Những điểm mới trong các chế độ của loại hình Bảo Hiểm XH bắt buộc trong luật Bảo Hiểm XH so với những quy định hiện nay về Bảo Hiểm XH

NHỮNG ĐIỂM MỚI TRONG CÁC CHẾ ĐỘ CỦA LOẠI HÌNH BHXH BẮT
BUỘC TRONG LUẬT BHXH SO VỚI NHỮNG QUY ĐỊNH HIỆN NAY VỀ
BHXH
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Sau mười một năm không ngừng nỗ lực và phấn đấu, cuối cùng Việt Nam đã
trở thành thành viên thứ 150 của tổ chức thương mại thế giới (WTO). Đây là một
bước ngoặt lớn trong lịch sử phát triển của đất nước. Chính điều đó sẽ tạo ra những
thay đổi lớn cho quá trình phát triển kinh tế - xã hội đất nước trong giai đoạn hiện
nay và trong tương lai. Để đảm bảo cho quá trình phát triển đó, tại kỳ họp thứ 9
Quốc hội khoá XI, một loạt các Luật đã được Quốc hội thông qua ngày 29 tháng
06 năm 2006, trong đó có Luật BHXH.
Luật BHXH ra đời nhằm mục đích đảm bảo an sinh xã hội, cũng như điều
chỉnh quan hệ xã hội cho phù hợp với tình hình phát triển của đất nước. Vậy, để
thực hiện được mục đích đó Luật BHXH đã có những gì thay đổi so với những quy
định hiện nay về BHXH. Đó chính là lý do mà nhóm chúng tôi chọn đề tài này.
Theo Luật BHXH, BHXH bao gồm 3 loại hình sau:
- BHXH bắt buộc: sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2007.
- BHXH tự nguyện: sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2008
- BH thất nghiệp: sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2009.
Trong ba loại hình đó, trong bài thảo luận này chúng tôi chỉ đi sâu nghiên cứu
vào loại hình BHXH bắt buộc - loại hình sẽ có hiệu lực sớm nhất. Và cụ thể là
chúng tôi sẽ trình bày những điểm mới của loại hình này trong 5 chế độ: trợ cấp ốm
đau, thai sản, tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp, hưu trí và tử tuất so với những
quy định hiện nay về 5 chế độ này.
II. NỘI DUNG
1. CHẾ ĐỘ ỐM ĐAU
a. Về điều kiện hưởng
•Trường hợp người lao động có con dưới 7 tuổi bị ốm đau, phải nghỉ việc để
chăm sóc con:
+ Quy định hiện nay: Khống chế chỉ thực hiện với con thứ nhất và thứ hai
(kể cả con nuôi)

+ Luật BHXH: Không khống chế ( Điều 22 - khoản 2)
b. Về thời gian nghỉ hưởng chế độ ốm đau:
•Trường hợp lao động bị ốm đau đã đóng BHXH từ đủ 30 năm trở lên, thì
thời gian tối đa hưởng chế độ ốm đau trong 1 năm được quy định như sau:
-Làm việc trong điều kiện bình thường:
+ Quy định hiện nay: Được hưởng 50 ngày
+ Luật BHXH: Được hưởng 60 ngày (Điều 23 - khoản 1 - điểm a)
-Làm nghề hoặc công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc danh mục do
Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội và Bộ Y tế ban hành hoặc làm việc thường
xuyên ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số từ 0,7 trở lên:
+ Quy định hiện nay: Được hưởng 60 ngày
+ Luật BHXH: Được hưởng 70 ngày (Điều 23 - khoản 1 - điểm b)
Như vậy, so với quy định hiện nay, Luật BHXH đã tăng thêm thời gian tối đa
hưởng chế độ ốm đau trong 1 năm lên 10 ngày.
•Trường hợp người lao động có con dưới 7 tuổi bị ốm đau, mà cả cha và mẹ
cùng tham gia BHXH:
-Quy định hiện nay: Chỉ một người được hưởng trợ cấp BHXH trong thời
gian nghỉ việc để chăm sóc con ốm đau.
-Luật BHXH: (bổ sung) Nếu một người đã hết hạn hưởng chế độ mà con vẫn
ốm đau thì người kia được hưởng chế độ ốm đau theo quy định. (Điều 24 - khoản
2)
c. Về mức hưởng chế độ ốm đau:
•Trường hợp người lao động bị mắc bệnh thuộc danh mục bệnh cần chữa trị
dài ngày do Bộ Y tế ban hành đã hết thời hạn 180 ngày mà vẫn tiệp tục điều trị:
-Quy định hiện nay: Được hưởng tiếp chế độ ốm đau với mức thấp hơn
-Luật BHXH: (bổ sung) Nếu số tiền hưởng theo tỷ lệ quy định thấp hơn mức
lương tối thiểu chung thì được tính bằng mức lương tối thiểu chung (Điều 25 -
khoản 4)
d. Về dưỡng sức, phục hồi sức khoẻ sau khi ốm đau:
-Quy định hiện nay: không có

