KINH NGHIỆM TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NHÓM CHO HỌC SINH

GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú
PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO TP.PLEIKU
TÊN ĐỀ TÀI:
MỘT SỐ KINH NGHIỆM
TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NHÓM CHO HỌC SINH
GV: Bùi Thò Lệ Huyền
Trường THCS Trần Phú
NĂM HỌC: 2008 - 2009
GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú
PHẦN THỨ NHẤT: ĐẶT VẤN ĐỀ
Trong đường lối phát triển kinh tế của Đảng ta đã nêu rõ: giáo dục là sự
nghiệp đào tạo và xây dựng con người vừa phục vụ xây dựng kinh tế – xã hôi
trước mắt; vừa chuẩn bò cho đất nước bước vào giai đoạn phát triển lâu dài”.
Quan điểm của Đảng ta giáo dục là quốc sách hàng đầu, coi đầu tư cho giáo
dục là đầu tư cho sự phát triển, giáo dục là động lực chủ yếu làm tăng phát
triển chỉ số con người; là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân, là hạnh phúc
của mỗi thành viên trong toàn xã hội ,là nhiệm vụ của Nhà nước , các tổ
chức , mọi ngành , mọi cấp quản lý . Phát triển giáo dục đào tạo phải gắn
với nhu cầu phát triển xã hội , tiến bộ khoa học công nghệ và củng cố an
ninh quốc phòng . Đó là quan điểm xuyên suốt trong chiến lược phát triển
kinh tế xã hội của nước ta .
Những năm gần đây ,cùng với sự phát triển của xã hội Bộ Giáo dục –
Đào tạo có những nghiên cứu đổi mới về Giáo dục, đặc biệt là đổi mới hình
thức và phương pháp giảng dạy “Lấy học sinh làm trung tâm ”,dạy học theo
hướng tích cực và tích hợp . Nhằm đào tạo những con người chủ động và
sáng tạo ,thích nghi với môi trường luôn biến động , đáp ứng được sự phát
triển về kinh tế xã hội , đặc biệt là sự nghiệp công nghiệp hoá- hiện đại hoá
đất nước . Để đáp ứng được yêu cầu trên đòi hỏi người giáo viên không
những phải có kiến thức vững vàng ,mà cần phải có những phương pháp
giảng dạy và hình thức dạy học phù hợp với trình độ nhận thức của học
sinh .Theo đònh hướng đó một trong những hình thức và phương pháp mà

chúng ta vận dụng nhiều đó là hình thức dạy học theo nhóm và phương pháp
thảo luận nhóm .
Học tập theo nhóm là một phương pháp học tập mà theo đó học sinh
trong nhóm trao đổi giúp đỡ, hợp tác với nhau trong học tập .Học sinh trao
đổi những ý tưởng và kiến thức với các thành viên trong nhóm ,những học
sinh có khả năng giúp đỡ những học sinh yếu hơn .Các thành viên của nhóm
tham gia tích cực và hợp tác với nhau để lónh hội kiến thức và kỷ năng mới .
Trong không khí học tập, người học không chỉ có trách nhiệm với việc
học của mình mà còn có trách nhòêm với việc học của các bạn khác trong
nhóm.Hình thức học tập nhóm không còn là việc lónh hội tri thức xuất phát từ
hứng thú cá nhân hoặc do sợ kiểm tra, mà lónh hội tri thức có tính tập thể
.Hoạt động học tập theo nhóm nuôi dưỡng một môi trường học tập có lợi , đã
khơi dậy và phát huy năng lực tìm tòi , độc lập sáng tạo cho học sinh ,tạo
GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú
điều kiện cho học sinh phát hiện và giải quyết những vấn đề mới trong nội
dung bài học .
Tuy nhiên để tổ chức cho học sinh hoạt động học tập theo nhóm có hiệu
quả thì người thầy cần phải nắm được những yếu tố cơ bản về cách thức xây
dựng và tổ chức cho học sinh hoạt động học tập theo nhóm ra sao ? Khi tổ
chức cho học sinh hoạt động nhóm cần đảm bảo những yêu cầu gì ? Quy trình
tổ chức hoạt động nhóm như thế nào ?
Qua nhiều năm giảng dạy thực hiện theo phương pháp đổi mới, qua việc
dự giờ ở trường mình cũng như ở các trường bạn trong những đợt thao giảng
cụm .Qua việc trao đổi với đồng nghiệp cũng như qua tham khảo các tài liệu
có liên quan, bản thân xin mạnh dạn đưa ra : “Một số kinh nghiệm tổ chức
hoạt động nhóm cho học sinh” để thực hiện yêu cầu của việc đổi mới
phương pháp dạy học nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục .

PHẦN THỨ HAI : NHỮNG BIỆN PHÁP GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
A/ Thực trạng :

Phải nói rằng thảo luận học tập theo nhóm là một phương pháp mới có
nhiều ưu thế .Tổ chức cho học sinh hoạt động học tập theo nhóm nuôi dưỡng
một môi trường học tập có lợi . Tuy nhiên qua thực tế dạy học ở trường phổ
thông tôi thấy rằng vấn đề hoạt động nhóm còn nhiều điểm bất cập , nhiều
lúc hoạt động nhóm còn mang tính hình thức .Biểu hiện ở chỗ học sinh chạy
đi chạy lại lộn xộn ,mất thời gian dẫn đến tiết dạy không đảm bảo đúng thời
gian. Hoạt động của nhóm thường tập trung vào một số đối tượng học sinh
khá giỏi ,trong khi các em yếu kém ngồi xem lấy vì hoặc tụt hậu không theo
kòp các bạn , đành phải về chỗ khi chưa kòp hiểu ra vấn đề cần thảo luận
.Dẫn đến hoạt động học tập theo nhóm chưa đạt hiệu quả cao .
Thông qua một số tiết học đầu năm tôi xét thấy về ý thức tổ chức , về kỷõ
năng cũng như kết quả đạt được của học sinh trong hoạt động học tập theo
nhóm còn thấp , cụ thể :

