Báo cáo " Mấy vấn đề lí luận về pháp điển hoá" pot

nghiên cứu - trao đổi
tạp chí luật học số 7/2006 49




GS.TS. LÊ MINH TÂM *
rong nhng thp k gn õy, cựng vi
s phỏt trin mnh m ca kinh t,
chớnh tr, vn hoỏ xó hi, trong i sng
quc gia cng nh quc t, vai trũ ca phỏp
lut ngy cng c cao, phm vi iu
chnh ca phỏp lut ngy cng m rng, s
lng cỏc vn bn quy phm phỏp lut ngy
cng gia tng nhanh chúng v mt yờu cu
khỏch quan c t ra l phi cú nhng mụ
hỡnh xõy dng, thực hiện v kim soỏt phỏp
lut mt cỏch hp lớ v hiu qu. Mt trong
nhng ch im c quan tõm nhiu trong
cỏc hng tỡm kim nhiu nc, trong ú
cú Vit Nam l phỏp in hoỏ. Tuy nhiờn,
cn quan nim v phỏp in hoỏ nh th no
v vic ỏp dng phỏp in hoỏ cn phi thc
hin ra sao cho hp lớ, hiu qu thỡ vn l
cõu chuyn cú tớnh thi s v hin cha cú
li gii ỏp tht s thuyt phc.
1. Phõn bit phỏp in, phỏp in hoỏ
v h thng hoỏ phỏp lut
Phỏp in l mt t Vit c, mt danh

t dựng ch mt b lut,
(1)
tng t nh
ch Code trong ting Anh v ch
Ko trong ting Nga. B lut khỏc vi
cỏc vn bn phỏp lut khỏc v quy mụ, tớnh
ton din, tớnh h thng, tớnh n nh v giỏ
tr phỏp lớ cao ca nú. Vỡ vy, vic cú c
nhng b phỏp in ln, hon chnh cú
th s dng lõu di, n nh l mong mun
ca nhiu ngi, nhiu quc gia. Thc t
lch s nh nc v phỏp lut ó cho thy,
ngay t thi c i, mt s quc gia trờn th
gii ó xõy dng c nhng b lut ln m
cho n ngy nay vn c coi l di sn ca
vn hoỏ phỏp lớ v vn minh ca nhõn loi.
Xu hng xõy dng cỏc phỏp in tip tc
phỏt trin khỏ mnh m trong thi trung c
v Vit Nam cng khụng phi l mt ngoi
l. Theo s sỏch ghi chộp li thỡ ngay t th
k XIII vo triu i nh Trn ó cú Hong
triu i in v Hỡnh th, triu Lớ cú b
Hỡnh th (nm 1402), nh Lờ cú Quc triu
hỡnh lut (cũn gi l B lut Hng c)
c ban hnh di thi Lờ Thỏnh Tụng vo
th k XV, nh Nguyn cú Hong Vit lut l
(cũn gi l B lut Gia Long) c ban hnh
di thi vua Gia Long vo th k XIX
Nhng nghiờn cu v lch s hỡnh thnh cỏc
vn bn phỏp lut ny cho thy, vic biờn

son ó c tin hnh rt cụng phu, theo
nhng quy trỡnh, quy tc nht nh, cỏch la
chn, sp xp, b cc cỏc iu lut theo
chng, mc cht ch, th hin rừ tớnh cht
ca mt phỏp in, b lut.
n thi kỡ t bn ch ngha, vic xõy
dng cỏc vn bn phỏp lut di dng b lut
ó tr nờn ph bin v tr thnh mt xu th,
nht l trong cỏc nc cú truyn thng lut
vit. Nc Phỏp v Napoleon ó ht sc t
T

* Trng i hc Lut H Ni


nghiên cứu - trao đổi
50 tạp chí luật học số 7/2006
ho v B lut dõn s nm 1804 v mụ hỡnh
phỏp in hoỏ ca Phỏp, nc c v nhiu
quc gia chõu u khỏc cng ra sc tỡm kim
mụ hỡnh v gii phỏp xõy dng nhng b
lut ca mỡnh. Xu hng ny cú nh hng
lan rng ti mt s quc gia khỏc chõu v
thm chớ ti c cỏc quc gia cú truyn thng
Common Law nh M v Anh. Vit Nam,
trong thi kỡ phỏp thuc cng chu nh hng
ca xu hng ny. Lỳc u l du nhp lut
ca Phỏp, sau ú ó xõy dng c mt s b
lut m mc nhiu hay ớt u cú s nh
hng ca k thut phỏp in hoỏ ca Phỏp.

