(Luận văn thạc sĩ) quản lý hoạt động giáo dục chính trị tư tưởng cho cán bộ nhân viên bệnh viện trung ương quân đội 108 hiện nay

BỘ QUỐC PHỊNG
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ

NGUYỄN MINH TÂN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ,
TƢ TƢỞNG CHO CÁN BỘ, NHÂN VIÊN BỆNH VIỆN
TRUNG ƢƠNG QUÂN ĐỘI 108 HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI - 2013

Luan van


BỘ QUỐC PHỊNG
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ

NGUYỄN VĂN TUẤN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ,
TƢ TƢỞNG CHO CÁN BỘ, NHÂN VIÊN BỆNH VIỆN
TRUNG ƢƠNG QUÂN ĐỘI 108 HIỆN NAY

Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60 14 01 14

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: GS, TS. NGUYỄN VĂN TÀI

HÀ NỘI - 2013

Luan van


3
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài luận văn
Giáo dục chính trị, tư tưởng là một nội dung, hình thức công tác tư
tưởng của Đảng trong quân đội nhằm nâng cao trình độ nhận thức, giác ngộ
chính trị, xây dựng thế giới quan khoa học, niềm tin vào lý tưởng xã hội chủ
nghĩa; phẩm chất chính trị, nâng cao năng lực hoạt động chính trị - xã hội,
chấp hành đường lối chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước, thực hiện
thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao cho cán bộ, chiến sỹ. Cả lý luận và thực
tiễn đã khẳng định rằng, q trình giáo dục chính trị, tư tưởng tồn tại như một
hệ thống bao gồm các thành tố: mục đích, nhiệm vụ, nội dung, phương pháp,
phương tiện, cơng tác quản lý… và chúng được thực hiện bởi các chủ thể nhất
định. Các thành tố của giáo dục chính trị, tư tưởng có mối quan hệ biện chứng
với nhau. Chính sự vận động của các thành tố cấu trúc tạo nên sự vận động và
phát triển của quá trình giáo dục chính trị, tư tưởng. Quản lý hoạt động giáo
dục chính trị, tư tưởng là một trong những vấn đề hết sức trọng yếu của cơng
tác giáo dục chính trị, tư tưởng. Thực tế cho thấy mục đích, nhiệm vụ, nội
dung, phương pháp, phương tiện giáo dục chính trị, tư tưởng đã được hoàn
thiện, nhưng quản lý hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng lạc hậu, lỗi thời
thì việc thực hiện mục đích, nội dung giáo dục chính trị, tư tưởng sẽ rất hạn
chế, thậm chí phản tác dụng.
Những năm qua, nhận thức đúng vị trí, vai trị của quản lý hoạt động
giáo dục chính trị, tư tưởng, cùng với việc đổi mới nội dung, hình thức,
phương pháp giáo dục, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 đã đặc biệt quan
tâm đến tổ chức quản lý hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ,
nhân viên. Xây dựng quy chế, quy trình, đổi mới phương thức lãnh đạo, chỉ

đạo giáo dục chính trị, tư tưởng; bồi dưỡng nâng cao trình độ chun mơn cho
đội ngũ cán bộ chuyên trách công tác tư tưởng; tăng cường cơ sở vật chất,
phương tiện cho giáo dục chính trị, tư tưởng…Nhờ đó thực hiện ngày càng có
chất lượng, hiệu quả giáo dục chính trị, tư tưởng; góp phần nâng cao bản lĩnh
chính trị, niềm tin vào mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội của đội

Luan van


4
ngũ cán bộ, nhân viên được củng cố trên cơ sở khoa học; ý thức chính trị,
trách nhiệm chính trị của cán bộ, nhân viên đối với công việc chuyên môn
được nâng lên. Cán bộ, nhân viên của bệnh viện luôn nhận rõ âm mưu và bản
chất thâm độc của các thế lực thù địch đối với cách mạng Việt Nam, có ý
thức, trách nhiệm đấu tranh với những quan điểm sai trái, thù địch.
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, việc quản lý hoạt động giáo dục
chính trị, tư tưởng cho cán bộ, nhân viên cũng cịn có những khuyết điểm, yếu
kém. Công tác kế hoạch và quản lý bằng kế hoạch tuy đã có tiến bộ, song
nhìn chung việc bảo đảm tính ổn định của kế hoạch cịn gặp nhiều khó khăn.
Trong q trình thực hiện, cịn xảy ra khơng ít những biến động buộc phải
điều chỉnh kế hoạch giáo dục chính trị, tư tưởng. Việc tổ chức học tập chính
trị theo quy định ở một số viện, trung tâm, phòng, khoa, ban còn nhiều hạn
chế, bất cập, yếu kém như: triển khai học tập lý luận chính trị cịn làm lướt,
hình thức, thậm chí có nơi, có lúc cịn xem nhẹ, bng lỏng. Quản lý tư tưởng
cán bộ, nhân viên chưa thường xuyên, liên tục, còn bộc lộ một số sơ hở, thiếu
sót. Việc đón chặn các tài liệu ngồi luồng vào đơn vị vẫn cịn những bất cập,
chưa kiểm soát được một cách triệt để. Sự phối hợp giữa các cơ quan, đơn vị,
ban ngành trong quản lý hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng có lúc cịn
thiếu chặt chẽ, đồng bộ. Một số văn bản chỉ đạo, hướng dẫn về quản lý hoạt
động giáo dục chính trị, tư tưởng cịn chung chung, thiếu cụ thể. Cơng tác

kiểm tra, giám sát giáo dục chính trị, tư tưởng chưa được tiến hành thường
xuyên, đồng bộ.
Thời gian tới, “các thế lực thù địch tiếp tục thực hiện âm mưu “diễn
biến hồ bình”, gây bạo loạn lật đổ, sử dụng các chiêu bài “dân chủ”, “nhân
quyền” hòng làm thay đổi chế độ chính trị ở nước ta. Trong nội bộ, những
biểu hiện xa rời mục tiêu của chủ nghĩa xã hội, “tự diễn biến”, “tự chuyển
hố” có những diễn biến phức tạp”[22.tr.185]. Trước những diễn biến mới
của tình hình thế giới, trong nước, do tác động của các quan điểm sai trái thù
địch nên tình hình tư tưởng của nhân dân, quân đội nói chung và cán bộ, nhân
viên Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 nói riêng còn tiềm ẩn những yếu tố

Luan van


5
phức tạp. Chính vì vậy nghiên cứu giải pháp quản lý hoạt động giáo dục chính
trị, tư tưởng cho cán bộ, nhân viên Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 là
vấn đề có ý nghĩa lý luận và thực tiễn cấp thiết trong giai đoạn hiện nay.
2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài luận văn
Giáo dục chính trị, tư tưởng và quản lý hoạt động giáo dục chính trị, tư
tưởng đã được các tác phẩm của Chủ tịch Hồ Chí Minh, các văn kiện, nghị
quyết của Đảng Cộng sản Việt Nam đề cập. Bàn về công tác tư tưởng của
Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Lãnh đạo quan trọng nhất là lãnh
đạo tư tưởng, phải hiểu tư tưởng của mỗi cán bộ để giúp đỡ thiết thực trong
cơng tác; vì tư tưởng thơng suốt thì làm tốt, tư tưởng nhùng nhằng thì khơng
làm gì được”[33,tr.116]. Về cơng tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ,
đảng viên, Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn: “Muốn có lập trường giai cấp vơ
sản vững chắc, thì đảng viên phải có ý thức giai cấp, đồng thời phải có lý luận
cách mạng. Khơng có lý lụân về khoa học xã hội thì khơng có lập trường giai
cấp vững vàng. Vì vậy các cơ, các chú phải chịu khó học tập lý luận Mác –