Lớp Só số Tốt Khá Trung bình Yếu
8
4
38 10,5%
(4em)
29%
(11em )
42,1%
(16 em )
18,4%
(7 em )
8
9
41 17,1 %
( 7em )
31,5 %

( 13 em )
36,6 %
(15 em )
14,6 %
(6em )
B/ Những nguyên nhân
GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú
* Đối với giáo viên :
- Chưa xây dựng tổ chức tốt cho các nhóm hoạt động .
- Giáo viên chưa áp dụng quy trình của phương pháp thảo luận nhóm một
cách tốt nhất.Nên trong khi áp dụng dạy học vẫn còn lúng túng ,chưa phát
huy hết tác dụng .
- Giáo viên sợ hết giờ không dám cho học sinh thảo luận lâu, có gì thắc
mắc giáo viên giải quyết ngay, chưa để cho học sinh tự tháo gỡ thắc mắc,
giáo viên còn nói nhiều.
-Nội dung vấn đề thảo luận mà giáo viên đưa ra cho học sinh chưa phù hợp
với khả năng ,chưa kích thích được hứng thú học tập của học sinh .Nếu vấn
đề thảo luận nhóm quá dễ ,quá thấp sẽ làm cho học sinh chủ quan không làm
việc .Ngược lại vấn đề đưa ra quá khó ,quá cao học sinh không thể tranh luận
để giải quyết được .
* Đối với học sinh
- Trong thực tế các em học sinh quen với cách học truyền thống thầy đọc -
trò ghi với thực tế này học sinh vô tình trở nên bò động trong quá trình tiếp
thu kiến thức .
- Học sinh còn lúng túng, trong nhóm chưa thật sự biết giúp đỡ nhau.
- Học sinh còn thụ động trong quá trình tiếp thu bài giảng ,nguyên nhân
chính là các em không chòu ôn lại bài cũ và chuẩn bò bài mới chu đáo .
- Khả năng nhận thức của học sinh chưa thật đồng đều đặc bòêt là hạn chế
trong việc tiếp thu của một số em là học sinh dân tộc ít người.
- Một số học sinh có ý thức học tập chưa tốt mang tính ỉ lại ,nghó rằng

phần việc thảo luận nhóm đó chỉ là của các bạn khá giỏi và dựa cơ hội hoạt
động nhóm để làm việc riêng .
Từ những thực trạng nêu trên tôi thấy rằng cần phải xem xét nhìn nhận
lại để phương pháp thảo luận nhóm phát huy hết vai trò đem lại hiệu quả cao
trong quá trình dạy học hiện nay .
C/ Một số biện pháp thực hiện :
Để giúp cho việc tổ chức hoạt động nhóm cho học sinh được thành công
và đạt kết quả cao hơn tôi đã thực hiện một số biện pháp sau :
1/ Xây dựng tổ chức : Xây dựng tổ chức là một khâu không kém phần
quan trọng nó góp phần quyết đònh sự thành công và hiệu quả đạt được khi
hoạt động nhóm .Vì vậy ,muốn xây dựng được tổ chức thành công và duy trì
tốt hoạt động của các nhóm học tập giáo viên cần thực hiện một số nhiệm vụ
và biện pháp sau :
GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú
- Ngay từ đầu năm tôi đã xây dưng (hình thành ) các nhóm học tập .Một số
kiểu nhóm phù hợp với điều kiện thực tế ở đòa phương như điều kiện về cơ
sở vật chất (bàn ghế ,phòng học thiết bò nghe nhìn …) đó là :
+ Nhóm đôi - hay nhóm 3-4 học sinh (nhóm 2 học sinh ngồi gần nhau hay
nhóm theo bàn)
+ Nhóm 6-8 học sinh (2 bàn học sinh ngồi gần nhau )
+ Nhóm 9-12 học sinh (3 bàn học sinh ngồi gần nhau : bàn trên ,bàn
dưới ,bàn giữa )
Trong đó các kiểu nhóm 1bàn và 2 bàn học sinh ngồi gần nhau được sử
dụng nhiều nhất vì nó có nhiều lợi thế ,khi hoạt động nhóm học sinh ít di
chuyển chỗ ngồi đỡ tốn thời gian và phù hợp với điều kiện bàn ghế ở đòa
phương .Với cách phân nhóm như trên thì số bàn ở mỗi dãy phải là số chẵn .
Khi hình thành nhóm tôi đã lưu ý về vấn đề xếp chỗ ngồi cho học sinh :
+ Xen kẽ đối tượng học sinh khá giỏi – trung bình -yếu đặc biệt lưu ý đến
đối tượng học sinh là con em dân tộc ít người .
+ Xen kẽ giữa học sinh nam và học sinh nữ ,học sinh mạnh dạn tự tin và học

