1.1. Lý do chọn sáng kiến
Trẻ mầm non hoạt động vui chơi là chủ đạo, học mang tính chất “Học mà
chơi, chơi mà học”, trẻ rất hiếu động tò mò, ham muốn học hỏi, tìm hiểu khám
phá thế giới xung quanh mình, trẻ thực sự học trong khi chơi để lĩnh hội các
khái niệm ban đầu hoặc các tri thức tiền khoa học. Đặc biệt, với trẻ mẫu giáo
lớn các yếu tố của hoạt động học tập đã xuất hiện nhưng mới ở dạng sơ khai.
Trong mỗi một giai đoạn phát triển, ở mỗi một lứa tuổi trẻ đều mang những
đặc điểm đặc trưng, sự phát triển của trẻ trong một giai đoạn nhất định vừa
là kết quả của giai đoạn trước đó vừa là tiền đề cho bước phát triển của giai
đoạn tiếp theo. Vào lớp 1 là một bước ngoặt khá lớn trong cuộc đời của mỗi
đứa trẻ, đang từ cuộc sống khá thoải mái về mặt thời gian cũng như tinh
thần, bé phải chuyển qua một môi trường đòi hỏi trẻ “làm việc” một cách
thực sự, phải tập trung chú ý trong cả một tiết học dài đó là một việc khơng
hề đơn giản với trẻ. Chính vì thế việc chuẩn bị cho trẻ 5-6 tuổi vào lớp 1 là
quá trình lâu dài, quá trình này bắt đầu xuất hiện từ những tháng ngày tuổi
nhà trẻ cho đến khi đủ điều kiện vào lớp 1 và chỉ có ở trường mầm non mới
thực hiện được điều này, mới giúp trẻ làm quen với các hoạt động học tập,
thể lực, lao động, mối quan hệ xã hội. Trong q trình đó giáo viên mầm non
giữ vai trị chủ đạo, là người tổ chức, hướng dẫn, điều khiển mọi hoạt động
có mục đích học tập, giúp trẻ phát triển thể lực, nhận thức, ngôn ngữ , tư duy,
thẩm mỹ, kỹ năng, giao tiếp, từng bước giúp trẻ nhận thức và hòa nhập dần
skkn
với cách sinh hoạt và phương pháp dạy học của giáo viên lớp 1 nhằm giúp trẻ
không bị bỡ ngỡ, lo lắng, sợ sệt và trẻ sẽ tiếp thu kiến thức ở trường Tiểu học
một cách tốt nhất.
Để thực hiện được điều đó, nhà trường và gia đình cùng phối hợp để chăm
sóc và giáo dục trẻ một cách tốt nhất. Tuy nhiên, nhiều phụ huynh và một số
giáo viên đã sai lầm cho rằng chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1 là dạy cho trẻ biết
đọc, biết viết, biết làm toán làm ảnh hưởng đến tâm lý và kết quả học tập của
trẻ. Xuất phát từ lý do trên, với nhiều năm kinh nghiệm liên tục dạy lớp mẫu
giáo 5-6 tuổi, nắm bắt được tâm sinh lý của trẻ, tâm lý của chính các bậc phụ
huynh là cha mẹ ảnh hưởng trực tiếp đến nhận thức của trẻ, tôi nhận thấy
việc chuẩn bị cho trẻ mẫu giáo lớn vào lớp 1 là vô cùng cần thiết và quan
trọng và thực hiện được mục đích đầu tiên của Bộ chuẩn phát triển trẻ 5 tuổi,
vì vậy tơi đã chọn Sáng kiến: “Một số biện pháp chuẩn bị tốt tâm thế cho
trẻ 5- 6 tuổi B trường Mầm Non Đồng Phúc vào lớp 1” làm sáng kiến kinh
nghiệm.
1.2. Điểm mới của sáng kiến.
Sáng kiến “Một số biện pháp chuẩn bị tốt tâm thế cho trẻ 5- 6 tuổi B
trường Mầm Non Đồng Phúc vào lớp 1” là giải pháp cải tiến và rất mới.
Qua nghiên cứu, tìm hiểu từ những mong muốn của trẻ trong cuộc sống hàng
ngày nhằm tìm ra những biện pháp hữu hiệu nhất để nâng cao hơn nữa chất
lượng chăm sóc giáo dục trẻ 5- 6 tuổi trong trường mầm non. Giúp trẻ có
skkn
những tâm thế vững vàng cơ bản phù hợp với độ tuổi mẫu giáo. Nâng cao
nhận thức, trách nhiệm nghề nghiệp cho tôi cũng như các đồng nghiệp khác,
giúp tôi nắm vững chuyên môn nghiệp vụ hơn. Thông qua các giải pháp giúp
cho giáo viên có dịp trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm với các bạn đồng nghiệp về
hình thức tổ chức giờ học mang tính sáng tạo và đạt kết quả cao hơn, tạo
lòng tin đối với các bậc phụ huynh. Những kinh nghiệm này rất dễ thực hiện
và đạt hiệu quả cao. Bên cạnh việc đạt được mục tiêu giáo dục đề ra tơi cịn
tích luỹ thêm được nhiều kỹ năng, kinh nghiệm mới. Với mong muốn sẽ có
một số đóng góp mới giúp cho hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ đạt được mục
tiêu phát triển về mọi mặt: Đức - Trí - Thể - Mỹ.
