Đề tài : Nghiên cứu một số yếu tố cơ bản ảnh hưởng tới thu chi quỹ bảo hiểm y tế

1

T V
i là nhân t quan trng ca s phát trin. Chính ph mc rt
c khoi dân. Tuy nhiên, do ngun lc tài chính là
gii hn nên mu t tìm nhng tài chính và y t riêng cho hot
sóc sc kho nói chung và BHYT nói riêng [33]. Vit Nam trong xu th
hi nhp không th nm ngoài quy lut phát trin chung ca th gii. Vì vy, phát
tric s quan tâm cc. Ngh quyt
i hi X cghi rõ: “Xây dng h thng an sinh xã hng;
phát trin mnh h thng BHXH, BHYT, tin ti BHYT toàn dân” [21].
ng xây dng mt nn y t công bng, phát trin và hiu qu Vit
         a bnh, ngoài vic xây dng
mch vn gi dân, thì cn thit phi có mt ngun lc v
 mng nhu cc kho nhân dân [27]. Bo him
y t nh là m tài chính ch yc
hin mc tiêu công bng, hiu qu và phát trin ca ngành y t [18], [29]. Thc tin
c hin chính sách BHYT, Viã thu c nhng kt qu quan
trng, ngut ph cho s
nghic khã có trên 50% dân s có BHYT, qu
ã m bo s an toàn vc nhng ri ro bnh tt cho hàng
trii bình h [28].
Tuy nhiên, Vit Nam ct sc trên th gii, phát trin BHYT
ii mt vi s leo thang ca chi phi y t ngày mc
chi tiêu y tu th gii, nh chin
  m 16% GDP, vi chi tiêu y t bình quân là
7.290 -lai [93]. Chi tiêu y t  M gp 2,5 ln mc chi bình quân ca các
c trong OECD- T chc phát trin và hp tác kinh t, gp 11,8 ln Th Nh
c có chi phí y t thp nht trong T chc phát trin và hp tác kinh t) [92].
Hàn Qu mi ch chi
chi phí y tm 6,8% GDP [91].  Vit Nam, chi phí y t có

2

n ti
khu vc công chim 1,42%, khu vm 4,49% [18].
Thc tin phát trin BHYT  Vit Nam cho thã xy ra tình
trng mi thu chi qu BHYT  19 tnh thành ph và nh
nht là t khi thc hin Nghnh s-CP ngày 16/5/2005 ca Chính
phnh vu l BHYT mi thì tình trng mt cân i thu chi qu khám
cha bnh BHYT li có chi ng gia tng, theo s liu thng kê ca BHXH
Vit Nam qu BHYT nm 2006 bi chi 1.666 t ng, nm 2007 bi chi gn 2.100
t ng (trong s bi chi qu nm 2007, qu KCB BHYT t nguyn chim 1.300
t ng) [7]. Vy yu t BHYT?
Thc t cho thy có nhiu yu tu khám cha bnh (tui th,
u bnh tt, mc sng, ); khp cn dch v y t, kh ng
dch v; gói quyn li y tc thng và m mu ch
c thanh toán BHYT còn chp làm n quyn li
i tham gia BHYT cn khi qu BHYT.
Trong nhây, tình trng nng, tr BHYT ng
ng chính quy trong các doanh nghip l-n
n ca quã làm cho qu BHYT li chi phí
y t.
T   ã có mt s nghiên cu v tài chính qu BHYT và áp
dc thanh toán BHYT. Tuy nhiên các nghiên c
tích c th các yu tn n hong thu chi quc bit
 ng v chi qu BHYT ca ti ng tham gia.
c Ngh-nh sut,
chnh c th trong nhn pháp quy, các nghiên
c ng thc hin trong thi gian ng ,
toàn din m ng c i vi qu BHYT và
quyn li ci bnh. Mt khác, chính sách BHYT luôn có su chnh, thay

i qua mn phát trin (tã có 4 li Ngh
nh v BHYT).  phát trin chính sách BHYT mt cách bn vng theo
3

