Tài Liệu Sáng Kiến Kinh Nghiệm Thcs Một Số Biện Pháp Phát Huy Tính Tích Cực, Tạo Hứng Thú Cho Học Sinh.pdf

UBND HUYỆN HƯƠNG KHÊ
TRƯỜNG THCS CHU VĂN AN

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

Hương Khê, ngày 15 tháng 01 năm 2021
BÁO CÁO
BIỆN PHÁP TRONG CÔNG TÁC GIẢNG DẠY THAM GIA HỘI THI
GIÁO VIÊN DẠY GIỎI CẤP HUYỆN NĂM HỌC 2020-2021
Tên biện pháp: Một số biện pháp phát huy tính tích cực, tạo hứng thú cho học
sinh trong mỗi giờ dạy với môn sinh học 8
Tác giả: Nguyễn Thị Vân Anh
Đơn vị công tác: Trường THCS Chu Văn An
I. PHẦN MỞ ĐẦU:
1. Lý do chọn đề tài:
Trong xu thế đổi mới nền giáo dục nước nhà, giáo dục THCS đang dần có những
chuyển biến tích cực nhằm đạt mục tiêu chung của nền giáo dục hiện đại. Cùng với đó
Sinh học cũng là một trong những mơn học có nhiều sự đổi mới do tính thực tiễn cao.
Sau nhiều năm giảng dạy, tơi thấy việc dạy và học mơn sinh học cịn gặp nhiều
khó khăn, chưa đáp ứng được nhu cầu của người học. Sinh học 8 nghiên cứu về cấu
tạo và chức năng của cơ thế người từ đó giúp học sinh biết được các biện pháp rèn
luyện thân thể, có các hiểu biết khoa học để có ý thức và hành vi bảo vệ chính mình,
người thân, cộng đồng và mơi trường. Thế nhưng phần lớn học sinh còn thờ ơ với môn
sinh học, không hứng thú với bộ môn, số học sinh u thích mơn sinh học, ham tìm
hiểu kiến thức sinh học còn hạn chế. Trong giờ học các em cịn thụ động, chưa tích
cực, kết quả học tập chưa cao dẫn đến các em không vận dụng được vào cuộc sống. Vì
vậy tơi xin đưa ra: “Một số biện pháp phát huy tính tích cực, tạo hứng thú cho học
sinh trong mỗi giờ dạy với môn sinh học 8”.
2. Tính cấp thiết của vấn đề.
Trong thực tế khi lên lớp nhiều giáo viên vẫn còn lạm dụng phương pháp thuyết

trình, vấn đáp là chủ yếu do vậy chưa phát huy hết trí lực của học sinh. Vì vậy nếu
trong q trình giảng dạy giáo viên khơng biết sử dụng tốt phương pháp tạo hứng thú
trong học tập thì học sinh chỉ tiếp nhận kiến thức một chiều hoặc chỉ nhìn sách giáo
khoa để trả lời, khơng hiểu được bản chất của kiến thức trọng tâm và đặc biệt sẽ khơng
giải thích được một số hiện tượng sinh học trong đời sống thường ngày.
[1]


- Cơ sở vật chất, trang thiết bị, đồ dùng dạy học của nhà trường còn nhiều hạn
chế, thiếu thốn. Đặc biệt là đồ dùng dạy học, tranh ảnh sử dụng cho việc dạy và học
môn sinh học rất thiếu thốn, nếu có thì rất cũ, tranh ảnh rách, xấu xí, nói đúng hơn là
khơng cịn phù hợp với phương pháp mới và thời đại 4.0.
- Về học sinh: Trước xu hướng học tập hiện nay học sinh phần lớn chỉ chú trọng
học Toán, Ngữ văn, Tiếng anh nên học tập môn sinh học không được các em quan tâm,
chú trọng.
Từ đó việc đưa ra một phương pháp để phát huy tính tích cực, tạo hứng thú cho
học sinh trong mỗi giờ dạy là rất cần thiết.
3. Mục tiêu.
- Tạo ra một giờ học sôi nổi, thông qua việc học sinh được tham gia các hoạt động
học, quan sát, tìm tòi để đưa ra kiến thức.
- Khơi dậy hứng thú của học sinh với mơn học, phát huy tính tính cực của học
sinh, nâng cao chất lượng môn học.
4. Đối tượng: Học sinh lớp 8.
II. NỘI DUNG BIỆN PHÁP.
A. Giải pháp.
Sinh học 8 nghiên cứu về cấu tạo và chức năng cơ thể người, rất trừu tượng, nên
khi học sinh chỉ được nhìn các tranh ảnh trong sgk, đọc và lắng nghe giáo viên giảng
các em gặp rất nhiều khó khăn và vướng mắc, không gây hứng thú học tập cho các em,
dẫn đến giờ học không hiệu quả. Nên để tạo hứng thú học tập cho các em,tạo ra một
tiết học sôi nổi, tất cả học sinh đều làm việc, phát huy năng lực của học sinh, tôi đã sử

