chiếm khoảng 35%
dân số Quận. Đây là lực lượng nòng cốt cho sự phát triển kinh tế - xã hội của Quận
nói riêng và Thành phố Đà Nẵng nói chung.
Trong sự nghiệp đổi mới đất nước, sự chuyển biến mạnh mẽ của những điều
kiện kinh tế - xã hội đã và đang ảnh hưởng trực tiếp đến thanh niên, lớp người trẻ
tuổi nói chung và thanh niên Quận Ngũ Hành Sơn nói riêng. Một mặt, nền kinh tế
thị trường, xu thế toàn cầu hoá, nền kinh tế tri thức, việc mở rộng giao lưu hội nhập
với thế giới, đang tạo nhiều cơ hội, điều kiện cho thanh niên ở Ngũ Hành Sơn phát
huy tính năng động, chủ động, sáng tạo vươn lên để khẳng định mình. Mặt khác,
hiện nay cũng cịn khơng ít thanh niên ở Quận Ngũ Hành Sơn khơng có chí hướng
rõ ràng, chưa hiểu biết đầy đủ truyền thống cách mạng của Đảng và dân tộc, ít quan
tâm đến tình hình đất nước; một bộ phận thanh niên lười lao động, lười học tập,
ngại khó, ngại khổ, chưa làm trịn trách nhiệm và nghĩa vụ của mình ở gia đình, địa


3
phương, đơn vị; khơng có ý chí vươn lên làm giàu cho bản thân và xã hội, có những
thanh niên có biểu hiện giảm sút niềm tin, bản lĩnh non kém, bị lơi kéo, kích động
tham gia vào các hoạt động vi phạm pháp luật. Đạo đức, lối sống của một bộ phận
thanh niên còn lệch lạc, đề cao hưởng thụ, sống thực dụng, ích kỷ, đua địi, xa hoa
lãng phí, sùng bái thần tượng thái quá, ít quan tâm đến cộng đồng và những người
xung quanh. Một bộ phận thanh niên thiếu ý thức rèn luyện, khơng tích cực tham
gia các hoạt động Đoàn, Hội, các phong trào và hoạt động tập thể do nhà trường, địa
phương tổ chức; lười học tập, lao động, không dám đấu tranh với sai trái, tiêu cực,
thờ ơ, vô cảm trước nỗi đau của người khác, ích kỷ, bất hiếu với cha mẹ, thiếu trách
nhiệm với cộng đồng, thiếu quan tâm đến tình hình đất nước; một số thanh thiếu
niên mắc tệ nạn xã hội, vi phạm pháp luật.
Chính vì vậy, giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thế hệ trẻ
gắn với những nét đặc thù của Quận Ngũ Hành Sơn hiện nay là một vấn đề bức xúc,
nảy sinh từ thực tiễn đòi hỏi phải được quan tâm, nghiên cứu một cách hệ thống.

Xuất phát từ thực tế trên, trong kế hoạch viết Đề án tốt nghiệp chương trình Cao
cấp lý luận Chính trị năm 2016, tơi chọn xây dựng Đề án “Tăng cường công tác giáo
dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên Quận Ngũ Hành Sơn,
Thành phố Đà Nẵng giai đoạn 2017 - 2021” nhằm góp phần làm sáng tỏ hơn nữa
những vấn đề lý luận và thực tiễn đang đặt ra trong cơng tác giáo dục của Đồn, khắc
phục những hạn chế, yếu kém và đề xuất những giải pháp nhằm tăng cường công tác
giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên nhằm thực hiện thắng
lợi Nghị quyết Hội nghị Trung ương 7 khóa X của Đảng về “Tăng cường sự lãnh đạo
của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại
hóa” và Nghị quyết Đại hội Đồn tồn quốc lần thứ X; đồng thời góp phần vào việc
xây dựng và phát triển Quận Ngũ Hành Sơn trong thời gian tới.
1.2. MỤC TIÊU CỦA ĐỀ ÁN
1.2.1.Mục tiêu
Đề án nghiên cứu thực trạng công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối
sống cho thế hệ trẻ của Đoàn Thanh niên nhằm phát huy vai trò và chức năng giáo dục
thanh niên của các cấp bộ Đoàn trên địa bàn Quận Ngũ Hành Sơn, thành phố Đà Nẵng
1.3. NHIỆM VỤ CỦA ĐỀ ÁN
1.3.1. Ý nghĩa khoa học
Kết quả nghiên cứu sẽ góp phần hồn thiện thêm về cơ sở lý luận và thực
tiễn về giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên cũng như
việc áp dụng các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về công tác thanh


4
niên vào thực tiễn công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thế
hệ trẻ ở Quận Ngũ Hành Sơn, thành phố Đà Nẵng.
Kết quả nghiên cứu của đề án có giá trị tham khảo cho cơng tác trun truyền
giáo dục của các cấp bộ Đồn và đồng thời có giá trị tham khảo cho các cơng trình
nghiên cứu liên quan đến vấn đề này.
1.3.2. Ý nghĩa thực tiễn

