khóa luận tốt nghiệp xuất khẩu rau quả của việt nam sang thị trường đài loan

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG
CƠ SỞ II TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
---------***---------

KHĨA LUẬN TỐT NGHIỆP
Chun ngành: Quản trị kinh doanh quốc tế

XUẤT KHẨU RAU QUẢ CỦA VIỆT NAM SANG
THỊ TRƯỜNG ĐÀI LOAN

Họ và tên sinh viên: Đoàn Lưu Minh Huy
Mã sinh viên: 0852015117
Lớp: Anh 3
Khóa: 47A
Người hướng dẫn khoa học: ThS. Nguyễn Thị Huyền Trân

Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 4 năm 2012


NHẬN XÉT CỦA NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................

..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
Thành phố Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2012
Người hướng dẫn khoa học


MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ
LỜI MỞ ĐẦU ...................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ XUẤT KHẨU VÀ TẦM QUAN TRỌNG
CỦA HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU RAU QUẢ CỦA VIỆT NAM SANG THỊ
TRƯỜNG ĐÀI LOAN......................................................................................... 3
1.1. Tổng quan về xuất khẩu .............................................................................. 3
1.1.1. Khái niệm và đặc điểm ................................................................................ 3
1.1.2. Phân loại ...................................................................................................... 4
1.1.3. Vai trò, vị trí ................................................................................................ 7
1.2. Giới thiệu về rau quả Việt Nam................................................................... 10
1.2.1. Chủng loại ................................................................................................... 10
1.2.2. Diện tích ...................................................................................................... 11
1.2.3. Chất lượng sản phẩm ................................................................................... 13
1.2.4. Hệ thống chế biến và bảo quản rau quả ........................................................ 14
1.3. Thị trường Đài Loan và các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu

rau quả của Việt Nam sang thị trường Đài Loan giai đoạn 2000 - 2011 ........... 15
1.3.1. Tổng quan về thị trường Đài Loan. .............................................................. 15
1.3.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu rau quả của Việt Nam sang thị
trường Đài Loan. ................................................................................................... 19
1.4. Tầm quan trọng của hoạt động xuất khẩu rau quả của Việt Nam sang thị
trường Đài Loan .................................................................................................. 21
1.4.1. Về lợi ích kinh tế ......................................................................................... 22
1.4.2. Về xã hội ..................................................................................................... 23
1.4.3. Về hội nhập quốc tế ..................................................................................... 23
1.4.4.Về sự phát triển của ngành nơng nghiệp nói chung và ngành rau quả nói riêng
của Việt Nam ........................................................................................................ 23
Tiểu kết chương 1 ................................................................................................ 24
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VỀ HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU RAU QUẢ
CỦA VIỆT NAM SANG THỊ TRƯỜNG ĐÀI LOAN TRONG GIAI ĐOẠN


2000 - 2011 ........................................................................................................... 25
2.1. Tình hình xuất khẩu rau quả của Việt Nam sang thị trường Đài Loan giai
đoạn 2000 - 2011. ................................................................................................. 25
2.1.1. Kim ngạch xuất khẩu ................................................................................... 25
2.1.2. Cơ cấu sản phẩm .......................................................................................... 29
2.1.3. Chất lượng sản phẩm ................................................................................... 32
2.1.4. Giá cả .......................................................................................................... 34
2.1.5. Kênh phân phối............................................................................................ 37
2.1.6. Loại hình xuất khẩu ..................................................................................... 39
2.2. Phân tích thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến xuất khẩu rau quả của Việt
Nam sang thị trường Đài Loan ........................................................................... 41
2.2.1. Các yếu tố trong nước .................................................................................. 41
2.2.2. Các yếu tố ngoài nước ................................................................................. 44
2.3. Nhận xét ........................................................................................................ 49

2.3.1. Thành tựu đạt được ...................................................................................... 49
2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân .............................................................................. 51
Tiểu kết chương 2 ................................................................................................ 56
CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP ĐẨY MẠNH XUẤT KHẨU RAU QUẢ CỦA VIỆT
NAM SANG THỊ TRƯỜNG ĐÀI LOAN GIAI ĐOAN 2012 - 2020 ................. 57
3.1. Dự báo về triển vọng xuất khẩu rau quả của Việt Nam sang thị trường Đài
Loan giai đoạn 2012 - 2020.................................................................................. 57
3.1.1. Nhu cầu nhập khẩu và môi trường cạnh tranh .............................................. 57
3.1.2. Triển vọng xuất khẩu rau quả của Việt Nam sang thị trường Đài Loan ........ 58
3.2. Mục tiêu phát triển và định hướng triển khai hoạt động xuất khẩu rau quả
của Việt Nam sang thị trường Đài Loan............................................................. 60
3.3. Các giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu rau quả của Việt Nam sang thị trường
Đài Loan............................................................................................................... 61
3.3.1. Giải pháp đối với hoạt động trồng trọt ......................................................... 61
3.3.2. Giải pháp đối với hoạt động chế biến, bảo quản và xuất khẩu ...................... 67
3.4. Một số kiến nghị đối với Chính phủ và các cơ quan liên quan đến hoạt
động xuất khẩu rau quả của Việt Nam............................................................... 76


3.4.1. Chính sách về đất đai, khuyến nơng ............................................................. 76
3.4.2. Chính sách hỗ trợ chế biến, bảo quản và xuất khẩu rau quả.......................... 78
Tiểu kết chương 3 ................................................................................................ 79
KẾT LUẬN .......................................................................................................... 80
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................ 81


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Ký hiệu

Diễn nghĩa từ bằng tiếng Anh

Diễn nghĩa từ bằng tiếng Việt

ASEAN

Asia-Pacific

Economic Diễn đàn hợp tác kinh tế Châu

Cooperation

APEC

Á-Thái Bình Dương

Association of Southeast Asian Hiệp hội các Quốc gia Đông
Nations

Nam Á

Bộ

Bộ Nông nghiệp và phát triển

NN & PTNT

nông thôn

ĐBSCL

Đồng bằng sông Cửu Long

ĐBSH

Đồng bằng sông Hồng

ĐNB

Đông Nam Bộ

EU

European Union

Liên minh châu Âu
Kim ngạch xuất khẩu

KNXK
GDP

Gross Domestic Product

Tổng sản phẩm quốc nội

GlobalGAP

Good Agricultural Practice

Thực hành nông nghiệp tốt tồn
cầu

HACCP

Hazard Analysis and Critical Phân tích mối nguy và điểm
Control Points

OECD

kiểm soát tới hạn

The Organisation for Economic Tổ chức Hợp tác và Phát triển
Co-operation and Development

Kinh tế

QLCL

Quản lý chất lượng

QĐ

Quyết định
Đồng đola

USD

United States Dollar

VietGAP

Vietnamese Good Agricultural Thực hành sản xuất nông nghiệp
Practices

WTO

tốt ở Việt Nam

World Trade Organization

Tổ chức thương mại thế giới


DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ
Bảng biểu
Bảng 1.1

Bảng 1.2

Bảng 2.1
Bảng 2.2

Bảng 2.3

Bảng 2.4

Bảng 2.5

Bảng 2.6

Sơ đồ 2.1

Tên bảng biểu

Trang

Diện tích trồng rau quả của Việt Nam từ năm 2000 đến năm

12

2011
Tỷ trọng một số thị trường nhập khẩu rau quả chính của Việt

22

Nam từ năm 2000 đến năm 2011
Kim ngạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam sang Đài Loan từ

26

năm 2000 đến năm 2011
Tỷ trọng các loại rau quả xuất khẩu của Việt Nam sang Đài

30

Loan từ năm 2000 đến năm 2011
Giá một số loại rau quả xuất khẩu chính của Việt Nam sang

35

thị trường Đài Loan từ năm 2000 đến năm 2011

Tỷ trọng các loại hình xuất khẩu rau quả của Việt Nam sang

40

thị trường Đài Loan từ năm 2000 đến năm 2011
Diện tích trồng rau quả của Đài Loan từ năm 2000 đến năm