Lênin, học tập đường lối chính sách của Đảng; đồng thời phải học tập văn
hố, kỹ thuật và nghiệp vụ” [34.tr.355].
Về cơng tác giáo dục chính trị, tư tưởng trong quân đội, Chủ tịch Hồ
Chí Minh chỉ rõ: “Muốn cho quân đội ta quyết chiến, quyết thắng hơn nữa
thì phải săn sóc đời sống vật chất của họ, nâng cao trình độ kỹ thuật và
chiến thuật của họ, nhất là giáo dục chính trị, làm cho có lập trường vững
chắc, lập trường quân đội nhân dân do giai cấp công nhân lãnh
đạo”[35,tr.464]. Theo quan điểm đó, Người chỉ rõ, trong việc chỉnh huấn
bộ đội phải lấy chính trị làm gốc. Chủ tịch Hồ Chí Minh ln căn dặn cán
bộ, chiến sỹ phải cố gắng học tập chính trị và quân sự, đã là qn đội nhân
dân thì phải học chính sách của Đảng. Người đặc biệt quan tâm đến việc
giáo dục rèn luyện tư tưởng, nâng cao trình độ giác ngộ chính trị của cán
bộ: “…phải ra sức bồi dưỡng cán bộ, phải rèn luyện tư tưởng, nâng cao
trình độ giác ngộ chính trị, cũng như trình độ kỹ thuật, chiến thuật của cán
bộ. Đó là khâu chính trong các thứ cơng tác”[36.tr.13].

Luan van


6
Thấm nhuần tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục chính trị, tư tưởng,
Đảng ta đã đặc biệt quan tâm lãnh đạo giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ,
đảng viên và nhân dân. Từ thực tiễn lãnh đạo cơng tác giáo dục chính trị, tư
tưởng trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc, Đảng ta đã tổng kết được nhiều kinh nghiệm về cơng tác giáo dục chính
trị, tư tưởng. Một trong những bài học kinh nghiệm đó là: “ Kết hợp chặt chẽ
nội dung giáo dục ba mặt: lý luận Mác – Lênin và đường lối, chính sách của
Đảng; kiến thức khoa học xã hội và khoa học tự nhiên; phẩm chất đạo đức
cách mạng của giai cấp vô sản. Kết hợp giáo dục lý luận, quan điểm cơ bản
với giáo dục tình hình và nhiệm vụ trước mắt. Kết hợp chặt chẽ công tác tư

tưởng với công tác tổ chức. Thông qua các biện pháp tổ chức mà biến tư
tưởng thành hành động cách mạng, bảo đảm cho chủ nghĩa Mác – Lênin ăn
sâu vào cuộc sống, trở thành nếp sống của xã hội”[47,tr.39].
Trước tình hình đấu tranh giai cấp, đấu tranh dân tộc trên lĩnh vực
chính trị, tư tưởng, Hội nghị Trung ương lần thứ 12 khoá IX về tăng cường
công tác tư tưởng đã chỉ ra các giải pháp cấp thiết để tăng cường công tác tư
tưởng của Đảng trong tình hình hiện nay. Một trong những giải pháp đó là:
“Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước về
công tác tư tưởng – văn hoá của Đảng”[3, tr.67]. Những quan điểm của Đảng,
tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ, đảng viên,
cán bộ, chiến sỹ và nhân dân; về sự lãnh đạo của Đảng đối với cơng tác tư
tưởng và giáo dục chính trị, tư tưởng là cơ sở lý luận và phương pháp nghiên
cứu quản lý hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng trong quân đội nói chung
và cho cán bộ, nhân viên Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 hiện nay.
Quán triệt quan điểm của Đảng, tư tưởng Hồ Chí Minh về cơng tác giáo
dục, chính trị tư tưởng, đã có nhiều tập thể, cá nhân cán bộ lãnh đạo, quản lý,
cán bộ khoa học nghiên cứu về công tác tư tưởng, quản lý hoạt động giáo dục
chính trị, tư tưởng trong các giai đoạn cách mạng. Có thể phân chia các cơng
trình nghiên cứu thành hai nhóm; Nhóm những cơng trình nghiên cứu về giáo
dục chính trị, tư tưởng và quản lý hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng nói

Luan van


7
chung; nhóm những cơng trình nghiên cứu về giáo dục chính trị, tư tưởng và
quản lý hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng trong qn đội..
* Những cơng trình nghiên cứu về giáo dục chính trị, tư tưởng và quản
lý hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng của Đảng.
Cơng trình “Một số vấn đề về cơng tác tư tưởng” của tác giả Đào Duy

Tùng, do nhà xuất bản lý luận chính trị ấn hành 1985, đã đề cập tồn diện các
mặt, các nội dung cơng tác tư tưởng của Đảng. Dưới góc độ của khoa học xây
dựng Đảng, tác giả khẳng định: “Đảng là chủ thể quản lý các q trình tư
tưởng trong tồn xã hội. Yếu tố quyết định nâng cao hiệu quả công tác tư
tưởng là tăng cường vai trị lãnh đạo, hồn thiện cơ chế quản lý tư tưởng và
nâng cao năng lực tổ chức thực hiện những nhiệm vụ công tác tư tưởng của
Đảng”[47,tr.162]. Tác giả đã đề cập đến việc tổ chức Đảng cần quản lý tư
tưởng, nhưng chưa đi sâu vào khái niệm quản lý giáo dục chính trị, tư tưởng.
Trong cơng trình Cơng tác tư tưởng và vấn đề đào tạo cán bộ làm công
tác tư tưởng, tiến sỹ Trần Thị Anh Đào xác định công tác tuyên truyền là một
nội dung của công tác tư tưởng nhằm truyền bá và giải thích sâu rộng trong
quần chúng nhân dân hiểu rõ lý luận Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và
đường lối của Đảng Cộng sản, trang bị cho nhân dân những tri thức về các
quy luật phát triển của xã hội, trên cơ sở đó xây dựng niềm tin vào vào lý
tưởng cộng sản và nâng cao tính tích cực, sáng tạo của quần chúng trong cuộc
đấu tranh xây dựng xã hội mới. Ở đây, tác giả chưa bàn đến khái niệm cơng
tác giáo dục chính trị, tư tưởng, nhưng có thể thấy giáo dục chính trị, tư tưởng
được tác giả xác định là một nội dung của công tác tun truyền. Cơng trình
này chưa bàn đến vấn đề quản lý tư tưởng và quản lý hoạt động giáo dục
chính trị, tư tưởng mà đề cập đến phương thức lãnh đạo công tác tư tưởng của
Đảng. Theo tác giả phương thức lãnh đạo công tác tư tưởng của Đảng bao
gồm các vấn đề: xác định mục tiêu, phương hướng kế hoạch giáo dục chính
trị, tư tưởng; phối hợp các yếu tố trong và ngoài hệ thống tuyên truyền trong
quá trình tuyên truyền; Đảng lãnh đạo bằng hệ thống cơ chế, chính sách tuyển
chọn, đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng và đãi ngộ hợp lý đội ngũ cán bộ tuyên

