Hướng dẫn thực hành 55 kỹ thuật điều dưỡng cơ bản tập 1

BQYTE
HIfO'NG DAN THIfC HANH
•
- - -' - ?
55 KY THUAT BIEU
DIfONG CO
BAN
•
(DUNG CRO DAo TAO CU NRAN DIED DUONG)
•.
.'
."
NHA XUAT BAN GIAO
DVC
VieT NAM
HA
NQI- 2010
Vl) KHOA HOC vA DAo T~O - BO Y TE
Chu bien
TS. DO DINH XUA.N
ThS. TRAN THl THU!N
Nhung nguoi bien sO;;ln
ThS. TRAN THl THU!N
ThS. NGUYEN THl SU'dNG
ThS. DoAN THl ANH LE
ThS. TRAN THl)Y KHANH LINH
ThS. NGUYEN M~NH DUNG
CN. TONG VINH PHU
ThS. vO THl MINH PHU'QNG

ThS. HOANG CONG CHANH
BS. NGUYEN DANG THANG
BSCKII. TRAN DUC THAI
TS. LEVAN AN
TS. NGUYEN THl KIM HOA
Thu
ky
bien sO;;ln
ThS. NGUYEN M~NH DUNG
Tham gia tc3chuc blm thao
ThS. PHI VAN THA.M
TS. NGUYEN M~NH PHA
Lcn
NOI DAU
Ky nang th1;lCh~mh Dieu dUdng g6m 55 ky thu~t cd ban dUQcDieu dUdng th1;lC
hi~n t?i cac cd s6 kham va chua b~nh. Cac ky thu~t nay dUQcch<;m19C
tit
cac nha
quan ly, giang vien 6 cac trudng D?i h9C, Caa d:lng daa t?a Dieu dUdng co uy tin
trang nudc nhiim dap ung nhu cftu chufln haa, thong nhat va c~p nh~t cac ky thu~t
Dieu dUdng. D6ng thdi dUQcs1;lgiup dd, co van cua cac chuyen gia nudc ngaai (Ha
Lan, Anh) ve cach thiet ke cuon sach dung cha sinh vien Dieu dtidng; cac btidCcau
truc xay d1;lngd~ phu hQp vdi nqi dung kien thuc c:in thiet cha ky nang th1;lChanh
Dieu dUdng va dap ung phudng phap
W
h9Ccha sinh vien Dieu dUdng.
Cuon sach dUQcbien sa?n b6i cac giang vien chuyen nganh Dieu dUdng cua
cac trudng D?i h9CY Ha Nqi, D?i h9CDieu dUdng Nam Dinh, D?i h9C Y Hue va
D?i h9C Y-DuQc Thanh pho H6 Chi Minh. Nqi dung cuon sach dUQcph an ra lam
lOch udng va chia thanh 2 t~p.

T~p
1
tu chudng
I
den chudng V
Chudng
I:
Cac ky thu~t lam giudng va cham soc ngtidi b¢nh t?i gitidng
Chudng
II:
Cac ky thu~t v~ sinh ca nhan
Chudng
III:
Cac ky thu~t thea d6i va tham kham
Chudng
IV:
Cac ky thu~t vo khufln
Chudng V: Cac ky thu~t cha an va cham soc bai tiet
T~p 2 tu chudng
VI
den chudng
X.
Chudng
VI:
Cac ky thu~t dua thuoc vaa cd th~
Chudng
VII:
Cac ky thu~t truyen dich
Chudng
VIII:

