Tiết 24:ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ ppt

Giáo viên: Chu Trọng Đông
Trường THCS TIÊN PHÚ
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Đột biến cấu trúc NST là gì? Có những
dạng nào?
Câu 2: Những nguyên nhân nào gây đột biến
cấu trúc NST?
Tại sao đột biến cấu trúc NST gây hại cho
con người và sinh vật?
Thế nào là bộ NST lưỡng bội ?
-
Tế bào sinh dưỡng bình thường chứa bộ NST
lưỡng bội ( Kí hiệu 2n )
- Số lượng NST trong tế bào sinh dưỡng có
thể bị biến đổi .khi số lượng NST bị biến đổi
như vậy gây ra hiện tượng đột biến số lượng
NST vậy đột biến só lượng NST là gì ?
Tiết 24:
Tiết 24: ĐỘT BiẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
I- Đột biến số lượng nhiễm săc thể là gì ?
Đột biến số lượng nhiễm săc thể là là
những biến đổi số lượng xảy ra ở một
hoặc 1 số cặp NST nào đó hoặc ở tất
cả bộ NST
+Xảy ra ở một, một số cặp NST → Dị
bội thể(thể dị bội)
+Xảy ra ở toàn bộ NST → Đa bội
thể(thể đa bội)
Cho biết đột biến số lượng
NST là gì ?
Tiết 24: ĐỘT BiẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ

I- Đột biến số lượng nhiễm săc thể là gì ?
II- Thể dị bội
1, Thế nào là thể dị bội ?
HS nghiên cứu SGK mục I cho
biết thế nào là thể dị bội ?
* Thể dị bội là cơ thể mà trong
tế bào sinh dưỡng có một hoặc
một số cặp NST bị thay đổi về số
lượng
*VD : cà độc dược
2n = 24 và n= 12
2, Các dạng dị bội thể
Tiết 24: ĐỘT BiẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
* Thể dị bội là cơ thể mà trong
tế bao sinh dưỡng có một hoặc
một số cặp NST bị thay đổi về số
lượng
*VD : cà độc dược, cà chua, lúa
2n = 24 và n= 12
2, Các dạng dị bội thể ?
Hoạt động nhóm trả lời các câu hỏi
sau:
-
Thể dị bội khác với thể lưỡng bội
ở điểm nào?
Sự biến đổi số lượng NST ở 1 cặp
NST thường thấy những dạng
nào?
Khác về số lượng NST:
-

Thể lưỡng bội có 2n NST
-
Thể dị bội có nhiều hơn hoặc ít hơn một
hoặc một số cặp NST
I- Đột biến số lượng nhiễm săc thể là gì ?
II- Thể dị bội
1, Thế nào là thể dị bội ?
Biến đổi số lượng NST ở 1 cặp
NST thường thấy các dạng:
-
Thể ba nhiễm (2n + 1): Một cặp
NST nào đó thêm 1 NST thứ 3
-
Thể một nhiễm (2n - 1): Một cặp
NST nào đó chỉ có 1 NST.
- Thể không nhiễm (2n - 2): Mất 1
cặp NST tương đồng
Tiết 24: ĐỘT BiẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
I- Đột biến số lượng nhiễm săc thể là gì ?
II- Thể dị bội
2, Các dạng dị bội thể
1, Thế nào là thể dị bội
Tiết 24: ĐỘT BiẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
* Thể dị bội là cơ thể mà trong tế
bao sinh dưỡng có một hoặc một số
cặp NST bị thay đổi về số lượng
*VD : cà độc dược, cà chua, lúa
2n = 24 và n= 12
2, Các dạng dị bội thể
•

Gồm có 3 dạng
2n+1
2n- 1
2n -2
•
VD ở gà 2n = 78
2n+1 = 79
2n- 1 = 77
2n -2 = 76
Sự biến đổi về số lượng NST
không chỉ xảy ra ở 1 cặp NST mà
cũng có thể xảy ra ở một số cặp
NST
* Ví dụ:
-
Mất 2 NST thuộc 2 cặp tương
đồng khác nhau → thể một nhiễm
kép (2n – 1 – 1) = 2n-2
-
Thêm 2 NST thuộc 2 cặp tương
đồng khác nhau → thể tam nhiễm
kép (2n + 1 + 1) = 2n + 2
I- Đột biến số lượng nhiễm săc thể là gì ?
II- Thể dị bội
2, Các dạng dị bội thể
1, Thế nào là thể dị bội
II
VI
I
III

