Báo cáo " Về các quyền của phụ nữ Cu Ba trong cuộc sống cá nhân và công cộng" doc

Thông tin
Tạp chí luật học - đặc san phụ nữ 79




(1)


ts. Nguyễn thị hồi *
1. Lch s cỏc quyn ca ph n
- Quyn ca ph n thi kỡ trc Cỏch
mng 1959
Theo B lut dõn s Tõy Ban Nha nm
1889, nhng ph n cú chng khụng c
i x nh mt ch th phỏp lut, ngi
chng gn nh c hon ton qun lớ ti
sn v tin kim c ca v, s li d khụng
c tha nhn. n ụng c ly v bộ v
ng u v s ngoi tỡnh trong gia ỡnh.
Ph n phi lm mi vic trong gia ỡnh, cỏc
hot ng cụng cng c coi l quyn li
v lnh vc hot ng ca riờng n ụng.
Ph n c tr cụng lao ng rt thp,
phn ln h lm cỏc cụng vic nh may vỏ,
git l, ch bin si hoc lm ngi hu
trong gia ỡnh. Thờm vo ú, cnh nghốo nn
khn kh thng y nhng cụ gỏi v ph n
tr t nụng thụn lờn thnh ph v c ngi

ch la chn lm ngi hu hoc lm im.
Nhiu ph n b la vo vũng hụn nhõn bo
lc v cng bc.
Nhng nm u th k XX, vic hc
hnh ca ph n giai cp trung lu ó
c chp nhn, thm chớ cú ngi ó c
hc n i hc v ó c nhn vo lm
cỏc ngh nh giỏo viờn, th kớ v cụng nhõn
viờn chc. Trong thi gian ú, do nh hng
ca nhng s kin cỏch mng Mờhicụ v
Nga, phỏi tin b ca lp phỏp bt u kờu
gi m rng cỏc quyn cho ph n. S li hụn
ó c lut phỏp tha nhn vo nm 1918
mc dự cú s phn i d di t phớa nhng
ngi bo th rng mt gia ỡnh cú nn np
cn phi c ch huy bi mt ngi n
ụng v s li d ch cú th khuyn khớch s
chung ch ba bói v nhm mc ớch phỏ
hoi gia ỡnh. iu ú ó to ra kh nng
cho nhng ngi v kin nhng ụng chng
ca mỡnh song s li hụn vn khụng c xó
hi chp nhn.
Khi tm hiu bit v kinh t v giỏo dc
ca ph n ó c m rng, h bt u t
chc nhng cõu lc b xó hi, cỏc hip hi
vn hc, h cng quan tõm ti vic h tr
ngi nghốo v tham gia vo hot ng
chớnh tr. Cỏc cõu lc b ny ó ng h cỏc
s kin vn hoỏ, ngh thut, giỳp nhng
ngi ớt may mn, thc hin d ỏn giỏo dc

nhng ph n nghốo v sc kho b m v
tr em, giỳp cho ph n hiu rng chớnh
nhng s bt cụng xó hi ó gi ph n
trong cnh nghốo nn v s ngu dt. Nm
1923, i hi ph n ton quc u tiờn
Cu Ba c t chc. Cỏc on i biu ó
* Ging viờn chớnh Khoa hnh chớnh - nh nc
Trng i hc lut H Ni


Th«ng tin
80 T¹p chÝ luËt häc - ®Æc san phô n÷

thảo luận về các vấn đề như các quyền của
những trẻ em ngoài giá thú, bảo vệ những
phụ nữ cô đơn, phạm tội thông gian, gái mại
dâm và việc trả lương như nhau cho những
công việc như nhau. Họ cho rằng các bà mẹ
nhất thiết phải đấu tranh thực sự buộc chính
phủ phải đáp ứng các nhu cầu cho gia đình và
xác định quyền bầu cử của phụ nữ là sống còn
đối với sự thịnh vượng của quốc gia.
Năm 1925, Đảng cộng sản Cu Ba được
thành lập và đã sớm thu hút ý thức chính trị
của nhiều phụ nữ trẻ với ảnh hưởng sâu rộng
về những mục tiêu biến đổi xã hội của nó.
Những người bênh vực cho quyền bình đẳng
xã hội chủ nghĩa của phụ nữ như Ofelia
Domínguez Navarro, Mirta Aguirre và
Mariblanca Sabás Alomá đã dưa ra những