Đánh giá đúng thực trạng của thanh niên Quận Ngũ Hành Sơn trong thời gian
qua, tập trung về các mặt lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống. Qua đó, phân tích vai
trị của cơng tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thế hệ trẻ của
Đoàn Thanh niên; đánh giá những tồn tại, vướng mắc, rút ra những bài học kinh
nghiệm trong công tác giáo dục của Đồn để từ đó đề xuất các giải pháp cho các cấp
bộ Đoàn trên địa bàn Quận Ngũ Hành Sơn, thành phố Đà Nẵng nhằm tăng cường công
tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên, góp phần xây dựng
được một lớp thanh niên “vừa hồng, vừa chuyên”, đủ sức gánh vác những nhiệm vụ
lớn lao của quá trình xây dựng và phát triển Quận Ngũ Hành Sơn trong tương lai.
1.4 GIỚI HẠN CỦA ĐỀ ÁN
1.4.1. Đối tượng nghiên cứu của Đề án
- Tình hình thanh niên Quận Ngũ Hành Sơn và thực trạng công tác giáo dục
lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thế hệ trẻ của các cấp bộ Đoàn trên địa
bàn Quận Ngũ Hành Sơn, thành phố Đà Nẵng.
1.4.2. Phạm vi nghiên cứu
1.4.2.1. Phạm vi về khơng gian
Đề án nghiên cứu tình hình thanh niên Quận Ngũ Hành Sơn và thực trạng công
tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thế hệ trẻ của các cấp bộ Đoàn
trên địa bàn Quận Ngũ Hành Sơn, trong đó tập trung vào vai trị chỉ đạo, triển khai của
Quận Đoàn Ngũ Hành Sơn. Đề án triển khai cho tất cả các cấp bộ Đoàn trên địa bàn
Quận Ngũ Hành Sơn. Ngồi vai trị nịng cốt của tổ chức Đồn, Đề án xây dựng cần có
phối hợp trách nhiệm của các Phịng, ban, ngành, Hội Đồn thể như: Hội Cựu chiến
binh, Hội Liên hiệp Phụ nữ, Phòng Nội vụ, Phòng Giáo dục và Đào tạo, Phòng Văn
hóa Thơng tin, Cơng an Quận, Ban Chỉ huy Qn sự Quận, Đài truyền thanh Quận...
1.4.2.2. Phạm vi về thời gian
Đánh giá tình hình thanh niên Quận Ngũ Hành Sơn và thực trạng công tác
giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thế hệ trẻ của các cấp bộ Đoàn
trên địa bàn Quận Ngũ Hành Sơn qua số liệu và thông tin thu thập từ thời điểm năm
2010 đến năm 2016 . Đề xuất các mục tiêu, giải pháp, nhiệm vụ cho công tác giáo
dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thế hệ trẻ giai đoạn 2017 - 2021.

5
Phần 2. NỘI DUNG

2.1 CĂN CỨ XÂY DỰNG ĐỀ ÁN
2.1.1. Căn cứ khoa học, lý luận
2.1.1.1. Một số khái niệm cơ bản
a.Thanh niên
Trong sự phát triển của xã hội, lĩnh vực thanh niên được nhiều bộ môn khoa
học nghiên cứu. Tuỳ theo đối tượng nghiên cứu và góc độ tiếp cận của từng ngành
khoa học, người ta có thể đưa ra các định nghĩa khác nhau về thanh niên.
Từ góc độ xã hội học, thanh niên được xem là một nhóm xã hội của những người
mới lớn, “là độ tuổi quá độ từ trẻ con sang người lớn trong cuộc đời mỗi người” 1. Đây là
một nhóm động, khơng ổn định, thường xuyên đón nhận những thành viên mới và chia tay
với những người đã trưởng thành, vượt quá phạm vi lứa tuổi của nhóm.
Từ góc độ tâm lý học, thanh niên là một độ tuổi, ở giữa lứa tuổi trẻ em và
tuổi trưởng thành. Ở giai đoạn này, sự phát triển về thể chất đạt đến đỉnh cao, tuy
nhiên, các yếu tố tâm lý mới được định hình và ổn định một cách tương đối. Thanh
niên có sự khác biệt lớn về nhiều mặt (tuổi, nơi sinh sống, nghề nghiệp…), do đó,
các đặc điểm tâm lý của thanh niên rất phong phú, đa dạng, tuy nhiên, chúng có một
tính chất chung, đó là tính trẻ. Tính trẻ được thể hiện ở sự năng động, nhiệt huyết,
chấp nhận mạo hiểm, giàu mơ ước và hồi bão lớn, thích cái mới, thích giao lưu,
học hỏi và mong muốn có những đóng góp cho xã hội để khẳng định bản thân.
Từ góc độ kinh tế học, thanh niên là lực lượng lao động đông đảo trong xã
hội, là lực lượng làm ra nhiều của cải, vật chất và tinh thần cho xã hội.
Từ góc độ pháp lý, Điều 1 Luật Thanh niên được Quốc hội nước Cộng hòa xã
hội chủ nghĩa Việt Nam thơng qua tại kỳ họp thứ 8, khóa XI qui định: “Thanh niên quy
định trong Luật này là công dân Việt Nam từ đủ mười sáu tuổi đến ba mươi tuổi”.
Phạm vi tuổi của thanh niên khá rộng (từ 16 đến 30). Vì vậy, xét từ góc độ nghề

nghiệp của họ, trong thanh niên có nhiều nhóm nhỏ khác nhau. Nhóm trẻ tuổi nhất
đang chuẩn bị kết thúc những năm học phổ thông, mối quan tâm lớn nhất của họ là lựa
chọn nghề, chọn trường để tiếp tục học cao hơn, hoặc bước vào nghề; một bộ phận
khác đang ngồi trên ghế các trường cao đẳng, đại học, tiếp thu kiến thức và kỹ năng
chun mơn ở trình độ cao để trở thành nguồn nhân lực chất lượng cao của đất nước,
một bộ phận khác mới bước vào hoạt động nghề nghiệp, đang ứng phó với những khó
Phạm Hồng Tung, Thực trạng và xu hướng biến đổi lối sống của thanh niên Việt Nam trong quá trình đổi
mới và hội nhập quốc tế, Viện Việt Nam học và Khoa học phát triển, Đại học quốc gia Hà Nội, Hà Nội,
2010.
1


