Skkn một số biện pháp giúp học sinh vẽ hình chiếu trong môn học công nghệ 8 tại trường thcs lạc hòa

Đề tài:
“MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH VẼ HÌNH CHIẾU TRONG
MÔN HỌC CÔNG NGHỆ 8 TẠI TRƯỜNG THCS LẠC HỊA”

PHẦN MỘT: ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài:
§Êt nớc trong quá trình đổi mới, nht là trong thời điểm này
khi mà cả đất nớc đả và đang bớc vào cuộc hội nhập toàn cầu thì
chủ trơng của Đảng và nhà nớc là phải phát triển và đẩy mạnh nền
Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá đất nớc, bên cạnh việc bảo tồn và
phát huy các ngành nghề thủ công truyền thống thì việc phát
triển các ngành nghề mới củng là một vấn đề cấp bách. Việc phát
triển đó sẽ đa nớc ta trở thành một nớc Công nghiệp. Để hoàn
thành đợc điều đó thì không những phát triển các ngành nghề
và tăng số lợng các trờng dạy nghề ở các Tỉnh, thành phố mà các
nghành nghề cần phải đợc đa vào giảng dạy và hớng nghiệp ở các
trờng phổ thông nhằm góp phần đạt mục tiêu Giáo Dục. Hiện nay
với sự phát triển không ngừng các ngành công nghiƯp, nhÊt lµ
Trang 1

skkn


ngành cơ khí chế tạo song muốn chế tạo ra một thiết bị hay dụng
cụ nào đó thì đầu tiên phải có đợc bản vẽ và đòi hỏi bản vẽ
phải thể hiện một cách chính xác, rõ ràng các vật thể đợc biểu
diễn. Phơng pháp vẽ các hình chiếu vuông góc là phơng pháp cơ
bản dùng để xây dựng các bản vẽ kĩ thuật.
Ngày nay tất cả các công trình, máy móc từ bé đến lớn, trớc
khi thi công, chế tạo đều đợc ngời ta vẽ và tính toán trớc. Bản vẽ kĩ
thuật đợc sử dụng rộng rÃi trong tất cả các nghành nghề có liên

quan đến kĩ thuật. Có thể nói bản vẽ kĩ thuật là ngôn ngữ dùng
chung trong ngành kĩ thuật.
Phân môn vẽ kĩ thuật của Công Nghệ lớp 8 đòi hỏi trí tởng
tợng không gian, là môn học góp phần giúp học sinh hình thành
tính năng động, sáng tạo tiếp cận với tri thức khoa học và định hớng tốt hơn cho nghành nghề của mình sau này. Đồng thời cung
cấp cho học sinh những kiến thức cơ bản về kĩ thuật công
nghiệp, học sinh nắm đợc phơng pháp sử dụng phép chiếu, các
hình biểu diễn (hình cắt, mặt cắt) để thể hiện, biểu diễn
Trang 2

skkn


một chi tiết máy, một vật thể hay một sản phẩm cơ khí hoàn
chỉnh. Thông qua đó giúp các em đọc đợc các bản vẽ kĩ thuật
đơn giản và là cơ sở cho quá trình học tập gia công định dạng
(lớp 10), kĩ thuật cơ khí ( lớp 11) và giáo dục học sinh trong lao
động, sản xuất .
Trong thực tế hiện nay do đặc thù của môn học nên việc
giảng dạy môn Công Nghệ 8 phần vẽ kĩ thuật đang gặp nhiều
khó khăn. Phần vẽ kĩ thuật đợc phân bố vào học kì I trong khi đó
một số kiến thức hình học không gian mới chỉ bắt đầu học ở học
kì II môn hình học lớp 8, nên kết quả dạy và học cha cao. Song
kết quả cha cao đó còn do những nguyên nhân sau:
-Điều kiện cơ sở vật chất của trờng còn thiếu thốn : Không có
phòng thực hành riêng, không có các mẫu vật trực quan để giảng
dạy.
-Phân môn Vẽ Kĩ Thuật là một môn khó, đòi hỏi phải có trí tởng tợng không gian tốt, phải thờng xuyên đợc tiếp xúc với các vật
thể mẫu, với những sản phẩm trong thực tế sản xuất.
Trang 3