khái niệm về sự bình quyền của phụ nữ Cu
Ba với sự phân tích tính giai cấp triệt để hơn
so với trước kia. Họ cũng giải quyết được
một số vấn đề khác nhau có liên quan tới
giai cấp được đặt trong chương trình nghị sự
của Đại hội toàn quốc lần thứ hai của phụ nữ
Cu Ba vào năm 1925.
Đầu những năm 1920, do sự phát triển
của công nghiệp nên số lượng nữ công nhân
tăng lên nhanh chóng, đặc biệt là trong
những nhà máy dệt, nơi họ được coi là
nguồn lao động rẻ tiền và có thể sử dụng hết
được. Tuy nhiên, thường phụ nữ chỉ được
nhận vào làm việc với điều kiện là họ chưa
có chồng và không chắc chắn có thai. Năm
1934, quyền bầu cử của phụ nữ đã được thừa
nhận và Nhà nước đã ban hành đạo luật đầu
tiên về thiên chức làm mẹ của phụ nữ lao
động, cho phép phụ nữ có thai được phép
nghỉ đẻ 12 tuần. Ngoài ra, những nhà máy có
từ 50 nữ công nhân trở lên phải có nhà trẻ để
trông giữ những đứa trẻ dưới 2 tuổi. Đáng
tiếc, những quy định của luật về thiên chức
làm mẹ không được mở rộng tới những
người hầu trong nhà hoặc những công nhân
nông nghiệp và một số nhà máy đã từ chối
thuê phụ nữ, đặc biệt là những phụ nữ đã có
gia đình. Với sự giúp đỡ của Đảng cộng sản
nên ngày 8/3/1931, lần đầu tiên ngày Quốc
tế phụ nữ đã được kỉ niệm tại Cu Ba và năm

1934, Liên hiệp phụ nữ quốc gia Cu Ba đã
được thành lập.
Vào năm 1940 Colonel Fulgencia Batista
đã được bầu làm Tổng thống. Ông đã chủ trì
việc soạn thảo một Hiến pháp mới gồm có
một số quy định rất thuận lợi liên quan đến
địa vị của phụ nữ. Đặc biệt, Điều 16 đã xác
nhận một lần nữa quyền của phụ nữ được
giữ nguyên tư cách công dân khi lấy chồng;
Điều 20 cấm sự phân biệt đối xử dựa trên cơ
sở giới tính; Điều 43 cho phụ nữ được quyền
hoàn toàn quản lí tài sản và lương của riêng
họ; Điều 62 đã đưa ra nguyên tắc trả lương
như nhau cho các công việc như nhau; Điều
97 bênh vực quyền phổ thông đầu phiếu và
Điều 68 xác nhận lại quyền của phụ nữ lao
động được trả lương lúc nghỉ đẻ, với quy
định bổ sung là những người phụ nữ chưa có
chồng và đã có chồng được đối xử bình đẳng
trong lĩnh vực trả tiền công.
Như vậy, ở nước cộng hoà tự do của
những năm 1950 trước cách mạng, phụ nữ
Cu Ba có thể đòi hỏi sự bình đẳng cơ bản với
đàn ông trong con mắt của luật pháp. Tuy
nhiên, phụ nữ vẫn chỉ chiếm 13,7% tổng số


