Skkn một số giải pháp rèn kĩ năng đọc đúng cho học sinh lớp một

ĐỀ TÀI
MỘT SỐ GIẢI PHÁP RÈN KĨ NĂNG ĐỌC ĐÚNG CHO
HỌC SINH LỚP MỘT
I/ LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
“Việc đọc rất quan trọng. Nếu bạn biết cách đọc. cả Thế Giới sẽ mở
ra cho bạn”
Chúng ta đã và đang thực hiện nghiêm túc theo các chủ trương của Đảng
và Nhà nước. Đặc biệt là các chỉ thị của ngành giáo dục về việc nói khơng với
tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục. Cùng với tinh thần giáo
dục đúng độ tuổi và sự phát triển giáo dục để sánh ngang bằng với các nước
trong khu vực. Người giáo viên trực tiếp đứng lớp như chúng tôi lại gánh trên
vai một trách nhiệm nặng nề. Điều đó khiến chúng tôi rất trăn trở làm thế nào để
nâng cao chất lượng học tập của học sinh, giúp học sinh nắm được kiến thức cơ
bản ngay từ đầu lớp 1. Bởi lớp 1 là nền móng cho sự phát triển của học sinh sau
này. Với học sinh lớp 1 đọc, viết được là điều quan trọng nhất. Có đọc được tốt
thì học sinh mới hiểu được nội dung văn bản và lên lớp trên học sinh mới học tốt
các môn học khác.
Tôi chọn đề tài: “Một số giải pháp rèn kĩ năng đọc đúng cho học sinh lớp
Một” vì những lí do sau:
Học sinh lớp Một là năm đầu tiên bước vào trường Tiểu học, điều gì đối với
các em cũng mới lạ. Thầy, cô giáo là những người dạy các em biết đọc, biết viết.
Vì thế dạy Tiếng Việt lớp Một có nhiệm vụ rất lớn là chìa khóa mở cánh cửa tri
thức để các em biết đọc, biết vận dụng kiến thức khi học tập.
Niềm vui lớn nhất của các bậc cha mẹ học sinh lớp Một khi nhìn thấy con
mình trịn mơi đánh vần từng con chữ và để các em đạt được điều đó ngồi sự
gắng cơng rèn luyện của các em thì cần phải có sự tận tình chăm sóc của các
thầy cơ giáo.
1

skkn

Mơn Tiếng Việt ở trường Tiểu học có nhiệm vụ vơ cùng quan trọng đó là
hình thành 4 kĩ năng: nghe – nói – đọc – viết cho học sinh và đọc là một phân
mơn có vị trí đặc biệt quan trọng trong chương trình Tiếng Việt ở bậc Tiểu học.
Khi học sinh đọc tốt, viết tốt thì các em mới có thể tiếp thu các mơn học khác
một cách chắc chắn. Từ đó học sinh mới hồn thành được năng lực giao tiếp của
mình. Những kĩ năng này khơng phải tự nhiên mà có nhà trường phải từng bước
hình thành nên việc dạy học phải có định hướng từ lớp Một đến lớp Năm.
Đặc biệt đối với học sinh lớp Một – lớp đầu cấp, việc dạy đọc cho các em
thật vơ cùng quan trọng bởi các em có đọc tốt được lớp một thì khi học các lớp
tiếp theo các em mới nắm bắt được những yêu cầu cao hơn của môn Tiếng Việt.
Việc dạy đọc ở lớp Một cũng quan trọng bởi từ chỗ các em còn phải đọc đánh
vần từng tiếng đến việc đọc thông thạo một văn bản là việc tương đối khó đối
với các em.
Chính những vấn đề nêu trên, cũng như nhiều giáo viên lớp Một khác, tôi
suy nghĩ rất nhiều về cách rèn đọc ở lớp Một. Đặc biệt là rèn cho học sinh không
những chỉ đọc thông được văn bản mà còn phải đọc đúng văn bản được đọc.
Vấn đề đặt ra là làm thế nào để giúp các em đọc đúng tiếng, đọc liền tiếng trong
từ, trong câu, đọc đúng ngữ điệu, biết cách ngắt, nghỉ hơi trong văn bản thơ
cũng như trong văn bản văn xuôi. Những băn khoăn ở trên chính là lí do tơi
chọn đề tài này để nghiên cứu, tìm tịi góp một phần nào cho việc rèn kĩ năng
đọc đúng cho học sinh lớp Một.
Căn cứ yêu cầu cơ bản về kiến thức, kĩ năng mơn Tiếng Việt ở bậc Tiểu học.
Trong q trình đổi mới phương pháp và nội dung dạy học của bậc Tiểu học
với mục tiêu, giáo dục toàn diện các em được học trong đó mơn Tiếng Việt là
mơn học hết sức quan trọng nhất là đối với học sinh lớp Một là lớp đầu cấp,
người ta thường nói “Cấp 1 là nền, lớp 1 là móng” móng có chắc thì nền mới
vững. Ở lứa tuổi này các em bắt đầu làm quen với nghe, nói, đọc, viết và kĩ năng
đọc mỗi khi được hình thành ở các em, nó sẽ theo các em suốt cả cuộc đời.
Không những thế mà để các em phát triển tư duy, cảm nhận cái hay, cái đẹp

