Trẻ đau bụng: Dễ nhầm các triệu chứng docx

Trẻ đau bụng: Dễ nhầm các triệu chứng
Đau bụng là một trong những triệu chứng thường xuyên xuất hiện ở trẻ sơ sinh. Ở
các bé từ 1 - 6 tháng tuổi thường bị khóc dạ đề, hay còn gọi là chứng đau bụng
quặn. Ngoài ra còn có nhiều loại đau bụng khác như đau bụng do tiêu chảy, viêm
dạ dày ruột v.v…, nguy hiểm nhất là đau bụng do trẻ bị lồng ruột. Tuy vậy không
phải bố mẹ nào cũng phân biệt được các triệu chứng đau bụng này ở bé, trong đó
có đau bụng quặn và lồng ruột, vì vậy cũng dễ dẫn đến can thiệp trễ gây ra nhiều
nguy hại cho sức khỏe của bé về sau.
Dễ nhầm lẫn giữa các triệu chứng đau bụng của bé
Chưa kịp vui mừng vì được chào đón quý tử trong một gia đình toàn “vịt giời”, chị
Mai và anh Tâm (Bình Tân, TP HCM) đã phải rối bời vì bé Zin hay mè nheo suốt
cả đêm. Mỗi lần khóc bé lại hét toáng lên, tay nắm chặt vào nhau, bụng cứng lên,
hai chân co vào bụng. Lo lắng không yên, mỗi lần bé khóc dữ anh chị lại vội vã bắt
taxi đến bệnh viện gần nhà để bác sĩ thăm khám cho chắc. Mặc dù bác sĩ đã chẩn
đoán bé chỉ bị đau bụng quặn, một triệu chứng rất phổ biến ở các bé sơ sinh, nhưng
hai vợ chồng vẫn chưa yên tâm vì khi tham khảo trên Internet, chị Mai bị ám ảnh
bởi hàng loạt biểu hiện nguy hiểm khác của triệu chứng đau bụng do lồng ruột ở
trẻ nhỏ. Thế nên, mỗi tối bé khóc dữ dội là y như rằng gia đình chị lại kéo nhau
đưa bé vào bệnh viện.
Trong khi đó, bé Bi được 4 tháng tuổi và ngày càng bụ bẫm, đáng yêu, chị Oanh
(Tân Phú, TP HCM) rất tự hào với người thân, bạn bè vì phương pháp chăm con
theo sách vở của mình. Tuy từ nhỏ bé hay bị khóc đêm, nhưng do tìm hiểu kỹ, chị
biết bé chỉ bị khóc dạ đề nên cũng không lo lắng lắm. Cho đến một tối, sau khi bú
đầy cả bình sữa, bé Bi đột ngột khóc thét lên, tay nắm chặt, gồng cứng người, dỗ
đến 15 phút bé mới nguôi. Thấy con nín khóc, nghĩ là bé khóc dạ đề do chứng đau
bụng quặn nên chị Oanh và gia đình lại an tâm cho bé chơi đùa như bình thường.
Tuy nhiên, đến khi đi ngủ, bé đột ngột khóc thét, nôn ói, sau đó đi ngoài ra máu, cả
nhà mới vội vàng đưa bé đến bệnh viện. Tại đây, bé được chuẩn đoán bị lồng ruột
và được điều trị bằng phương pháp tháo lồng bằng hơi, nhờ vậy đã hồi phục rất
nhanh sau đó. Rất may bé Bi được đưa đến bệnh viện sớm trong vòng 24 giờ, nếu
trễ hơn dễ dẫn đến nguy cơ hoại tử ruột rất nguy hiểm, có thể gây tử vong.