dụng kết hợp các phương án sau:
1. Tôi sử dụng giáo án Powerpoint kết hợp với giáo án thường. Tôi chỉ sử dụng
trình chiếu các hình ảnh minh họa, ảnh động, trị chơi, nội dung phiếu học tập, khơng
thay thế nội dung ghi bảng.
- Tất cả tranh trong SGK đều được trình chiếu trên máy chiếu, hình ảnh đẹp, rõ
ràng. Đồng thời với những hình ảnh mơ tả các q trình như:
+ Bài 16: Khi trình chiếu sơ đồ vịng tuần hồn với hình ảnh động, học sinh sẽ
thấy được sự co bóp của tim và sự vận chuyển của máu trong vịng tuần hồn.
+ Bài 21: Khi sử dụng hình ảnh động cho h21.4 học sinh sữ thấy sự trao đổi khí ở
phổi và tế bào.
[2]


+ Bài 24: Với hình ảnh động học sinh thấy được cử động nắp thanh quản.
+ Bài 29: Với hình ảnh động h 29.3 học sinh thấy được con đường hấp thụ và vận
chuyển các chất dinh dưỡng trong cơ thể vv.
Với những hình ảnh rõ ràng, mơ phỏng chính xác học sinh dễ dàng nắm bắt kiến
thức,ghi nhớ nhanh và sâu sắc.
2. Sử dụng internet để cho học sinh xem các vide trên youtube, qua đây với những
hình ảnh sống động, học sinh hào hứng,tập trung và dễ đạt được kiến thức của bài.
VD:
+ Trong bài tim và hệ mach tôi sẽ cho học sinh xem các video sau:
/>+ Bài tuần hồn máu tơi cho học sinh xem video sau:
/>+ Bài tiêu hóa và các cơ quan bài tiêu hóa:
/>Những video này thu hút sự tập trung theo dõi của học sinh, làm cho tiết học diễn
ra nhẹ nhàng và hiệu quả. Nhưng chỉ sử dụng ở phần củng cố, vận dụng, làm cho giờ
học thu hút các em đến những phút cuối.
- Sử dụng các trò chơi 1 cách linh hoạt để vừa giúp học sinh tiếp thu kiến thức 1
cách nhẹ nhàng. Ví dụ như trị: rung chuông vàng, vượt chướng ngại vật, ai là triệu
phú, hái táo… Những trò chơi này sử dụng hiệu quả cho phần khởi động, mở đầu cho

một giờ học lí thú, đồng thời qua đây kiểm tra kiến thức của các em ở bài học trước.
- Khi tổ chức trò chơi có 2 hình thức:
+ Một là cá nhân hoạt động độc lập.
+ Hai là hoạt động theo nhóm.
3. Việc kiểm tra, đánh giá học sinh phải diễn ra thường xuyên, kịp thời, chính xác,
đúng lúc. Khi học sinh trả lời đúng phải khen tốt, nếu trả lời chưa đúng thì yêu cầu học
sinh ngồi xuống và suy nghĩ thêm. Với cách ứng xử này sẽ kích thích được hứng thú
học tập ở học sinh.
4. Sinh 8 liên hệ thực tế rất nhiều, giáo viên nên khai thác tốt mảng này. Qua một
số câu chuyện hoặc qua phần giải thích, liên hệ học sinh nắm được một số kiến thức
[3]