trong mỗi bài học, hiểu được nghĩa của tiếng, từ mình vừa đọc.
2

skkn


Mặt khác kỹ năng đọc cho học sinh lớp Một rất quan trọng, đó cũng là sự
phản hồi của kết quả tiếp thu sau một quá trình học tập các em. Nó thể hiện kết
quả nhận biết các con chữ, các vần và khả năng ghép chữ cái với vần thành tiếng
và khả năng đọc từ, câu sau cùng là đọc một bài văn ngắn, một đoạn thơ ngắn.
Học sinh đã nhận được mặt chữ, biết ghép vần, ghép tiếng, ghép từ, đọc câu
còn yêu cầu các em phải đọc đúng, đọc chuẩn, đọc chính xác. Vì thế các em phát
âm chuẩn, đọc đúng các em sẽ viết đúng, bài chính tả sai ít lỗi.
II/ ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH THỰC TRẠNG:
Như chúng ta đều biết tất cả những kinh nghiệm của đời sống, những kiến
thức của xã hội phần lớn được ghi lại bằng chữ viết. Nếu không biết đọc con
người không thể tiếp thu được nền văn minh của lồi người. Vì thế biết đọc sẽ
giúp con người giao tiếp, thông hiểu được tất cả thế giới xung quanh. Và trong
thời đại ngày nay biết đọc càng quan trọng vì nó sẽ giúp người ta sử dụng nguồn
thơng tin. Đọc chính là học, học nữa, học mãi để tự học, học cả đời.
* Giáo viên:
Phòng Giáo Dục và Đào Tạo luôn quan tâm, chỉ đạo tốt về chuyên môn,
tổ chức thao giảng cụm, dự giờ rút kinh nghiệm.
Được sự giúp đỡ của Ban giám hiệu trường: tổ chức thao giảng, dự giờ
hằng tháng, tổ chức những buổi học chuyên đề thảo luận về chuyên môn để rút
ra những ý kiến hay, những đề xuất, kinh nghiệm tốt áp dụng trong việc giảng
dạy.
Đội ngũ giáo viên trường có tay nghề vững, lâu năm trong cơng tác, có
nhiều kinh nghiệm, có ý thức tốt về trách nhiệm của người giáo viên và sẵn sàng
giúp đỡ đồng nghiệp về chuyên môn cũng như giúp đỡ nhau tháo gỡ những khó

khăn hay xử lí các trường hợp học sinh cá biệt về học tập.
* Học sinh:
Đa số học sinh ngoan, biết vâng lời cơ giáo, thích học tập và thi đua với
các bạn, dễ khích lệ động viên, khen thưởng.
Đa số phụ huynh quan tâm về việc học tập của con em có ý thức trách
nhiệm khơng khốn trắng cho nhà trường, cho giáo viên chủ nhiệm mà tích cực
3

skkn


cùng với giáo viên trong việc học tập của con em mình như: chuẩn bị đầy đủ
sách, vở, đồ dùng học tập, thường xuyên nhắc nhở và tạo điều kiện tốt cho con
em mình đến lớp cũng như học tập ở nhà.
*Khó khăn:
Tuy nhiên cùng với những thuận lợi nêu trên cũng cịn gặp một số khó
khăn sau:
Giáo viên: Tranh ảnh minh họa cho mơn Tiếng Việt cịn hạn chế, giáo
viên còn tự làm thêm đồ dùng dạy học để tạo sinh động cho tiết dạy nên còn mất
thời gian đầu tư.
Học sinh: Trình độ học sinh trong lớp khơng đồng đều, bên cạnh những
em phát triển, học tốt, tiếp thu nhanh vẫn còn một số em yếu về thể chất, bé nhỏ
hơn so với các bạn bình thường kèm theo phát triển chậm về trí nhớ, học trước
quên sau, chậm tiến.
Đa phần các em là con nhà lao động biển nên việc học tập của các em có
phần bị hạn chế, các em chưa được trang bị đầy đủ về sách, vở, đồ dùng học tập
khi đến lớp.
Việc học tập ở nhà chưa có sự kèm cặp, quan tâm của gia đình. Điều đó
làm cho thời gian học và hiệu quả học tập của các em bị hạn chế ảnh hưởng
khơng nhỏ đến q trình học tập của các em.

III/ NỘI DUNG VÀ BIỆN PHÁP CỤ THỂ:
Cụ thể vào đầu năm học, khi tơi nhận lớp chỉ có 1 vài em nhớ âm, đọc
đúng, 10 em không nhớ âm, 1 vài em có nhớ âm nhưng đọc chưa trơi chảy, còn
lẫn lộn, các em thường phát âm sai các phụ âm đầu như: n/l, s/x, tr/ch….1vài
em cịn nói ngọng.
Từ tình hình thực tế của lớp 1B, tơi rất mong muốn giúp các em đọc đúng,
tốt hơn. Vì thế, tơi đưa ra một số phương pháp và giải pháp sau:
Rèn đọc có vai trị quan trọng, học sinh đọc tốt giúp các em hoàn thành được
năng lực giao tiếp bằng ngơn ngữ, biết tiếp thu được văn minh của lồi người,
bồi dưỡng tâm hồn, tình cảm, phát triển tư duy.
4

skkn


Trong quá trình rèn đọc giáo viên cần rèn luyện một cách linh hoạt các
phương pháp khác nhau để phù hợp với đặc trưng của phân môn và phù hợp với
nội dung bài dạy. Quá trình hướng dẫn học sinh rèn đọc trước hết giáo viên phải
sử dụng phương pháp làm mẫu. Nghĩa là giáo viên đọc mẫu cho học sinh nghe,
yêu cầu giọng đọc của giáo viên phải chuẩn, diễn cảm thể hiện đúng nội dung, ý
nghĩa của bài học để học sinh bắt chước đọc theo. Giáo viên cần hướng dẫn về
khẩu hình miệng khi phát âm các âm, vần. Ví dụ như khi đọc âm o thì miệng
phài hả rộng trịn mơi hoặc vần kết thúc bằng n Sau đó giáo viên phải kết hợp
phương pháp luyện đọc đúng, đọc chính xác các phụ âm đầu, âm chính, âm cuối,
dấu thanh. Đọc đúng tiết tấu, ngắt nghỉ hơi đúng ngữ điệu. Ngoài ra để phần rèn
đọc đạt kết quả tốt thì cần phải có các yếu tố như: cơ sở vật chất, ánh sáng đầy
đủ, đồ dùng dạy học đầy đủ. Trong quá trình hướng dẫn học sinh rèn đọc, giáo
viên cần đổi mới phương pháp dạy, luôn lấy học sinh làm trung tâm, giáo viên
chỉ là người hướng dẫn tổ chức, học sinh tìm hiểu, tự phát hiện và luyện đọc đạt
kết quả tốt.