6
khăn, thử thách ban đầu của hoạt động này; bên cạnh đó, một bộ phận thanh niên đã
khẳng định được vị trí nghề nghiệp của mình, có những cống hiến nhất định cho xã hội.
Ngày nay, nhờ sự phát triển nhanh của cơng nghệ - một lĩnh vực có rất nhiều đặc điểm
phù hợp với tâm lý thanh niên, được thanh niên ưa thích và tích cực vận dụng vào
chuyên mơn, khơng ít thanh niên đã sớm đạt được thành tựu lớn, nhanh chóng khẳng
định bản thân. Với sự nhanh nhạy, nhiệt huyết của tính trẻ, dám nghĩ, dám làm và sức
khỏe tốt, thanh niên được xem là lực lượng lao động chủ chốt của xã hội.
Từ những cơ sở trên, có thể hiểu một cách tổng quát: Thanh niên Việt Nam
là những người từ đủ 16 tuổi đến 30 tuổi; gồm những người có sức khỏe thể chất
đạt đến đỉnh cao; năng động, nhiệt huyết, dám nghĩ, dám làm, thích giao lưu, học
hỏi để nâng cao trình độ về mọi mặt, mong muốn được đóng góp cho xã hội để
khẳng định bản thân. Thanh niên nước ta là một tầng lớp xã hội rộng lớn, ln có
những đóng góp to lớn trong các giai đoạn lịch sử phát triển của đất nước. Họ là
một lực lượng quan trọng của xã hội hiện tại cũng như trong tương lai.
b. Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh
Đồn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là tổ chức chính trị - xã hội của
thanh niên Việt Nam do Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng

lập, lãnh đạo và rèn luyện. Đoàn bao gồm những thanh niên tiên tiến, phấn đấu vì
mục tiêu, lý tưởng của Đảng là độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, dân
giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.2
Đồn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là đội dự bị tin cậy của Đảng Cộng
sản Việt Nam, là lực lượng xung kích cách mạng, là trường học xã hội chủ nghĩa
của thanh niên, đại diện chăm lo và bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng của tuổi
trẻ; phụ trách Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh; là lực lượng nịng cốt chính
trị trong phong trào thanh niên và trong các tổ chức thanh niên Việt Nam.
Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là thành viên của hệ thống chính
trị, hoạt động trong khn khổ Hiến pháp và Pháp luật của nước Cộng hòa Xã hội
Chủ nghĩa Việt Nam. Đoàn phối hợp với các cơ quan Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc
Việt Nam, các đoàn thể, tổ chức kinh tế, xã hội, các tập thể lao động và gia đình
chăm lo giáo dục, đào tạo và bảo vệ thanh thiếu nhi; tổ chức cho đoàn viên, thanh
niên tích cực tham gia vào việc quản lý nhà nước và xã hội.
c. Cơng tác giáo dục
2

Điều lệ Đồn TNCS Hồ Chí Minh khóa X, NXB Thanh niên, Hà Nội, 2012.


7
Giáo dục, hiểu theo nghĩa rộng của từ này, là quá trình trao đổi và chuyển giao
tri thức, là sự đạt được những giá trị và các mơ hình hành vi theo một mục đích, yêu
cầu định sẵn. Hiểu theo nghĩa hẹp, giáo dục là một quá trình hình thành nhân cách con
người dưới ảnh hưởng của hoạt động có mục đích của nhà giáo dục trong
Kế thừa truyền thống giáo dục mà cha ông ta để lại, Đảng ta, đứng đầu là
Chủ tịch Hồ Chí Minh ln ln quan tâm đến giáo dục, đến việc "trồng người".
Tại buổi nói chuyện với lớp học chính trị của các giáo viên cấp 2 và cấp 3 toàn miền
Bắc (ngày 13-9-1958), Người nói: "Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây, vì lợi
ích trăm năm thì phải trồng người". Với Hồ Chí Minh "trồng người" là tư tưởng có

tính chất nhất quán, xuyên suốt trong cuộc đời hoạt động của mình.
Tại Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ tư, khoá VII (ngày 14-1-1993) Đảng
ta ra Nghị quyết "Về tiếp tục đổi mới sự nghiệp giáo dục và đào tạo", trong đó
khẳng định giáo dục và đào tạo được xem là "quốc sách hàng đầu". Mục tiêu của
phát triển giáo dục nước ta là nhằm "nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng
nhân tài, đào tạo những con người có kiến thức văn hố, khoa học, có kỹ năng nghề
nghiệp, lao động tự chủ, sáng tạo và có kỷ luật, giàu lòng nhân ái, yêu nước, yêu
chủ nghĩa xã hội, sống lành mạnh... chú trọng giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin và tư
tưởng Hồ Chí Minh, nội dung nhân văn và bản sắc văn hoá dân tộc".
d. Lý tưởng cách mạng
Lý tưởng là cái đích của cuộc sống mà mỗi con người khát khao muốn đạt được, là
những ước mơ, hồi bão tốt đẹp mà con người ln muốn vươn tới. Theo Từ điển tiếng
Việt, lý tưởng là “mục đích cao nhất, tốt đẹp nhất mà người ta mong muốn đạt tới” 3; Từ
điển xã hội học, lý tưởng là “những khát khao, nguyện vọng, tư tưởng về tương lai tốt đẹp
mà con người hằng mong tới, là trạng thái hoàn hảo nhất mà người ta mong muốn đạt
tới”4. Lý tưởng có vai trị vai trị to lớn, chủ đạo đối với hoạt động con người.
V.A.Xukhômlinxki, một nhà giáo dục Nga đã nhận định rằng, “người nào có một lý tưởng
cao đẹp thúc đẩy, lý tưởng đó đối với anh ta trở thành một thực tế hiển nhiên thì người đó
khơng những sẽ u cầu cao đối với chính bản thân mình, đối với hành vi của mình mà
cịn thể hiện tinh thần trách nhiệm đối với những công việc của người khác”5.
- Lý tưởng cách mạng:
Lý tưởng cách mạng là một nội dung cụ thể của lý tưởng nói chung. Nó có
đặc điểm là chỉ có ở những nhân cách đã và đang trưởng thành, có vai trị chi phối
mạnh mẽ các nội dung lý tưởng khác. Nó là cơ sở động lực của hoài bão lớn trong
Trung tâm Từ điển học. Từ điển tiếng Việt. Nxb Đà Nẵng, 2007, tr.873.
Nguyễn Khắc Viện. Từ điển xã hội học. Nxb Thế giới, Hà Nội, 1994, tr.182.
5
V.A.Xukhomlinxki. Hình thành niềm tin cộng sản cho thế hệ trẻ. Nxb Thanh niên, Hà Nội, 1983, tr.19.
3
4