Luan van


8

truyền; Đảng lãnh đạo bằng việc thường xuyên kiểm tra và đánh giá hiệu quả
cơng tác tư tưởng để tìm biện pháp khơng ngừng nâng cao hiệu quả đó. Tuy
khơng đề cập đến quản lý tư tưởng và giáo dục chính trị, tư tưởng, nhưng
những luận bàn của tác giả về phương thức lãnh đạo công tác tư tưởng là
những gợi ý quan trọng để tác giả luận văn nghiên cứu xác định chủ thể, nội
dung quản lý hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng.
Nghiên cứu về quản lý nói chung, có cơng trình của Học viện Chính trị
quốc gia Hồ Chí Minh về quản lý và quản lý nhà nước. Bàn về quản lý nói
chung cơng trình này cho rằng, quản lý trong xã hội nói chung là quá trình tổ
chức, điều hành các hoạt động nhằm đạt được những mục tiêu, yêu cầu nhất
định, dựa trên những quy luật khách quan. Về quản lý nhà nước, công trình
này tiếp cận ở phương diện cả nghĩa rộng và nghĩa hẹp. Theo nghĩa rộng,
quản lý Nhà nước là hoạt động tổ chức, điều hành của cả bộ máy nhà nước
trên các phương diện lập pháp, hành pháp. Ở Việt Nam quản lý Nhà nước
được đặt trong cơ chế Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý nhân dân làm chủ.
Theo nghĩa hẹp quản lý nhà nước chủ yếu là quá trình tổ chức, điều hành của
hệ thống cơ quan hành chính nhà nước đối với các q trình xã hội và hành vi
hoạt động của con người theo pháp luật, nhằm đạt được những mục tiêu, yêu
cầu quản lý Nhà nước. Tuy chưa trực tiếp bàn về quản lý hoạt động giáo dục
chính trị, tư tưởng, nhưng quan điểm, phương pháp tiếp cận của cơng trình
này về quản lý xã hội và quản lý nhà nước là cơ sở khoa học để tác giả nghiên
cứu quan niệm quản lý hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ,
nhân viên Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 hiện nay.
* Nghiên cứu về quản lý giáo dục và quản lý giáo dục chính trị - tư
tưởng của một số tập thể, cá nhân cán bộ khoa học trong quân đội.
Dưới góc độ của khoa học quản lý giáo dục có cơng trình Giáo dục
học qn sự, Tổng cục Chính trị, Nhà xuất bản Quân đội nhân dân, Hà Nội,
2002. Bàn về nhiệm vụ, nội dung giáo dục trong các nhà trường qn sự,
cơng trình này xác định, trong các nhiệm vụ, nội dung giáo dục thì giáo dục
chính trị, tư tưởng là chủ đạo và có vị trí đặc biệt quan trọng. Cơng trình

Luan van


9
này cũng đề cập đến các biện pháp giáo dục chính trị, tư tưởng là: thơng
qua tổ chức q trình dạy học và giáo dục; qua các tổ chức đảng, tập thể;
việc tổ chức chặt chẽ, khoa học việc triển khai thực hiện và kiểm tra đôn
đốc thường xuyên của các nhà giáo dục trong tồn trường. Như vậy, cơng
trình cũng đã đề cập một số yếu tố của quản lý hoạt động giáo dục chính
trị, tư tưởng trong các nhà trường quân sự.
Bàn về quản lý trường học công trình này cho rằng, “quản lý trường
học là hệ thống những tác động một cách khoa học, hợp quy luật của chủ thể
quản lý đến khách thể quản lý và sự phối hợp thống nhất hoạt động của các cơ
quan quản lý nhằm tập hợp, tổ chức các hoạt động của giảng viên, học viên,
cán bộ quản lý và các lực lượng giáo dục khác; cũng như huy động hợp lý các
nguồn lực giáo dục để nâng cao chất lượng giáo dục – đào tạo, đạt mục tiêu
đào tạo trong các nhà trường qn sự”[48,tr.436]. Cơng trình xác định nội
dung quản lý giáo dục trong các nhà trường quân sự gồm: quản lý cơ sở vật
chất trang thiết bị; quản lý nguồn tài chính; sắp xếp, tổ chức, quản lý lực
lượng giáo dục; quản lý chun mơn theo chương trình đào tạo; quản lý hoạt
động của học viên; tổ chức quản lý tốt đời sống vật chất, tinh thần của nhà
trường. Về phương pháp quản lý có các phương pháp: xây dựng kế hoạch
quản lý giáo dục; tổ chức thực hiện kế hoạch quản lý giáo dục. Để quản lý
trường học, cơng trình xác định phải nắm vững những ngun tắc: Đảm bảo
sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng; đảm bảo nguyên tắc tập
trung dân chủ; đảm bảo tính khoa học và tính kế hoạch cao trong mọi hoạt
động quản lý; tính hiệu quả, thiết thực, cụ thể trong công tác quản lý.
Năm 1999, Tổng cục Chính trị có cơng trình “Một số vấn đề cơng tác
đảng, cơng tác chính trị trong qn đội dưới ánh sáng tư tưởng Hồ Chí

Minh”, Nhà xuất bản Quân đội nhân dân, Hà Nội, 1999. Từ thực tiễn công tác
đảng, cơng tác chính trị trong những năm đất nước đổi mới theo định hướng
xã hội chủ nghĩa, cơng trình này đã đề cập những vấn đề vận dụng quan điểm,
tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về cơng tác đảng, cơng tác chính trị, làm
sáng tỏ nhận thức về chức năng, nhiệm vụ và xác định một số biện pháp giải

Luan van


10
quyết có hiệu quả một số vấn đề cơ bản, cấp bách về cơng tác đảng, cơng tác
chính trị trong giai đoạn hiện nay.
Bàn về nâng cao chất lượng, hiệu quả cơng tác tư tưởng trong qn đội,
cơng trình này cho rằng, phải “đẩy mạnh công tác tư tưởng cả bề rộng đến
từng ngành, từng tổ chức, từng con người và chiều sâu từ giáo dục quan điểm
lý luận đến quán triệt đường lối, chính sách, pháp luật, từ định hướng tư
tưởng đến hướng dẫn hành động, từ tạo sức mạnh thống nhất của tổ chức tập
thể đến phát huy sức mạnh nhân cách nhân cách của mỗi cán bộ, đảng viên,
chiến sỹ, kết hợp chặt chẽ giữa xây và chống”[50,tr.61]. Tuy chưa bàn đến
khái niệm quản lý công tác tư tưởng và giáo dục chính trị, tư tưởng, nhưng
những luận bàn của cơng trình về việc tổ chức đảng phải coi “lãnh đạo tư
tưởng là quan trọng nhất”, phải kết hợp và phát huy sức mạnh của tập thể, tổ
chức và cá nhân đã đề cập đến một số vấn đề cơ bản quản lý hoạt động giáo
dục chính trị, tư tưởng trong các đơn vị quân đội.
Nghiên cứu về quản lý dưới góc độ của khoa học quản lý giáo dục có
các cơng trình: Những vấn đề cơ bản của quá trình đổi mới và nâng cao chất
lượng huấn luyện - giáo dục ở Học viên Chính trị quân sự. Bàn về tổ chức
quản lý quá trình huấn luyện, cơng trình này cho rằng “tổ chức, quản lý quá
trình huấn luyện là quán triệt mục tiêu, nguyên lý giáo dục trong hoạt động
thực tiễn dạy học, là sự tổng hợp biện chứng của nhiều yếu tố. Tổ chức, quản

lý q trình huấn luyện là để q trình đó diễn ra một cách có điều khiển,
nghĩa là diễn ra có mục đích, có kế hoạch xác định, thường xun kịp thời
nắm thơng tin và xử lý thơng tin chính xác, tối ưu hoá hoạt động dạy học,
nhằm đạt được mục tiêu đào tạo đề ra. Trong q trình đó vai trò chủ đạo
thuộc về giáo viên, cán bộ quản lý và phát huy vai trò làm chủ của người
học”.[39,tr.110]. Cơng trình này xác định việc tổ chức quản lý quá trình huấn
luyện ở nhà trường là tổng hợp của những hoạt động cơ bản: Lập kế hoạch
quá trình huấn luyện; thực hiện quá trình huấn luyện theo kế hoạch và chế độ
quy trình xác định; quản lý nội dung huấn luyện; quản lý học viên; kiểm tra
và phân tích quá trình huấn luyện.