Có rất nhiều phương pháp và hình thức để áp dụng cho một tiết dạy nhằm
đạt được một kết quả tốt cho giờ học. Tuy nhiên không một biện pháp nào được
coi là tối ưu, giáo viên nên sử dụng linh hoạt và đồng loạt nhiều phương pháp để
giúp học sinh mình đọc ngày càng tốt hơn. Sau đây là một số phương pháp
thường được áp dụng trong giờ học
Giúp cho học sinh hiểu bài dựa trên việc chuẩn bị hệ thống câu hỏi đã được
chuẩn bị kỹ lưỡng ở nhà.
Đặc thù của phương pháp đàm thoại khi áp dụng dạy cho trẻ rất phù hợp
với đặc điểm tâm lý của trẻ. Các em thích được tham gia hoạt động. Phương
pháp đàm thoại được thực hiện trên cơ sở trao đổi câu hỏi phục vụ nội dung bài.
Trước khi tiến hành bài mới - Giáo viên đưa ra hệ thống câu hỏi về nội dung
bài cần tìm để học sinh chuẩn bị trước ở nhà. Giáo viên có thể nêu câu hỏi dẫn
dắt gợi mở học sinh tìm tịi, khám phá chiếm lĩnh kiến thức, ngược lại học sinh
có thể nêu câu hỏi thắc mắc để thầy, cô giáo hướng dẫn và giải đáp. Có như vậy
học sinh sẽ hiểu bài nhanh. Phần tìm hiểu nội dung khơng lạm vào phần luyện
5

skkn


đọc thêm. Mặt khác giáo viên cũng dùng phương pháp này để nêu vấn đề để
hướng dẫn luyện đọc, những câu hỏi cần phù hợp, đúng lúc, đúng chỗ, phù hợp
với từng bài đọc.
Ví dụ: Cụ thể đặt câu hỏi như sau:
Hỏi: Trong bài học vần hơm nay có từ nào khó đọc?
Hỏi: Khi đọc từ “ễnh ương” em cần phải lưu ý tiếng nào.
Sử dụng phương pháp đàm thoại trong việc rèn đọc hiểu cho học sinh là cần
thiết và thiết thực. Đọc hiểu ở đây có thể là từ khoá, từ trung tâm, câu, đoạn, bài.
Việc sử dụng phương pháp này theo tinh thần đổi mới phương pháp dạy học là
để gợi mở dẫn dắt giúp học sinh thông qua đọc để hiểu và chiếm lĩnh kiến thức.

Tuy nhiên đây không phải là phương pháp tối ưu mà nó được sử dụng đan xen
hài hồ, khéo léo trong giờ Học vần, Tập đọc tạo cho học sinh phát triển giao
tiếp. Mặt khác giúp giáo viên đánh giá kết quả học tập của học sinh để giáo viên
điều chỉnh nội dung và phương pháp dạy học của mình phù hợp với đối tượng
học sinh.
Lưu ý khi sử dụng phương pháp này giáo viên dùng ngôn ngữ dễ nghe, nhẹ
nhàng, tránh cáu gắt khi các em chậm nhớ, chậm hiểu đọc. Hãy ôn tồn gần gũi
dẫn dắt học sinh từng bước một để dạy các em đọc từng chữ, từng tiếng, từng
câu trong mỗi ngày.
Trong tiết dạy tôi thường chú ý đến học sinh ít nói, thụ động, học sinh học
chậm, đọc chưa được để gọi các em thường xuyên đọc bài. Đối với học sinh
hoàn thành xuất sắc, hoàn thành tốt, tơi thường khích lệ, khen ngợi, nêu gương
để các em phấn khởi hơn. Còn đối với học sinh hồn thành, chưa hồn thành tơi
nhẹ nhàng an ủi, động viên“Cố lên, rồi các em sẽ học tốt như các bạn, nếu các
em cố gắng đọc bài nhiều ở lớp cũng như ở nhà”. Chỉ mong sao cho các em đọc
được. Khi các em có biểu hiện tiến bộ tơi thường khen thưởng các em bằng
những phần quà nho nhỏ như 1 quyển vở, hay cây bút đẹp… để các em thích
thú và cố gắng hơn.
Như đã nói ở trên, tơi cho học sinh hồn thành xuất sắc giúp đỡ học sinh
chưa hoàn thành, em hoàn thành xuất sắc ngồi gần em chưa hoàn thành để giúp
6

skkn


bạn học tập ở lớp. Cịn khi về nhà tơi phân công và giao nhiệm vụ cho em đọc
chậm đem sách đến để cùng học, cùng đọc bài với các bạn tốt gần nhà nhất và
cho bạn đọc tốt báo cáo với cơ. Chiều hơm qua bạn H có thể đến để học bài với
em hay khơng. Nếu có thì sẽ được cơ khen bạn H ngoan. Nếu khơng thì cô sẽ
giữ bạn H ở lại để học với cô trong giờ ra về để học bù lại. Ngoài ra trên lớp tôi