8
thanh niên. Tuy nhiên lý tưởng cách mạng không tự nhiên hình thành mà là kết
quả của một quá trình giáo dục có tính định hướng cao, thơng qua những mơi
trường cụ thể. Lý tưởng cách mạng mang tính tự giác, thể hiện rõ nét vai trị q
trình tự giáo dục của mỗi cá nhân.
Lý tưởng của Thanh niên Việt Nam không thể tách rời lý tưởng cách mạng
của Đảng, của dân tộc. Vì lý tưởng độc lập tự do cho Tổ quốc, hàng triệu Thanh
niên Việt Nam đã không sờn lịng, khơng tiếc xương máu góp phần làm nên những
chiến thắng vĩ đại của dân tộc. Bước vào công cuộc đổi mới, trong điều kiện của cơ
chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, lý tưởng
cách mạng của thanh niên là tiếp tục phấn đấu, xây dựng một nước Việt Nam dân
giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
e. Đạo đức, lối sống
- Đạo đức:
Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội, là sự phản ánh tồn tại xã hội về lĩnh
vực đạo đức. Sự ra đời và phát triển của đời sống đạo đức xã hội là do nhu cầu cuộc
sống của con người, của xã hội đặt ra. Ở một mức độ khái quát nhất ta có thể hiểu:
Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội, là tập hợp những nguyên tắc, qui tắc, chuẩn
mực xã hội nhằm điều chỉnh và đánh giá cách ứng xử của con người trong quan hệ với
nhau và quan hệ với xã hội. Chúng được thực hiện bởi niềm tin cá nhân, bởi truyền
thống dân tộc và sức mạnh của dư luận xã hội.
Có đạo đức cách mạng, người cán bộ cách mạng mới kiên định vững vàng trong
mọi hồn cảnh, lúc gian khổ khó khăn, thất bại cũng khơng sờn lịng, khi thắng lợi
thành cơng khơng tự mãn kiêu căng. “Người cách mạng phải có đạo đức cách mạng
làm nền tảng mới hoàn thành được nhiệm vụ cách mạng vẻ vang”.6
- Lối sống:
Theo Từ điển Bách khoa Việt Nam, lối sống là tồn bộ những hình thức hoạt
động sống của con người trong một xã hội nhất định được xem xét thống nhất với

các điều kiện kinh tế – xã hội nhất định.7
Theo Hồ Chí Minh, lối sống bao gồm lối sống riêng của từng cá nhân và lối
sống chung của từng nhóm người, rộng hơn là tồn xã hội. Lối sống cá nhân là tồn
bộ hình thức hoạt động sống của cá nhân trong một xã hội nhất định. Đồng thời là
sự phản ánh kết quả nhận thức của cá nhân về các điều kiện kinh tế, chính trị, văn
hóa, xã hội. Vì thế, lối sống cá nhân luôn mang đậm dấu ấn cá nhân và có tính
6
7

Hồ Chí Minh, Về đạo đức, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1993
Từ điển Bách khoa Việt Nam, tập 2, Nxb Từ điển Bách khoa, Hà Nội, 2002


9
phong phú, đa dạng.
Lối sống trong quan niệm của Hồ Chí Minh cịn là tiêu chí, thước đo trình độ
văn minh, tiến bộ của mỗi dân tộc. Người cho rằng: “Một dân tộc biết cần, kiệm,
biết liêm sĩ, là một dân tộc giàu về vật chất, mạnh về tinh thần, là một dân tộc văn
minh tiến bộ”.8 Với nghĩa đó, xây dựng lối sống mới đã trở thành một mục tiêu của
CNXH. Phấn đấu thực hành lối sống mới giúp mỗi cá nhân và cả xã hội từng bước
vượt qua được những cái nhỏ bé, thấp hèn để vươn tới những cái lớn lao, cao
thượng làm cho mọi người phát triển toàn diện cùng với sự phát triển của đất nước.
2.1.1.2. Quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về vai trò của giáo dục lý tưởng
cách mạng, đạo đức lối sống cho thanh niên Việt Nam trong giai đoạn hiện nay
Giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức lối sống cho thanh niên góp phần phát
triển con người tồn diện
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Muốn xây dựng CNXH phải có con người
XHCN”9. Đức và tài là hai mặt của cùng một nhân cách con người, là những nội
dung không thể thiếu trong giáo dục con người tồn diện. Mục đích cuối cùng của
giáo dục tồn diện nhằm tạo ra lớp người có năng lực và phẩm chất đáp ứng yêu cầu

thời đại. Hồ Chí Minh xác định “Trong việc giáo dục và học tập, phải chú trọng đủ
các mặt: đạo đức cách mạng, giác ngộ XHCN, văn hoá, kĩ thuật, lao động và sản
xuất”10. Giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức lối sống cho thanh niên là một trong
những nội dung quan trọng trong công tác giáo dục tồn diện bởi ngồi kiến thức
chun mơn, thanh niên rất cần được trau dồi tư tưởng, đạo đức, lối sống, bồi dưỡng
lòng yêu nước, sự quan tâm tới cộng đồng... Nhờ đó, giúp họ dần tạo lập và kiên
định lập trường và bản lĩnh chính trị. Đây là một công tác quan trọng, là tiền đề để
chúng ta có thể đào tạo ra một thế hệ cán bộ mới vừa giỏi chuyên môn, vừa vững
vàng về lập trường chính trị, có đạo đức cách mạng từ đó đưa đất nước phát triển
lên tầm cao mới trong thời kỳ đẩy mạnh hội nhập quốc tế.
Chính vì vậy, Đại hội Đảng lần thứ X chỉ rõ: “Xây dựng và hoàn thiện giá trị
nhân cách con người Việt Nam, bảo vệ và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc trong
thời kỳ CNH, HĐH, hội nhập kinh tế quốc tế. Bồi dưỡng các giá trị văn hoá trong
thanh niên, học sinh, sinh viên, đặc biệt là lý tưởng sống, lối sống, năng lực trí tuệ,
đạo đức và bản lĩnh văn hoá con người Việt Nam”11.
Giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức lối sống cho thanh niên góp phần đào
tạo nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng quá trình cơng nghiệp hố, hiện đại hố,
8
9

Hồ Chí Minh, Tồn tập, Tập 5, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995
Hồ Chí Minh (2000): Tồn tập, tập 9, Nxb. CTQG, Hà Nội, tr.448.