sinh nhút nhát tự ti .
+ Xen kẽ giữa học sinh có khả năng diễn đạt tốt với học sinh có khả năng
diến đạt yếu .
Việc xếp chỗ ngồi như vậy giúp cho các nhóm có năng lực đồng đều
nhau ,không nhóm nào bò áp lực tâm lý là nhóm mình kém hơn , vì thế ít
nhiều cũng làm ảnh hưởng đến chất lượng học tập của các em . Đồng thời
trong mỗi nhóm nên có đủ các đối tương học sinh ,các đối tượng khác nhau
này sẽ bổ sung cho nhau (khắc phục những hạn chế phát huy những thế
mạnh )và giúp đỡ nhau cùng hoàn thành nhiệm vụ học tập .
Trong giai đoạn đầu tôi dành thời gian thích hợp để xây dựng và rèn kỹ
năng tự điều hành hoạt động trong nhóm (nhất là nhóm 2 bàn ,3 bàn học sinh
ngồi gần nhau ) cho học sinh ; đặc biệt là các nhóm trưởng và thư ký .Các kỹõ
năng đó là : Cách giao việc cho từng thành viên trong nhóm ,cách thảo
luận ,cách ghi kết quả thảo luận ,cách trình bày báo cáo kết quả thảo luận
.Trong giai đoạn này tôi chỉ đònh và phân công cố đònh nhóm trường và thư
ký nhóm cho một số học sinh (khá ,giỏi .bạo dạn ,tự tin )đảm nhiệm , để
nhóm trưởng và thư ký có đủ thời gian cần thiết rèn các kỹ năng nói trên .
Khi các nhóm đã xây dựng được nề nếp hoạt động học tập và tự quản tốt
(tự điều hành tốt )nghóa là các nhóm trưởng và thư ký điều hành tốt các thành
viên trong nhóm biết phối hợp tự giác ,nhòp nhàng , ăn ý và có chất lượng
trong việc hoàn thành nhiệm vụ học tập .Thì giáo viên nên tạo cơ hội cho
những thành viên còn lại trong các nhóm tập làm tổ trưởng và thư ký . Điều
GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú
đó sẽ giúp cho hầu hết học sinh trong nhóm đều có cơ hội rèn luyện các kỹ
năng : Điều hành hợp tác và kỹ năng tự hoạt động .

2/ Khi tổ chức hoạt động nhóm cần thực hiện những yêu cầu sau :
Thứ nhất :Xác đònh nội dung hoạt động nhóm một cách thích đáng ,không
phải bất cứ nội dung nào cũng cần đem ra thảo luận ,những ý đơn giản cá
nhân học sinh có thể giải quyết được thì không nên đặt ra hoạt động nhóm

,mà phải là những vấn đề tương đối khó và lớn cần có sự hợp tác của tập thể
thì mới dùng tới hình thức này .
Ví dụ :
Ví dụ1/ Khi dạy bài : Tính chất chia hết của một tổng - (Toán số học-lớp 6
tập 1).
Các tính chất 1 và 2 được rút ra dưới hình thức tổng quát hoá từ việc tổng
hợp những nhận xét qua nhiều ví dụ cụ thể ,vì thế để rút ra 2 nội dung tính
chất ở trong bài này tôi đã cho học sinh hoạt động nhóm với nội dung sau :
1/ a/Viết 2 số chia hết cho 6. Xét xem tổng của chúng có chia hết
cho 6 không ?-Rút ra nhận xét .
b/Viết 2 số chia hết cho 7 .Xét xem tổng của chúng có chia hết cho 7
không ? –Rút ra nhận xét .
2/ a/Viết 2 số trong đó có một số không chia hết cho 4 ,số còn lại chia hết
cho 4 .Xét xem tổng của chúng có chia hết cho 4 không ? – Rút ra nhận xét .
b/Viết 2 số trong đó có một số không chia hết cho 7,số còn lại chia hết
cho 7 –Xét xem tổng của chúng có chia hết cho 7 không ? –Rút ra nhận xét .
Trong tập hợp các số tự nhiên có nhiều cặp số thoả mãn các điều kiện
trên vì thế khi cho các em hoạt động nhóm ,mỗi thành viên sẽ có một cặp số
khác nhau nhưng cuối cùng các em nhận thấy rằng với những cặp số khác
nhau nếu các số trong cặp số nào đó lần lượt chia hết cho 6 thì tổng của
chúng chia hết cho 6 ; lần lượt chia hết cho 7 thì tổng của chúng chia hết cho
7 và trong mỗi cặp số đó nếu có một số hạng nào không chia hết cho 4 số
còn l chia hết cho 4 hay một số nào đó không chia hết cho 7 số còn lại chia
hết cho 7 thì tổng của chúng không chia hết cho 4 ,hay không chia hết cho
7 .Từ đó các em rút ra các tính chất chia hết của một tổng mang tính thuyết
phục hơn .Hơn nữa với hai bài toán trên đòi hỏi phải có sự chung sức của mọi
thành viên cùng tham gia giải thì các em mới được một nhận xét hoàn hảo .
Ví dụ 2 : Khi dạy bài : Tính chất cơ bản của phân số. ( Số học - lớp 6 )
Phần luyện tập củng cố tôi cho các em hoạt động nhóm để giải quyết bài
toán sau : Ông đang khuyên cháu điều gì? Điền số thích hợp vào ô trống để

GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú
có hai phân số bằng nhau, sau đó viết các chữ tương ứng với các số tìm được
vào ô ở hai dòng cuối cùng em sẽ trả lời được câu hỏi nêu trên :
A .
15
5
3
=
; E.
44
25
11
=
; K.
16
4
1
=
; S.
21
15
7
=