Nh vy, phỏp in cn c hiu l b
lut, hm cha trong ú h thng quy phm
phỏp lut do c quan nh nc cú thm quyn
ban hnh iu chnh cỏc quan h c th.
Xột v quy mụ, tớnh cht, phm vi v i
tng iu ca tng b lut cng cú s khỏc
nhau: Cú nhng b lut ln, quan trng, cú
phm vi v i tng tỏc ng rng ln
nhng cng cú nhng b lut cú quy mụ va
v nh, cú phm vi v i tng tỏc ng hn
ch hn. Cú nhng b lut chung v cng cú
nhng b lut chuyờn ngnh (chuyờn bit)
Thut ng phỏp in hoỏ trong ting
Vit,
(2)
Codification trong ting Anh v
K trong ting Nga dựng
th hin mt khỏi nim v mt loi hỡnh hot
ng xõy dng v hon thin phỏp lut cú
nhng c thự riờng v phng phỏp,
nguyờn tc, trỡnh t, th tc v k thut phỏp
lớ. Núi mt cỏch ngn gn nht thỡ phỏp in
hoỏ l quỏ trỡnh lm ra cỏc b lut. Tuy
nhiờn, nu xem xột k hn thỡ khỏi nim
phỏp in hoỏ cú ni dung phong phỳ, trong
ú cú nhng im c bn sau õy:
Th nht, xột t gúc h thng hoỏ
phỏp lut, phỏp in hoỏ l hỡnh thc cao nht
ca h thng hoỏ vn bn quy phm phỏp
lut. Phỏp in hoỏ khỏc vi tp hp hoỏ (mt

hỡnh thc thp hn ca h thng hoỏ phỏp
lut) ch: Nu nh tp hp hoỏ l vic sp
xp cỏc vn bn quy phm phỏp lut hoc cỏc
quy phm phỏp lut riờng bit thnh mt h
thng, theo mt trỡnh t nht nh nhm to
iu kin thun tin cho vic tra cu v ỏp
dng phỏp lut m kt qu ca nú khụng lm
thay i ni dung vn bn hay iu lut,
khụng b sung nhng quy nh mi m ch
loi b nhng quy phm ó ht hiu lc hoc
rừ rng l mõu thun vi quy nh, vn bn
quy phm phỏp lut cú giỏ tr phỏp lớ cao hn
thỡ phỏp in hoỏ l mt hot ng cú tớnh
sỏng to c tin hnh theo nhng trỡnh t
lut nh, khụng nhng loi b nhng vn
bn, quy phm phỏp lut li thi m cũn xõy
dng, b sung nhng quy phm mi. Kt qu
ca quỏ trỡnh phỏp in hoỏ thng l mt
vn bn phỏp lut mi ra i hoc cú giỏ tr
phỏp lớ cao hn, cú phm vi iu chnh rng
hn, bao quỏt hn, cú k thut phỏp lớ hon
chnh hn hoc ỏp ng tt c cỏc yờu cu ú.
Th hai, xột t gúc thm quyn, hot
ng phỏp in hoỏ do c quan nh nc cú thm
quyn thc hin theo quy nh ca phỏp lut.
Th ba, xột t gúc quy mụ v mc iu
chnh, phỏp in hoỏ cú nhng loi hỡnh sau:
- Phỏp in hoỏ tng th (ton b h
thng phỏp lut): L loi hỡnh phỏp in hoỏ
cp cao nht, cú quy mụ ln nht v kt

qu ca quỏ trỡnh ny l nhng b tng tp
lut l c ban hnh iu chnh cỏc quan
h tng ng vi cỏc ngnh lut c bn ca


