TỔNG QUAN VỀ VAI TRÒ CỦA CHÍNH PHỦ TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU CỦA MÔN HỌC KINH TẾ CÔNG CỘNG potx

Bài giảng Kinh tế công cộng 1
MÔN HỌC
KINH TẾ CÔNG CỘNG
Giảng viên biên soạn:
……………
Hà nội, tháng … năm 200…
Bài giảng Kinh tế công cộng 2
CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN VỀ VAI TRÒ CỦA
CHÍNH PHỦ TRONG NỀN KINH TẾ
THỊ TRƯỜNG VÀ ĐỐI TƯỢNG
NGHIÊN CỨU CỦA MÔN HỌC KINH
TẾ CÔNG CỘNG
Bài giảng Kinh tế c
ông cộng
3
NỘI DUNG CHÍNH
1. CHÍNH PHỦ TRONG NỀN KINH TẾ THỊ
TRƯỜNG
2. CƠ SỞ KHÁCH QUAN CHO SỰ CAN THIỆP
CỦA CHÍNH PHỦ VÀO NỀN KINH TẾ
3. CHỨC NĂNG, NGUYÊN TẮC VÀ NHỮNG
HẠN CHẾ TRONG SỰ CAN THIỆP CỦA
CHÍNH PHỦ VÀO NỀN KINH TẾ THỊ
TRƯỜNG
4. ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU MÔN HỌC
Bài giảng Kinh tế c
ông cộng
4
1. CHÍNH PHỦ TRONG NỀN KINH TẾ THỊ

TRƯỜNG
1.1 Quá trình phát triển nhận thức về vai trò
của Chính Phủ
1.2 Sự thay đổi vai trò Chính Phủ trong thực
tiễn phát triển của thế kỷ 20
1.3 Đặc điểm chung của khu vực công cộng
1.4 Khu vực công cộng ở Việt Nam
1.5 Chính Phủ trong vòng tuần hoàn kinh tế
Bài giảng Kinh tế c
ông cộng
5
1.1 Quá trình phát triển nhận thức về vai
trò của Chính Phủ
Khái niệm Chính Phủ: CP là một tổ chức
được thiết lập để thực thi những quyền lực
nhất định, điều tiết hành vi của các cá nhân
sống trong xã hội nhằm phục vụ cho lợi ích
chung của xã hội đó và tài trợ cho việc cung
cấp những hàng hóa, dịch vụ thiết yếu mà
xã hội đó có nhu cầu.
Bài giảng Kinh tế c
ông cộng
6
1.1 Quá trình phát triển nhận thức về vai
trò của Chính Phủ
Chức năng của Chính phủ: thực thi pháp
luật và can thiệp vào nền kinh tế.
Bài giảng Kinh tế c
ông cộng
7

1.1 Quá trình phát triển nhận thức về vai
trò của Chính Phủ

Lý thuyết Bàn tay vô hình của Adam
Smith
 nền KTTT thuần túy

Quan điểm của Karl Marx, Anghen, Lenin
 nền KT kế hoạch hóa tập trung

Cải cách kinh tế (trong đó có VN)
 nền KT hỗn hợp
Bài giảng Kinh tế c
ông cộng
8
1.2 Sự thay đổi vai trò CP trong thực tiễn
phát triển của thế kỷ 20

Thập kỷ 50-70: Chính phủ đóng vai trò
quan trọng

Thập kỷ 80: thu hẹp sự can thiệp của
Chính phủ

Thập kỷ 90: kết hợp với KVTN trong quá
trình phát triển
Bài giảng Kinh tế c
ông cộng
9
1.3 Đặc điểm chung của khu vực công

cộng

Khái niệm khu vực công cộng

Phân bổ nguồn lực:

Theo cơ chế thị trường

Theo cơ chế phi thị trường
Bài giảng Kinh tế c
ông cộng
10
1.3 Đặc điểm chung của khu vực công
cộng (tiếp)

Các lĩnh vực cơ bản được coi là KVCC:

Hệ thống các cơ quan quyền lực của NN

Hệ thống quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn
XH…

Hệ thống KCHT kỹ thuật và xã hội

Các lực lượng kinh tế của Chính phủ

Hệ thống an sinh xã hội
Bài giảng Kinh tế c
ông cộng
11

1.3 Đặc điểm chung của khu vực công
cộng

Quy mô của KVCC:
Lớn hay nhỏ tùy thuộc vào quan hệ giữa
KVCC và KVTN
Bài giảng Kinh tế c
ông cộng
12
1.4 Khu vực công cộng ở Việt Nam

Trước năm 1986

KVCC giữ vai trò chủ đạo

KVTN nhỏ bé, bị bóp nghẹt

Sau năm 1986

Nghị quyết ĐH Đảng lần thứ VI: chuyển nền KT sang
vận hành theo cơ chế TT

KVCC có chuyển biến sâu sắc

KVCC bộc lộ những yếu kém chưa theo kịp yêu cầu
đổi mới

Nguyên nhân những yếu kém của KVCC
Bài giảng Kinh tế c
ông cộng

13
1.5 CP trong vòng tuần hoàn kinh tế
9
11
9

6
4
10
8 2 1
2
7
8
CÁC HỘ GIA ĐÌNH
DOANH NGHIỆP
CHÍNH PHỦ
Thị trường yếu
tố sản xuất
Thị tr@ờng
vèn
Thị
trường
hàng
hóa
3 5
Hinh 1.1: Chinh phñ trong vßng tuÇn hoµn kinh tế
Bài giảng Kinh tế c
ông cộng
14
2. CƠ SỞ KHÁCH QUAN CHO SỰ CAN THIỆP