46

2011
Nhu cầu tiêu thụ rau quả của Đài Loan từ năm 2000 đến năm

47

2011
Hệ thống thu mua và kênh phân phối chủ yếu mặt hàng rau
quả của Việt Nam sang thị trường Đài Loan

38


1
LỜI MỞ ĐẦU
Việt Nam có một nền nơng nghiệp tồn tại từ lâu đời. Với những thuận lợi về
điều kiện tự nhiên, nông nghiệp ở nước ta trải dài từ Bắc và Nam với đa dạng,
phong phú các loại cây trồng. Cùng với lực lượng lao động trong lĩnh vực nông
nghiệp cao, chiếm tới gần 75% dân số cả nước, Việt Nam đã được đánh giá là nước
có nhiều tiềm năng phát triển ổn định, lâu dài trong sản xuất và xuất khẩu các sản
phẩm nơng nghiệp, trong đó bao gồm cả rau quả. Hoạt động xuất khẩu rau quả đang
được Việt Nam mở rộng cả về thị trường và giá trị xuất khẩu và hiện tại rau quả của

Việt Nam đã có mặt trên 50 quốc gia, vùng lãnh thổ. Một trong những thị trường
tiêu thụ rau quả chính của Việt Nam chính là Đài Loan.
Đài Loan và Việt Nam có mối quan hệ từ rất lâu, có nhiều nét tương đồng và
hiểu nhau rất rõ. Đài Loan luôn đứng trong top 10 thị trường nhập khẩu rau quả của
Việt Nam từ năm 2000 đến nay. Các sản phẩm rau quả xuất khẩu sang Đài Loan rất
đa dạng, dưới nhiều dạng như rau quả tươi, rau quả đông lạnh, rau quả đóng bao bì,
đóng hộp và rau quả sấy khô. Nhu cầu rau quả của Đài Loan trong những năm gần
đây đang có xu hướng tăng khá nhanh. Điều này giúp Việt Nam có cơ hội mở rộng
kim ngạch xuất khẩu, đa dạng thêm nhiều mặt hàng rau quả khác và tăng thêm
nguồn ngoại tệ cho nền kinh tế, phát triển bền vững nền nông nghiệp trong nước.
Trong xu hướng nhu cầu của mặt hàng rau quả ngày một tăng hiện nay, việc
nghiên cứu, phân tích thực trạng xuất khẩu mặt hàng này sang Đài Loan là rất cần
thiết. Các phân tích cụ thể sẽ giúp đề ra giải pháp phù hợp có tính chiến lược lâu dài
để giải quyết những khó khăn, tồn tại mà ngành rau quả của Việt Nam đang gặp
phải. Đây là lý do tác giả chọn đề tài “Xuất khẩu rau quả của Việt Nam sang thị
trường Đài Loan” làm đề tài khóa luận tốt nghiệp. Kết cấu khóa luận được chia
thành 3 phần như sau:
Chương 1: Tổng quan về xuất khẩu và tầm quan trọng của hoạt động
xuất khẩu rau quả Việt Nam sang thị trường Đài Loan
Chương 2: Thực trạng về hoạt động xuất khẩu rau quả Việt Nam sang
thị trường Đài Loan giai đoạn 2000 - 2011
Chương 3: Giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu rau quả Việt Nam sang thị
trường Đài Loan giai đoạn 2012-2020


2
2. Mục tiêu nghiên cứu
Thứ nhất, phân tích thị trường Đài Loan và sự cần thiết của việc đẩy mạnh
xuất khẩu rau quả của Việt Nam sang thị trường Đài Loan.
Thứ hai, phân tích và đánh giá tình hình xuất khẩu rau quả của Việt Nam sang

thị trường Đài Loan giai đoạn 2001 – 2011.
Thứ ba, đề xuất một số giải pháp và kiến nghị với Nhà nước và các cơ quan
ban ngành có liên quan nhằm đẩy mạnh xuất khẩu rau quả của Việt Nam sang thị
trường Đài Loan giai đoạn 2012 – 2020.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
_ Đối tượng nghiên cứu: Hoạt động xuất khẩu rau quả của Việt Nam sang thị
trường Đài Loan.
_ Phạm vi nghiên cứu
+ Phạm vi thời gian: Phạm vi phân tích tình hình thực tế là giai đoạn 2001 – 2011,
phạm vi áp dụng các giải pháp là giai đoạn 2012 – 2020.
+ Phạm vi khơng gian: Nghiên cứu tình hình xuất khẩu rau quả của Việt Nam sang
thị trường Đài Loan
4. Phương pháp nghiên cứu
Khóa luận sử dụng phương pháp so sánh, phân tích, tổng hợp các thơng tin, tư
liệu phục vụ cho công tác nghiên cứu từ sách, báo, Internet, báo cáo của ngành và
các đề tài nghiên cứu khác.
Để hồn thành bài khóa luận, tác giả xin gửi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc
đến cán bộ, giảng viên trường Đại học Ngoại Thương Cơ sở II tại thành phố Hồ Chí
Minh, đặc biệt là giáo viên hướng dẫn khoa học Nguyễn Thị Huyền Trân, người đã
tận tình hướng dẫn tác giả trong quá trình viết khóa luận này.
Do giới hạn về thời gian, dung lượng của khóa luận, kinh nghiệm và kiến thức
của người viết nên nội dung của khóa luận khơng tránh khỏi những thiếu sót, khiếm
khuyết. Rất mong sự đóng góp của thầy cô, các bạn sinh viên và những người quan
tâm để xây dựng khóa luận tốt hơn. Xin chân thành cám ơn.


3
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ XUẤT KHẨU VÀ TẦM QUAN TRỌNG
CỦA HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU RAU QUẢ CỦA VIỆT NAM SANG THỊ
TRƯỜNG ĐÀI LOAN

1.1. Tổng quan về xuất khẩu
Xuất khẩu là một trong những hoạt động kinh doanh quan trọng của ngoại
thương, phản ánh mối quan hệ thương mại, buôn bán giữa các quốc gia trong khu
vực và trên thế giới. Hoạt động xuất khẩu hiện nay diễn ra trên phạm vi toàn cầu,
trong tất cả các lĩnh vực, các ngành của nền kinh tế, từ vật phẩm tiêu dùng đến tư
liệu sản xuất, từ các chi tiết linh kiện nhỏ nhất đến các loại máy móc phức tạp, các
loại cơng nghệ kỹ thuật cao, khơng chỉ có hàng hóa hữu hình mà cả hàng hố vơ
hình và với tỷ trọng ngày càng lớn.
1.1.1. Khái niệm và đặc điểm
1.1.1.1. Khái niệm
Xuất khẩu hàng hóa là việc bán, cung cấp hàng hóa, dịch vụ cho các quốc gia
khác trên cơ sở dùng tiền tệ làm phương tiện thanh tốn, trong đó có sự chuyển dịch
hàng hóa ra khỏi biên giới hải quan. Hoạt động xuất khẩu không chỉ đơn thuần
mang lại lợi nhuận cho các bên chủ thể tham gia vào hoạt động này mà cịn có ý
nghĩa quan trọng đối với sự phát triển của mỗi quốc gia. Hoạt động xuất khẩu mang
lại nguồn thu ngoại tệ, thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội, nâng cao năng lực sản xuất
trong nước, đẩy mạnh sản xuất hàng hố, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, ổn
định và nâng cao từng bước đời sống nhân dân (Dương Hữu Hạnh, 2008, tr.5).
1.1.1.2. Đặc điểm
Hoạt động xuất khẩu có sự chuyển dịch hàng hóa, dịch vụ qua biên giới hải
quan. Theo luật Thương mại Việt Nam 2005, xuất khẩu được định nghĩa như sau:
“Xuất khẩu hàng hóa là việc đưa hàng hóa ra khỏi lãnh thổ Việt Nam hoặc đưa vào
khu vực đặc biệt nằm trên lãnh thổ Việt Nam được coi là khu vực hải quan riêng
theo quy định của pháp luật” (điều 28, mục 1, chương 2, luật Thương mại Việt Nam
2005).
Hoạt động xuất khẩu diễn ra trên mọi phạm vi rộng cả về khơng
gian lẫn thời gian. Nó có thể chỉ diễn ra trong một thời gian ngắn và cũng có thể
kéo dài, diễn ra hàng năm. Thị trường xuất khẩu rất rộng lớn và đa dạng, không