T.
28
8
7 −
=
−

; M.
3913
8
=
; G.
3612
9
=
−
; C.
84
363
=


Y.
639
5
=
−
; I.
121
22
11
−
=
; O.
287
5
=

; N.
54
186
=

7 20 7 20 18 -27 24 25 -2 45 25 32
7 20 18 -27 25 -35 18 100 18 64 -2 24
Bài toán là kết quả để kiểm tra khả năng tiếp thu bài của các em về tính
chất cơ bản của phân số .Hơn thế nữa kết quả bài toán là lời khuyên bảo các
em cố gắng chăm chỉ học tập thì sẽ thành công . Với bài toán này rõ ràng
cần phải có sự chung sức của nhiều người thì công việc sẽ hoàn thành sớm
hơn .
Ví dụ 3 : Khi dạy bài : Tính chất cơ bản của phép cộng phân số .
Để rút ra các tính chất cơ bản của phép cộng các phân số tôi đã cho học
sinh hoạt động nhóm thảo luận các câu hỏi sau :
1/Tính và so sánh :
5
3
3
2 −
+
và
3
2
5
3
+
−
. Từ đó rút ra phép cộng phân số có
tính chất gì ?

2/Tính và so sánh :






−
+
2
1
3
1
+
3
4
và






+
−
+
3
4
2
1

3
1
. Từ đó rút ra phép cộng
phân số có tính chất gì ?
3/Tính và so sánh :
0
3
2
+
và 0 +
3
2
.Từ đó rút ra phép công phân số có tính
chất gì ?
Từ việc hoạt động nhóm học sinh phải rút ra được các tính chất cơ bản của
phép cộng phân số : Tính chất giao hoán ,tính chất kết hợp ,tính chất cộng
với số 0 .
Ví dụ 4 : Khi dạy bài hình thoi (hình học lớp 8), phần chứng minh đònh lý
về tính chất hình thoi:
Trong hình thoi :
C
B
A
1
O
D
1
2
2
GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú

a) Hai đường chéo vuông góc với nhau
b) Hai đường chéo là các đường phân giác của các góc của hình thoi
có thể chứng minh đinh lý trên theo nhiều cách khác nhau, để phát huy được
tính tích cực sáng tạo của học sinh tôi cho các em thảo luận nhóm để tìm
cách chứng minh sau đó trình bày hướng chứng minh của nhóm mình .
Có thể :
Cách 1 : Chứng minh theo hướng như sách giáo khoa
Cách 2 : Chứng minh theo hướng sau
BD là phân giác của
µ
B
AC
⊥
BD

⇑

⇑

µ
¶
1 2
B B=

µ
¶
1 2
O O=
(do
µ

¶
0
1 2
180O O+ =
)

⇑

⇑

⇑

AOB COB∆ = ∆

Cách 3 : Sử dụng tính chất đường trung trực của đoạn thẳng .
Những vấn đề trên tôi nghó cần phải có sự hợp tác trao đổi thảo luận thì các
em mới tìm được nhiều hướng chứng minh khác nhau và thông qua việc thảo
luận giúp các em khắc sâu kiến thức hơn và phát huy tính sáng tạo trong học
tập.
Ví dụ 5 : Khi dạy bài Ước và Bội (Số học 6) .
Phần tìm Ước và Bội của một số : Trên cơ sở các em đã hểu khái niệm :
Thế nào là Ước ,là Bội của một số .Tôi cho các em thảo luận nhóm theo yêu
cầu :
-Tìm các ước của 8 . Từ đó rút ra cách tìm ước của một số ?.
-Tìm các bội của 7 . Từ đó rút ra cách tìm bội của một số ?
Với vấn đề trên cũng cần có sự hợp tác trao đổi giữa các thành viên,
có thể em A tìm bội của 7 là 0 ; em B: 14 ;em C: 7 ; em D: 21…. Từ đó các
em rút ra được tổng quát về cách tìm bội .Tương tự như với việc tìm ước .
Ví dụ 6 : Bài tập 155 /trong tiết luyện tập (Trang 59/ Số Học 6- tập 1)
Cho bảng

a 6 150 28 50
b 4 20 15 50
GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú
ƯCLN (a;b) 2
BCNN (a;b) 12
ƯCLN (a;b) .BCNN (a;b) 24
a.b 24
a/ Điền vào các ô trống của bảng .
b/ So sánh tích ƯCLN (a;b). BCNN(a,b) với tích a.b .
Đối với bài tập này tôi cũng cho các em hoạt động nhóm để việc phối hợp
của các thành viên trong nhóm vấn đề giải quyết bài toán được nhanh hơn
.Tuy nhiên với dạng bài tập thế này giáo viên cần chuẩn bò phiếu học tập sẵn
cho các nhóm .Với loại hoạt động nhóm này tạo cho các em tính nhanh nhẹn
hợp tác trong công việc .
Thứ hai : Để thực hiện hoạt động nhóm cho thành công giáo viên phải nắm
được được các dạng hình thức học tập theo nhóm có hai dạng đó là :
+ Dạng hình thức học tập theo nhóm thống nhất :Với dạng hình thức này tất
cả học sinh đều thực hiện những nhiệm vụ như nhau ,có nghóa là giáo viên
nêu câu hỏi ,hay đưa ra một số vấn đề tất cả các nhóm cùng thảo luận .
+ Dạng hình thức học tập theo nhóm phân hoá : Với dạng này học sinh ở
mỗi nhóm khác nhau thực hiện những nhiệm vụ khác nhau trong nội dung
một bài học .
Giáo viên cần xác đònh với nội dung nào cần tổ chức hoạt động nhóm với
dạng hình thức nào .
Ví dụ : -Ở ví dụ 1(nêu ở trên ) chọn hình thức học tập theo nhóm thống nhất.
-Ở ví dụ 2, 6 ( nêu trên) , kiến thức để vận dụng vào việc tìm các số
điền vào ô trống trong các câu trên là như nhau , nhưng chỉ khác nhau về con
số . Vì thế nên chọn hình thức học tập theo nhóm phân hoá để bài toán được
giải quyết nhanh hơn. Chẳng hạn ở ví dụ 2 tôi chia thành 6 nhóm , mỗi nhóm
2 bàn học sinh ngồi gần nhau và thực hiện hai câu