10
11

Hồ Chí Minh (2000): Tồn tập, tập 10, Nxb. CTQG, Hà Nội, tr.190.
Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, Nxb CTQG, Hà Nội, 2006, tr.106.

10
phát triển kinh tế tri thức và đẩy mạnh hội nhập quốc tế
Thanh niên có vai trị rất quan trọng đối với sự phát triển đất nước vì đây là
một bộ phận quan trọng trong nguồn nhân lực chất lượng cao. Đại hội X của Đảng
xem việc phát huy sức mạnh tồn dân tộc, đẩy mạnh tồn diện cơng cuộc đổi mới
nhằm sớm đưa nước ta thốt khỏi tình trạng kém phát triển và đến năm 2020, cơ
bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại là nhiệm vụ chính trị trọng đại
nhất của tồn Đảng, tồn dân trong giai đoạn hiện nay. Để thực hiện nhiệm vụ đó,
trong khi không xem nhẹ việc khai thác ngoại lực, biến ngoại lực thành nội lực cho
sự phát triển KT - XH, Đảng ta cũng cho rằng, nội lực là chính, trong đó, quan trọng
nhất là nhân tố con người. Phát huy cho đựơc nhân tố con người Việt Nam nhất là
thế hệ trẻ là cái bảo đảm cơ bản nhất cho thành công của sự nghiệp đổi mới. Nghị
quyết Trung ương 7, Khóa X nhấn mạnh: “Thanh niên được đặt ở vị trí trung tâm
trong chiến lược bồi dưỡng, phát huy nhân tố và nguồn lực con người”12.
Giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức lối sống cho thanh niên nâng cao trình
độ và năng lực tư duy lý luận khoa học giúp thanh niên khẳng định bản thân và hịa
nhập vào xã hội hiện đại, góp phần phát triển, ứng dụng khoa học và công nghệ, vươn
lên làm chủ khoa học, công nghệ hiện đại, đẩy mạnh sự nghiệp CNH, HĐH và xây
dựng nền kinh tế tri thức. Giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức lối sống cho thanh
niên qua việc trang bị phương pháp luận khoa học giúp thanh niên nâng cao khả năng
thích ứng với xu thế đẩy mạnh hội nhập và giao lưu quốc tế. Trong môi trường hội
nhập và giao lưu quốc tế, thanh niên có điều kiện thuận lợi để tiếp thu văn minh của
nhân loại, học tập và ứng dụng những tiến bộ khoa học và công nghệ trên thế giới. Họ
trở nên tự tin hơn, tham gia ngày càng nhiều vào sự nghiệp phát đất nước.
Giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức lối sống cho thanh niên góp phần đào
tạo thế hệ cán bộ trẻ kế tục sự nghiệp cách mạng
Trong sự nghiệp cách mạng, Đảng ta luôn đánh giá cao vai trò của thanh
niên. Nghị quyết Trung ương 4, Khố VII của Đảng về “Cơng tác thanh niên trong
thời kỳ mới’ đánh giá: “Thanh niên là lực lượng xung kích trong sự nghiệp xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc. Sự nghiệp đổi mới có thành cơng hay khơng, đất nước

bước vào thế kỷ 21 có vị trí xứng đáng trong cộng đồng thế giới hay không, cách
mạng Việt Nam có vững bước theo con đường XHCN hay khơng phần lớn tuỳ
thuộc vào lực lượng thanh niên, vào việc bồi dưỡng, rèn luyện thế hệ thanh niên;
công tác thanh niên là vấn đề sống còn của dân tộc, là một trong những nhân tố
12

Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Hội nghị lần thứ bảy Ban chấp hành Trung ương khoỏ X, H, 2008, tr.41.


11
quyết định sự thành bại của cách mạng” 13. Nghị quyết Trung ương 7, Khoá X của
Đảng tiếp tục khẳng định vai trị quan trọng đó và đề ra mục tiêu: “Tiếp tục xây
dựng thế hệ thanh niên Việt Nam giàu lòng yêu nước, tự cường dân tộc, kiên định
mục tiêu lý tưởng độc lập dân tộc và CNXH; có đạo đức cách mạng, ý thức chấp
hành pháp luật, sống có văn hố, vì cộng đồng... Hình thành một lớp thanh niên ưu
tú trên mọi lĩnh vực, kế tục trung thành và xuất sắc sự nghiệp cách mạng của Đảng,
của dân tộc;...”14
Lý tưởng của Đảng ta hiện nay chính là “Độc lập dân tộc gắn liền với CNXH”
mà Chủ tịch Hồ Chí Minh và nhân dân ta đã lựa chọn. Bởi vậy, giáo dục lý tưởng cách
mạng làm cho thanh niên tin tưởng có cơ sở khoa học và trung thành tuyệt đối với lý
tưởng đó. Bên cạnh củng cố niềm tin của thanh niên vào Đảng, vào lý tưởng cách
mạng, phải tăng cường giáo dục cho họ tình cảm yêu nước nồng nàn, khơi dậy nội lực
quan trọng để tạo cho thanh niên - những người chủ tương lai của đất nước, ý chí tự lực
tự cường, say mê trong lao động, học tập, có đủ bản lĩnh chính trị, có lối sống cao đẹp,
biết sống có ý nghĩa hướng tới chân - thiện - mỹ, phát huy sức mạnh của thanh niên.
Giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức lối sống cho thanh niên góp phần tích
cực vào cuộc đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng - văn hoá
Giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức lối sống cho thanh niên là giáo dục
đạo đức, lý tưởng cách mạng, lối sống, niềm tin, góp phần tạo nên một con người có
niềm tin sâu sắc trung thành với Đảng, có lập trường vững vàng trước mọi thử