cũng tổ chức cho các em đồng thanh đọc theo tổ, theo dãy, theo nhóm. Việc đọc
theo tổ, nhóm…bằng hình thức đọc đồng thanh làm cho khơng khí lớp học vui
tươi, phù hợp với lửa tuổi học sinh Tiểu học và nhất là lớp Một. Tạo điều kiện
cho tất cả học sinh trong nhóm, tổ được đọc. Đồng thời cũng giúp đối tượng học
sinh trên nhận thấy những sai sót mà mình cịn vướng phải để có điều kiện sửa
chữa. Nhưng tùy theo từng bài, từng mức độ đọc của học sinh mà tôi
cho học sinh đọc đồng thanh cả bài hoặc 1 – 2 câu văn.
Trong giờ Học vần tơi hay lồng ghép các trị chơi nhỏ để cả lớp cùng tham
gia.
VD: Trò chơi “Ai nhanh, ai đúng”
Giáo viên ghi một số từ vào các mảnh bìa và đưa cho học sinh đọc. Bạn nào
đọc nhanh, đọc đúng 3 từ liên tiếp sẽ được cả lớp khen là hồn thành xuất sắc và
tơi thường hay chọn học sinh hoàn thành, chưa hoàn thành để đọc nhiều hơn
nhằm giúp các em cố gắng đọc để thi đua, tạo cho các em khả năng đọc nhanh,
đọc đúng. Trong tiết dạy Học vần, Tập đọc, sau khi hướng dẫn cả lớp đọc xong,
tơi mời các em chưa hồn thành, hồn thành lên bàn giáo viên để cùng đọc bài
với cô. Tôi dành nhiều thời gian cho đối tượng này hơn, cùng đọc bài với các em
trong giờ ra chơi (nhưng vẫn để cho học sinh có thời gian thư giãn, nghỉ ngơi),
còn đối với học sinh nào quá yếu thời gian lên lớp có hạn tơi dành thời gian ở
những tiết bổ sung. Ngồi ra trong tiết học tơi thường lấy một số tiếng, từ, câu
hoặc một đoạn để tổ chức cho các nhóm học sinh cùng đối tượng thi đua.
Để nâng dần chất lượng học sinh trong lớp, muốn cho trình độ học sinh
đồng đều vào cuối năm học tơi thường trị chuyện với học sinh yếu, kém để
động viên các em cố gắng hơn cho kịp bằng các bạn để được lên lớp 2. Tôi cho
các em nhận xét các bạn học giỏi trong lớp.
7

skkn

VD: Bạn Diệp, bạn Minh, học giỏi, đọc giỏi vì bạn ấy rất chăm chỉ đọc
bài và đọc rất nhiều ở nhà. Ở lớp các bạn cũng rất cố gắng học bài luyện tập
thêm để ngày càng đọc tốt đọc hay hơn.
Các em cũng sẽ học giỏi như các bạn ấy nếu có cố gắng đọc nhiều như
các bạn: đọc chưa thơng, đọc chưa nhanh thì đánh vần đọc nhẩm xong đọc to lên
và cứ thế mà đọc mãi, đọc đi đọc lại, đọc đến khi nào nhìn vào chữ là đọc được
ngay mới thôi. Và tôi đã cùng đọc với các bạn nhỏ yếu, kém ấy nhằm giúp đỡ
khả năng đọc bài cũng như các em phân tích tiếng, cách đọc 1 tiếng, cách đọc
sao cho nhanh như: nhẩm âm đầu - nhẩm vần – nhẩm âm đầu với vần – ghép
dấu thanh thành tiếng.
VI/ KẾT QUẢ VÀ HIỆU QUẢ:
Từ tình hình thực tế của lớp và trên cơ sở lí luận đã đưa ra, bản thân tơi
đã cố gắng cải tiến, áp dụng các phương pháp dạy của mình với mục tiêu rèn
học sinh biết đọc, đọc đúng, đọc trơi chảy. Qua q trình nghiên cứu tơi đã tìm
ra một số biện pháp rèn học sinh đọc và vận dụng vào thực tế phối hợp ba môi
trường giáo dục như sau:
Thường xun quan tâm đến gia đình có hồn cảnh khó khăn động viên,
nhắc nhở, tạo điều kiện cho các em đến trường học hành đầy đủ.
- Trong buổi họp phụ huynh đầu năm, giáo viên tuyên truyền cho phụ
huynh biết về vai trị quan trọng của mơn Tiếng Việt nói chung và kĩ năng đọc
nói riêng, hướng dẫn phụ huynh mua sắm đồ dùng học tập phù hợp đối với học
sinh lớp Một.
- Yêu cầu phụ huynh thường xuyên nhắc nhở việc học, đọc bài ở nhà của
con em mình, đồng thời hướng dẫn phụ huynh cơ bản về cách đọc, cách phát âm
chữ cái, cách đánh vần, đánh vần tiếng, đọc trơn từ… để phụ huynh nắm rõ cách
dạy học hỗ trợ giáo viên kèm cặp con em mình ở nhà.
- Vai trị của học sinh cũng góp phần quan trọng trong việc học đọc tốt.
Trong tuần lễ trước khai giảng học sinh lớp Một tập trung ổn định nề nếp để
chuẩn bị vào năm học, ngoài những việc làm như: học nội quy, ổn định nề nếp,
kiểm tra dụng cụ học sinh. Tôi hướng cho các em cách học ở lớp cũng như ở

8

skkn


nhà: phải chú ý theo dõi sự hướng dẫn của giáo viên, chăm chỉ, tự tin trong học
tập, phải hòa đồng cùng bạn bè, điều gì khơng hiểu mạnh dạn hỏi thầy cô hoặc
bạn bè. Hằng ngày dành thời gian hợp lí cho việc luyện đọc. Ln ln có ý
thức luyện phát âm đúng, đọc chuẩn, rõ ràng, lưu loát. Bản thân học sinh phải
tích cực học tập, chuẩn bị bài đầy đủ trước khi đến lớp. Nếu ở nhà các em không
xem trước bài, đọc lại chậm hay bỏ chữ, lẫn lộn giữa các âm thì khơng đọc tốt
được. Vì thế sau khi các em học xong phần vần qua phân mơn Tập đọc chịu khó
tìm ở thư viện đọc thêm các loại truyện tranh trong sáng, lành mạnh như: báo
măng non, báo nhi đồng…
Đầu năm học trang bị bảng lớp, số lượng bàn ghế đủ với sĩ số.
Sửa chữa lại các bóng điện bị hỏng để có đủ ánh sáng trong phòng học.
Tham mưu với nhà trường để giáo viên có đủ tài liệu tham khảo, đồ dùng
dạy học tự làm thêm tranh ảnh mơ hình, sưu tầm thêm những mơ hình vật thật
để tiết dạy vui, sinh động. Đồng thời mượn đồ dùng học tập, sách giáo khoa cho
học sinh có hồn cảnh khó khăn.
Đối với học sinh Tiểu học nói chung và học sinh khối lớp Một nói riêng
giáo viên là người đóng vai trị quan trọng tổ chức cả q trình học tập của trẻ.
Chính vì thế giáo viên phải là người có tấm gương đạo đức trong sáng, mẫu
mực, yêu thương học sinh, có năng lực sư phạm, nắm vững nội dung chương
trình, phương pháp giảng dạy, giọng đọc phải rõ ràng, chuẩn theo tiếng phổ
thông. Giáo viên phải đầu tư cho tiết dạy, chuẩn bị tranh ảnh ,vật thật, phục vụ
cho tiết dạy…sao cho tiết dạy Học vần, Tập đọc khơng cịn nhàm chán đối với
các em nữa. Vì vậy rèn kĩ năng đọc cho học sinh lớp Một quan trọng nhất là đọc
đúng, đọc nhanh, đọc thành thạo, trôi chảy. Đánh vần và đọc trơn là chiếc cầu
nối để các em học tốt, vì vậy người giáo viên phải xác định được mục tiêu và

