Skkn gây hứng thú cho học sinh khi học môn âm nhạc ở trường thcs

GÂY HỨNG THÚ CHO HỌC SINH KHI HỌC MÔN ÂM NHẠC
Ở TRƯỜNG THCS

PHẦN I

PHẦN MỞ ĐẦU

Âm nhạc là một nhu cầu nhận thức hoạt động và giải trí của xã hội loại người. Mơn
âm nhạc THCS khơng nhằm mục đích đào tạo các em thành những ca sĩ, nghệ sĩ
chuyên nghiệp, mà chủ yếu thông qua môn học nhằm tác động vào thế giới tinh thần
của các em, giúp các em có sự phát triển hài hồ, tồn diện về nhân cách.
Qua mơn học này học sinh có thể thấy được môn âm nhạc là một liều thuốc tinh
thần, tạo sự hưng phấn trong học tập và cảm nhận được phần nào sự hấp dẫn của thế
giới âm nhạc. “Tiếng hát vẫn là hoa thơm, là khơng khí và là ánh sáng mặt trời của trái
đất”.
Môn âm nhạc ở trường THCS sẽ cùng các môn học khác phát triển năng lực tư duy,
trí tuệ, tạo cho các em một trình độ văn hố âm nhạc, góp phần đào tạo những người lao

skkn


động phát triển, tồn diện về Đức - Trí - Thể- Mỹ (theo nghị quyết TW II của Đảng về
mục tiêu giáo dục).
Xuất phát từ mục tiêu giáo dục phổ thơng nói chung và tầm quan trọng của mơn học
âm nhạc THCS nói riêng.
Giáo dục phổ thơng nhằm giáo dục học sinh phát triển tồn diện, khơng những
nâng cao hiểu biết về kiến thức văn hố mà cịn phát huy năng lực cảm thụ âm nhạc và
những năng khiếu âm nhạc khác.
- Xuất phát từ đặc trưng bộ môn thuộc phạm trù nghệ thuật đòi hỏi sự hứng thú cao.
- Xuất phát từ yêu cầu của việc đổi mới phương pháp là phát huy tính tích cực chủ
động sáng tạo của học sinh. Có như vậy các em mới có điều kiện khắc phục khó khăn

tiếp nhận kiến thức mới.
- Xuất phát từ tâm lý lứa tuổi học sinh lớp 8 là lứa tuổi nhạy cảm hiếu động ham
thích ca hát. Nếu giáo viên gây được hứng thú trong bà dạy sẽ tạo cho học sinh sự phấn
chấn, hào hứng để tiêp thu bài học một cách có hiệu quả.
- Từ thực tiễn giảng dạy cũng như thực tiễn của học sinh nơng thơn ít có điều kiện
để tiếp nhận tri thức về âm nhạc, nếu giáo viên tạo được hưng thú trong giảng dạy và
học tập sẽ giúp cho học sinh say mê học tập.

2

skkn


- Từ những lý do nói trên, bản thân tơi là một giáo viên trực tiếp giảng dạy môn âm
nhạc, tôi nhận thấy việc gây hứng thú cho học sinh trong học tập âm nhạc là một trong
những giải pháp hết sức quan trọng trong việc nâng cao chất lượng trong việc dạy và
học. Vì vậy nó là động lực giúp tôi đi sâu nghiên cứu đúc rút kinh nghiệm này.

PHẦN II
NỘI DUNG
I- CƠ SỞ KHOA HỌC
Như chúng ta đã biết âm nhạc có vai trị rất to lớn, âm nhạc đem đến những khối
cảm thẩm mỹ cao, là món ăn tinh thần không thể thiếu trong cuộc sống của con người.
Trong những năm qua, từ khi nước ta bước sang thế kỷ XXI, sự nghiệp giáo dục
được quan tâm và đầu tư hơn bao giờ hết, từ đó mơn học âm nhạc ở trường THCS có
điều kiện phát triển những bước cao hơn. Cho đến ngày nay việc đưa âm nhạc vào học
đường đã được chú trọng vì những lợi ích quan trọng của nó trong việc giáo dục học
sinh thành những con người toàn diện.
Bởi vậy việc dạy âm nhạc ở trường THCS mặc dù không nhằm đào tạo các em
thành những con người hoạt động nghệ thuật chuyên nghiệp mà chủ yếu là giáo dục

