Kỹ thuật nuôi cá hô pot

Đỡ đẻ cho cá hô

Cá hô là loài cá nước ngọt đã được Ủy ban Sông Mékong
đưa vào sách Đỏ, vì có nguy cơ tuyệt chủng. Lần đầu tiên các
nhà khoa học ở Trung tâm Quốc gia Giống thủy sản Nam Bộ
thuộc Viện Nghiên cứu Nuôi trồng thủy sản II ở An Thái
Trung (Cái Bè, Tiền Giang) thuần dưỡng và cho sinh sản
thành công.
Sáng thứ bảy, nhưng ở các bể ươm cá giống và những ao
nuôi cá bố mẹ của Trung tâm Quốc gia Giống thủy sản Nam
Bộ vẫn đông người làm việc. Ông thạc sĩ “cá hô” Huỳnh Hữu
Ngãi, và tiến sĩ - Giám đốc Trung tâm Quốc gia Giống thủy
sản Nam Bộ Phạm Văn Khánh, chủ nhiệm dự án thuần
dưỡng, tái tạo và phát triển cá hô, đang chăm chú xem xét
những đàn cá bột trong các bể ươm, chuẩn bị xuất ao 10.000
con cá hô giống cho một công ty ở TPHCM.
“Ép” cá hô đẻ kiểu cá chép
Tiến sĩ Khánh nói: “Chúng tôi nuôi cá hô từ năm 2003 và cho
sinh sản thành công từ năm 2005, năm nay thấy chắc ăn mới
dám đưa cho dân nuôi thử và bán cá giống ra thị trường”. Sau
nhiều năm phối hợp với Ủy ban Sông Mékong thực hiện các
dự án quốc tế về nghiên cứu môi trường sống của các loài cá
bản địa, ông Khánh và các cộng sự xác định cá hô trên sông
Cửu Long ngày càng hiếm, nên đã chọn giống cá này làm đối
tượng thuần dưỡng, cho sinh sản phát triển.
Thạc sĩ Ngãi kể: Năm 2003 triển khai dự án chúng tôi phải
lên An Giang, Đồng Tháp đặt hàng những người làm nghề
chài lưới trên sông Tiền, sông Hậu tìm cá giống nhưng

không có. Túng thế, trung tâm tung người đi các tỉnh dò hỏi
và phát hiện có một nguồn cá giống trong dân, tuy không
nhiều.
Những con cá hô này theo nước vào ao của nông dân từ lúc
còn nhỏ và được họ giữ lại, thuần dưỡng làm cá kiểng. Vậy
là trung tâm “mở chiến dịch” năn nỉ thu mua cá hô từ Tiền
Giang qua Vĩnh Long, Đồng Tháp. Kết quả “chúng tôi đã
mua được 84 con cá hô có tổng trọng lượng khoảng 1,2 tấn
với giá bình quân 100.000 đồng/kg, mang về thuần dưỡng
trong ao”.
Giải quyết được khâu cá bố mẹ, thì nhóm thực hiện dự án lại
đứng trước một khó khăn mới: không có tài liệu nào đề cập
đến quá trình sinh sản của cá hô. Loay hoay tìm kiếm khắp
nơi, kể cả trên mạng Internet, cuối cùng các nhà khoa học của
trung tâm xác định cá hô cùng loài với họ cá chép nên thử
“ép” cho cá hô sinh sản theo kiểu cá chép.
Sau khi đưa cá hô lên bể tiêm kích dục tố, vuốt trứng cho thụ
tinh nhân tạo giống như cá chép, các nhà khoa học hồi hộp
chờ kết quả và bất ngờ vì thành công. Tuy nhiên, tỉ lệ cá
bột ương nuôi lúc đầu chỉ đạt 1% trong ao và khoảng 13%
trên bể, nên những người thực hiện dự án không công bố
thông tin cho cá hô đẻ thành công mà tiếp tục tìm tòi nghiên
cứu.
Mở ra nghề nuôi cá hô
Thạc sĩ Ngãi nói rằng sau thành công khiêm tốn của năm
2005, nhóm nghiên cứu phát hiện tỉ lệ cá hô bột ương nuôi
đạt thấp do nguồn nước không tốt, cá bố mẹ nuôi vỗ chưa
hoàn chỉnh, thức ăn cho cá con chưa phù hợp và những người
thực hiện dự án chưa có kinh nghiệm. Năm 2006, cá hô bố
mẹ nặng từ 8 kg/con trở lên được cho vào ao nuôi riêng từ

