Triết học tây âu thời kỳ phục hưng và cận đại

April 15, 2014
George Berkeley
1
TRIẾT HỌC TÂY ÂU
THỜI KỲ PHỤC HƯNG VÀ CẬN ĐẠI
BÀI THUYẾT TRÌNH LỚP QTKD 19B
April 15, 2014
George Berkeley
2
TRIẾT HỌC TÂY ÂU
THỜI KỲ PHỤC HƯNG VÀ CẬN ĐẠI
TỔNG QUAN CHUNG
TRIẾT HỌC TÂY ÂU
THỜI KỲ PHỤC HƯNG VÀ CẬN ĐẠI
April 15, 2014
George Berkeley
3
 Điều kiện lịch sử và phát triển
 Phương thức sản xuất tử bản chủ nghĩa bắt đầu hình thành (thời kỳ phục
hưng-TK XV-XVI) và trở thành phương thức thống trị (thời kỳ cận đại-
TK XVII-XVIII)
 Những phát kiến về địa lý của Crixitop Côlông, Magienlăng, tạo điều kiện
cho nền kinh tế thương mại phá triển
 Sự phân hóa xã hội ngày càng trở nên sâu sắc.
 Khoa học tự nhiên bắt đầu phân ngành thành các bộ môn độc lập như toán
học, vật lý, hóa học,…Đặc trưng thời kỳ này là khoa học thực nghiệm,
dẫn tới “thói quen” nhìn nhận đối tượng nhận thức trong sự trừu tượng
tách rời, cô lập, không vận động, không phát triển
TRIẾT HỌC TÂY ÂU
THỜI KỲ PHỤC HƯNG VÀ CẬN ĐẠI
April 15, 2014

George Berkeley
4
 Những đặc điểm cơ bản
Mặc dù được phân chia làm 2 giai đoạn là thời kỳ phục hưng và thời
kỳ cận đại ứng với hai giai đoạn hình thành và khẳng định của phương thức
sản xuất tư bản chủ nghĩa, nhưng chúng thống nhất với nhau và có một số
đặc điểm chung:
 Bình diện thế giới quan.
 Bình diện nhận thức-phương pháp luận.
 Bình diện nhân sinh quan-ý thức hệ.
 Thế giới quan duy vật máy móc, nhân sinh quan nhân đạo tư sản, và
phương pháp luận siêu hình thể hiện rất rõ trong các trào lưu triết học
thời kỳ này
TRIẾT HỌC TÂY ÂU
THỜI KỲ PHỤC HƯNG VÀ CẬN ĐẠI
April 15, 2014
George Berkeley
5
1. FRANCIS BACON
1. FRANCIS BACON
Nhóm III – QTKD – 8C
Francis Bacon
6
 Nhà triết học duy vật siêu hình.

Karl Marx: Becon là ông tổ của chủ nghĩa
duy vật Anh và khoa học thực nghiệm.
22/1/1561 - 9/4/1626
Các khoa học lý thuyết hay Triết học
theo nghĩa rộng

Triết học thứ nhất
Thần học
tự nhiên
Nhân bản
học
Các khoa
học khác
Triết học
tự nhiên
Nhóm III – QTKD – 8C
Francis Bacon
7
BảnBản thểthể luậnluận

Phê phán Aristox, cho rằng hình dạng là
bản chất của sự vật.

Khẳng định

Vật chất không tách rời với vận động.

Đứng im cũng là vận động.

Tính bảo toàn của vật chất.

Đưa ra 19 dạng vận động nhưng đều qui
về cơ học => Siêu hình.

Giá trị: các vận động lặp lại và chuyển
hóa lẫn nhau.

Hình thức
của vật
chất
1. FRANCIS BACON
Nhóm III – QTKD – 8C
Francis Bacon
8
Nhận thức luận

Muốn nhận thức đúng phải loại bỏ ảo tưởng.

Ảo tưởng loài

Ảo tưởng hang động

Ảo tưởng công cộng

Ảo tưởng nhà hát

Nhìn ra hạn chế của tam đoạn luận và phê phán các phương pháp
nhận thức hiện tại.
1. FRANCIS BACON
Nhóm III – QTKD – 8C
Francis Bacon
9
Nhận thức luận

Đề cao sức mạnh của tri thức và phương pháp.
 Không ai có tri thức bẩm sinh, đều cần bắt nguồn từ kinh
nghiệm thực tế dẫn đến duy giác.


Hệ thống hóa phương pháp qui nạp.
Thông qua giác quan của con
người nhận thức giới tự nhiên
Trên cơ sở các giác quan thu
thập được lập bảng so sánh và
phântích
Phân tích những dữ liệu thu
thập được, loại bỏ dữ liệu phụ,
tìm mối liên hệ nhân quả từ đó
phát hiện ra bản chất của sự vật.
1. FRANCIS BACON
Nhóm III – QTKD – 8C
Francis Bacon
10
Nhân bản học và tôn giáo

Chia hệ tri thức của loài người
thành hình chóp.