 t vn có ca nó, cn thit phi tip tc nghiên cu mt cách có h
thng, xâu chui các hong ct lõi cng yu t
n thu chi qu BHYT kt hp vi áp dc thanh toán
BHYT cho t  n phát trin ca chính sách là nhng v   c
quan tâm trong tình hình hin nay (tình trng thâm ht qu    
c hin Lut Bo him y tng tham
gia BHYT m rng, ngun lc tài chính BHYT ngày càng ln, cn thit phi có
nhng nghiên c    nhng mt ho ng ca chính sách BHYT mà
nhng ng ca các hong này cui cùng lng trc tin quyn
li sc kho ca chính ngi tham gia BHYT.
Vic tip tc nghiên cu v hong BHYTc bit nghiên cu nhng
yu tn, ch yu ng trc tin thu chi qu khám cha bnh BHYT
trong tình hình hin nay là cn thit. Vì vy, chúng tôi ti tài “Nghiên
cu mt s yu tn n thu chi qu khám cha bnh bo him
y tn 2002-2006” nhm thc hin các m
1. nh mt s yu tn nh hngn thu chi qu khám cha bnh
bo him y t  Vit Nam,n t-2006;
2. Phân tích chi phí khám cha bnh bo him y t
thnh sut ti bnh vin Hà Trung, tnh Thanh Hóa.
Trên c s kt qu nghiên cu ca  tài, lun án  xut mt s kin ngh
vi các c quan qun lý, cc hin chính sách BHYT góp phn nâng cao
hi mà phát tri
Vi

4

NG QUAN
1.1. Khái nim v Bo him, Bo him y t và mt s v liên quan
1.1.1. Khái nim v Bo him
B  à ho           
               
chính anh ta ho     ày có ngh      
chuy     àn b         
khoình thành qu
d
thim gia b
là nh
1.1.2. Nguyên tn ca Bo him
- Góp phà phát tri
s cho phát trià xã h
[47];
- Phân ph
ài chính phát sinh khi tai n
[47];
- Phân phà không
phà phân ph
trong bà phân ph
ro bà
[47];
- Ho ên nguyên tù s ên t
ình lù bình phân
phình phân tán r[47];

Hoòn liên kành viên trong xã hùng vì
lì s[47].
1.1.3. Khái nim v BHYT
5

1.1.3.1. Bo him y t xã hi:
c phát trin, BHYT xã hng là mt t ch
i dân chi tr các chi phí y t t nguc trích t thu hoc mc
ng [25], [76].
BHYT xã hi là hình thc bo hic áp dng trong l
sc khe, do chc bao cp
mt phn, m      n mc   m tr giúp các
thành viên tham gia khi h không may gp rm cn phu tr.
BHYT xã h cao tính cng xã hi, không mang tính cht kinh doanh vì li
nhun [25], [41].
Khái nim BHYT xã hi do Nhàc t chc thc hin phân bit vi BHYT
ì mi nhun do các doanh nghip bo hii tin hành.
Bng 1.1: S khác nhau gia BHYT xã hi vi [52], [78]
Tiêu chí BHYT xã hi i
Mc phí
Theo kh   
ca cá nhân (theo thu
nhp)
i ro i
ng tham gia bo him
Mng
Theo nhu cu chi phí KCB
thc t. Không ph thuc
m
Theo s tiã 

khi tham gia bo him ( u
ng nhing ít)
Vai trò ca nhà
c
Có s bo tr ca nhà
c
ng không có s h tr tài chính
tc
Hình thc tham
gia
Bt buc T nguyn
Mc tiêu hot
ng
Vì chính sách xã hi.
Không kinh doanh vì li
nhun
Hu ht là kinh doanh. Hong vì
mc tiêu li nhun
c ta, BHYT là loi hình bo hic t chc qun lý nhm
ng sa cá nhân, tp th và cng xã h sc
6

kho khám cha bnh cho nhân dân, không vì mi nhuy,
i chiu vi bng 1.1, BHYT c ta là hình thc BHYT xã hi.
1.1.3.2. Bo him y t
Bo him y tình thc bo hic áp dng trong lc
óc sc khe mt cách t nguyn, nm ngoài h thng qun lý an sinh xã hi
vi phí bo hinh bi cng h ri ro bnh tc
u hành bi t chc, cá nhân, qu, công ty, hong ch yu vì li nhun [46],
[77].

1.1.3.3. Qu BHYT
Qu bo him y t là quc hình thành t ngu
các ngun thu hc s d chi tr chi phí KCB i tham
gia BHYT, chi phí qun lý b máy ca t chc BHYT và nhng khon chi phí hp
n BHYT [41], [46].
- Ngun hình thành qu BHYTng và ch s dng,
c và các ngun thu khác  Vit Nam qu
c hình thành ch yu t các ngun sau [41]:
+ Nng và ch s dng làm vic theo hp
ng, cán b, công chc, viên chc (ch s
d2/3 theo mc phí t 4,5-6% mi thiu);
+ Qui tngt sng ;
+ Ngân sách nhà nc m bo  phí BHYT cho mt s i tng chính
sách, u ãi xã hi.  Vim bng
tri 6 tu i có công, cu chin binh, bo tr xã h i nghèo,
i cao tui trên 85 tui;
+ Cá nhân t     tr m   i tng cn nghèo,
HSSV, nông dân;
+ Cá nhân tm các i tng:ng, xã viên
hp tác xã, h kinh doanh cá thng khác.
7