thách. Điều đó góp phần giúp thanh niên có đủ dũng khí và khả năng bảo vệ hệ tư
tưởng vô sản, bảo vệ Đảng Cộng sản và chế độ XHCN, bảo vệ các giá trị văn hố
truyền thống dân tộc và có sức đề kháng với “Diễn biến hịa bình” (DBHB) của các
thế lực thù địch với hình thức ngày càng thâm độc, tinh vi.
Giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức lối sống cho thanh niên làm chothanh
niên nhận thức rõ sự lợi dụng của các thế lực thù địch để họ chủ động phịng tránh
khơng bị sự lợi dụng đó; kiên quyết phê phán, lên án những thói hư, tật xấu trong xã
hội. Từ đó, thanh niên thấy được giá trị, ý nghĩa và mục đích cuộc sống của con
người. Đó là "bức tường thép" để ngăn chặn lối sống cá nhân chủ nghĩa, thực dụng
trọng đồng tiền mà các thế lực thù địch gieo rắc trong thanh niên ngày nay. Họ sẽ biết
nêu cao tinh thần đấu tranh bảo vệ chân lý, bảo vệ cái đúng, cái tốt, lên án cái ác, cái
xấu và cái tiêu cực; có thái độ kiên quyết, dứt khoát đấu tranh ngăn chặn và đẩy lùi

13
14

Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Hội nghị lần thứ tư Ban chấp hành Trung ương khoỏ VII, H, 1993, tr.82.
Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Hội nghị lần thứ bảy Ban chấp hành Trung ương khoỏ X, H, 2008, tr.43.


12
mọi cái tiêu cực, sa đọa, suy thoái về đạo đức và lối sống trong nhà trường cũng như
ngoài xã hội.
2.1.2. Cơ sở chính trị, pháp lý
2.1.2.1. Căn cứ Hiến pháp và Luật của Quốc hội, Điều lệ Đoàn
- Hiến pháp Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 1992, được sửa
đổi bổ sung năm 2013.
- Luật Thanh niên năm 2005
- Điều lệ Đồn TNCS Hồ Chí Minh khóa X và Hướng dẫn thực hiện Điều lệ
Đồn TNCS Hồ Chí Minh khóa X, 2012

2.1.2.2. Căn cứ Nghị quyết của Đảng về thanh niên và công tác thanh niên, các
Văn kiện của Đảng Cộng sản Việt Nam, Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh
- Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc của Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ
X, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội (2006).
- Nghị quyết 25 - NQ/TW, ngày 25 tháng 7 năm 2008 của Ban Chấp hành
Trung ương Đảng khoá IX về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác
thanh niên thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hố, hiện đại hoá.
- Chỉ thị số 42-CT/TW ngày 24/3/2015 của Ban Chấp hành Trung ương
Đảng về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách
mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ giai đoạn 2015-2030
- Quyết định Số 289-QĐ/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng ngày
8/2/2010 về ban hành "Quy chế cán bộ Đồn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh".
- Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X Đồn TNCS Hồ Chí Minh,
nhiệm kỳ 2012 – 2017
- Chương trình hành động số 31 ngày 25/10/2008 của Ban Thường vụ Thành
ủy Đà Nẵng về thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ VII Ban Chấp hành Trung
ương Đảng (khóa X)
- Văn kiện Đại hội đại biểu Đảng bộ Quận Ngũ Hành Sơn lần thứ V, nhiệm
kỳ 2015-2020.
- Văn kiện Đại hội Đồn TNCS Hồ Chí Minh Quận Ngũ Hành Sơn lần thứ
IV nhiệm kỳ 2012 – 2017
2.1.2.3. Căn cứ Văn bản của Thủ tướng Chính phủ
- Quyết định số 45/NQ-CP ngày 11 tháng 9 năm 2009 của Chính phủ ban
hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 25-NQ/TW
ngày 25 tháng 7 năm 2008 Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương Đảng
(khóa X) về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ
đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa;


13

- Quyết định số 2474/QĐ-TTG ngày 30 tháng 12 năm 2011 của Thủ tướng Chính
phủ phê duyệt Chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam giai đoạn 2011 – 2020.
- Quyết định số 2160 /QĐ-TTg ngày 26/11/2010 của Thủ tướng Chính phủ
phê duyệt Đề án tăng cường cơng tác phổ biến, giáo dục pháp luật nhằm nâng cao ý
thức pháp luật cho thanh thiếu niên giai đoạn 2011 – 2015
- Quyết định số 2264/QĐ-TTg ngày 16/12/2014 của Thủ tướng Chính phủ
phê duyệt Đề án đào tạo, bồi dưỡng cán bộ Đồn TNCS Hồ Chí Minh giai đoạn
2015-2020
- Nghị quyết liên tịch số 01/2012/NQLT/CP-BCHTWĐTN ngày 14/12/2012
giữa Chính phủ và Ban Chấp hành Trung ương Đồn TNCS Hồ Chí Minh về ban
hành Quy chế phối hợp cơng tác của Chính phủ và Ban Chấp hành Trung ương
Đồn TNCS Hồ Chí Minh.
2.1.3. Cơ sở thực tiễn
Sau 30 năm đổi mới đất nước, nhiều chủ trương, đường lối về công tác thanh
niên được Đảng ban hành, Nhà nước cụ thể hóa thành chính sách, pháp luật về
thanh niên và công tác thanh niên, qua đó đã tạo được những điều kiện tốt nhất để
thế hệ tương lai của đất nước phấn đấu vươn lên. Đứng trước yêu cầu của sự nghiệp
đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc và hội nhập
quốc tế hiện nay, đa số thanh niên ý thức rõ trách nhiệm của mình đối với đất nước,
có ý thức phấn đấu lao động, học tập, rèn luyện về mọi mặt với khát vọng cống hiến
vì tương lai của dân tộc.
Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn một bộ phận thanh thiếu niên phai nhạt lý
tưởng cách mạng, suy thoái về đạo đức, lối sống, mắc tệ nạn xã hội, vi phạm pháp
luật. Diễn biến tình hình tư tưởng và những vấn đề tiêu cực mới nảy sinh trong
thanh thiếu niên gây lo lắng cho toàn xã hội. Việc tăng cường giáo dục đạo đức, lối
sống, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho thanh thiếu niên là yêu cầu cấp thiết, quan
trọng, thường xuyên, liên tục của Đồn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh.
Trong những năm gần đây, cùng với các Quận Huyện Đoàn trong toàn thành
phố, các cấp bộ Đoàn trên địa bàn Quận Ngũ Hành Sơn đã có nhiều sáng tạo, đổi
mới trong cơng tác giáo dục, thực hiện tốt chức năng Đồn là trường học xã hội chủ

