Skkn kinh nghiệm soạn cơ quan phân tích thính giác theo định hướng đánh giá 12 tiêu chí của sở gdđt thanh hóa tại lớp 8

MỤC LỤC
1. Mở đầu.............................................................................................................. 1
1.1. Lí do chọn đề tài. .......................................................................................... 1
a. Lí do khách quan. ............................................................................................ 1
b. Lí do chủ quan. ................................................................................................ 1
1.2. Mục đích nghiên cứu. ................................................................................... 2
1.3. Đối tượng nghiên cứu. .................................................................................. 2
1.4. Phương pháp nghiên cứu. ............................................................................ 2
1.4.1. Đọc tài liệu.................................................................................................. 2
1.4.2. Điều tra. ...................................................................................................... 2
2. Nội dung của sáng kiến kinh nghiệm. ........................................................... 3
2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm................................................... 4
2.1.1. Quan điểm, đường lối giáo dục: ............................................................... 4
2.1.2. Cơ sở lí thuyết:........................................................................................... 4
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm. ............... 8
2.2.1. Thực trạng. ................................................................................................ 8
2.2.2 Kết quả thực trạng. .................................................................................... 9
2.3. Các sáng kiến kinh nghiệm hoặc các giải pháp đã sử dụng để giải quyết
vấn đề. ................................................................................................................. 10
2.3.1. Đổi mới trong soạn giáo án. .................................................................... 10
2.3.2. Tăng cường sử dụng phương tiện dạy học và công nghệ thông tin hợp
lý hỗ trợ dạy học. ................................................................................................ 13
2.3.3. Đổi mới phương pháp dạy học. ............................................................... 13
2.3.4. Sử dụng các kỹ thuật dạy học phát huy tính tích cực và sáng tạo của học sinh. .. 14
2.3.5. Tổng kết bài học hợp lí............................................................................. 14
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với
bản thân, đồng nghiệp và nhà trường. ............................................................ 25
3. Kết luận, kiến nghị. ....................................................................................... 26
3.1. Kết luận. ...................................................................................................... 26
3.2. Kiến nghị. .................................................................................................... 26
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................ 28

1. Mở đầu.
1.1. Lí do chọn đề tài.
a. Lí do khách quan.
Trong giai đoạn hiện nay, với sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế - xã
hội, khoa học cơng nghệ nói chung và khoa học giáo dục nói riêng, việc đổi mới
chương trình giáo dục phổ thơng là yêu cầu cấp thiết nhằm tạo ra sự chuyển biến
quan trọng về chất lượng và hiệu quả giáo dục đáp ứng yêu cầu nâng cao dân trí,
đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài đáp ứng yêu cầu đổi mới đất nước.
Mục tiêu giáo dục THCS nhằm giúp học sinh phát triển trí tuệ, thể chất,
bồi dưỡng năng khiếu, định hướng nghề nghiệp; Nâng cao chất lượng giáo dục
toàn diện; Phát triển khả năng sáng tạo, tự học, khuyến khích học tập suốt đời.
Đây là cơ sở cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất,
thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản để tiếp tục học lên Trung học phổ thông và các
bậc học cao hơn.
Đổi mới phương pháp dạy học ở THCS tập trung theo những định hướng
cơ bản: Phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh; Hình thành và
phát triển khả năng tự học cho học sinh; Đảm bảo tính phù hợp với đối tượng
giáo dục và đặc điểm vùng, miền; Đảm bảo tính trực quan nhằm khơi dậy hứng
thú học tập của học sinh.
Đáp ứng mục tiêu và định hướng cơ bản của đổi mới giáo dục cần đổi mới
trong từng bài cụ thể, trong chương trình Sinh học ở từng khối học trong đó có
Sinh học 8. Sinh học 8 tiếp nối Sinh học 6,7 là cơ sở học Sinh học 9 có nội dung
nói về cơ thể và vệ sinh người, kiến thức rất thực tế nhưng đa số các bài có nội
dung dài đặc biệt chương hệ thần kinh khơng chỉ có nội dung dài mà cịn rất khó
và trừu tượng. Vì vậy vấn đề đổi mới trong cả 3 nội dung: Kế hoạch và tài liệu
dạy học, tổ chức hoạt động học cho học sinh và hoạt động học của học sinh
(theo công văn 572) là cần thiết nhằm tạo hứng thú giúp học sinh hiểu và say mê
học tập. Đây là vấn đề khó địi hỏi sự sáng tạo của giáo viên trong soạn và sử