- S dng qu BHYT: Tu theo mi quc gia và t chc qu BHYT, thông
thng qu BHYT dành 1 t l nht nh  chi phí cho hot ng b máy t chc
iu hành qu, còn li phn ln qu BHYT ch yu  chi tr chi phí KCB ca
ngi tham gia BHYT.  Vit Nam, qu BHYT dành 90% qu  lp qu KCB
BHYT, còn li 10%  lp qu d phòng KCB BHYT và chi phí qun lý BHYT
[41].
- Qu chi tr mt phn hoc toàn b chi phí trong quá
trình khám và iu tr ca bnh nhân bo him y t.  Vit Nam, qu KCB dùng 

chi tr các chi phí [41]:
+ Khám, cha bnh (ni, ngoi trú), phc hi chnh k,
sinh con;
+ Khám b sàng lc, chm mt s bnh;
+ Vn chuyi bnh;
+ Thuc, hoá cht, v, dch v k thut y t theo danh mc ca B Y
t s dng trong KCB c thanh toán theo quy nh (Ví d: thuc, hoá cht iu
tr ung th thanh toán 50% chi phí).
1.1.3.4. Nguyên tc ca BHYT xã hi
- B
ông, ti
tiành chính (gà m
[41], [76];
- M
quyT do quà
ùng chi tr
công khai, minh b    h [41],
[76].
1.1.3.5. Mi quan h 3 bên trong hong BHYT
M  ình 1.1. Theo    

8


trà quò ngà thanh toán
vên thoày có ch
ình BHYT nh
ài hoà lg
phí hay mua th


B

tham gia b[47], [77].


Hình 1.1. Mên trong th
òng m
thò các tuy
KCB th
quan bhi
chi trnày màn b
u tit
u tit u tit
H


ng
dn s
dng
dch v
i s dng
dch v CSSK
(BN BHYT)
i cung
Cp CSSK
 KCB)
i mua dch v
CSSK (BHYT)
Chính ph,
 QLNN


mc quy
nh
Chi tiêu bng tin túi
Cung cp dch v y t
Chi
tr
Yêu
cu Chi
tr
9

BHYT. Vi
sKCB là mì nó quy
t ám chb, 
tính h [77].
1.1.4. Qu d phòng BHYT xã hi:
V nguyên tc tài chính, quc xp vào qu ngn hn, vì vy qu
d phòng luôn c quan tâm trong xây dng chính sách BHYT, qu d phòng là
phn quc trích t qu BHYT có thm bo tính an toàn, thông
ng qu d phòng c trích gim dn khi si tham gia BHYT ngày càng
g [76].
 Vit Nam quc trích t qu BHYT theo t l chi tr
chi phí KCB khi qu BHYT không có kh d phòng BHYT
c bo tr [41].
Theo Lut BHYT, qu d phòng c trích t qu BHYT, qu d phòng ti
thiu bng tng chi KCB BHYT ca hai quý trc lin k và tng
chi KCB BHYT cc lin k. ng hp qu d phòng th
mc ti thiu sc chính ph xem xét h tr t các ngun tài chính khác. Theo
Ngh- d phòng c trích vi t l là 10%

trên tng sc b sung t qu KCB BHYT nu qu này còn d
(Xem s th t s 21, bng 2.1, Ph lc 2).
1.1.5. Khái ni
1.1.5.1. Chi phí và chi phí y t
hcác ngu
dà giá tr
t[13].
Có nhi
chi phí là tã tính 
à t

10

thêm các chi phí khác ctrong th à m
nghên (chi phí gián ti
1.1.5.2. Vi
Vi à khái niêng c   à mình
chuyà hình thác chi phí KCB t
th              à kho  à
ình khi s[13].
ay thanh toán
vnay  Vià m
ày 27/8/1994 cà m trong
t. M
truy, phim X quang, và d
vài sên, chi
ên cà
trang thi    rú, bi   
à các d
d

ên khoa theo phân hà các
kho
dà thu (nh t
liên b s 14/TTLB - s th t 24, bng 2.1, ph lc 2).
1.1.5.3. Chi phí khám ch
Chi phí khám chà chi phí c

gián tià mên quan [13].
1.1.6. La ch c trong BHYT: Là hình thi tham gia BHYT
  ã có tin s bnh ho     mc bnh tham gia la chn
BHYT làm cho chi phí y ti chi phí y t ca nhi kho
mnh [13], [46].
11