nghĩa của thanh niên. Tuy nhiên, công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức,
lối sống của Đồn Thanh niên hiện nay vẫn cịn những tồn tại, hạn chế nhất định
cần được tiếp tục nghiên cứu hồn thiện nhằm góp phần hình thành lớp thanh niên
vừa "hồng" vừa "chun," giàu lịng u nước, có bản lĩnh chính trị, ý thức chấp


14
hành pháp luật, có đạo đức cách mạng và lối sống đẹp, có ước mơ, hồi bão, khát
vọng đưa đất nước vươn lên đáp ứng nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt
Nam xã hội chủ nghĩa.
2.1.3.1. Khái quát chung về Quận Ngũ Hành Sơn
Quận Ngũ Hành Sơn nằm về phía Đơng Nam của thành phố Đà Nẵng; phía
đơng giáp với biển Đơng có dải cát dài 12 km, rộng 1 km dọc bờ biển; phía Tây
giáp với huyện Hòa Vang là đồng ruộng xen kẽ với bãi bồi, có sơng Cẩm Lệ bao
quanh nối với sơng Hàn đổ ra biển với chiều dài khoảng 15 km; phía Bắc giáp với
quận Hải Châu và Sơn Trà; phía Nam giáp tỉnh Quảng Nam.
Quận Ngũ Hành Sơn có diện tích: 38,59 km2, chiếm 3% diện tích tồn thành
phố; dân số: 61.441 người, chiếm 7,37% dân số toàn thành phố, mật độ dân số:
1.769,11 người/km2.
Quận Ngũ Hành Sơn gồm 04 đơn vị hành chính cấp phường: Mỹ An, Kh
Mỹ, Hịa Hải, Hịa Q.
Hiện nay trên địa bàn Quận có 01 trường đại học, 04 trường cao đẳng; và 27
trường học từ bậc học phổ thông tới ngành học mầm non.
Sau 5 năm, các ngành kinh tế của quận dịch chuyển theo hướng giảm tỷ
trọng ngành nông nghiệp, công nghiệp và tăng tỷ trọng ngành dịch vụ, đảm bảo
đúng định hướng của Nghị quyết Đại hội Đảng bộ quận nhiệm kỳ 2010 - 2015 đã đề
ra. Tổng giá trị sản xuất các ngành thuộc quận quản lý tăng đều qua các năm. Tốc
độ tăng trưởng bình quân là 13,70%, cao hơn 1,70% so với chỉ tiêu Nghị quyết đề
ra. Trong đó, ngành dịch vụ du lịch - thương mại từng bước được khẳng định là
ngành kinh tế mũi nhọn. Tốc độ tăng trưởng bình quân hàng năm của ngành là

23,34%, cao hơn 3,34% so với chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội IV đề ra. Giá trị sản xuất
ngành du lịch dịch vụ - thương mại trên địa bàn quận đạt xấp xỉ 15.000 tỷ đồng,
chiếm tỷ trọng 7,97% so với giá trị sản xuất của thành phố. Giá trị sản xuất công
nghiệp - tiểu thủ công nghiệp và xây dựng cơ bản tăng bình quân đạt 5,52%, cao
hơn 0,52% so với chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội IV đề ra.
2.1.3.2 Tình hình thanh niên Quận Ngũ Hành Sơn, thành phố Đà Nẵng
Thanh niên Quận Ngũ Hành Sơn từ 16 đến 30 tuổi hiện có 21.504 người,
chiếm khoảng 35% dân số tồn Quận. Trong đó Thanh niên học sinh, sinh viên
chiếm 57,43%, Thanh niên công chức, viên chức chiếm 1,6%, Thanh niên trong các
doanh nghiệp chiếm 18,59%, Thanh niên trên địa bàn dân cư (Thanh niên nông
thôn và đô thị) chiếm 19,85%, Thanh niên lực lượng vũ trang chiếm 2,5% tổng số


15
thanh niên.15
Mục đích, lý tưởng sống của thanh niên Ngũ Hành Sơn hiện nay là học tập,
rèn luyện không chỉ vì tương lai của bản thân mà cịn xuất phát từ mong muốn được
góp một phần cơng sức vào việc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa,
nhanh chóng đưa đất nước thốt khỏi tình trạng nghèo nàn, lạc hậu, tiến kịp các
nước trong khu vực và trên thế giới. Kết quả điều tra nhận thức của thanh niên Ngũ
Hành Sơn về các vấn đề trong cuộc sống cho thấy: có 23,6% thanh niên cho rằng
giá trị xã hội quan trọng nhất là sống có lý tưởng, tiếp đến là giàu tri thức (15,2%),
hịa bình (11,8%), cơng bằng (10,4%), sống có ích cho xã hội (8,5%). Điều này
chứng tỏ thanh niên Quận có nhận thức rõ và đúng đắn về những giá trị xã hội chân
chính, thể hiện nhận thức chính trị vững vàng, tin tưởng vào sự nghiệp xây dựng xã
hội chủ nghĩa vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh dưới
sự lãnh đạo của Đảng.
Thanh niên Ngũ Hành Sơn biết tiếp thu những lối sống tốt đẹp trong hội
nhập, ngày càng có ý thức trách nhiệm cao với cộng đồng, tham gia nhiệt tình vào
các hoạt động, phong trào xã hội. Trình độ học vấn của thanh niên Quận ngày càng