* Một dạng ô trống cần điền ở mẫu
* Một dạng ô trống cần điền ở tử.
Cụ thể :
Nhóm 1 : A.
15
5
3
=
; M.
3913
8
=
;
Nhóm 2 : S.
21
15
7
=
; C.
84
363
=
Nhóm 3 : E.
44
25
11
=
; G.
3612
9

=
−
;
Nhóm 4 : T.
28
8
7 −
=
−
; Y.
639
5
=
−
GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú
Nhóm 5 : K.
16
4
1
=
; O.
287
5
=
;
Nhóm 6 : I
121
22
11
−

=
; N .
54
186
=
Sau đó gọi đại diện các nhóm lên điền vào phần bài của mình .Khi đã đầy đủ
các kết quả giáo viên sửa bài hoàn chỉnh .
- Ở ví dụ 3 ( nêu trên ) : Trường hợp này giáo viên tung ra nhiều nội
dung cần thảo luận vì thế tôi chọn hình thức hoạt động theo nhóm phân hoá .
Cụ thể : (Chia thành 6 nhóm, mỗi nhóm 2 bàn học sinh ngồi gần nhau )
Nhóm 1và 2 : Tính và so sánh câu 1 .Từ đó rút ra nhận xét phép cộng phân
số có tính chất gì ?
Nhóm 3 và 4 : Tính và so sánh câu 2 .Từ đó rút ra nhận xét phép cộng phân
số có tính chất gì ?
Nhóm 5 và 6 : Tính và so sánh câu 3 .Từ đó rút ra nhận xét phép cộng phân
số có tính chất gì ?
Tổng hợp các nhận xét rút ra từ các nhóm ta có tính chất cơ bản của phân số
- Các ví dụ 4,5 (nêu trên ) chọn hình thức học tập theo nhóm thống nhất
Thứ ba : Khi tổ chức hoạt động nhóm cần quy đònh và dành một lượng
thời gian thích hợp đủ để thảo luận .Tuỳ vào mức độ câu hỏi hay yêu cầu bài
tập dài hay ngắn . Đồng thời phải hạn đònh thời gian cho một hoạt động
nhóm là bao nhiêu phút để các em tập trung tư duy vào việc giải quyết yêu
cầu của giáo viên .Còn thời điểm yêu cầu hoạt động nhóm là phù hợp với
tiến trình bài giảng .
Thứ tư : Tạo sự gắn kết thật sự trong nhóm .
Vai trò nhóm trưởng điều hành như tôi đã đề cập ở trên là có thể thay đổi
luân phiên để các thành viên đều được tham gia .Nhưng thực sự ra không
phải em nào cũng đảm nhiệm được nhất là với những học sinh nhút nhát
,thiếu tự tin,trong khi đó vai trò này lại rất quan trọng .Vậy thì không nhất
thiết tất cả đều phải làm nhóm trưởng .Tôi xác đònh mấu chốt là ở chỗ khi

lên bảng trình bày kết quả, ưu tiên nhiều hơn và chỉ đònh bất kỳ vào những
đối tượng yếu kém, cũng nên yêu cầu các em tự trình bày kết quả hoặc ý
tưởng của nhóm mình qua thu nhận của cá nhân chứ không phải chỉ có việc
cầm mảnh giấy ghi sẵn kết quả chung rồi “đọc hộ ”.Kết quả của cá nhân này
dùng làm thành tích cho tập thể bằng điểm số thi đua giữa các nhóm .Như
vậy sẽ làm cho đối tượng hay lười hoạt động phải lưu ý ,hơn nữa những em
tích cực trong nhóm cũng phải chủ động yêu cầu các bạn cùng làm việc nếu
không muốn liên đới bò kết quả xấu.
Thứ năm : Vai trò của giáo viên
GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú
Giáo viên phải thấy được vai trò của mình trong quá trình tổ chức cho học
sinh thảo luận nhóm .Có thể coi đây là một yếu tố quyết dònh sự thành công
của tiết dạy ,người giáo viên không chỉ là người truyền đạt ,thông báo những
tri thức ,mà là người lãnh đạo ,tổ chức , điều khiển hoạt động nhận thức ,học
tập của học sinh , đồng thời là người hướng dẫn ,người cố vấn mẫu mực của
các em .Trong việc tổ chức học sinh hoạt động nhóm giáo viên là người nhạc
trưởng ,là người thắp lên ngọn lửa ham học hỏi ,thảo luận sôi nổi ở học
sinh .Vì vậy hoạt động của giáo viên phải nhanh nhạy ,tinh ý ,thân tình ,cởi
mở để tạo cho học sinh có những cơ hội lónh hội tài liệu học tập ,mở mang trí
tuệ cho nhau . Để chuẩn bò cho một hoạt động nhóm có hiệu quả và có chất
lượng thật sự thì người giáo viên phải thực hiện những vấn đề sau :
+ Nắm vững được kiến thức trong từng tiết dạy và cần phải giải quyết
được các vấn đề trọng tâm cơ bản xem xét lựa chọn kiến thức mà mình giao
cho học sinh thảo luận phải phù hợp với nội dung bài học, đi từ dễ đến khó,
làm thế nào mà học sinh trong nhóm tích cực hoạt động.
+ Giáo viên nêu một vấn đề cần cho nhóm thảo luận đòi hỏi phải thiết
thực, rõ ràng, ngắn gọn mang tính thách thức, kích thích tư duy của học sinh.
Ngoài ra giáo viên phải phân tích cho các em thấy được vai trò ý nghóa
tích cực của hoạt động học tập nhóm .Giúp cho các em có tinh thần đoàn kết
hỗ trợ lẫn nhau trong việc lónh hội tri thức ,giúp các em mạnh dạn tự tin hơn