IV
V
VII
VIII
IX
X
XI
XII XIII
Hình: Quả của cây cà độc dược
I: Quả của cây lưỡng bội bình thường
có 2n = 24 NST
II-XIII: Quả của 12 kiểu cây dị bội khác nhau có
(2n + 1) = 25 NST
* Ví dụ dị bội thể ở cà độc dược:
Tiết 24: ĐỘT BiẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
I- Đột biến số lượng nhiễm săc thể là gì ?
II- Hiện tượng dị bội thể
1. Thế nào là thể dị bội ?
2. Các dạng dị bội thể
III- Sự phát sinh thể dị bội
1. Sự phát sinh thể dị bội
Hãy quan sát hình : Cơ chế phát sinh các thể dị bội (2n + 1) và
(2n – 1).
Tế bào sinh
Giao tử:
G:
Hợp
tử:
2n+1
2n-1

♀(♂)
♂(♀)
×
2n
2n
n n
n+1
n–1
Cơ chế phát sinh các thể dị bội (2n + 1) và (2n – 1).
C1. Sự phân ly của 1 cặp NST hình thành
các giao tử có bộ NST như thế nào trong
-
Trường hợp bình thường?
Trường hợp bị rối loạn?
C2. Các giao tử nói trên tham gia thụ tinh
tạo hợp tử có số lượng NST như thế nào?
Mỗi giao tử chỉ chứa 1 NST của cặp (n).
+ Một giao tử có 2 NST của cặp (n + 1).
+ Một giao tử không chứa NST nào của
cặp đó (n – 1).
-
Giao tử có 2 NST của cặp (n + 1) kết
hợp với giao tử bình thường (n) → tạo
hợp tử (2n + 1)
-
Giao tử không chứa NST nào của cặp
đó (n - 1) kết hợp với giao tử bình
thường (n) → tạo hợp tử (2n - 1)
2n
n n

2n
n–1
n
n+1
n
n–1
Tiết 24: ĐỘT BiẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
I- Đột biến số lượng nhiễm săc thể là gì ?
II- Hiện tượng dị bội thể
1. Thế nào là thể dị bội ?
2. Các dạng dị bội thể
III- Sự phát sinh thể dị bội
1. Sự phát sinh thể dị bội
2n = 8
n = 4
n = 4 n+1 = 5 n-1 = 3
P:
G:
Hợp
tử
X
2n = 8
2n+1=9
2n - 1=7
Tiết 24: ĐỘT BiẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
I- Đột biến số lượng nhiễm săc thể là gì ?
II- Hiện tượng dị bội thể
III- Sự phát sinh thể dị bội
Ví dụ
Vậy, cơ chế nào đã phát sinh các thể dị

bội có (2n + 1) và (2n – 1) NST là gì?
I- Đột biến số lượng nhiễm săc thể là gì ?
II- Hiện tượng dị bội thể
1. Thế nào là thể dị bội ?
2. Các dạng dị bội thể ?
III- Sự phát sinh thể dị bội ?
•
Trong quá trình phát sinh giao tử
một bên bố hoặc mẹ phát sinh giao tử
bình thường cho 2 giao tử (n) và một
bên phát sinh giao tử không bình
thường cho 2 giao tử ( n+1) và (n- 1)
•
Sự kết hợp giữa giao tử ( n )với giao
tử (n+1) được hợp tử (2n + 1)
•
Sự kết hợp giữa giao tử (n )với giao
tử ( n-1) được hợp tử ( 2n – 1)
1. Sự phát sinh thể dị bội
2.Cơ chế phát sinh thể dị bội
Tiết 24: ĐỘT BiẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
II
VI
I
III
IV
V
VII
VIII
IX