bài học giúp học sinh nhớ lâu hơn, tăng thêm tính hấp dẫn của bộ mơn, thu hút sự chú
ý, say mê học tập nghiên cứu của học sinh, các em biết cách chăm sóc bản thân, vệ
sinh an tồn thực phẩm, bảo vệ cơ thể.
5. Sau mỗi giờ dạy tơi ln có ít nhất 1 câu hỏi nâng cao, sau 1 chủ đề có hệ thống
câu hỏi ơn tập, u cầu học sinh hồn thành nhằm mục đích phát huy tính tự học, tìm
tịi,khai thác các thơng tin của học sinh. Đặc biệt khi học sinh hoàn thành được các bài
tập này các em sẽ có 1 kiến thức vững chắc về sinh học. Và từ đây tìm ra nguồn học
sinh giỏi môn sinh học.
B. Kết quả đạt được.
Trong năm học 2020-2021 này, tháng 9 và đầu tháng 10 vì nhà trường chưa có
điều kiện để cho riêng một phịng sinh học nên tơi chưa thực hiện được các biện pháp
này trong các lớp tôi được giao nhiệm vụ giảng dạy. Vào thời điểm đó dù cơ và trị đã
thay đổi phương pháp dạy và học theo phương pháp mới nhưng giờ học vẫn diễn ra
không sôi nổi, học sinh vẫn thụ động, khó tìm ra kiến thức mới.
Từ cuối tháng 10, sau khi nhà trường đã trang bị đầy đủ máy chiêu và cho chúng
tơi một phịng sinh học riêng, tôi đã áp dung phương pháp trên và nhận thấy sự thay
đổi rất lớn trong giờ dạy và học. Học sinh ln hào hứng chờ đón các trị chơi, quan

sát tranh, theo dõi video để từ đó rút ra kết luận. Cả cơ và trị đều cảm thấy giờ học lí
thú.
- Kết quả tổng kết điểm mơn sinh học kì 1 các lớp tơi giảng dạy như sau:
Lớp TS

Giỏi

Khá

TB

8A1 40 25

62.5%

13

32,5%

2

5%

8A2 36 16

44.4%

14

38,9%

6

16,7%

8A3 38 15

39,5%

21

55.2%

2

5,3%

8A8 37 14

38%

19

51,4%

4

10,6%

8A9 39 12

31%

18

46%

9

23%

Yếu

- Năm học 2019-2020 việc thu hút học sinh tham gia thi học sinh giỏi môn sinh
học 8 gặp rất nhiều khó khăn, chỉ có 4 em đăng kí tham gia và theo học ôn thi. Nhưng
năm học này sau khi áp dụng các phương pháp trên đã thu hút được rất nhiều học sinh
[4]


tham gia thi học sinh giỏi, buổi đầu đã có 47 học sinh tham gia. Đây là một dấu hiệu
rõ rệt cho thấy hiệu quả của phương pháp mà tôi đã thực hiện.
- Vở ghi chép của học sinh (có ảnh kèm trong lúc báo cáo).
- Một số hình ảnh, video quay lại hoạt động của học sinh trong các tiết dạy (có
ảnh, video kèm theo trong lúc báo cáo).
III. KẾT LUẬN.
- Việc vận dụng một số biện pháp này đã đạt được một số kết quả nhất định. Trước
hết là những kinh nghiệm này rất phù hợp với yêu cầu giảng dạy hiện nay, thật sự góp
phần tích cực thực hiện sự đổi mới phương pháp giảng dạy theo hướng nghiên cứu bài
học, phát triển năng lực phẩm chất học sinh, phát huy tích cực chủ động và giúp các
em rèn luyện khả năng chủ động lĩnh hội kiến thức góp phần nâng cao chất lượng bộ

mơn.
- Nhờ có sự đầu tư vào kế hoạch giảng dạy, nỗ lực phấn đấu của giáo viên và học
sinh đã hoàn thành tốt nhiệm vụ, học sinh học tập tốt bộ môn, kết quả học tập từng
bước được nâng dần, tỉ lệ học sinh giỏi tăng, khơng có học sinh yếu kém bộ môn.học
sinh hiểu sâu sắc bài học và nắm vững được kiến thức cơ bản trọng tâm. Học sinh có
hứng thú u thích bộ mơn.
- Khả năng ứng dụng: “Một số biện pháp phát huy tính tích cực, tạo hứng thú
cho học sinh trong mỗi giờ dạy với môn sinh học 8” có khả năng ứng dụng thực tiễn,
và có thể ứng dụng một cách dễ dàng và đại trà trong tồn trường. Có thể áp dụng cho
các lớp và một số môn khác.
Đây là một kinh nghiệm nhỏ của tơi trong q trình giảng dạy mơn Sinh học ở
trường chắc hẳn còn nhiều hạn chế chưa thể giải quyết được trong quá trình thực hiện
phương pháp dạy học. Rất mong đồng nghiệp và quản lý trong ngành giáo dục, có
nhiều kiến tạo để chúng tơi cùng học hỏi và cùng nhau xây dựng phương pháp giảng
dạy Sinh học tốt hơn và để những tiết học ngày càng hoàn thiện hơn.
NGƯỜI VIẾT BÁO CÁO