- Luật BHXH: Người lao động sau thời gian hưởng chế độ ốm đau theo quy
định của Luật mà sức khoẻ còn yếu thì được nghỉ dưỡng sức, phục hồi sức khoẻ từ
5 đến 10 ngày trong một năm (Điều 26)
2. CHẾ ĐỘ THAI SẢN
a. Về điều kiện hưởng trợ cấp:
-Quy định hiện nay: lao động nữ mang thai, sinh con.
-Luật BHXH:
Bổ sung hai trường hợp nữa cũng được hưởng chế độ này:
+ Người lao động nhận nuôi con nuôi dưới 4 tháng tuổi
+ Người lao động đặt vòng tránh thai, thực hiện các biện pháp triệt sản (Quy
định hiện nay: trường hợp này thuộc chế độ ốm đau)
Đưa ra điều kiện với trường hợp lao động nữ sinh con, người lao động nhận
nuôi con nuôi dưới 4 tháng tuổi: Phải đóng BHXH từ đủ 6 tháng trở lên trong thời
gian 12 tháng trước khi sinh con hoặc nhận nuôi con (Điều 28 - khoản 2)
Như vậy, so với quy định hiện nay, luật BHXH đã quy định thời gian tối
thiểu tham gia BHXH trước khi hưởng chế độ thai sản trong một số trường hợp. Do
đó nó đã khắc phục được hiện tượng lạm dụng chế độ thai sản.
b. Về thời gian hưởng chế độ thai sản
•Thời gian hưởng chế độ khi khám thai:
-Quy định hiện nay: 3 lần, mỗi lần một ngày
-Luật BHXH: 5 lần, mỗi lần một ngày (Điều 29)
•Thời gian hưởng chế độ khi sẩy thai, nạo, hút thai hoạc thai chết lưu:
-Quy định hiện nay: chỉ quy định trong trường hợp sảy thai:
+ Nếu thai dưới 3 tháng: nghỉ việc 20 ngày
+ Nếu thai từ 3 tháng trở lên: nghỉ việc 30 ngày
-Luật BHXH: quy định cho các trường hợp sảy thai, nạo, hút thai hoặc thai
chết lưu:
+ Nếu thai dưới 1 tháng: nghỉ việc 10 ngày
+ Nếu thai từ 1 tháng đến dưới 3 tháng: nghỉ việc 20 ngày.
+ Nếu thai từ 3 tháng đến dưới 6 tháng: nghỉ việc 40 ngày.