Thông tin
Tạp chí luật học - đặc san phụ nữ 81

lc lng lao ng vo nm 1953 v nhn
c tin cụng ớt hn nhiu so vi n ụng
khi cựng lm mt cụng vic ng thi khụng
cú c hi nhn c nhng ngh cú tớnh
chuyờn nghip. Nhng ph n nghốo v
nụng thụn thỡ rt him khi c i hc v cú
rt ớt s ci thin thc t. Mc dự mt s gia
ỡnh ó i x vi ph n nh nhng thnh
viờn ca gia ỡnh song phn ụng vn phi
chu s búc lt v kinh t v tỡnh dc vỡ h
khụng cú ch da v mt phỏp lớ. Thờm vo
ú, ph n da en vn tip tc phi chu
ng s phõn bit i x v phỏp lut da
trờn c s chng tc v ó khụng c phộp
hc trong mt s trng v thm chớ lm
mt s cụng vic trc cụng s.
- Cuc cỏch mng v vai trũ ca ph n
Ph n ó tham gia ụng o trong cuc
khi ngha nm 1956 -1959 chng li Batista
v h ó tr thnh nhng ngi ph n cỏch
mng. Nh nc mi ra i ó ghi nhn s
úng gúp ca ph n Cu Ba trong sut cuc
u tranh lch s ca nú, lờn ỏn tt c nhng
hỡnh thc bt bỡnh ng v s búc lt v gii
ng thi xỏc nh nhim v ca chớnh quyn
mi l xõy dng mt xó hi hon ton bỡnh
ng v dõn s v chớnh tr cho c hai gii.
Nhng ngi lónh o chớnh quyn mi hiu
rng ph n khụng th n c gii quyt cỏc
vn ca h, Nh nc cn phi bo m

cỏc iu kin giỳp cho ph n cú th mu cu
s bỡnh ng hon ton. thc hin mc
ớch ny, tt c cỏc nhúm ph n ang tn ti
lỳc ú ó c liờn kt li thnh t chc duy
nht l Liờn on ph n Cu Ba di s lónh
o ca Vilma Espin. Mc ớch ca nú l to
s thun li cho s chuyn bin ca ph n
Cu Ba trong nhng lnh vc kinh t nụng
nghip, cụng nghip v dch v ca xó hi
mi. Thụng qua cỏc chng trỡnh giỏo dc
v cỏc hot ng nõng cao nhn thc, Liờn
on ph n Cu Ba ó tin hnh o to,
giỏo dc ph n, giỳp cho h cú th tham gia
rng rói vo i sng chớnh tr v xó hi.
Mt trong nhng nhim v u tiờn ca
Liờn on ph n Cu Ba l thnh lp h thng
chm súc tr em v trong vũng mt nm, mt
ngn ngi trc õy vn l ngi hu trong
nh ó c o to nh l nhng cụng nhõn
nuụi dng tr em. Cựng thi gian ú, mt
trng dy nu n ra i ó cung cp nhng
ngi nu n cho nhng trung tõm nuụi
dng tr em. lm du bt sc ộp v thi
gian cho lao ng n, Liờn on ph n Cu
Ba t nhim v cho mt k hoch ni ting
l Plan Jaba ó mang li cho lao ng n
quyn u tiờn trong cỏc ch v trong cỏc ca
hng ca Nh nc, cho phộp h ng lờn
trc khi xp hng mua hu ht cỏc hng
hoỏ v sn phm lỳc ú. Ph n Cu Ba gia

nhp Liờn on vi s lng ln, ti nm
1990, s hi viờn ó lờn ti gn 3 triu ngi
lm cho nú tr thnh t chc ph n ln nht
trong lch s ca chõu M Latinh.
Nh nc cũn giỳp cho vic tng t l
phn trm ph n cú vic lm t 13,7% nm
1953 lờn 40% nm 1993. Trong thi kỡ t
nm 1975 n 1985, ph n trong lc lng
lao ng chim t l rt cao (nm 1975 t l
l 24%, nm 1983 t l l 37,5% v nm
1993, s lng c oỏn l 40,6% tim nng
ca lc lng lao ng n ó cú vic lm


Thông tin
82 Tạp chí luật học - đặc san phụ nữ

ngoi gia ỡnh). Nhng nm 1970, vic ci
thin a v xó hi ca ph n c th hin
rừ trong Lun cng ca ng cng sn Cu
Ba v quyn bỡnh ng hon ton ca ph n
v qua vic ban hnh B lut gia ỡnh, trong
ú trao cho v chng cỏc quyn v ngha v
bỡnh ng trong gia ỡnh. Nú cng quy nh
tr em c dy d theo nguyờn tc cỏch
mng l n ụng v n b tham gia bỡnh
ng vo tt c cỏc lnh vc ca xó hi v
cựng cú trỏch nhim nh nhau. Thờm vo
ú, Hin phỏp XHCN th nht (nm 1976)
trong ú cp rừ n c hai gii: Chng