Nguyễn Thị Vân Anh

[5]


XÁC NHẬN CỦA ĐƠN VỊ
Biện pháp: “Một số biện pháp phát huy tính tích cực, tạo hứng thú cho học sinh
trong mỗi giờ dạy với môn sinh học 8” đã được triển khai tại đơn vị, mang lại hiệu
quả. Nhờ có sự đầu tư vào kế hoạch giảng dạy, nỗ lực phấn đấu của giáo viên và học
sinh đã hoàn thành tốt nhiệm vụ, học sinh học tập tốt bộ môn, kết quả học tập từng
bước được nâng dần, tỉ lệ học sinh giỏi tăng, khơng có học sinh yếu kém bộ mơn. Một
số giải pháp đó đã tạo hứng thú, phát huy tính tích cực học tập cho học sinh ở môn sinh
học, thể hiện nhiều ưu việt, học sinh hiểu sâu sắc bài học, hứng thú yêu thích bộ môn

và nắm vững được kiến thức cơ bản trọng tâm.
Hương khê, ngày 15 tháng 01 năm 2021
HIỆU TRƯỞNG

Nguyễn Trung Thành

[6]


Báo cáo giải pháp công tác quản lý Mầm non
tài liệu mầm non mẫu giáo
Kỹ năng sống cho trẻ mầm non
sáng kiến kinh nghiệm
thư viện kiến thức tổng hợp về mầm non mẫu giáo này để chăm sóc và ni dạy con của mình ngày một tốt hơn.


Báo cáo giải pháp công tác quản lý Mầm non
tài liệu mầm non mẫu giáo
Kỹ năng sống cho trẻ mầm non
sáng kiến kinh nghiệm
thư viện kiến thức tổng hợp về mầm non mẫu giáo này để chăm sóc và ni dạy con của mình ngày một tốt hơn.


Báo cáo giải pháp công tác quản lý Mầm non
tài liệu mầm non mẫu giáo
Kỹ năng sống cho trẻ mầm non
sáng kiến kinh nghiệm
thư viện kiến thức tổng hợp về mầm non mẫu giáo này để chăm sóc và ni dạy con của mình ngày một tốt hơn.

Báo cáo giải pháp công tác quản lý Mầm non
tài liệu mầm non mẫu giáo
Kỹ năng sống cho trẻ mầm non
sáng kiến kinh nghiệm
thư viện kiến thức tổng hợp về mầm non mẫu giáo này để chăm sóc và ni dạy con của mình ngày một tốt hơn.


Báo cáo giải pháp công tác quản lý Mầm non
tài liệu mầm non mẫu giáo
Kỹ năng sống cho trẻ mầm non
sáng kiến kinh nghiệm
thư viện kiến thức tổng hợp về mầm non mẫu giáo này để chăm sóc và ni dạy con của mình ngày một tốt hơn.


Báo cáo giải pháp công tác quản lý Mầm non
tài liệu mầm non mẫu giáo
Kỹ năng sống cho trẻ mầm non
sáng kiến kinh nghiệm
thư viện kiến thức tổng hợp về mầm non mẫu giáo này để chăm sóc và ni dạy con của mình ngày một tốt hơn.


Báo cáo giải pháp công tác quản lý Mầm non
tài liệu mầm non mẫu giáo
Kỹ năng sống cho trẻ mầm non
sáng kiến kinh nghiệm
thư viện kiến thức tổng hợp về mầm non mẫu giáo này để chăm sóc và ni dạy con của mình ngày một tốt hơn.


Báo cáo giải pháp công tác quản lý Mầm non
tài liệu mầm non mẫu giáo

Kỹ năng sống cho trẻ mầm non
sáng kiến kinh nghiệm
thư viện kiến thức tổng hợp về mầm non mẫu giáo này để chăm sóc và ni dạy con của mình ngày một tốt hơn.