trong quá trình học tập ,giao tiếp . Đồng thời việc học tập theo nhóm còn làm
cho không khí của tiết học sôi nổi hơn ,tạo mối quan hệ gần gủi thân tình
giữa giáo viên với học sinh và giữa học sinh với nhau .Trong thời gian các
nhóm làm việc giáo viên đi khắp các nhóm theo dõi công việc của các nhóm
nhìn xem các em có hoạt động tích cực theo đúng nghóa của việc học nhóm
không . Đồng thời để xem các nhóm có tìm ra cách giải quyết hợp lý hay
không .Nếu nhóm nào gặp khó khăn giáo viên tham gia vào với tư cách chỉ
đạo thảo luận ,nhằm giải quyết khó khăn đó . Đặc biệt quan tâm nhiều hơn
đến đối tượng học sinh yếu ,sự hoà đồng giữa học sinh kinh với học sinh dân
tộc ít người .giúp các em khắc phục những khó khăn và ngày càng tiến bộ ,tự
tin vào bản thân mình
Thứ sáu : Bất kỳ một hoạt động nào dù nhỏ hay lớn cũng phải có sự
thống nhất đi đến cuối cùng ,có nhận xét đúng sai khen chê kòp thời ,
được thể hiện trong phần đánh gía kết quả .
Trước hết, làm thế nào để có thể bao quát hết được tình hình của các nhóm
một cách khá chính xác khi mà có nhiều nhóm cùng hoạt động trong một thời
gian ngắn nhất ?
Kinh nghiệm của tôi là : Nếu như tung ra nhiều nội dung thảo luận thì cứ hai
nhóm giao một nhiệm vụ và hoạt động độc lập ,giáo viên quan sát yêu cầu
GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú
những nhóm hoạt động kém tích cực trình bày kết quả ,sau đó nhóm tương
ứng cùng vấn đề nhận xét .Hoặc nếu làm trên phiếu có thể cho hai nhóm
cùng làm một nhiệm vụ chấm chéo kết quả cho nhau ,giáo viên nhận xét
chung .còn nếu với nhóm thống nhất các nhóm thảo luận chung một vấn đề :
Giáo viên cho đại diện các nhóm lần lượt trình bày kết quả thảo luận của
nhóm mình và cho đại diện các nhóm khác nhận xét xem nhóm bạn đã giải
quýêt vấn đề đó đã hợp lý chưa .Hoặc có thể gọi đại diện nhóm trình bày kết
quả , đại diện các nhóm khác nhận xét bổ sung , có thể đưa ra hướng giải
hoặc câu trả lời khác .Sau khi đại diện các nhóm đã trình bày -nhận xét các
kết quả ,giáo viên sẽ tổng hợp chung xem xét nhóm nào đúng, nhóm nào

sai .Có sự động viên khen chê kòp thời để kích thích hứng thú học tập của học
sinh .
Thứ bảy : Việc phát huy tính tích cực ,tự lực giải quyết vấn đề của học
sinh trong quá trình dạy học gắn bó hữu cơ với việc hướng dẫn học tập ở
nhà .
Để việc tổ chức hoạt động nhóm cho học sinh đạt kết quả cao , trước hết
các em phải có một số kiến thức nhất đònh để tham gia thảo luận nhóm một
cách hăng hái , sôi nổi , có hiệu quả . Muốn vậy thì tất cả các thành viên
trong nhóm phải có sự chuẩn bò chu đáo . Vì thế sau mỗi tiết học giáo viên
cần dành một thời gian hợp lý để dặn dò , hướng dẫn các em trong việc học ở
nhà cũng như cần chuẩn bò những gì cho tiết học hôm sau . Đồng thời phải có
sự kiểm tra những vấn đề đó trước khi sang tiết học mới , từ đó có biện pháp
kòp thời với những đối tượng học sinh lười học .

3 / Quy trình tổ chức thảo luận nhóm :
Bước 1 : Giáo viên chia nhóm :Tuỳ thuộc vào mức độ nội dung cần thảo
luận mà giáo viên chia nhóm một cách hợp lý .
* Những nội dung cần thảo luận ,nhưng đơn giản hoặc những dạng bài tập
nhằm rèn kỹ năng hay cần có sự bổ sung kiểm tra kiến thức cho nhau có thể
cho học sinh hoạt động nhóm nhỏ theo cặp ( 2 học sinh ngồi gần nhau ) hoặc
theo bàn ( 3 -4 học sinh ngồi chung một bàn ).
Ví dụ 1 : Trong tiết luyện tập (Tiết 8 –môn đại số lớp 8- tập I ) khi cho học
sinh giải bài tập 37 trang 17 /sgk .
Dùng bút chì nối các biểu thức sao cho chúng tạo thành hai vế của một hằng
đẳng thức :
( x – y) (x
2
+ xy + y
2
) x