V, iu 41 cm mi s phõn bit i x da
trờn c s chng tc, mu da, gii tớnh v
ngun gc dõn tc; iu 43 tha nhn cỏc
quyn bỡnh ng cho n ụng v n b v
kinh t, xó hi, chớnh tr v trong gia ỡnh.
2. Cỏc quyn ca ph n ngy nay
Mc dự cũn cú nhng mõu thun song
ch ngha xó hi ó to ra s bỡnh ng cho
ph n, c bit l cho nhng ngi hon
ton b ỏp bc di ch ngha t bn nh
nhng ngi ph n da en, nhng ngi
lao ng nụng nghip v nhng ngi nụng
dõn khụng cú rung t. Chớnh quyn ca
Castro ó thc hin tt nhng li ha ca
cỏch mng l cung cp cho tt c cụng dõn
nhng nhu cu c bn mc cú th v thc
phm, nh v s chm súc y t ng thi
t ra cỏc chng trỡnh v chớnh sỏch nhm
to nờn s t do v bỡnh ng v giỏo dc v
vic lm, o to ngh v dnh nhng c hi
cha tng thy cho nhiu ph n. Kt qu l
nhiu ph n Cu Ba ó cú tri thc v trong
nhng hon cnh kinh t, nhng s thun li
m nhng ngi m v nhng ngi b ca
h khụng bao gi dỏm m tng ti. H
khụng cũn phi i mt vi s sinh ra m
khụng cú s chm súc y t na hoc s rng
h s khụng cú kh nng m bo cho con
cỏi ca h mc ti thiu nhng nhu cu v
thc phm, qun ỏo, s chm súc y t v

rng ming c bn. S tng lờn ca bin
phỏp trỏnh thai v no thai, vic loi tr s
nụ l trong nh v nn mi dõm, s giỏo dc
ph thụng v cỏc chớnh sỏch ca Nh nc
v khuyn khớch vic lm ca ph n ó lm
cho ph n c lp hn trong kinh t v cú
c hi cú nhiu ngh nghip khỏc nhau hn
bao gi ht. H ó tham gia vo vụ s cỏc d
ỏn ci cỏch nh chin dch xoỏ nn mự ch
ó gi hng ngn ngi t nguyn n cỏc
vựng ho lỏnh ca t nc dy hc.
Song ỏng tic l vn cũn cú rt ớt thay
i trong s phõn chia lao ng trong nc;
ph n vn b cho l cú ngha v phi lm tt
c cỏc cụng vic ni tr k c sau mt ngy
hon ton lm cụng vic kim tin. Nhng
ũi hi m v trớ th hai t lờn vai nhng
ngi ph n ó lm cho h rt khú hoc
khụng th cú mt trong cỏc lp hc bui ti,
cỏc bui mớt tinh v cỏc kỡ hp l nhng
phng tin vn lờn ti cỏc chc v cú
quyn lc trong ng cng sn. Vỡ vai trũ hai
mt ca h m ph n thng nhn c vic
lm ớt gi hn so vi n ụng. Nh vy, mc
dự ph n ó c i din rng rói trong cỏc
ngh nghip v ó c tr lng nh nhau
trong cỏc cụng vic nh nhau nhng h him
khi cú th gi nhng chc v cú a v xó hi
cao hn. Cỏc chc v cao trong xó hi vn