4
chỉ giới hạn trong một hai nước mà mở rộng trong phạm vi khắp thế giới. Do yêu
cầu của việc hội nhập kinh tế thế giới, các hoạt động thương mại quốc tế, trong đó
việc xuất khẩu được đẩy mạnh hơn nữa thông qua việc tham gia các tổ chức, các
khối kinh tế như tổ chức ASEAN, tổ chức WTO, khối EU nhằm mở rộng quan hệ
hợp tác với nhiều nước, thiết lập các thỏa thuận có lợi cho các bên tham gia hoạt
động thương mại.
Hoạt động xuất khẩu diễn ra trên nhiều ngành nghề. Nếu như khởi điểm của
xuất khẩu chỉ bao gồm các loại hàng hóa thuộc lĩnh vực nông nghiệp, công nghiệp
như giày dép, nông sản, hàng thủ cơng mỹ nghệ, may mặc… thì hiện nay xuất khẩu
dịch vụ cũng được xem là một trong những hoạt động đóng góp lớn vào nền kinh tế
trong nước. Hiện nay, các sản phẩm xuất khẩu rất đa dạng, từ xuất khẩu tiêu dùng,
xuất khẩu lao động, tri thức cho đến tư liệu sản xuất, máy móc, hàng hóa hóa công
nghệ cao.
Hoạt động xuất khẩu chịu tác động của nhiều yếu tố mơi trường nước ngồi
như chính trị, pháp luật, xã hội, địa lý… Mỗi quốc gia cần chú ý đến những yếu tố
này nhằm đảm bảo việc xuất khẩu đạt được những kết quả thuận lợi, vượt qua
những rào cản, khó khăn và thu về lợi nhuận cao. Đây là một điều tất yếu quan
trọng trong suốt hoạt động xuất khẩu, từ nghiên cứu, định hướng thị trường, đối
tượng tiêu dùng đến các hoạt động vận chuyển, phân phối, thanh tốn hàng hóa,
dịch vụ.
Hoạt động xuất khẩu mang lại nhiều lợi ích kinh tế cho doanh nghiệp và Nhà
nước. Nó thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp về quy mô sản xuất và quy mô
hoạt động, tạo điều kiện cho đất nước rút ngắn thời gian thực hiện việc cơng nghiệp
hóa, hiện đại hóa nhờ các khoản thu ngoại tệ, các nguồn vốn đầu tư từ nước ngoài
cho hoạt động sản xuất trong nước, đẩy mạnh quan hệ hợp tác quốc tế với các nước
và tiến trình hội nhập nền kinh tế thế giới.
1.1.2. Phân loại
1.1.2.1. Xuất khẩu trực tiếp
Xuất khẩu trực tiếp là hình thức xuất khẩu từ nước người bán (nước xuất

khẩu) sang trực tiếp nước người mua (nước nhập khẩu) không thông qua nước thứ
ba (nước trung gian). Theo hình thức này, nhà sản xuất trực tiếp bán sản phẩm cho


5
khách hàng nước ngoài ở khu vực thị trường nước ngồi thơng qua tổ chức, chi
nhánh của mình, có thể là công ty con hoặc chi nhánh bán hàng tại nước ngồi và
thu lại lợi nhuận.
Hình thức xuất khẩu này có ưu điểm là các nhà xuất khẩu tiếp xúc trực tiếp thị
trường và khách hàng, nắm bắt tình hình chính trị, văn hóa, pháp luật, xã hội của thị
trường rõ ràng và cụ thể, kiểm soát được nhiều hơn tiến trình xuất khẩu. Nhờ đó,
hoạt động xuất khẩu thực hiện nhanh, chất lượng sản phẩm đáp ứng đúng nhu cầu
của khách hàng. Các doanh nghiệp xuất khẩu không phải chia sẻ quyền lợi của
mình với các tổ chức trung gian nên lợi nhuận cao hơn và có điều kiện tiếp thu kinh
nghiệm xuất khẩu sang môi trường quốc tế.
Tuy nhiên, hạn chế của hình thức này là doanh nghiệp xuất khẩu sẽ phải chịu
rủi ro lớn, tốn nhiều thời gian, chi phí để tìm hiểu, mở rộng thị trường và tự tổ chức
hoạt động xuất khẩu. Bên cạnh đó, những doanh nghiệp nhỏ khó có cơ hội để thâm
nhập các thị trường mới, nhất là những thị trường khó tính khi doanh nghiệp vẫn
chưa có thương hiệu và uy tín cao trên thị trường.
1.1.2.2. Xuất khẩu gián tiếp
Xuất khẩu gián tiếp là hình thức mà doanh nghiệp thơng qua dịch vụ của tổ
chức độc lập đặt ngay tại nước xuất khẩu để tiến hành xuất khẩu sản phẩm của nước
mình ra nước ngồi. Trong hình thức này doanh nghiệp có thể sử dụng các trung
gian phân phối như cơng ty quản lý xuất khẩu, nhà môi giới xuất khẩu, nhà ủy thác
xuất khẩu...
Loại hình này giúp cho các cơng ty nhỏ có một phương thức để thâm nhập vào
thị trường nước ngồi mà khơng phải đương đầu với những rắc rối và rủi ro như
trong xuất khẩu trực tiếp. Bên trung gian nắm rõ phong tục tập quán của thị trường
nên có khả năng đẩy nhanh việc mua bán và giảm rủi ro cho các doanh nghiệp xuất

khẩu. Doanh nghiệp xuất khẩu cũng giảm được chi phí thâm nhập thị trường do các
tổ chức trung gian thường có sẵn cơ sở vật chất, đồng thời doanh nghiệp xuất khẩu
cũng sẽ có được các thơng tin về thị trường, về các đối thủ cạnh tranh thông qua các
tổ chức.
Nhược điểm của hình thức xuất khẩu này là các doanh nghiệp xuất khẩu
không tiếp cận trực tiếp với thị trường, khách hàng nên ít có khả năng đáp ứng đúng


6
các nhu cầu của khách hàng tiềm năng. Theo thỏa thuận với bên trung gian, doanh
nghiệp phải chia sẻ lợi nhuận sau khi xuất khẩu hồn tất.
1.1.2.3. Bn bán đối lưu (xuất khẩu hàng đổi hàng)
Buôn bán đối lưu là một phương thức giao dịch trong đó xuất khẩu kết hợp
chặt chẽ với nhập khẩu, người bán đồng thời là người mua. Khối lượng hàng hố
được trao đổi có giá trị tương đương. Mục đích của xuất khẩu khơng phải thu về
một khoản ngoại tệ mà nhằm thu về một khối lượng hàng hoá với giá trị tương
đương. Tuy tiền tệ khơng được thanh tốn trực tiếp nhưng nó được làm vật ngang
giá chung cho giao dịch này.
Lợi ích của bn bán đối lưu là nhằm mục đích tránh được các rủi ro về sự
biến động của tỷ giá hối đoái trên thị trường ngoại hối, tiết kiệm được ngoại tệ.
1.1.2.4. Tái xuất
Trong hoạt động tái xuất khẩu người ta tiến hành nhập khẩu tạm thời hàng hố
từ bên ngồi vào, sau đó lại xuất khẩu sang một thị trường thứ ba.
Hình thức này được áp dụng khi một doanh nghiệp không sản xuất được hay
sản xuất được nhưng với khối lượng ít, khơng đủ để xuất khẩu nên phải nhập vào để
sau đó tái xuất.
Hoạt động giao dịch tái xuất bao gồm hai hoạt động nhập khẩu và xuất khẩu
với mục đích thu về một khoản ngoại tệ lớn hơn lúc ban đầu bỏ ra. Các bên tham
gia gồm có: nước xuất khẩu, nước tái xuất khẩu và nước nhập khẩu.
1.1.2.5. Xuất khẩu tại chỗ