Luan van


11
Đề tài khoa học cấp Bộ Quốc phòng, “Nâng cao chất lượng quản lý
giáo dục đào tạo trong các học viện, trường sĩ quan quân đội, đáp ứng yêu
cầu mới”, do thiếu tướng, PGS, TS Vũ Quang Lộc làm chủ nhiệm, Hà Nội,
2005. Đề tài này đã luận giải làm rõ một số vấn đề lý luận và thực tiễn nâng
cao chất lượng quản lý giáo dục ở các học viện, nhà trường quân đội. Dưới
góc độ khoa học quản lý giáo dục, đề tài đã phân tích làm rõ quá trình giáo
dục đào tạo trong các nhà trường quân sự; chỉ ra nhiệm vụ, nội dung, nguyên
tắc, phương pháp giáo dục đào tạo và một số vấn đề về tổ chức quản lý quá
trình dạy học - giáo dục trong các học viện, trường đào tạo sỹ quan quân đội;
xác định yêu cầu và giải pháp nâng cao chất lượng quản lý giáo dục đào tạo
trong các học viện, trường sĩ quan quân đội, đáp ứng yêu cầu mới. Nâng cao
chất lượng đội ngũ giảng viên, đổi mới nội dung, chương trình, phương pháp
dạy học được đề tài xác định là một trong những giải pháp cơ bản nâng cao
chất lượng giáo dục - đào tạo trong các học viện, trường sĩ quan quân đội.
Nghiên cứu nâng cao chất lượng của từng yếu tố, bộ phận trong công tác

giáo dục - đào tạo, có đề tài của tác giả Bùi Văn Bắc về “Các giải pháp quản lý
nhằm nâng cao chất lượng quá trình đào tạo đại học tại Học viện Chính trị Quân
sự”. Tác giả đề tài đã phân tích, luận giải một số vấn đề lý luận và thực tiễn của
công tác quản lý; trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng
q trình đào tạo đại học tại Học viện Chính trị quân sự. Để nâng cao chất lượng
quá trình đào tạo đại học ở Học viện Chính trị quân sự, đề tài cho rằng một trong
những giải pháp cơ bản là cần phải xây dựng đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý
giáo dục thật sự tiêu biểu về phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống có năng lực
đảm nhiệm chức trách, nhiệm vụ được giao.
Tóm lại, tiếp cận vấn đề nghiên cứu dưới góc độ của khoa học giáo
dục hoặc cơng tác đảng, cơng tác chính trị các đề tài trên đã nghiên cứu cơ sở
lý luận và thực tiễn cơng tác giáo dục chính trị, tư tưởng và quản lý hoạt động
giáo dục chính trị, tư tưởng ở một số học viện, nhà trường quân đội. Ở góc độ
của khoa học quản lý giáo dục, một số đề tài đề cập đến vấn đề đào tạo, bồi

Luan van


12
dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý; nghiên cứu các yếu tố, các bộ phận của quản lý
nói chung và quản lý trường học nói riêng. Một số tác giả nghiên cứu cơng tác
giáo dục chính trị, tư tưởng và quản lý hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng
dưới góc độ của khoa học xây dựng Đảng, cơng tác đảng, cơng tác chính trị
gắn với đặc điểm tổ chức, nhiệm vụ của từng cơ quan, đơn vị.
Quán triệt tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng, các tác giả
đều khẳng định vai trò đặc biệt quan trọng của quản lý giáo dục nói chung và
quản lý hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng nói riêng. Các cơng trình đã
đánh giá thực trạng cơng tác này; rút ra các bài học kinh nghiệm về quản lý giáo
dục nói chung và quản lý hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng nói riêng.
Khẳng định những yêu cầu khách quan của quản lý giáo dục nói chung và

quản lý hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng. Tuy mỗi đề tài có, mục đích,
nhiệm vụ, đối tượng, khách thể, phạm vi nghiên cứu khác nhau, nhưng đều
thống nhất cho rằng, quản lý hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng là một tất
yếu khách quan. Vì vậy, phải quán triệt quan điểm, mục tiêu, nguyên tắc,
nhiệm vụ, nội dung cơng tác giáo dục chính trị, tư tưởng đã xác định trong
nghị quyết, văn kiện của Đảng vào xác định phương hướng, mục tiêu, chủ
trương, giải pháp quản lý hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng mỗi đơn vị.
Kết quả nghiên cứu của các đề tài đã cung cấp cơ sở khoa học cho việc
xác định các chủ trương, giải pháp quản lý giáo dục; quản lý hoạt động giáo
dục chính trị, tư tưởng trong qn đội nói chung và mỗi đơn vị nói riêng. Cho
đến nay chưa có đề tài nào nghiên cứu một cách cơ bản, hệ thống về giải pháp
quản lý hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ, nhân viên Bệnh viện
Trung ương Qn đội 108 với tính chất là một cơng trình khoa học độc lập. Vì
vậy, đề tài luận văn khơng trùng lặp với các cơng trình khoa học, luận văn, luận
án đã công bố trong những năm gần đây. Tác giả luận văn trân trọng kế thừa
kết quả của các cơng trình trên để “Nghiên cứu giải pháp quản lý hoạt động
giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ, nhân viên Bệnh viện Trung ương Quân
đội 108 hiện nay”, dưới góc độ khoa học quản lý giáo dục.

Luan van


13
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
* Mục đích nghiên cứu: Luận giải cơ sở lý luận, thực tiễn quản lý hoạt
động giáo dục chính trị, tư tưởng; đề xuất những biện pháp quản lý, góp phần
nâng cao chất lượng giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ, nhân viên Bệnh
viện Trung ương Quân đội 108 hiện nay.
* Nhiệm vụ nghiên cứu:
Nghiên cứu làm sáng tỏ cơ sở lý luận quản lý hoạt động giáo dục chính

trị, tư tưởng.
Đánh giá đúng thực trạng; xác định nguyên nhân và những vấn đề đặt
ra cần giải quyết trong quản lý hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán
bộ, nhân viên Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 hiện nay.
Xác định yêu cầu, đề xuất hệ thống biện pháp quản lý hoạt động giáo
dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ, nhân viên Bệnh viện Trung ương Quân đội
108 hiện nay.
4. Khách thể, đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
* Khách thể nghiên cứu: Hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán
bộ, nhân viên Bệnh viện Trung ương Quân đội 108.
* Đối tượng nghiên cứu: Quản lý hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng
cho cán bộ, nhân viên ở Bệnh viện Trung ương Quân đội 108.
* Phạm vi nghiên cứu: Hoạt động quản lý giáo dục chính trị, tư tưởng
cho cán bộ, nhân viên Bệnh viện Trung ương Quân đội 108. Các tài liệu số
liệu điều tra, khảo nghiệm giới hạn từ năm 2006 đến nay và đề xuất giải pháp
quản lý hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ, nhân viên ở Bệnh
viện Trung ương Quân đội 108 từ nay đến 2020.
5. Giả thuyết khoa học của đề tài
Giáo dục chính trị, tư tưởng bao gồm nhiều yếu tố hợp thành: mục đích,
nhiệm vụ, nội dung, chủ thể, đối tượng, hình thức, biện pháp, cơ sở vật chất
kỹ thuật, phương tiện…và quản lý. Dưới góc độ khoa học quản lý giáo dục
cho thấy: Hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng trong quân đội luôn bị chi
phối bởi sự nỗ lực của chủ thể giáo dục, đặc điểm của đối tượng giáo dục, tình