Th«ng tin
T¹p chÝ luËt häc - ®Æc san phô n÷ 83

chủ yếu thuộc về đàn ông. Bởi vậy, vẫn tiếp
tục có sự bất bình đẳng quan trọng giữa việc
kiếm tiền của đàn ông và đàn bà. Một ví dụ
là Nunez Sarmiento (1991), trong sự nghiên
cứu của bà về việc làm của phụ nữ ở Cu Ba
đã nhận thấy rằng phụ nữ ở một nhà máy
gạch đã kiếm được 54 xen cho mỗi ngày làm
việc trong khi đó nếu họ nghỉ thì người đàn
ông làm thay sẽ kiếm được 100 xen.
Mặc dù trong Bộ luật gia đình đã quy
định những việc vặt trong nhà sẽ được phân
công một cách bình đẳng cho tất cả các
thành viên của gia đình song hiện tại quy
định này vẫn tiếp tục bị vi phạm nhiều hơn
là được tôn trọng. Đại hội lần thứ năm của
Liên đoàn phụ nữ Cu Ba vào năm 1990 đã
chỉ ra sự bất bình đẳng trong việc làm các
công việc ở nhà vẫn tiếp tục phát triển và
phụ nữ vẫn phải gánh vác trách nhiệm quan
trọng nhất trong việc chăm sóc các con. Hơn
nữa, Espin phàn nàn rằng những người quản
lí vẫn cố gắng giảm sự cho phép nghỉ việc và
sự bất tiện của thiên chức làm mẹ bằng việc
giữ phụ nữ ở những vị trí thấp hoặc sa thải họ
khi họ bắt đầu có mang.
Smith và Padula (1996) cho rằng sự lan

rộng của việc sử dụng phụ nữ tình nguyện
được tiến triển thành một hình thức bóc lột
thường xuyên trong thời kì nhiệm vụ cách
mạng. Ví dụ, năm 1986, Espin phàn nàn rằng
Liên đoàn phụ nữ Cu Ba đã tổ chức đội phụ
nữ tình nguyện tới xây dựng một lò bánh mỳ
với điều kiện là khi nó hoạt động thì những
người phụ nữ tình nguyện này sẽ được nhận
vào như những công nhân được trả lương
thường xuyên. Khi những người phụ nữ đã
hoàn thành việc xây dựng lò bánh nhưng
những người đàn ông đã được nhận vào làm
nhân viên của nó mà không phải là những
người phụ nữ đã xây dựng nó. Nhà xã hội
học Cu Ba Mrta Nunez Sarmiento (1991) đã
đưa ra một ví dụ tương tự về những người
phụ nữ đã bị bóc lột như là những người lao
động hợp đồng trong nông nghiệp.
- Quyền sinh sản
Các chính sách của Cu Ba liên quan đến
các quyền sinh sản bị phê phán là chính
quyền mới đã chậm thực hiện các biện pháp
tránh thai có hiệu quả đối với phụ nữ. Thêm
vào đó, sự triệt sản chỉ là bắt buộc đối với
phụ nữ đã có từ ba đứa trẻ đang còn sống trở
lên hoặc đối với những người có thai mà
được xác định là sự sống bị đe doạ và phụ nữ
muốn triệt sản thì cần phải được sự chấp
thuận bằng văn bản viết của chồng họ, song
đàn ông lại không cần đến sự chấp thuận của

vợ họ đối với việc phải thắt ống dẫn tinh. Sự
thiếu các biện pháp phòng ngừa, giới hạn việc
sinh đẻ gây ra sự hoang mang vì nạn phá thai
thường xuyên tăng lên và mặc dù trong
những thập kỉ đầu tiên, chế độ của Castro đã
tích cực chống lại sự phá thai nhưng vào năm
1974 có 40% trong tổng số phụ nữ có thai đã
phá thai. Do vậy, vào những năm 1970, Cu
Ba đã bắt đầu nhập khẩu các dụng cụ tránh
thai như vòng và thuốc tránh thai, những thứ
này đã được phân phát một cách tự do không
phải trả tiền trong các phòng khám chuyên
khoa của quốc gia. Tuy nhiên, việc sử dụng
phương pháp nào là do những nhà phân phối
quyết định, bản thân người phụ nữ không
nhận được những thông tin về những tác