3

skkn


văn hố âm nhạc, làm cho các em u thích nghệ thuật, biết cảm thụ và nhận biết âm
nhạc một cách sâu sắc, hình thành ở học simh một tâm hồn trong sáng, một thị hiếu âm
nhạc lành mạnh, cách tư duy sắc sảo, lòng khát khao sáng tạo, giàu tình cảm nhanh
nhẹn hoạt bát và sống vui tươi. Âm nhạc phát triển tối đa những tố chất sinh lý, những
phẩm chất tâm lý của lứa tuổi học sinh, tạo điều để các em hoàn chỉnh và cân đối về
tâm hồn, trí tuệ và thể chất, làm phong phú tình cảm của lứa tuổi học trị.
Mặt khác qua đó phát triển bồi dưỡng những mầm non nghệ thuật cho tương lai
đất nước. Đây là một mơn học cịn rất mới mẻ khơng giống những mơn học khác, mơn
học mang tính nghệ thuật cao, học sinh học theo phương châm học vui- vui học. Vì vậy
tạo cho các em say mê hứng thú học tập là rất cần thiết.
Hứng thú trong học tập nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, nuôi dưỡng ở các em
lịng ham muốn chính đáng trong việc không ngừng vươn tới những đỉnh cao của việc
nắm kiến thức, ln tìm tịi học tập cái mới tích cực sáng tạo cái đã học vào hoạt động
thực tiễn.
Môn học nào cũng có khả năng gây hứng thú cho học sinh. Âm nhạc cũng là
nguồn cảm hứng cho nhiều người. Tạo cho các em hứng thú trong học tập môn âm nhạc
không chỉ nâng cao hiệu quả dạy học mà còn làm cho các em vui tươi phấn khởi thoải
mái về tinh thần.
4

skkn


II/ CƠ SỞ THỰC TIỄN:

Học sinh THCS - đây là lứa tuổi có nhiều thay đổi về đặc điểm tâm sinh lý, các
em bắt đầu có sự e ngại, chất giọng cũng có sự thay đổi, có em đã thể hiện giọng điệu
của người lớn, sự hồn nhiên của trẻ em đã có sự giảm sút. Một số em đã tỏ ra khơng
thích hay cịn e ngại khi trình bày một bài hát trước tập thể lớp vì vậy việc tạo cho học
sinh hứng thú trong học tập là một điêù hết sức cần thiết. Từ thực tế giảng dạy âm nhạc
trong những năm qua tơi xin mạnh dạn trình bày để các thầy, cô và các bạn tham khảo
III/. THỰC TRẠNG:
Xuất phát từ sự thay đổi về mặt tâm sinh lý lứa tuổi và một số học sinh còn xem
môn học âm nhạc là một “môn phụ”, các em chỉ quan tâm đến môn học mà các em đã
định hướng cho nghề nghiệp tương lai sau này nên một số học sinh chưa thực sự hứng
thú học.
Qua thực tế tại các trường tôi thấy số giáo viên đào tạo chun sâu vào mơn nhạc
cịn ít, chưa đáp ứng hết u cầu của bộ mơn. Dạy cịn mang tính chất qua loa chưa thực
sự gây hứng thú đối với học sinh. Bởi vì mơn học âm nhạc là mơn học có tính đặc riêng
so với nhiều mơn khác, nhưng có một số giáo viên chưa thực sự nắm vững đặc trưng
của bộ mơn nên trong q trình dạy cịn hơi cứng nhắc vì vậy học sinh cảm thấy tiết học
nhạc còn nặng nề. Để cung cấp kiến thức khoa học giáo dục tư tưởng và rèn luyện cho
5

skkn


học sinh, giáo viên cần phải làm cho học sinh đam mê và hứng thú học tập, làm cho quá
trình học tập của các em trở nên tự giác tạo niềm vui trong sáng và bổ ích. Bản thân
nghệ thuật âm nhạc nói chung và mơn âm nhạc ở trường THCS nói riêng là nguồn cảm
hứng, là sự kích thích, sự say mê học tập của học .
Xuất phát từ thực tế dạy học ở trường THCS hiện nay, áp dụng phương pháp dạy
học mới: học sinh tự chủ động chiếm lĩnh kiến thức, giáo viên là người hướng dẫn điều
khiển vì vậy việc tạo hứng thú học tập cho các em HS có vai trị rất quan trọng trong
việc nâng cao hiệu quả chất lượng dạy học.