skkn


Là Giáo viên Kĩ Thuật Công Nghiệp, qua những năm học tập ở
trờng Cao ng S Phm và quá trình giảng dạy ở Trờng THCS Lc
Hũa, tôi luôn trăn trở suy nghĩ để tìm ra một phơng án dạy vẽ
hình chiếu đạt kết quả cao, giúp các em nắm đợc kiến thức cơ
bản ở SGK nên tôi chọn đề tài : Mt s bin pháp giỳp hc sinh vẽ
hình chiếu trong m«n häc C«ng NghƯ 8 tại trường THCS Lạc Hịa”
2. Mục đích nghiên cứu:
Việc nghiên cứu đề tài này nhằm giúp học sinh lớp 8 học môn Công Nghệ đạt
kết quả cao, đồng thời giúp học sinh có hứng thú học tập, khơng xem nhẹ bộ mơn
này vì bộ mơn cơng nghệ mang tính thực tế cao, kiến thức gần gũi với cuộc sống,
học sinh có thể vận dụng ngay vào cuộc sống sau khi đã được học. Do đó, là giáo
viên giảng dạy mơn cơng nghệ, tơi nhận thấy phải khai thác tối đa môn học này, phải
làm cho học sinh cảm thấy hứng thú và yêu thích mơn học đặc biệt là phần vẽ hình
chiếu, vận dụng kiến thức đã học vào thực tế của cuộc sống.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
- Đối tượng nghiên cu: Mt s bin pháp giỳp hc sinh vẽ hình chiÕu
trong m«n häc C«ng NghƯ 8.
Trang 4

skkn


- Phạm vi nghiên cứu: học sinh khối 8 trường THCS Lạc Hòa năm học 20122013.

PHẦN HAI: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

1. Đặc điểm tình hình:
1.1. Thuận lợi:
Trường THCS Lạc Hịa đóng trên địa bàn xã Lạc Hịa, Huyện Vĩnh Châu, tỉnh
Sóc Trăng, hiện tại trường có 17 lớp với tổng số học sinh là 682, với sự quan tâm chỉ
đạo của BGH trường, BCH chi Đoàn, tổng phụ trách cùng với các bộ khác của nhà
trường đã tạo điều kiện thuận lợi cho công tác giảng dạy và giáo dục học sinh. Đa số
học sinh có tinh thần học tập cao, vượt khó học tốt đây cũng là tiền đề thuận lợi cho
việc giảng dạy và giáo dục học sinh.
1.2. Khó khăn:
Xã Lạc Hịa thuộc vùng kinh tế đặc biệt khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo cũng khá cao,
dân tộc khmer chiếm trên 50%, do bất đồng ngôn ngữ, đây cũng là vấn đề khó khăn
trong cơng tác giảng dạy và giáo dục học sinh, một số học sinh học các lớp phổ cập
Trang 5

skkn


tiểu học nên khi học các lớp chính quy cấp THCS so mặt bằng kiến thức cũng không
đồng đều, cơ sở vật chất còn thiếu thốn về phòng học, phòng bộ mơn. Đây là những
khó khăn trước mắt nhưng với lịng u nghề mến trẻ Tơi đã cố gắng vượt qua để
giảng dạy đạt kết quả tốt.
1.3. Thực trạng:
1.3.1. Số liu thng kờ:
Khi dạy xong chơng I Tôi đà khảo sát môn Công Nghệ khối 8
(nm hc 2011-2012) để đánh giá.
Kết quả :
+50% em không hiểu hình chiếu vuông góc là gì? Không
phân biệt đợc hình chiếu vuông góc và hình chiếu trục đo.
+25% HS không vẽ đợc hình chiếu vuông góc .
+25% HS vẽ đợc hình chiếu nhng vẫn còn thiếu sót.

Rõ ràng học sinh đà thiếu đi những kĩ năng cơ bản về vẽ hình
chiếu, do đó không đọc đợc nội dung của các bản vẽ kĩ thuật
đơn gi¶n ë SGK.