Thông tin
84 Tạp chí luật học - đặc san phụ nữ

dng ph v kh nng nguy him cho sc
kho. Mói ti cui nhng nm 1980, Hip
hi Cu Ba vỡ s phỏt trin ca gia ỡnh mi
phỏt hnh cun sỏch nờu lờn nhng iu cú
li v bt li ca cỏc phng phỏp trỏnh thai
khỏc nhau nhng nú cng khụng núi gỡ n
nhng iu nguy him cho sc kho i kốm
vi vic t vũng trỏnh thai m tip tc c
cỏc thy thuc sn khoa Cu Ba gii thiu nh

l mt phng phỏp c a thớch hn i
vi nhng ngi tui thanh niờn.
- Bo lc trong gia ỡnh
Ch ngha xó hi ó sinh ra chõn giỏ tr,
s bỡnh ng v s tụn trng gia cỏc cụng
dõn ca nú. Da trờn c s ny, Cu Ba phn
i s tn ti ca bo lc v s cng ot
trong gia ỡnh v vỡ vy cn cú phỏp lut chng
li bo lc trong gia ỡnh v quy nh bo v
cho ph n khi b ỏnh p. Nh nghiờn cu
Cu Ba Ileana Artiles de Leún ó ch rừ Ph
n khụng k quờ hng, trỡnh vn hoỏ, tụn
giỏo, hoc kinh t u c bo v khi
nhng hnh vi bo lc chng li h.
(2)

- Ph n, giai on sau ca ch ngha xó
hi v cuc sng
Vic mt cỏc th trng do s sp ca
khi xó hi ch ngha, s cm vn ca M v
cỏc thm ho t nhiờn ó tn phỏ nn kinh t
Cu Ba v mang li nhng hu qu tn khc
cho ph n. Trong khung cnh ú, mc tiờu
ca quc gia l phi chuyn bin tn ti
bng vic lm tr hoỏ ch ngha xó hi.
Thc cht ca cỏc chng trỡnh xó hi v
chm súc sc kho, giỏo dc v nuụi dng
tr em vn t c mc tiờu trong nhng
iu kin rt khú khn. S thiu thn cỏc
nhu cu thit yu ó lm cho i sng hng

ngy rt khú khn v ó lm nn lũng phn
ln ngi Cu Ba, c bit l cho nhng b
m phi lm vic vỡ ú l nhng ngi vn
cú y trỏch nhim i vi gia ỡnh sau
mt ngy lm vic bờn ngoi. S mt in
thng xuyờn kộo di trong cỏc thnh ph v
xe p ó thay th cho ụ tụ vỡ xng du hu
nh khụng kh nng cung cp. Bnh
nhõn trong bnh vin phi t trang b khn
tri ging, thm chớ c búng ốn thp sỏng,
thuc men cỏc loi c cung cp rt ớt.
Khu phn thc phm b hn ch rt nhiu
m nh Randall ó núi l nhõn dõn thng i
ng vo ban ờm vi mt cc nc ng
lm du cn úi ca h.
S thiu thn nghiờm trng ó lm cho
ph n thng phi s dng phn ln thi
gian trong ngy ca h xp hng ch
mua thc phm v cỏc nhu yu phm khỏc,
phi bn tõm thờm vi k hoch chm súc v
bo m cuc sng cho cỏc thnh viờn trong
gia ỡnh h vi thu nhp cao hn. Vỡ th, sau
nhng ngh chớnh thc nh y tỏ, bỏc s, k
s, giỏo viờn, ph n hin ti phi lm
thờm nhng cụng vic khụng chớnh thc
nh th lm u, th may, th git Mt s
ph n ó quyt nh b ngh v i bỏn hng
rong trờn cỏc ng ph hoc lm bt kỡ mt
loi cụng vic no liờn quan n cụng nghip
du lch. Ph n cú rt ớt thi gian cho nhng

cụng vic chung v ngay c Liờn on ph
n Cu Ba cng phi phỏt biu ý kin v s
gim sỳt trong vic tham gia vo cỏc cụng
vic chung ca h.
Bt chp nhng khú khn hin ti, Cu Ba