Cac ky thu~t thay bang vet thudng
Chudng
IX:
Mqt so ky thu~t khac
Chudng X: Cap cuu ban dfru
Cuon sach dUQctrinh bay tuan thea phudng phap giang d?y tich c1;lc,vua la tai
li~u danh cha sinh vien crt nhan Dieu dUdng t1;lh9C, cling co th~ lam tai li~u cha
cac sinh vien thuqc cac chuyen nganh khac cua Y h9C d.n tham khaa mon Ky
thu~t Dieu dtidng cd ban.
Trang qua trinh bien sa?n, m:Itcdu cac tac gia da. rat co g:1ng nhung ch:1cch:1n
se khong tranh khoi cac thieu sot, chung Wi mang nh~n dtiQCs1;ldong gop cua quy
d6ng nghi~p va quy b?n d9C.
Dong chu bien
TS.
D6
Dinh Xuan
ThS. Triin Th! Thu~n
LdI GIOI THIltU
Tht,ic hi~n mQt so digu Lu~t Giao dl,lc, BQGiao dl,lc
&
Dao t~o va BQY te dii
ban hanh chudng trinh khung dao t~o Clf nhan Digu duBng. BQY te t6 chuc bien
so~n tai li~u d~y - h9c cac mon cd sd va chuyen mon theo chudng trinh tren
nhilm tung buck xay dt,ing bQsach chufln trong cong tac dao t~o nhan It,iCy te.
Sach
HUdng dan thlfc hanh
55
ky
thuijt die'u duiing

dli<;lCbien so~n dlja
tren chudng trinh giil.Odl,lccua cac Trudng D~i h9C Digu duBng tren cd sd chudng
trinh khung dii dU<;lCphe duy~t. Sach dU<;lCcac nha giao giau kinh nghi~m va tflln
huyet voi cong tac dao t~o bien so~n theo phudng cham: Kien thuc cd ban, h¢
thong; nQi dung chinh xac, khoa h9C;c~p nh~t cac tien bQkhoa h9C, ky thu~t hiQn
d~i va tht,ic ti~n ViQt Nam.
Sach
HUdng dan thlfc hanh
55
ky
thuijt die'u duiing
dii dU<;lCHQi d6ng
chuyen mon thflm dinh sach va tai liQu d~y - h9C chuyen nganh Clf nhan Digu
duBng cua BQY te thflm dinh nam 2009. BQY te quyet dinh ban hanh lam tai
liQu d~y - h9C chinh thuc cua nganh Y te. Trong thdi gian tu 3 den
5
nam, sach
phai dU<;lCchinh ly, b6 sung va c~p nh~t.
BQ Y te xin chan thanh cam dn cac tac gia va HQi d6ng chuyen mon thflm
dinh dii giup hoan thanh cuon sach. Cam dn TS. Le Thi Binh; CN. Nguy6n Thi
Kim Loan dii d9Cva phan biQn gap y kien cho viQchoan thanh cuon sach, kip thdi
phl,lc Vl,lcho cong tac dao t~o nhan It,icy te.
Vi lc1ndc1uxuat ban, chung toi mong nh~n dU<;lCy kien dang gap cua d6ng
nghiQp, cac b~n sinh vi€m va cac dQcgia d~ sach dU<;lchoan thiQn hdn trong lc1n
tai ban sau.
VlJ KHOA HOC
vA BAo
T~O - BO Y TE
M1)CL1)C

Ldi gidi thil$u 3
Ldi n6i d:iu , 5
M\ICh;lC 7
Chzidng I.
cAc KY TIIUAT LAM GnJoNG vA cHAM
sac
NGDOI B~NH T~I QIDONG 9
D
0
i ctidng 9
1.
Ch
win
bi gitidng b9nh
12
2
Th
0' •
? • ., , , •
b~ h ~ 35
. ay val trm gltidng co ngtidl <;n nam .
3. Tti the' nghi ngdi tri li9u thong thtidng 47
4. Co dinh ngtidi bl$nh 63
~ V~ h;! , . b~ h 67
u.
0n c uyen ngtidl <;n .
Chzidng
II. cAc KY TIlUAT V~ SINH cA NilAN 76
1.
D0i ctidng 76

