(Luận văn thạc sĩ) thực hiện chính sách phát triển thanh niên trên địa bàn quận 12, thành phố hồ chí minh

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

NGUYỄN MINH HỒNG

THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN
THANH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN 12, THÀNH
PHỐ HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CƠNG

HÀ NỘI, 2021

Luan van


VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

NGUYỄN MINH HỒNG

THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN
THANH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN 12, THÀNH
PHỐ HỒ CHÍ MINH

Ngành: Chính sách cơng
Mã số: 8340402

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
TS. VÕ XUÂN VINH

HÀ NỘI, 2021

Luan van


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ chính sách cơng “Thực hiện chính
sách phát triển thanh niên trên địa bàn Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh” là
kết quả của quá trình học tập, nghiên cứu khoa học của bản thân với sự hướng
dẫn tận tình của TS.Võ Xuân Vinh - người hướng dẫn khoa học. Các số liệu
và kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực. Tác giả xin chịu trách
nhiệm về cơng trình nghiên cứu của mình.
Học viên

Nguyễn Minh Hồng

Luan van


LỜI CẢM ƠN
Trong thời gian nghiên cứu và thực hiện luận văn này, tác giả đã nhận
được sự quan tâm giúp đỡ nhiệt tình của các cơ quan, các cá nhân.
Với tất cả lòng chân thành, tác giả xin trân trọng gửi lời cảm ơn sâu sắc
nhất tới TS. Võ Xuân Vinh vì sự hướng dẫn tận tình, chu đáo, đầy trách nhiệm của
thầy đã giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho tác giả hoàn thành luận văn.
Tác giả xin trân trọng cảm ơn quý thầy cô giáo ở Học viện khoa học xã
hội đã tận tình truyền đạt các kiến thức bổ ích trong suốt khóa học.
Xin chân thành cảm ơn sự quan tâm giúp đỡ quý báu của cơ quan Ban
Dân vận Quận ủy Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh, cá nhân đồng chí
Nguyễn Văn Năm - Ủy viên Ban Thường vụ Quận ủy, Trưởng Ban Dân vận

Quận ủy Quận 12 đã quan tâm, giúp đỡ tạo thuận lợi cho tác giả trong quá
trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
Xin cảm ơn các bạn bè, đồng nghiệp và gia đình đã động viên và giúp
đỡ tác giả hoàn thành luận văn này.
Xin chân thành cảm ơn!
Học viên

Nguyễn Minh Hoàng

Luan van


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CHÍNH SÁCH PHÁT
TRIỂN THANH NIÊN ................................................................................... 7
1.1 Các khái niệm cơ bản .................................................................................. 7
1.2. Quan điểm của Đảng, chính sách của Nhà nước về phát triển thanh niên ...... 9
1.3. Thực hiện chính sách phát triển thanh niên ............................................. 13
Chương 2: THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT
TRIỂN THANH NIÊN TỪ THỰC TIỄN TẠI QUẬN 12, THÀNH
PHỐ HỒ CHÍ MINH .................................................................................... 21
2.1. Các nhân tố tác động đến thực hiện chính sách phát triển thanh niên tại
Quận 12 ........................................................................................................... 21
2.2. Kết quả thực hiện chính sách phát triển thanh niên Quận 12, thành phố
Hồ Chí Minh.................................................................................................... 27
2.3. Kết quả, hạn chế của việc thực hiện chính sách phát triển thanh niên
tại Quận 12 ...................................................................................................... 38
Chương 3: MỤC TIÊU, GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ THỰC
HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN THANH NIÊN QUẬN 12 ............. 50

3.1. Quan điểm, mục tiêu, định hướng hồn thiện chính sách phát triển
thanh niên Quận 12 ......................................................................................... 50
3.2. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách phát triển
thanh niên Quận 12, thành phố Hồ Chí Minh ................................................. 52
KẾT LUẬN .................................................................................................... 59
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 61