nghiên cứu - trao đổi
tạp chí luật học số 7/2006 51
mt h thng phỏp lut.
- Phỏp in hoỏ theo lnh vc phỏp lut
(ngnh lut): L loi hỡnh phỏp in hoỏ
c thc hin trong tng ngnh lut nht
nh. Tu theo yờu cu v mc ớch c th
c t ra, quỏ trỡnh phỏp in hoỏ s c
tin hnh nhng quy mụ v mc thớch
hp v kt qu ca nú l nhng b lut c
ban hnh iu chnh cỏc quan h ca tng
lnh vc tng ng.
- Phỏp in hoỏ chuyờn bit (chuyờn
ngnh): L cp thp hn so vi hai loi
hỡnh trờn v kt qu ca nú l cỏc b lut
chuyờn ngnh c ban hnh vi h thng
cỏc ch nh, nguyờn tc, quy phm phỏp
lut cú tớnh chuyờn ngnh cao. Cỏc nguyờn
tc, quy phm phỏp lut trong mt b lut
chuyờn ngnh cú th iu chnh cỏc quan h
thuc mt s ngnh lut cú liờn quan.
H thng hoỏ
(3)
núi chung l phng
phỏp, quy trỡnh, quy tc sp xp, b trớ cỏc

b phn, yu t cú mi liờn h mt thit vi
nhau trong mt h thng theo mt trỡnh t
logic, khỏch quan v khoa hc. H thng hoỏ
c biu hin hai mc , hai hỡnh thc
khỏc nhau. hỡnh thc thp, h thng hoỏ l
s tp hp cỏc yu t hp thnh h thng,
ch yu cn c vo hỡnh thc biu hin bờn
ngoi ca cỏc yu t, b phn ú. hỡnh
thc cao hn, h thng hoỏ l s sp xp cỏc
yu t, b phn thnh mt h thng da trờn
s phõn tớch, ỏnh giỏ cỏc biu hin bờn
trong ca cỏc yu t (b phn, quy phm), tớnh
cht v cỏc mi quan h ni ti gia chỳng.
Theo ú, h thng hoỏ phỏp lut cng cú
hai phng thc c bn l h thng hoỏ theo
hỡnh thc v h thng hoỏ theo ni dung.
Phỏp lut c a vo h thng l phỏp lut
thc nh, khụng phi l phỏp lut núi chung
hiu theo ngha rng v tru tng. H thng
hoỏ phỏp lut theo hỡnh thc ca phỏp lut
cú th c gi l tp hp hoỏ phỏp lut, cũn
h thng hoỏ phỏp lut theo ni dung cú th
c xem l phỏp in hoỏ (theo ngha rng).
T nhng phõn tớch trờn v phỏp in,
phỏp in hoỏ thỡ mc tiờu cn t c ca
phỏp in hoỏ l ban hnh ra cỏc b lut
trờn c s r soỏt, chn lc v k tha cỏc
nguyờn tc, quy phm, vn bn phỏp lut cú
giỏ tr ó cú ng thi sa i, b sung,
phỏt trin v ban hnh mi cỏc nguyờn tc,

quy phm phỏp lut mi cn phi cú. Vỡ
vy, nhng hot ng h thng hoỏ phỏp
lut khụng nhm ti mc ớch ú thỡ khụng
nm trong phm trự phỏp in hoỏ hoc ch
cú th c coi l nhng hot ng phc v
cho phỏp in hoỏ.
2. Nhng yu t tin v iu kin
cn thit ca phỏp in hoỏ
Phỏp in hoỏ l mt quỏ trỡnh hot ng
phc tp, bao gm nhiu giai on, quỏ
trỡnh, hot ng v phi tuõn th nhng quy
trỡnh, nguyờn tc, quy tc cht ch. phỏp
in hoỏ cn phi da trờn nhng tin v
phi cú nhng nhng iu kin cn thit.
a) Nhng tin c bn ca phỏp in
hoỏ bao gm:
- Chớnh sỏch phỏp lut: ú l nhng
quan im, ng li, ch trng, chớnh
sỏch, nh hng xõy dng v phỏt trin
phỏp lut (gi chung l chớnh sỏch phỏp
lut). õy l tin quan trng bo m
cho quỏ trỡnh phỏp in hoỏ c tin hnh
thun li, tit kim v hiu qu. Thiu nhng


nghiên cứu - trao đổi
52 tạp chí luật học số 7/2006
chớnh sỏch phỏp lut rừ rng v ỳng n thỡ
phỏp in hoỏ s gp khú khn, vng mc,
quỏ trỡnh phỏp in hoỏ s kộo di, chm

