Giải sgk tin học 10 – kết nối tri thức bài (30)

Khởi động
Khởi động trang 145 Tin học 10: Bài học trước em đã biết khái niệm lỗi ngoại
lệ khi chạy chương trình Python. Tuy nhiên, một chương trình chạy khong có lỗi
ngoại lệ (chương trình khơng bị dừng) thì khơng có nghĩa là chương trình khơng
có lỗi. Thậm chí các “lỗi” không tường minh này (các lỗi này được gọi bug) càng
khó phát hiện và khó sửa. Theo em, làm thế nào để kiểm tra (test) và gỡ lỗi (debug)
một chương trình? Mơi trường lập trình có cơng cụ nào hỗ trợ việc đó khơng?
Trả lời:
Cần sử cụng các cơng cụ hỗ trợ của python để kiểm tra lỗi.
1. Một vài phương pháp kiểm thử chương trình
Hoạt động trang 145 Tin học 10: Tìm hiểu một số phương pháp kiểm thử chương
trình
Đọc và thảo luận nhóm các phương pháp, cơng cụ sau để biết chức năng, tác dụng
của từng công cụ trong cơng việc kiểm thử chương trình.
Trả lời:
- Quan sát mã lỗi Runtime và bắt ngoại lệ: kiểm tra vị trí dịng lệnh sinh ra lỗi
này, từ đó phân tích, tìm và sửa lỗi
- Sử dụng nhiều bộ test dữ liệu: phát hiện ra lỗi, nguyên nhân bị lỗi với từng bộ
test cụ thể
- In các thông số trung gian: kiểm tra các quy trình hay thuật tốn được viết có
đúng khơng.
- Tạo các điểm dừng để quan sát thơng tin khác bên trong chương trình: Các điểm
dừng sẽ cho phép người kiểm thử có thể quan sát các thơng tin khác bên trong
chương trình, từ đó kiểm tra tính đúng đắn của chương trình
Luyện tập
Luyện tập 1 trang 148 Tin học 10: Chương trình của em khi chạy phát sinh lỗi
ngoại lệ ZeroDivisionError. Đó là lỗi gì và em xử lí lỗi này như thế nào?
Trả lời:
Lỗi ngoại lệ ZeroDivisionError là lỗi chia cho số 0.
Xử lý: Kiểm tra số chia để loại bỏ trường hợp có giá trị bằng 0

Luyện tập 2 trang 148 Tin học 10: Chương trình sau có lỗi khơng? Nếu có thì
tìm và sửa lỗi.
m = input (“Nhập số tự nhiên m: ”)
n = input (“Nhập số tự nhiên n: ”)
print (“Tổng hai số đã nhập là: ”, m + n)
Trả lời:
Chương trình khơng thơng báo lỗi khi chạy nhưng sẽ cho kết quả không đúng.
Khi nhập m,n khơng chỉ rõ kiểu dữ liệu thì mặc định m, n sẽ có kiểu dữ liệu xâu
kí tự. Khi đó m+n được hiểu là phép ghép xâu, khơng phải tính tổng m và n. Do
đó sửa lại chương trình như sau:
n=int(input("Nhập n:"))
m=int(input("Nhập m:"))
print("Tổng 2 số đã nhập là:",m+n)
Vận dụng
Vận dụng 1 trang 148 Tin học 10: Chương trình sau có chức năng sắp xếp một
dãy số cho trước. Hãy kiểm tra xem chương trình có lỗi khơng? Nếu có thì tìm và
sửa lỗi.
A = [10,1,5,2,8,0,4]
for i in range (len(A)-1):
j=i
while j > 1 and A[j] < A[j-1]:
A[j], A[j-1] = A[j-1], A[j]
j=j–1
print (A)
Trả lời:
Chương trình khơng thơng báo lỗi nhưng kết quả đưa ra khơng đúng.
Vị trí lỗi:
1) range(len(A)-1): Khoảng này không duyệt hết được các phần tử của A
2) while j>1: Do i chạy từ 0 nên j phải lớn hơn 0, nếu j>1 sẽ bỏ sót phần tử đầu

tiên (A[0])


Chương trình viết lại như sau:
A=[10,1,5,2,8,0,4]
for i in range(len(A)):
j=i
while j>0 and A[j]A[j],A[j-1]=A[j-1],A[j]
j=j-1
print(A)
Vận dụng 2 trang 148 Tin học 10: Để kiểm thử một chương trình, nếu chỉ bằng
việc kiểm tra thơng qua các bộ dữ liệu test thì có bảo đảm tìm ra hết lỗi của chương
trình hay khơng? Vì sao?
Trả lời:
Khơng thể tìm hết lỗi, vì bản thân thuật tốn sai thì dù có chạy với bộ test nào
cũng sẽ không cho kết quả đúng.