Đây là hình thức xuất khẩu mà hàng hoá và dịch vụ chưa vượt qua ngoài biên
giới hải quan nhưng hoạt động xuất khẩu vẫn được thực hiện. Theo đó, một người
mua ở nước ngồi, sau khi kí hợp đồng nhập khẩu hàng hóa của một doanh nghiệp
tại một nước, sẽ chỉ định giao hàng hóa cho một khách hàng khác, đã có thỏa thuận
với người mua, ngay tại nước đó.
Hoạt động này có thể đạt được hiệu quả cao do hàng hố khơng cần phải vượt
qua biên giới quốc gia nên doanh nghiệp tránh được một số thủ tục rắc rối của hải
quan, không phải thuê phương tiện vận chuyển, mua bảo hiểm hàng hố trong khi
vẫn có thể thu được ngoại tệ. Do đó, giảm được một lượng chi phí khá lớn.
1.1.2.6. Gia công xuất khẩu


7
Gia cơng quốc tế là một hình thức kinh doanh trong đó một bên (nhận gia
cơng) nhập khẩu ngun liệu hay bán thành phẩm của bên khác (bên đặt gia công)
để chế biến ra thành phẩm giao lại cho bên đặt gia cơng và nhận thù lao gia cơng
(phí gia cơng).
Hình thức xuất khẩu gia cơng quốc tế đang phát triển mạnh mẽ và được nhiều
quốc gia, trong đó đặc biệt là quốc gia có nguồn lao động dồi dào, tài ngun phong
phú, áp dụng rộng rãi vì thơng qua hình thức gia cơng, ngồi việc tạo việc làm và
thu nhập cho người lao động, họ cịn có điều kiện đổi mới và cải tiến máy móc kỹ
thuật cơng nghệ mới nhằm nâng cao năng lực sản xuất. Đối với bên đặt gia công, họ
thu được lợi nhuận cao hơn nhờ tận dụng giá nhân công và nguyên phụ liệu tương
đối rẻ của nước nhận gia cơng. Hình thức xuất khẩu này chủ yếu được áp dụng
trong các ngành sản xuất sử dụng nhiều lao động và nguyên vật liệu như dệt may,
giày da…
Trong số các hình thức xuất khẩu đã đề cập ở trên, hoạt động xuất khẩu rau
quả của Việt Nam vẫn được thực hiện chủ yếu qua hình thức xuất khẩu trực tiếp và
gián tiếp. Các doanh nghiệp Việt Nam chủ động trong việc thu mua nguồn hàng
trong nước và thực hiện xuất khẩu sang nước nhập khẩu trực tiếp hoặc thông qua

các công ty ủy thác. Các nhà nhập khẩu thường nhập khẩu trực tiếp các sản phẩm
rau quả để tiêu thụ, phân phối cho các nhà bán buôn, đại lý, các nhà bán lẻ hoặc tiếp
tục chế biến thành các sản phẩm khác.
1.1.3. Vai trò, vị trí
1.1.3.1. Xuất khẩu tạo ra nguồn thu ngoại tệ cho nhập khẩu, phục vụ cơng
nghiệp hố, hiện đại hố đất nước
Hiện nay, ngoại tệ được sử dụng rộng rãi trong mua bán trên thế giới nên việc
dự trữ ngoại tệ, nhất là các ngoại tệ mạnh là điều rất quan trọng. Dựa vào nguồn
ngoại tệ tích lũy được, quốc gia có thể nhập khẩu các máy móc thiết bị, công nghệ
hiện đại đáp ứng cho công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa diễn ra thuận lợi,
giúp quốc gia ngày càng phát triển. Đồng thời, doanh nghiệp dựa vào nguồn thu
ngoại tệ này để nâng cao hệ thống dây chuyền sản xuất cũng như quy mô doanh
nghiệp, khả năng cạnh tranh trước thị trường toàn cầu rộng lớn. Trên thực tế, các
quốc gia có thể huy động nguồn thu ngoại tệ thông qua các hoạt động xuất khẩu


8
hàng hóa, dịch vụ, các khoản đầu tư nước ngồi trực tiếp và gián tiếp, vay nợ viện
trợ, kiều bào nước ngoài gửi về… (Thư viện học liệu mở Việt Nam, 2011). Trong
đó, khoản thu ngoại tệ từ xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ là tích cực nhất vì nó
khơng gây ra các khoản nợ nước ngồi cho Chính phủ cũng như các nhà kinh doanh,
Chính phủ khơng phụ thuộc vào những ràng buộc, thỏa thuận từ các nguồn đầu tư,
tài trợ bên ngồi. Do đó, xuất khẩu là một phương cách tích lũy ngoại tệ hữu hiệu
cho quốc gia, tránh tạo ra tình trạng nợ nước ngồi và thâm hụt cán cân thương mại.
1.1.3.2. Hoạt động xuất khẩu là động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế
Xuất khẩu đóng góp tích cực vào sự phát triển của quốc gia nhờ vào các tác
động tích cực của xuất khẩu đến nguồn nhân lực, quy mô hoạt động, sự phát triển
của các doanh nghiệp và nâng cao vị thế của quốc gia trên thị trường thương mại
thế giới.
Thứ nhất, các nguồn lực trong nước sử dụng hiệu quả hơn nhờ vào xuất khẩu.

Trước khi xuất khẩu, các quốc gia sẽ bị hạn chế rất nhiều về thị trường tiêu thụ nên
các hoạt động sản xuất thường chỉ ở mức trung bình, trình độ cơng nghệ, kĩ thuật
lúc này chưa cao. Từ khi đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu, nguồn lực về vốn, trí tuệ,
kĩ thuật, nguyên liệu phục vụ cho sản xuất được nâng cao, hiện đại hóa hơn, mở ra
những hướng đi đầy triển vọng cho sản xuất trong nước
Thứ hai, việc mở rộng quy mô xuất khẩu tạo ra sự phân cơng lao động hợp lý
và có hiệu quả trong nội bộ doanh nghiệp và giữa các doanh nghiệp với nhau. Đây
là điểm quan trọng đối với các đơn vị kinh tế tham gia chính vào hoạt động xuất
khẩu hàng hoá và dịch vụ. Dựa vào sự phân công lao động, các lợi thế so sánh của
quốc gia được phát huy hơn nữa, góp phần vào sự chuyên mơn hóa, phân cơng lao
động quốc tế ngày càng chun nghiệp, thúc đẩy kinh tế trong nước phát triển theo
kịp sự phát triển của thế giới.
Thứ ba, xuất khẩu là phương thức tồn tại và phát triển của nhiều doanh nghiệp,
mang lại lợi ích cho quốc gia, nhất là trong thời đại tồn cầu hóa hiện này. Để có
thể đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu và không ngừng nâng cao tỷ trọng kim ngạch
xuất khẩu, các nhà sản xuất phải biết tận dụng các lợi thế của mình đồng thời luôn
đổi mới công nghệ, trang thiết bị phục vụ sản xuất, nắm bắt nhanh biến động thị
trường và phản ứng linh hoạt để tạo ra những sản phẩm có chất lượng cao thì mới