1.1.7. Chi phí y t thm ha: Là khon chi phí trc tip ca h ình
t quá kh ca hình  mt mc
 chi cho y t chim c- thc
phm ca hình). Kh ca hình là phn thu nhp còn li
ca hình sau khi ã chi cho lc thc phm [18], [46].
1.1.8. Các khái nim v thanh toán Bo him và BHYT
- Thanh toán Bo him là hình thc thanh toán quyn li bao gm các chi phí
bo hiã c tho thun gia bên mua (t chc bo hii
mua bo him) thông qua hng bo him [47].
Mt s khái nim v          n
pháp lut  Vit Nam bao gm:
- Thanh toán BHYT xã hi là hình thc thanh toán chi phí KCB trc tip hay
gián tip ca t chc qun lý qui có th BHYT thông qua các th
tc pháp lý do nhà nnh [41].
- Thanh toán trc tic tip chi phí KCB
i tham gia BHYT [41].

- Thanh toán gián tii tham
 KCB [41].
- Thanh toán ngoi trú: là phu tr ngoi trú bao gm, công khám,
k thut chm, thun lý qu BHYT
thanh toán trc tii bnh ho y t, hiu thuc, trung
tâm chình nh, xét nghim [41] .
- Thanh toán ni trú: là phu tr ni trú bao gm: chi phí ngày
ng, k thut chm, thuc, th thut phu thut, v tiêu
 n lý qu BHYT thanh toán trc tii
bnh ho y t [41].
12

- H ng khám cha bnh: là h   nh trách nhim v KCB,
thanh toán KCB gin lý qu BHYT v   KCB (nh ti
ch s 09/2009/TTLT- S th t 32, bng2.1, ph lc 2).
1.2. Vài nét v thc hin chính sách tài chính y t và BHYT  mt s
c trên th gii
c khi dân  các quc gia là khác nhau, mt sc
vi yu dc, phn lc trích
t thun hình cho là hai nc Anh và Canada,  Anh
chi tiêu y t khu vc công chi     Pháp chim 79,7%,
c li  M chi tiêu y t ti khu v n
54,2% [91]. Vi mc phát tri, t l chi cho y t cao nht th gii
m:
sc kho là chuyn riêng ca mi [92], [105c ch lo các v có
n y t cng cng- sc khe c M rt
phát trin [105].
Bng 1.2: Chi phí y t cao nht cc trong khi OECD [91]
 tính: USD
Nm 2005 Nm 2006 Nm 2007 STT

Tên nc
GDP
(USD)
(tính
theo
PPPs)
Chi phí
y t
bình
quân
(USD)
T l %
chi phí
y t so
vi
GDP
Chi phí
y t
bình
quân
(USD)
T l %
chi phí
y t so
vi
GDP
Chi phí
y t

bình
quân
(USD)
T l %
chi phí
y t so
vi
GDP
1 Hoa K 41827

6278

15,3

6714

15,3

7290

16

2 Thu S 32111

2787

11,6

4311

11,3

4417

10,8

3 Pháp 30350

3273

11,1

3449

11,1

3601

11,0

4 c 30776

3162

10,7

3371

10,6

3555

10,4

5 B 33021

3224

10,3

3488

10,4

3462

10,2

6 Áo 34394

3367

10,2

3505

10,1

3753

10,1

7 B ào Nha 20030

1953

10,2

2120

10,2

2150

9,9

8 Hy Lp 29578

2902

10,1

2483

9,1

2727

9,6

9 Canada 34057

3183

9,8

3578

10,0

3595

10,1

10 Úc 32825

2999

8,8

3141

8,7

3137

8,7

OECD

2759

9,0

2824

8,9

2954

8,9

13

(Ngun: OECD health data 2007, Sep-2007; OECD health data 2008, October-2008;
OECD health care 2009)
Trong vòng 3 n-2007 chi phí y t i
ng mi vi vi Pháp) [91].
c, Pháp và mt sc khác li theo mô hình truyn thng ca Bismarck- mt
mô hình BHYT xã hi da vào sng và ch s dng lao
ng. Tuy nhiên, thc hin mô hình này cng hn ch bt bình
ng v mi thu nhp cao và thp; Sin-ga-ng mô
hình tài khon y t cá nhân, kt hp vi nhiình BHYT b sung [33].
Bng 1.2 cho thy chi phí y t cao nht cc trong T chc phát trin và
hp tác kinh t. Mt sn, ngun lc kho là
rt hn chi vi các quc gia thc hic mi ch tp
trung thc hii vi khu vng chính thc, khu vc không chính
thng có thu nhng xuyên, nh, ph thuc vào vic làm
thi v ) vn còn b b ng [33].
1.2.1. Tài chính y tên thu- Mô hình Beveridge