Luan van


14
hình nhiệm vụ của đơn vị….Nếu nâng cao được nhận thức, trách nhiệm của
của các chủ thể giáo dục chinh trị, tư tưởng; xây dựng quy chế, quy trình và

thực hiện quản lý hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng bằng kế hoạch và
theo kế hoạch, bằng chế độ và theo chế độ; chỉ đạo sát sao việc đổi mới nội
dung, phương pháp; thực hiện tốt việc đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng đội ngũ
cán bộ chuyên trách công tác tư tưởng; tăng cường cơ sở vật chất, các phương
tiện cho quản lý hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng; chống bệnh thành tích
trong kiểm tra thì hiệu quả giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ, nhân viên
Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 được nâng cao. Ngược lại nếu các giải
pháp quản lý không khoa học, khơng khả thi, thì sẽ làm hạn chế chất lượng,
hiệu quả giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ, nhân viên Bệnh viện Trung
ương Quân đội 108.
6. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu.
* Phương pháp luận của đề tài: Lý luận Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về giáo dục đào tạo; về công
tác tư tưởng của Đảng trong Quân đội nhân dân Việt Nam. Đồng thời, đề tài
luận văn còn tiếp cận vấn đề nghiên cứu dựa trên các quan điểm cơ bản như:
quan điểm hệ thống - cấu trúc; quan điểm thực tiễn; quan điểm lịch sử- lôgic.
* Phương pháp nghiên cứu cụ thể của đề tài luận văn: Đề tài sử dụng
tổng hợp các phương pháp nghiên cứu của khoa học quản lý giáo dục; bao
gồm các phương pháp cụ thể sau đây:
Các phương pháp nghiên cứu lý thuyết
Nghiên cứu các tác phẩm của các nhà kinh điển Mác - Lênin, Chủ tịch
Hồ Chí Minh, văn kiện nghị quyết của Đảng, chính sách luật pháp của Nhà
nước về giáo dục đào tạo, về công tác tư tưởng.
Nghiên cứu các chỉ thị, hướng dẫn của Bộ Giáo dục đào tạo, Bộ Quốc
phịng, Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam về giáo dục chính trị,
tư tưởng và quản lý hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng.
Nghiên cứu các cơng trình của một số nhà khoa học giáo dục trên thế
giới, trong nước, trong quân đội trong những năm gần đây liên quan đến giáo

Luan van

15
dục chính trị, tư tưởng và quản lý hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng.
Trên cơ sở đó, tác giả phân tích, xử lý thơng tin, khái qt, hệ thống
hố những kết quả nghiên cứu của các cơng trình đó rút ra những vấn đề cần
kế thừa, bổ sung phát triển để làm sáng tỏ những vấn đề lý luận về quản lý
hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ, nhân viên Bệnh viện
Trung ương Quân đội 108 hiện nay.
Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Trưng cầu ý kiến bằng phiếu: Đối tượng trưng cầu ý kiến bao gồm cán
bộ lãnh đạo, quản lý, cán bộ, nhân viên Bệnh viện Trung ương Quân đội 108.
Nội dung trưng cầu ý kiến tập trung vào các vấn đề nhận thức vai trị, vị trí của
hoạt động quản lý; đánh giá về quản lý hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng,
nguyên nhân, kinh nghiệm và giải pháp quản lý hoạt động giáo dục chính trị, tư
tưởng cho cán bộ, nhân viên Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 hiện nay.
Tổ chức trao đổi toạ đàm với cán bộ lãnh đạo, quản lý ở một số Viện,
Trung tâm, phòng, khoa, ban của Bệnh viện Trung ương Quân đội 108. Nghiên
cứu các báo cáo tổng kết công tác đảng, công tác chính trị, giáo dục chính trị, tư
tưởng của một số cơ quan và các khoa của Bệnh viện Trung ương Quân đội 108.
Phương pháp chuyên gia: Tổ chức xin ý kiến một cán bộ giảng dạy,
nghiên cứu khoa học giáo dục về một số vấn đề liên quan đến lý luận, thực
tiễn, kinh nghiệm quản lý hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng.
7. Ý nghĩa, giá trị của luận văn
Luận văn góp phần làm rõ quan niệm về quản lý hoạt động giáo dục
chính trị, tư tưởng. Đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý hoạt
động giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ, nhân viên Bệnh viện Trung
ương Quân đội 108 hiện nay.
8. Kết cấu của đề tài luận văn
Luận văn gồm phần mở đầu; hai chương (5 tiết); kết luận, danh mục tài

liệu tham khảo và phụ lục.
Luận văn có thể sửa chữa một số hạn chế sau để nâng cao chất lượng luận
văn:

Luan van


16

Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN, THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG
GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ, TƢ TƢỞNG CHO CÁN BỘ,
NHÂN VIÊN BỆNH VIỆN TRUNG ƢƠNG QUÂN ĐỘI 108
1.1. Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động giáo dục chính trị, tƣ tƣởng
ở Bệnh viện Trung ƣơng Quân đội 108
1.1.1. Các khái niệm công cụ của đề tài
Để nhận thức đúng đắn về quản lý hoạt động giáo dục chính trị, tư
tưởng cho cán bộ, nhân viên Bệnh viện Trung ương quân đội 108, trước hết
cần nghiên cứu làm rõ những khái niệm về giáo dục chính trị, tư tưởng; quản
lý và quản lý giáo dục; quản lý hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng.
* Giáo dục chính trị, tư tưởng:
Từ điển cơng tác đảng, cơng tác chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam
quan niệm: “Giáo dục chính trị, tư tưởng là một nội dung, hình thức của cơng
tác tư tưởng - văn hố, của cơng tác đảng, cơng tác chính trị nhằm làm cho
mọi qn nhân và cơng nhân viên chức quốc phịng có trình độ giác ngộ chính
trị, phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống của Bộ đội Cụ Hồ, tuyệt đối trung
thành với Đảng, với Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, quyết tâm thực hiện Cương
lĩnh chính trị, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật Nhà
nước; ln nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng và có ý chí quyết tâm chiến
đấu cao, sẵn sàng nhận và hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được

giao”[52,tr.267].
Giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ, nhân viên Bệnh viện Trung
ương Quân đội 108 là một nội dung, hình thức của cơng tác tư tưởng - văn
hoá, nhằm làm cho mọi cán bộ, nhân viên có trình độ giác ngộ chính trị, phẩm
chất chính trị, đạo đức, lối sống của người chiến sỹ quân y - Bộ đội Cụ Hồ.
Nội dung giáo dục chính trị, tư tưởng gồm chủ nghĩa Mác – Lênin, tư

Luan van


17
tưởng Hồ Chí Minh, đường lối quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật
Nhà nước, nhiệm vụ cách mạng, nhiệm vụ quân đội, lịch sử, truyền thống của
dân tộc, quân đội, của Bệnh viện, giáo dục lòng yêu nước xã hội chủ nghĩa,
giáo dục đạo đức, lối sống Bộ đội Cụ Hồ, các kiến thức khoa học xã hội và
nhân văn, nghĩa vụ, trách nhiệm của cán bộ, nhân viên quân y, tinh thần cảnh
giác cách mạng…
Hình thức, phương pháp giáo dục chính trị, tư tưởng bao gồm: học tập
lý luận chính trị theo nội dung, chương trình quy định; sinh hoạt chính trị,
thơng báo chính trị; giáo dục chung, giáo dục riêng; hoạt động giáo dục của
các tổ chức lãnh đạo, chỉ huy, quần chúng; kết hợp giáo dục chính trị, tư
tưởng với các với các hình thức khác của công tác tư tưởng trong quân đội
(tuyên truyền cổ động, văn hố văn nghệ quần chúng). Những hình thức,
phương pháp đó được vận dụng phù hợp với đặc điểm, nhiệm vụ của Bệnh
viện, chức trách, nhiệm vụ của mỗi người khơng máy móc, giáo điều.
Giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ, nhân viên Bệnh viện Trung
ương Quân đội 108 đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp của cấp uỷ đảng; sự quản
lý, điều hành, chỉ đạo của chính uỷ và người chỉ huy; sự chỉ đạo, hướng dẫn
tổ chức thực hiện của cơ quan chính trị và đội ngũ cán bộ các cấp, trong đó
nịng cốt là cơ quan và đội ngũ cán bộ tuyên huấn trong quân đội.