đầu vụ, đến tháng 5 bắt đầu cho đẻ và mọi việc trở nên xuôi
chèo mát mái.
Các nhà khoa học trong nhóm thực hiện dự án ước tính năm
2006 có thể cho ra đời 400.000 cá hô giống. Ông Ngãi cho
biết thêm, hiện trung tâm chỉ lấy được 50% lượng trứng của
cá hô mẹ vì đây là một thao tác rất khó do cá quá lớn, thực
hiện không khéo có thể gây chết cá. Các nhà khoa học cũng
thử nghiệm cho cá hô sinh sản tự nhiên trong bể nhưng tỉ lệ
cá con đạt rất thấp, có lẽ do cá quá lớn trong khi bể ương chật
hẹp.
Việc thuần dưỡng và cho sinh sản thành công cá hô của
Trung tâm Quốc gia Giống thủy sản Nam Bộ đã mở ra tương
lai nuôi cá hô thương phẩm trong dân. Thạc sĩ Ngãi và những
“ông cá hô” của dự án cho biết, từ tháng 3-2006 Trung tâm
Quốc gia Giống thủy sản Nam Bộ đã đưa cá hô giống cho các
chủ bè, chủ đăng quầng ở các tỉnh nuôi thử nghiệm.
Sau 3 tháng nuôi, trọng lượng cá hô nuôi bè, đăng quầng đạt
bình quân 0,5 kg/con. Tiến sĩ Khánh và thạc sĩ Ngãi phấn
khởi: “Tỉ lệ phát triển như vậy là tốt. Hiện nay nhu cầu mua
cá hô giống trong dân khá lớn, hy vọng nghề nuôi cá hô
thương phẩm sẽ phát triển mạnh trong tương lai vì đây là loại
cá thịt ngon, bán có giá”. Theo tiến sĩ Khánh, cá hô có thể
nuôi đạt trọng lượng vài chục ký đến hơn 100 kg/con như cá
sống trong môi trường tự nhiên, nếu có điều kiện về ao nuôi.
Tuy nhiên, nuôi cá đạt trọng lượng từ 10 kg/con trở lên là đã
có thể xuất bán thương phẩm. “Phát triển mạnh nghề nuôi cá
hô thì loài cá này sẽ không còn bị đe dọa tuyệt chủng” - tiến
sĩ Khánh kết luận.
Sẽ xuất hiện đều đặn trong mâm cơm các gia đình?
Cá hô (tên khoa học Catlocarpio Siamensis) thuộc loài cá

chép, là giống cá quý hiếm của sông Mékong, thường sống ở
nơi nước chảy xiết, ăn tạp các nguồn thực vật trong tự nhiên,
thịt rất ngon. Canh chua cá hô nấu với cơm mẻ, bắp chuối là
món ăn đặc sản ở các nhà hàng tại ĐBSCL truớc đây. Có thời
các nhà hàng đặc sản ở Long Xuyên, Châu Đốc thu mua thịt
cá hô với giá 120.000 đồng/kg, riêng đầu cá hô giá 240.000
đồng/kg. Cá hô có thể đạt trọng lượng trên 100 kg/con (con
cá hô lớn nhất mà ngư dân An Giang bắt được trên sông Vàm
Nao có trọng lượng hơn 130 kg). Từ 6-7 năm tuổi, cá hô bắt
đầu sinh sản. Tuy nhiên những năm gần đây, cá hô ngày càng
vắng bóng trên sông Tiền, sông Hậu. Dù các nhà khoa học
còn đang nghiên cứu quá trình sinh trưởng của loài cá này
nhưng hy vọng trong tương lai không xa, nếu thuận buồm,
xuôi gió, bóng dáng con cá hô sẽ xuất hiện đại trà ở các chợ
và bữa ăn của nhiều gia đình.
HÙNG ANH (NLĐ, 28/8/2006)

ĐBSCL phát triển nuôi cá hô
Sáng 7-7, Trung tâm Quốc gia giống thủy sản nước ngọt
Nam bộ (huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang) cho biết: Trung tâm
đã cho sinh sản thành công đợt thứ 5, giống cá hô trong môi
trường nhân tạo. Cá bố mẹ sau 10 năm nuôi, đạt trọng lượng
20 - 25kg sẽ cho sinh sản. Hiện nay, trung tâm có khoảng 80
con cá bố mẹ trọng lượng 25kg/con và gần 200 con cá hô hậu
bị với trọng lượng từ 8 - 10kg/con.
Ngoài tự nhiên, cá hô chỉ có ở lưu vực sông Mekong. Riêng
ở nước ta, cá thường xuất hiện ở sông Vàm Nao thuộc huyện
Phú Tân, tỉnh An Giang nhưng với số lượng rất hiếm. Cá lớn
có thể đạt trọng lượng 70 đến 100kg. Tuy nhiên, do bị khai
thác triệt để nên giống cá này ngày càng trở nên cạn kiệt. Với

quá trình nghiên cứu, từ năm 2005 đến nay, trung tâm đã đạt
kết quả cho cá hô sinh sản với tỷ lệ thành công ngày càng cao
hơn. Quy trình này đang tiếp tục được nghiên cứu mở ra
nhiều triển vọng cho việc khôi phục giống cá quý hiếm này ở
ĐBSCL.
MINH TRƯỜNG (SGGP, 07/07/2007)

Bạc Liêu: Nuôi thử nghiệm cá hô lần đầu tiên
Để thực hiện chủ trương đa dang hóa vật nuôi, góp phần bảo
tồn và phát triển một số loài động vật thủy sản quý hiếm.
Bằng nguồn vốn tự có của đơn vị mình, Trại thưc nghiệm
giống thủy sản nước ngọt đặt tại xã Vĩnh Mỹ B, huyện Hòa
Bình, Bạc Liêu thuộc Trung Tâm Khuyến nông - Khuyến
ngư Bạc Liêu lần đầu tiên đưa một đối tượng giống mới là cá
hô về nuôi thử nghiệm. Cá hô có tên khoa học là catlocarplo
siamensis, thuộc loài cá chép khổng lồ quí hiếm. Mô hình
này nhằm theo dõi khả năng tăng trưởng, tính thích nghi của
đối tượng này với điều kiện khí hậu thời tiết và môi trường
Bạc Liêu. Ngoài ra, thông qua việc nuôi thử nghiệm này,
Trung tâm hy vọng sẽ rút kinh nghiệm và hoàn thiện qui trình
nuôi, đồng thời nếu khẳng định được tính thích nghi sẽ
khuyến cáo nhân rộng trong thời gian sắp tới.
Nguyễn Đẳng - TTKNKN Bạc Liêu (Khuyến ngư VN,
31/07/2009)