Luan van


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
BCH

: Ban Chấp hành

BTV

: Ban Thường vụ

CSC

: Chính sách cơng

CT-TU

: Chương trình hành động Tỉnh ủy

CNH-HĐH

: Cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa

ĐVTN

: Đồn viên thanh niên

KL/TW

: Kết luận Trung ương

NQ/TU

: Nghị quyết Tỉnh ủy

NQ/TW

: Nghị quyết Trung ương

NĐ-CP

: Nghị định Chính phủ

QĐ-TTg

: Quyết định Thủ tướng Chính phủ

QĐ/TW

: Quyết định Trung ương

TNCS

: Thanh niên cộng sản

TT-BNV

: Thông tư Bộ nội vụ

UBND

: Ủy ban nhân dân

Luan van


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Thực tiễn đã chứng minh, thanh niên ln có những đóng góp quan
trọng trong cuộc cách mạng giải phóng dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng.
Trong sự nghiệp đổi mới hiện nay, thanh niên và công tác thanh niên của
Đảng ngày càng trở nên quan trọng, có ý nghĩa chiến lược. Nghị quyết Hội
nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khố VII chỉ rõ: “Sự nghiệp
đổi mới có thành cơng hay khơng, cách mạng Việt Nam có vững bước theo
con đường xã hội chủ nghĩa hay không, phần lớn là tuỳ thuộc vào lực lượng
thanh niên, vào việc bồi dưỡng rèn luyện thế hệ thanh niên. Công tác thanh
niên là vấn đề sống còn của dân tộc, là một trong những nhân tố quyết định
sự thành bại của cách mạng” [14, tr.56].
Vì vậy, cơng tác phát triển thanh niên hiện nay đang đặt ra những
vấn đề mới, đòi hỏi phải tiếp tục có những giải pháp kịp thời nhằm đáp ứng
yêu của thực tiễn. Yêu cầu thực tiễn của sự nghiệp cách mạng, đòi hỏi Nhà
nước ta phải tiếp tục triển khai thực hiện các chính sách phát triển thanh

niên trong giai đoạn cách mạng hiện nay.
Chiến lược phát triển thanh niên là bộ phận cấu thành quan trọng của
chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2011 - 2020 góp phần bồi
dưỡng, phát huy nhân tố và nguồn lực con người, nhằm mục tiêu xây dựng
nguồn nhân lực trẻ có chất lượng cao đáp ứng u cầu thời kỳ đẩy mạnh cơng
nghiệp hóa, hiện đại hóa. Những năm qua cơng tác triển khai thực hiện các
chiến lược, chương trình, kế hoạch phát triển thanh niên từ Trung ương đến
cơ sở ngày càng được quan tâm; quản lý Nhà nước về công tác thanh niên
được tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện. Tuy nhiên, đâu đó vẫn cịn một
số cơ quan, đơn vị, cán bộ, công chức, viên chức nhận thức chưa đầy đủ về
nhiệm vụ quản lý Nhà nước về công tác thanh niên gắn với chức năng, nhiệm

1

Luan van


vụ của đơn vị mình, chưa bóc tách được quản lý Nhà nước về công tác thanh
niên theo chức năng nhiệm vụ của đơn vị với cơng tác Đồn thanh niên.
Xuất phát từ những lý do đó, ngày 30 tháng 12 năm 2011, Thủ tướng
Chính phủ đã ban hành Quyết định số 2374/QĐ-TTg về việc phê duyệt
“Chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam giai đoạn 2011-2020” nhằm tạo
sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức ở tất cả các cấp lãnh đạo từ Trung
ương đến cơ sở và trong đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức và nhân dân về
tầm quan trọng và ý nghĩa của Chiến lược phát triển thanh niên; vị trí, vai trị
của thanh niên trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đồng thời, tập trung nâng
cao chất lượng giáo dục và đào tạo, chú trọng bồi dưỡng năng lực làm việc
độc lập, sáng tạo; kỹ năng thực hành, khả năng lập thân, lập nghiệp của thanh
niên; xây dựng quy hoạch các Trung tâm đào tạo, bồi dưỡng tài năng trẻ trên các
lĩnh vực; xây dựng cơ chế, chính sách phát hiện, bồi dưỡng, đào tạo, bố trí và

trọng dụng tài năng trẻ trong nước và tài năng trẻ học tập, công tác, sinh sống ở
nước ngoài trở về tham gia xây dựng đất nước; các ngành, địa phương có quy
hoạch, kế hoạch phát hiện, bồi dưỡng, đào tạo và phát triển tài năng trẻ.
Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh có tốc độ đơ thị hóa nhanh và dân
số tăng nhanh (chủ yếu là tăng cơ học). Các cơng trình hạ tầng kỹ thuật, hạ
tầng xã hội từng bước được đầu tư hoàn chỉnh, chuyển dịch cơ cấu kinh tế
theo hướng Thương mại - Dịch vụ - Công nghiệp - Nông nghiệp. Do đó,
muốn triển khai thực hiện các chương trình, kế hoạch phát triển thanh niên có
hiệu quả, cần tạo sự chuyển biến về nhận thức của cán bộ, công chức, viên
chức và Nhân dân về tầm quan trọng và ý nghĩa vị trí, vai trị thanh niên tăng
cường giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức, lối sống và pháp luật cho thanh
niên; hướng tới xây dựng thế hệ thanh niên, cơng nhân lao động Quận 12 giàu
lịng u nước, kiên định lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, có ý
chí vươn lên; có đạo đức cách mạng, có tri thức, có sức khỏe, có nghề nghiệp