Chứng đau bụng do lồng ruột của bé thường dễ bị nhầm lẫn với triệu chứng đau
bụng do các nguyên nhân khác gây nên. (Ảnh minh họa).
Không may mắn như bé Bi, khi được 6 tháng tuổi, bé Tâm (Nhà Bè, TP HCM) đột
ngột bỏ bú, khóc thét và nôn ói, sau đó đi phân có lẫn máu. Mặc dù chị Thanh - mẹ
bé Tâm lo ngại bé bệnh nặng, định đưa đến bệnh viện thăm khám, mẹ chồng chị lại
cho rằng bé bị kiết lỵ thông thường nên chỉ mua thuốc tại nhà thuốc tây cho bé
uống. Đến khi bé bắt đầu nôn ra dịch vàng có lẫn phân, chị Thanh vội vã bé đến
bệnh viện huyện. Do thời gian bé bị lồng ruột đã quá 24 tiếng, dẫn đến hoại tử ruột,
nên chị và gia đình đã choáng váng khi bác sĩ thông báo sẽ phải phẫu thuật cho bé
thay vì áp dụng biện pháp tháo lồng bằng hơi thông thường.
Phân biệt đau bụng quặn và đau bụng do lồng ruột
Vì bé sơ sinh chỉ có thể giao tiếp với bố mẹ và thế giới xung quanh bằng tiếng
khóc, nên khi bé khóc vì đau, thường nhất là đau bụng, đã làm cho không ít bố mẹ
băn khoăn lo lắng vì không biết đâu là biểu hiện của chứng đau bụng quặn thông
thường và đâu là biểu hiện của các chứng bệnh khác nguy hiểm hơn như đau bụng
do lồng ruột. Tuy nhiên, nếu tìm hiểu kỹ, các mẹ có thể phân biệt được hai loại
biểu hiện này để từ đó can thiệp kịp thời và đúng cách.
Bé khóc dạ đề do đau bụng quặn. Thông thường, chứng khóc dạ đề do đau bụng
quặn thường xảy ra khoảng 4 - 6 tháng đầu sau khi sinh. Theo các chuyên gia nhi
khoa, nguyên nhân của chứng đau bụng quặn ở bé sơ sinh là do hệ tiêu hóa của bé
chưa phát triển đầy đủ. Một số nghiên cứu còn chỉ ra rằng sự lo âu lúc mang thai
của mẹ có thể là một trong những nguyên nhân dễ gây ra chứng bệnh này ở trẻ.
Diễn tiến của bệnh thường khởi đầu từ khi bé được 2 tuần tuổi và chấm dứt vào lúc
bé được 4 tháng tuổi, hoặc kéo dài thêm vài tháng sau đó. Các cơn đau quặn
thường xảy ra vào buổi chiều hoặc tối. Khi đó, bé bắt đầu co chân về phía bụng
hoặc đá thẳng chân ra để cố gắng làm giảm đau bụng và để tống hơi ra. Bụng bé có
thể căng cứng, nắm chặt tay hoặc cong lưng trong cơn đau. Bé khóc to, thường
khóc nhiều hơn 3 tiếng/ ngày và hơn 3 ngày/ tuần, so với trẻ sơ sinh bình thường
khóc khoảng 2 tiếng/ngày. Mặc dù chứng đau bụng này không đe dọa đến sức khỏe

của bé, tuy nhiên bạn nên làm cho bé dịu đi bằng cách xoa dầu cho bé ấm bụng,
hoặc đặt bé nằm sấp trên đùi bạn và sưởi ấm bụng bé bằng một túi nước ấm, hay
massage nhẹ nhàng cho bé….
Bé khóc thét do lồng ruột. Khác với chứng đau bụng quặn, bệnh lồng ruột thường
xảy ra ở các bé khỏe mạnh, bụ bẫm, ham ăn, hay gặp nhất ở lứa tuổi 4 – 9 tháng.
Mặc dù có đến 90% trẻ bị lồng ruột lần đầu tiên không rõ nguyên nhân, nhưng
cũng có một số xuất phát từ việc cha mẹ, người trông trẻ nô đùa với trẻ làm trẻ
cười quá nhiều, tung trẻ lên cao, rung lắc mạnh …, hoặc do kích thước ruột của bé
mất cân đối, do trẻ có Polip, bị viêm đường hô hấp trên, viêm ruột; do thay đổi sữa
hay chuyển qua chế độ ăn dặm làm nhu động ruột của bé không thích nghi kịp dẫn
đến những thay đổi đột ngột v.v…
Lồng ruột là một trạng thái bệnh lý, khi một đoạn ruột chui vào lòng của một đoạn
ruột kế cận. Khi chui vào kèm theo các mạch máu cũng bị cuốn vào trong lòng
đoạn ruột chứa lồng, hậu quả là tạo nên sự thắt nghẹt các mạch máu này khiến tổn
thương đoạn ruột bên dưới và chảy máu, có khi khiến ruột bị tắc, dẫn đến đoạn
ruột lồng sẽ bị hoại tử nếu không can thiệp kịp thời.