IV/ GIẢI PHÁP THỰC HIỆN :
1/ Gây hứng thú cho học sinh ngay từ phần mở đầu bài học:
Rõ ràng ngay từ bước chân của giáo viên vào lớp với thái độ vui vẻ thân mật đối
với học sinh, việc đánh giá công bằng trong kiểm tra miệng cũng là những yếu tố góp
phần tạo nên khơng khí hào hứng chung của cả lớp để chuẩn bị bước vào bài học mới,
nhưng sự hứng thú học tập của học sinh chỉ thực sự bắt đầu với phần giới thiệu bài mới.
2/ Trong quá trình giảng dạy giáo viên cần phát huy tính tích cực, chủ động
sáng tạo của học sinh nhằm gây hứng thú học tập cho các em.
Thực chất của việc học tập là chuổi vấn đề được đặt ra, được nhận thức rồi được đặt
ra và được ra mục tiêu ở mức độ cao hơn, đặc trưng của học môn âm nhạc chủ yếu là
6

skkn


thực hành, thực hành là “sợi chỉ đỏ” xuyên suốt q trình dạy và học. Thơng qua thực
hành để dạy lý thuyết, lấy lý thuyết để củng cố kỹ năng thực hành trên cơ sở sử dụng
thời gian trên lớp một cách tối ưu (tránh thời gian chết) để tất cả học sinh được nhìn,
nghe và luyện tập nhiều. Thực tế cho thấy nếu trong một tiết học, giáo viên đặt ra nhiều
câu hỏi vừa sức đối với học sinh, học sinh dể hiểu, dể nhớ, hay cho các em nghe hay tự
thể hiện nhiều thì học sinh sẽ rất có hứng thú học tập và giờ dạy sẽ đạt kết quả cao hơn.
3/ Vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học:
Tránh cách dạy thông báo khô khan tẻ nhạt. Giáo viên phải nắm chắc đặc trưng
môn học âm nhạc để có cách dạy cho phù hợp, giờ học âm nhạc phải là giờ học nghệ
thuật hấp dẫn với phương châm: học vui - vui học. Tránh dạy lý thuyết trừu tượng và
dạy tập đọc nhạc nặng nề, căng thắng. Phải vận dụng mọi phương pháp để cải tiến cách
dạy từng phân mơn.
Theo hướng tích cực hố hoạt động của học sinh. Bổ sung sáng tạo thêm nhiều thủ
pháp sinh động, hấp dẫn, đa dạng hoá cách thức truyền đạt ở mỗi bài học mỗi tiết dạy.
* Đối với học hát:

Muốn gây hứng thú cho học sinh thì giáo viên là người có vai trị hết sức quan
trọng, đó là quá trình chuẩn bị của giáo viên: giọng hát, phong cách biểu diễn ...cách

7

skkn


tiến hành dạy hát theo lối móc xích, giáo viên hát mẫu rồi bắt nhịp cho học sinh hát.
giáo viên có thể đánh đàn giai điệu cho học sinh nghe từng câu ngắn và tập hát lời ca.
Sau khi tập hết toàn bộ lời ca của bài hát, giáo viên tập cho học sinh một số động
tác múa phụ hoạ cho bài hát. Học sinh kết hợp một số động tác múa đơn giản hoặc vỗ
tay theo nhịp. Cuối cùng cho học sinh biểu diễn theo nhóm và từng cá nhân (thể hịên
giọng hát của mình kết hợp múa phụ hoạ).
 Đối với dạy nhạc lý - tập đọc nhạc:
Lâu nay khi dạy về nhạc lý giáo viên thường định nghĩa, giảng giải ít xuất phát từ
thực tiễn âm nhạc qua các ví dụ sinh động để rút ra nhận nhận xét, kết luận. Về tập đọc
nhạc các giáo viên chịu ảnh hưởng sâu sắc phương pháp dạy cho học sinh chuyên
nghiệp âm nhạc, gây nên tâm lý căng thẳng nặng nề không cần thiết, làm cho học sinh
cảm thấy nặng nề trong giờ tập đọc nhạc. Những tiết dạy như vậy thường kém hiệu
quả, học sinh không hứng thú học. Vì vậy để tạo cho các em sự hứng thú trong giờ học
lý thuyết và tập đọc nhạc, trước hết giáo viên nên cho học sinh tập đọc cao độ và đánh
đàn giai điệu từng câu cho các em nghe. Kỹ năng thể hiện trường độ và tiết tấu phải
được quan tâm nhiều hơn nữa bằng những bài tập riêng trong nhiều tiết học. Giáo viên
đàn từng câu ngắn để các em đọc theo đúng tên nốt nhạc và cuối cùng học sinh trong
lớp đọc đúng được cả bài đọc nhạc.
8

skkn

Dạy nhạc lý - tập đọc nhạc, giáo viên phải thật nhẹ nhàng. Khi cho học sinh thể hiện
bài thì giáo viên nên cho những học sinh khá thể hiện bài trước để những học sinh
trung bình cảm nhận và tự tin hơn khi các em đứng dậy thể hiện bài.
* Đối với dạy âm nhạc thường thức:
Phân môn này bao gồm các nội dung: Giới thiệu tác giả - tác phẩm, nghe nhạc và
một số kiến thức liên quan đến đời sống âm nhạc. Để tạo ra hứng thú đối với phân mơn
này giáo viên có thể tiến hành dưới các hình thức:

Đọc truyện, kể chuyện.
Xem tranh và giải thích
Nghe băng nhạc hoặc giáo viên tự trình bày tác phẩm.
Trường hợp đọc, kể chuyện theo sách có thể giáo viên đọc cho cả lớp nghe. Nếu
cần tóm tắt ý chính và nêu câu hỏi cho học sinh trả lời. Bài nào có tranh minh hoạ thì
giáo viên nên sưu tầm và phóng to những hình vẻ trong sách treo lên bảng.
Mỗi câu chuyện kể phải nhấn mạnh những ý chính để gây ấn tượng cho các em.
Bên cạnh đó lời nói, giọng hát, phong cách của giáo viên là hết sức quan trọng,
đây là một trong những yếu tố gây nên hứng thú học tập đối với học sinh.
9

skkn


4/ Trong quá trình giảng dạy cần đưa vào một số trò chơi để vừa nâng cao
hiệu quả bài học, vừa tạo hứng thú cho học sinh.
Thực tế cho thấy nếu trong một tiết học giáo viên dành ít thời gian tổ chức trị
chơi cho học sinh thì học sinh rất hào hứng học. Trong âm nhạc có rất nhiều trò chơi
nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh, nhưng trò chơi phải phù hợp với từng bài học
cụ thể.
Ví dụ:

Trong học hát có trị chơi “Nhìn tranh đốn tên bài hát”, “Nghe nhạc đoán bài
hát”, “nghe tiết tấu đốn câu hát”.
Trong tiết tập đọc nhạc có thể cho học sinh chơi trị chơi “Nghe nhạc đốn tên
nốt nhạc”, hoặc “ghi tiết tấu của bài hát”.
5/ Giáo viên phải biết sử dụng phương tiện dạy học một cách thành thạo, đó
là một yếu tố gây cảm hứng học tập cho học sinh.
Một giờ học sinh động giáo viên không thể không sử dụng phương tiện dạy học.
Đồ dùng dạy học phổ biến đó là sách giáo khoa, nhạc cụ và tranh ảnh. Các phương tiện
đó giáo viên phải biết sử dụng cho phù hợp với nội dung từng bài học. Biết minh hoạ
một cách nhuần nhuyễn, thú vị thì sẽ kích thích được hứng thú học tập của các em. Qua
quá trình dạy học đã cho thấy, nếu chỉ lặp đi lặp lại những kiến thức và nội dung trong
10

skkn


sách giáo khoa thì học sinh sẽ khơng hứng thú học tập và vai trò của giáo viên trên lớp
cũng không phát huy được. Mặt khác nêu biết kết hợp và lồng ghép phù hợp một số nội
dung ngoài sách giáo khoa thì tiết học sẽ rất hấp dẫn và sinh động. Vì vậy giáo viên cần
phải biết kết hợp kiến thức sách giáo khoa nhưng cũng cần mở rộng kiến thức một cách
khoa học. Đặc biệt với môn âm nhạc. Giáo viên dạy âm nhạc khơng có nhạc cụ, khơng
biết sử dụng nhạc cụ thì tiết học sẽ trở nên nhàm chán, hiệu quả bài dạy sẽ không cao.
Các mẩu chuyện tranh ảnh địi hỏi giáo viên phải có để minh hoạ thêm cho học sinh,
ngoài ra học sinh cũng phải có đầy đủ các phương tiện học tập như: sách, vở, bút, bảng
phụ...

6/ Tăng cường các hoạt động âm nhạc trong trường để học sinh được xem,
được nghe, đựơc thể hiện và bình luận :
Bằng các hình thức tổ chức nhiều Hội thi văn nghệ về các chủ đề, các buổi ngoại
khố âm nhạc nói về các nhạc sĩ.... giúp cho học sinh có niềm say mê hứng thú trong

học tập, qua đó nhằm phát hiện những học sinh có năng khiếu âm nhạc và bồi dưỡng
cho các em phát huy khả năng âm nhạc của mình.