2

Luan van


và việc làm; có ý thức chấp hành pháp luật và tác phong lao động cơng
nghiệp. Điều này, địi hỏi các cấp ủy Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc,
các tổ chức chính trị - xã hội và cả hệ thống chính trị Quận phải cùng tham
gia thực hiện các chương trình, kế hoạch phát triển thanh niên và tạo điều kiện
cho thanh niên thực hiện quyền và nghĩa vụ trong lao động, học tập, nghiên
cứu khoa học; trong hoạt động văn hóa, nghệ thuật, vui chơi, giải trí; trong
hoạt động thể dục thể thao, rèn luyện sức khỏe, đáp ứng yêu cầu phát triển
kinh tế xã hội trong thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội
nhập quốc tế.
Với những lý do như trên, học viên chọn đề tài nghiên cứu “Thực hiện

chính sách phát triển thanh niên trên địa bàn Quận 12, Thành phố Hồ Chí
Minh” cho luận văn thạc sĩ chuyên ngành chính sách cơng của mình.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Hiện nay đã có một số cơng trình nghiên cứu, bài viết nói về cơng tác
thanh niên có liên quan đến hướng nghiên cứu của luận văn, có thể kể đến các
cơng trình nghiên cứu, bài viết như sau:
- Luận văn Thạc sĩ của tác giả Trần Thiện Lộc về “Quản lý Nhà nước
về công tác thanh niên” đã đánh giá thực trạng về công tác quản lý thanh niên
trên địa bàn tỉnh Bình Dương. Nghiên cứu đã phân tích các yếu tố tác động
đến thanh niên và trò của các đơn vị có liên quan trong thực hiện cơng tác
quản lý thanh niên.
- Luận văn Thạc sĩ của tác giả Hoàng Vĩnh Phú về “Quản lý Nhà nước
về công tác thanh niên” đã đánh giá thực trạng về công tác quản lý thanh niên
trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế. Nghiên cứu đã phân tích các yếu tố tác
động đến thanh niên và trị của các đơn vị có liên quan trong thực hiện công
tác quản lý thanh niên.
- Luận văn Thạc sĩ của tác giả Phạm Nguyễn Hồng Châu về “Phát

3

Luan van


triển cán bộ đoàn từ thực tiễn thành phố Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam” đã đánh
giá việc thực hiện chính sách phát triển cán bộ Đoàn tại thành phố Tam Kỳ,
tỉnh Quảng Nam. Nghiên cứu đã phân tích, đánh giá thực trạng thực hiện
chính sách phát triển cán bộ Đồn của Đoàn thanh niên thành phố Tam Kỳ từ
năm 2012 đến năm 2017; đề xuất, kiến nghị các giải pháp hồn thiện chính
sách phát triển cán bộ Đồn ở thành phố Tam Kỳ trong thời gian tới.
- Luận văn Thạc sĩ của tác giả Phạm Mai Phương về “Chính sách phát

triển thanh niên từ thực tiễn quận Thanh Xuân” đã đánh giá thực trạng thực
hiện chính sách phát triển thanh niên tại quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội,
từ đó đưa ra những giải pháp chính sách nhằm nhằm nâng cao chất lượng
công tác thanh niên trong thời gian tới tại quận Thanh Xuân, thành phố Hà
Nội. Nghiên cứu đã phân tích những vấn đề lý luận về chính sách phát triển
thanh niên; khảo sát đánh giá thực trạng chính sách và thực trạng thực hiện
chính sách phát triển thanh niên trên địa bàn quận Thanh Xuân; phân tích
nguyên nhân của những ưu điểm, hạn chế, bất cập trong chính sách phát triển
thanh niên trên địa bàn quận và đề xuất những giải pháp phát triển thanh niên
phù hợp với thực tiễn tại quận Thanh Xuân.
Nhìn chung, các nghiên cứu kể trên hoặc chỉ để đề cập tới công tác
quản lý nhà nước về thanh niên hoặc chính sách phát triển thanh niên nhưng ở
những địa phương khác Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh. Trên cơ sở kham
khảo khung phân tích các luận văn trước, đề tài luận văn “Thực hiện chính sách
phát triển thanh niên trên địa bàn Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh” sẽ
hướng tới làm rõ việc thực hiện chính phát triển thanh niên trên địa bàn này.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở làm rõ cơ sở lý luận về chính sách phát triển thanh niên,
Luận văn sẽ làm rõ thực trạng việc thực hiện chính sách phát triển thanh niên