9
tăng được khả năng cạnh tranh hàng hoá của trên thị trường thế giới. Chính sự đầu
tư đó, doanh nghiệp sẽ tạo ra những sản phẩm có chất lượng ngày càng cao, xây
dựng được lòng tin đối với khách hàng và tạo được thương hiệu trên thị trường toàn
cầu. Xây dựng thương hiệu doanh nghiệp đóng góp phần nào vào việc quảng cáo về
quốc gia mình, giới thiệu về quốc gia mình và với những sản phẩm chất lượng cao,
tạo uy tín với các quốc gia khác, nâng cao vị thế của nước ta trong quan hệ chính trị
và thương mại, tạo điều kiện cho kinh tế quốc gia phát triển.
1.1.3.3. Xuất khẩu góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế
Nhận thấy các lợi ích từ hoat động xuất khẩu, các nhà đầu tư ngày có xu

hướng đầu tư vào những ngành có triển vọng xuất khẩu lâu dài, tạo lợi nhuận cao,
đẩy mạnh xuất khẩu sang nhiều thị trường khác nhau. Sự phát triển của các ngành
này sẽ tạo ra sự gia tăng nhu cầu đầu vào, giúp các ngành nghề hỗ trợ như điện,
nước, nguyên phụ liệu, máy móc thiết bị… gia tăng doanh thu. Đồng thời, sự phát
triển của xuất khẩu giúp cho thu nhập quốc dân tăng lên, dân số có thu nhập cao sẽ
chi tiêu vào các sản phẩm công nghệ cao và các dịch vụ đa dạng như các loại máy
móc hiện đại, các dịch vụ nghỉ dưỡng cao cấp. Nhự vậy, thông qua các mối quan hệ
trực tiếp, gián tiếp, xuất khẩu tạo điều kiện cho các ngành liên quan có cơ hội phát
triển, tạo khả năng mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm, góp phần ổn định và mở
rộng sản xuất, tạo điều kiện mở rộng khả năng cung cấp đầu vào cho sản xuất, khai
thác tối đa năng lực sản xuất trong nước và đặc biệt đã góp phần chuyển dịch cơ cấu
nền kinh tế theo hướng cơng nghiệp hóa, hội nhập hóa, phù hợp với xu thế phát
triển của kinh tế thế giới.
1.1.3.4. Xuất khẩu có tác động đến đời sống xã hội
Xuất khẩu tác động tích cực đến việc giải quyết công ăn việc làm và cải thiện
đời sống nhân dân.Việc đẩy mạnh xuất khẩu đòi hỏi gia tăng sản xuất hàng xuất
khẩu, hoạt động này tạo thêm việc làm cho nhiều đối tượng lao động, nhất là lao
động ở những ngành nghề có đơng nhân lực, giảm bớt tình trạng thất nghiệp trong
nước và tăng thu nhập cho người dân.
Xuất khẩu gia tăng làm tăng GDP, tăng thu nhập quốc dân, nâng cao đời sống
nhân dân. Nhu cầu tiêu dùng hàng hóa càng tăng lên với chất lượng ngày càng cao.
Việc xuất khẩu hàng hóa cũng tạo nguồn vốn cho việc nhập khẩu những vật phẩm


10
tiêu dùng thiết yếu phục vụ đời sống và đáp ứng nhu cầu tiêu dùng ngày càng cao
của người dân.
Có thể thấy rằng, hoạt động xuất khẩu đã đóng góp rất lớn vào việc đẩy mạnh
hoạt động thương mại giữa các nước với nhau, mở rộng thị trường tiêu thụ hàng hóa,
dịch vụ, tạo nguồn vốn để phục vụ cho các hoạt động nhập khẩu, đầu tư quy mô,

năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp kinh doanh, góp phần nâng cao đời sống
của nhân dân và tạo những điều kiện thuận lợi đối với quá trình phát triển kinh tế
của một quốc gia. Trong xu thế thế giới hiện nay đang đẩy mạnh khu vực hóa, tồn
cầu hố, các quốc gia ngày coi trọng phát triển thương mại quốc tế nói chung và
hoạt động xuất khẩu nói riêng.
1.2. Giới thiệu về rau quả Việt Nam
Việt Nam có diện tích 331.211,6 km2, nằm ở trung tâm khu vực Đông Nam Á,
phía bắc giáp Trung Quốc, phía tây giáp Lào và Campuchia, phía đơng nam giáp
biển Đơng và Thái Bình Dương. Nhìn tổng thể Việt Nam gồm ba miền với miền
Bắc có cao ngun và vùng châu thổ sơng Hồng, miền Trung là phần đất thấp ven
biển, những cao nguyên theo dãy Trường Sơn, và miền Nam là vùng châu thổ Cửu
Long. Do đặc điểm khí hậu đa dạng, miền Bắc có đầy đủ bốn mùa xn, hạ, thu,
đơng, miền Nam chỉ có hai mùa là mùa mưa và mùa khơ, các sản phẩm rau quả của
Việt Nam rất đa dạng, từ các loại rau quả nhiệt đới như rau muống, rau ngót, rau cải,
dừa, xồi đến các loại rau xứ lạnh như xu hào, bắp cải, cà rốt, mận, hồng..., thu
hoạch quanh năm đáp ứng yêu cầu trong nước và xuất khẩu (Wikipedia, 2012).
Các sản phẩm rau, quả Việt hiện đã có mặt tại trên 50 quốc gia, vùng lãnh thổ.
Mặt hàng xuất khẩu chủ lực gồm các loại quả nhiệt đới như thanh long, dứa, xồi,
bơ, đu đủ, mít, các loại rau quả đóng hộp và chế biến. Các loại rau quả này được
tiêu thụ nhiều ở thị trường EU, Mỹ, Nhật, Trung Quốc, Đài Loan, Nga, Singapore,
Hồng Kông…
1.2.1. Chủng loại
Do sự phong phú về sinh thái, chủng loại rau quả của Việt Nam rất đa dạng.
Mặt hàng trái cây có đến hơn 30 loại cây ăn quả khác nhau thuộc 3 nhóm: cây ăn
quả nhiệt đới như chuối, dừa, xoài, cây ăn quả á đới như cam, quýt, vải, nhãn và ơn
đới như mận, lê. Những nhóm cây ăn quả có diện tích trồng lớn nhất và phát triển


11
mạnh nhất là nhãn, vải, chôm chôm. Rau quả Việt Nam có nhiều loại rau quả nhiệt

đới ngon, quý hiếm như xồi, thanh long, vú sữa, nhãn, sầu riêng, chơm chôm,
măng cụt và một số loại rau củ như rau muống, rau bó xơi… Mỗi khu vực trồng trái
cây đều có những loại trái cây đặc sản được nhiều người yêu chuộng. Nếu như miền
Bắc nổi tiếng với vải thiều Hải Dương, nhãn lồng Hưng Yên, miền Trung có bưởi
Phúc Trạch, nho Phan Rang, thanh long Bình Thuận, Ninh Thuận thì miền Nam nổi
tiếng với bưởi Tun Hịa, Tân Triều, chơm chơm Vĩnh Long, dưa hấu Sóc Trăng,
dứa Ninh Bình, Tiền Giang, Hậu Giang (Vnexpress, 2011).
Về mặt hàng rau, rau của Việt Nam cũng rất đa dạng về chủng loại, điển hình
như rau ăn lá có bắp cải, cải thảo, rau bí hay rau ăn quả như bầu, bí, mướp và các
loại rau ăn thân như súp lơ, cải ngồng, cần tây… Dựa vào đặc tính sinh học của các
loại rau mà sự phân bố canh tác rau của được thể hiện rõ qua các vùng miền. Ở
miền Bắc, các loại rau ôn đới như cải xanh, rau muống, bắp cải, su hào, rau bó xơi
được trồng phổ biến nhất. Miền Trung có sự chiếm ưu thế của cà chua, đậu, rau
thơm, hành và miền Nam với khí hậu nhiệt đới phổ biến để trồng nấm, khoai tây, củ
dền, bí đao, cà rốt.
Nhờ vào ứng dụng công nghệ hiện đại ngày nay, nhiều giống rau quả được cải
thiện giúp tăng chất lượng, sản lượng và nhiều giống có thể trồng quanh năm, đáp
ứng nhu cầu tiêu thụ trong và ngoài nước, tạo được giá trị lợi nhuận cao, nhất là vào
các vụ thu hoạch và xuất khẩu rau quả “trái vụ”. So với nhiều nước ôn đới, mỗi loại
rau quả chỉ trồng được trong một vụ trong một năm như Nhật Bản thì Việt Nam có
thể sản xuất hai đến ba vụ trong năm. Đây là một thuận lợi để đa dạng mặt hàng
xuất khẩu rau quả theo mùa của Việt Nam.
1.2.2. Diện tích trồng trọt
Theo như bảng 1.1, từ năm 2000 đến 2007, diện tích trồng trái cây của Việt
Nam tăng mạnh vào năm 2001, 2002 với tốc độ tăng hàng năm trên 10% và năm
2004 với tốc độ tăng là 8,03%. Diện tích trồng trái cây giai đoạn 2005 - 2007 tăng
nhẹ. Đến năm 2008, diện tích trồng trái cây giảm gần 0,4% so với năm 2007, còn
775.502 ha. Diện tích trồng trái cây năm 2009 giảm 0,2% so với năm 2008. Năm
2010, tốc độ tăng diện tích trái cây tăng nhẹ, một số nơi có tăng nhẹ khoảng
1%/năm so với mức tăng 12-13% giai đoạn 2001 – 2002. Ước tính cả năm 2011,