X XI XII XIII
Hình: Quả của cây cà độc dược
I: Quả của cây lưỡng bội bình thường có
2n = 24 NST
II-XIII: Quả của 12 kiểu cây dị bội khác
nhau có (2n + 1) = 25 NST
Một số hình ảnh dị bội thể ở sinh vật
Tiết 24: ĐỘT BiẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
I- Đột biến số lượng nhiễm săc thể là gì ?
II- Hiện tượng dị bội thể
1. Thế nào là thể dị bội ?
2. Các dạng dị bội thể ?
III- Sự phát sinh thể dị bội ?
1. Sự phát sinh thể dị bội
2.Cơ chế phát sinh thể dị bội
Một số hình ảnh biểu hiện của người
bị bệnh Đao
Bộ NST người bệnh Đao 2n + 1 = 46 + 1 = 47 NST
(Tăng thêm 1 NST thứ 21)
Bộ NST người mắc hội chứng Tớcnơ chỉ có 1
NST giới tính X
2n – 1 = 46 – 1 = 45 NST
Một số hình ảnh dị bội thể ở sinh vật
Tiết 24: ĐỘT BiẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
I- Đột biến số lượng nhiễm săc thể là gì ?
II- Hiện tượng dị bội thể
1. Thế nào là thể dị bội ?
2. Các dạng dị bội thể ?
III- Sự phát sinh thể dị bội ?
1. Sự phát sinh thể dị bội

2.Cơ chế phát sinh thể dị bội
Qua một số hình ảnh các em
quan sát, hãy cho biết:
C2. Đột biến dị bội thể gây ra những hậu
quả gì?
* Hậu quả của hiện tượng dị bội:
- Gây biến đổi hình thái (hình
dạng, kích thước,…) ở thực vật.
- Gây bệnh NST ở người: bệnh
Đao, bệnh Tơcnơ.
C1. Đột biến dị bội thể có lợi hay có hại?
C3. Chúng ta cần phải làm gì để hạn chế sự
xuất hiện của các đột biến?
C4. Là học sinh, các em có thể làm gì để
góp phần hạn chế sự xuất hiện của các đột
biến?
Tiết 24: ĐỘT BiẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
I- Đột biến số lượng nhiễm săc thể là gì ?
II- Hiện tượng dị bội thể
1. Thế nào là thể dị bội ?
2. Các dạng dị bội thể ?
III- Sự phát sinh thể dị bội ?
1. Sự phát sinh thể dị bội
2.Cơ chế phát sinh thể dị bội
CỦNG CỐ
Câu 1: Đột biến thể dị bội là dạng đột biến:
a. NST bị thay đổi về cấu trúc
b. Bộ NST tăng theo bội số của n và lớn hơn 2n
c. Bộ NST tăng thêm hoặc mất đi 1 NST
d. Bộ NST chỉ có 1 NST của mỗi cặp tương đồng

Câu 2: Sự biến đổi số lượng ở một cặp NST thường thấy ở những
dạng nào?
a. Thể tam nhiễm b. Thể một nhiễm.
c. Thể không nhiễm. d. Câu a, b và c.
Câu 3: Tìm câu phát biểu sai:
a. Trường hợp bộ NST lưỡng bội bị thêm hoặc mất 1 NST ở 1 hoặc
một số cặp NST gọi là dị bội thể
b. Dị bội thể xảy ra do có 1 cặp NST không phân li ở kì sau của
giảm phân
c. Đột biến dị bội thể chỉ gặp ở thực vật
d. Bệnh Đao có 3 NST trong cặp số 21 của người
A
Câu 4: Ở cây lưỡng bội của ngô có bộ NST lưỡng bội 2n = 20
a. Số lượng NST trong bộ NST của thể ba nhiễm là bao
nhiêu?
b. Số lượng NST trong bộ NST của thể một nhiễm là bao
nhiêu?
c. Số lượng NST trong bộ NST của thể không nhiễm là bao
nhiêu?
2n + 1 = 20 + 1 = 21 NST
2n – 1 = 20 – 1 = 19 NST
2n – 2 = 20 – 2 = 18 NST
CỦNG CỐ
* Học bài theo nội dung.
* Chuẩn bị bài mới cho tiết sau:
- Nghiên cứu qua bài 24 “đột biến số lượng
nhiễm sắc thể” ( tiếp theo).
- Tìm hiểu hiện tượng đa bội thể và sự hình
thành đa bội thể. So sánh đa bội thể khác dị bội
thể như thế nào?

- Đọc các thông tin  và các lệnh  SGK.
HDVN