CỦA CP VÀO NỀN KINH TẾ
2.1 Tiêu chuẩn về hiệu quả sử dụng nguồn
lực
2.2 Định lý cơ bản của Kinh tế học Phúc lợi
2.3 Thất bại của thị trường – cơ sở để Chính
phủ can thiệp vào nền kinh tế
Bài giảng Kinh tế c
ông cộng
15
2.1 Tiêu chuẩn về sử dụng nguồn lực
2.1.1 Hiệu quả Pareto và hoàn thiện Pareto
Hiệu quả Pareto: Một sự phân bổ nguồn
lực được gọi là đạt hiệu quả Pareto nếu
như không có cách nào phân bổ lại các
nguồn lực để làm cho ít nhất một người
được lợi hơn mà không làm thiệt hại đến
bất kỳ ai khác
Bài giảng Kinh tế c
ông cộng
16
2.1 Tiêu chuẩn về sử dụng nguồn lực
Hoàn thiện Pareto:Nếu còn tồn tại một
cách phân bổ lại các nguồn lực làm cho ít
nhất một người được lợi hơn mà không
phải làm thiệt hại cho bất kỳ ai khác thì
cách phân bổ lại các nguồn lực đó là hoàn
thiện Pareto so với cách phân bổ ban đầu.
Bài giảng Kinh tế c
ông cộng
17

2.1 Tiêu chuẩn về sử dụng nguồn lực
2.1.2 Điều kiện đạt hiệu quả Pareto
Điều kiện hiệu quả sản xuất:
MRTS
X

LK
= MRTS
Y

LK
Điều kiện hiệu quả tiêu dùng:
MRS
A

XY
= MRS
B

XY
Bài giảng Kinh tế c
ông cộng
18
Điều kiện hiệu quả hỗn hợp:
MRT
XY
= MRS
A,B

XY

2.1.2 Điều kiện đạt hiệu quả Pareto
(tiếp)
2.1 Tiêu chuẩn về sử dụng nguồn lực
Bài giảng Kinh tế c
ông cộng
19
2.1 Tiêu chuẩn về sử dụng nguồn lực
-
MB>MC:chưa hiệu
quả vì tăng sản lượng
còn làm tăng được
PLXH
-
MB<MC: chưa hiệu
quả vì giảm sản lượng
làm tăng PLXH
-
MB=MC: sản xuất
đạt hiệu quả
2.1.3 Điều kiện biên về tính hiệu quả
E
G
H
B
A
S=MC
D=MB
W↑ W↓
MB,MC
0 Q

1
Q
0
Q
2
Q
Bài giảng Kinh tế c
ông cộng
20
2.2 Định lý cơ bản của Kinh tế học phúc
lợi
2.2.1 Nội dung định lý
“Chừng nào nền kinh tế còn là cạnh tranh
hoàn hảo, tức là những người sản xuất và
tiêu dùng còn chấp nhận giá, thì chừng đó,
trong những điều kiện nhất định, nền kinh
tế sẽ tất yếu chuyển tới một cách phân bổ
nguồn lực đạt hiệu quả Pareto”.
Bài giảng Kinh tế c
ông cộng
21
2.2 Định lý cơ bản của Kinh tế học phúc
lợi
2.2.2 Hạn chế của tiêu chuẩn Pareto và
Định lý cơ bản của Kinh tế học Phúc lợi
- Định lý cơ bản của Kinh tế học Phúc lợi
chỉ đúng trong môi trường cạnh tranh hoàn
hảo
- Hiệu quả Pareto chỉ quan tâm đến hiệu
quả mà không quan tâm đến công bằng

Bài giảng Kinh tế c
ông cộng
22
- Tiêu chuẩn Pareto chỉ đưa ra dấu hiệu tốt
về hiệu quả phân bổ nguồn lực trong điều
kiện nền kinh tế ổn định
2.2 Định lý cơ bản của Kinh tế học phúc
lợi
2.2.2 Hạn chế của tiêu chuẩn Pareto và
Định lý cơ bản của Kinh tế học Phúc lợi
- Định lý cơ bản của Kinh tế học Phúc lợi
nghiên cứu trong bối cảnh 1 nền kinh tế
đóng
Bài giảng Kinh tế c
ông cộng
23
2.3 Thất bại của thị trường – cơ sở để CP
can thiệp vào nền kinh tế
Thất bại của thị trường: là những trường
hợp mà thị trường cạnh tranh không thể sản
xuất ra hàng hóa và dịch vụ ở mức như xã
hội mong muốn.
Những thất bại thị trường chủ yếu gồm:
Bài giảng Kinh tế c
ông cộng
24
2.3 Thất bại của thị trường – cơ sở để CP
can thiệp vào nền kinh tế
2.3.1 Thất bại về tính hiệu quả (C2)
-

Độc quyền
-
Ngoại ứng
-
Hàng hóa công cộng
-
Thông tin không đối xứng
Bài giảng Kinh tế c
ông cộng
25
2.3 Thất bại của thị trường – cơ sở để CP
can thiệp vào nền kinh tế
2.3.2 Thất bại do sự bất ổn định mang tính
chất chu kỳ của nền kinh tế (C4)
2.3.3 Thất bại về công bằng (C3)
2.3.4 Hàng hóa khuyến dụng và phi
khuyến dụng