2. Phần nội dung
2.1. Thực trạng của nội dung cần nghiên cứu.
Trong quá trình nghiên cứu “Một số biện pháp chuẩn bị tốt tâm thế cho trẻ
lớp 5-6 tuổi B trường Mầm non Đồng Phúc vào lớp 1”, tôi đã gặp những
thuận lợi và khó khăn sau:
* Thuận lợi
- Phong trào Giáo dục của trường trong những năm gần đây ln đón nhận
được sự quan tâm sâu sắc của các cấp lãnh đạo, chính quyền địa phương, sự
giúp đỡ nhiệt tình của các ban ngành đoàn thể, được các bậc phụ huynh quan
tâm, ủng hộ và tin tưởng, cơ sở vật chất của nhà trường dần được nâng cấp.
skkn
- Bản thân tôi là một giáo viên chủ nhiệm lớp, ln nhiệt tình, u nghề, mến
trẻ, ham học hỏi nâng cao trình độ chun mơn, nghiệp vụ, nắm chắc những
kiến thức, phương pháp và cách tổ chức các hoạt động chăm sóc và giáo dục
trẻ, đồng thời u thích tìm tịi, khám phá những cái mới vừa hiệu quả lại
vừa thiết thực trong việc giảng dạy, tạo niềm tin và hứng thú khi bước vào
lớp 1 tiểu học.
- Được ban giám hiệu nhà trường rất quan tâm, tham mưu cấp trên đầu tư
về cơ sở vật chất tạo điều kiện cho tôi được đi học hỏi bồi dưỡng chuyên môn,
học tập tham quan ở các trường bạn.
- Đa số trẻ được học qua lớp mẫu giáo bé 4-5 tuổi, nhanh nhẹn, hiếu động
thích tìm tịi, khám phá với những hoạt động mới lạ.
* Khó khăn
Bên cạnh những thuận lợi thì cịn gặp phải những khó khăn sau:
- Trường mầm non Mầm Non Đồng Phúc thuộc xã Đồng Phúc - huyện Yên
Dũng - tỉnh Bắc Giang, là một xã thuần nơng có dân số đơng, trường là đơn vị
gặp rất nhiều khó khăn về cơ sở vật chất.
- Lớp 5-6 tuổi B do tôi phụ trách thuộc khu Đồng nhân, là cụm mới được xây
dựng nên còn thiếu thốn nhiều về trang thiết bị đồ dùng đồ chơi phục vụ cho
công tác giảng dạy.
skkn
- Trong q trình thực hiện, tơi chưa thường xun thực hiện được đúng như
sáng tạo của mình nghĩ ra do thời gian thì ít mà lượng cơng việc trong ngày
quá nhiều.
- Một số trẻ hiếu động không tập trung vào các hoạt động.
- Phụ huynh bận công việc, chưa quan tâm đến trẻ, trẻ ở nhà chủ yếu với ông
bà.
- Diện tích quy hoạch sân chơi trong trường chưa có khu vực chun biệt và
hình thức chưa phong phú, trồng cây xanh chỉ mang tính tạo cảnh quan.
- Thơng tin về giáo dục tâm thế cho trẻ chưa đồng bộ, chưa đến được với một
số phụ huynh.
- Đa số giáo viên chưa chú ý tới việc chuẩn bị tốt tâm thế cho trẻ chưa hiểu
hết ý nghĩa, mục đích của việc chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1.
2.2. Các giải pháp tiến hành:
* Giải pháp 1: Làm công tác tuyên truyền, phối kết hợp với phụ huynh
học sinh trong việc chuẩn bị tốt tâm thế cho trẻ vào lớp 1.
Nhiều gia đình cho rằng để chuẩn bị cho trẻ mẫu giáo vào lớp 1 cần phải dạy
trước cho chúng chương trình lớp 1 mà cụ thể là học đọc, viết và làm tốn vì
vậy họ đã nơn nóng đến trao đổi với tôi cho con học chữ hoặc học đọc, học
viết mà bất chấp nguyên tắc đòi hỏi sự phù hợp giữa nội dung, phương pháp
skkn
dạy học với sự phát triển tâm sinh lý ở lứa tuổi này. Ép trẻ học q sớm vơ
tình chúng ta làm mất đi sự tập trung chú ý và hứng thú học tập của trẻ sau
này, mặt khác không ít những phụ huynh học sinh lại phó mặc con mình cho
giáo viên trường mầm non, dẫn đến việc phối hợp giữa phụ huynh và giáo
viên không tạo ra được sự thống nhất trong cơng tác chăm sóc giáo dục trẻ,
chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1 hiệu quả chưa cao. Chính vì vậy việc tun truyền
và phối kết hợp với phụ huynh học sinh trong việc chuẩn bị tâm thế cho trẻ
vào lớp 1 là rất quan trọng. Để làm tốt điều đó trong các giờ đón trả trẻ tơi
thường xun trao đổi với phụ huynh về tình hình học tập của trẻ trên lớp
nhất là hai hoạt động làm quen với tốn và chữ cái. Ngồi ra tơi còn tuyên
truyền và tư vấn cho phụ huynh của lớp mình cần chuẩn bị thể lực cho trẻ bởi
đây là một việc làm quan trọng đòi hỏi chúng ta phải có sự quan tâm sâu sắc.