12
diện tích trồng trái cây đạt khoảng 779.000 ha, tăng 2.700 ha so với năm 2010
(Nông dân 24 giờ, 2011).
Bảng 1.1. Diện tích trồng rau quả của Việt Nam từ năm 2000 đến năm 2011
(Đơn vị: ha)
Trái cây
Rau quả
Diện tích
Tốc độ tăng
Diện tích
Tốc độ tăng
trồng (ha)
trưởng (%)
trồng (ha)
trưởng (%)
544.000
8,95
464.600
1,20
Năm 2000
609.600
12,05
514.600
10,76
Năm 2001
677.500
11,13
560.600

8,94
Năm 2002
692.200
2,16
577.800
3,07
Năm 2003
747.800
8,03
614.900
6,42
Năm 2004
756.000
1,09
644.000
4,73
Năm 2005
767.000
1,45
643.970
-0,01
Năm 2006
775.531
1,11
910.000
41,31
Năm 2007
775.502
-0,38
722.000

-20,66
Năm 2008
773.954
-0,20
813.000
12,60
Năm 2009
776.300
0,30
862.495
6,09
Năm 2010
779.000
0,35
984.200
14,11
Năm 2011
Nguồn: Tổng hợp từ Nông dân 24 giờ, Rau hoa quả Việt Nam và Vinafruit
Trên địa bàn cả nước, bước đầu đã hình thành các vùng trồng cây ăn quả tập
trung, cho sản lượng nhiều. Một số vùng cây ăn quả tập trung điển hình như vải
thiều ở Bắc Giang, Hải Dương, cam sành ở ĐBSCL, thanh long ở Bình Thuận, Tiền
Giang, xoài ở tỉnh Tiền Giang, tỉnh Đồng Tháp, dứa ở Tiền Giang, Kiên Giang,
Nghệ An, Ninh Bình và Quảng Nam (Trung tâm Thông tin thương mại, 2010).
So với diện tích trồng trái cây của nước ta từ năm 2000 đến năm 2011, diện
tích trồng rau thường có những biến động mạnh, không ổn định. Nếu như trong năm
2000, diện tích trồng rau ít hơn diện tích trồng trái cây 79.400 ha thì đến năm 2011,
diện tích trồng rau đã lớn hơn diện tích trồng trái cây 205.200 ha. Trong đó, diện
tích trồng rau an tồn có sự đầu tư phát triển và gia tăng đáng kể sang khu vực
ngoại thành Hà Nội, miền Trung, ĐBSCL, Tây Nguyên,….
Diện tích trồng rau của Việt Nam tăng mạnh vào năm 2001 (tăng 10,76%),

năm 2007 (tăng 41,13%), năm 2009 (12,6%) và năm 2011 (tăng 14,11%). Trong
khoảng thời gian từ năm 2002 đến năm 2005, diện tích rau thường tăng chậm và tốc
độ thường giảm dần qua các năm. Năm 2007 tuy có tăng rất mạnh nhưng diện tích
năm 2008 lại giảm xuống mạnh, chỉ còn 722.000 ha. Từ năm 2009 đến 2011, diện


13
tích trồng rau bắt đầu tăng trở lại và đạt mức tăng 14,11% năm 2011 với diện tích
trồng rau đạt 984.200 ha.
Những vùng trồng rau tập trung trên cả nước là vùng sản xuất chuyên canh cà
rốt ở Hải Dương, Thái Bình, vùng chuyên canh sản xuất dưa chuột ở Thái Bình, Hà
Nam, trồng măng ở Đan Phượng, trồng các loại rau ở Nghệ An, Tiền Giang, thành
phố Hồ Chí Minh, trồng nấm ở Vĩnh Long, Tiền Giang, các loại rau ôn đới được
đầu tư ở khu vực Lâm Đồng, Thái Bình, Hà Nội. Bên cạnh đó, nhiều vùng rau an
toàn đã được chú trọng đầu tư xây dựng mới và mở rộng: Hà Nội, Hải Phịng, thành
phố Hồ Chí Minh, Lâm Đồng (Đà Lạt)… Hiện nay, khu vực trồng rau quả lớn nhất
của Việt Nam là ĐBSCL, chiếm 25,9% về diện tích trồng rau và và 36,5% diện tích
trồng trái cây của cả nước (Trung tâm Thông tin thương mại, 2010).
1.2.3. Chất lượng sản phẩm
Nhờ vào sự phong phú về thời tiết cũng như sự trù phú về điều kiện tự nhiên,
thổ nhưỡng của nhiều khu vực trồng rau quả như Lâm Đồng, khu vực ĐBSCL,
nhiều loại rau quả nước ta có chất lượng khá tốt, được nhiều nước ưu chuộng. Rau
của Việt Nam như các loại rau bó xơi, xà lách, rau muống có lá to, tươi và có màu
sắc đẹp, các loại củ như khoai tây, su hào, cà rốt có hương vị ngon ngọt, có giá trị
dinh dưỡng cao và các loại trái cây nhiệt đới như dứa, dừa, chơm chơm, xồi được
tiêu thụ mạnh, nhất là các sản phẩm quả cơ đặc, quả đóng hộp, gần đây có thêm ngơ
ngọt, vải tươi là những mặt hàng đang được ưa chuộng và có tốc độ tiêu thụ nhanh
nhất.
Tuy nhiên, nơng nghiệp vẫn chưa có sự đầu tư thích đáng cho phát triển những
giống mới có chất lượng cao hơn, phù hợp với thị trường thị hiếu phức tạp của các

thị trường khác nhau. Mặc dù rau quả của Việt Nam được đánh giá khá tốt trên thị
trường thế giới nhưng chất lượng rau quả vẫn còn gặp phải một số khó khăn. Nước
ta hiện có diện tích trồng rau quả lên tới 1,5 triệu ha tại tất cả các vùng miền trên cả
nước, song trên thực tế sản xuất vẫn còn rất manh mún, thiếu các vùng sản xuất tập
trung quy mơ lớn, do đó chất lượng sản phẩm không đồng đều, ảnh hưởng đến giá
trị xuất khẩu. Đồng thời, việc sử dụng thuốc trừ sâu, các loại thuốc tăng trưởng
nhanh để bảo vệ, nâng cao năng suất cây trồng và sự thiếu kinh nghiệm trong cơng
tác chọn giống, chăm sóc cây trồng đã gây ra những rào cản, đe dọa không nhỏ cho