Nguyên tắc giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ, nhân viên Bệnh
viện Trung ương Quân đội 108: Tính đảng, tính khoa học; liên hệ chặt chẽ với
đời sống, với thực tiễn; kết hợp chặt chẽ giữa xây và chống, lấy xây dựng,
phát huy mặt tích cực, tiến bộ của con người làm chính để khắc phục mặt tiêu
cực, lạc hậu; phát huy sức mạnh tổng hợp trong giáo dục chính trị, tư tưởng.
Ở đây có thể thấy, quan niệm giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ, nhân
viên đã xác định rõ mục đích, nội dung, hình thức, phương pháp, các nguyên
tắc, chủ thể lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, hướng dẫn và đối tượng tác động của
giáo dục chính trị, tư tưởng.
Dưới góc độ khoa học giáo dục, lý luận giáo dục nhân cách xác định
nhiệm vụ, nội dung giáo dục bao gồm: giáo dục chính trị, tư tưởng, giáo dục

Luan van


18
lao động và nghề nghiệp quân sự, giáo dục đạo đức, giáo dục pháp luật và
điều lệnh quân đội, giáo dục thẩm mỹ, giáo dục thể chất... “Trong các nhiệm
vụ, nội dung thì giáo dục chính trị, tư tưởng là chủ đạo và có vị trí đặc biệt
quan trọng. Giáo dục chính trị, tư tưởng là nền tảng và vấn đề cốt lõi của quá
trình hình thành, phát triển bản lĩnh chính trị, bản lĩnh chiến đấu, phát triển
nhân cách của mỗi con người”[48,tr.316-317]. Nhiệm vụ cơ bản của giáo dục
chính trị, tư tưởng là nâng cao nhận thức chính trị, xây dựng thế giới quan
khoa học, niềm tin xã hội chủ nghĩa, tinh thần cảnh giác cách mạng, đấu tranh
chống lại mọi âm mưu chống phá độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội của các
thế lực thù địch. Từ xác định nhiệm vụ cơ bản đó, nội dung giáo dục chính trị,
tư tưởng được xác định là, giáo dục lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin; giáo dục
tư tưởng Hồ Chí Minh, mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, đường
lối, chính sách của Đảng, nhiệm vụ cách mạng; giáo dục làm cho quân nhân
hiểu rõ bản chất, mục tiêu, nhiệm vụ của quân đội; giáo dục truyền thống yêu

nước và bản sắc văn hoá Việt Nam; giáo dục giúp cho quân nhân hiểu rõ âm
mưu và thủ đoạn của các thế lực thù địch đối với cách mạng Việt Nam. Giáo
dục chính trị, tư tưởng được thông qua nhiều biện pháp với những hình thức
phong phú sinh động, linh hoạt, bao gồm: Thơng qua q trình tổ chức huấn
luyện và giáo dục; thơng qua nghiên cứu học tập các tác phẩm của chủ nghĩa
Mác - Lênin, Hồ chí Minh, văn kiện nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp
luật của Nhà nước, các cuộc vận động do Đảng, Nhà nước, quân đội phát
động, các đợt sinh hoạt chính trị, sinh hoạt Đảng, đồn, tự phê bình và phê
bình; thơng báo thời sự chính sách; thơng qua tự nghiên cứu, tự học tập lý
luận chính trị của mỗi người... “Những biện pháp giáo dục chính trị, tư tưởng
đạt được hiệu quả cao hay thấp là tuỳ thuộc vào việc tổ chức chặt chẽ, khoa
học, việc triển khai cụ thể, việc kiểm tra đôn đốc thường xuyên của các nhà
giáo dục”[48,tr.321].
Như vậy giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ, nhân viên Bệnh viên
Trung ương Quân đội 108 bao gồm nhiều thành tố cấu trúc tồn tại trong mối
quan hệ biện chứng với nhau bao gồm mục đích, nhiệm vụ, nội dung, các hình

Luan van


19
thức, phương pháp và phương tiện, chủ thể, đối tượng, tổ chức và quản lý hoạt
động giáo dục chính trị, tư tưởng. Chính sự vận động và phát triển đồng bộ của
các thành tố cấu trúc ấy, tạo nên sự vận động phát triển của q trình giáo dục
chính trị, tư tưởng. Ở đây có thể thấy rằng, tuy các tài liệu có cách diễn đạt
khác nhau, nhưng đều thống nhất với nhau ở mục đích, nhiệm vụ, nội dung,
hình thức, biện pháp cơ bản của giáo dục chính trị, tư tưởng và đều khẳng định
cần phải “tổ chức chặt chẽ, khoa học”, có nghĩa là phải thực hiện quản lý hoạt
động giáo dục chính trị, tư tưởng một cách chặt chẽ, khoa học.
* Khái niệm quản lý:

Quản lý là một thuộc tính khách quan trong hoạt động của con người và
tổ chức xã hội. Trong xã hội, quản lý xã hội nói chung là q trình tổ chức,
điều hành các hoạt động nhằm đạt được mục tiêu, yêu cầu nhất định, dựa trên
những quy luật khách quan. Mỗi một lĩnh vực hoạt động có đối tượng, chức
năng xã hội khác nhau mà hoạt động quản lý có mục đích, nhiệm vụ, nội
dung, phương pháp khác nhau. Quản lý nhà nước là sự tác động, tổ chức, điều
chỉnh mang tính quyền lực nhà nước, thông qua hoạt động của bộ máy nhà
nước, bằng phương tiện, công cụ, cách thức tác động của nhà nước đối với
các lĩnh vực của đời sống chính trị, kinh tế, văn hố, xã hội và các lĩnh vực
khác của đời sống xã hội theo đường lối, quan điểm của giai cấp cầm quyền.
Đặc trưng của quản lý nhà nước là tổ chức, điều hành các hoạt động kinh tế xã hội theo pháp luật.
Trong lĩnh vực kinh tế, quản lý được hiểu là quá trình điều khiển hoạt
động các bộ phận của một tổ chức kinh tế, yếu tố của sản xuất làm cho hoạt
động sản xuất, kinh doanh của tổ chức kinh tế ấy được vận hành một cách
thông suốt và đạt được mục đích xác định. Trong quản lý kinh tế, người ta
cịn cịn có các khái niệm riêng cho từng yếu tố, bộ phận của sản xuất kinh
doanh như quản lý nguồn nhân lực, quản lý tài chính, quản lý cơng nghệ...
Theo từ điển tiếng Việt khái niệm quản lý có các nghĩa: “1. Trơng coi giữ gìn
theo những u cầu nhất định; 2.Tổ chức và điều khiển các hoạt động theo
những yêu cầu nhất định”[45,tr.800].

