Giáo án bồi dưỡng Đột biến số lượng nhiễm sắc thể (tiết 1)


Thế nào là thể lưỡng bội?

Các cơ thể có bộ NST 3n, 4n, 5n,
có hệ số n khác thể lưỡng béi như thế nào?

Các cơ thể đó có bộ
NST là bội số của n
(nhiều hơn 2n).

Thể lưỡng bội là bộ NST chứa các cặp NST
tương đồng; kí hiệu là 2n NST
6n 9n 12n3n
4n
?
III. Hiện tượng đa bội thể:
3n
- Thể đa bội là gì?
III. Hiện tượng đa bội thể:

Thể đa bội là cơ thể mà trong tế
bào sinh dưỡng có số NST là bội
số của n (nhiều hơn 2n)
Cây cà độc dược đa bội thể
Củ cải tứ bội
?
Tế bào cây rêu
cà độc dược
Củ cải
Táo

n 2n
3n
4n
2n
4n
2n
4n
3n 6n
9n
12n
Đối tượng quan sát
Đặc điểm
Mức bội thể Kích thước cơ quan
1. Tế bào cây rêu
2.Cây cà độc dược
3.Củ cải
4.Quả táo
n; 2n; 3n; 4n
3n; 6n; 9n; 12n
2n; 4n
2n; 4n
Tăng dần theo chỉ số n
Tăng dần theo chỉ số n
Tăng dần theo chỉ số n
Tăng dần theo chỉ số n
Quan s¸t H.24.1 -> H24.4 Sgk th¶o luËn vµ hoµn thµnh b¶ng sau:
•
Sự tương quan giữa mức bội thể (số n) và kích thước của cơ quan
sinh dưỡng và cơ quan sinh sản ở các cây nói trên như thế nào?
- T¨ng sè lîng NST dÉn tíi t¨ng kÝch thíc tÕ bµo vµ

c¬ quan (… Theo tỉ lệ thuận)
n
2n 3n
4n
2n
4n
2n
4n
3n 6n
9n
12n
?
- Có thể nhận biết cây đa bội bằng mắt thường qua những dấu hiệu nào?
Tăng kích thước cơ quan của cây như thân, cành, lá Và đặc biệt
là tế bào khí khổng và hạt phấn.
n 2n 3n
4n
2n
4n
2n
4n
3n 6n
9n
12n
?
- Có thể khai thác những đặc điểm nào ở cây đa bội trong chọn giống cây
trồng?
-Có thể khai thác những đặc điểm “tăng kích thước của thân, lá, củ, quả”
để tăng năng suất của những cây cần sử dụng các bộ phận này.
n 2n 3n 4n

2n
4n
2n
4n
3n 6n 9n 12n
?
VD:Một số dạng đa bội thể
III. Hiện tượng đa bội thể:


ít
ít
TAM BỘI (3n)
TAM BỘI (3n)
CẢI CÚC TAM BỘI (3n)
CẢI CÚC TAM BỘI (3n)
III. Hiện tượng đa bội thể:
VD:Một số dạng đa bội thể
Chuối lưỡng bội
Chuối lưỡng bội
Chuối tam bội
Chuối tam bội
III. Hiện tượng đa bội thể:

Thể đa bội là cơ thể mà trong tế
bào sinh dưỡng có số NST là bội số
của n (nhiều hơn 2n)

Tế bào đa bội có số lượng NST
tăng gấp bội, số lượng ADN cũng

tăng tương ứng, vì thế quá trình
tổng hợp các chất hữu cơ diễn ra
mạnh mẽ hơn → kích thước tế
bào của thể đa bội lớn, cơ quan
sinh dưỡng to, sinh trưởng phát
triển mạnh và chống chịu tốt.
IV. Sự hình thành thể đa bội:
- Vì sao ở cây đa bội thể lại có những
đặc điểm tốt hơn so với cây lưỡng bội?
?
- Kết quả của quá trình nguyên phân? Giảm phân?
n=3
n=3
n=3 n=3
Nguyên phân Giảm phân
?
III. Hiện tượng đa bội thể:
IV. Sự hình thành thể đa bội:
H.24.5: Sự hình thành thể tứ bội (4n) do rối loạn
trong nguyên phân hoặc giảm phân
1. Hãy so sánh giao tử,
hợp tử trong hai sơ đồ
ở hình 24.5 a và b?
Hình a do rối loạn nguyên
phân
Hình b do rối loạn giảm
phân
2.Trong 2 trường
hợp (H24.5a, b)
trường hợp nào minh

hoạ sự hình thành
thể đa bội do nguyên
phân hoặc giảm phân
bị rối loạn?
H.a: giảm phân bình
thường, hợp tử nguyên
phân lần đầu bị rối
loạn.
H.b: giảm phân bị rối
loạn → thụ tinh tạo hợp
tử có bộ NST > 2n
?
?
Th¶o luËn:
Hình 24.5: Sự hình thành thể tứ bội (4n) do rối loạn
trong nguyên phân hoặc giảm phân
Dưới tác động của
các tác nhân vật lí (tia
phóng xạ, thay đổi
nhiệt độ đột ngột )
hoặc tác nhân hoá
học (cônsixin ) vào
tế bào trong quá trình
phân bào hoặc ảnh
hưởng phức tạp của
môi trường trong cơ
thể có thể gây ra sự
không phân li của tất
cả các cặp NST trong
quá trình phân bào

- Nguyên nhân hình
thành thể đa bội?
?
Hình b do rối loạn giảm
phân
Hình a do rối loạn nguyên
phân
III. Hiện tượng đa bội thể:

Thể đa bội là cơ thể mà trong tế
bào sinh dưỡng có số NST là bội
số của n (nhiều hơn 2n)

Tế bào đa bội có số lượng NST tăng
gấp bội, số lượng ADN cũng tăng tương
ứng, vì thế quá trình tổng hợp các chất
hữu cơ diễn ra mạnh mẽ hơn → kích
thước tế bào của thể đa bội lớn, cơ quan
sinh dưỡng to, sinh trưởng phát triển
mạnh và chống chịu tốt.
IV. Sự hình thành thể đa bội:
- Do ảnh hưởng phức tạp của môi
trường trong và môi trường ngoài cơ thể
vào tế bào có thể gây ra sự không phân li
của tất cả các cặp NST trong quá trình
phân bào
III. Hiện tượng đa bội thể:

Thể đa bội là cơ thể mà trong tế
bào sinh dưỡng có số NST là bội

số của n (nhiều hơn 2n)

Tế bào đa bội có số lượng NST
tăng gấp bội, số lượng ADN cũng
tăng tương ứng, vì thế quá trình tổng
hợp các chất hữu cơ diễn ra mạnh
mẽ hơn → kích thước tế bào của thể
đa bội lớn, cơ quan sinh dưỡng to,
sinh trưởng phát triển mạnh và
chống chịu tốt.
IV. Sự hình thành thể đa bội:
- Do ảnh hưởng phức tạp của môi
trường trong và môi trường ngoài
cơ thể vào tế bào có thể gây ra sự
không phân li của tất cả các cặp
NST trong quá trình phân bào
Chọn câu trả lời đúng nhất:
Bµi tËp
1/Thể đa bội là gì?
A/ là cơ thể có bộ NST không
phân li trong quá trình phân bào
B/ là cơ thể mà trong tế bào sinh
dưỡng có số NST là bội số của n
(nhiều hơn 2n)
C/ là cơ thể phát triển mạnh hơn
bình thường
D/ là cơ thể dị hợp có sức sống
cao hơn bố mẹ
O
III. Hiện tượng đa bội thể:


Thể đa bội là cơ thể mà trong tế
bào sinh dưỡng có số NST là bội
số của n (nhiều hơn 2n)

Tế bào đa bội có số lượng NST
tăng gấp bội, số lượng ADN cũng
tăng tương ứng, vì thế quá trình tổng
hợp các chất hữu cơ diễn ra mạnh
mẽ hơn → kích thước tế bào của thể
đa bội lớn, cơ quan sinh dưỡng to,
sinh trưởng phát triển mạnh và
chống chịu tốt.
IV. Sự hình thành thể đa bội:
- Do ảnh hưởng phức tạp của môi
trường trong và môi trường ngoài
cơ thể vào tế bào có thể gây ra sự
không phân li của tất cả các cặp
NST trong quá trình phân bào
Chọn câu trả lời đúng nhất:
Bµi tËp
2/ Có thể ứng dụng các đặc điểm của
cơ thể đa bội trong chọn giống cây
trồng như thế nào?
A/ Tăng kích thước thân cành →
tăng sản lượng gỗ.
B/ Tăng kích thước thân, lá, củ →
tăng sản lượng rau, màu.
C/ Tạo giống có năng suất cao.
D/ Cả A, B, C đều đúng.

O
III. Hin tng a bi th:

Th a bi l c th m trong t
bo sinh dng cú s NST l bi
s ca n (nhiu hn 2n)

T bo a bi cú s lng NST
tng gp bi, s lng ADN cng
tng tng ng, vỡ th quỏ trỡnh tng
hp cỏc cht hu c din ra mnh
m hn kớch thc t bo ca th
a bi ln, c quan sinh dng to,
sinh trng phỏt trin mnh v
chng chu tt.
IV. S hỡnh thnh th a bi:
- Do nh hng phc tp ca mụi
trng trong v mụi trng ngoi
c th vo t bo cú th gõy ra s
khụng phõn li ca tt c cỏc cp
NST trong quỏ trỡnh phõn bo
3.Cây đa bội đợc tạo thành do tác
động vào qúa trình nào? Bộ phận
nào của cây?
A/ Tác động vào quá trình nguyên phân, lúc
hợp tử mới bắt đầu phân chia.
B/Tác động vào quá trình giảm phân.
C/ Tác động vào đỉnh sinh trởng của cây.
D/ A và B đúng.
Bài tập

Chn cõu tr li ỳng nht:
O
III. Hiện tượng đa bội thể:

Thể đa bội là cơ thể mà trong tế
bào sinh dưỡng có số NST là bội
số của n (nhiều hơn 2n)

Tế bào đa bội có số lượng NST
tăng gấp bội, số lượng ADN cũng
tăng tương ứng, vì thế quá trình tổng
hợp các chất hữu cơ diễn ra mạnh
mẽ hơn → kích thước tế bào của thể
đa bội lớn, cơ quan sinh dưỡng to,
sinh trưởng phát triển mạnh và
chống chịu tốt.
IV. Sự hình thành thể đa bội:
- Do ảnh hưởng phức tạp của môi
trường trong và môi trường ngoài
cơ thể vào tế bào có thể gây ra sự
không phân li của tất cả các cặp
NST trong quá trình phân bào
Híng dÉn vÒ nhµ
- Học theo bài ghi và nội dung ở
SGK.
- Làm câu 3 trang 71 vào vở bài
tập.
- Sưu tầm tranh ảnh sự biến đổi
kiểu hình theo môi trường
- Soạn trước bài: Thường biến.

XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN CÁC EM