11

skkn


V. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM QUA QUÁ TRÌNH
GIẢNG DẠY:
1. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC:
Qua thời gian giảng day và áp dụng các biện pháp nói trên, trong những năm qua
tôi nhận thấy đa số học sinh đều rất hứng thú học tập, kết quả các bài kiểm tra của HS
đều đạt kết quả cao.
100% đều đạt điểm trung bình trở lên, trong đó tỷ lệ khá giỏi chiếm hơn 45-50%,
có nhiều em tỏ ra có năng khiếu về bộ môn.

2. BÀI HỌC KINH NGHIỆM:
Từ thực tế giảng dạy, kết quả đạt được qua việc áp dụng các biện pháp nói trên,
bản thân tơi đã đúc rút ra một số kinh nghiệm như sau:
- Để tạo hứng thú đối với học sinh thì trước hết phải gây hứng thú cho học sinh
ngay từ phần mở đầu bài học, phần giới thiệu đề mục mới.
- Trong quá trình giảng dạy giáo viên phải biết phát huy tính tích cực chủ động sáng
tạo của học sinh.

12

skkn

- Giáo viên cần phải nắm đặc trưng của bộ mơn, có phương pháp dạy học linh hoạt
sáng tạo, phải tìm mọi cách để cải tiến cách dạy từng phân mơn theo hướng tích cực
hóa hoạt động của học sinh, bổ sung sáng tạo thêm nhiều thủ pháp sinh động, hấp dẫn,
đa dạng hóa cách thức truyền đạt ở mỗi bài học.
- Phương tiện dạy học phải đầy đủ, giáo viên phải biết sử dụng phương tiện dạy học
một cách nhuần nhuyễn.
- Trong các tiết học phải tạo cho các em sự hứng thú từ đầu đến hết tiết học, tạo cho
các em sự hứng thú vui tươi bởi vì đặc trưng bộ môn là học vui- vui học, tránh gò ép
đối với học sinh.
- Tăng cường các hoạt động âm nhạc trong lớp trong trường bằng hình thức tổ chức
hội thi văn nghệ ngoại khóa.
Muốn thực hiện những nội dung trên có hiệu quả, địi hỏi mỗi giáo viên phải khơng
ngừng nâng cao kiến thức, tạo cho mình một trình độ chun mơn vững vàng, thường
xun học hỏi rút kinh nghiệm qua các tiết dạy và học hỏi đồng nghiệp.
* Đề xuất kiến nghị:
- Đây là một môn học mang tính đặc thù riêng nên cần phải có phịng học nghệ
thuật, trang bị thêm một số tranh ảnh, nhạc cu, tài liệu phục vụ môn học.

13

skkn


- Hàng năm nên tổ chức nhiều cuộc thi văn nghệ ở cấp Phịng và Huyện.
PHẦN III

Kết luận chung
Có thể nói rằng mơn âm nhạc ở trường phổ thơng có vị trí quan trọng trong việc
giáo dục thế hệ trẻ. Ngày nay với nội dung chương trình đổi mới phương pháp dạy học,
người giáo viên phải không ngừng học hỏi để nâng cao trình độ chun mơn nghiệp vụ.

Ngồi những mơn học chính thì mơn học âm nhạc giúp cho học sinh phát trển thị hiếu
thẩm mỹ nghệ thuật nâng cao dần một bước về tiếp xúc với âm nhạc tạo đà cho sự giáo
dục và phát triển toàn diện về nhân cách cho học sinh.
Việc dạy môn âm nhạc ở trường THCS trong quá đổi mới ngày nay là vô cùng
cần thiết. Tất cả các giáo viên đứng lớp, giáo viên chuyên biệt và các cấp chỉ đạo cần
hiểu rõ điều này để môn âm nhạc ngày càng phát huy tác dụng góp phần vào sự nghiệp
đào tạo các em cho tương lai đất nước.
Từ thực trạng dạy học môn âm nhạc ở trường THCS, từ kiến thức được học trong
nhà trường bản thân tôi đã đúc rút ra một số kinh nghiệm. Có thể nói phần lớn các yếu
tố làm cho học sinh hứng thú học tập đó là đều phụ thuộc vào vai trò của giáo viên.

14

skkn


Những cách thức, những con đường gây hứng thú cho học sinh trong học tập
môn âm nhạc là hết sức phong phú, mỗi người có một phương pháp biện pháp riêng của
mình.
Trên đây là một số kinh nghiệm nhỏ của bản thân đúc rút qua những năm dạy
học, chắc chắn khơng tránh khỏi sự thiếu sót. Mong q thầy, cơ giáo cùng các bạn
đồng nghiệp góp ý bổ sung thêm./.

Tuân Đạo, ngày 12 tháng 05 năm 2009
Người viết

Quách Thanh Loan

15

skkn