Thông tin
Tạp chí luật học - đặc san phụ nữ 85

tip tc thc hin li ha vi ph n v s
bỡnh ng cũn i xa hn. B lut gia ỡnh
vn cú hiu lc nh l li tuyờn b chớnh
thc v s bỡnh ng xó hi ch ngha trong
i sng cỏ nhõn v Hin phỏp mi nm
1992 ó c thụng qua khụng ch duy trỡ
nhng quy nh phỏp lut loi tr s phõn
bit i x da trờn c s mu da, gii tớnh
v ngun gc dõn tc m c nim tin tụn
giỏo v bt kỡ mt s s nhc no khỏc i
vi phm giỏ con ngi".
(3)
Tuy nhiờn, mi
õy, cỏc chng trỡnh bo tr nh nc ó
lm sng li ngnh du lch, a n mt
cụng vic kinh doanh khụng chc chn nh
l Tp chớ Playboy phỏt hnh thỏng 5/1991
v Tp chớ Sol y Son phỏt hnh nm 1998
mụ t hỡnh nh ca ngi ph n Cu Ba
tng t nh s th hin ca nhng n v

cụng p kỡ l trong nhng cõu lc b khiờu
v ban ờm x nhit i ó c din t
trong ch c lm tho món khỏch du
lch nc ngoi. Chc chn, s bt cng
thng ca thi kỡ c bit (cỏi tờn do Casto
t cho s khng hong ca Cu Ba sau s
sp ca Liờn xụ) cng ó m ca cho th
trng en phỏt t, cho hng hoỏ nc
ngoi v ng ụ la ó lụi kộo hng trm ph
n vo con ng mói dõm.
- Tng lai ca cỏc quyn ca ph n
Mc ớch ca Liờn on ph n Cu Ba l
ng viờn v chm lo cho mt b phn quan
trng ca xó hi, to nờn mt khi vng
chc v mnh m ca ph n ca chỳng
ta,
(4)
ch o v on kt ph n xõy
dng mt lc lng cú ý thc i din cho
cỏch mng.
(5)
L t chc chớnh tr ca ph
n Cu Ba, Liờn on ph n Cu Ba phi l
ngi ng h mnh m nht cho ph n v
phi c th hin rừ u th ca nú trong
phỏt trin kinh t, s tn ti ca quc gia v
bo v cỏch mng. Song Liờn on ph n
Cu Ba v ph n Cu Ba núi chung c
tham gia rt ớt vo vic son tho cỏc chớnh
sỏch ó iu khin cuc sng ca h cng

nh ca con cỏi v gia ỡnh h. Ngoi ra,
nh Smith v Padula ó nhn xột: S phõn
chia quyn lc vi ph n khụng phi l s
u tiờn hng u ca chớnh quyn.
(6)
Tuy
nhiờn, vo nhng nm 1970, nhng ngi
lm chớnh sỏch ó c gng xoỏ b h sõu
ngn cỏch ú bng cỏch xỏc nh v trớ thc
s ca trỏch nhim sinh vn hnh cỏc
trung tõm nuụi dng tr em v thụng qua s
cng tỏc bỡnh ng gia nhng b m v
nhng ụng b nh ó c quy nh rừ trong
B lut gia ỡnh. Mc dự gia ỡnh hin ti l
trng tõm c bn ca cỏc chớnh sỏch c th
v s n lc ca Liờn on ph n Cu Ba,
nhng s tớch cc v gii ca i sng cụng
cng v i sng cỏ nhõn ó khụng b loi
tr khi chin lc xó hi ch ngha ca Cu
Ba vỡ ph n. Song ph n Cu Ba vn l
nhng ngi v, ngi m v nhng ngi
b b thỳc ộp bi i sng gia ỡnh v bi
nhng c tớnh mi m ngy cng c phỏt
huy trong i sng cụng cng.
Nh ó mong i, cỏch mng rt quan
tõm n s cụng bng v gii vỡ bit rng
nhng quan nim v lũng t tụn ca ng
nam nhi rt khú b tiờu dit trong i sng cỏ
nhõn v i sng cụng cng. Hn na, cỏc
chớnh sỏch ca Nh nc luụn luụn u tiờn