tăng. Mục đích, động cơ học tập của thanh niên hiện nay khá tích cực, đúng đắn và
mang tính thực tế. Thanh niên Quận tham gia lao động trong các thành phần kinh tế
có sự thay đổi đáng kể, trình độ chuyên môn, kỹ thuật nghiệp vụ của thanh niên
tham gia hoạt động kinh tế ngày càng được nâng cao. Xuất hiện ngày càng nhiều
tấm gương thanh niên tiêu biểu trên các lĩnh vực học tập, lao động, văn hóa, thể
thao thành tích cao. Qua 15 năm từ khi thành phố Đà Nẵng trở thành đơn vị hành
chính trực thuộc Trung ương, Quận Ngũ Hành Sơn từ đó được thành lập trở thành
môt quận trực thuộc thành phố Đà Nẵng, thanh niên Ngũ Hành Sơn có bước trưởng
thành nhanh chóng, có những đóng góp thiết thực trong q trình xây dựng và phát
triển quê hương.16
Tuy nhiên, vẫn còn một bộ phận thanh niên Quận có thái độ bàng quan đối với
những vấn đề của đất nước. Trong đội ngũ đoàn viên thanh niên Quận Ngũ Hành
Sơn vẫn còn những thanh niên sống khép mình, xa rời tập thể, ngại tham gia các
hoạt động xã hội, đoàn thể, thờ ơ với các diễn biến chính trị, xã hội của đất nước,
15

Quận Đoàn Ngũ Hành Sơn, Văn kiện Đại hội đại biểu Đồn TNCS Hồ Chí Minh Quận nhiệm kỳ (2012 –
2017) - Tài liệu lưu hành nội bộ.
Quận Đoàn Ngũ Hành Sơn, Báo cáo kết quả khảo sát tình hình thanh niên Ngũ Hành Sơn, năm 2011,
2012.
16


16
lý tưởng cách mạng mờ nhạt. Một bộ phận thanh niên vẫn sống thực dụng, tính
tốn, sống gấp, bê tha trong sinh hoạt, a dua, buông thả. Các hành vi lệch chuẩn
của học sinh, sinh viên trong môi trường học đường có xu hướng gia tăng như
tình trạng bạo lực học đường, quay cóp khi thi cử, mua điểm, thi hộ, thiếu tơn
trọng thầy cơ giáo, nói tục chửi thề. Năng lực hội nhập, kỹ năng xã hội của thanh
niên chưa đáp ứng địi hỏi của q trình hội nhập, trong đó có sự thiếu hụt về

kiến thức ngoại ngữ, tin học, lịch sử, văn hóa và kỹ năng, khả năng tư duy độc
lập. Việc sử dụng internet của một bộ phận không nhỏ thanh niên đang theo
hướng thiếu lành mạnh hơn là theo hướng tích cực, gây tác hại cho sự phát triển
về thể chất và nhân cách, nhất là các trò chơi game online bạo lực... Trong bối
cảnh khủng hoảng kinh tế gần đây, tình trạng thất nghiệp trong thanh niên cũng
có xu hướng tăng. Tỷ lệ lao động trong độ tuổi thanh niên được đào tạo nghề cịn
thấp so với u cầu. Trình độ nghề nghiệp thực tế của thanh niên Quận nhìn
chung cịn thấp, kỹ năng lao động khơng cao, trình độ lý thuyết và thực hành
cách xa nhau. Tình hình tệ nạn xã hội và vi phạm pháp luật trong thanh niên có
nhiều diễn biến phức tạp, có xu hướng gia tăng. Số đối tượng thanh thiếu niên
phạm tội về ma túy ngày càng tăng, là vấn đề rất đáng quan tâm hiện nay.
Trong những năm đến, những nhu cầu cơ bản và chủ yếu của thanh niên
Quận vẫn sẽ là: được tạo điều kiện học tập và phát triển tồn diện, được tạo cơng ăn
việc làm và thu nhập ổn định, được tạo điều kiện để vui chơi giải trí lành mạnh, có
mơi trường tốt để tham gia các hoạt động xã hội và trưởng thành. Môi trường sống
tự nhiên, áp lực trong học tập, làm việc, thu nhập và những vấn đề của xã hội hiện
đại đã, đang và sẽ ảnh hưởng đến khả năng được đáp ứng nhu cầu vui chơi, giải trí
và rèn luyện của thanh niên. Các tệ nạn xã hội như ma túy, mại dâm, tội phạm nguy
hiểm tiếp tục sẽ có tác động xấu đến một bộ phận thanh niên. Các thế lực thù địch
ngày càng ra sức lợi dụng thanh niên, lôi kéo thanh niên vào những hoạt động xấu,
nổi lên là các hoạt động truyền đạo trái phép trong học sinh, sinh viên. Các mặt tiêu
cực của internet sẽ ngày càng tác động mạnh mẽ đến đời sống văn hóa, tinh thần
của thanh niên. Trước những diễn biến phức tạp của tình hình chính trị, kinh tế, xã
hội trong khu vực và quốc tế, một bộ phận thanh niên sẽ rất dễ bị dao động về lập
trường tư tưởng, có biểu hiện lệch lạc về giá trị đạo đức và lối sống, đề cao lối sống
cá nhân chủ nghĩa, thiếu trách nhiệm với cộng đồng.
Tóm lại, tình hình diễn biến về mặt đạo đức, lối sống của thanh niên Quận
Ngũ Hành Sơn là sự đan xen giữa hai mặt tích cực và tiêu cực. Trong đó mặt tích