dụng kĩ thuật giảng dạy trên lớp.
b. Lí do chủ quan.
1


Trong nhiều năm được phân công giảng dạy Sinh học 8 bản thân tôi đã áp
dụng nhiều phương pháp để nâng cao chất lượng và hiệu quả giảng dạy các bài
trong Sinh học 8 nói chung và bài “Cơ quan phân tích thính giác” nói riêng.
Nhìn lại q trình giảng dạy, đồng thời áp dụng thành công cách soạn giáo án và
thực hành dạy trên lớp theo hướng đánh giá 12 tiêu chí của cơng văn 572 của Sở
giáo dục và đào tạo Thanh Hóa tơi ý thức được cần vận dụng sáng tạo cách soạn
và dạy theo mẫu giáo án mới vào thực tiễn để đảm bảo học sinh tích cực nắm bắt
được nội dung kiến thức, đảm bảo phương pháp truyền đạt mang tính tích cực,
phù hợp với kiểu bài, phù hợp với đối tượng học sinh đồng thời giúp học sinh
hình thành và phát triển khả năng sáng tạo, chủ động trong học tập, rèn luyện
các kĩ năng sống cơ bản để trở thành chủ nhân tương lai của đất nước.
Với những lí do trên tơi đã quyết định chọn đề tài: “Kinh nghiệm soạn và
dạy bài 51: Cơ quan phân tích thính giác theo định hướng đánh giá 12 tiêu
chí của sở GD&ĐT Thanh Hóa tại lớp 8 trường THCS Xuân Phúc”.
1.2. Mục đích nghiên cứu.
- Mục đích của đề tài là giúp học sinh chủ động nắm bắt kiến thức về cấu
tạo và chức năng các bộ phận của tai, q trình thu nhận sóng âm, các biện pháp
vệ sinh tai trong bài 51 “Cơ quan phân tích thính giác” - Sinh học 8.
1.3. Đối tượng nghiên cứu.
- Bài 51 “Cơ quan phân tích thính giác” SGK Sinh học 8.
1.4. Phương pháp nghiên cứu.
1.4.1. Đọc tài liệu.
Để thực hiện tốt và có cơ sở cho việc nghiên cứu bản thân tôi đã đọc rất
nhiều tài liệu: sách giáo khoa Sinh học 8, sách giáo viên, đề thi học sinh giỏi
môn Sinh 8, sách tham khảo, sách bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo

viên, công văn 572 của sở GD&ĐT Thanh Hoá Đặc biệt là những tài liệu liên
quan đến bài “Cơ quan phân tích thính giác” Sinh học 8.
1.4.2. Điều tra.
a. Dự giờ.
2