14
rau quả Việt Nam, gần đây nhất là nguy cơ đánh mất thị trường tiêu thụ EU do quy
định về an toàn thực phẩm và kiểm dịch thực vật, do nhiễm vi sinh vật và một số
dịch hại. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn hiện vẫn đang đẩy mạnh việc
thực hiện tiêu chuẩn Việt Nam (VietGAP) trong sản xuất rau, quả an toàn nhằm
nâng cao chất lượng rau quả Việt Nam, đáp ứng được yêu cầu nhập khẩu của nhiều
nước, nhất là các nước khó tính như Nhật Bản, Mỹ, EU. Đáng ghi nhận là có nhiều
loại cây ăn quả được nhà vườn sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP,
EurepGAP có giá trị xuất khẩu như: Cam sành, bưởi Năm Roi, thanh long Hoàng
Hậu, Bưởi Tân Triều, dứa, vú sữa Lị Rèn, xồi cát Hịa Lộc.... Dự kiến đến năm
2015, toàn bộ 100% lượng rau, quả, chè tại các vùng sản xuất tập trung được chứng
nhận hoặc tự đánh giá và công bố sản xuất theo VietGAP, 100% các tổ chức, cá
nhân tại các vùng sản xuất an toàn tập trung bảo đảm đủ điều kiện sản xuất, sơ chế
sản phẩm nông sản phù hợp VietGAP.
1.2.4. Hệ thống chế biến và bảo quản rau quả
Theo bộ NN & PTNT, hiện nay có khoảng 60 cơ sở chế biến bảo quản rau quả
ở quy mô công nghiệp với tổng công suất 313.000 tấn/năm, gần 130 cơ sở chế biến
tư nhân và hàng chục nghìn cơ sở chế biến tự phát ở nhiều nơi trên cả nước. Trong
đó, các cơ sở chế biến lớn đã có sự đổi mới về kỹ thuật chế biến trong những năm
gần đây (Vnanet, 2011).

Nhiều doanh nghiệp chế biến hoa quả trong nước đã đầu tư công nghệ, kĩ thuật,
nhân lực vào việc chế biến, xuất khẩu các loại quả ra thị trường thế giới. Hiện nay,
ngoài việc xuất khẩu trái cây ở dạng tươi, các doanh nghiệp chế biến hoa quả trong
nước đã và đang tiến hành nghiên cứu sản xuất ra nhiều chủng loại sản phẩm rau
quả đã qua chế biến để phục vụ thị trường như các loại quả sấy khô, sấy dẻo, muối,
đơng lạnh, quả tươi đóng hộp, nước ép hoa quả, các loại rượu trái cây… Nhiều loại
rau quả Việt Nam được tiêu thụ mạnh như dứa đóng hộp, xồi, đu đủ, mận sấy dẻo,
xoài, sấu ngâm đường.
Các loại xuất khẩu chủ yếu của rau quả tươi gồm có:
- Sản phẩm trái cây tươi: Thanh long, dưa hấu, vải, nhãn, xồi, măng cụt, chơm
chơm và chuối.
- Sản phẩm rau tươi: hành, tỏi, cà chua, bắp cải, dưa leo, khoai sọ, đậu dài.


15
Các loại xuất khẩu dạng thành phẩm và bán thành phẩm chủ yếu gồm có:
- Sấy khơ: dừa, nấm, măng tre, vải, nhãn, mít, chuối, khoai sọ.
- Sấy dẻo: xồi, dứa, đu đủ, mận, mơ, khế chuối...
- Đồ ngâm trong nước muối: dưa leo, nấm, ngô bao tử.
- Ngâm trong nước ngọt: dứa, vải, nhãn, xoài.
- Nước quả: dứa, xoài, ổi, vải, bí đỏ, cà chua.
- Sản phẩm đơng lạnh: Rau chân vịt, dứa, chôm chôm, vải và dưa hấu.
Tuy nhiên, bên cạnh các cơ sở có quy mơ lớn, kỹ thuật hiện đại, vẫn còn nhiều
cơ sở chế biến vừa và nhỏ, công nghệ chế biến bảo quản lạc hậu, cơ sở vật chất như
kho lạnh chuyên dùng, thiết bị rửa, phân loại, xử lý, buồng ủ chín… ít được đầu tư.
Công nghệ của các cơ sở này cần được nâng cấp để có thể thực hiện tốt khâu chế
biến, bảo quản rau quả, đảm bảo được chất lượng và nâng cao được giá trị sản phẩm.
Theo dự tính, số lượng các cơ sở chế biến hoa quả có thể sẽ còn tăng thêm
trong thời gian tới, nhất là khi các mơ hình trồng cây ăn quả chun canh tập trung
được phát triển mạnh trên khắp cả nước. Đây chính là cơ sở vững chắc để ngành

chế biến hoa quả Việt Nam có thể đa dạng hóa sản phẩm và nâng cao được giá trị
lợi nhuận.
1.3. Thị trường Đài Loan và các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu
rau quả của Việt Nam sang thị trường Đài Loan
1.3.1. Tổng quan về thị trường Đài Loan
Đài Loan thuộc khu vực Thái Bình Dương, phía nam giáp với Biển Đơng và
phía đơng giáp với biển Philippines. Đài Loan là một hòn đảo dài 394 km và rộng
144 km, gồm nhiều dãy núi dốc và bao phủ bởi hệ thực vật nhiệt đới và tiểu nhiệt
đới Đài Loan còn một số đảo nhỏ ở kế bên như Lan Tự, Lục Đại, quần đảo Bành Hồ,
Kim Môn, Mã Tổ... Tổng diện tích lãnh thổ là 360.006 km2. Đài Loan chia tồn
lãnh thổ đảo thành ba khu hành chính gồm Đài Bắc, Đài Trung và Đài Nam. Đài
Bắc là khu vực phát triển nhất và tập trung nhiều khu công nghiệp ở đó. Đài Bắc
cịn có một ngành điện ảnh phát triển. Đài Trung cũng có khu cơng nghiệp nhưng ít
hơn ở Đài Bắc. Đài Nam chủ yếu là vùng nông nghiệp (Wikipedia, 2011).
Đài Loan có khí hậu nhiệt đới đại dương. Phần phía bắc có mùa mưa từ cuối
tháng 1 cho đến cuối tháng 3 do gió mùa đơng bắc đem tới. Hịn đảo có khí hậu


16
nóng, ẩm từ tháng 6 đến tháng 9. Vùng trung và nam đảo khơng có gió mùa đơng
bắc vào mùa đông. Lượng mưa ở Đài Loan khá cao, nhiều khi cịn kèm theo cả gió
mạnh, bão lụt đã gây ảnh hưởng khá nhiều đến sản xuất nông nghiệp. Hơn thế Đài
Loan lại là nơi thường xảy ra động đất, tuy không gây thiệt hại nghiêm trọng tới
người và của nhưng nó đã gây thất thốt mùa màng, nhất là ngành nông nghiệp
trong nhiều năm bị thiệt hại trên cả tỷ USD. Có thể nói mặc dù vị thế địa hình thổ
nhưỡng và thời tiết khơng hồn tồn thuận lợi cho phát triển nông nghiệp nhưng
Đài Loan lại đi lên bằng nông nghiệp. Sản phẩm nông lâm, ngư nghiệp của Đài
Loan cũng rất phong phú và đa dạng (Wikipedia, 2011).
1.3.1.1. Kinh tế
Đài Loan là nước có nền kinh tế tư bản phát triển năng động. Thông qua việc

mở rộng hợp tác với các nước và các tổ chức, diễn đàn, kinh tế của Đài Loan không
ngừng phát triển và vững chắc hơn.
Với việc chính thức gia nhập WTO, trở thành thành viên thứ 144 vào ngày
11/11/2001 và chương trình cải thiện toàn bộ các ngành kết cấu hạ tầng, dịch vụ của
Đài Loan do chính quyền Đài Loan đưa ra năm 2002, vị thế kinh tế của Đài Loan đã
được củng cố thêm. Đài Loan tập trung nhiều hơn vào các ngành cơng nghệ cao và
nhanh chóng chuyển các ngành cần nhiều lao động ra nước ngoài. Đến cuối năm
2007, GDP của Đài Loan là 375 tỷ USD, đứng thứ 36 trên thế giới, tổng ngoại
thương đạt khoảng 466 tỷ USD, nằm trong nhóm 20 nước đứng đầu và dự trữ ngoại
tệ với 274,7 tỷ USD, đứng thứ 4 thế giới. Đài Loan cùng với Nhật Bản, Trung Quốc,
Hàn Quốc, Hồng Kông và Singapore đã trở thành một trong những đầu tàu kinh tế ở
khu vực Châu Á - Thái Bình Dương. Đến nay, trong 4 con rồng của châu Á thì Đài
Loan chỉ đứng sau Singapore, cao hơn Hàn Quốc và Hồng Kông. Trong năm 2010,
kinh tế Đài Loan xuất hiện tình hình tăng trưởng với tốc độ nhanh. Quý 1 tăng
trưởng đạt 13,7%, quý 2 đạt 12,53%, quý 3 đạt 9,8%, quý 4 đạt 4,7%, tăng trưởng
cả năm đạt 9,98%. GDP của Đài Loan hiện đạt 417 tỷ USD trong khi tỷ lệ lạm phát
(1,7%) và thất nghiệp (dưới 5%) thấp (Thị trường nước ngồi, 2011).
Ngành nơng nghiệp đóng góp 6% cho GDP, giảm so với tỷ lệ 35% năm 2001,
công nghiệp là 35,8% và dịch vụ là 58,2%. Những ngành tập trung nhiều lao động
truyền thống đã dần chuyển ra nước ngoài và thay thế bằng những ngành sản xuất