Nhanh chóng đưa bé đến trung tâm y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời sẽ
giúp các mẹ hạn chế biến chứng lồng ruột nguy hiểm cho bé. (Ảnh minh họa).
Lồng ruột là một bệnh lý nguy hiểm, do đó các mẹ cần phải lưu ý các biểu hiện của
bé để phát hiện và xử lý kịp thời. Nếu như với chứng đau bụng quặn, bé thường
khóc vì đau lặp đi lặp lại theo một khoảng thời gian nhất định, thường vào khoảng
chiều hoặc tối thì với bệnh lý lồng ruột, bé đột nhiên khóc thét từng cơn trong khi
đang ăn hay chơi bình thường. Trong cơn khóc bé thường ưỡn người, bỏ bú, khóc
kéo dài độ vài phút sau đó nằm yên 10 – 15 phút lại tỉnh dậy, có thể bú một ít rồi
khóc tiếp. Khi khóc mặt bé thường trắng bệch, lưng cong ưỡn lên, hai tay nắm
chặt, chân con lại hay đạp lung tung. Nếu mẹ không phân biệt và phát hiện sớm,
sau lần quấy khóc đầu, ở lần khóc thứ hai, cách lần đầu khoảng 5 - 6 tiếng, bé sẽ
bắt đầu nôn. Ở giai đoạn sớm, bé nôn ra thức ăn chưa kịp tiêu hóa, giai đoạn muộn
hơn bé sẽ nôn ra mật xanh vàng, sau đó nôn ra dịch dạng phân.

Một biểu hiện dễ nhầm lẫn giữa lồng ruột và kiết lỵ là bé bị lồng ruột cũng sẽ đi
ngoài ra máu, trong phân có chất nhầy giống hoặc có máu đỏ sẫm. Để phân biệt,
các mẹ có thể theo dõi vì thường 4 – 12 tiếng sau biểu hiện khóc thét đầu tiên, bé
sẽ đi ngoài ra máu. Đồng thời, kết hợp với việc sờ tay vào dưới bụng phải hoặc
trên rốn có thấy một khối nổi lên, trơn nhẵn, không cứng, đó là khối lồng của ruột.
Nếu mới bị lồng ruột, mẹ sờ vào hố chậu bên phải của bé thì có thể thấy rỗng vì
ruột ở đây đã chui vào khối lồng.
Chuẩn đoán sớm giúp giảm biến chứng do lồng ruột
Bài liên quan:
Chăm sóc bé dưới 1 tuổi bị sốt
Trẻ tiêu chảy đừng ăn phô mai!
Bệnh 'quen' nguy hiểm cho trẻ em
Thuốc ho cho trẻ: Sẩy 1 ly, đi ngàn dặm
Nhờ vội vã đưa bé Bi đến bệnh viện ngay sau khi thấy bé nôn và đi ngoài ra máu,
chị Oanh đã tránh được các biến chứng trầm trọng do lồng ruột gây ra. Đến giờ,
mỗi lần nhắc lại, chị và gia đình vẫn còn thở phào vì may mắn khi bác sĩ cho biết,
do can thiệp kịp thời trong vòng 24 tiếng sau khi bị lồng ruột, nên bé Bi chỉ cần
được điều trị bằng phương pháp tháo lồng bằng hơi, nếu để quá 24 tiếng sẽ dẫn đến
nguy cơ bị tắc ruột, ứ đọng gây nhiễm trùng, rối loạn nước điện giải trầm trọng,
nhiễm trùng huyết, hoại tử ruột, thủng ruột …, bắt buộc phải phẫu thuật.
Do đây là một bệnh lý nguy hiểm đe dọa đến tính mạng, đồng thời sau khi điều trị
trẻ vẫn có nguy cơ tái phát nên các mẹ cần cẩn thận lưu ý theo dõi các triệu chứng
khi bé khóc. Nếu phát hiện bé có nhiều biểu hiện tương đồng với bệnh lý lồng ruột
cần phải gấp rút đưa bé đến bệnh viện để được can thiệp chuyên môn kịp thời, vì
theo thống kê, cứ 10 trẻ mắc lồng ruột sẽ có 8 trẻ bị hoại tử ruột sau 72 giờ.
Mặc dù có khoảng 90% trường hợp không phát hiện nguyên nhân gây bệnh lồng
ruột, nhưng các mẹ vẫn có thể chủ động phòng tránh bệnh lồng ruột cho bé trong
khoảng 10% nguyên nhân còn lại, như tránh rung lắc mạnh, đùa giỡn quá mức hay
tung hứng bé; khi cho bé ăn dặm hay chuyển đổi sữa theo độ tuổi thích hợp, các
mẹ nên cho bé ăn từng ít một rồi tăng dần theo nhu cầu cơ thể bé; chọn thực phẩm

giúp bé tăng cường sức đề kháng trong thời điểm giao mùa để tránh cho trẻ mắc
các bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp, vốn là một trong những nguyên nhân gián
tiếp gây ra bệnh lồng ruột.