Trang 6

skkn


Vậy với kết quả trên ta thấy kiến thức vẽ hình chiếu của học sinh rất thấp, từ
kết quả khảo sát trên Tơi đã nghiên cứu và tìm đến đề tài này nhằm mục đích giúp
các em có kiến thức cơ bản để vẽ hình chiếu.
1.3.2. Nguyên nhân thực trạng:
Từ kết quả trên Tơi tìm ra được một số ngun nhân sau:
- Học sinh cịn xem nhẹ bộ mơn coi đây là mơn học phụ.
- Trí tưởng tượng khơng gian của học sinh còn hạn chế.
- Việc chuẩn bị học tập mơn Cơng Nghệ 8 của học sinh cịn hạn chế (thước
kẻ, compa, bút chì, giấy A4…).
- Việc sử dụng máy chiếu trên lớp của giáo viên cịn ít.
- Thiết bị dạy học như vật mẫu, tranh ảnh, mơ hình còn thiếu.
2. Các biện pháp thực hiện để nâng cao ci tin thc trng:
Môn học đòi hỏi học sinh phải t duy, tởng tợng cao, phải
liên hệ đợc giữa thực tế và nội dung học. Trên cơ sở truyền kiến
thức cho học sinh từ trực quan sinh động (các mẫu thật) đến t
duy trừu tợng (các bản vẽ các quy ớc) và trở về thực tế thì Tụi tiến
hành theo c¸c bíc sau.
Trang 7

skkn

2.1. Vẽ hình chiếu của vật thể đơn giản :
ở phần này Giáo viên đa ra những vật mẫu thật đơn giản,
và giúp cho Học sinh hiểu khi nào chiếu ta phải chiếu vuông góc
với mặt phẳng chiếu. Khi vẽ hình chiếu cần lựa chọn mặt nào
của vật thể mà trên đó thể hiện đầy đủ nội dung, hình dạng
của vật thể mẫu. Do điều kiện mẫu vật thiếu nên Giáo viên có
thể tự tạo đồ dùng dạy học từ các tấm xốp hoặc ghép bởi các
tấm bìa các tông khác nhau. Sau đó ta đánh số (1,2,3) v cỏc
hng chiu (A,B,C) lên các mặt phẳng cần chiếu của vật thể nh
sau :
- Đánh số 1 vào mặt phẳng vuông góc với hình chiếu thứ
nhất.
- Đánh số 2 vào mặt phẳng vuông góc với hình chiếu thứ hai.
- Đánh số 3 vào mặt phẳng vuông góc với hình chiếu thứ ba
theo các bớc nh hình dới đây :

B

Trang 8

skkn


2
3
A
1

(Vật thể)

C

2(A)

1(C)

3(A)

Trang 9

skkn


2(B)

(Hình chiu)

Khi vẽ hình chiếu ta tiến hành gỡ từng mặt đà đợc đánh số
gián vào bảng và đó là h×nh chiÕu cđa vËt thĨ. Híng dÉn Häc sinh
t×m hiĨu các mặt đó trên bản vẽ dới dạng mặt phẳng.
2.2. Vẽ hình chiếu vuông góc từ hình chiếu trục đo :
(đây là phần mở rộng nâng cao cho học sinh).
Khi học sinh đà vẽ đợc hình chiếu thông qua các vật thật.
Ta tiến hành cho học sinh vẽ hình chiếu vuông góc thông qua
các hình chiếu trục đo.

Trang 10

skkn

Giáo viên vẽ mẫu một hình chiếu trục đo, sau đó dựng các
mặt phẳng hứng trên trục toạ độ Oxyz để hứng các hình
chiếu. Qua đó Học sinh hiểu rõ về phơng pháp chiếu. Ta tiến
hành vẽ theo các hình vẽ dới đây :

Z

P1
P3

X
O

Trang 11

skkn


P2

Y

(Hình biu din)