nhiệm vụ cụ thể, phải nắm được mặt mạnh, mặt yếu và có biện pháp phù hợp để
kịp thời khắc phục thì chắc chắn kết quả đạt được sẽ cao hơn. Vì thế bản thân tơi
thực hiện những biện pháp sau:
Học lực của từng em được thể hiện rõ từ 1 – 2 tuần, tôi tiến hành xếp lại
chỗ ngồi cho học sinh. Mỗi tổ xếp xen kẽ theo học lực: hoàn thành xuất sắc,
9

skkn


chưa hồn thành, các em nào đọc cịn chậm, chưa nhớ âm… ngồi gần với 1 học
sinh đọc giỏi. Bạn đọc tốt sẽ giúp bạn đọc chậm khi chỉ chữ đọc bài, giúp bạn
đánh vần, đọc trơn và giúp bạn trong thao tác cài chữ, ghép vần, ghép tiếng
nhằm thực hiện phương châm “Học thầy không tày học bạn”
Tôi hy vọng với cách sắp xếp như vậy ngoài kiến thức cơ bản, hệ thống
được học ở giáo viên, trẻ còn có thể hỗ trợ lẫn nhau trong học tập. Sự hỗ trợ
giữa các học sinh giúp các em tự tin vào khả năng của bản thân và tự rút kinh
nghiệm về cách học của chính mình. Bồi dưỡng, luyện tập cho học sinh sau khi
phận loại như trên: Đối với học sinh trung bình, yếu, các em chua nhìn được mặt
chữ cái hoặc chưa biết đủ 24 chữ cái đơn giản, giáo viên nên dành thời gian để
bồi dưỡng cho nhiều đối tượng này và muốn học sinh đọc đúng; đọc trơi chảy
thì trước hết phải biết đọc đó là điều quan trọng nhất.
Giáo viên hướng dẫn học sinh chuẩn bị tâm thế để đọc, khi ngồi đọc phải
ngồi ngay ngắn cầm sách bằng 2 tay, sách được mở rộng, khoảng cách từ sách
đến mắt phải nằm trong
khoảng từ 30 đến 35 cm,
cổ và đầu thẳng, phải thở
sâu và thở chậm để
lấyhơi. Ở lớp khi được
cô giáo gọi đọc, học sinh

phải bình tĩnh, tự tin,
khơng hấp tấp đọc ngay.
Khi luyện đọc phải phải
chú ý cô giáo hướng dẫn

NGỒI ĐÚNG TƯ THẾ

cách phát âm như thế
nào? Cách ngắt nghỉ hơi ra sao vì thế phải coi trọng khâu chuẩn bị để đảm bảo
sự thành công, tạo cho các em sự tự tin, cần thiết nên khi ở lớp giáo viên cần cho
các em hiểu đọc khơng phải chỉ cho mình cơ giáo mà để cho tất cả các bạn cùng
nghe nên cần đọc đủ lớn để cho tất cả những người này nghe rõ.
10

skkn


Ngồi tư thế ngồi đọc thì khi đọc cũng cần cho học sinh đứng đọc trước
lớp. Tư thế đứng đọc phải đàng hoàng, vừa thoải mái, sách phải được mở rộng
và cầm bằng hai tay, giáo viên cũng cần nắm bắt sự khéo léo tâm lí của học sinh
giúp các em tự tin trong lúc đọc.

TƯ THẾ CẦM SÁCH
* Giáo viên là người dạy dỗ, truyền thụ kiến thức quan tâm đến học sinh hằng
ngày nên việc rèn đọc đúng là vô cùng quan trọng. Các em lớp Một vừa rời
chương trình Mẫu giáo các em chỉ có thể nắm được 29 chữ cái trong đó có một
số em nhớ, 1 số em quên, 1 số em không nắm được chữ nào. Vì thế hơn ai hết,
giáo viên phải bồi dưỡng, ôn và dạy lại 24 chữ cái cơ bản để các em bắt đầu học
và đọc lại những nét cơ bản.
- Phần học các nét cơ bản

11

skkn


Giáo viên nên dạy thật kĩ, thật tỉ mỉ tên gọi và cách viết các nét cơ bản.
Để cho học sinh dễ hiểu, dễ nhớ những nét chữ này tôi phân theo cấu tạo các nét
có tên gọi và cấu tạo gần giống nhau thành từng nhóm để học sinh dễ nhận biết
và so sánh. Giáo viên liên hệ những nét có hình thù giống một số đồ vật quen
thuộc trong cuộc sống hàng ngày mà các em thường gặp, thường thấy. Dựa vào
các nét cơ bản này mà học sinh phân biệt được chữ cái, kể cả những chữ cái có
hình dáng cấu tạo giống nhau.
VD: Các nét chữ cơ bản và tên gọi
|

Nét sổ

_

Nét ngang

Nhóm 1: Nét xiên:
Nét xiên trái
Nét xiên phải
Nhóm 2: Nét móc:

Nét móc ngược
Nét móc xi
Nét móc hai đầu

Nhóm 3: Nét cong:

Nét cong hở phải
Nét cong hở trái
o

Nhóm 4: Nét khuyết:

Nét cong kín
Nét khuyết trên
Nét khuyết dưới

Nét thắt:
- Phần học âm:
Sau khi cho học sinh học thuộc tên gọi và cấu tạo các nét chữ cơ bản một
cách vững vàng thì tiếp theo là phần học chữ cái.
Giai đoạn học chữ cái là vô cùng quan trọng: trẻ có nắm chắc từng chữ cái
thì mới có thể ghép được các chữ cái với nhau để tạo thành vần, thành tiếng,
ghép các tiếng đơn lại với nhau để tạo thành từ, thành câu.
Lúc này tôi dạy cho các em nhận diện, phân tích từng nét trong từng con
chữ cái và nếu chữ cái đó có cùng tên mà lại có nhiều kiểu viết, kiểu in khác
12

skkn


nhau hay gặp trong sách báo chữ a, g thì tơi phân tích cho học sinh hiểu và nhận
biết đó cũng là chữ a hay chữ g để khi gặp kiểu chữ đó được in trong sách, báo
trẻ dễ hiểu, dễ đọc khơng bị lúng túng.
Ví dụ:

+ Về hình dạng và cấu trúc những chữ d và b; p và q đối nghịch với nhau.
Những chữ này dễ nhầm lẫn, cần phải nhận dạng kĩ, các chữ này có liên hệ mật
thiết với nhau.Vì vậy người dạy cần phải làm rõ nét cấu trúc của mỗi chữ để
giúp người học nắm vững được dễ dàng và nhớ kĩ những chữ căn bản cần thiết
để học vần và tập đọc. Học như vậy là học từ căn nguyên cội rễ, hiểu biết rõ
ràng mau biết chữ.
Âm d: có 2 nét gồm nét cong khép kín, nét sổ thẳng bên phải của nét
cong, nửa trên nhô lên cao; đọc là “dờ”.
Âm b: có 2 nét gồm nét cong khép kín, nét sổ thẳng bên trái của nét cong,
nửa trên nhô lên cao; đọc là “bờ”.
Âm p: có 2 nét gồm nét cong khép kín, nét sổ thẳng bên trái của nét cong,
một nửa quay xuống dưới ; đọc là “pờ”.
Âm q: có 2 nét gồm nét cong khép kín, nét sổ thẳng bên phải của nét
cong, một nửa quay xuống dưới ; đọc là “cu”.
+ Giúp học sinh phân biệt cách gọi tên trùng âm giữa x – s
x đọc theo giọng nhẹ(xờ) (gọi tắt là xờ nhẹ hay xờ xe (xờ trong tiếng xe))
s đọc theo giọng nặng(sờ) (gọi tắt là sờ nặng hay sờ sẻ (xờ trong tiếng
sẻ))
Ngoài ra, việc đọc mẫu của giáo viên cũng hết sức quan trọng. Giáo viên
đọc mẫu chuẩn xác, rõ ràng, tốc độ vừa đủ cho học sinh nghe kịp và hiểu. Qua
việc đọc mẫu của giáo viên các em có thể bắt chước đọc đúng và phát âm chính
xác, rõ ràng.
Sang phần phụ âm ghép: Tơi thường tổ chức trị chơi để học sinh sắp xếp
các âm có h đứng sau thành một nhóm để nói lên được sự giống nhau và khác
nhau giữa các âm đó.
13

skkn

Ví dụ:

ch
th
nh
kh
ph
gh
ngh

h (đều có h đứng sau)

Các âm cịn lại: gi, tr, qu, ng cho học sinh học kỹ về cấu tạo.
Phân từng cặp: ch – tr, ng – ngh, c – k , g – gh để học sinh phát âm chính
xác và viết chính tả.
Trong từng tiết học, từng bài ơn, tơi ln tìm đủ cách để kiểm tra phát
hiện sự tiến bộ của trẻ thông qua các bài đọc, các giờ chơi từ đó củng cố thêm
kiến thức cho học sinh.
* Đối với học sinh yếu khi học âm để giúp các em nhớ được âm giáo viên đọc
âm kèm theo hình ảnh thực tế, gần gũi, quen thuộc với các em.
Ví dụ:
Khi dạy âm c, âm a học sinh khơng nhớ âm thì tơi liên tưởng đến đồ dùng
để các em uống nước (cái ca), con gì mẹ chiên trong bữa cơm (con cá),,….
Khi dạy phụ âm như phụ âm nh tôi liên tưởng đến nơi em cùng gia đình ở
gọi là gì? (nhà), tơi u cầu học sinh phân tích tiếng nhà (nh – a, dấu huyền trên
đầu âm a),…
- Phần học vần:
Khi dạy vần cho học sinh chúng tôi thường hướng dẫn học sinh cách phân
tích vần và đánh vần thật chắc chắn thơng qua cách ghép vần vào bàng cài và
cách phát âm chính xác.

Ví dụ:

Oi = o + i ( o – i – oi/ oi)
Oan = o + a + n ( o - a – nờ - oan/oan)
Yêu = yê + u (yê – u – yêu/yêu)