4

Luan van


trên địa bàn Quận 12 Thành phố Hồ Chí Minh, từ đó đưa ra giải pháp nhằm
hồn thiện chính sách phát triển thanh niên của quận.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để thực hiện được mục đích nghiên cứu trên, luận văn sẽ thực hiện các

nhiệm vụ trọng tâm sau:
- Làm rõ cơ sở lý luận về thực hiện chính sách phát triển thanh niên.
- Đánh giá thực trạng việc thực hiện chính sách phát triển thanh niên
trên địa bàn Quận 12.
- Đề xuất các giải pháp nhằm hồn thiện chính sách phát triển thanh
niên của Ủy ban nhân dân Quận 12.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là việc thực hiện chính sách phát
triển thanh niên trên địa bàn Quận 12, thành phố Hồ Chí Minh
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Về thời gian: Nghiên cứu này được thực hiện từ tháng 3 đến tháng 12
năm 2020.
Về không gian: Trên địa bàn Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh.
Về nội dung: Luận văn làm rõ các nội dung: (2) cơ sở lý luận về thực
hiện chính sách phát triển thanh niên; (2) thực trạng về việc thực hiện chính
sách phát triển thanh niên trên địa bàn Quận 12; (3) các giải pháp nhằm hồn
thiện chính sách phát triển thanh niên của Ủy ban nhân dân Quận 12.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Phương pháp luận
Đề tài sử dụng phương pháp luận nghiên cứu chính sách cơng kết hợp
giữa nghiên cứu lý thuyết và nghiên cứu thực tế với cách tiếp cận đa ngành về
khoa học xã hội.

5

Luan van


5.2. Phương pháp nghiên cứu

Đề tài áp dụng các phương pháp nghiên cứu phổ biến như phân tích,
tổng hợp, đánh giá....
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn
6.1. Ý nghĩa lý luận
Qua nghiên cứu việc thực hiện chính sách phát triển thanh niên trên địa
bàn Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh từ cách tiếp cận chính sách cơng, Luận
văn sẽ góp phần làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn của chiến lược phát triển
thanh niên ở nước ta.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn
Kết quả nghiên cứu của đề tài có thể giúp Ủy ban nhân dân Quận 12
xây dựng kế hoạch, hoạch định và thực hiện chính sách phát triển thanh niên,
trên địa bàn quận giúp ích cho việc đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao vị thế của
thanh niên trong thời gian tới.
Đây cũng là tài liệu tham khảo cho những ai quan tâm đến công tác phát
triển thanh niên nói chung và cơng tác phát triển thanh niên ở Quận 12 Thành
phố Hồ Chí Minh.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục,
luận văn được chia làm 3 chương, cụ thể như sau:
- Chương 1: một số vấn đề lý luận về chính sách phát triển thanh niên.
- Chương 2: thực trạng thực hiện chính sách phát triển thanh niên từ thực
tiễn Quận 12, thành phố Hồ Chí Minh.
- Chương 3: mục tiêu, giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách
phát triển thanh niên Quận 12