Chia linh hồn thành ba dạng:

Linh hồn thực vật

Linh hồn động vật

Linh hồn lý tính

Tôn giáo là cần thiết vì đem lại
niềm tin cho con người.


Thể hiện sự thỏa thuận giữa giai
cấp tư sản Anh với các vấn đề
tôn giáo.
Thần học
Siêu hình học
Vật lý học
Lịch sử và kinh nghiêm
1. FRANCIS BACON
April 15, 2014
George Berkeley
11
2. GEORGE BERKELEY
Nhà triết học duy tâm – khả tri luận

Béccơli (George Berkeley,1685-1753)

Sinh trong một gia đình quý tộc miền Nam Ailen, sau
khi tốt nghiệp tại Đại học Tổng hợp Đublin, ông say
mê nghiên cứu thần học, toán học, triết học cho đến
cuối đời.

Đại biểu điển hình của chủ nghĩa duy tâm chủ quan
với nguyên lý “Tồn tại nghĩa là được cảm giác”.

Các tác phẩm nổi tiếng: “Kinh nghiệm của thuyết thị
giác mới”,”Bàn về các nguyên tắc của nhận thức con
người”….
TRIẾT HỌC TÂY ÂU
THỜI KỲ PHỤC HƯNG VÀ CẬN ĐẠI

April 15, 2014
George Berkeley
12
2. GEORGE BERKELEY
April 15, 2014
George Berkeley
13
2. GEORGE BERKELEY
BẢN THỂ LUẬN:

Quan niệm về thế giới:
-Trong thế giới chỉ tồn tại các sự vật, hiện tượng riêng lẻ mà
không có cái chung (cái phổ biến). Khái niệm thực thể vật chất chỉ là sự
trừu tượng trống rỗng, vô nghĩa. Chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa vô
thần do phải dựa trên khái niệm thực thể vật chất nên chúng chỉ là sự
nhầm lẫn của trí tuệ con người.
-Sự vật không tồn tại khách quan, chúng chỉ tồn tại do chúng đang
được tri giác hoặc bởi thực tế rằng chúng là các thực thể đang thực hiện
việc tri giác.
 Từ đó ông rút ra kết luân: Tồn tại tức là được tri giác
-
April 15, 2014
George Berkeley
14
2. GEORGE BERKELEY
BẢN THỂ LUẬN:

Quan niệm về con người :
- Con người bao gồm linh hồn và thể xác, linh hồn là cái quyết
định.

- Thể xác thuộc về các vật thể tự nhiên, tức các cảm giác. Do
vậy, thể xác tồn tại được là nhờ linh hồn cảm nhận nó.
Đối với linh hồn con người, G.Beccơli cho rằng, "tồn tại nghĩa
là cảm nhận". Có nghĩa là linh hồn chỉ tồn tại khi nó cảm nhận các
sự vật khác mà trước hết là cảm nhận thể xác của con người
 Tóm lại, ông là đại biểu điển hình của chủ nghĩa duy tâm chủ
quan thời cận đại.
April 15, 2014
George Berkeley
15
2. GEORGE BERKELEY
NHẬN THỨC LUẬN:
(1) Phủ nhận sự tồn tại khách quan của thế giới.
(2) Phủ nhận sự tồn tại khách quan của chân lý.
April 15, 2014
George Berkeley
16
2. GEORGE BERKELEY
(1) Phủ nhận sự tồn tại khách quan của thế giới.

Béccơli lợi dụng quan điểm “chất có sau” mang tính chủ quan
của Lốccơ để thể hiện tư tưởng của mình.

Béccơli cho rằng kinh nghiệm cảm tính là “những phức hợp
cảm giác”. Cảm giác không phải là sự phản ánh sự vật mà là sự
vật thực tế.

Nguồn gốc của mọi sự vật trong thế giới là nguồn gốc chủ quan
– tức là hiện thân của những cảm giác của con người.


Béccơli đưa ra công thức “tồn tại tức là được tri giác”.
 Chủ nghĩa “duy ngã” - nghĩa là trừ lại cái tôi của mình,
ngoài cá nhân tôi là không có gì hết.
April 15, 2014
George Berkeley
17
2. GEORGE BERKELEY
(2) Phủ nhận sự tồn tại khách quan của chân lý.
Theo G.Beccơli, chân lý là sự phù hợp giữa sự suy diễn
của con người về sự vật với chính bản thân sự vật đó tồn tại trên
thực tế. Tuy nhiên, ông phủ nhận sự tồn tại khách quan của chân
lý. Tri thức được coi là đúng khi nó thoả mãn một trong những
tiêu chuẩn sau:
1) Tính rõ ràng các tri giác cảm tính;
2) Tính đồng thời của các tri giác gần như là giống
nhau ở một vài người;
3) Sự tương đồng của nhiều cảm giác với nhau;
4) Tính đơn giản và dễ hiểu;
5) Sự phù hợp với ý chúa và tuân theo ý chúa.
Trong tất cả các tiêu chuẩn trên thì tiêu chuẩn phù hợp với ý chúa
là quan trọng nhất và đáng tin cậy nhất.
TRIẾT HỌC TÂY ÂU
THỜI KỲ PHỤC HƯNG VÀ CẬN ĐẠI
April 15, 2014
George Berkeley
18
3. JEAN-JACQUES ROUSSEAU
April 15, 2014
George Berkeley
19

3. JEAN-JACQUES ROUSSEAU

Nhà tư tưởng vĩ đại, nhà triết học duy vật
biện chứng lỗi lạc của triết học Khai sáng
Pháp, có ảnh hưởng lớn tới Cách mạng
Pháp năm 1789.