17
có hàm lượng vốn và kỹ thuật cao. Đài Loan vẫn là đối tác đầu tư chính của Trung
Quốc, Thái Lan, Indonesia, Phiplippines, Malaysia và Việt Nam.
Trong năm 2010, sự chuyển biến theo chiều hướng tốt của kinh tế quốc tế và
sự gia tăng của nhu cầu của nước ngoài đã thúc đẩy sự phát triển của ngoại thương
Đài Loan, cả xuất khẩu lẫn nhập khẩu đều tăng trưởng với 2 con số, quy mô ngoại
thương đã bước lên một nấc thang mới. Kim ngạch xuất khẩu của Đài Loan đạt
270,81 tỷ USD, tăng trưởng năm đạt 36,6%, kim ngạch nhập khẩu đạt 248,18 tỷ

USD, tăng trưởng năm đạt 46,9%, tổng cộng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt trên 500
tỷ USD, tăng trưởng cả năm đạt 30% và Đài Loan chính thức gia nhập “Câu lạc bộ
500 tỷ USD” của ngoại thương quốc tế (Phịng Thương mại và Cơng nghiệp Việt
Nam, 2012).
Trong khu vực xuất khẩu, các đối tác chính của Đài Loan là Trung Quốc,
Hồng Kông (40,4%), Hoa Kỳ (11,8%), Nhật Bản (5,9%), Europe (10,2%), ASEAN6 (16,4%). Trong năm 2010, tỷ lệ xuất khẩu sang Hồng Kông và ASEAN có xu
hướng tiếp tục tăng lên, điều này cho thấy thị trường xuất khẩu của Đài Loan ngoài
Nhật Bản ra, chủ yếu tập trung vào khu vực châu Á. Còn về thị trường nhập khẩu
thì xuất hiện cơ cấu và đặc điểm khác nhau, thị trường nhập khẩu lớn nhất của Đài
Loan là từ Nhật Bản (18,6%), Đại Lục và Hồng Kơng đứng vị trí thứ 2 (16%),
Trung Đơng là thị trường lớn thứ 3 (14%), nhập khẩu từ ASEAN, Âu châu và Mỹ
khơng nhiều (Phịng Thương mại và Cơng nghiệp Việt Nam, 2012).
Về cơ cấu hàng hóa xuất khẩu, xuất khẩu sản phẩm công nghiệp chiếm 99%,
nông sản phẩm và chế biến nông sản phẩm chiếm 1%. Trong xuất khẩu sản phẩm
công nghiệp, xuất khẩu sản phẩm công nghiệp nặng và cơng nghiệp hóa chất là chủ
yếu. Về cơ cấu hàng hóa nhập khẩu, nhập khẩu tư liệu sản xuất, thiết bị tăng nhanh
nhất, điều này cho thấy nhu cầu thu hút đầu tư nước ngoài của Đài Loan tăng lên.
Ngoài việc ngoại thương tăng trưởng với mức độ cao, việc đầu tư ra nước
ngoài của Đài Loan cũng tăng trưởng nhanh. Đầu tư của Đài Loan vào Đại Lục có
xu hướng tăng cao, theo số liệu thống kê của Bộ Kinh tế Đài Loan, từ tháng 01 đến
tháng 9 năm 2010, kim ngạch đầu tư của Đài Loan vào Đại Lục đạt 8,56 tỷ USD,
tăng 148,2%. Nhưng mức tăng đầu tư của nước ngoài vào Đài Loan lại có phần
chậm lại, hiệu quả thu hút đầu tư khơng được tốt, trong 9 tháng đầu năm 2010, kim


18
ngạch đầu tư của bên ngoài vào Đài Loan đạt 2,83 tỷ USD, giảm 18,8% so với cùng
kỳ năm trước (Thị trường nước ngồi, 2011).
Đài Loan đã chuyển mình từ một nước nông nghiệp lạc hậu thành một cường
quốc kinh tế và dẫn đầu trong lĩnh vực sản xuất các sản phẩm công nghệ cao. Đài

Loan một mặt dựa vào thực lực kinh tế của mình, tích cực hoạt động đối ngoại,
quan hệ mua bán theo phương châm linh hoạt mềm dẻo, mặt khác Đài Loan tăng
cường hoạt động tại các tổ chức kinh tế quốc tế (như APEC, OECD, WTO…) nhằm
khẳng định thực lực kinh tế, nâng cao vai trị và vị trí của Đài Loan trên thị trường
quốc tế.
1.3.1.2. Về dân số, xã hội
Dân số Đài loan ở thời điểm cuối năm 2000 có khoảng 25 triệu người. Tính
đến cuối năm 2008, dân số Đài Loan là 23 triệu người. Khoảng 59% dân số Đài
Loan tập trung ở 4 thành phố lớn là Đài Bắc, Cao Hùng, Đài Trung và Đài Nam.
Đài Bắc và Cao Hùng là 2 thành phố đông dân nhất. Dân số Đài Loan rải rác khơng
đồng đều ở các khu vực. Vùng núi có diện tích chiếm 1/3 tổng diện tích Đài Loan,
có độ cao so với mặt biển trên 1.000 mét, nhưng trung bình mỗi một kilơmét vng
chỉ có hơn 20 người. Cịn ở thành thị, mỗi một kilơmét vng có hơn 4.800 người,
nhất là ở thành phố Đài Bắc, Cao Hùng, Đài Trung, Cơ Long, Tân Trúc, Gia Nghĩa,
Đài Nam, dân số càng đơng. Diện tích của 7 thành phố nói trên chỉ chiếm 2,9% tổng
diện tích Đài Loan, nhưng dân số chiếm 31% tổng dân số Đài Loan. Dân số Đài
Loan năm 2011 ước tính khoảng 23,2 triệu người, hầu hết trong số đó cư trú tại đảo
Đài Loan. Cơ cấu tuổi tác của dân số Đài Loan có xu thế già hóa. Năm 2001, tỷ lệ
dân số từ 0-14 tuổi là 25,8%, tỷ lệ dân số từ 15-64 tuổi là 67,4%, và tỷ lệ dân số trên
65 tuổi là 6,8% thì đến năm 2011, tỷ lệ dân số từ 0-14 tuổi giảm xuống còn 16,7%,
từ 15-64 tuổi tăng lên đến 72,6% và từ 65 tuổi trở lên tăng lên 10,7%. Trong khi đó,
tốc độ tăng dân số của Đài Loan ln duy trì ở mức thấp từ những năm 2001 đến
nay, với tốc độ tăng dân số năm 2010 là 0,213% (Phịng Thương mại và Cơng
nghiệp Việt Nam, 2012).
Thu nhập bình quân đầu người năm 2005 của Đài Loan đạt mức 27.572
USD/năm, ngang với thu nhập trung bình của liên minh Châu Âu, năm 2010 là
35.100 USD/ năm. Các yếu tố như tỷ lệ thất nghiệp (khoảng 4-5%/năm), chỉ số lạm