6

Luan van

Chương 1
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN
THANH NIÊN
1.1 Các khái niệm cơ bản
1.1.1. Chính sách cơng
Theo Tử điển bách khoa Việt Nam: “Chính sách là những chuẩn tắc cụ
thể để thực hiện đường lối, nhiệm vụ. Chính sách được thực hiện trong một
thời gian nhất định, trên những lĩnh vực cụ thể nào đó. Bản chất, nội dung và
phương hướng của chính sách tùy thuộc vào tính chất của đường lối, nhiệm
vụ chính trị, kinh tế, văn hóa...” [28] .
B. Guy Peter định nghĩa: “Chính sách cơng là tồn bộ các hoạt động
của nhà nước có ảnh hưởng một cách trực tiếp hay gián tiếp đến cuộc sống
của mọi người dân” [16].
Nguyễn Hữu Hải cho rằng: “Chính sách cơng là những hành động ứng
xử của Nhà nước với các vấn đề phát sinh trong đời sống cộng đồng, được
thể hiện bằng nhiều hình thức khác nhau, nhằm thúc đẩy xã hội phát triển”
[18].
Từ những quan niệm về chính sách cơng nêu trên và những đặc trưng
của chính sách cơng, có thể đưa ra khái niệm về chính sách cơng như sau:
“Chính sách cơng là một tập hợp các quyết định có liên quan với nhau do
Nhà nước ban hành, bao gồm các mục tiêu và giải pháp để giải quyết một vấn
đề công nhằm thúc đẩy xã hội phát triển theo định hướng nhất định”.
Như vậy chính sách cơng chính là hành động của nhà nước trong quá
trình thực hiện hoạt động quản lý của mình. Hay nói cách khác chính sách
cơng là cơng cụ quản lý của Nhà nước nhằm thực hiện mục tiêu theo ý muốn
của chủ thể.

7

Luan van

1.1.2 Thanh niên, phát triển thanh niên
Thanh niên là lực lượng xã hội to lớn, đóng vai trị rất quan trọng đối
với sự phát triển của bất kỳ quốc gia nào trên thế giới, tới nay đã có 142/196
quốc gia có chính sách riêng về thanh niên và 43/196 quốc gia đã ban hành Luật
Thanh niên. Nhằm tạo điều kiện cho thanh niên phát triển và phát huy vai trò
xung kích, tình nguyện của thanh niên trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, năm
2005 Quốc hội khóa XI đã ban hành Luật Thanh niên với tư cách là văn bản luật
chuyên biệt, quy định các vấn đề liên quan đến thanh niên, tạo cơ sở pháp lý để
xây dựng và thực hiện các chính sách cho thanh niên phát triển.
Để kịp thời điều chỉnh, bổ sung một số quan điểm, chính sách, nội dung
vào Luật Thanh niên; tại kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XIV đã biểu quyết
thơng qua Luật Thanh niên năm 2020 thay thế Luật Thanh niên năm 2005 và
có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2021.
Luật Thanh niên quy định về quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của thanh
niên; chính sách của Nhà nước đối với thanh niên; trách nhiệm của cơ quan,
tổ chức thanh niên, tổ chức khác, cơ sở giáo dục, gia đình và cá nhân đối với
thanh niên; quản lý nhà nước về thanh niên.
1.1.3. Chính sách phát triển thanh niên
Khái niệm thanh niên
Điều 1 Luật Thanh niên năm 2020 quy định “Thanh niên là công dân
Việt Nam từ đủ 16 tuổi đến 30 tuổi”.
Điều lệ Đồn TNCS Hồ Chí Minh do Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
XI của Đoàn quy định “Thanh niên Việt Nam tuổi từ 16 đến 30”.
Khái niệm chính sách phát triển thanh niên
Chính sách thanh niên trước hết là chính sách xã hội do nhà nước ban
hành; tổ chức và điều hành quá trình hoạt động của thanh niên và tổ chức
thanh niên bằng quyền lực của Nhà nước.

8

Luan van


Chính sách thanh niên mang nội dung và mục tiêu tồn diện vì sự phát
triển của thanh niên. Nó là một bộ phận của chính sách xã hội nhưng nó mang
đặc thù riêng biệt vì đối tượng điều chỉnh của nó là lớp người có độ tuổi từ 16
đến 30. Chính sách thanh niên là cơng cụ để Nhà nước thể hiện ý chí của
mình về việc phát triển thanh niên trong xã hội.
Từ việc nghiên cứu khái niệm chính sách cơng, khái niệm thanh niên, ta
có thể đưa ra khái niệm chính sách phát triển thanh niên như sau:
Chính sách phát triển thanh niên là tập hợp các quyết định chính trị có
liên quan của Nhà nước phù hợp với mục tiêu phát triển bền vững của Liên
hiệp quốc, các chỉ số phát triển thanh niên toàn cầu và khu vực ASEAN.
1.2. Quan điểm của Đảng, chính sách của Nhà nước về phát triển
thanh niên
Ngay từ khi ra đời, Đảng đã xác định công tác thanh niên là công tác
của Đảng. Tại Nghị quyết về Cộng sản thanh niên vận động tháng 10 năm
1930, Đảng khẳng định: "Thanh niên lao động đã thành một lực lượng cách
mạng quan trọng khơng thể khơng kể tới được". Hồ Chí Minh cho rằng, thanh
niên là lớp người trẻ tuổi, có hồi bão, ước mơ, giàu nghị lực và rất khát khao
với lý tưởng cao đẹp, có đức xả thân vì nghĩa lớn và lịng vị tha sâu sắc. Đó là
lứa tuổi có tính nhạy cảm cao với những cái mới, đẹp và tiến bộ. Do vậy, nếu
được giáo dục tốt, phù hợp với tâm lý và tính cách, giáo dục tiến hành trên cơ
sở tạo ra những điều kiện vật chất, tinh thần cho sự phát triển của tâm lý, tính
cách đó và biết định hướng, động viên đúng mức, thanh niên sẽ say sưa với lý
tưởng sống cao đẹp, phát huy tài năng, tính sáng tạo, sẵn sàng hy sinh vì đại
nghĩa. Trong thư “Gửi thanh niên và nhi đồng toàn quốc” (năm 1946), Hồ
Chí Minh viết: “Một năm khởi đầu từ mùa xuân. Một đời khởi đầu từ tuổi trẻ.