2. Illia tay thtidng quy 79
:3.
Sat khuftn tay b~ng dung dich c6n 87
4. Vl$sinh rang mi9ng cho ngtidi bl$nh 89
6
G
~. d
A'
h ' . b ~ h . . , 96
. 91 au c
0
ngtidl <;n t
0
1 gltidng .
6. Tllm cho ngtidi b9nh t9-i gitidng 100
7. Vl$sinh vung h~u man sinh d\Ic cho ngtidi bl$nh 104
Chztdng
Ill.
cAc KY nluAT THEO DOl
vA
THAM KHAM 114
1.
D
0
i ctidng
114
2 K
- h
A lA' dA' 1 ~ .
h ~ 116

. y t U0t ay au 1I1<;USIn ton .
3. Ky nang do chieu cao 137
4. Do can n~ng 146
6.
Ky
thu~t sli d\Ing may monitor
166
6. Ky
thu~t ghi dil$n tim
174
7. I(haln th{; chU"t
183
Chzidng
TV:
KY THUAT VO KHUAN 217
1.
D
0
i ctidng
217
2. Rlia tay ngo0i khoa (rlia tay va khuftn) 220
3.
Ky
thu~t mang gang va khuftn 229
0'
?
4.
Ky
thu~t m~c va cdi ao choang va khuan 236
6. Chuftn bi d\Ing c\I til$t khuftn 243

6.
Ky
thu~t khli khuftn - Ti9t khuftn d\Ing c\I 248
7. Quy trinh lam S0ch - C9rlta d\Ing C\I
255
Chuang
v. cAc
KY THuA'r CRO AN vA CHAM:
s6c
BAI TIET 259
1. I)<;ti
cu'dng
259
2. HE>trc;Jcho ngtidi b9nh , 262
:3.
Di,it ong thong d::,tday
271
4. Sli dl;lng bo vit, bo dl?t 285
5. D~~tong thong van tnjc trang 290
,I
6.
!(y
thu:1tt thl;lt thao
295
7. Thong ti6u nil
301
8. Thong ti6u naln 308
9 D" 1
,.:1
r-

an tiu ntidc tleu len tl;lC 314
10. Ky
thu:1tt rlia bang quang
319
11. Ky
thuQ-t rlia bang quang lien tl;lC 326
12.
Ghi chcp va theo d6i ltic;Jngdich van va ra 332
T~li li9U thaln khao 338
ChudngI
cAc
KY THU~T LAM GIVONG
vA
CHAM
sac
NGlJdl
B~NH T~I
GllJONG
f)~1 ClJdN·G
1. GIOI THIltU TOAN' clnfdNG
1.1. Danh sach cac
ky
nang trong chlidng
- Chmln bi giu'dng:
+
Giu'dng binh thu'dng.
+
Giu'dng ngo~i khoa.
+
Giu'dng co thiet bi.

Thay vai trai giu'dng co ngu'di b~nh voi:
+
M<)tvai trai.
+
Hai vai trai.
- Cac tu' the khac nhau cua ngu'di b~nh niim tren giu'dng.
- Ca
dinh ngu'di b~nh.
- Ky
thu~t v~n chuy~n ngu'di b~nh.
1.2. Ml;lc tieu chung toan chlidng
1. Nh¢n thuc tam quan tr9ng cua vi~c chudn bi giuitng tg,i khoa phong.
2. Li~t ke cac yeu cau cua giuitng b~nh, mo ta cac nguyen t&ctrai giuiJng.
3. Chudn bi day du dl;lng Cl;lcho titng log,igiuitng.
4. Thljc hi~n quy trinh ky thu¢t chudn bi cac log,igiuitng.
5. Thao lu¢n va tlj ren luy~n vi thai dt}khi thljc hi~n dl dam bao slj an toano
2.1. Gioi thi~u t6ng quan
.Giu'dng b~nh la ndi ma ngu'di b~nh niim d~ nghi ngdi, du'ang b~nh va th\ic
hi~n cac sinh ho~t ca nhan nhu' an uang, giai tri, tiep khach V.v , ngoai ra cling
t~i giu'dng b~nh ngu'di b~nh con du'Qckham, digu tri va cham soc.
Tuy theo tinh tr~ng cua ngu'di b~nh, co nhung ngu'di b~nh kh6ng co kha nang
rdi khoi giu'dng, vi~c nu6i du'ang,sinh ho~t, tiim, d~i ti~u ti~n dgu th\jc hi~n t~i
giu'dng, do do van dg fim'u'ot, v~ sinh lay nhi~m la nhung tac nhan lam cho nguy
cd nhi~m trung da, loet tren da phat tri~n nhieu hdn va se lam thdi gian n~m vi~n
keo dai, nglidi. b~nh suy ki~t va b~nh trd nen tnlm tr9ng hdn.
Vi v~y, ~lidng b~nh cAn co nhung ti~n nghi, an toan va dap ung cho vi~c thay
d6i hi the cling nhli dap ung cho nhu c:1utrong vi~c dieu
tri
cham soc b~nh keo dai.
Dieu dlidng c:1nbiet nhu c:1ucua nglidi b~nh d~ giup nglidi bi;nh thoai mai an