ản thân tôi đã dự rất nhiều tiết ở tất cả các khối lớp, đặc biệt là giáo viên
dạy cùng bộ mơn.
Ngồi ra bản thân tơi c ng thường un được tổ chuyên môn, đồng
nghiệp dự giờ, đánh giá, rút kinh nghiệm. Do vậy đã giúp tôi không ngừng phấn
đấu khắc phục những hạn chế, tự hồn thiện mình để tổ chức tốt các hoạt động
học tập tích cực cho học sinh.
b. Thực nghiệm.
Tôi đã sử dụng phương pháp thực nghiệm bằng cách sử dụng cùng một
bài “Cơ quan phân tích thính giác” nhưng với cách soạn và dạy khác nhau ở 2
tổ trong cùng một lớp: Tổ 1 tôi không áp dụng soạn và dạy theo mẫu giáo án
đánh giá 12 tiêu chí mà soạn và dạy theo mẫu giáo án đánh giá 10 tiêu chí cịn tổ
2 tơi áp dụng soạn và dạy theo mẫu giáo án đánh giá 12 tiêu chí. Từ đó tơi đối
chiếu kết quả học tập của học sinh 2 tổ để biết việc áp dụng sáng kiến kinh
nghiệm này có hiệu quả hay khơng.
c. Kiểm tra.
Sử dụng hình thức kiểm tra về kiến thức trong bài “Cơ quan phân tích
thính giác” để kiểm tra khả năng tìm tịi phát hiện kiến thức và vận dụng kiến
thức để giải quyết các vấn đề trong thực tiễn của học sinh.
d. Thống kê.
ằng việc thống kê số lượng bài kiểm tra đạt điểm giỏi, khá, trung bình,
yếu, kém của học sinh tơi đã có căn cứ để so sánh đối chiếu em vấn đề mình
nghiên cứu là hiệu quả hay không và hiệu quả đạt đến mức độ nào.
e. So sánh kết quả.

Thông qua kết quả giảng dạy, kết quả các bài kiểm tra tôi đã so sánh kết
quả học tập của học sinh đối với nội dung kiến thức bài “Cơ quan phân tích
thính giác”. Từ việc so sánh kết quả giúp cho giáo viên biết được những ưu
điểm, những chuyển biến tích cực hay hạn chế trong tiết dạy của mình. Từ đó
giáo viên đề ra hướng giải quyết khắc phục những hạn chế nhằm nâng cao chất
lượng giảng dạy.
2. Nội dung của sáng kiến kinh nghiệm.
3


2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm.
2.1.1. Quan điểm, đường lối giáo dục:
Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp của Đảng, nhà
nước và của toàn dân. Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo là đổi mới
những vấn đề lớn, cốt lõi, cấp thiết.
Định hướng về đổi mới phương pháp dạy học hiện nay là phải phát huy
tính tích cực, tự giác, chủ động, tư duy sáng tạo của người học, bồi dưỡng năng
lực tự học, lòng say mê học tập, đem lại niềm vui, hứng thú cho người học
Với việc dạy học môn Sinh học ở bậc THCS, người giáo viên cần hình
thành và rèn luyện cho các em khả năng quan sát, dự đoán, suy luận hợp lý, bồi
dưỡng phẩm chất tư duy linh hoạt và sáng tạo

.Vì vậy địi hỏi sự linh hoạt,

sáng tạo của giáo viên trong quá trình giảng dạy và cần phải có sự phối hợp tốt
giữa hoạt động dạy và hoạt động học trong đó chủ thể của hoạt động học phải là
học sinh.
2.1.2. Cơ sở lí thuyết:
2.1.2.1. 12 tiêu chí đánh giá theo hướng dẫn của công văn 572 sở GD&ĐT
Thanh Hóa.

Theo hướng dẫn của cơng văn 572 thì đánh giá một giờ dạy của giáo viên
căn cứ vào 3 nội dung và mỗi nội dung gồm 4 tiêu chí. Cụ thể:
(1) Nội dung 1: Kế hoạch và tài liệu dạy học. Gồm 4 tiêu chí:
- Tiêu chí 1: Mức độ phù hợp của chuỗi hoạt động học với mục tiêu, nội dung
và phương pháp dạy học được sử dụng.
- Tiêu chí 2: Mức độ rõ ràng của mục tiêu, nội dung, kĩ thuật tổ chức và sản
phẩm cần đạt được của mỗi nhiệm vụ học tập.
- Tiêu chí 3: Mức độ phù hợp của thiết bị dạy học và học liệu được sử dụng để
tổ chức các hoạt động học của học sinh.
- Tiêu chí 4: Mức độ hợp lí của phương án kiểm tra, đánh giá trong quá trình tổ
chức hoạt động học của học sinh.
(2) Nội dung 2: Tổ chức hoạt động học cho học sinh. Gồm 4 tiêu chí:

4


5