Tuổi trẻ là mùa xuân của xã hội”(1). Ở đây, Người đã chỉ ra thanh niên là thời
kỳ đẹp nhất, sống động nhất, như mùa xuân trăm hoa đua nở, tràn đầy nhựa

9

Luan van


sống. Đó là hình ảnh nói lên sức trẻ có thể dời núi, lấp biển, cả dân tộc luôn
kỳ vọng, tin yêu.
Trong suốt chiều dài lịch sử xây dựng và phát triển, Đảng đã ban hành
nhiều nghị quyết, chỉ thị, văn bản quan trọng về công tác thanh niên, khẳng
định sự cần thiết phải tăng cường quản lý nhà nước đối với thanh niên, ban
hành Luật Thanh niên, tạo ra môi trường pháp lý thuận lợi để các cấp, các
ngành và mỗi công dân chăm lo bồi dưỡng, giáo dục và phát huy tiềm năng to
lớn của thanh niên.
Các chủ trương, đường lối lớn, nổi bật của Đảng về chính sách phát
triển thanh niên thời kỳ mới, đó là: Nghị quyết số 04-NQ/HNTW ngày
14/01/1993 về công tác thanh niên trong thời kỳ mới của Hội nghị lần thứ 4
Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa VII là một chủ trương mang tính quyết
định, làm chuyển biến mạnh mẽ tình hình thanh niên và phong trào thanh
niên. Nhà nước đã ban hành Luật Thanh niên năm 2020, nhiều chính sách để
thanh niên rèn luyện, cống hiến, trưởng thành. Nghị quyết số 25-NQ/TW
ngày 25/7/2008 của Hội nghị lần thứ bảy Ban chấp hành Trung ương khóa X;
xác định rõ quan điểm tiếp tục xây dựng thế hệ thanh niên Việt Nam giàu
lòng yêu nước, tự cường dân tộc; kiên định lý tưởng độc lập dân tộc và chủ
nghĩa xã hội; có đạo đức cách mạng, ý thức chấp hành pháp luật, sống có văn
hố, vì cộng đồng; có năng lực, bản lĩnh trong hội nhập quốc tế...
Luật Thanh niên, gồm có 7 chương, 41 điều quy định 11 nhóm chính
sách của Nhà nước đối với thanh niên. Luật có 06 điều quy định chính sách

theo lĩnh vực gồm: chính sách về học tập và nghiên cứu khoa học; chính sách
về lao động, việc làm; chính sách về khởi nghiệp; chính sách về bảo vệ, chăm
sóc và nâng cao sức khỏe; chính sách về văn hóa, thể dục, thể thao; chính
sách về bảo vệ Tổ quốc và 05 điều quy định chính sách đối với một số nhóm
đối tượng thanh niên, gồm: chính sách đối với thanh niên xung phong; chính