Luan van


20
Từ điển Giáo dục học quan niệm quản lý là: “Hoạt động hay tác động
có định hướng, có chủ định của chủ thể quản lý đến khách thể quản lý trong
một tổ chức nhằm làm cho tổ chức vận hành và đạt được mục đích của tổ
chức [46, tr.326].
Những quan niệm trên về quản lý tuy có cách diễn đạt cụ thể khác nhau,

nhưng đều có điểm chung là: Quản lý là sự tác động của chủ thể quản lý đến
khách thể quản lý. Chủ thể quản lý là tổ chức, cá nhân được uỷ quyền, trao
quyền để thực hiện chức năng, nhiệm vụ quản lý của tổ chức nào đó. Chẳng
hạn chủ thể quản lý hành chính Nhà nước là cơ quan hành chính nhà nước (bao
gồm chính phủ, các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc chính phủ, uỷ ban
nhân dân các cấp và các sở, ban ngành thuộc uỷ ban nhân dân) và cán bộ, công
chức được giao quyền quản lý hành chính nhà nước đối với các hoạt động cụ
thể do pháp luật quy định. Khách thể được hiểu là đối tượng chịu sự chi phối,
điều khiển hành động trong quan hệ với chủ thể quản lý. Chẳng hạn khách thể
quản lý hành chính nhà nước là hành vi của cá nhân, công dân, cán bộ, công
chức, các cơ quan, các tập thể lao động, các tổ chức chính trị, kinh tế, văn hố
xã hội....mà hoạt động của chủ thể quản lý hướng tới, tác động tới nhằm điều
chỉnh hành vi của họ theo đúng trật tự, kỷ cương xã hội.
Hoạt động quản lý là hoạt động có tổ chức và điều khiển, có tính chủ
động và sáng tạo. Điều này có nghĩa là, hoạt động quản lý bao giờ cũng có
nhiệm vụ, yêu cầu, nội dung, phương thức và phải tuân theo những nguyên
tắc xác định. Là quá trình tổ chức, điều hành của chủ thể đối với một quá trình
xã hội và hành vi hoạt động của con người, vì vậy phải xác định rõ mục đích,
nhiệm vụ, phương thức quản lý. Mục đích quy định tính chất và phương thức
quản lý. Mục đích, nhiệm vụ quản lý càng xác định rõ ràng, chính xác, đầy đủ
và hiện thực bao nhiêu thì sẽ tạo tiền đề cho xác định phương thức quản lý
chính xác bấy nhiêu. Phương thức quản lý là cách thức, biện pháp tác động
vào đối tượng quản lý để thực hiện mục mục đích, nhiệm vụ quản lý đã xác
định. Khi bàn về phương thức quản lý người ta thường đề cập đến xây dựng
các kế hoạch, các chế độ, quy chế, quy định, công tác giám sát, kiểm tra, kiểm

Luan van


21

soát, sử dụng cơ sở vật chất, các phương tiện kỹ thuật.....
Hoạt động quản lý luôn chịu sự chi phối bởi tính chất, đặc điểm của
ngành, lĩnh vực hoạt động của tổ chức, cá nhân. Chẳng hạn, do chức năng,
nhiệm vụ của nhà nước mà phương thức quản lý hành chính nhà nước sẽ khác
với phương thức quản lý của các tổ chức chính trị - xã hội khác. Nhà nước sử
dụng pháp luật và các công cụ cưỡng chế của Nhà nước để tổ chức và điều
chỉnh các quá trình xã hội và các hành vi của cơng dân. Trong quản lý hành
chính nhà nước, mọi mệnh lệnh, quyết định quản lý luôn theo quy định của
pháp lụât, mang tính bắt buộc thực hiện và khi cần thiết các chủ thể quản lý
có thể áp dụng các biện pháp cưỡng chế thi hành. Mọi mệnh lệnh, quyết định
quản lý phải được chấp hành nghiêm túc, triệt để, xác định rõ trách nhiệm
pháp lý và xử lý nghiêm minh mọi sự chây ỳ, dây dưa, chấp hành không
nghiêm túc. Các tổ chức chính trị - xã hội như Đồn Thanh niên Cộng sản Hồ
Chí Minh, Hội Nơng dân, Hội Liên hiệp Phụ nữ, Hội Cựu chiến binh... hoạt
động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật Nhà nước, các tổ chức này dựa
vào điều lệ, các nghị quyết, quy chế, chương trình, kế hoạch hoạt động của
mình để tổ chức và điều chỉnh các mối quan hệ nội bộ và hành vi các thành
viên, hội viên.
Khoa học quản lý Nhà nước khái qt có các hình thức quản lý hành
chính Nhà nước: hình thức ra văn bản quản lý nhà nước; tổ chức hội nghị; sử
dụng các phương tiện kỹ thuật; hình thức phối kết hợp; hình thức tác nghiệp,
xử lý điều hành công việc để thực hiện các kế hoạch quý, tháng, tuần của cơ
quan hành chính Nhà nước; hình thức thanh tra, kiểm tra, giám sát việc thực
hiện các quyết định quản lý. Về phương pháp quản lý hành chính Nhà nước
được chia làm hai nhóm: Nhóm các phương pháp chủ yếu của khoa học quản
lý Nhà nước và sử dụng các phương pháp của các môn khoa học khác trong
quản lý Nhà nước. Nhóm các phương pháp chủ yếu của khoa học quản lý nhà
nước bao gồm phương pháp giáo dục tư tưởng, đạo đức xã hội chủ nghĩa;
phương pháp tổ chức; phương pháp kinh tế; phương pháp hành chính. Nhóm
các phương pháp của các mơn khoa học khác được sự dụng trong quản lý nhà

Luan van


22

nước bao gồm, phương pháp kế hoạch hoá, phương pháp thống kế, phương
pháp tâm lý - xã hội...”. Tính kế hoạch và khách quan được xác định là một
nguyên tắc trong nhóm các ngun tắc chung quản lý hành chính Nhà
nước[41, tr.19].
Khoa học quản lý giáo dục xác định “vấn đề cốt lõi của phương pháp
quản lý giáo dục chính là cách thức lập kế hoạch và tổ chức điều khiển thực
hiện kế hoạch quản lý một cách khoa học nhằm thực hiện tốt nhất mục tiêu,
nhiệm vụ giáo dục đã xác định”[48,tr.443]. Theo giáo trình giáo dục học quân
sự, khi xây dựng kế hoạch quản lý cần tập trung vào các nội dung: xây dựng
nội dung, chương trình giáo dục, dạy học toàn diện với các mục tiêu cụ thể rõ
ràng. Kế hoạch tổ chức, biên chế lực lượng giáo dục hợp lý. Giúp học viên
xây dựng kế hoạch học tập, rèn luyện một cách hợp lý, xây dựng các hình
thức tổ chức dạy học, giáo dục một cách khoa học để có thực hiện tốt kế
hoạch đã đề ra. Kế hoạch xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị trường học
như phòng học mới, thao trường, bãi tập, mua sắm thêm trang thiết bị phục vụ
cho giáo dục, dạy học. Kế hoạch liên kết phối hợp hoạt động giữa nhà trường
với các cơ quan, đơn vị bên ngoài hướng vào việc xây dựng nhà trường vững
mạnh và góp phần tích cực vào việc nâng cao chất lượng giáo dục trong xã
hội. Tổ chức thực hiện kế hoạch quản lý giáo dục được xác định là giai đoạn
rất quan trọng của quá trình quản lý, nhằm biến chương trình hành động thành
hiện thực. Giai đoạn này bao gồm các công việc phân công giao nhiệm vụ rõ
ràng cho từng cá nhân, tổ chức từ nội dung công việc đến thời gian hoàn
thành và yêu cầu đạt được. Huy động, điều hành các lực lượng tiến hành công
việc theo kế hoạch đã xác định. Điều chỉnh, bổ sung hợp lý với tình hình thực

tế để bảo đảm thực hiện thắng lợi kế hoạch đã đề ra. Kiểm tra, giám sát việc
thực hiện công việc của các cá nhân, bộ phận. Kiểm tra được xác định vừa là
chức năng, vừa là phương pháp quan trọng của quản lý giáo dục nhằm đánh
giá thực trạng việc tổ chức thực hiện kế hoạch quản lý giáo dục, phát hiện
những sai sót, lệch lạc từ đó có sự điều chỉnh, điều khiển một cách thích hợp.
Vì vậy, khi nghiên cứu khái niệm quản lý một mặt phải nắm vững