chp, cht lng v giỏ tr ca cỏc b lut
c lm ra cú th s thp v khụng ỏp ng
yờu cu t ra. Thc tin xõy dng phỏp lut
nc ta ó cho thy cú nhng d ỏn vn
bn quy phm phỏp lut c son tho i,
son tho li nhiu ln ri cui cựng li phi
bn v nhng vn cú tớnh quan im,
chớnh sỏch mi gii quyt c. H thng
chớnh sỏch phỏp lut cng c biu hin
nhng cp khỏc nhau. Cú nhng chớnh
sỏch phỏp lut chung, bao quỏt, n nh v
cú tớnh chin lc ng thi cng cú nhng
chớnh sỏch phỏp lut c th, gii hn v linh
hot. Tu thuc vo loi hỡnh, mc tiờu v
nhim v c th ca phỏp in hoỏ, yờu cu
v ni dung v mc hon thin ca cỏc
chớnh sỏch phỏp lut cng khỏc nhau. Tuy
nhiờn, phỏp in hoỏ t hiu qu thỡ cn
phi cú chin lc xõy dng v hon thin
phỏp lut th hin mt cỏch ton din, sõu
sc, y , ng b v n nh cỏc chớnh
sỏch phỏp lut chung, bao quỏt cho mt thi
gian tng i di ng thi cng phi kp
thi cú nhng chớnh sỏch phỏp lut c th v
linh hot, kp thi nh nh hng v lm
nn tng cho phỏp in hoỏ.
- Trit lớ phỏp lut: ú l nhng quan
im, tri thc, phng phỏp lun khoa hc
v phỏp lut hm cha nhng trit lớ sõu sc
v nhng vn cn bn ca phỏp lut nh

bn cht, mc ớch, nguyờn tc, tinh thn,
nhng giỏ tr xó hi ca phỏp lut, nhng
mi quan h v s tng tỏc gia phỏp lut
o c, luõn lớ, dõn ch, t do, cụng bng,
bỡnh ng, tin b, gia phỏp lut vi chớnh
tr, kinh t, vn húa, tụn giỏo, phong tc, tp
quỏn Bờn cnh nhng trit lớ phỏp lut
c tha nhn l giỏ tr ph bin ca nhõn
loi, xõy dng v hon thin phỏp lut thỡ
mi quc gia dõn tc cng cn phi cú nhng
trit lớ riờng ca mỡnh. S kt hp hi ho
gia tớnh truyn thng, tớnh dõn tc v tớnh
hin i l yờu cu tt yu ca phỏp in hoỏ.
- Cỏc ngun lut: ú l tng th cỏc
ngun phỏp lut hin hnh ca mt quc gia
v cỏc ngun phỏp lut quc t cú liờn quan.
Cỏc ngun phỏp lut rt phong phỳ, bao gm
cỏc b lut, o lut, cỏc vn bn vn bn quy
phm phỏp lut khỏc do cỏc do c quan lp
phỏp, hnh phỏp, t phỏp ban hnh, cỏc ỏn l,
in l, cỏc phong tc tp quỏn, cỏc iu c,
tp quỏn quc t, hc lý Thc tin ó cho
thy trong quỏ trỡnh xõy dng v hon thin
phỏp lut quc gia hay phỏp lut quc t, tt
c cỏc ngun ú u cú s tỏc ng, nh
hng nhng mc khỏc nhau v u cn
phi tớnh n. Vn t ra l quan im
dung hp, khai thỏc v s dng nh th no
cho hp lớ. õy l mt trong nhng vn
khú v phc tp t ra cho phỏp in hoỏ.

- Phng phỏp, kinh nghim v k thut
phỏp lớ: ú l nhng cỏch thc t chc lao
ng khoa hc, nhng kinh nghim, bi hc,
gii phỏp k thut phỏp lớ cú hiu qu c
ỳc kt t thc tin xõy dng v thc thi
phỏp lut ca quc gia v quc t, ca nhng
t chc v cỏ nhõn. Vic tng kt, ỏnh giỏ
thng xuyờn rỳt kinh nghim, vic t
chc trao i, ph bin v ỏp dng cỏc
phng phỏp, kinh nghim v gii phỏp k
thut phỏp lớ hu ớch cng l hot ng