10

Luan van


sách đối với thanh niên tình nguyện; chính sách đối với thanh niên có tài
năng; chính sách đối với thanh niên dân tộc thiểu số và chính sách đối với
thanh niên từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi.
Có thể khẳng định, công tác thanh niên do Đảng lãnh đạo trực tiếp và toàn
diện bằng các Chỉ thị, Nghị quyết và chủ trương. Đảng lãnh đạo các cơ quan
Nhà nước có thẩm quyền, thể chế các chủ trương đó bằng các chính sách pháp
luật. Chính sách phát triển thanh niên phải được các cơ quan Nhà nước có thẩm
quyền nghiên cứu, xây dựng và tổ chức thực hiện căn cứ chủ trương của Đảng.
Điều 30 Luật Thanh niên quy định chính sách của nhà nước đối với tổ
chức thanh niên cụ thể như sau: Tạo điều kiện để tổ chức thanh niên tham gia
xây dựng và thực hiện chính sách, pháp luật đối với thanh niên. Bảo đảm điều
kiện để tổ chức thanh niên thực hiện các nhiệm vụ được Nhà nước giao. Hỗ
trợ, tạo điều kiện để tổ chức thanh niên huy động thanh niên thực hiện chương
trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội và các chương trình, dự án khác. Cơ
quan, tổ chức, đơn vị của Nhà nước có trách nhiệm tạo điều kiện để Đồn
Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tổ chức hoạt động giám sát, phản biện xã
hội trong việc xây dựng và thực hiện chính sách, pháp luật đối với thanh niên.
Luật quy định về quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của thanh niên; chính
sách của Nhà nước đối với thanh niên; trách nhiệm của cơ quan, tổ chức

thanh niên, tổ chức khác, cơ sở giáo dục, gia đình và cá nhân đối với thanh
niên; quản lý nhà nước về thanh niên. Luật thanh niên áp dụng đối với thanh
niên; cơ quan, tổ chức, cơ sở giáo dục, gia đình và cá nhân.
Ngày 02/11/2020 Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định
số 1712/QĐ-TTg ngày 02/11/2020 về ban hành kế hoạch triển khai thi hành
Luật Thanh niên.
Trong Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 25-NQ/TW,
Chính phủ đề ra 5 nhiệm vụ chủ yếu. Nhiệm vụ đầu tiên là hoàn thiện cơ chế

11

Luan van


chính sách, tạo cơ hội và điều kiện thuận lợi cho thanh niên được học tập, đào
tạo, bồi dưỡng và sử dụng, bảo đảm giáo dục toàn diện về đức - trí - thể mỹ. Nhiệm vụ thứ hai là nâng cao chất lượng lao động, giải quyết việc làm,
tăng thu nhập và cải thiện đời sống thanh niên thông qua các các chính sách
hỗ trợ, ưu đãi học nghề, tạo việc làm... Nhiệm vụ thứ ba là phát hiện, tuyển
chọn, bố trí và sử dụng có hiệu quả tài năng trẻ trên tất cả các lĩnh vực ở các
nhiệm vụ quan trọng, phù hợp, thu hút tài năng trẻ đang học tập, cơng tác,
sinh sống tại nước ngồi tham gia phát triển đất nước. Nhiệm vụ thứ tư là xây
dựng môi trường xã hội lành mạnh, tạo điều kiện cho thanh niên nâng cao đời
sống văn hóa tinh thần, phát triển toàn diện, nghiên cứu, nắm bắt, dự báo tình
hình tư tưởng làm cơ sở đề xuất các chủ trương, chính sách phát triển thanh
niên. Nhiệm vụ thứ năm là tăng cường vai trò tham gia giám sát và phản biện
xã hội của các tổ chức thanh niên đối với việc xây dựng, tổ chức thực hiện các
chủ trương, chính sách về thanh niên và cơng tác thanh niên, đề xuất và trình
Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thanh niên phù hợp với tình
hình mới…
Nghị định số 12/2011/NĐ-CP ngày 30/01/2011 của Chính phủ quy

định chính sách ưu đãi cho đơn vị thanh niên xung phong, đội viên thanh niên
xung phong và cán bộ quản lý thanh niên xung phong tham gia phát triển kinh
tế - xã hội, trách nhiệm của các cơ quan nhà nước đối với thanh niên xung
phong. Nghị định số 140/2017/NĐ-CP có nhiều quy định ưu tiên trong tuyển
dụng thơng qua xét tuyển (không phải thi tuyển), rút ngắn thời gian tập sự,
hưởng phụ cấp tăng thêm; ưu tiên đào tạo, bồi dưỡng kiến thức; đặc cách cử
tham dự kỳ thi nâng ngạch chuyên viên chính hoặc thăng hạng chức danh
nghề nghiệp viên chức; phong, thăng cấp bậc quân hàm sĩ quan quân đội, cấp
bậc hàm sĩ quan công an;… dành cho sinh viên xuất sắc, cán bộ khoa học trẻ
nhằm thu hút, tạo nguồn cán bộ ở các cơ quan của Đảng, Nhà nước, Mặt trận