Một cơ thể khoẻ mạnh là tiền đề vật chất giúp cho trẻ phát triển năng lực
hoạt động trí tuệ và hoạt động ngoại khóa ở trường phổ thông. Mỗi phụ
huynh cần phải hiểu điều đó để phối hợp với nhà trường cho trẻ ăn uống đảm
bảo dủ về số lượng và chất lượng, đồng thời cân đối giữa các chất dinh
dưỡng thì trẻ mới khỏe mạnh thông minh đảm bảo về thể lực để bước vào
tiểu học được tốt. Phụ huynh học sinh cần kết hợp với giáo viên để biết cách
dạy trẻ phát âm 29 chữ cái trong chương trình mẫu giáo, cách làm quen với
các mẫu chữ in thường, viết thường, in hoa…Phụ huynh cần xây dựng cho trẻ
một góc học tập gọn gàng, đẹp mắt, phù hợp với điều kiện sẵn có của mình
skkn
nhằm giúp trẻ thích thú đối với việc ngồi vào bàn học. Đồng thời giúp trẻ
chọn lựa sách, đọc sách cho trẻ nghe và trẻ có thể “đọc vẹt” sách, việc đọc như
thế có một ý nghĩa quan trọng và rất cần thiết cho việc học đọc sau này.
Ngoài ra cần chọn đồ chơi phù hợp với lứa tuổi trẻ đặc biệt là đồ chơi chữ
cái, số.
Phụ huynh cần tạo cho trẻ thói quen tự lập bằng cách khuyến khích trẻ thực
hiện một vài công việc nhà đơn giản, tự lập một thời gian biểu học tập- vui
chơi và nghiêm túc thực hiện thời gian biểu ấy. Có thể dẫn trẻ đến thăm
trường Tiểu học và chỉ cho trẻ biết các phịng, lớp học, sân chơi cặp sách…
Thơng qua việc tuyên truyền trao đổi cùng phụ huynh tôi đã nắm bắt được
nhu cầu, nguyện vọng của phụ huynh trong công tác chuẩn bị tâm thế cho
con em mình vào lớp 1. Từ đó tơi tư vấn giúp phụ huynh học sinh trong việc
lựa chon trường, lớp, thời điểm chuẩn bị cho trẻ vào trường tiểu học.
* Giải pháp 2: Chuẩn bị tốt cho trẻ về thể lực
Trẻ có thể lực tốt, khoẻ mạnh, tăng cân đều, da dẻ hồng hào tất cả các yếu tố
này giúp trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động học tập và vui chơi đạt kết
quả tốt nhất.
Ngay từ những ngày đầu trẻ lên lớp mẫu giáo lớn chúng tôi đã kết hợp với
nhà trường và y tế xã, cân và khám sức khoẻ định kỳ cho trẻ để chấm biểu đồ
sức khoẻ, đồng thời dựa trên kết quả khám biết tình hình bệnh tật của từng
skkn
trẻ. Trên cơ sở đó phân loại sức khoẻ theo biểu đồ, và phân loại theo bệnh tật
của trẻ. Tôi theo dõi, ghi kết quả lên bảng theo dõi sức khoẻ để phụ huynh
tiện theo dõi. Sau đó tơi trao đổi cụ thể với phụ huynh học sinh của những trẻ
có tình trạng sức khoẻ suy dinh dưỡng, thể thấp cịi và thể nhẹ cân, bị bệnh về
hơ hấp, về răng, ăn chậm… để phối hợp với gia đình cải thiện tình hình sức
khoẻ cho các trẻ đó bằng các hình thức như: Cơ động viên trẻ trước tập thể
lớp, cuối mỗi ngày cô tổ chức nêu gương tốt, tổ chức cắm cờ hàng ngày và
cuối tuần tặng hoa bé ngoan... Hoặc kết hợp cùng phụ huynh cho trẻ uống
sữa bổ sung và có chế độ ăn riêng cho trẻ...
