Anh hùng dân tộc Trần Hưng Đạo

MỞ ĐẦU
Lịch sử dân tộc Việt Nam là lịch sử hàng ngàn năm dựng nước và giữ
nước. Đó là những trang sử vẻ vang đầy tự hào của dân tộc Việt Nam, là sự kết
tinh tuyệt vời của truyền thống Việt Nam, con người Việt Nam, trí tuệ Việt
Nam. Ngay từ thời các vua Hùng dựng nước với một vị trí địa lý vô cùng thuận
lợi, nguồn tài nguyên thiên nhiên dồi dào, đất nước ta luôn luôn là dối tượng
dòm ngó của đế chế phong kiến phương Bắc. Vốn sẵn tư tưởng bành trướng
xuống phía Nam phong kiến Trung Hoa đã không ít lần tấn công xâm lược nhằm
thôn tính Đại Việt. Nhưng mỗi lần quân xâm lược vào nước ta là mỗi lần chúng
ta càng toả sáng rạng ngời cái vẻ đẹp của dân tộc Việt Nam,con người Việt
Nam. Bởi với tinh thần đoàn kết một lòng, với quyết tâm giữ nước và lòng tự
hào dân tộc chúng ta đã viết lên những thắng lợi huy hoàng, chiến công hiển
hách đập tan mọi âm mưu xâm lược của kẻ thù. Những trận Bạch Đằng, Chi
Lăng - Xương Giang, Ngọc Hồi - Đống Đa…đi vào lịch sử là niềm tự hào của
bao thế hệ người Việt Nam và làm lên những thắng lợi ấy là công lao của toàn
thể dân tộc sẵn sàng vượt qua mọi khó khăn gian khổ, hi sinh để chiến đấu với
kẻ thù hung bạo.
Nhưng bên cạnh sức mạnh của quần chúng thì các vị anh hùng dân tộc
cũng đóng một vai trò rất quan trọng trong lịch sử dân tộc. Mỗi chiến công đánh
giặc giữ nước đều gắn liền với tên tuổi một vị anh hùng, họ chính là người lãnh
đạo và tổ chức nhân dân kháng chiến như: chiến thắng Bạch Đằng năm 938 gắn
liền với tên tuổi của Ngô Quyền; Lý Thương Kiệt vơí cuộc kháng chiến chống
Tống lần hai 1075-1077; Trần Hưng Đạo với ba lần kháng chiến chống quân
Nguyên - Mông; Lê Lợi - Nguyễn Trãi với cuộc khởi nghĩa Lam Sơn….
Cuộc kháng chiến chống Nguyên - Mông là cuộc kháng chiến vĩ đại trong
lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc Việt Nam, gắn liền với công lao của anh
hùng dân tộc Trần Hưng Đạo - một thánh nhân vĩ đại. Với tầm vóc lớn lao đó đã
có rất nhiều công trình nghiên cứu về cuộc kháng chiến này và về vai trò của
Trần Hưng Đạo cũng như tìm hiểu về tài năng của ông. Với tính chất là một báo
cáo khoa học nên trong phạm vi bài viết này, người viết chỉ xin đưa ra một số
đánh giá về công lao của Trần Hưng Đạo đối với ba lần kháng chiến chống