3
+ y
3
( x+y ) ( x-y) x
3
– y
3
x
2
– 2 xy + y
2
x
2
+ 2 xy + y
2
( x+y )
2
x
2
- y
2
GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú
( x + y ) ( x
2
– xy + y
2
) ( y - x )
2
y
3

+ 3 xy
2
+ 3 x
2
y + x
3
x
3
- 3x
2
y + 3 x y
2
– y
3
( x – y )
3
( x + y )
3
Bảy hằng đẳng thức đáng nhớ các em đã được học ở những tiết trước ,bài
tập trên có dạng giúp học sinh ôn tập ,củng cố lại các hằng đẳng thức đã học
vì thế giáo viên có thể cho các em thảo luận theo nhóm 2 học sinh nhằm
mục đích hỗ trợ bổ sung ,kiểm tra kiến thức cho nhau giúp học sinh nhanh
chóng hoàn thành bài tập và hơn nữa trong qúa trình thảo luận cùng nhau,
giúp các em khắc sâu ,ghi nhớ được những hằng đẳng thức đã học .
Ví dụ 2 : Trong bài công cơ học ( Môn vật lý lớp 8 ) . Ở phần I : Khi nào có
công cơ học ?
Để trả lời được vấn đề nêu trên học sinh cần nghiên cứu hai trường hợp đưa
ra ở phần nhận xét (sgk ) và phân tích đặc điểm giống nhau , khác nhau trong
hai trường hợp :
- Con bò đang kéo một chiếc xe đi trên đường

→
Lực kéo của con bò đã
thực hiện một công cơ học .
-Người lực só cử tạ đỡ quả tạ ở tư thế đứng thẳng
→
Lực só không thực hiện
được một công cơ học nào .
Trả lời :
Giống nhau : Con bò và người lực só đều có tác dụng lực lên vật khác .
Khác nhau : . Lực con bò tác dụng lên xe làm xe dòch chuyển
Người lực só có tác dụng lực lên quả tạ nhưng quả tạ không
dòch chuyển .
Muốn giải quyết vấn đề trên cũng cần có sự phối hợp trao đổi giữa các thành
viên với nhau .Tuy nhiên tình huống trên cũng gần gủi với các em hơn nữa
bằng những hình ảnh quan sát được qua tranh ở (sgk) học sinh sẽ tìm ra được
đặc điểm giống và khác nêu trên .Trong trường hợp này tôi cho học sinh thảo
luận theo nhóm nhỏ :2 học sinh ngồi gần nhau , cũng có thể 3-4 học sinh ngồi
cùng bàn .
* Những nội dung cần thảo luận để rút ra một kết luận một nhận xét hoặc
một tính chất nào đó mang tính phức tạp ,hay những dạng bài tập khó ,bài tập
cần chung sức để giải quyết trong một khoảng thời gian ngắn hoặc thực hành
thí nghiệm ,thì cần chia nhóm hai bàn hoặc ba bàn học sinh ngồi gần nhau .
Ví dụ : (Những dạng ví dụ hoạt động nhóm đã nêu ở trước . )
Bước 2 : Giao nhiệm vụ thảo luận và quy đinh thời gian thảo luận
Việc giao nhiệm vụ có thể bằng nhiều hình thức khác nhau .
- Giáo viên nêu miệng câu hỏi ,nếu câu hỏi ngắn dễ nhớ .Làm như vậy vừa
tiết kiệm được thời gian vừa tránh lộn xộn khi giáo viên phát phiếu (nếu giao
nhiệm vụ bằng phiếu ).
GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú
- Có thể giao nhiệm vụ thông qua phiếu : Đối với những câu hỏi với yêu

cầu dài ,hoặc các bảng biểu yêu cầu điền số , chữ . Đặc biệt nếu nội dung
thảo luận là các kiến thức chốt của bài thì nên dùng phiếu ,vì các kiến thức
chốt là các kiến thức yêu cầu ghi nhớ , nên nếu dùng phiếu ,khi ghi kết quả
thảo luận vào phiếu các em sẽ ghi nhớ lâu hơn
Bước 3 : Các nhóm thảo luận
Bước 4 : Đại diện các nhóm trình bày kết quả thảo luận .Nếu hình thức
giao nhiệm vụ thông qua phiếu, giáo viên không nên thu chấm phiếu. Làm
như vậy chẳng khác nào làm một bài kiểm tra nhanh, nên để các nhóm tự
chữa bài và lưu giữ phiếu làm tài liệu học tập.
Bước 5 : Các nhóm khác nhận xét bổ sung .
Bước 6 : Giáo viên tổng hợp đi đến thống nhất .