Học sinh đã được học các chữ cái hoa nên trong các bài văn hay đoạn văn
chúng tôi luyện cho học sinh nhận biết và đọc chữ hoa sau dấu chấm, các danh
từ riêng tên gọi.
14

skkn


Ví dụ: Chị Kha rủ bé Na chơi trị đố chữ.
Đối với những vần phát âm giống nhau hoặc gần giống nhau nhưng khi
viết lại khác nhau hồn tồn.
Ví dụ: iêu- yêu; ưu- ươu; an- ang; uôn- uông; ươn- ương; …Do tiếng địa
phương nên các em trong lớp thường đọc sai nhiều. Vì vậy tơi cần đọc chuẩn và
hướng dẫn các em kết hợp với môi, lưỡi, răng, hơi để phát âm đúng.
Những ngày đầu tôi trực tiếp kiểm tra học sinh giỏi, biết được các em đọc
trơn tốt lưu lốt rồi thì tơi giao cho em đó truyền thụ lại cho bạn.“Học thầy
khơng tày học bạn”. Lúc đó học sinh trung bình và yếu dễ tiếp thu hơn. Từ đó
chất lượng học sinh tương đối đồng đều. Song tơi vẫn thường xuyên kiểm tra và
kèm cặp học sinh trung bình và yếu nhằm củng cố cho các em về kiến thức vững
vàng hơn.
Đọc tiếng: Ghép âm với vần để tạo thành tiếng. Nhiều tiếng ghép lại
thành từ, câu. Việc này tôi hướng dẫn học sinh không đánh vần từng chữ, cũng
khơng phải đọc lẩm nhẩm trong miệng mà có thể nhìn bằng mắt lướt qua các
chữ từ đó đọc trơn được một câu. Thực hiện điều này tôi hướng dẫn học sinh

dùng que tính chỉ lướt theo các chữ đang đọc và đồng thời cô cũng đọc thầm
theo để phát hiện học sinh không đọc cũng giơ tay.
Nhằm tạo khơng khí hào hứng, sơi nổi, tích cực học tập. Trong mỗi bài
chúng tôi thường sưu tầm một số từ, câu, bài thơ mang tính giáo dục đưa vào
cho học sinh chơi trò chơi, bài hát để giúp học sinh học mà chơi, chơi mà học.
Ví dụ: Bài vần: ep – êp. Ở phần tìm từ tiếng mới có vần vừa học, chúng
tơi cho học sinh thi đua tìm, sau đó chúng tơi sẽ giới thiệu thêm một số từ ngữ.
Giáo viên khuyến khích học sinh đọc nhằm tăng vốn từ và kĩ năng đọc cho học
sinh.
Cá chép – nhà bếp
Nên chào hỏi lễ phép.
Một số câu thơ :
Muốn biết đọc
Muốn biết viết
15

skkn


Chịu khó học
Chắc chắn biết.
Hay
Năm nay lên sáu tuổi rồi,
Em khơng vịi quấy như hồi năm qua
Ra trường em học “ơ a”
Đọc thông viết thạo tiếng nhà Việt Nam.
Nếu học sinh đã thuộc mặt chữ rồi thì bất kì tiếng từ nào học sinh cũng
đọc được. Do đó phong trào tìm tiếng, từ mới học sinh rất hào hứng và phấn
khởi tham gia sơi nổi nhiệt tình. Khi dạy phần chữ cái mỗi người dạy phải có đủ
29 chữ cái( 12 nguyên âm; 17 phụ âm) và 11 phụ âm ghép được làm thành thẻ

cầm tay. Dùng để ôn hoặc nhắc lại những âm đã học để học sinh có cơ hội được
ôn lại kiến thức cũ thường xuyên trong mỗi tiết học. Từ đó các em nhớ một cách
chắc chắn và học tốt hơ
Trong quá trình áp dụng các biện pháp nêu trên để rèn kĩ năng đọc cho
học sinh lớp Một. Tôi đã thu nhặt được những kết quả đáng khích lệ sau:
1/ Với bản thân:
Tơi thấy những cách kèm mà tôi nêu ra trên đây là đã tìm được hướng
đúng, cách làm đúng cho việc dạy đọc, dạy đúng đặc trưng bộ môn tôi rất thoải
mái, tự tin khi dạy đọc, hứng thú khi rèn cho học sinh.
2/ Đối với học sinh:
Học sinh trong lớp đạt từ trung bình trở lên, các đối tượng học sinh đều
tham gia đọc rất tự tin mà khơng cịn e ngại khi đọc trước lớp hoặc khi lớp học
có giáo viên khác đến dự giờ.
Chúng tôi đã áp dụng giải pháp này vào dạy lớp 1B năm học 2019 -2020 .
Thực tế trên lớp tôi dạy, học sinh tiến bộ hẳn lên khơng những ở phần Học vần
mà cịn ở những phân môn học khác nữa. Các em cảm thấy mạnh dạn, tự tin.
Từ một lớp đọc chậm, một số em không đọc được trải qua thời gian rèn luyện
nay đã đọc tốt hơn nhiều so với đầu năm. Khi đọc tiến bộ các em ham đọc, ham
tìm hiểu thì các em tỏ ra hiểu biết hơn, ngoan hơn, biết vâng lời nên chất lượng
về đạo đức cũng cao hơn.
16

skkn


Đây là một trong những thành công của tôi trong quá trình rèn kĩ năng
đọc đúng cho học sinh lớp Một.
Là một giáo viên được phân công giảng dạy ở lớp Một, tôi nhận thấy kinh
nghiệm dạy học là vấn đề then chốt cho một giáo viên đứng lớp có thể dạy đạt
hiệu quả cao.

Những năm đầu mới dạy lớp Một cũng gặp khơng ít khó khăn, lúng túng
khi phải đối mặt với những học sinh không biết đọc, không nhớ âm (vần) để
học, nhưng khi đã có một thời gian nhất định và đã xác định chắc chắn con
đường nghề nghiệp cho bản thân tôi đã yên tâm công tác cố gắng làm tốt công
việc được giao, rèn giũa và tích lũy kinh nghiệm.Trước hết là để đảm bảo cơng
việc cho bản thân và trịn nghĩa vụ cho những người đi trước đối với thế hệ con
em mà xã hội đã giao cho mình một trọng trách là“ Giáo dục con người”.
Chúng ta đã biết Học vần (Tập đọc) là phân mơn có tính cơng cụ. Là cơng
cụ để học tốt các môn học khác, là công cụ để chiếm lĩnh tri thức. Mục đích của
dạy đọc cho học sinh Tiểu học là đọc đúng và đọc hiểu. Do đó người giáo viên
cần phải có tính kiên trì, cẩn thận chăm chút cho việc rèn luyện cho học sinh
mới mong có hiệu quả. Qua việc dạy đọc bản thân tôi rút ra được một số kinh
nghiệm sau:
Rèn kĩ năng đọc cho học sinh là đọc đúng âm, vần, tiếng, từ câu, đoạn,
bài … Đọc đúng còn yêu cầu học sinh biết ngắt, nghỉ đúng dầu phẩy, dấu chấm,
đọc đúng cịn u cầu các em phát âm chuẩn chính xác các con chữ… để khi
viết các em không nhầm lẫn dẫn đến sai lỗi chính tả. Vì thế để phân môn Tập
đọc đạt kết quả cao giáo viên chủ nhiệm cần phải nắm vững đặc điểm tâm, sinh
lý của học sinh, phải u học sinh như chính con mình, biết rõ mặt yếu, mặt
mạnh của học sinh để bồi dưỡng, luyện tập.
Giáo viên cần phải chuẩn bị bài trước khi đến lớp, phải dự đốn được tình
huống có thể xảy ra trong bài dạy từ đó có biện pháp thích hợp để giải quyết tình
huống đó.