*Giải pháp 3: Chuẩn bị tốt cho trẻ một số kỹ năng trong hoạt động học
tập
Khi bước vào lớp 1 trẻ bước vào một môi trường mới nơi cô giáo không theo
sát trẻ cả ngày. Trẻ phải tự lập, tự biết quan tâm đến bản thân mình, biết giữ
gìn sức khoẻ, biết khi nào cần bỏ dép, lúc nào cần rửa tay, biết cách tự đi vệ
sinh…Khả năng tự lập giúp trẻ nhanh chóng hịa nhập với tập thể lớp, trẻ
ln ý thức được cơng việc của mình và giải quyết cơng việc đó một cách chủ
động sáng tạo. Để làm tốt điều này ngay từ đầu năm học, tôi luôn nhắc nhở,
tạo cho trẻ có thói quen biết nói ra những điều mình mong muốn. Gần gũi
động viên khen ngợi trẻ kịp thời khi cháu có những hành động mang tính tự
lập.
skkn
Mạnh dạn tự tin là tiền đề quan trọng cho việc học và phát triển toàn diện
nhân cách con người của trẻ. Chính việc phát triển tính tự tin, tự trọng, thực
hiện nhiệm vụ một cách độc lập, khả năng tập trung, chấp hành những qui
định chung và sự chỉ dẫn của người lớn (phù hợp với lứa tuổi của trẻ) là vô
cùng thiết yếu giúp trẻ học tập tốt ở trường phổ thông sau này. Khi trẻ tự tin
vào chính bản thân mình, trẻ sẽ học được cách chủ động độc lập trong việc
thực hiện các nhiệm vụ được giao đến cùng. Vì vậy hãy để trẻ tự làm , giáo
viên và phụ huynh là người gợi mở, khích lệ trẻ.
Giáo dục cho trẻ ý thức về bản thân như đặt các câu hỏi để kích thích trẻ biểu
lộ những suy nghĩ, cảm xúc, tình cảm của mình thơng qua tranh ảnh, hình vẽ,
thơ, truyện. Khuyến khích trẻ tự tổ chức các trò chơi đặc biệt là trò chơi phân
vai theo chủ đề. Giáo dục trẻ có thói quen tự phục vụ bản thân.
Song song với việc làm trên tơi cịn chuẩn bị về tư thế, tác phong cho trẻ như:
rèn luyện tư thế ngồi học, tư thế cầm bút đúng, tác phong gọn gàng, nhanh
nhẹn, tự tin và tôn trọng người khác trong giao tiếp nhưng vẫn hồn nhiên vui
tươi. Vì thế tơi thường tổ chức các hoạt động cho trẻ dưới dạng trò chơi để
vừa cung cấp kiến thức cho trẻ nhưng cũng yêu cầu trẻ thực hiện đúng luật
chơi, rèn luyện tác phong nhanh nhẹn, gọn gàng cho trẻ một cách tự nhiên
khơng gị bó, ép buộc mà lại mang hiệu quả cao. Mặt khác, để trẻ biết cách
cầm bút và ngồi học đúng tư thế, thông qua các giờ tổ chức hoạt động chung,
hoạt động góc tơi cung cấp và rèn luện kỹ năng cho trẻ. Những buổi đầu khi
skkn
trẻ chưa quen các tư thế, trước lúc trẻ thực hiện tơi thường làm mẫu, kết hợp
với lời giải thích để trẻ nắm và làm theo. Những lần sau tôi không ngồi mẫu
nữa mà yêu cầu trẻ nhắc lại. Đặc biệt tôi luôn quan sát, theo dõi để biết trẻ
nào thường xuyên chưa thực hiện đúng các tư thế để đưa ra các biện pháp
kịp thời, thích hợp nhằm giúp trẻ có thói quen tốt khi ngồi học.
Ví dụ: Khi học chủ điểm "Gia đình" tơi tổ chức tiết học Làm quen chữ cái ''a, ă,
â '' với các phương pháp đặc trưng, tơi đã lồng ghép tổ chức trị chơi "Thi đội
nào nhanh”. Yêu cầu trẻ thi đua nhau lên gắn hình ảnh các đồ dùng trong gia
đình có chứa chữ cái trùng với chữ cái mà cô yêu cầu, sau đó cho trẻ kiểm tra
kết quả của nhau, đội nào gắn chưa đúng cơ động viên khuyến khích cố gắng
hơn trong lần chơi sau, đội nào gắn đúng cơ tun dương...
Ngồi ra tơi thường tổ chức các chương trình biểu diễn văn nghệ vào cuối
các chủ đề hay vào chiều thứ sáu cuối tuần. Động viên trẻ nhiệt tình tham gia
rèn luyện cho trẻ tính mạnh dạn, tự tin.
Khi nhà trường tổ chức các ngày hội ngày lễ tơi ln vận động trẻ lớp mình
nhiệt tình tham gia tập luyện, biểu diễn văn nghệ, tham gia các trò chơi vận
động, dân gian…. Đây chính là cơ hội rất tốt để trẻ rèn luyện được tính mạnh
dạn, tự tin. Kết quả trẻ 5- 6 tuổi có rất nhiều các tiết mục tham gia biểu diễn
văn nghệ cho trường, cho địa phương với số lượng trẻ tham gia rất đông: Trẻ
tham gia hội diễn thể dục, thể thao của trường, của xã, văn nghệ chào mừng
ngày hội đến trường, văn nghệ ngày tết trung thu, văn nghệ chào mừng
skkn
20/11... Khi tham gia các hoạt động đó trẻ rất tự nhiên, hồn nhiên và mạnh
dạn.