Th«ng tin
86 T¹p chÝ luËt häc - ®Æc san phô n÷

vai trò làm mẹ và người nội trợ của phụ nữ.
Phụ nữ Cu Ba xã hội chủ nghĩa phải thực
hiện đầy đủ những nghĩa vụ công dân của
họ, giữ trách nhiệm quan trọng nhất trong
gia đình, thậm chí họ còn được thừa nhận là
có vai trò lớn hơn trong sản xuất kinh tế của
quốc gia. Trạng thái căng thẳng của vai trò
nhiều mặt như là người nội trợ và người lao
động đã làm cho phụ nữ không tham gia đầy
đủ trong đời sống công cộng và làm cho họ
bị kiệt sức vì làm việc quá sức. Sự bình đẳng
về chính trị và hệ thống pháp luật công bằng
rõ ràng đã thực sự tạo nên cơ cấu tổ chức
trong đó sự thay đổi về giới có thể được thực
hiện; chúng cũng bảo vệ phụ nữ khỏi sự quá
đáng nhất của sự phân biệt đối xử. Tuy
nhiên, lịch sử của các quyền của phụ nữ ở
Cu Ba chỉ ra rằng những nhân tố này không
đủ để tác động tới sự thay đổi nhận thức của
xã hội và cần thiết cho sự bình đẳng thực sự.
Khủng hoảng kinh tế gây nhiều lo lắng cho
đất nước và đã tạo nên sự thay đổi sâu sắc
trong lối sống và giá trị của dân cư Cu Ba,
đặc biệt là trong thế hệ trẻ. Phụ nữ được
quan tâm về tương lai của các con gái và các

cháu gái của họ. Marina - một trí thức ở
Havana, trong các tác phẩm của mình, cho
rằng những cô gái trẻ đã nhìn thấy những
người bà và những người mẹ của họ “bị kiệt
sức, bị vùi dập, phải làm việc quá sức, bị đày
ải và bị làm cho nhụt trí”,
(7)
vì vậy, họ muốn
có một cuộc sống khác cho chính bản thân.
Liên đoàn phụ nữ Cu Ba phàn nàn rằng phụ
nữ không muốn quay trở lại nhà và từ bỏ
hoặc là công việc hoặc là các quyền của họ.
Sự thừa nhận này có thể trở thành sự thực
cho thế hệ hiện tại của phụ nữ lao động
nhưng không phải cho thế hệ phụ nữ tương
lai đang ước mơ về một mức sống tốt hơn,
không “bị hành hạ” đến mức như những
người mẹ của họ đã phải chịu. Nhiều phụ nữ
trẻ đã quên mất cuộc đấu tranh cho sự bình
đẳng xã hội và hình dung ra một tương lai
đầy đủ tiện nghi trong gia đình. Marina bình
luận về các quyền của phụ nữ ở Cu Ba như
sau: “Sự thực là Cách mạng đã tạo ra sự
chăm sóc về y tế và giáo dục có giá trị cho
tất cả phụ nữ Cu Ba không tính đến thu nhập
và màu da. Nhưng cũng sự thật là những
phụ nữ da đen và lai vẫn có địa vị thấp nhất
trong xã hội… Chính quyền cách mạng đã
ban hành ra pháp luật để bảo vệ tính chính
trực của phụ nữ và sự hầu hạ trong gia đình

đã bị thủ tiêu, cách mạng đã trao cho phụ nữ
chân giá trị, nhưng sự thực là nó chưa làm
cho phụ nữ được hoàn toàn tự do. Tôi, với tư
cách là một phụ nữ và là một con người, muốn
được tự do, tự do viết, tự do nói, tự do đưa ra
những quyết định cho tôi và cho gia đình tôi,
tự do lựa chọn một ngôi nhà mà tôi muốn
sống, tự do làm việc ở nơi tôi muốn và tự do
nghiên cứu những cái mà tôi thích, tự do rời
khỏi đất nước và cũng tự do quay lại”.
(8)

Hiện tại, chủ nghĩa tư bản tràn ngập khắp
đời sống hàng ngày ở Cu Ba là những thách
thức rất lớn đối với việc giữ gìn những thành
quả của cách mạng mà nếu không kiên
quyết, toàn tâm toàn ý thì sự mâu thuẫn về
giới sẽ trở nên gay gắt hơn./.

(1). Lược dịch từ tác phẩm “Women’s Rights - A
global view”. Edited by Lynn Walter; Greenwood
press, London, 2001.
(2),(3),(4),(5),(6),(7),(8).Xem: "Women' s Rights - A
global view", Sđd, tr.52, 53, 54, 44.