PHONG CÁCH NGHỆ THUẬT TRONG SÁNG TÁC CỦA VŨ TRỌNG PHỤNG

PHONG CÁCH NGHỆ THUẬT TRONG SÁNG TÁC CỦA VŨ TRỌNG PHỤNG
Qua những tác phẩm xuất sắc, Vũ Trọng Phụng đã khẳng định mình là “ông vua phóng sự đất
Bắc” (Mai Xuân Nhân), “nhà tiểu thuyết trác tuyệt” (Nguyễn Đình Thi), nhà phân tích xã hội sắc
sảo – một nhà văn hiện thực chủ nghĩa lớn gắn bó mật thiết với thời đại của ông. Phong cách
nghệ thuật của Vũ Trọng Phụng được biểu hiện qua một số khía cạnh sau:
- Vũ Trọng Phụng là một nhà văn hiện thực. Ông là người hăng hái nhất trong việc cổ vũ, khẳng
định cho quan điểm nghệ thuật hiện thực; khẳng định một cách đầy nhiệt tình, hăm hở, quyết
liệt. Khẳng định “tiểu thuyết là sự thật ở đời, ông muốn tiểu thuyết nói riêng và văn học nói
chung phải nói lên sự thật đời sống, nhìn thẳng vào sự thực, dung cảm mổ xẻ phanh phui phơi
bày thực trạng của xã hội. Đó không chỉ là miêu tả cuộc sống của người dân lao động mà cùng
với đó là phanh phui tội ác của bọn địa chủ, tư sản, quan lại. Khát vọng phản ánh sự thật ở đời
cũng gắn liền với tư tưởng vị nhân sinh, hướng tới nhân loại cần lao.
- Vũ Trọng Phụng là nhà văn bậc thầy của nghệ thuật trào phúng. Bị chi phối nặng nề bởi tư
tưởng bi quan định mệnh chủ nghĩa, ông quan niệm đời là một tấn đại hài kịch mà kẻ đạo diễn
chính là đồng tiền vạn năng và số mệnh. Trong quan niệm của ông, con người nếu không hiện ra
như những kẻ vô nghĩa lí, sống một cách máy móc, trái với quy luật tự nhiên thì cũng là những
kẻ mang tính cách vô luân: dâm – đểu – bịp, vậy là lại toàn gặp vận may. Trong sáng tác của Vũ
Trọng Phụng, trào phúng như một đặc điểm nổi bật, là một sở trường, là yếu tố tạo nên sức
mạnh nghệ thuật. Yếu tố trào phúng được thể hiện nhiều trong những sáng tác của ông từ
phóng sự, đến kịch vui, truyện ngắn, tiểu thuyết (nhân vật trào phúng, tình huống trào phúng,
giọng điệu trào phúng, ngôn ngữ trào phúng,….)
- Nhân vật trong sáng tác của Vũ Trọng Phụng là những nhân vật điển hình, được xây dựng tuân
theo nghệ thuật của sáng tác trào phúng: hầu như không chú ý miêu tả nội tâm, thường tô đậm
chất hài của ngoại hình nhân vật ( Ví dụ qua những nhân vật điển hình bất hủ… )
- Ngôn ngữ nghệ thuật thấm đẫm cá tính sáng tạo: phong phú, sinh động, đầy góc cạnh, thực sự
sắc sảo. Một thứ ngôn ngữ vừa gai góc, sắc nhọn, vừa mỉa mai, chua chát như được tuôn trào từ
một mối căm phẫn, uất ức cao độ với xã hội đương thời đầy bất công, phi nhân tính. Cũng là thứ
ngôn ngữ hướng tới sự phô bày, lên án, tố cáo những mặt trái của xã hội nhưng ngôn ngữ Vũ
Trọng Phụng quả có gai góc, “nóng” hơn, chua chát, phũ phàng hơn, cay độc, dữ dội hơn so với
các cây bút hiện thực khác.
Qua những tác phẩm xuất sắc, Vũ Trọng Phụng đã khẳng định mình là “ông vua phóng sự đất

Bắc” (Mai Xuân Nhân), “nhà tiểu thuyết trác tuyệt” (Nguyễn Đình Thi), nhà phân tích xã hội sắc
sảo – một nhà văn hiện thực chủ nghĩa lớn gắn bó mật thiết với thời đại của ông. Phong cách
nghệ thuật của Vũ Trọng Phụng được biểu hiện qua một số khía cạnh sau:
- Vũ Trọng Phụng là một nhà văn hiện thực. Ông là người hăng hái nhất trong việc cổ vũ, khẳng
định cho quan điểm nghệ thuật hiện thực; khẳng định một cách đầy nhiệt tình, hăm hở, quyết
liệt. Khẳng định “tiểu thuyết là sự thật ở đời, ông muốn tiểu thuyết nói riêng và văn học nói
chung phải nói lên sự thật đời sống, nhìn thẳng vào sự thực, dung cảm mổ xẻ phanh phui phơi
bày thực trạng của xã hội. Đó không chỉ là miêu tả cuộc sống của người dân lao động mà cùng
với đó là phanh phui tội ác của bọn địa chủ, tư sản, quan lại. Khát vọng phản ánh sự thật ở đời
cũng gắn liền với tư tưởng vị nhân sinh, hướng tới nhân loại cần lao.
- Vũ Trọng Phụng là nhà văn bậc thầy của nghệ thuật trào phúng. Bị chi phối nặng nề bởi tư
tưởng bi quan định mệnh chủ nghĩa, ông quan niệm đời là một tấn đại hài kịch mà kẻ đạo diễn
chính là đồng tiền vạn năng và số mệnh. Trong quan niệm của ông, con người nếu không hiện
ra như những kẻ vô nghĩa lí, sống một cách máy móc, trái với quy luật tự nhiên thì cũng là
những kẻ mang tính cách vô luân: dâm – đểu – bịp, vậy là lại toàn gặp vận may. Trong sáng tác
của Vũ Trọng Phụng, trào phúng như một đặc điểm nổi bật, là một sở trường, là yếu tố tạo nên
sức mạnh nghệ thuật. Yếu tố trào phúng được thể hiện nhiều trong những sáng tác của ông từ
phóng sự, đến kịch vui, truyện ngắn, tiểu thuyết (nhân vật trào phúng, tình huống trào phúng,
giọng điệu trào phúng, ngôn ngữ trào phúng,….)
- Nhân vật trong sáng tác của Vũ Trọng Phụng là những nhân vật điển hình, được xây dựng tuân
theo nghệ thuật của sáng tác trào phúng: hầu như không chú ý miêu tả nội tâm, thường tô đậm
chất hài của ngoại hình nhân vật ( Ví dụ qua những nhân vật điển hình bất hủ… )
- Ngôn ngữ nghệ thuật thấm đẫm cá tính sáng tạo: phong phú, sinh động, đầy góc cạnh, thực
sự sắc sảo. Một thứ ngôn ngữ vừa gai góc, sắc nhọn, vừa mỉa mai, chua chát như được tuôn
trào từ một mối căm phẫn, uất ức cao độ với xã hội đương thời đầy bất công, phi nhân tính.
Cũng là thứ ngôn ngữ hướng tới sự phô bày, lên án, tố cáo những mặt trái của xã hội nhưng
ngôn ngữ Vũ Trọng Phụng quả có gai góc, “nóng” hơn, chua chát, phũ phàng hơn, cay độc, dữ
dội hơn so với các cây bút hiện thực khác.