NGHỆ THUẬT ĐIÊU KHẮC CỦA NGƯỜI Ê ĐÊ pot

NGHỆ THUẬT ĐIÊU
KHẮC CỦA NGƯỜI Ê ĐÊ


Nghệ thuật điêu khắc của người Êđê rất phong phú và đa dạng, thể hiện trên
kiến trúc nhà ở, nhà mồ, cột klao, kbao, hoa văn trang trí sống động trên váy
áo…
Theo truyền thống của người Êđê, nghệ thuật điêu khắc
mang tính chất khép kín. Do vậy, từ chủ đề, bố cục chất
liệu, đường nét trong nghệ thuật điêu khắc thường ổn
định. Các hoạ tiết, hoa văn trang trí trên cột klao, kbao,
nhà mồ, nhà ở đầu hàm chứa rất nhiều nội dung phong
phú, các mô típ gắn liền với đời sống kinh tế, săn bắn,
hái lượm. Đây là những hình ảnh quen thuộc của người Êđê, mô típ là những
đường thẳng song song, kết hợp với đường cong biểu trưng cao nhất của đời sống
sung túc, vừa mang yếu tố nghệ thuật, vừa mang yếu tố tâm linh, cấu trúc hài hoà
cân đối phối hợp giữa màu sắc nhân tạo với cảnh sắc thiên nhiên như bông lúa,
bông vải, sừng trâu, những đồ dùng hàng ngày trong gia đình.
Hoa văn trên vải mang những chủ đề không xa với cuộc sống hàng ngày, màu đen,
đỏ vẫn là màu chủ đạo kết hợp với những đường thẳng song song chạy sát bên mép
vải hay gần mép vải cách điệu hình học. Hoa văn trên vải của người Êđê có ấn
tượng mạnh mẽ về phong cách. Chính những hoa văn phản ánh văn hoá truyền

thống và đời sống sinh hoạt hằng ngày của người Êđê. Ngoài ra nó còn thể hiện ở
tượng nhà mồ chất phác, không chau truốt, không rườm rà, nhiều khi không cân
đối, không tỷ lệ… Chỉ bằng những chiếc rìu, cái rựa với đôi bàn tay khéo léo, trí
tưởng tượng của người Êđê đã tạo ra những tác phẩm có giá trị đáp ứng các yêu
cầu thẩm mỹ trong đời sống của họ, đó là hình tượng người đàn ông vỗ trống, đàn
bà giã gạo, mang gùi… Mỗi hình tượng trang trí đều có ý nghĩa khác nhau làm
tăng thêm v
ẻ đẹp, biểu hiện yếu tố tâm linh.

Trải qua bao năm tháng cùng với sự giao lưu, phát triển nghệ thuật điêu khắc,
nhưng người Êđê vẫn giữ được và phát huy góp phần làm nên một bản sắc văn hoá
đặc thù. Hiện nay đến buôn làng người Êđê vào dịp lễ hội vẫn còn in đậm nghệ
thuật điêu khắc thể hiện qua trang phục, nhà mồ, đồ đan, cột klao, kbao… Chính
những hình tượng này làm cho bản sắc văn hoá của người Êđê khác với các dân tộc
khác. Mặc dù họ đang sống trong một môi trường ảnh hưởng văn hoá vùng đồng
bằng nhưng người Êđê vẫn giữ được bản sắc văn hoá của dân tộc mình, góp phần
không nhỏ vào việc gìn giữ bản sắc văn hoá dân tộc Việt Nam.