nghiên cứu - trao đổi
tạp chí luật học số 7/2006 53
khụng th thiu ca quỏ trỡnh phỏp in hoỏ.
b) Nhng iu kin c bn phỏp in hoỏ
c tin hnh thun li v hiu qu bao gm:
- iu kin v t chc: Phỏp in hoỏ l
hot ng do c quan cú thm quyn thc
hin, vỡ vy cn phi cú mt b mỏy chuyờn
trỏch cú nng lc thc hin chc nng,
nhim v c giao. B mỏy ú phi cú a
v phỏp lớ tng xng, c phõn nh chc
nng, nhim v, quyn hn, trỏch nhim rừ
rng; cỏc mi quan h gia c quan phỏp in
hoỏ vi cỏc c quan hu quan phi c xỏc
lp trờn c s lut nh. ng thi, phỏp in
hoỏ l mt quỏ trỡnh hot ng phc tp, phi
gii quyt nhiu vn cú liờn quan n

nhiu lnh vc khỏc nhau, vỡ vy bờn cnh b
mỏy phỏp in hoỏ hot ng thng xuyờn
cng cn cú cỏc thit ch mm c t chc
v hot ng bng phng phỏp chuyờn gia
h tr cho c quan phỏp in hoỏ.
- iu kin v c s phỏp lớ: Tớnh minh
bch, cụng khai ca phỏp in hoỏ ũi hi
phi cú h thng phỏp lut iu chnh
cỏc vn ca phỏp in hoỏ nh: Cỏc quy
nh v t chc b mỏy v nhõn s, cỏc quy
nh v quy trỡnh, th tc, nguyờn tc, quy
tc ca quỏ trỡnh phỏp in hoỏ
- iu kin v ti chớnh: Phỏp in hoỏ l
mt hot ng tn kộm, nht l nu phỏp
in hoỏ c trin khai thc hin cp
cao, quy mụ rng vi mc tiờu xõy dng cỏc
b tng tp lut l v cỏc b lut ln. Vỡ vy,
ti chớnh cho cụng tỏc phỏp in hoỏ l iu
kin cú ý ngha c bit quan trng, cn phi
tớnh n t khi xõy dng chng trỡnh, k
hoch, trin khai cỏc hot ng cho n khi
cú kt qu cui cựng l ban hnh cỏc o lut.
- iu kin v nhõn lc: i ng chuyờn
gia lm vic trong c quan phỏp in hoỏ phi
l nhng chuyờn gia cú cỏc tiờu chun v
phm cht chớnh tr v o c, trỡnh , nng
lc v kinh nghim hon thnh nhim v
c giao. ng thi, phỏp in hoỏ l mt
quỏ trỡnh hot ng phc tp, phi gii quyt
nhiu vn , nhiu mi quan h, phi cn

n trớ tu, kin thc v kinh nghim ca
nhiu chuyờn gia thuc nhiu lnh vc khỏc
nhau, vỡ vy cn phi cú c ch thu hỳt
nhng chuyờn gia gii thuc nhiu lnh vc
khỏc nhau vo quỏ trỡnh phỏp in hoỏ.
- Cỏc iu kin khỏc nh h thng thụng
tin t liu, phng tin k thut v cụng ngh
hin i cng l iu kin quan trng khụng
th thiu i vi cụng tỏc phỏp in hoỏ.
3. Nhng khú khn, thỏch thc ca
phỏp in hoỏ
Nu xột trờn bỡnh din lớ tng v mc
ớch thỡ phỏp in hoỏ l phng phỏp mang
li nhiu giỏ tr thit thc. Nhng nu xột
theo quan im thc t v thc dng thỡ phỏp
in hoỏ cng cú rt nhiu thỏch thc, khú
khn v mõu thun cn phi i mt, vt
qua v gii quyt bo m tớnh kh thi v
hiu qu thit thc ca nú. Cú th nờu ra
my vn cn quan tõm sau õy:
- S thay i ang din ra trờn nhiu lnh
vc vi tc nhanh v khụng ng u ũi
hi phỏp lut cng phi cú s phn ỏnh kp
thi v nhng thay i tng ng, trong khi
ú, phỏp in hoỏ vi nhng quy trỡnh cht
ch v khụng kộm phn phc tp nhm to
ra nhng b lut cú cht lng v cú tớnh n
nh cao s gp phi nhng khú khn rt ln
cú th ỏp ng c yờu cu ny.
- S xõm nhp ln nhau ca cỏc nhu cu,