Trong quá trình tổ chức các hoạt động tơi ln động viên, khích lệ trẻ bằng
các từ như: Con thật giỏi, cô rất tự hào về con, con rất thông minh, …để giúp
trẻ tự tin hơn vào bản thân.
Việc rèn khả năng lao động tự phục vụ cũng được tôi chú ý. Từ những việc
nhỏ nhất như tự cất dép, cất ghế, cất sách vở đồ dùng cá nhân…tôi đều để trẻ
tự làm (cô là người hướng dẫn gợi mở). Hàng ngày, hàng tuần đều có lịch
trực nhật, lao động để trẻ có ý thức hoạt động lao động tập thể.
Vào các hoạt động chiều, tôi chú ý rèn trẻ các kỹ năng lao động, vệ sinh như
gấp chăn, gấp quần áo, gấp tất, rửa tay, lau mặt...kết quả cho thấy: Trẻ biết
tự cất, lấy các đồ dùng cá nhân đúng nơi qui định. Trẻ mạnh dạn, tự tin, hay
trị chuyện cùng cơ và các bạn, nói được cảm xúc, suy nghĩ của mình. Trẻ tích
cực, chủ động tham gia các hoạt động trị chơi, biết rủ nhau cùng chơi, phân
vai chơi trong nhóm, sáng tạo các hình thức chơi theo cá tính của trẻ.
Tổ chức cho trẻ chơi các trị chơi luyện ngón tay nhằm rèn luyện vận động
của các cơ nhỏ và sự khéo léo của các ngón tay, sự phối hợp tay mắt như chơi
buộc dây, cài cúc, xếp hột hạt, chơi lăn bóng, chuyền bóng, ném trúng đích,…
Ngồi ra tơi thường tổ chức cho trẻ các hoạt động mà trẻ yêu thích như hoạt
động Tạo hình, đọc thơ, kể chuyện, múa hát, làm thủ công, bưu thiếp các ngày
skkn
lễ…những hoạt động này không những làm cho tâm hồn của trẻ ln vui tươi
mà cịn luyện cho trẻ những khả năng cần cho cuộc sống và học tập. Qua các
hoạt động này nhằm rèn luyện cho trẻ sự khéo léo của đôi bàn tay. Sự khéo
léo của đôi bàn tay là điều kiện cần thiết cho các thao tác trí óc được thực
hiện thuận lợi.
Kết quả: Trẻ có kỹ năng học tập biết ngồi học đúng tư thế, biết cách cầm bút,
mở sách, mở vở đúng cách. Phát âm chuẩn các chữ cái, đọc các câu, từ rõ
ràng. Biết sử dụng thành thạo các dụng cụ học tập.
*Giải pháp 4: Rèn khả năng giao tiếp và ngôn ngữ cho trẻ
Việc chuẩn bị cho trẻ sử dụng thành thạo tiếng mẹ đẻ trong sinh hoạt hàng
ngày là việc làm rất quan trọng để chuẩn bị tốt tâm thế cho trẻ vào lớp một.
Trẻ có ngơn ngữ mạch lạc phát triển tốt, thì đồng thời các quá trình tâm lý
cũng như tư duy, tưởng tượng, ghi nhớ, tri giác,… của trẻ cũng phát triển tốt.
Khả năng giao tiếp với mọi người xung quanh cũng rất quan trọng. Nhiều trẻ
có kiến thức, có năng lực nhưng lại khơng nói lên được suy nghĩ của mình,
khơng diễn đạt để cho mọi người xung quanh hiểu. Vì vậy việc phát triển ở trẻ
khả năng sử dụng ngôn ngữ trong cuộc sống hàng ngày một cách chuẩn mực,
phong phú nó tạo điều kiện cho trẻ hình thành một số kỹ năng tiền học đọc,
tiền học viết chuẩn bị cho vào học lớp 1 thuận lợi. Thông qua các hoạt động
sinh hoạt, học tập, lao động, các buổi tham quan, dạo chơi … cần khuyến
khích trẻ sử dụng tiếng mẹ đẻ, mở rộng vốn từ về thế giới xung quanh, tập
skkn
cho trẻ biết diễn đạt một cách rõ ràng, mạch lạc, khơng nói ngọng, nói lắp,
nói ấp úng, lí nhí….Để giúp trẻ làm tốt điều này trong mọi hoạt động học tập,
vui chơi tôi luôn tạo mọi điều kiện, khuyến khích trẻ lớp mình phát biểu ý kiến
của bản thân trẻ. Khuyến khích trẻ trao đổi, giao tiếp với các bạn cùng lớp,
cùng nhóm.
