Đất Hà Tiên cảnh sắc huyền thoại
Được khai mở từ đầu thế kỷ XVIII, đất Hà Tiên nổi tiếng với nhiều danh lam thắng
cảnh, núi non trập trùng, thiên nhiên tươi mát…
Đất Hà Tiên được người xưa gọi là thập cảnh thiên phú với những cái tên tứ âm rất tuyệt
là Hà Tiên thập vịnh do Tổng trấn Mạc Thiên Tích đề xướng từ năm Bính Thìn 1736:
Đông Hồ Ánh Nguyệt, Bình San Điệp Thúy, Thạch Động Thôn Vân, Lộc Trĩ Thôn Cư,
Kim Dự Lan Đào, Tiêu Tự Thần Chung, Châu Nham Lạc Lộ, Giang Thành Dạ Cổ, Lư
Khê Ngự Bạc, Nam Phố Trừng Ba. Nơi đây, quanh năm nắng vàng, biển xanh ôm ấp vỗ
về, tạo cho Hà Tiên một dáng vẻ riêng biệt, gắn liền với cốt cách người Hà Tiên đã đi vào
thơ ca… suốt chiều dài lịch sử khai hoang mở đất.
Đôi nét Hà Tiên xưa
Cái tên Hà Tiên không ai biết chính xác có tự bao giờ, chỉ biết xưa kia thuộc vùng đất
Mang Khảm (tục danh Trấn Phiên thành, còn gọi là Đồng Trụ trấn). Tương truyền, vì
mến cảnh trần gian nơi đây thiên nhiên tươi đẹp, non nước hữu tình, tiên nữ thường hay
xuất hiện ngoạn cảnh trần gian, từ đó đã xuất hiện tên gọi Hà Tiên.
Năm 1679, Mạc Cửu (quê Lôi Châu – Trung Quốc) do không chịu nổi cảnh cai trị hà
khắc của nhà Thanh, rời bỏ quê hương lưu lạc đến vùng đất Hà Tiên, chiêu tập lưu dân
khai hoang mở đất lập nên xứ Hà Tiên, phát triển buôn bán làm cho vùng đất này ngày
càng thêm trù phú, vì vậy khoảng đầu thế kỷ 17, vua Cao Miên đã phong cho Mạc Cửu
chức Ốc Nha để cai quản vùng đất này. Tuy nhiên, do bị quân Xiêm La thường xuyên
quấy nhiễu, trong lúc Cao Miên không đủ sức để bảo vệ, nên năm 1708 Mạc Cửu đã thần
phục chúa Nguyễn Phúc Chu để nhận được sự bảo hộ của Nhà Nguyễn và vẫn giữ
nguyên các chức vụ. Từ đó vùng đất này thuộc về Việt Nam.
Vào đầu thế kỷ XVIII, Hà Tiên là một thị trấn buôn bán sầm uất, có hải cảng lớn giao
thương với các tàu buôn phương Tây và các nước Nam Á trong hải trình từ Tây sang
Đông và ngược lại. Các thương hiệu của người Hoa và người Việt lần lượt mọc lên, buôn
bán nhộn nhịp. Hàng quán, các cửa hàng mỹ nghệ mở ra khắp nơi, nghề thủ công mỹ
nghệ phát triển, khai thác đánh bắt thủy sản được mở mang, tạo cho đất Hà Tiên thế
mạnh về kinh tế, phát triển nền văn hóa rực rỡ, trong đó thi ca là một nét đặc trưng điển
hình, ngày nay và chắc chắn mãi mãi về sau còn lưu lại tiếng tăm của một thời kỳ mà sự
phát triển thi đàn luôn luôn là sự quyến rũ tao nhân mặc khách đến với đất Hà Tiên ngâm
vịnh và ngoạn cảnh.