Luan van


23
những vấn đề có tính quy luật chung của hoạt động quản lý, đồng thời phải nắm
vững tính đặc thù của từng lĩnh vực hoạt động, từng tổ chức để xác định nội
dung, hình thức, phương pháp quản lý của từng ngành, từng lĩnh vực hoạt động
cho phù hợp.
* Quan niệm quản lý hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ,
nhân viên Bệnh viện Trung ương Quân đội 108.
Như đã phân tích khái niệm quản lý và quản lý giáo dục ở trên, quản lý
hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng tồn tại với tư cách là một hệ thống. Nó là
một bộ phận của cơng tác tư tưởng, có mục đích, nội dung, phương pháp,
phương tiện hoạt động và chúng được thực hiện bởi các chủ thể nhất định nhằm
thực hiện mục đích, nội dung, nhiệm vụ giáo dục chính trị, tư tưởng đã xác định.
Theo đó có thể quan niệm quản lý hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng cho
cán bộ, nhân viên Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 là hệ thống những
biện pháp mà chủ thể sử dụng để chỉ đạo, điều khiển, điều hành một cách
khoa học, hợp quy luật nhằm thực hiện nhiệm vụ, nội dung, mục đích giáo
dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ, nhân viên đã xác định. Quan niệm trên chỉ
ra mục đích, chủ thể, đối tượng, nội dung, hình thức, biện pháp quản lý hoạt
động giáo dục chính trị, tư tưởng ở Bệnh viện Trung ương Quân đội 108.
Mục đích quản lý hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ,

nhân viên ở Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 là thông qua việc chỉ đạo và
điều khiển quá trình giáo dục chính trị, tư tưởng nhằm góp phần nâng cao chất
lượng, hiệu quả giáo dục chính trị, tư tưởng, bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất
chính trị, đạo đức, lối sống, năng lực, phong cách của cán bộ, nhân viên.
Chủ thể lãnh đạo, chỉ đạo các hoạt động quản lý hoạt động giáo dục
chính trị, tư tưởng ở Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 là Đảng uỷ, Ban
Giám đốc, cấp uỷ, tổ chức đảng các cấp trong Đảng bộ Bệnh viện. Dưới sự
lãnh đạo của cấp uỷ, tổ chức đảng các cấp; cơ quan chính trị, cán bộ chủ trì
các khoa, cơ quan, đơn vị trực thuộc trực tiếp chỉ đạo, tổ chức, điều khiển,
điều hành các hoạt động quản lý giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ, nhân
viên theo chức năng, nhiệm vụ của từng tổ chức, lực lượng.

Luan van


24
Khách thể quản lý hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng ở Bệnh viện
Trung ương Quân đội 108 bao gồm mọi hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng;
đội ngũ cán bộ, nhân viên hoạt động trong các cơ quan, tổ chức, đơn vị của
Bệnh viện với những đặc điểm khác nhau. Vì vậy phải căn cứ đặc điểm của
từng loại khách thể để xác định nội dung, phương pháp quản lý cho phù hợp.
Nội dung quản lý hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng ở Bệnh viện
Trung ương Quân đội 108: Quản lý nội dung, chương trình giáo dục chính trị,
tư tưởng; quản lý lực lượng giáo dục chính trị, tư tưởng; quản lý tư tưởng và
việc học tập chính trị của cán bộ, nhân viên; quản lý cơ sở vật chất, phương
tiện của giáo dục chính trị, tư tưởng. Nội dung, chương trình giáo dục chính trị
hàng năm của cán bộ, nhân viên do cấp trên quy định được thể hiện trong kế
hoạch giáo dục chính trị hàng tháng, quý, sáu tháng và cả năm. Vì vậy phải
quản lý chặt chẽ nội dung, bảo đảm thực hiện đúng theo quy chế giáo dục của
Tổng cục Chính trị và phù hợp với tình hình đơn vị. Trong việc quản lý lực

lượng giáo dục chính trị, tư tưởng cần chú ý việc thành lập các lớp, tổ học tập
chính trị của cán bộ, nhân viên. Lập các tổ giáo viên kiêm chức, chỉ định và bồi
dưỡng tổ trưởng giáo viên và hướng dẫn tổ giáo viên hoạt động. Bồi dưỡng và
kiểm tra giáo viên, tổ trưởng học tập về nội dung và phương pháp giáo dục
chính trị, thơng qua bài giảng, trao đổi kinh nghiệm về tổ chức học tập, lên lớp,
thảo luận...Trong việc quản lý tư tưởng và việc học tập chính trị của cán bộ,
nhân viên cần đặc biệt coi trọng nắm chắc kết quả học tập của từng đối tượng;
tổ chức kiểm tra việc học tập chính trị hàng năm; thường xun tìm hiểu, phân
tích đúng tình hình tư tưởng, đề ra yêu cầu và biện pháp cụ thể để xây dựng và
phát huy tư tưởng tích cực, khắc phục tư tưởng tiêu cực lạc hậu.
Hình thức, phương pháp quản lý hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng
ở Bệnh viện Trung ương Quân đội 108: Quản lý bằng kế hoạch và theo kế
hoạch, bằng chế độ và theo chế độ, các quy định của cơng tác giáo dục chính
trị, tư tưởng; bằng cơng tác kiểm tra, giám sát; kết hợp giữa quản lý của tổ
chức với tự quản lý của mỗi cán bộ, nhân viên; kết các biện pháp công tác tư
tưởng với các biện pháp tổ chức hành chính, chính sách trong giáo dục chính

Luan van


25
trị, tư tưởng cho cán bộ, nhân viên Bệnh viện Trung ương Quân đội 108. Dựa
vào tổ chức đảng, tổ chức quần chúng, qua báo cáo, hội ý, giao ban hàng
ngày, qua các hội ghị sơ kết, tổng kết công tác... để nắm tình hình học tập
chính trị và tình hình tư tưởng của cán bộ, nhân viên.
* Vai trị quản lý hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ,
nhân viên Bệnh viện Trung ương Quân đội 108.
Quản lý hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng trực tiếp góp phần nâng
cao chất lượng, hiệu quả thực hiện mục đích, nhiệm vụ, nội dung giáo dục
chính trị, tư tưởng cho cán bộ, nhân viên Bệnh viện Trung ương Quân đội

108. Thông qua việc tổ chức và điều khiển, hướng dẫn các hoạt động giáo dục
chính trị, tư tưởng mà việc nghiên cứu học tập chủ nghĩa Mác - Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh, những quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng,
chính sách, pháp luật của Nhà nước, cũng như những vấn đề lý luận, thực tiễn
đặt ra của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, sự nghiệp xây dựng Quân
đội nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại;
những chỉ thị nghị quyết của cấp trên, của Đảng uỷ, Ban Giám đốc Bệnh viện;
những vấn đề tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống ở Bệnh viện đến được với
cán bộ, nhân viên bệnh viện một cách nhanh nhất và đạt hiệu quả cao nhất.
Bằng việc thông qua nhiều hình thức, phương pháp quản lý phong phú,
linh hoạt mà nội dung giáo dục chính trị, tư tưởng đến được với từng ngành,
từng tổ chức, từng con người để kịp thời định hướng tư tưởng, hướng dẫn
hành động, tạo nên sức mạnh thống nhất của tổ chức, tập thể và phát huy tính
tích cực tự giác của mỗi cán bộ, nhân viên trong tự nghiên cứu, tự học tập lý
luận chính trị, nâng cao trình độ chun mơn, nghiệp vụ. Với ý nghĩa ấy, quản
lý hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ, nhân viên ở Bệnh viện
Trung ương Quân đội 108 trực tiếp góp phần vào nâng cao tính chủ động tích
cực, tính nhạy bén, kịp thời, sắc sảo, tính phong phú sinh động, tính thuyết
phục mạnh mẽ, tính hướng dẫn hành động thiết thực, tính chiến đấu phê phán
những nhận thức tư tưởng sai trái. Quản lý hoạt động giáo dục chính trị, tư
tưởng, đảm bảo cho các hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng có nền nếp,

Luan van