Chính ph cung cp toàn b dch v y ti dân thông qua t chc y
t qu các bnh vin do Chính ph qun lý,
ch có mt phn nh bnh vin và phòng khám tc theo mô hình
này: Anh, Canada, Ý, Tây Ban Nha, Na Uy, ch, Thn, Hng Kông [6].
Mô hình này cung cp BHYT m  quát cho m  
trình bày 2 quà Anhình.
1.2.1.1. Tài chính y th
     àn b    ên hi   
(Scotland, Northern Ireland, Wales, và England-
th.
Phn ln vi  t do ngân sách chi tr thông qua vi  ca
 cung cp dch v y t  Anh ch yu là cc. Có
khong 86% tng chi y t qum b
14

quan Bo him y t quc gia, chi phí này ch yu chim 76% t ngun thu thu,
BHYT ch là 19% và chi tr tin túi là 11,9% [55].
c phân chia theo các qu uc kho ban
c kho tuyn huyn  Vi
này nhc 75% trong tng kinh phí hong xuyên nh ngun ngân
c, mc ci [67u trách nhi u
phi hong KCB cho toàn ba ht qun lý. Các chình
ng và trang thit b tách riêng, do B Y t thc hin. Mc cp kinh
u chu t vu dân s và mô hình bnh ta
n khi phê duy
tt c các quyn lu tr ni, ngo t, phc hi ch 
thu c t do la chn thy thuc khám cha bnhu cho
mình (Bác sình). Bnh nhân phi thc hin cùng chi tri vi thuu tr
ngoi trú. Ví d-la, phi tr- la [55].
Mt m ca y t  tii vi các dch v

y t. Bi vì, Chính phã dùng mc thu cao thay cho l phí BHYT. Thu bán l
(sale taxes)  Anh là t 15-17,5%, thu li tc và an sinh xã hi c
M rt nhiu [69]. Chng hn mình thu nhp 150.000 USD phi tr thu li
tn 50% [71].
Tuy nhiên vic tn nhiu thi gian ch gp bác s 
c chu trng khá phc tp và là hn ch ca nn y t Anh.
V gii hn (rationini vi mt s dch v y t cà mm ln
khác ca nn y t Anh [92].
 Anh, mc yêu cu phi mt bác s, bác s
này có thm quyn gii thi n các chuyên khoa hay nh u tr các bnh
phc t ch; bc phép t mình gp
thng các bác sên môn mà không có sng ý ca bác s66], [96].
S gii h          
Clinical Excellence)- mt t chc chu s qun lý ca NHS, có thm quyn khng
15

ch khá ri vi các xét nghim, chch v y t dành cho bnh
nhân.

Hình 1.2. Lung tài chính BHYT trong mô hình Beveridge ti Anh [67]
nh mi
Thu

,
ngân
sách,
và phí
BH
H

p
ng
dch
v
C quan NHS (bnh vin)
U


ban tài chính
quc gia
Ngân sách c
B Y t
NHI


n lý y t

(có th

m
quyn v y t)
 vào chi phí và hong cc
2

D

ch v


y t gia
ình
(Thanh
toán
theo
nh
sut, kt
hp cp
ngân

sách và
phí dch
v
T ch
Ngân sách c

p

cho bnh vin
và sc kho
cng
Dch v Bác s

(khám tng quát)
3
H

p
ng
dch
v







Bnh nhân

BHYT t

nhân


Tr

ti

n
trc tip

B

nh vi


nhân

Tr

ti

n
trc tip
theo chi

phí ngày
ng
bnh

Nhà thu

c
1


Thu




16

1
Nhà thuc tr li chi phíuã nh v giá, phn chi phí
này là mt phn ni dung chi tri vi bác s chuyên khoa.
2
  cp kinh phí này không bao gu mà ch là chí phí KCB
cc tính toán theo công thc nhnh
3
Hu h y t ca BHYT quc gia có thêm mt s trang thit b cao cp bnh nhân
s chu mt phn chi phí khi nm vin.
S gii hn này c M ch là  M các hãng bo him
 m soát s gii hn  i nhun, còn  
quan NICE li da trên hiu qu thit thc ca dch v y t cho tng hp
bi li ích xã hi [67], [96].