17

skkn


Giáo viên chuẩn bị đầy đủ đồ dùng dạy học phục vụ cho tiết dạy. Giáo

viên luôn coi học sinh là trung tâm của mọi hoạt động, cịn mình chỉ là người tổ
chức, hướng dẫn học sinh.
Giáo viên luôn quan tâm, động viên, khích lệ học sinh trong q trình
luyện đọc, tạo khơng khí thi đua trong việc đọc giữa học sinh với học sinh, đánh
giá đúng chuẩn, khen thưởng kịp thời.
Khi đọc mẫu, giáo viên cần phải phát âm chuẩn vì ở lứa tuổi các em bắt
chước rất tốt tránh để tiếng địa phương làm ảnh hưởng đến phát âm của học
sinh.
Giáo viên cần quan tâm nhiều đến đối tượng học sinh yếu để giúp đỡ, rèn
đọc thường xuyên ở tất cả các môn.
Phối hợp ba môi trường giáo dục giữa nhà trường, giáo viên, phụ huynh.
Để đạt được các u cầu nói trên địi hỏi người giáo viên phải có trình độ nhất
định về kiến thức, phải linh hoạt, sáng tạo trong việc đổi mới phương pháp dạy
học. Trong mỗi giờ dạy người giáo viên phải khơi dậy lịng say mê ở bản thân
mình cũng như hứng thú cho học sinh. Ngồi ra một điều khơng thể thiếu đó là
lịng nhiệt tình, sự tận tâm với nghể, đức tính chịu khó, kiên trì của một người
giáo viên
Giúp học sinh nâng cao chất lượng học tập môn Tập đọc và góp phần
nâng cao chất lượng các mơn học khác.
Giúp cho học sinh nhận thức đúng đắn về việc đọc tốt để lĩnh hội kiến thức
giúp các em cảm nhận được cái hay, cái đẹp trong mỗi bài học, hiểu được nghĩa
của tiếng, từ mình vừa đọc, nhận thức về thế giới xung quanh, về cuộc
sống của con người và xã hội.
Góp phần giáo dục tồn diện nhân cách của trẻ như: tinh thần hiếu học, ý
thức vươn lên, tính tự giác, phát triển tư duy, lòng kiên nhẫn, niềm say mê sáng
tạo.Và kĩ năng đọc mỗi khi được hình thành ở các em, nó sẽ theo các em suốt cả
cuộc đời.
Tạo mối quan hệ thân thiện giữa nhà trường, giáo viên, phụ huynh nhằm
nâng cao chất lượng học tập của học sinh, hoàn thành tốt nhiệm vụ năm học.
18

skkn


Việc đọc đúng, đọc nhanh, đọc trôi chảy… giúp các em trình bày tốt kiến
thức bài làm ở tất cả các mơn học khác.
Qua q trình tơi thực hiện ở lớp mình và đã đem lại kết quả tốt đáp ứng
được u cầu đặt ra, góp phần tích cực trong việc đạt được hiệu quả Giáo dục
của lớp, của trường. Tơi xin trình bày trao đổi kinh nghiệm và rất mong sự đánh
giá, góp ý của Hội đồng khoa học. Với mong muốn đề tài của tơi ngày càng
được hồn thiện áp dụng có hiệu quả hơn nữa trong thực tiễn và được nhân rộng
đến các bạn đồng nghiệp để học sinh lớp Một chúng ta ngày càng học tốt hơn.
Qua việc thực hiện giải pháp này, chúng tôi đã đưa vào sinh hoạt chuyên
đề, được các đồng nghiệp đồng tình ủng hộ và ứng dụng có hiệu quả. Năm học
này, số học sinh do lớp tôi phụ trách được tiến bộ rõ rệt. Sau một tháng phụ
huynh cũng hài lịng với sức học của con mình. Tơi xin trình bày để anh chị em
đồng nghiệp cùng góp ý. Kính mong q cấp xem xét, đánh giá và góp ý. Tơi
thành thật cảm ơn.
Trên đây là phần trình bày những giải pháp “Rèn kĩ năng đọc đúng cho
học sinh lớp Một” của bản thân tôi qua nhiều năm công tác ở trường Tiểu học
Phú Trinh 2. Với mục đích nhằm không ngừng nâng cao chất lượng dạy và học,
đáp ứng yêu cầu đổi mới Giáo Dục của Đảng và Nhà nước. Trong thời gian có
hạn và sự hạn chế của cá nhân, nội dung trình bày ở trên khơng tránh khỏi có
phần thiếu sót. Rất mong nhận được ý kiến đóng góp của Hội đồng khoa học để
bản thân tơi được học hỏi thêm, góp phần hồn thiện và nâng cao chất lượng dạy
và học xứng đáng lời dạy của Bác Hồ:
“Vì lợi ích mười năm trồng cây
Vì lợi ích trăm năm trồng người”.
Phú Trinh, ngày1 tháng 10 năm 2019
Người thực hiện

Nguyễn Thị Thu Thủy
19

skkn


Nhận xét của Hội đồng khoa học Trường Tiểu Phú Trinh 2
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………….

20

skkn