Tơi đọc sách cho trẻ nghe thường xuyên qua các hoạt động như dạo chơi
ngoài trời, trước giờ ăn,….Khi trẻ nghe và nhìn cách cơ đọc sách trẻ có thể
học được những kiến thức từ nội dung sách, cách sử dụng sách và nguyên tắc
đọc, hướng dẫn trẻ ý thức giữ gìn và bảo vệ sách. Tơi lựa chọn những sách có
hình ảnh sinh động ngồi bìa nhằm gây hứng thú cho trẻ đối với sách. Trẻ
nhận ra các từ mới trong truyện, mong muốn được đọc truyện. Thông qua
việc đọc sách trẻ khám phá các ký hiệu và mẫu chữ khác nhau, kích thích sự
tị mị tìm hiểu các từ và chữ.
*Giải pháp 5: Nâng cao chất lượng hoạt động cho trẻ làm quen chữ viết
Có thể nói hoạt động làm quen với chữ viết ở lớp mẫu giáo 5- 6 tuổi có vai trị
quan trọng trong việc chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1. Nó là hành trang giúp trẻ
tiếp cận với việc học đọc, đánh vần học viết ở trường tiểu học được thuận lợi
hơn. Chính vì vậy tơi ln chú ý nâng cao chất lượng dạy môn làm quen chữ
viết. Bằng cách tôi luôn chú tâm dạy trẻ thật tốt hoạt động cho trẻ làm quen
với chữ viết: Chuẩn bị giáo án thật cẩn thận, lồng ghép các hình thức dạy trẻ
để thu hút và tạo hứng thú cho trẻ. Đặc biệt tôi luôn sử dụng các giáo án điện
skkn
tử để kích thích hứng thú học tập của trẻ. Các trị chơi với chữ cái tơi cũng
thiết kế trên máy vi tính có lồng ghép âm thanh và hình ảnh nên rất thu hút
được trẻ.
Đối với trẻ 5 tuổi để giúp ích cho việc học tốt mơn tiếng Việt ở lớp một giáo
viên cần tổ chức các hoạt động nghe - nói như cho trẻ phát âm các chữ cái,
nghe và hiểu nghĩa của từ, thể hiện cử chỉ, điệu bộ, nét mặt phù hợp với yêu
cầu,
hoàn
cảnh.
Trẻ bước đầu mới nhận biết và phát âm đúng âm đúng 29 chữ cái và mười
chữ số, làm quen với chữ viết bằng cách bắt chước, nhập, tìm kết hợp qua các
trị chơi, đố vui, trò chơi chữ cái... tạo cho trẻ tích cực khám phá tạo cơ sở cho
trẻ học ở trường Tiểi học
Tạo môi trường học tập giúp trẻ làm quen với chữ cái một cách tự nhiên. Việc
tạo môi trường trong trường mầm non rất quan trọng đòi hỏi giáo viên cần
phải tổ chức môi trường chữ viết trong lớp phong phú để trẻ được “hịa mình
trong chữ viết” và giúp trẻ làm quen với chữ cái một cách tự nhiên. Đó là các
góc chơi trong lớp như góc sách, góc thư viện tại lớp hay tại trường. Ở những
góc chơi này tơi bày các loại sách báo và vật liệu như: Tranh ảnh về thế giới
xung quanh, con người, nghề nghiệp, thế giới động vật, thế giới thực vật,…
dưới các tranh ảnh có viết từ. Sách, tranh truyện với các lại giấy bìa, tốt, bền,
ít trang, nội dung đơn giản, màu sắc đẹp, ..các bài thơ ngắn, các câu truyện có
nội dung lặp đi lặp lại để trẻ dễ nhớ, dễ thuộc. Có các dụng cụ để trẻ có thể
skkn
làm sách như kéo, hồ, giấy, bấm giấy, kim bấm, băng keo, bìa …Khi dạy trẻ
theo các chủ đề tơi dán các bài hát, bài thơ, câu truyện, câu đố, ca dao lên
tường cho trẻ đọc. Một số kệ, đồ dùng đồ chơi trong lớp, các biểu bảng ở
trong và ngồi lớp tơi cũng đề các típ chữ tạo mơi trường chữ viết phong phú
giúp cho trẻ tiền học đọc, tiền học viết chuẩn bị vào lớp 1 học dễ dàng.
Kết quả: Trẻ nắm được các chữ cái trong bảng chữ cái, nhận biết và phát âm
chuẩn các chữ cái. Biết tìm ra các chữ cái trong từ, trong bài hát, bài thơ, câu
chuyện. Trẻ được học chữ cái mọi lúc, mọi nơi.