 bù li, nn y tt trng tâm vào vic phòng bnh (preventive care), t
l bác sình chi M [67], [92].
1.2.1.2. Bo him y t  Canada
c thc hic Tommy Douglas
ca tnh Saskatchewan thành lp mt h thng BHYT do chính quyu hành 1
triu dân trong tnh. H thng này thành công rc r  t  
chính phã thành lp h thng National Health Insurance, BHYT bao ph
toàn quc mô phng theo mô hình cch v y tc cung
cp bi tr tin là chính ph [82].
óc y t
y tà dài tr
Liên bang và Chính phên bang là 40%
quày hình thành t
cá nhân và doanh nghià tht
kh61].
C 10 tnh và 3 lãnh th cình BHYT riêng vi ít
nhiu khác bit; chng hn có tnh tr 100% chi phí khám bác snh thì bnh
nhân phi cùng chi tr vi t l thìn chung chính quyn Liên bang là
i cung cnh lut l bo hing
ng v giá c cho vic cha tr, thit b y t và thuc men [82]. Chi tiêu
17

tin thuc  M     i, trong khi  Canada là 509
i, giá thuc th M tn 45% [86], [92].
o lunh theo nguyên tc:
ình bo him ca mi tnh phi do mu
hành, không có mm li (non-ình bo
him phi tr cho mi dch v y t cn thic
lit kê trong danh sách ca chính ph Liên bang [61].
• BHYT ca các tnh phi bao quát, bm cho mng

c cha tr và cp thunh ca k hoch. Các bác sà bnh
vin phi tip nhn và cha tr cho mi bnh nhân, không phân bit, vi cùng mt
mc giá c. Bo him phi tr  mãnh th Canada [61].
Vi h thi dân không phi tr tin cho vic khám
bác sc cp cu, nm bnh vin, bnh tâm thn, tiêm, các xét nghim, MRI,
ng thì không c bo him chi tr,
bo him ch thanh toán các phu thut nha khoa phc tp ti bnh vin.  phn
ln các tnh, bnh nhân phi tr tin thui già và bnh
mãn tính thì c min tr tin thuc [82].
Cho dù h thng BHYT ca chính ph bao trùm ph 
bên cnh vn có mt sình bo hing chim mt t l rt
nh, dành cho các dch v nha khoa hoc nhng dch v y t mà bo him ca
chính phm nhn t, thuu tr ngou tr các bnh
v  ng ti nhà. Bo hi   c phép tip th nhng
dch vã do nhà nc chi trình bo hic phí
thu so vi M [92].
Mm ca BHYT Canada là thi gian chi cho mt s các dch
v y tc bing kéo dài khá lâu. Ngay ti phòng khám cp cn 42%
bnh nhân ph i ít nht t 2 gi tr lên (trong khi  M có 29%); mt ca gii
phu ct sng phi ch trung bình m58].
18

m ca nn y tu hành ca h thng BHYT thp,
phía cung cp dch v y tnh vin, không phi g
bnh nhân, h nhn thù lao trc tip tòng BHYT ca chính ph. Ngoài
i dân Canada không ai phi khai phá sn vì chi phí y t và c
cht vì lý do là không có BHYT. Kha tr nhng bnh him nghèo ca
nn y t c WHO xp hng 7 trong s 19 quu th gii
(Mc xp hng 15/19) [92].


Anh thu qua thu
hà
.
1.2.2. Tài chính y t ào s    à
- Mô hình Bismarck
ài chính y tên BHYT xã h s
sình thành t
phát trong quá trình công nghi
Xuà sàm vi
các hãng nh     ài chính m     cùng
phong trào này trành màn. Th
 ày, Th     ã lu  à ho    
ình này ã ho
Hiình à mình tài chính y t
nhên th [85
áp dình th
th     ình BHYT này      à: qu ình
thành do s
l   [6],
[33].
1.2.2.1. Tài chính y tên BHYT xã h 
19

i c s dng th y t n t - th t (Die Elektronischen
 Carte Vitale ca Pháp,
giúp gim chi phí v qun lý h3].
Theo lut bt bu  c phi mua bo him t qu bnh tt
(Krankenkassen) trên toàn quc. Các qu bnh t      ãng
BHYT  Mng phi li nhun, nghà không phi chi
nhu tho mãn yêu cu ca gi phí bo him hàng tháng

 nh da trên li tc cá nhân. Trung bình m  c hi
15% ti s d [37]. Khác vi công
nhân Mc có th la chn bt k qu bnh ti
bt k lúc nào. Khi b tht nghip, tng chính ph s tr chi phí bo him cho
i tht nghip [2], [57].
Các qu bnh tt hong không vì li nhun, không t chi bo him cho
bt k ai cn c chi chi tr cho bt c dch v y tc cung cp
bi các bác sà bnh viu hành ca các qu này trung bình ch bng
chng 1/3 chi phí ca các hãng BHYT  M [37]. Mc dù phi li nhu
qu này cnh tranh nhau ráo rii mua bo him, nâng cao uy tín và
thu nhu hành. Các qu này cung cp bo hii
c [57].
Quyà toàn di
ngoài h
rú (v
là 10 Euro) [37].  [2]
th
qug qu
v[57].
1.2.2.2. Bo him y t  Nht
Là mt h thng bo hii ít nhiu tài tr t chính ph. H thng
bo him ca Nht theo khuôn mu Bismarck cc thit lp ra t hi cui
20