… Và cảnh sắc huyền thoại
Hà Tiên thập vịnh, mười bài thơ ca ngợi cảnh đẹp được thiên nhiên ban tặng, mỗi nơi có
một sắc thái riêng biệt, nơi nào cũng đáng được khám phá, chiêm ngưỡng, nếu bỏ sót một
nơi là xem như ta chưa đến Hà Tiên. Bình San điệp thúy – một trong mười cảnh đẹp nhất
của đất Hà Tiên, đứng trên núi Bình San, Hà Tiên hiện ra trong nắng sớm ban mai hoặc
trong buổi chiều tà, lúc nào cũng thơ mộng, một bên là núi Voi Phục, bên kia là biển
Đông mênh mông, màn nước trong xanh đến tận chân trời, càng tôn thêm vẻ đẹp của đất
Hà Tiên mà không nơi nào có được. Thạch động thôn vân, chính là nơi khơi nguồn câu
chuyện cổ tích Thạch Sanh chém chằn, vào sâu trong Thạch Động chiêm ngưỡng nét đẹp
của thạch nhũ như nét cọ vẽ của thiên nhiên, với những hình thù khơi gợi trí tưởng tượng
của con người, tạo cho Thạch động một vẻ huyền hoặc. Từ đây, đi ngược về hướng Tây
khoảng 3km tới cửa khẩu Xà Xía, nơi giao lưu buôn bán khá sầm uất của cư dân người
Việt và bên kia là cư dân đất nước chùa tháp. Xuôi về hướng nam, dọc theo phía biển là
thắng cảnh nổi tiếng Hòn Chông ngắm nhìn hòn Phụ Tử ngày đêm sóng vỗ, thăm di tích
Chùa Hang và chỉ cần mươi phút bồng bềnh trên sóng là đến hang Gia Long, ngắm cảnh
sắc và hít thở không khí trong lành, vị mặn của biển và cảm nhận sự yên tĩnh trầm mặc
của thời gian.
Đã đến Hà Tiên, muốn hiểu thêm lịch sử khai mở vùng đất này, không thể nào quên
viếng thăm từ đường dòng họ Mạc, khởi đầu từ Tổng binh Mạc Cửu. Khi ông qua đời,
nhà Nguyễn đã phong tước hiệu Khai trấn Thượng trụ quốc Đại tướng quân Vũ Nghị
công, thăm nơi yên nghỉ của những người đã có công khai phá đất Hà Tiên hơn 300 năm
trước. Mạc Cửu giỏi tài dụng binh, Mạc Thiên Tích giỏi văn thơ, người đã có công lập ra
tao đàn Chiêu Anh Các để mỗi tuần trăng tròn, ngắm trăng làm thơ tại Bảo nguyệt liên
trì. Thăm đình Nguyễn Trung Trực, mộ Bà lớn tướng Lê Kim Định, đền Phó Cơ Điều,
sắc tứ Tam Bảo tự, chùa Phù Dung… niềm tự hào không chỉ của cư dân Hà Tiên, mà đó
còn là niềm tự hào của bao thế hệ người Việt Nam, chung sức chung lòng vì một Hà Tiên
không ngừng phát triển.
Ngày nay, Hà Tiên đang khoác lên mình một màu áo mới, kết cấu hạ tầng đang được đầu
tư hoàn chỉnh để khai thác tiềm năng của vùng đất được thiên nhiên ưu đãi nhiều mặt.
Đặc biệt là sự đầu tư để phát triển du lịch, dịch vụ một thế mạnh có một không hai ở
Đồng bằng sông Cửu Long. Thời điểm này, đến Hà Tiên ta sẽ thấy được sự thay đổi đến
diệu kỳ, ngày xưa khai hoang mở đất, thì ngày nay đất Hà Tiên đang có những dự án lấn
biển ngoạn mục, xây dựng lên những đô thị hiện đại mà cảnh quan thiên nhiên vẫn được
bảo tồn nghiêm ngặt, giá trị văn hóa lịch sử ngày càng được nâng lên với nhiều lễ hội độc
đáo, nhằm tưởng nhớ công lao và giáo dục truyền thống yêu nước của bao thế hệ “công
thần lập quốc”… Vì một Hà Tiên phát triển bền vững trong tương lai.