PHẦN THỨ BA : KẾT QUẢ VÀ VIỆC PHỔ BIẾN ỨNG DỤNG
NỘI DUNG VÀO THỰC TIỄN
1/ Những kết quả đạt đ ư ợc :
Sau một thời gian ngắn (ở năm học 2007 – 2008) bản thân đã sử dụng
phương pháp dạy học theo nhóm nhỏ bước đầu đã thấy đạt kết quả khả quan.
- Giáo viên đã biết cách hướng dẫn học sinh trao đổi thảo luận, kết quả của
hoạt động học tập hướng tới việc tìm ra và hoàn thiện kiến thức.
- Học sinh biết phối hợp cả nhóm thảo luận đểđđtìm ra câu trả lời cho các câu
hỏi thảo luận, từ việc trả lời các câu hỏi thảo luận cả nhóm đưa ra kết luận
về kiến thức cần đạt được.
+ Học sinh đã không còn thụ động thu nhỏ mình như trước mà phần nào đã
có những chyển biến trong học tập, bò lôi cuốn theo đà học tập của học sinh
khá giỏi trong nhóm, học sinh khá giỏi có ý thức giúp đỡ các bạn học yếu
trong nhóm thông qua sự hợp tác tìm tòi nghiên cứu, thảo luận trong nhóm
qua đó học sinh đã tiến bôï nhiều hơn trong học tập.
+ Phát triển tình bạn, tình đoàn kết, ý thức tổ chức, tinh thần tương thân,
tương trợ lẫn nhau trong học tập.
Ngoài ra thông qua việc hoạt động nhóm đã hình thành cho các em

tinh thần trách nhiệm đối với tập thể , tránh được tính lười biếng , sao nhãng
nhiệm vụ được giao , tránh được sự ghen tò . Hình thành cho các em thói quen
làm việc tự giác , không cần sự kiểm soát , các em có kỹ năng tổ chức, giao
tiếp, có thói quen tự đánh giá vì có điều kiện để so sánh thường xuyên những
kết quả của cá nhân , giúp các em nhận thức giá trò chân thực của mình
GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú
Kết quả sau khi áp dụng đề tài

Lớp Só số Tốt Khá Trung bình Yếu
8
4
38 17,1 %
( 7 em )
48,8 %
( 20 em )
24,4 %
( 10 em )
9,7 %
( 4 em )
8
9
41 22 %
( 9 em )
51,2 %
( 21 em )
26, 8 %
( 11 em )
0

2/ Bài học kinh nghiệm :

Trong những năm gần đây cùng với sự đổi mới về nội dung dạy học , vấn
đề đổi mới phương pháp dạy học theo hướng lấy học sinh làm tung tâm đang
được đặt ra cấp thiết. Để thực hiện được điều đó , mỗi giáo viên cần phải
biết phối hợp các xu hướng tích cực , phân hoá hoạt động nhận thức , học tập
của học sinh và công nghệ hoá quá trình dạy học ,vận dụng các thiết bò nghe
nhìn hiện đại , các mẫu vật trong quá trình giảng dạy , trong điều kiện có thể
phù hợp với nội dung bài dạy .
Để tăng hiệu quả tiếp thu tri thức của học sinh thì giáo viên cần sử dụng
tốt phương pháp dạy học hợp tác trong nhóm nhỏ.
+ Giáo viên phải yêu nghề, yêu học sinh của mình, gần gũi với học sinh sẵn
sàng giúp đỡ khi học sinh cần đến mình.
+ Giáo viên cần chuẩn bò kó lưỡng cho bài sau ( soạn bài, chuẩn bò mẫu vật,
thí ngiệm thực hành trước các nội dung thực hành thí nghiệm có trong bài).
+ Phần hướng dẫn tự học phải cụ thể, cho từng nội dung bài, từng nhóm học
sinh
+ Giáo dục tinh thần đoàn kết tương trợ của học sinh.
Tuy nhiên giáo viên cần đặc biệt lưu ý là mỗi tiết học gồm nhiều đơn vò
kiến thức khác nhau. Vì thế giờ học chỉ thành công khi giáo viên biết kết hợp
nhiều phương pháp dạy học một cách khéo léo và hợp lí nhất, không nên
nghó rằng mỗi tiết học chỉ cần sử dụng một phương pháp duy nhất cho dù
phương pháp có hay đến mấy. Nhưng nếu đổi mới phương pháp dạy học mà
không thường xuyên sử dụng phương pháp dạy học trong nhóm nhỏ thì sẽ
không đạt được các mục tiêu của chương trình.
3/ Kết luận
Với bản thân tôi qua thực tế giảng dạy ,cũng như qua việc dự giờ trao đổi
kinh nghiệm với các anh chò em đồng nghiệp tôi thấy hình thức tổ chức học
sinh hoạt động theo nhóm trong mỗi tiết dạy là hình thức học tập tích cực
phát huy được vai trò trung tâm của học sinh . Góp phần nâng cao chất lượng
giáo dục nhằm đào tạo những con người mới phù hợp với công cuộc xây
dựng đất nước hiện nay. Với những kinh nghiệm nhỏ của mình góp phần giúp

GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú
cho việc tổ chức hoạt động nhóm đạt hiệu quả ,có thể còn nhiều thiếu sót
.Rất mong sự góp ý của quý thầy cô và các bạn đồng nghiệp .
Tôi xin chân thành cảm ơn !
* Tài liệu tham khảo :
- Hoạt động dạy học ở trường THCS – NXB giáo dục
- Tạp chí giáo dục
- Sách giáo khoa toán 6– NXB giáo dục
- Sách giáo khoa toán 8 – NXB giáo dục
- Sách giáo khoa vật lý 8 – NXB giáo dục
GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú

MỤC LỤC
Trang 1 Tên đề tài
2 Phần thứ nhất : Đặt vấn đề
3 Phần thứ hai : Những biện pháp giải quyết vấn đề
A. Thực trạng
B. Nguyên nhân
4 C. Một số biện pháp thực hiện
14 Phần thứ ba : Kết quả và việc phổ biến ứng dụng nội
dung
vào thực tiễn
1. Kết quả đạt được
15 2. Bài học kinh nghiệm
3. Kết luận
16 Tài liệu tham khảo
17 Mục lục
GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú
GV: Bùi Thò Lệ Huyền - Trường THCS Trần Phú