Những hố đen hát cùng điệu nhạc thiên văn vũ trụ

Những hố đen "hát cùng điệu nhạc"
Thiên văn vũ Trụ
Chào mừng các bạn đón đọc đầu sách từ dự án sách cho thiết bị di động
Nguồn:
Phát hành: Nguyễn Kim Vỹ.


Mục lục
Những hố đen "hát cùng điệu nhạc"


Thiên văn vũ Trụ
Những hố đen "hát cùng điệu nhạc"

Bản nhạc phát ra từ các hố đen có giai điệu giống nhau.
Ở trung tâm các thiên hà hay ở những hệ sao đơi, thường có hố đen với kích cỡ to
nhỏ khác nhau. Nhưng chúng lại giống nhau ở chỗ: "hát" cùng một khúc nhạc. Nói
chính xác hơn là sóng tia X do chúng phát ra có cùng một điệp khúc, chỉ khác nhau
là nhanh hay chậm hơn thôi.
Các nhà nghiên cứu thiên văn ở Đại học Southampton (Anh) đã phân tích ảnh chụp
tia X từ vệ tinh RXTE (của NASA) về các hố đen ở trung tâm thiên hà cũng như
các hố đen ở hệ sao đôi.
Hố đen ở trung tâm thiên hà thường có kích cỡ rất lớn (nặng gấp hàng triệu lần mặt
trời). Để không bị hút vào trung tâm, các thiên thể xung quanh hố đen phải quay
với tốc độ gần vận tốc ánh sáng. Xung quanh hố đen cịn có những đám mây ion
sơi sục. Chính các đám mây này bức xạ tia X. Tuy nhiên, tia X được phát ra không
đều đặn, mà thường biến thiên theo quy luật nhất định như giai điệu của một bản
nhạc.
Hố đen trong hệ sao đơi có kích cỡ nhỏ (nặng cỡ vài lần mặt trời). Trong hệ thống
này, chỉ có một ngơi sao quay quanh hố đen (đóng vai trị như sao mẹ). Ở đây cũng
có những đám mây khí sơi sục, phát ra tia X với một giai điệu nhất định.

Sau khi phân tích giai điệu tia X của những hố đen lớn nhỏ khác nhau, các nhà
khoa học thấy rằng hố đen trong hệ sao đơi phát tia X với nhịp điệu nhanh gấp hàng
nghìn lần so với các hố đen lớn. Nhưng, "nếu ta ghi giai điệu này vào một cuộc
băng và phát chậm lại 1.000 lần, ta sẽ có một bản nhạc giống hệt của các hố đen
lớn", Giáo sư Phil Uttley, Đại học Southamton, nói.
Uttley giải thích rằng, sự giống nhau về giai điệu liên quan mật thiết đến tính chất
của một hệ hố đen. Cho dù hố đen lớn hay nhỏ thì "mơi trường" xung quanh nó vẫn
có tính chất giống hệt nhau, đó là các ngơi sao chuyển động nhanh kèm theo các
đám khí sơi sục.


Lời cuối: Cám ơn bạn đã theo dõi hết cuốn truyện.
Nguồn:
Phát hành: Nguyễn Kim Vỹ.

Nguồn: VnExpress
Được bạn: Thành Viên VNthuquan đưa lên
vào ngày: 27 tháng 12 năm 2003