+ Nếu thai từ 6 tháng trở lên: nghỉ việc 50 ngày (Điều 30)
Như vậy, so với quy định hiện nay thì luật BHXH đã quy định cụ thể hơn
nhiều về thời gian hưởng chế độ thai sản trong trường hợp sảy thai, nạo, hút thai
hoặc thai chết lưu.
•Thời gian hưởng chế độ khi sinh con:
Đối tượng:
So với quy định hiện nay, luật BHXH:
+ Bỏ đối tượng lao động nữ làm công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại khi
sinh con được nghỉ 6 tháng (Vì theo quy định tại Điều 113 - Bộ luật lao động quy
định không được sử dụng lao động nữ làm công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại,
nguy hiểm hoặc tiếp xúc với các chất độc hại có ảnh hưởng trực tiếp tới chức năng
sinh đẻ và nuôi con)
+ Thêm đối tượng lao động nữ là người tàn tật được nghỉ việc 6 tháng.
(Điều 31 - khoản 1 - điểm c)
Trường hợp sau khi sinh con, con bị chết:
+ Quy định hiện nay:
Con dưới 60 ngày tuổi: mẹ được nghỉ việc 75 ngày (tính từ ngày sinh con)
Con từ 60 ngày tuổi trở lên: mẹ được nghỉ việc 15 ngày
+ Luật BHXH: tương ứng là 90 ngày và 30 ngày ( Điều 31 - Khoản 2)
Trường hợp sau khi sinh, mẹ chết:
+ Quy định hiện nay: không có
+ Luật BHXH: Chỉ có cha hoặc mẹ tham gia BHXH hoặc cả 2 đều tham gia
BHXH mà mẹ chết sau khi sinh con thì cha hoặc người trực tiếp nuôi dưỡng được
hưởng chế độ thai sản đến khi con đủ 4 tháng tuổi (Điều 31 - khoản 3)
•Thời gian hưởng chế độ khi nhận nuôi con nuôi
+ Quy định hiện nay: Không có
+ Luật BHXH: Người lao động nhận nuôi con nuôi dưới bốn tháng tuổi thì
được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản cho đến khi con đủ bốn tháng tuổi.
•Thời gian hưởng chế độ khi thực hiện các biện pháp tránh thai:
- Quy định hiện nay: Không có

- Luật BHXH: Quy định:
+ Khi đặt vòng tránh thai người lao động được nghỉ việc 7 ngày
+ Khi thực hiện các biện pháp triệt sản người lao động được nghỉ việc 15
ngày (Điều 33 - Khoản 1, 2)
c. Về trợ cấp thai sản
- Trợ cấp một lần khi sinh con hoặc nhận con nuôi dưới 4 tháng tuổi:
+ Quy định hiện nay: Trợ cấp một lần bằng 1 tháng lương tối thiểu chung
cho mỗi con
+ Luật BHXH: Trợ cấp một lần bằng 2 tháng lương tối thiểu chung cho mỗi
con (Điều 34)
Thực chất của trợ cấp một lần khi sinh con là khoản tiền để mua đồ dùng cho
trẻ sơ sinh. Như vậy, so với quy định hiện nay, luật BHXH đưa ra mức 2 tháng
lương tối thiểu là hợp lý hơn.
3. CHẾ ĐỘ TAI NẠN LAO ĐỘNG VÀ BỆNH NGHỀ NGHIỆP
a. Về điều kiện hưởng trợ cấp
Trường hợp người lao động bị tai nạn trên tuyến đường đi và về từ nơi ở đến
nơi làm việc:
Luật BHXH: (bổ sung) Điều đó phải xảy ra trong khoảng thời gian, tuyến
đường hợp lý (Điều 39 - khoản 1 - điểm c)
Như vậy, trong trường hợp này, so với quy định hiện nay thì luật BHXH đã
quy định cụ thể hơn. Tuy nhiên, trong cái cụ thể đó lại nảy sinh một số vấn đề như
sau:
+ Thứ nhất: Khoảng thời gian và tuyến đường hợp lý ở đây được hiểu như
thế nào? Đây là vấn đề còn gây tranh cãi.
+ Thứ hai: Việc quy định này còn có sự trùng lặp và chưa rõ ràng giữa
BHXH và BH tai nạn lao động, dễ tạo ra sự lạm dụng chế độ này.