Các tác phẩm nổi tiếng: “Tân Helido”
(1761), “Êmilo” (1762), “Suy diễn về
nguồn gốc và cơ sở của sự bất bình đẳng”
(1775) và “Khế ước xã hội” (1762)
April 15, 2014
George Berkeley
20
3. JEAN-JACQUES ROUSSEAU
I. Quan điểm về xã hội

Phân chia về bản chất giữa XH và bản chất tự nhiên

Con người là tốt nếu sống ở tự nhiên và bị tha hóa bởi XH

Lịch sử nhân loại là kết quả của hoạt động con người → đúng đắn

Bản chất của con người là tự do , nhưng luôn bị kìm hãm
Nguyên nhân của bất bình đẳng:
- Do thể chế chính trị xã hội → khắc phục được
- Do sự khác nhau về thể lực và trí lực của mỗi người → tất nhiên

Chia XH loài người thành 3 giai đoạn :
- Trạng thái tự nhiên

- Xã hội công dân
- Trạng thái tự nhiên trên cơ sở cao hơn
Nhà nước cộng hòa quản lý xã hội bằng pháp luật .
April 15, 2014
George Berkeley
21
3. JEAN-JACQUES ROUSSEAU
II. Học thuyết chính trị

Tác phẩm “ Khế ước xã hội ‘’ năm 1762

Trạng thái tự nhiên bị tha hóa, cần một thể chế để tồn tại

Trao quyền lực cho người đại diện với ý chí và nguyện vọng của quần
chúng

Nhà nước lập ra nhằm bảo vệ quyền lợi cho nhân dân, nhưng bị tha hóa
,quay lại thống trị nhân dân
III. Quan điểm về giáo dục

Thể hiện qua tiểu thuyết ‘’ Emile “

Mục đích của giáo dục là học cách sống

Đối tượng của giáo dục là những đứa trẻ mạnh khỏe về thể chất và tinh
thấn → hạn chế
 Cần giáo dục cảm xúc cho trẻ trước khi giáo dục lý tính , tiền đề cho lý
thuyết giáo dục hiện đại
April 15, 2014
George Berkeley

22
3. JEAN-JACQUES ROUSSEAU
IV. Mối quan hệ tình cảm và lý trí trong đạo đức

Cơ sở đạo đức xã hội là tình thương

Tình thương phụ thuộc vào trạng thái tâm hồn của con người ,là tình thương
chính mình → hạn chế

Không lý giải được cội nguồn thực sự của tình thương

Lấy tình cảm để xác lập cơ sở của ý thức đạo đức → duy tâm
V. Quan điểm về tôn giáo

Con người sinh ra về bản chất tự nhiên là tốt, hoàn toàn trái ngược với niềm
tin về tội tổ tông của cả giáo phái Calvin ở Geneva và Công giáo ở Paris.

Những người tin vào Chúa Giê-su sẽ không phải là những công dân tốt
April 15, 2014
George Berkeley
23
3. JEAN-JACQUES ROUSSEAU
Hạn chế:

Ông xây dựng hệ thông giáo dục trên cơ sở duy tâm
 Ông chia cắt các giai đoạn một cách máy móc, gò bó và hình
thức
 Ông cho rằng điều kiện tự nhiên, đặc biệt là khí hậu ảnh
hưởng trực tiếp tới thể chế chính trị :
Ôn đới : → thể chế ôn hòa

Nhiệt đới: → thể chế chuyên quyền
April 15, 2014
George Berkeley
24
3. JEAN-JACQUES ROUSSEAU
Ảnh hưởng:
 Có ảnh hưởng lớn đến cuộc Các mạng Pháp, mặc dù ý tưởng
chủ quyền thuộc về toàn thể nhân dân được thực hiện qua hình
thức đại diện thay vì trực tiếp.

Là một trong những tác giả đầu tiên phê phán thể chế tư hữu và
được xem là bậc tiền bối của chủ nghĩa xã hội hiện đại và chủ
nghĩa cộng sản khoa học.

Là người sớm đặt câu hỏi liệu ý chí nguyện vọng của đa số liệu
có phải lúc nào cũng đúng và mục tiêu của chính quyền theo
ông là phải đảm bảo tự do, bình đẳng và công bằng cho tất cả
cho dù có phải là ý chí của đa số hay không.
TRIẾT HỌC TÂY ÂU
THỜI KỲ PHỤC HƯNG VÀ CẬN ĐẠI
April 15, 2014
George Berkeley
25
4. RÊNE ĐỀ-CÁC-TƠ