nghiên cứu - trao đổi
54 tạp chí luật học số 7/2006
cỏc mi quan h cú tớnh loi v nhúm theo
cỏch phõn loi truyn thng ang ũi hi
phi cú nhng nhn thc mi v phi ỏp
dng cỏc phng phỏp xõy dng v iu
chnh phỏp lut theo hng mm do, linh
hot hn, trong khi ú phỏp in hoỏ cn n
s n nh ca nhng cu trỳc lm c s
cho vic xõy dng v hon thin phỏp lut.
- S kt hp gia tớnh truyn thng v
tớnh hin i, gia tớnh quc gia v tớnh quc
t ca phỏp lut trong xó hi hin i l mt
ũi hi khỏch quan nhng ng thi l thỏch
thc ln i vi phỏp in hoỏ. Cỏc phng
phỏp tip nhn, dung hp v ci bin dng
nh mi ch mang li nhng kt qu ban u
cũn rt hn ch v trong khụng ớt trng hp
cũn lm phỏt sinh nhng mõu thun mi m
khụng d gỡ cú th gii quyt c trong mt
thi gian tng i ngn. Nhng gii phỏp
quỏ , tm thi chp nhn s tn ti mc
nht nh nhng mõu thun ú cng l
khú khn khụng nh cho phỏp in hoỏ.
- S khụng rừ rng v thm quyn v s
lm quyn ca cỏc c quan cú thm quyn
ban hnh phỏp lut, dn ti s gia tng
khụng ngng ca cỏc vn bn phỏp lut v

kộo theo nú l nhng chng chộo, trựng lp
v mõu thun ca h thng phỏp lut núi
chung v ca nhng nhúm hay cỏc quy phm
núi riờng ca h thng ú. Tỡnh trng ny
din ra ph bin nhiu nc, trong ú cú
Vit Nam m gii quyt nú thỡ phi cú
nhng phng ỏn tng th v kiờn quyt vi
nhiu vn ln, trong ú cú nhiu vn
nm ngoi khuụn kh ca phỏp in hoỏ.
- S hn ch v nng lc ca cỏc c quan
cú thm quyn v ca i ng cỏn b thc
hin xõy dng, hon thin phỏp lut trc
yờu cu ngy cng tng i vi vic sa i
b sung v ban hnh mi phỏp lut cng s
dn n tõm lớ v quan im mun tỡm
nhng gii phỏp cú tớnh tỡnh th, tm thi
ỏp ng nhu cu trc mt, cũn phỏp in
hoỏ l lớ tng ca tng lai.
- Nhng hn ch v ti chớnh v cỏc iu
kin khỏc cng l nhng khú khn cho phỏp
in hoỏ.
4. Nhng gii hn v im dng cn
thit ca phỏp in hoỏ
Vic xỏc nh gii hn v im dng cn
thit ca phỏp in hoỏ l vn cú tớnh thi
s ca hu ht cỏc quc gia trờn th gii.
Trc õy, ó cú nhng quc gia trin khai
cụng tỏc phỏp in hoỏ vi quyt tõm, n lc
v s u t rt ln nhm xõy dng nhng
b tng tp lut l hon chnh v ng b

nhng kt qu t c khụng my kh quan
v phi dng li gia chng iu chnh li
chng trỡnh k hoch vi cỏch lm gn
hn, kh thi hn. Mt s gii phỏp ó c
tỡm ra dung ho, ú l la chn im
trng tõm cp th hai v th ba tin
hnh phỏp in hoỏ, trờn c s cú tớnh n s
phong phỳ, a dng ca cỏc phng phỏp v
chp nhn s tn ti ca nhng mõu thun
nht nh trong h thng phỏp lut.
Mt s phng phỏp c xut v ỏp
dng cho quỏ trỡnh ny, trong ú cú cỏc
phng phỏp ỏng chỳ ý l: a) Tp trung xõy
dng mt s b lut ln trờn mt s lnh vc
nh lut hỡnh s, lut dõn s, lut thng
mi v u t p dng cỏc phng phỏp
linh hot xõy dng v cho tn ti song
song nhiu hỡnh thc vn bn phỏp lut do
nhiu c quan cú thm quyn khỏc nhau ban


nghiên cứu - trao đổi
tạp chí luật học số 7/2006 55
hnh ng thi s dng nhiu ngun phỏp
lut khỏc nhau, trong ú cú ỏn l khc
phc nhng khong trng ca phỏp lut; b)
p dng phng phỏp dựng mt lut sa
nhiu lut. Phng phỏp ny cú nhiu u
im v ỏp ng c nhiu yờu cu bc
xỳc t ra trong tng thi im c th, nhanh