* Giải pháp 6: Nâng cao chất lượng hoạt động cho trẻ làm quen với
toán
Cùng với hoạt động làm quen chữ viết, hoạt động cho trẻ làm quen với toán ở
trường mầm non là một trong những hoạt động phát triển ở trẻ năng lực
nhận thức, khả năng so sánh, tư duy lôgic, ghi nhớ, khái quát, tổng hợp….Là
những yếu tố quan trọng phát triển trí tuệ làm tiền đề, tạo tâm thế tự tin
bước vào lớp 1. Song bản chất của tốn là khơ cứng, địi hỏi tính chính xác
cao mà đặc điểm tâm lý trẻ mầm non là “Học mà chơi, chơi mà học” thì việc
truyền thụ kiến thức đến với trẻ là rất khó. Chính vì vậy tôi đã lồng ghép yếu
tố vui chơi vào trong mỗi giờ dạy để đem lại hiệu quả học tập tốt nhất .
skkn
Tơi nghiên cứu thật kỹ các tài liệu, chương trình cho trẻ làm quen với tốn để
có được những kiến thức cơ bản nhất, chính xác nhất với nội dung, yêu
cầu,phương pháp đặc trưng của hoạt động cung cấp cho trẻ.
Trong mỗi giờ học tơi ln nghiên cứu tìm tịi những hình thức hấp dẫn thu
hút trẻ. Tổ chức các trị chơi theo chủ đề nhằm củng cố ơn luyện các kiến thức
tốn mà trẻ tiếp thu. Với hình thức này trẻ vừa được học, vừa được chơi trẻ
rất thích thú và giúp trẻ nhớ lâu hơn.
Tôi xây dựng môi trường làm quen với tốn trong và ngồi lớp học. Động
viên trẻ tham gia trang trí lớp cùng cơ, trang trí phù hợp chủ đề,chủ điểm,
lồng ghép nội dung làm quen với tốn vào cáị hoạt động khác phù hợp.
Trong góc “Bé vui học tốn” tơi trang trí góc mở cho trẻ hoạt động. Học đến
số nào tôi cho trẻ gắn số, vẽ, xé, cắt, dán các hình ảnh mà trẻ yêu thích theo
nội dung chủ đề có số lượng và gài vào bảng đúng số tương ứng theo các yêu
cầu mà cô đưa ra. Trẻ cũng được rèn kĩ năng chia nhóm, tách gộp, thêm bớt
ngay tại bảng. Điều này khơng những giúp trẻ khắc sâu kiến thức toán đã học
mà cịn củng cố kĩ năng tạo hình cho trẻ.
Kết quả trẻ nắm chắc các kiến thức toán đã được học. Tích cực, chủ động,
hứng thú khi tham gia các hoạt động cho trẻ làm quen với toán
* Giải pháp 7: Nâng cao chất lượng tổ chức hoạt động góc
skkn
Vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ mầm non, vì vậy các giáo viên mầm non
cần sắp xếp và tổ chức hoạt động góc một cách khoa học để lơi cuốn trẻ tham
gia chơi. Hoạt động góc được phát triển và mở rộng dần theo sự phong phú
và mở rộng các mối quan hệ qua lại của trẻ với mơi trường xung quanh. Bản
chất hoạt động góc là một hoạt động phản ánh sáng tạo, độc đáo sự tác động
qua lại giữa trẻ với môi trường xung quanh. Khi trẻ hoạt động góc có nghĩa
là đang sống cuộc sống thực. Có thể nói trẻ thực sự là một chủ thể tích cực,
hành động một cách tự lực, tự nguyện và tự tin.
Ngay từ đầu năm học tôi đã nghiên cứu, phân chia các mảng tường trong và
ngoài lớp học để bố trí, xây dựng các góc chơi cho phù hợp với khơng gian
của lớp học đảm bảo tính thẩm mỹ, khoa học tạo được sự thuận lợi nhất cho
trẻ trong quá trình chơi và giao lưu giữa các nhóm chơi với nhau.
Ví dụ: Góc thiên nhiên: Tơi bố trí ở ngồi hành lang phía trước lớp học, đảm
bảo khơng gian rộng, thống, đủ ánh sáng cho cây cối phát triển.
Góc vận động: Đặc điểm ở góc chơi này địi hỏi khơng gian rộng, thống, trẻ
có thể thoải mái vận động. Nên tơi bố trí ở phía trước lớp học, với khơng gian
rộng rãi đủ diện tích cho trẻ tổ chức và tham gia các trò chơi vận động mà
khơng ảnh hưởng đến các góc chơi khác.
Tơi tham khảo hình ảnh trên mạng, sách báo để lựa chọn các hình ảnh đẹp,
phù hợp với chủ đề, lứa tuổi, trang trí cho các mảng tường cung cấp kiến
skkn
thức trong mỗi góc chơi, đảm bảo tính thẩm mỹ. Tạo các mảng tường mở
dưới hình thức các trị chơi để cho trẻ phát huy tính tích cực,chủ động, sáng
tạo và ôn luyện các kiến thức trẻ đã học.
Phối kết hợp cùng nhà trường và phụ huynh mua sắm và bổ sung đồ dùng, đồ
chơi cho các góc chơi. Ngồi ra tơi cịn sử dụng các phế liệu như vỏ lọ, vỏ hộp,
bìa, thìa sữa chua… để làm các đồ dùng, đồ chơi sáng tạo bổ sung cho các góc
chơi.