12

Luan van


Tổ quốc Việt Nam, tổ chức chính trị - xã hội từ trung ương đến cấp huyện;
các đơn vị sự nghiệp công lập của Đảng, Nhà nước và lực lượng vũ trang.
Đồng thời, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành nhiều Quyết định, Chỉ thị
để thực hiện chính sách dành cho thanh niên nói chung, theo đối tượng thanh
niên cụ thể hoặc theo từng giai đoạn ở nhiều lĩnh vực. Đặc biệt, Chiến lược
phát triển thanh niên Việt Nam giai đoạn 2011 – 2020, giai đoạn 2021-2030 là
cơ sở để các cơ quan Nhà nước ban hành cơ chế, chính sách, huy động mọi
nguồn lực hợp pháp để phát triển thanh niên. Thủ tướng Chính phủ cũng ban
hành Kế hoạch thực hiện Chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam chia
thành 03 giai đoạn: Giai đoạn I từ năm 2011 đến năm 2015, giai đoạn II từ
năm 2016 đến năm 2020 và giai đoạn III từ năm 2021-2030. Kế hoạch của
mỗi giai đoạn đều xác định, điều chỉnh, bổ sung và cụ thể hóa các mục tiêu,
chỉ tiêu, giải pháp của Chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam giai đoạn
2011 – 2020 và giai đoạn 2021-2030 phù hợp với tình hình phát triển kinh tế xã hội của đất nước.

1.3. Thực hiện chính sách phát triển thanh niên
1.3.1. Xây dựng chính sách phát triển thanh niên
Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 2474/QĐ-TTg ngày
30 tháng 12 năm 2011 về phê duyệt chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam
giai đoạn 2011 - 2020; Quyết định số 1331/QĐ-TTg ngày 24 tháng 7 năm 2021
ban hành chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam giai đoạn 2021 - 2030;
Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh ban hành Quyết định số
6028/QĐ-UBND kèm theo chương trình phát triển thanh niên Thành phố giai
đoạn 2011 – 2020; gần nhất là Quyết định số 3719/QĐ-UBND ngày 01 tháng
11 năm 2021 kèm theo chương trình phát triển thanh niên Thành phố giai
đoạn 2021 – 2030, Chương trình nhằm xây dựng thế hệ thanh niên Việt Nam
phát triển tồn diện, giàu lịng u nước, có đạo đức cách mạng, ý thức cơng

13

Luan van


dân và lý tưởng xã hội chủ nghĩa; có trình độ học vấn, nghề nghiệp, việc làm;
có văn hóa, sức khỏe, kỹ năng sống và ý chí vươn lên; xung kích, sáng tạo
làm chủ khoa học, cơng nghệ tiên tiến; hình thành nguồn nhân lực trẻ có chất
lượng cao đáp ứng u cầu thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa
và hội nhập quốc tế; phát huy vai trị, trách nhiệm của thanh niên, tăng cường
cơng tác thu hút nguồn lực thanh niên là người Việt Nam ở nước ngoài trong sự
nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; tiến tới hình thành thế hệ thanh niên ưu tú
trên mọi lĩnh vực, kế tục truyền thống và sự nghiệp cách mạng của Đảng, của
dân tộc, của quê hương; phấn đấu vì mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ,
cơng bằng, văn minh”. Chương trình đã đề ra 7 mục tiêu cụ thể:
- Tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật; cung cấp thông tin về tư
vấn, hỗ trợ pháp lý cho thanh niên;

- Giáo dục, nâng cao kiến thức, kỹ năng; tạo điều kiện để thanh niên
bình đẳng về cơ hội học tập, nghiên cứu, đổi mới sáng tạo;
- Nâng cao chất lượng đào tạo nghề và tạo việc làm bền vững cho thanh
niên; phát triển nguồn nhân lực trẻ chất lượng cao;
- Bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe cho thanh niên;
- Nâng cao đời sống văn hóa, tinh thần cho thanh niên;
- Phát huy vai trò của thanh niên trong tham gia phát triển kinh tế-xã
hội và bảo vệ Tổ quốc;
- Nâng cao lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống, văn hóa cho thế hệ
trẻ giai đoạn từ năm 2021 đến năm 2030.
Ủy ban nhân dân Quận 12 ban hành Quyết định số 17/QĐ-UBND,
ngày 15 tháng 7 năm 2013 kèm theo Chương trình phát triển thanh niên Quận
12 giai đoạn 2011 - 2020 với 06 mục tiêu cụ thể của chương trình:

14

Luan van