chúng khc phc c nhng s chng chộo,
trựng lp v mõu thun trong mt b phn
ca cỏc vn bn quy phm phỏp lut, kp
thi sa i, b sung mt s quy nh mi
vi mc chi phớ khụng cao v trỏnh c
nhng xung t quyn lc cú th xy ra; c)
Sa i, b sung cc b v trc din vo
tng vn bn phỏp lut c th. õy l
phng c ỏp dng khỏ ph bin v mang
li nhng hiu qu nhanh chúng v thit
thc; d) Kt hp gia phỏp in hoỏ vi tp
hp hoỏ, ly r soỏt vn bn l cn bn, s
dng phng phỏp phõn tớch phỏt hin mõu
thun v phng phỏp gii thớch phỏp lut
b sung to c s cho chnh lớ v hng dn
ỏp dng phỏp lut phự hp vi thc tin.
Trong hn 60 nm qua, nht l trong 20
nm thc hin ng li i mi v hi
nhp, Vit Nam ó t c nhng thnh tu
vt bc trong lnh vc xõy dng v thc thi
phỏp lut. Bờn cnh ú, vic xõy dng v
thc hin phỏp lut cng cũn khụng ớt nhng
yu kộm v bt cp cn phi khc phc. Lớ
thuyt v phỏp in hoỏ v h thng hoỏ
nhng mc khỏc nhau cng ó c ỏp
dng v th nghim nhng cũn manh mỳn
v hiu qu cha cao. Mt trong nhng
nguyờn nhõn ca tỡnh hỡnh ny l chỳng ta
cha cú nhng nghiờn cu cn bn xõy
dng c s lớ lun cho phỏp in hoỏ v cú

nhng gii phỏp ng b ỏp dng vo
thc tin mt cỏch hp lớ.
Trong giai on hin nay, phỏp in hoỏ
ó cú nhng tin v nhng iu kin
cú th tip tc nghiờn cu v tin hnh
mc rng hn v sõu hn. Tuy nhiờn,
cng khụng th ch quan núng vi m phi
nghiờn cu xỏc nh ỳng nhng gii hn
v im dng hp lớ cho quỏ trỡnh ny.
Theo chỳng tụi, Vit Nam ang trong
quỏ trỡnh chuyn i cho nờn cha cú cỏc
tin v iu kin cn thit cho vic thc
hin phỏp in hoỏ cp cao, vỡ vy
khụng th v khụng nờn xõy dng nhng b
tng tp lut l theo hỡnh thc cao nht ca
phỏp in hoỏ m nờn thc hin phng
chõm chn im thc hin gii hn hp
lớ hỡnh thc th hai v th ba ca phỏp in
hoỏ, trờn c s kt hp hi ho bn phng
phỏp c phõn tớch trờn./.

(1).Xem: T in ting Vit, Vin ngụn ng hc,
Nxb. Nng, H Ni - Nng 1996, tr. 741.
(2). Trong ting Vit, ch hoỏ cú nhỡu ngha v
c s dng tu hon cnh, trong ú ỏng lu ý: 1)
Hoỏ l thay i thnh cỏi khỏc do kt qu ca mt quỏ
trỡnh phỏt trin; 2) Hoỏ l yu t ghộp sau cu to
ng t, cú ngha l tr thnh hoc lm cho tr
thnh, tr nờn hoc lm cho tr nờn cú mt tớnh cht
no ú nh: C gii hoỏ, bỡnh thng hoỏ (Xem: T

in ting Vit, Vin ngụn ng hc, Nxb. Nng,
H Ni - Nng 1996, tr. 431).
(3). Cng nh phỏp in v phỏp in hoỏ, h thng
l tp hp nhiu yu t (t tng, nguyờn tc, quy
tc ) cựng loi hoc cựng chc nng, cú quan h hoc
liờn h vi nhau cht ch lm thnh mt h thng; l
phng phỏp, cỏch thc phõn loi; l tớnh cht cú trỡnh
t, cú quan h logic gia cỏc yu t. Cũn h thng
hoỏ l lm cho tr nờn cú h thng (bng cỏc phng
phỏp, trỡnh t, th tc, nguyờn tc, quy tc).