Hàng ngày khi tổ chức cho trẻ chơi tôi luôn chú ý hướng dẫn trẻ cách chơi ở
những buổi chơi đầu, những buổi chơi sau khi trẻ đã chơi thành thạo tôi gợi
mở cho trẻ những ý tưởng chơi mới để trẻ tự phát huy khả năng sáng tạo của
mình. Tơi luôn động viên và khen ngợi trẻ kịp thời, khuyến khích trẻ chủ động
giao lưu giữa các nhóm chơi với nhau, giữa các thành viên trong nhóm chơi
của mình.
Đầu năm tơi lựa chọn số lượng các góc chơi phân vai và sách truyện đều
nhau. Dần về cuối năm tôi tăng số lượng các góc chơi sách truyện nhiều hơn
để cho trẻ tích cực được ơn luyện các kiến thức đã học để chuẩn bị bước vào
lớp một.
Bên cạnh trò chơi đóng vai theo chủ đề tơi thường tổ chức trị chơi có luật. Ví
dụ: Các trị chơi dân gian như cướp cờ, mèo đuổi chuột, ơ ăn quan…những trị
chơi này trong q trình chơi địi hỏi phải có kết quả. Điều đó có nghĩa khi
skkn
chơi trẻ mong muốn đạt được một kết quả nào đó, muốn vậy trẻ cần phải cố
gắng để nắm vững luật chơi như là tiếp nhận một trí thức mới. Chính nhờ đó
mà những yếu tố của hoạt động học tập dần dần được xuất hiện như việc
hình thành một vấn đề cần nhận thức, tự kiểm tra, tự đánh giá.
* Kết quả: Với biện pháp “Xây dựng môi trường lớp học” tích cực cho trẻ.
Lớp học được trang trí đẹp, phù hợp tạo hứng thú cho trẻ đến lớp. Trẻ tích
cực tham gia vào các góc chơi thể hiện được tính chủ động, sáng tạo, phát
triển ngôn ngữ mạch lạc và tự tin, mạnh dạn hơn trong giao tiếp.
*Giải pháp 8: Cho trẻ làm quen với trường tiểu học
Để chuẩn bị tâm lý sẵn sàng bước vào lớp 1 cho trẻ thì việc cho trẻ làm quen
với trường Tiểu Học là việc làm rất quan trọng không thể thiếu. Nơi đây sẽ là
nơi trẻ học tập khi bước vào lớp 1.
Thông qua chủ đề “Trường tiểu học” cô cho trẻ làm quen với đồ dùng, sách
vở, bàn ghế, các hoạt động ở tiểu học: như chào cờ đầu tuần, sinh hoạt lớp,
các mơn học… Qua đó cung cấp cho trẻ những hiểu biết ban đầu về nơi mà trẻ
sẽ học tập sắp tới.
Ví dụ : Qua hoạt động tạo hình tơi cho trẻ vẽ các đồ dùng học tập ở lớp 1 như
vở, sách, bút, thước kẻ, tẩy, hộp bút…Cho trẻ sưu tầm tranh ảnh về trường
tiểu học để cùng cơ trang trí lớp và dán vào vở thủ công.
skkn
Qua hoạt động khám phá xã hội tôi cung cấp cho trẻ một số kiến thức về
trường tiểu học như khi học tiểu học các con sẽ được học các môn học như
Tiếng Việt, Tự nhiên xã hội, Toán, Đạo đức… được tham gia chơi “Rung
chuông vàng” được tham gia thi “Gia đình cùng đóc sách” ….Khi học các mơn
học đó không giống như ở trường mầm non, các con học hết mơn này sang
mơn khác theo thời gian biểu, khóa biểu và chỉ ra chơi ở giữa giờ, các con sẽ
được biết thêm nhiều điều bổ ích, các con sẽ được học cùng trường với các
anh các chị lớp trên, sẽ có nhiều bạn hơn, bạn nào giỏi sẽ được kết nạp là đội
viên thiếu niên tiền phong và được quàng khăn đỏ ,…
Qua hoạt động LQVH – Hoạt động giáo dục âm nhạc tôi cho trẻ làm quen với
trường tiểu học qua các câu truyện, các bài thơ, bài hát như “Bé vào lớp 1”,
“Chào lớp 1”, “Lớp chúng mình” , “Em yêu trường em”. Qua đó giúp trẻ hiểu
và tạo tâm thế cho trẻ gần gũi hơn với lớp 1 trường tiểu học .
Ngồi ra tơi vun đắp tình yêu, niềm vui thích đi học lớp 1 cho trẻ giúp trẻ
nhận thấy sự cần thiết của việc học ở lớp 1 qua các hoạt động hàng ngày.
Ví dụ : Nếu con ngoan sẽ được lên lớp 1. Muốn trở thành những người tài giỏi
như bố mẹ thì các con cần đi học. Khi trẻ làm được việc tốt, trả lời đúng câu
hỏi thì cơ động viên trẻ bằng cách nói: “Đúng là bạn Nguyệt Anh chuẩn bị lên
lớp 1 nên bạn rất người lớn, học cũng giỏi hơn.”
skkn