Trong không gian lấy ba mặt phẳng P1, P2 và P3 vuông góc với
nhau :
- Mặt phẳng (P1) thẳng đứng (hình chiếu đứng).
Trang 12

skkn


- Mặt phẳng (P2) nằm ngang (hình chiếu bằng).
- Mặt phẳng (P3) nằm ở bên phải (hình chiếu cạnh).
Dễ dàng thấy rằng hình chiếu đứng của vật thể sẽ cho biết
chiều cao và chiều dài của nó, còn hình chiếu bằng cho biết
chiều rộng và chiều dài. Ba hình chiếu này bổ sung cho nhau sẽ
cung cấp đầy đủ các thông tin vè hình dạng vật thể. Để các hình
chiếu nằm gọn trên cùng một mặt phẳng, sau khi chiếu, ngời ta
xoay mặt phẳng P2 quanh trục Ox, đa về trùng với mặt phẳng P 1.
Xoay mặt phẳng P3 quanh trục Oz đa P3 trùng với P1. Ta đợc hình
vẽ nh ( h×nh biểu diễn).
Với cách thực hiện trên Tơi cịn sử dụng trình chiếu trên may tính để học sinh
quan sát rõ hơn đồng thời kích việc học tập của học sinh, kích thích trí tưởng tượng
khơng gian, sự đam mê và tư duy sáng tạo của học sinh trong khi giảng dạy từ đó
trong năm học 2012-2013 này ở học kỳ I Tôi đã gặt hái được kết quả rất khả quan.
3. Kết quả đạt được:

Trang 13

skkn


Để đạt được kết này Tôi đã đặt nhiệm vụ và phương hướng cụ thể cho học sinh
ở từng lớp như việc chuẩn bị bài, dụng cụ học tập đặc biệt là dụng cụ vẽ hình chiếu nhờ
vậy mà kết quả cụ thể như sau:

Lớp

Giỏi

Khá

Tb

Yếu

8A1

15

18

10

3

8A2

17

21

7

0

8A3

10

19

13

4

Tổng

42

58

30

7

PHẦN BA: KẾT LUẬN
Trong tình hình ngành giáo dục đã đổi mới cả về nội dụng và hình thức, cả
phương pháp, thì việc nâng cao hiệu quả giảng dạy các môn học ở trung học cơ sở là
điều tất yếu. Đối với môn công nghệ 8 đòi hỏi giáo viên và học sinh phải phối hợp
nhiều phương pháp với nhau nhằm mục đích đạt kết quả cao nhất trong giảng dạy và
giáo dục.

Trang 14

skkn

Qua kết quả đối chứng Tụi thấy chất lợng của Học sinh đợc
nâng lên rỏ rệt. Học sinh đà nắm đợc những kiến thức cơ bản
trong Sách giáo khoa.
Phần vẽ kĩ thuật là phần khó nhất trong môn học Công Nghệ
8. Để đạt đợc kết quả cao, ngoài phơng pháp dạy tốt thì Tụi phi
thờng xuyên làm các ồ dùng dy hc để sử dụng. Bên cạnh đó cn
kết hợp với phơng tiện dạy học nh máy chiếu, các hình ảnh trực
quan... thì bài học sẽ sinh động hơn và gần với thực tế hơn. Nhờ
đó Học sinh sẽ lĩnh hội đợc kiến thức một cách tốt hơn, kết quả
giảng dạy sẽ cao hơn.
Hiện nay các ồ dùng để sử dụng giảng dạy trong môn Công
Nghệ 8 phn v k thut đang thiếu rất nhiều nh : Phòng thực hành,
cỏc mụ hỡnh, các mẫu vật, tranh ảnh. Ngoài ra Học sinh thờng không
đợc tiếp xúc với thực tế sản xuất nên việc tiếp thu chơng trình
cha cao. Vỡ yờu cu ngành giáo dục cần quan tâm đầu tư nhiều hơn đối với các
thiết bị cịn thiếu trong bộ mơn Cơng Nghệ 8 nói chung và phần vẽ kĩ thuật nói
riêng.
Trang 15

skkn


Trờn õy là những kinh nghiệm giảng dạy trong phần I – VÏ KÜ
ThuËt đặc biệt là một số biện pháp giúp học sinh vẽ hình chiếu trong m«n häc
C«ng Nghệ 8. Rất mong đợc sự úng góp ý kin của các đồng
nghiệp, hi ng khoa hc nh trng sáng kiến kinh nghiệm của Tơi được
hồn thiện và áp dụng có hiệu quả trong giảng dạy và giáo dục học sinh.
Xin chân thành cảm ơn!
Lạc Hòa, ngày 12 tháng 01 năm 2013

Người viết

Thạch Phúc

Trang 16

skkn