tam khi nl1m vi~n va tranh dliqc nhung bien chung do nl1m lau. Chw1n
bi
gilidng
b~nh con giup t~o ve my quan cho khoa phong, co s~n gilidng d~ tiep nh~n nglidi
b~nh, ngoai ra con giup bao v~ sv an toan cho nglidi b~nh dung theo quy dinh.
Dieu dlidng cling c:1n phan bi~t dEichufln
bi
cho cae lo~i gilidng va cham soc
cae nhu c:1ucua nglidi bi;nh t~i gilidng:
- Chufln
bi
gilidng binh thlidng dEis~n sang don nglidi b~nh moi VaGkhoa phong.
- Chufln
bi
gilidng ngo~i khoa dEis~n sang don nglidi bi;nh sau khi ph~u thu~t.
- Thay gilidng co nglidi bQnh nl1m t~o sv an toan cho nglidi bQnh ma nglidi
dieu dlidng v~n co th~ thay dliqc vai tdi gilidng.
- Cach thay d6i cae tli the nglidi bQnh tren gilidng, t~o sv thoai mai tiQn nghi
cho nglidi b<;nh.
- Cae phlidng phap co dinh nglidi b~nh t~i gilidng nl1m, d~ dam bao an toan
cho hQva cae nglidi xung quanh.
- Cae phlidng phap v~n chuy~n nglidi bQnh rdi kh6i gilidng va v~n chuy~n hQ
len gilidng.
2.2. Ki~m tra trtiae gio h<.>e
Ph an bi~t dung sai die diu sau biing each tieh
<"'>
vao e{>t
D
eho diu dung,
e{>tS eho diu sai

STT
N{>idung
D
S
1
Gilidng b~nh la phlidng ti~n dEinglidi bQnh nghi ngdi va ngu
2
Khung g~lidng nen ~hia lam hai ph:1n dEico thEi nang len
h~ xu6ng
3
V~t gilidng nen co cau true thlia co
16
4
C:1n dieu khiEin thay d6i vi tri cua gilidng nen d:';ltd ndi
ma nglidi bQnh kh6ng th~ tv dieu khiEin
5
Chi chufln
bi
gilidng khi co nglidi b~nh moi nh~p vii;n
Sau khi nglidi b~nh tv vong phai
thay vai trai dEi
don
6
nglidi bi;nh moi
Thdi gian thay vai trai gilidng thu~n
ti~n nhat
la bu6i
7
sang khi gilidng tr6ng
8