th k 19 trong quá trình nc Nhi Nht s
dng cách t chc hi quân theo mu ci Anh; lut pháp theo Napoleon ca
Pháp; còn lc quân, h trung hc và an sinh xã hi thì theo mô hình cc [101].
Mi dân Nhu phi bt bui m
trình BHYT. Tng cng Nht Bn có khong 3.50ình BHYT khác nhau
[101], có th chia thành 3 loi:

-i vi các công ty ln (t ln, l phí bo
hic công ty tr 55%, công nhân tr 45% còn li. Loi này không nhn bt k
s tr cp tài chính nào t chính ph trong v bo him y t
Honda, Toyota có riêng bnh vic kho cho công nhân ca h [6],
[101].
-i vi các công ty nh, công nhân   phí bo him, ông ch
a còn li. Tuy nhiên các hãng nhc chính ph cp
14% l phí bo him y t [101].
-ình BHYT công dân: dành cho nhi vu
ch, tiình này cá nhân và chính quy
u l phí BHYT [101].
ng bnh nhân phi cùng chi tr 30% chi phí KCB, hãng bo him
tr 70% cho các dch v y tc cùng chi tr ch gii hn không quá 650
-lau này có nghà khi mc cùng chi tr- la/tháng
thì ngi bc công ty thanh toán 100% chi phí KCB [101]. C
c, các công ty BHYT  Nht là nhng công ty không vì li nhun (not for
profits); lý do tn ti ca hi dân thanh toán chi phí y t, ch không
ph kim li nhun [22].
B Y t và Phúc li (Ministry of Health and Welfare) ca Nht tha thun
vi gii cung cp dch v y t (providers) mt Bi giá c (Fee Schedule) áp
dng chung cho tt c bác snh vin, trm y t trên toàn quc, và mng dn
tng quát v u tr cùng giá thù lao kèm theo có tên là Shiryo Tensu
Hyakumihyo (Quick reference Guide to Medical treatment points), lit kê chi tit
21

các dch v vi phn thù l: gp bác sình giá 5 , mt
i bnh vi (gm c th1].
xây d
thàn thành th700
[22]. Nhcùng chi trkhá cao 

cà: Nghiên c
 
bBi pháp khã góp phêu y t
chi phí y t            
à s
c thi
viên y t
1.2.2.3. Tài chính y t  Pháp
T chc y t th gii (World Health Organization, WHO) xp hng nn y t
ca Pháp là s mt ca th gii v kh a khi nhng bnh him nghèo
(mortality amenable to healthcare), vi t sut t vong trt nh và tui
thi ln tui. Bc Pháp có h thng BHYT cho mi
(universal health care) [94]. Mô hình chc tóm tt ti hình 1.3.
Giá c dch v y tc niêm yt ngay ti các phòng mch bác s
các ti các trung tâm y t. Bc mc chi phí h sc
hoàn tr t hãng bo him. Toàn b tiu s bnh tt (medical history) ca mi
c nh phân hoá (dìgitzed) và b vào trong mt tm th plastic gi là Carte
Vitale. Mi công dân Pháp tuc cp Carte vitale; tiu s bnh ca
trc ghi trên carte vitale ci m [94].  Pháp, toàn dân có BHYT bt
buc do các t chc BHYT cc thc hin, ngoài ra, hu hi Pháp
có BHYT t nguyn bc thc hin b chi tr
các khon nm ngoài quyn li BHYT bt buc bo him thông
 làm vic hoc vùng h không t do la ch
trình bo him; gii chn vào qu bo him bnh
22

tt-Caisse d’assurance maladie (sickness insurance funds), qu này ho ng
không li nhun, mà là giúp chi tr chi phí KCB cho mi.