Nguyên - Mông góp phần làm sáng tỏ thêm tài năng của ông.
NỘI DUNG
1. BỐI CẢNH LỊCH SỬ NẢY SINH VAI TRÒ CỦA TRẦN HƯNG
ĐẠO
Anh hùng dân tộc là sự kết tinh tất cả những phẩm chất cao đẹp nhất. Họ
là hiện thân của con người vừa có ý chí ,vừa có tàI năng. Xuất hiện trong những
hoàn cảnh lịch sử nhất định vì vậy anh hùng dân tộc bao giờ cũng mang đậm
tinh thần thời đại. Khi sự sống còn của dân tộc bị đe doạ, lãnh thổ đất nước bị
mũi giày quân xâm lược giày xéo, đời sống nhân dân lầm than cơ cực….Đó là
lúc anh hùng dân tộc xuất hiện, đứng ra đảm nhận sứ mệnh lịch sử. Anh hùng
Trần Hưng Đạo cũng xuất hiện trong một hoàn cảnh lịch sử như vậy.
Đầu thế kỉ thứ XIII đế chế Mông Cổ hình thành và ngày càng lớn mạnh.
Chúng nhanh chóng trở thành một đội quân xâm lược hùng mạnh nhiều lần dẫn
quân chinh chiến xâm lược nhiều quốc gia ở Châu á và Châu Âu. Chúng đI đến
đâu gieo chết chóc và tang thương đến đó và trở thành nỗi khiếp sợ của thé giới
lúc bấy giờ. Bằng vó ngựa và cung tên cùng với bản lĩnh phi thường của người
dân du mục quân Mông Cổ đã làm chủ được một vùng đất đai rộng lớn từ bờ
biển Thái Bình Dương. Đội quân xâm lược của chúng chưa từng thất bại,nổi tiến
với kị binh trăm trận trăm thắng. Năm 1258 sau khi đã thôn tính gần hết Trung
Quốc,Mông Cổ quyết định xâm lược Đại Việt mở rộng lãnh thổ và làm bàn đạp
tấn công Nam Tống. Từ 1258-1288 ba lần chúng xâm lược nước ta đều mang
theo đội quân đông đảo, hùng mạnh, lần sau đông hơn lần trước (lần một: 3 vạn
quân; lần hai: 50 vạn quân;lần ba: 30 vạn quân) với âm mưu và thủ đoạn thâm
độc hơn và quyết tâm xâm chiếm bằng được Đại Việt.
Trở lại với tình hình Đại Việt thế kỉ XIII nhà Trần thay thế nhà Lý thành
lập vương triều Trần, không gây xáo trộn lớn, chế độ phong kiến tiếp tục phát
triển và có những thành tựu nhất định cả về kinh tế chính trị văn hoá. Vài chục
năm phát triển đất nước tuy chưa tạo dựng được gì gọi là nhiều nhưng bước vào
cuộc kháng chiến chúng ta có nhiều thuận lợi trong tập hợp nhân dân, khơi dậy
ý thức tự chủ, niềm tin vào triều đại. Nhưng so sánh với tiềm lực của kẻ thù lúc

này thì chúng ta đang đứng trước tình thế “ngàn cân treo sợi tóc”, một dân tộc
đất không rộng người không đông phải chống lại đội quân hung bạo nhất trong
lịch sử, chưa từng nếm mùi thất bại. Yêu cầu lịch sử đạt ra trong lúc này là cần
có một vị anh hùng đứng ra đảm đương sứ mệnh lịch sử giao phó: tổ chức lãnh
đạo nhân dân tiến hành cuộc kháng chiến chống Nguyên – Mông thắng lợi.
Trong lúc lịch sử đặt ra cấp thiết đó Trần Hưng Đạo xuất hiện, bằng tàI năng
kiệt xuất với một lòng yêu nước nồng nàn và quyết tâm giữ nước ông đã đứng ra
gánh vác trách nhiệm lịch sử trở thành người lãnh đạo nhân dân tiến hành kháng
chiến chống xâm lược.
2. TIỂU SỬ
Trần Hưng Đạo tên thật là Trần Quốc Tuấn(1226-1300), sinh ra trong một
gia đình quý tộc. Ông là con thứ hai của Khâm Minh Đại Vương Trần Liễu, anh
trai vua Trần TháI Tông và mẹ là Đoan Túc.Ngay từ thời niên thiếu ông đã được
cha quan tâm tìm người tàI giỏi cả văn lẵn võ về làm gia sư dạy dỗ và ông sớm
bộc lộ sự thông minh, tàI trí khác thường,tinh thông văn võ , sớm bộc lộ lòng
yêu nước.Từ rất sớm ông đã là một vị quan lớn trong triều đình và được vua
trọng dụng. Trong ba lần kháng chiến chống Nguyên –Mông với cương vị là
Quốc công tiết chế- thống lĩnh toàn quân ông đã có công lao lớn trong việc đập
tan quân xâm lược Mông Cổ, và có công lao lớn đối với vương triều Trần
3. VAI TRÒ CUA TRẦN HƯNG ĐẠO
3.1. Có ý chí quyết tâm đánh giặc, đứng ra đảm đương sứ mệnh lịch sử
lãnh đạo nhân dân Đại việt làm nên những chiến công hiển hách đánh bại ba
lần xâm lược của nhà Nguyên – Mông bảo vệ vững chắc nền độc lập dân tộc
Ý chí quyết tâm của tràn hưng đạo thể hiện trước tiên ở việc ông đứng ra
đảm đương sứ mệnh lịch sử giao phó, không ngần ngại lo sợ trước sức mạnh của
kẻ thù hung bạo. Trong bối cảnh đất nước “ngàn cân treo sợi tóc”, kẻ thù xâm
lược lá đế chế lớn mạnh, đây là trách nhiệm nặng nề và khó khăn nhưng đồng
thời nó thể hiên bản lĩnh của con người sẵn sàng hi sinh vì tổ quôc. Trong cả ba
lần kháng chiến,với ý chí quyết tâm đó và được sự tin tưởng của vua Trần và
toàn thể nhân dân ông đã giữ những chức vụ quan trọng bậc nhất và trở thành