Chwln bi giudng ngo~i khoa dU<;lcthl,lc hi~n t~i phong m6
9
Thay d6i vi tri cua dliu hay chan giudng tuy thuQc vao yeu
cliu cua ngudi b~nh
"
10 Giudng tu the Fowler la dliu giudng cao 90°
11
Giudng tu the Trendelenburg la toan bQ giudng nghieng
voi d~u giudng doc xuong thap
12 Giudng khong clin co song chl'in hai ben
13
Tam cao su dU<;lCdung d~ td.i cho nhung trudng h<;lpngudi
b~nh co nhieu dich tiet
,
14
Vai phu cao su thudng nho hem tam cao su
15 Vai trai giudng phai thflng d~ tranh de ep cho ngudi b~nh
~ , A
CHUAN BI GIVdNG BI;:NH
1. GIOI THIitU TONG QUAN
ChUlln bi giudng b~nh can gmp tlilo ve
my
quan cho khoa phong, co s~n
giudng d~ tiep nh~n ngudi b~nh, ngoai ra can giup bao v~ s1;ian toan cho ngudi
b~nh dung theo quy dinh. Khi ngudi b~nh nh~p vi~n dC'nkhoa phong, tam ly h9
rat
10
liing vi tat ca m6i trudng trong bu6ng b~nh hllu nhu xa llilkhac voi ndi n&:tn
nghi tlili gia dinh h9, do do vi9C chufln bi cho giudng n&m dU<;JcsKn sang se t"~o
tam ly an tam, tin tUdng cua ngudi b~nh v{ji nhan vien y te. Hdn nua giudng

b~nh se l~ ndi ma ngudi b~nh n&m d~ ngh! ngdi, duang b9nh va th1;iChi9n cac
sinh hOliltca nhan nhu an
ueing,
giai tri, tiep khach v.V , ngoai ra cling tlili
giudng b~nh ngudi b~nh can dU<;Jckham dieu tri, va cham soc. Do do, giudng n&m
dn dU<;Jcchufln bi ti~n nghi, phil h<;Jpv{ji tinh trlilng ngudi b¢nh nhu chufln bi
giudng ni?i khoa cho ngudi b~nh nhE;\co th~ rdi khoi giudng d~ t1;idi den nha v9
sinh ho~c tinh trlilng cua ngudi b9nh kh6ng co kha nang rdi khoi giudng, vi9C
nu6i dUdng sinh hOlilt,tiim, dliliti~u ti~n deu th1;ichi~n tlili giudng, do do van de
flm
u{jt,
vf; sinh- lay nhi~m la nhung tac nhan lam cho nguy cd nhi~m trung da,
loet tren da phat tri&rt ~cu hdn va se lam thdi gian n&m vi¢n keo dai, ngudi
'f
bf;nh suy ki¢t va b~nh trd nen trllm tr9ng hdn clln co nhung tam vai cao su chen
lot ho~c co d~m hdi phong cheirigloet.
Deiiv{jingudi bf;nh sau phfru thu~t giudn;'b~nh clln co nhung ti~n nghi, an
toan va dap ung cho vi~c thay d6i tu the cling nhu dap ung cho nhu cllu trong
vi9c dicu
tri
cham soc b~nh tlilikhoa h~u phfru.
Dicu dUdng clln biet nhu cllu cua ngudi b~nh d~ giup ngudi b~nh thoai mai
an tam khi n&m vi~n va tranh dU<;Jcnhung bien chung do niim lau. Dicu duang
cung dn ph an bi~t d~ chufln bi cho cac lOliligiudng:
- Chufln bi giudng binh thudng
- Chufln bi giudng ngolilikhoa
2. MlJC TIEU
KY
NANG
1. M6 ta cac nguyen tdc trai giltdng.

2. Chudn bj cMydu dl;lngCl;lcho tling loc;igiuiing, lift
he
cae yeu cdu coo giuiJng b¢nh.
3. ThljC hi¢n quy trinh ky thutj,t chudn bi cac log,i giudng.
4. Nhtj,n thuc tdm quan trQng cua vi¢c chudn bj giudng tg,i khoa phong.
5. Xac djnh slj tlj ren luy¢n v~ thai df) khi thzjc hi¢n dl dam bao szj an toan.