Hình 1.3. Mô hình h th ti Cng hoà Pháp [95]
UB cp cao y t
Trung tâm thm
nh y t quc gia
H

i th


o y t

qu

c
gia

Ngh

vi

n

Chính ph


Trung tâm v

n
chuy

n
c

p c

u

B phn y t cng
Bnh vin công

Bác s chuyên khoa
Y t
Ký k

t tho


thun mc
tiêu qun lý

Qu

BHYT qu

c gia

B

nh vi

n khu v

c

Qu BHYT khu vc
Qu

mc tiêu y t
ti khu vc
L


p
k

ho

ch, h



ng
vi bnh vin công và
ng giá vin phí
a

H



ng
trách nhim
u phi hong
qu
Báo cáo

Báo cáo

ch

T


p h

p

Tâp h

p các
m

c tiêu


m
phán
tho thun
Thanh toán
H

i th

o y
t khu vc
nh Mc tiêu sc
kho
K


th


c hi

n
m

c tiêu

Hong KCB
Cp
ngân
sách
chung
23

nh ca Chính ph, quc phép t chi bo him vì
bt c lý do gì, k c khi mt vic chính ph tip tc tr cho h trong thi gian tht
nghip. Chi phu hành ca các qu này rt thp ch chng 5%; so vi cùng chi
phí ca các hãng bo him M là 20% [85].
        i lo v  trong hay ngoài h
thc Bo him chi tr   M, ci qua s gii
thiu ca bác s  ình (family doctors, primaryphysicians) khi  p bác s
 Anh [94], [102].
Bo him y t là mt s bt buc; mu phi có BHYT, t ý
b BHYT là mt hành vi phm lut. Mi tr tin mua bo him tu theo thu
nhp ca mình. Chng hn m i thu nh   ì ph 
n còn li do ch s d94]. 
Pháp, tt cu có bo bim vi chi phí y t bình quân 
2007 là 3.601 USD, trong khi  Mu
c bo him [92], [97].  Pháp chi phí y t chim 10,1% GDP-
tng sn phm quc ni (general domestic products)[92]; trong khi  M chi trên

16% ca GDP [93].
Theo tác già các cã 
cình này là: thuõi thu chi, cân 
minh bà
nhà b    quy  à ngh  ình mõ ràng
(thông qua h s
ình; mình thành trên cà
không phào ý chí chính tr
dình ành qu
vêu c      [85]. Bên c à nh  , ph
thuào mà cho nên dàng
bàm gi
góp gi- doanh nghi
24

làm giá thành sên cao); khó quà không công bã h
ngày càng có nhiàm hai ba công vi
khó áp dình 
ho
à nh[26],
[85].
1.2.3. B        à k       
th
So vBào
thà trong thên
bà
ã s
            theo nguyên t 
ên các không chên.
Chính phà (tình

èo bình Medicaid. Trong cình
này chính ph
ình Medicare là t
(k    ên 65) và hình thành nên c      à t
nguyphí rên hã tham gia A 
vào cùng chi trình th
à mià màn
toàn) [6], [102].
 nhân bao ph gn ht th ca M, ch
v    ã kim soát gn 75% th phn BHYT  34 bang, riêng bang
Alabama ch có duy nhn 90% th phn BHYT [53]. Do
có s liên kc quy
gói quyn li lng la chi
25

khoy bnh nhân mc các bnh mãn tính và ngi già, tàn tt, ph n
ình bo him do chính ph qun lý [33].
y, mô hình ch  M có liên quan cht ch ràng buc ln
nhau gia công ty, t v y t
nhân to ra m vì li nhun.
Vi mô hình ch hiã y quc gia này trc có
chi phí y t nht th gii (thm 2010, chi phí y t  M trên 2.200 t
lam 16% GDP- chi phí y t bình quân i 8.c
tính m m 1.) vi 47 trii M (15% dân
s     u tr em và kho  i “làm vic nhà” không có
BHYT, h rp cn dch v y t do không có bo him y t [54],
[97]. Vi t st con s
khng l 4.000 t  chim 20% GDP [53]. Vì vy, trong bi cnh ca nn y t
hin nay ca Mã buc Tng th hoch ci cách y t
nhn 2 mc tiêu chính là, m rng din bao ph mi

dân Mc khe; gim chi phí y t, mình M s gim
bc 2.500 
c mc tiêu nói trên, Tng thình ci
cách h thng BHYT, vi nhng gi
- Chính ph tu kin thun li cho các doanh nghip va và ln tip tc
thc hing nh vào các gii pháp gim chi phí y t và
thc hin tái bo him [45], [54].
-ình sng d
trình BHYT cho ng ng ca các doanh nghip, B i nghèo
(Medicaid), BHYT cho tr em (SCHIP-childrend health insurance program), và các
ình BHYT Nhà nc khác vi s h tr ca Chính ph [45], [54].
-ng t do có th mua BHYT  các quc
thành lp mi trong khuôn khình ci cách, vi gói quyn l
n li ca công chi biu quc hi. Ngoài ra, h c