người lãnh dạo cuộc kháng chiến: trong lần thứ nhất ông là người đứng đầu một
đạo quân bộ chận đánh địch ở biên giới; trong kháng chiến lần hai, ba ông giữ
chức “ quốc công tiết chế ‘’ thống lĩnh quân đội.
Ý chí quyết tâm đánh giặc còn được thể hiện ở việc ông đã vạch ra kế
hoạch đánh giăc chu đáo ở từng thời điểm cụ thể chặn từng bước tiến công của
kẻ thù. Bằng kinh ngiệm của một nhà quân sự tàI ba Trần Hưng Đạo hiểu rõ lợi
thế của kẻ thù là đội quân đông đảo với kị binh dày dạn kinh ngiệm chiến đấu
lại thông thạo địa hình đồng bằng ,so sánh với đội quân Đại Việt lúc này lực
lượngcòn mỏng lại không quen chiến trận thì quân xâm lược dễ dàng đánh bại
chúng ta. Đồng thời, ông cũng nhận định điểm yếu của kẻ thù là không thể tiến
hành chiến tranh lâu dài bởi nguồn lương thực và thời tiết …. Bởi vậy ông đã
vạch ra kế hoạch đánh giặc độc đáo “tránh sức mạnh ban mai đợi lúc chiều tà’’.
Khi địch mới vào nước ta chúng còn đang sung sức ta tạm lánh để bảo toàn lực
lượng tránh tổn thất . Thực tế đã chứng minh tính đúng đắn của kế hoạch này.
Trong cuộc kháng chiến lần thứ hai khi giặc đánh vào cửa ải Vĩnh Châu
(Nội Bàng, Thiết Lược, Hải Phòng). Nhận thấy thế giặc còn mạnh, quân ta
không thể chống cự được ông đã nhanh trí tổ chức cuộc rút lui chiến lược đưa
hai vua Trần cùng triều đình lui về Vạn Kiếp an toàn . Cuộc hành quân đầy mưu
trí của Trần Hưng Đạo đã gỡ một bàn thua trông thấy cho quân dân ta, chúng ta
vừa bảo toàn được lực lượng, tránh thế mạnh như vũ bão của giặc, đồng thời đẩy
giăc vào tình thế chủ động sang bị động đối phó với chúng ta. làm suy giảm sức
mạnh ban đầu của chúng. Kế hoạch đã giành được kết quả đáng kể, quân giặc
lâm vào tình trạng hoang mang lo sợ suy giảm đáng kể sức chiến đấu . Đồng
thời đã tạo điều kiện cho chúng ta củng cố lại sức mạnh của mình, có thể phản
công đánh lại quân giặc trong thời gian nhanh nhất. Sau một thời gian, củng cố
luưc lương, tập luyện quan đôi nhận thấy quân giặc đang suy yếu do thiếu lương
ăn , thời tiết thất thường ,tương quan lực lượng thay đổi Trần Quốc Tuấn lại ra
một quyết định mơí: tổ chức phản công tiêu diệt giặc khi thời cơ tới.
Tháng 5 năm 1285 Trần Quốc Tuấn tiến công ra Bắc bất ngờ tấn công các
căn cứ của địch ở phía nam Thăng Long . Đồng thời chỉ đạo những trận đánh

quan trọng có ý nghĩa quyết định trong việc tiêu diệt kẻ thù như Hàm Tử,